Wstępne uwagi Konfederacji Lewiatan do projektu rozporządzenia uznającego niektóre rodzaje pomocy za zgodne z rynkiem wewnętrznym (GBER)

Transkrypt

1 Konfederacja Lewiatan ul. Zbyszka Cyulskiego Warszawa tel.(+48) fax (+48) lewiatan@konfederacjalewiatan.pl Confederation Lewiatan Brussels Office Avenue de Cortenbergh 168 tel.(+32) lewiatan@konfederacjalewiatan.pl Warszawa, 28 czerwca 2013 r. Wstępne uwagi Konfederacji Lewiatan do projektu rozporządzenia uznającego niektóre rodzaje pomocy za zgodne z rynkiem wewnętrznym (GBER) POSTANOWIENIA OGÓLNE 1. przyjęcie progów maksymalnej wartości programów wsparcia, które mogą być objęte przepisami rozporządzenia (art. 1 ust. 2 lit. a)) Jedną z podstawowych zmian zaproponowanych w projekcie rozporządzenia jest niestosowanie jego przepisów do programów pomocowych o planowanych lub faktycznych rocznych wydatkach powyżej 0.01% PKB danego państwa członkowskiego (w poprzednim roku kalendarzowym) oraz przewyższających równowartość 100 mln EUR. Przyjęcie propozycji oznaczałoby nałożenie kolejnych ograniczeń w zakresie wspierania projektów o większej wartości. Założenie o szkodliwości dużych programów jest niezrozumiałe - ewentualny negatywny wpływ na konkurencję mógłby ewentualnie wynikać ze sposobu przyznawania pomocy ostatecznym beneficjentom lub nieuzasadnionej jej wielkości i skali, nie natomiast z wartości samego programu. Zaproponowane ograniczenie nie przyczynia się do większego poszanowania konkurencji, wprowadza natomiast istotną barierę w kształtowaniu programów pomocowych. Zastosowanie proponowanych progów będzie miało negatywne konsekwencje m.in. w zastosowaniu: a) pomocy na zatrudnienie pracowników w szczególnie niekorzystnej sytuacji i pracowników niepełnosprawnych Wdrożenie propozycji KE spowoduje, że rozporządzenie nie będzie miało zastosowania m.in. do pomocy w postaci dofinansowań do wynagrodzeń osób niepełnosprawnych, ponieważ corocznie na ten cel Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych wydaje ponad 3 miliardy złotych. Subsydiowanie wynagrodzeń niepełnosprawnych pracowników ma na celu zwiększenie ich szans na wejście i utrzymanie się na rynku pracy. Osoby niepełnosprawne mają szereg dodatkowych uprawnień jako pracownicy (np. dodatkowy urlop, 7-godzinna norma czasu pracy przy zaświadczeniu lekarskim, zakaz pracy w porze nocnej czy godzinach nadliczbowych), dlatego ustawodawca przewidział formę dofinansowań do wynagrodzeń by zwiększyć szansę na otrzymanie przez nich propozycji pracy. Proponowane przepisy doprowadzą do wyłączenia z rynku pracy wielu osób niepełnosprawnych, co w konsekwencji skaże ich na długoterminowe korzystanie z pomocy socjalnej państwa oraz brak aktywności zarówno zawodowej, jak i społecznej. Alternatywnie do postulowanego zniesienia progów, tę kwestię można rozwiązać poprzez dodanie do art. 1 ust. 2 nowej litery, d): d) do pomocy w rekrutacji i zatrudnieniu osób niepełnosprawnych b) pomocy regionalnej Wprowadzenie proponowanych progów odbije się negatywnie na wielu programach wsparcia wykorzystujących m.in. unijne środki w ramach pomocy regionalnej. Istnieją obawy, że znaczna liczba programów w ramach przyszłej perspektywy finansowej 1

2 przekroczy wskazane wartości, powodując konieczność notyfikacji, a w rezultacie - opóźnienia we wdrażaniu wsparcia. c) pomocy na badania i rozwój Z uwagi na dużą skalę wydatków programów wspierających działalność badawczorozwojową, propozycja spowodowałoby zwiększoną konieczność ich notyfikacji również w obszarze B+R. Przewlekłe i skomplikowane procedury związane ze zgłaszaniem programów Komisji skutecznie opóźniłoby wsparcie dla wielu projektów B+R, tym samym obniżając zdolność wielu państw członkowskich do realizacji celów Europa Ponadto, proponowane ograniczenie wielkości programów jest sprzeczne z ideą podniesienia progów powodujących obowiązek zgłoszenia w przypadkach indywidualnych (np. dwukrotne zwiększenie progów pomocy na badania podstawowe lub przemysłowe). Konfederacja Lewiatan jest zdania, że art. 4 projektu rozporządzenia stanowi wystarczającą ochronę przed nadmiernym subsydiowaniem jednego podmiotu, wskazując na maksymalną kwotę wsparcia w poszczególnych obszarach pomocy. Postulujemy rezygnację z progów określonych w artykule 1 ust. 2 lit. a). POMOC REGIONALNA 2. Bardziej restrykcyjna ocena efektu zachęty dla dużych przedsiębiorstw (tiret (19), art. 1. ust. 4. lit. d)) Zaostrzanie warunków oceny spełnienia przez duże przedsiębiorstwa efektu zachęty, w połączeniu z uciążliwymi procedurami administracyjnymi na poziomie krajowym, jest nieuzasadnione i grozi opóźnieniami w realizacji inwestycji tych podmiotów. Należy pamiętać, że inwestycje dużych firm, często o relatywnie wysokim poziomie innowacyjności, przekładają się również na transfer technologii do współpracujących z nimi małych i średnich przedsiębiorstw, tworząc tym ostatnim warunki do rozwijania działalności. Uwzględniając gospodarczą wartość dodaną, jaka wiąże się z inwestycjami dużych przedsiębiorstw, należy dążyć do poprawy warunków planowania i realizacji ich inwestycji, m.in. poprzez prostsze procedury. Tymczasem, w wyniku już przyjętych, niekorzystnych dla przedsiębiorców, zmian w wytycznych krajowej pomocy regionalnej, atrakcyjność inwestycyjna w Unii Europejskiej może ulec pogorszeniu. W związku z powyższym postulujemy niezaostrzanie warunków oceny efektu zachęty dla dużych przedsiębiorstw na poziomie GBER rezygnację z tiretu (19). Proponowana dodatkowa ocena istotnego zwiększenia rozmiaru lub zakresu projektu czy działania, lub kwoty z nim związanej w wyniku otrzymania pomocy, mogłaby być natomiast zastosowana wobec dużych firm w przypadku pomocy ad hoc (zgodnie z propozycją alternatywną patrz niżej). 3. Pomoc ad hoc dla dużych przedsiębiorstw (tiret (20), Art 1. Ust. 4. Lit. d) propozycja alternatywna) Należy poprzeć alternatywną wersję art. 1 ust. 4. lit. d), zgodnie z którą możliwe jest objęcie zakresem rozporządzenia pomocy ad hoc dla dużych przedsiębiorstw, wraz z wprowadzeniem dodatkowego wymogu dot. efektu zachęty, określonego w art. 6. Zgodnie z propozycją, oprócz spełnienia warunku złożenia pisemnego wniosku o przyznanie pomocy przed rozpoczęciem pracy nad projektem, dokumentacja musiałby zostać sprawdzona przez państwo członkowskie w oparciu o co najmniej jedno z wymienionych kryteriów (znaczące zwiększenie rozmiaru projektu, znaczące zwiększenie zasięgu projektu, znaczące zwiększenie całkowitej kwoty wydanej na projekt, znaczące przyspieszenie zakończenia projektu, lub, w przypadku pomocy regionalnej, fakt, że w 2

3 przypadku braku pomocy projekt nie zostałby zrealizowany na danym obszarze objętym pomocą). Postulujemy przyjęcie alternatywnej wersji tiretu (20) oraz litery d) w art. 1 ust Ograniczone wsparcie dla dużych firm w regionach "c": inwestycje początkowe na rzecz nowej działalności (tiret (32)) Z uwagi na występowanie wysokiego wewnętrznego zróżnicowania pod względem poziomu rozwoju gospodarczego w niektórych regionach c (przykład województwa mazowieckiego), nie należy ograniczać ich możliwości wspierania inwestycji realizowanych przez duże przedsiębiorstwa. Zdaniem Konfederacji Lewiatan, należy zapewnić możliwość wspierania inwestycji realizowanych przez duże przedsiębiorstwa w takim samym zakresie przedmiotowym jak w przypadku pozostałych podmiotów, zarówno na obszarach a, jak i c, w szczególności tych, które po raz pierwszy nabywają status regionów bogatszych. Głównym kryterium decydującym o przyznawaniu wsparcia przedsiębiorstwom powinna być jakość projektów, zdolność generowania wartości dodanej, a także realizowanie celów europejskiej strategii wzrostu i zatrudnienia, nie natomiast ich wielkość. Postuluje się o zrezygnowanie z ostatniego zdania tiretu (32). 5. Obszary priorytetowe podlegające regionalnej premii w postaci wyższej kwoty pomocy (tiret (39)) Zaproponowane obszary priorytetowe (czyste technologie energetyczne, działalność badawcza, rozwojowa i innowacyjna; przejście na gospodarkę niskoemisyjną) podlegające regionalnej premii w postaci wyższej kwoty pomocy należy odpowiednio uzupełnić o podlegający koncentracji tematycznej w ramach EFRR obszar rozwoju produktów i usług opartych na TIK, handlu elektronicznego oraz zwiększania zapotrzebowania na TIK. Koordynacja podejścia wynikającego z przepisów o pomocy publicznej z postanowieniami pakietu spójności pozwoli na większą efektywność koncentracji środków publicznych. Należy odpowiednio uzupełnić tiret (39). 6. Intensywność regionalnej pomocy inwestycyjnej (art. 15 ust. 11) Proponowane obniżenie intensywności pomocy dla projektów inwestycyjnych o kosztach kwalifikowanych do 100 mln EUR (w odniesieniu do kosztów kwalifikowalnych powyżej pierwszych 50 mln) pomniejszy pozytywny wpływ dużych inwestycji na gospodarkę i zatrudnienie. Ponadto, obniżając intensywność wsparcia, nie uwzględnia się specyfiki poszczególnych rodzajów wspieranych projektów, m.in. tych związanych z inwestycjami w innowacje. Znaczenie inwestycji innowacyjnych dla rozwoju Unii Europejskiej, w tym realizacji strategii Europa 2020, w połączeniu z niskim poziomem innowacyjności gospodarek w uboższych regionach Europy, uzasadniają zachowanie dotychczasowej intensywności pomocy, niezależnie od wielkości wspieranych projektów. Dlatego postulujemy pozostanie przy obecnych pułapach wsparcia. 7. Notyfikacja indywidualna w przypadku relokacji na obszarze EOG (tiret (37), art. 14 ust. 1 lit. e)) Projekt przewiduje wyłączenie z zakresu rozporządzenia indywidualnej regionalnej pomocy inwestycyjnej na rzecz beneficjenta, który zamknął taką samą lub podobną działalność na terytorium EOG w ciągu dwóch lat poprzedzających jego wniosek o przyznanie regionalnej pomocy inwestycyjnej lub w momencie składania wniosku o pomoc ma konkretne plany zamknięcia takiej działalności w ciągu dwóch lat od zakończenia inwestycji w danym obszarze. Propozycja nakłada na przedsiębiorców niewykonalny w praktyce obowiązek zagwarantowania, że realizacja danej inwestycji nie spowoduje zamknięcia innej działalności w określonym z góry okresie, w związku z tym postulujemy jego usunięcie. 3

4 8. Jednostkowy projekt inwestycyjny w ramach grupy (Załącznik I, Definicje dotyczące pomocy regionalnej, pkt. 39)) Połączenie w ramach kategorii jednostkowego projektu inwestycyjnego różnych inwestycji, także tych tematycznie niezwiązanych, realizowanych przez spółki na poziomie grupy w okresie trzech lat w tym samym regionie NUTS 3, może ograniczać możliwość przyznawania pomocy przedsiębiorstwom realizującym przedsięwzięcia w niepowiązanych ze sobą obszarach (np. centrum badawczo-rozwojowe w zakresie IT i zakład produkcyjny). Rekomendujemy doprecyzowanie tej definicji, aby zapobiec ryzyku obejmowania definicją jednostkowego projektu inwestycyjnego niepowiązanych tematycznie projektów realizowanych przez przedsiębiorców stanowiących grupę. 9. Pomoc regionalna w sektorze energii (tiret (34), art. 14 ust. 1 lit. d)) Projekt przewiduje wyłączenie z zakresu rozporządzenia pomocy regionalnej w sektorze energii (produkcja energii elektrycznej, infrastruktura energetyczna, kogeneracja, systemy ciepłownicze), ze względu na jej potencjalnie szkodliwy wpływ na wewnętrzny rynek energii. Z drugiej strony, wytyczne RAG także nie mają zastosowania do tego sektora. Takie połączone zapisy oznaczają, że projekty planowane do realizacji w ramach sektora energii obejmującego produkcję energii elektrycznej, infrastrukturę energetyczną, kogenerację oraz systemy ciepłownicze nie będą w ogóle objęte pomocą regionalną, a jedynie pomocą horyzontalną. Zwracamy uwagę, że w wyniku proponowanych zmian nastąpiłoby radykalne zmniejszenie poziomu dofinansowania takich projektów. POMOC SZKOLENIOWA 10. Cel pomocy szkoleniowej (art. 27 ust. 2) Niezrozumiała pozostaje treść tego artykułu, stąd też istnieje konieczność jego przejrzystego sformułowania, tak by nie było wątpliwości co do określenia dla jakich szkoleń pomoc nie jest przyznawana. 11. Wymóg wzrostu netto liczby pracowników w szczególnie niekorzystnej sytuacji lub niepełnosprawnych (art. 28 ust.3) Zgodnie z propozycją, do pracownika niepełnosprawnego który zostanie zatrudniony na miejsce pracownika niepełnosprawnego, któremu upłynął czas na jaki została zawarta z nim umowa o pracę na czas określony, pracodawca nie będzie mógł pobierać dofinansowania do wynagrodzenia. Takie rozwiązanie jest niedopuszczalne i godzi w przyjętą już praktykę, która obowiązuje w Polsce. Umowy o pracę na czas określony są bowiem zawierane w sytuacji kiedy pracodawca chce sprawdzić czy osoba, którą przyjmuje do pracy jest właściwym kandydatem na dane stanowisko. Dlatego też nie ma podstaw by karać pracodawcę za to, że nie zawiera z pracownikiem kolejnej umowy o pracę lecz znajduje innego, lepszego ze swojego punktu widzenia kandydata do pracy. Ponadto, Konfederacja Lewiatan proponuje by pomoc nie musiała prowadzić do wzrostu netto pracowników znajdujących się w szczególnie niekorzystnej sytuacji lub pracowników niepełnosprawnych, także w razie gdy stanowisko zostaje zwolnione z powodu przejścia pracownika na rentę. W związku z tym Lewiatan proponuje następujące brzmienie art. 28 ust. 3: Ustęp 2 nie ma zastosowania, gdy stanowisko lub stanowiska zostają zwolnione ze względu na dobrowolne odejście, inwalidztwo, przejście na emeryturę z powodu wieku lub rentę, dobrowolną redukcję czasu pracy lub zgodne z prawem zwolnienie za naruszenie obowiązków służbowych, a nie w wyniku redukcji etatów. 4

5 12. Koszty kwalifikowane (art. 28 ust. 6) Konfederacja Lewiatan popiera sposób w jaki zostały opisane koszty kwalifikowane i zaliczenie do nich wszystkich kosztów płacy za cały okres zatrudnienia niepełnosprawnego pracownika. POMOC NA OCHRONĘ ŚRODOWISKA 13. Wspieranie energii ze źródeł odnawialnych, kogeneracji oraz efektywnego systemu ciepłowniczego i chłodniczego (tiret 34; art. 14 ust. 1 lit. b)) Należy rozważyć utrzymanie wsparcia dla systemów ciepłowniczych i chłodniczych również w ramach pomocy regionalnej - ze względu na lokalny charakter tego rynku i brak zagrożenia zakłócania konkurencji. Systemy ciepłownicze pracujące w kogeneracji przyczyniają się do ograniczania emisji CO2 i innych szkodliwych substancji, w wyniku poprawy sprawności wytwarzania. W związku z powyższym, mogłyby podlegać wyłączeniu spod notyfikacji na zasadzie podobnej do innych wyłączeń określonych w art. 14 ust. 1 lit. b). 14. Próg pomocy powodujące obowiązek zgłoszenia (art. 4 lit. l)) Z uwagi na wielkość i skalę wielu inwestycji na ochronę środowiska (w tym pomocy na badania środowiska), należy rozważyć znaczne podniesienie zaproponowanego progu. 15. Pomoc inwestycyjna dla MŚP na wcześniejsze dostosowanie do przyszłych norm unijnych (art. 31) Pozyskiwanie pomocy, o której mowa w artykule 31, umożliwiającej MSP spełnianie jeszcze nieobowiązujących nowych norm unijnych podwyższających poziom ochrony środowiska, powinno być możliwe również w przypadku inwestycji prowadzonych przez duże przedsiębiorstwa. 16. Pomoc na inwestycje w układy kogeneracji o wysokiej sprawności (art. 33 ust. 2 i 3) Przedmiotowa pomoc powinna obejmować zarówno modernizację istniejącej jednostki kogeneracyjnej, jak i jej rozbudowę (ust. 2). Ponadto, należy mieć na uwadze, że w przypadku instalacji układu kogeneracji o wysokiej sprawności (dyrektywa 2012/27/UE), kosztami kwalifikowanymi powinny być wszystkie koszty związane z wartością inwestycji w instalację (ust. 3). 17. Pomoc inwestycyjna na efektywny energetycznie miejski system ciepłowniczy i chłodniczy (art. 37) Pomoc inwestycyjna w zakresie efektywnego miejskiego systemu ciepłowniczego i chłodniczego powinna przewidywać zarówno instalację nowych, jak i modernizację istniejących systemów, realizując w ten sposób cele związane z podwyższaniem efektywności energetycznej. Konfederacja Lewiatan 5