PODRĘCZNIK STARTERA. Poradnik dla początkujących Wersja w prezentacji. Autor Patrycja Ziółkowska

Transkrypt

1 PODRĘCZNIK STARTERA Poradnik dla początkujących Wersja w prezentacji Autor Materiał powstał na podstawie wieloletnich doświadczeń, współpracy z wieloma zespołami starterów oraz pracy na zawodach od szkolnych, poprzez rangi mistrzowskiej, mitingi międzynarodowe i mistrzostwa świata. Korekta Filip Moterski, Rafał Milewski, Michał Omilian Zdjęcia:, Rafał Milewski Złota zasada Żaden zawodnik nie może uzyskać nieuczciwej przewagi i żaden nie może cierpieć z powodu nieuczciwej decyzji. 1

2 Funkcje na starcie Na miejscu startu najczęściej sędziowie sprawują następujące funkcje: Starter główny Starter odwołujący Asystent Na zawodach rangi MP do ww. zespołu starterów może dołączyć: Koordynator startu Dodatkowo na starcie pojawia się arbiter startu (nie jest członkiem zespołu starterów) Na zawodach rangi ME i wyższej do ww. zespołu na starcie dołącza: Koordynator startu Starter międzynarodowy ITO Na starcie pojawia się arbiter startu (nie jest członkiem zespołu starterów) Funkcje na starcie Mistrzostwa Świata Juniorów Bydgoszcz 2016 r. Koordynator startu Arbiter polski (niecodzienna sytuacja, gdzie na starcie koordynator musiała współpracować z dwoma arbitrami startu) Arbiter międzynarodowy ITO Trzech starterów Dwóch asystentów Na zdjęciu Koordynator startu prowadzi ekipę na kolejne stanowisko pracy 2

3 Zadania i obowiązki startera głównego Zadania i obowiązki startera głównego na zawodach każdej rangi wynikające z przepisów określone są w art ,129.3, 129.5, 162.4, , 240.6: Powinien posiadać pełną kontrolę nad zawodnikami w miejscu startu Powinien przyjąć taką pozycję, by widzieć każdego zawodnika oraz zapewnić każdemu zawodnikowi jednakową słyszalność komend W przypadku zauważenia falstartu, odstrzelenia falstartu przez startera odwołującego lub usłyszenia sygnału w słuchawkach musi przerwać procedurę startu Po przerwaniu procedury startu niezwłocznie należy sprawdzić czasy reakcji z aparatury i inne informacje Podejmuje decyzje o popełnieniu falstartu i wykluczeniu zawodnika Oddaje strzał, w trakcie wykonywania testu zero, przez osobę obsługującą fotofinisz (jeśli na zawodach stosowana jest aparatura fotofiniszu) Przy biegach ulicznych ze znaczną ilością zawodników informować zawodników o pozostałym do startu czasie Dodatkowy obowiązek startera głównego na zawodach międzynarodowych art i Na zawodach międzynarodowych konkretnie wskazanych w przepisach starter główny musi wydawać odpowiednie komendy w języku angielskim lub francuskim Informacja dodatkowa: Starter główny, przejmuje obowiązki koordynatora oraz arbitra startu na zawodach, na których funkcje te nie występują (większość zawodów w Polsce) Zadania i obowiązki startera głównego Niezależnie od przepisów, dobry starter główny powinien wykonać czynności niepisane tj: Zapoznanie się z Regulaminem oraz programem minutowym zawodów Przygotowanie sprzętu do pracy, w tym sprawdzenie działania połączeń kablowych i radiowych Ustalenie, z organizatorem, zasad przeprowadzania biegów średnich (800 m. mała ilość zawodników), długich (duża ilość zawodników lub możliwość połączenia biegu kobiet i mężczyzn) Ustalenie zasad współpracy z sędziami pracującymi na mecie, sędziami torowymi, sędziami bramki (jeśli występują) oraz obsługą techniczną i spikerem W przypadku pracy na nowym stadionie lub stadionie po remoncie zapoznanie się z oznakowaniem bieżni oraz poszczególnymi miejscami startu Powinien ustalić, ze starterem odwołującym oraz asystentem, zasady sygnalizowania wydarzeń w miejscu startu Zapewnić czytelne i widoczne dla pozostałych sędziów, spikera oraz publiczności komunikowanie podejmowanych decyzji Zapewnić rzetelne komunikowanie decyzji zawodnikom Po zawodach zdać sprzęt odpowiedniej osobie oraz jeśli potrzeba sporządzić sprawozdanie z zawodów 3

4 Zadania i obowiązki startera odwołującego Obowiązki startera odwołującego na zawodach każdej rangi wynikające z przepisów określone są w art , i : Jest pomocą startera głównego Powinien przyjąć taką pozycję, by widzieć każdego zawodnika startującego na torach wyznaczonych do obserwacji (jeśli na zawodach pracuje więcej niż 1 starter odwołujący każdy z nich powinien przyjąć taką pozycję, by łącznie mogli objąć wzrokiem wszystkich startujących zawodników) W przypadku zauważenia falstartu musi odwołać bieg oraz wyjaśnić starterowi głównemu przyczynę odwołania startu UWAGA: Pomimo przerwania procedury startu poprzez sędziego odwołującego jedynym uprawnionym do podjęcia decyzji o dyskwalifikacji jest wyłącznie starter główny (starter, który przeprowadzał procedurę startu). Dodatkowa informacja: Najczęściej na zawodach starterzy wymieniają się funkcjami (starter główny starter odwołujący) np. jeden prowadzi procedurę startu w biegach kobiet, a drugi w biegach mężczyzn dlatego wszelkie obowiązki i zadania niepisane dotyczą również startera odwołującego. Mając na uwadze komfort zawodników, zalecane jest by starter, który przeprowadzał procedurę startu w eliminacjach, prowadził ją również na każdym następnym etapie (półfinały, finały) Zadania i obowiązki asystenta Zadania i obowiązki asystenta na zawodach każdej rangi wynikające z przepisów określone są w art. 130, i 162.8: Sprawdzenie prawidłowości ustawienia zawodników (właściwa seria oraz tor) Ustawienie zawodników 3 m za linią startu (w biegach długich) oraz 3 m za liniami startu na odpowiednich torach (w biegach po torach) Sprawdzenie czy numery startowe (i boczne jeśli występują) są prawidłowe Sprawdzenie prawidłowego ustawienia bloków Przygotowanie oraz rozdanie / zebranie pałeczek sztafetowych Asystent powinien, w ustalony wcześniej sposób, zakomunikować starterowi głównemu gotowość zawodników do rozpoczęcia procedury startu Przekazanie zawodnikowi informacji o decyzji startera: kartka zielona lub karta czerwono-czarna (żółtoczarna); wskazanie powinno być wyraźne i czytelne dla zawodnika, pozostałych sędziów, spikera oraz publiczności Jeśli na zawodach występują znaczniki na torach powinien również podnieść znacznik informujący o falstarcie Przy ponownej procedurze startu asystent powinien ponownie ustawić zawodników na linii 4

5 UWAGA: Zadania i obowiązki asystenta Na zawodach, na które nie został powołany arbiter, najczęściej to asystent pokazuje również żółtą kartkę informująca o ostrzeżeniu Na zawodach wyższych rangą asystenci są również odpowiedzialni za odprowadzenie zawodników poza strefę startu zgodnie z wyznaczoną uprzednio trasą Niezależnie od przepisów, dobry asystent powinien również, bez przypominania: Zapoznać się z Regulaminem oraz programem minutowym zawodów Przygotować pałeczki startowe oraz pobrać listy startowe z biura zawodów Pobrać i przygotować numery startowe (jeśli występują) W przypadku pracy na nowym stadionie lub stadionie po remoncie zapoznać się z oznakowaniem bieżni oraz poszczególnymi miejscami startu Przyswoić zasady sygnalizowania starterowi wydarzeń w miejscu startu Nanosić informacje o decyzjach startera na listy startowe Dodatkowa informacja: Bardzo często to asystent wyznacza tory zawodnikom lub nanosi zmiany torów i serii Bardzo często również to asystent odpowiada za sprawdzenie prawidłowości obuwia oraz ubioru zawodnika (maksymalnie 11 kolców, może być mniej ale nie więcej) Zadania i obowiązki asystenta Asystenci na Mistrzostwach Świata Juniorów Bydgoszcz

6 Zadania i obowiązki asystenta Niewidoczny asystent na Halowych Mistrzostwa Województwa Łódzkiego młodzików 2015 Koordynator startu dwa podejścia do zrozumienia tej funkcji Istnieją dwa odrębne sposoby na sprawowanie tej funkcji: Sędzia nadzorujący, który kieruje wszystkimi aspektami procesu startu sam nie będąc starterem. Przyjęło się, iż powinien to być doświadczony starter-senior, w swojej pracy. Uważam, iż jest to funkcja menadżerska i nie powinna być powierzana tylko ze względu na doświadczenie starterskie ale przede wszystkim pełnić ją powinny osoby, które rozumieją procesy zachodzące na starcie, umieją zarządzać pod presją czasu oraz współpracować z dużą ilością osób i umieć zapanować nad wieloma zagadnieniami jednocześnie. Sędzia nadzorujący i jednocześnie starter senior, tym samym aktywnie wnosząc własne doświadczenie do działań zespołu. W sytuacji gdy koordynator startu przejmuje zadania startera, przekazuje on na innego członka zespołu startowego funkcję koordynowania startu. Rozwiązanie to nie powinno mieć miejsca na zawodach wyższych rangą. Koordynator wypracowuje swoje procedury współpracy oraz kontaktu z wieloma osobami, stąd rotacja w pełnieniu obowiązków wypacza ideę powołania tej funkcji na zawody oraz może doprowadzić do zamętu i braku koordynacji startu. UWAGA W przypadku zawodów w Polsce pełen zakres obowiązków i zdań wymieniony na slajdzie niżej (dotyczącym HMŚ) występuje wyłącznie na zawodach rangi międzynarodowej i został przekazany mi przez startera międzynarodowego, zadania zostały uzupełnione o moje doświadczenie w roli koordynatora startu 6

7 Zadania i obowiązki koordynatora startu Zadania i obowiązki koordynatora na zawodach każdej rangi wynikające z przepisów określone są w art oraz 129.7: przydzielenie obowiązków sędziom zespołu starterów (obowiązki startera międzynarodowego są określane przez delegatów technicznych po konsultacji z koordynatorem startu) kontrolowanie i kierowanie organizacyjne procesem startu (bez merytorycznego wpływu na decyzje startera) zaplanowanie miejsc i sposobu przemieszczania się w okolicach startu startera, starterów odwołujących i asystentów startera utrzymywanie kontaktu z kierownictwem zawodów, sędziami fotofiniszu, sędziami mierzącymi czas, sędziami na linii mety, operatorem pomiaru wiatru oraz jeśli to zasadne, z ekipą telewizyjną dbanie o prowadzenie zawodów zgodnie z programem minutowym poprzez sprawne współdziałanie z zespołem starterów i innymi osobami utrzymywanie kontaktu z osobami odpowiedzialnymi za aparaturę do wykrywania falstartów i za inne urządzenia wykorzystywane podczas procedury startu oraz ustalenie zasad współpracy z tymi osobami gromadzenie wszelkiej istotnej dokumentacji zapewnienie, prawidłowej pracy asystentów w szczególności prawidłowego informowania o falstartach Zadania i obowiązki koordynatora startu W przypadku zawodów w Polsce pełen zakres obowiązków i zdań wymieniony na slajdzie niżej występuje wyłącznie na zawodach rangi międzynarodowej i został wypracowany przez startera międzynarodowego z moimi uzupełnieniami po doświadczeniach jako koordynator 7

8 Spotkanie Kontakt zestarterem międzynarodowym Przygotowania koordynatora do zawodów na przykładzie MŚ w Sopocie oraz Bydgoszczy Członkowie zespołu obowiązkowo obecni Starter międzynarodowy ; międzynarodowy arbiter startu ewentualnie ITO Przedmiot spotkania Ustalenie dystansówwskazanych przez ITO do obsługi przez startera międzynarodowego; ustalenie duty sheetszespołu starterów Ustalenie ostatnichzasad współpracy zespołu oraz oczekiwań Z zespołem aparatury falstartowej - koordynator - starterzy - arbiter startu - arbiter biegu (jeśli jest to konieczne) - sposób działania elektronicznego pistoletu - praca aparatury wykrywającej falstart oraz wyglądu diagramu - rozmieszczenie głośników w strefie startu (na torze indywidualnie czy w innych miejscach) - sposób sygnalizacji falstartu Z przedstawicielem telewizji - koordynator -Ustalenie protokołu, jak wiele minut wcześniej przed oficjalnym rozpoczęciem muszą mieć zawodników gotowych do prezentacji TV-ustalenie zasad prezentacji zawodników (ilu w każdej rundzie)-ustalenie pozycji kamer w obszarze startu Z koordynatorem wolontariuszy z koszykami - koordynator - ustalenie czasu wejścia i wyjścia wolontariuszy z torów (z doświadczenia korzystniej jest y zarządzał tym koordynator sprawujący pieczę nad realizacją programu minutowego, w szczególności w przypadku prezentacji zawodników w telewizji) Z całym zespołem startu Z sędzią głównym sędziów torowych - koordynator - starterzy - asystenci - koordynator - sędzia główny sędziów torowych - ustalenie protokołu przebywania zawodników w miejscu startu przed rozpoczęciem procedury - przydział obowiązków, w szczególności asystentom - ustalenie niezbędnych sygnałów pomiędzy zespołem - ustalenie sygnalizacji gotowości do rozpoczęcia procedury startu (szczególnie istotne w biegach przez płotki oraz z przeszkodami) - zapoznanie sędziego głównego ze szczegółowym programem minutowym (zawierającym już informacje dotyczące wejścia zawodników na arenę sportową oraz ich prezentacji) Sesja praktyczna z zawodnikami - koordynator - starterzy - asystenci Ostatnie spotkanie z zespołem - koordynator startu - starterzy - asystenci Jest o oficjalna próba procedur startowych z zawodnikami (60 do 90 minut); testowanie ustalonych protokołów Rewizja przyjętych protokołów Arbiter startu W przepisach brak bezpośrednich odniesień do arbitra startu, jednakże art określa wymogi powoływania arbitra konkurencji biegowych do nadzorowania miejsca startu dlatego też przyjęto, iż taką rolę, na niektórych zawodach wyższych rangą, pełnić będzie oddzielny arbiter arbiter startu (wyznaczona osoba powinna być specjalistą i doświadczonym starterem) Arbiter startu nie jest członkiem zespołu starterów - pracuje obok zespołu starterów, tym samym nie może ingerować i komentować pracy zespoły starterów W Polsce przyjęło się to, że arbiter startu dokonuje wstępnego sprawdzenia działania aparatury do wykrywania falstartów oraz nadzoruje sposób przeprowadzania testu zero broni. Nie wynika to jednakże z przepisów. Zgodnie z którym (art ) za przeprowadzenie pomiaru próby zerowej na zawodach wyższych rangą (czyli na takich gdzie występują wszystkie funkcje) odpowiada Sędzia Główny Fotofiniszu i przeprowadza próbę w obecności startera oraz Arbitra Biegu. Nie oznacza to jednak tego, że arbiter startu nie może być obecny w trakcie próby (o teście zero w kolejnych slajdach). 8

9 Zadania i obowiązki arbitra startu oraz zachowania dyskredytujące arbitra Zadania i obowiązki arbitra startu: monitoruje działanie aparatury do wykrywania falstartów (niezależnie od koordynatora startu) komunikuje się z zawodnikami tylko w przypadku złożenia oficjalnego protestu w sprawie startu lub udzielenia ostrzeżenia / dyskwalifikacji. posiada uprawnienie do zmiany decyzji startera w sprawie falstartów jeśli nie ma żadnych wątpliwości - przyjmuje protest ustny zawodników, po decyzji startera o falstarcie (dodatkowe uwagi w kolejnych slajdach) nakłada i odnotowuje nałożenie na zawodników ostrzeżeń dyscyplinarnych musi zapoznać się z informacją nt. wszelkich wcześniejszych ostrzeżeń dyscyplinarnych nałożonych na zawodników Zachowania dyskredytujące arbitra Zachowania dyskredytujące arbitra czyli jakich zachowani nie powinniśmy powielać: Brak obecności na linii startu w momencie rozpoczęcia i przeprowadzenia procedury startu Nieprawidłowe ustawienie się w trakcie przeprowadzania procedury startu np. przy starterze odwołującym, w znacznej odległości od startera uniemożliwiającej arbitrowi przyglądanie się startowi zawodników z punktu widzenia jak najbardziej zbliżonego do startera Praca z bronią, pełnienie funkcji startera odwołującego Wydawanie poleceń zespołowi starterów, komentowanie ich decyzji Bierność na starcie w przypadku nagannego, nieprawidłowego zachowania się zawodników Bierność w stosunku do decyzji starterów, w przypadku podejmowania decyzji rażąco krzywdzącej zawodnika / zawodników Uchylenie decyzji o falstarcie, po proteście zawodnika, w przypadku wykazania go na aparaturze falstartowej (jeśli aparatura działała prawidłowo i nie było w stosunku do niej zastrzeżeń wcześniej zgłaszanych / zauważonych) 9

10 Sprzęt zespołu starterów Kartki Aparatura startowa Pałeczki Numery boczne Dodatkowy sprzęt: Podest Statyw Słuchawki Sprzęt zespołu starterów: kartki Format: Powinien umożliwiać zapoznanie się z decyzją, startera bądź arbitra startu, nie tylko zawodników ale również przez pozostałych sędziów na zawodach, spikera oraz publiczność (najkorzystniej używać: A4 stadion, B5 hala) Funkcje: zielona: pomimo przerwania, procedura została przeprowadzona prawidłowo (prezentacja każdemu zawodnikowi) żółta: ostrzeżenie za niesportowe zachowanie (zawodnikowi ostrzeganemu wraz z wyjaśnieniem) czerwona: ostrzeżenie za niesportowe zachowanie z dyskwalifikacją (dyskwalifikowanemu wraz z wyjaśnieniem) czerwono-czarna: dyskwalifikacja za falstart (zawodnikowi dyskwalifikowanemu) żółto-czarna: falstart w konkurencjach wielobojowych (wskazanie zawodnikowi popełniającemu falstart oraz wszystkim pozostałym) 10

11 Sprzęt zespołu starterów: aparatura startowa Procedury startu starterzy mogą inicjować nie tylko pistoletu APARATURA UŻYWANA DO PRZEPROWADZANIA PROCEDURY STARTU gwizdek klapki elektroniczny pistolet startowy pistolet UWAGA Pamiętać należy, że rozpoczynanie procedury startu może się odbyć za pomocą różnych aparatur zatwierdzonych przez organizatora, w tym również z działka artyleryjskiego, rogu myśliwskiego lub podobnego urządzenia Gwizdek UWAGA Sygnał startu: sędziując zawody szkolne możesz również spotkać się z tym, iż to gwizdkiem będziecie dawać sygnał startu Przerwanie procedury startu: często na zawodach to gwizdkiem daje się sygnał zawodnikom do przerwania procedury startu UŻYTKOWANIE W TRAKCIE i PRZED ROZPOCZĘCIEM PROCEDURY STARTU Należy sprawdzić jak brzmi, inaczej niesiony jest dźwięk w hali, a inaczej na stadionie Należy poinformować zawodników o prowadzeniu procedury startu gwizdkiem, szczególnie jeśli gwizdkiem odwoływane będą biegi 11

12 Klapki najczęściej na zawodach szkolnych mogą być podłączone do aparatury pomiaru czasu lub samodzielne Komenda: gotów Klapki: rozwarte Start Klapki: zwarte Po starcie Klapki: rozwarte KLAPKI ELEKTRONICZNE: Klapki elektroniczne przesyłają w trakcie zwarcia sygnał na metę, uruchamiając aparaturę pomiaru czasu. Należy upewnić się czy przy zwarciu nie występuje przepięcie wtedy należy bardzo szybko rozwierać klapki inaczej nastąpi zatrzymanie pomiaru czasu Klapki UŻYTKOWANIE W TRAKCIE i PRZED ROZPOCZĘCIEM PROCEDURY STARTU Należy sprawdzić jak brzmi Należy dopytać organizatora, szczególnie jeśli jest to pierwsze użytkowanie sprzętu, o jakość i stan sprzętu oraz najbardziej optymalny sposób używania klapek Sprawdzić połączenia i okablowanie, jeśli użytkowane będą klapki elektronicznie sprzężone z aparaturą na mecie Na zawodach dla dzieci, dzieci starszych, należy zapoznać zawodników z dźwiękiem na jaki powinny reagować UWAGA Prowadząc procedurę startu klapkami należy zwrócić szczególną uwagę na ustawienie względem sędziów mierzących czas. Starter powinien stać frontem do mety - sędziowie mierzący czas muszą widzieć moment zwarcia klapek. Ustawienie klapki bokiem spowoduje, że moment jej zamknięcia nie będzie możliwy do zaobserwowania. 12

13 Klapki Procedura startu z klapkami - prawidłowe ustawienie startera Zabezpieczenie klapek przed zwarciem Elektroniczny pistolet startowy Elektroniczny pistolet startowy EPS300 Urządzenie przeznaczone do symulowania sygnału startu Poprzez głośniki emitowany jest jeden z trzech dźwięków: pistoletu i dwa rodzaje gongu EPS300 może emitować również sygnał falstartu Jednocześnie z sygnałem dźwiękowym, generowany jest sygnał uruchamiający aparaturę do pomiaru czasu Naładowany akumulator umożliwia wykonanie około 1000 strzałów 13

14 Elektroniczny pistolet startowy UŻYTKOWANIE W TRAKCIE i PRZED ROZPOCZĘCIEM PROCEDURY STARTU Przy pierwszym korzystaniu należy spytać osobę odsługującą slandi jak działa EPS300 nigdy nie należy się wstydzić zadawać pytania osób obsługujących sprzęt Sprawdzić połączenia i okablowanie Sprawdź natężenie dźwięku, EPS300 jest przeznaczony do strzelania w zamkniętych pomieszczeniach; na otwartym stadionie należy odpowiednio zwiększyć natężenie dźwięku Należy oddać próbny strzał sprawdzający Sprawdzić u organizatora, bądź osoby obsługującej sprzęt o poziom naładowania akumulatora Na zawodach dla dzieci, dzieci starszych, należy zapoznać zawodników z dźwiękiem na jaki powinny reagować Pistolet Pistolet elektroniczny Pistolet prochowy 14

15 Pistolet prochowy BHP 1. ZAWSZE traktuj broń jak naładowaną i gotową do strzału 2. ZAWSZE kieruj lufę w bezpiecznym kierunku 3. ZAWSZE strzelaj do góry 4. jeśli jesteś starterem, NIGDY nie odciągaj kurka poza procedurą startu 5. ZAWSZE dbaj o czystość i dobry stan techniczny broni lub wymagaj tego od organizatora 6. ZAWSZE uważaj czym ładujesz broń 7. NIGDY nie baw się bronią, szczególnie w trakcie zawodów 8. NIGDY nie zostawiaj broni bez nadzoru 9. poza zawodami, NIGDY nie przechowuj naładowanej broni 10. NIGDY nie kładź palca na spuście jeśli nie chcesz strzelić 11. NIGDY nie mieszaj pracy na starcie z alkoholem 12. NIGDY nie powstrzymuj się od zwrócenia uwagi osobom nieprawidłowo obchodzącym się z bronią 13. NIGDY nie dokonuj samodzielnych napraw ani przeróbek broni startowej 14. ZAWSZE uprzedzaj zawodników o zamiarze wykonania próbnego strzału Autorstwo własne; natomiast punkty 1, 11, 12, 13 zaczerpnęłam z zasad obsługi broni Komendy Wojewódzkiej Pistolet prochowy Sprawdzenie sprawności: odwodzenie kurka lekkość odciągania luz języka spustowego czy lekko działa czy można strzelić strzał odwołujący bez odciągania kurka sposób otwierania bębenka (różne marki posiadają inny sposób zabezpieczenia) czystość bębenka (wpływa na łatwość ładowania) Obecnie na zawodach lekkoatletycznych przeważnie organizator zapewnia rewolwer (najpopularniejsze marki to mateja, reck, w Łodzi używamy Zoraki). Może się zdarzyć jednakże, iż organizator zapewni pistolet (najczęściej biegi uliczne, poza kalendarzem PZLA). Nie zwalnia to z konieczności zapoznania się z bronią oraz jej użytkowaniem. 15

16 Pistolet prochowy: naboje NABOJE Obecnie na zawodach procedury startu przeprowadza się z użyciem naboi ślepych (krótkich lub długich) kaliber 22 cal. NABOJE TYPU LONG najlepiej używać na zawodach otwartych (stadion) są głośniejsze wyraźnie widoczny dymek z lufy (istotne dla sędziów mierzących czas) NABOJE TYPU SHORT unikać na stadionie często odgłos niknie wśród odgłosów na arenie sportowej lepiej sprawdzają się na hali Pistolet prochowy: rozpoczęcie użytkowania NALEŻY SPRAWDZIĆ: sprawności działania pistoletu pojemności magazynka PRZYGOTOWANIE DO UŻYTKOWANIA: Należy upewnić się w jaki sposób sygnał startu będzie docierać do mety: poprzez kabel czy drogą radiową Sprawdzić, w zależności od sposobu połączenia pistoletu z metą, połączenia i okablowanie, w obecności osoby obsługującej pomiar czasu. W przypadku połączenia kablowego: należy dowiedzieć się, jeśli jest to stadion, na którym nie pracowało się wcześniej, gdzie są wejścia do kabli lub jak są ułożone okablowania, by móc sprawnie przełączać broń pomiędzy poszczególnymi konkurencjami W przypadku połączenia drogą radiową: należy sprawdzić, w obecności obsługi fotofiniszu, działanie połączeń Należy oddać próbny strzał sprawdzający Na zawodach dla dzieci, dzieci starszych, należy zapoznać zawodników z dźwiękiem na jaki powinny reagować 16

17 Pistolet prochowy w rękach sędziego odwołującego UWAGA: Pistolet lubi strzelać sam jeśli to możliwe (sprawna broń) nie należy odwodzić kurka. Jeśli dla prawidłowego działania, przy mniej sprawnej broni (szybka reakcja startera odwołującego), niezbędne jest odwiedzenie kurka zawsze odpowiednio zabezpiecz kurek palcem i nigdy nie trzymaj palca na spuście, chyba że chcesz oddać strzał. Inne aparatury startowe: aparatura dla zawodników niesłyszących i niedosłyszących Na miejsca Gotów Start Zdjęcia: WiolettaKosmalska 17

18 Dodatkowy sprzęt zespołu na starcie: pałeczka sztafetowa Pałeczka sztafetowa: musi być podłużnego kształtu niewypełniona w środku okrągła w przekroju wykonana z metalu lub innego sztywnego materiału długość pałeczki wynosi od 28 do 30 cm obwód pałeczki od 12 do 13 cm masa pałeczki nie może przekroczyć 50 g Zdjęcie - internet Dodatkowy sprzęt zespołu na starcie: pałeczka sztafetowa Użytkowanie sprzętu: pobranie przed zawodami odpowiedniej ilość sprawdzenie zgodności pałeczek z przepisami (najczęściej sprawdzenie czy nie są nadmiernie wgniecione oraz tych samych proporcji) rozdanie zawodnikom z pierwszej zmiany dopilnowanie by po skończonym biegu wszystkie wydane pałeczki wróciły na metę i do asystenta ZALECENIA: nie akceptować pałeczek klubowych (różne gabaryty) nieudostępnianie pałeczek na rozgrzewki (często nie wracają) jeśli to możliwe rozdawanie pałeczek różnego koloru dla każdego zespołu (ułatwienie zidentyfikowania braku) zaznaczać na listach startowych,który zespół otrzymał konkretny kolor 18

19 Oznaczanie na liście startowej Przykładowe zaznaczanie na listach startowych (HMŚ Sopot 2014) Dodatkowy sprzęt zespołu na starcie: numery boczne Numery boczne są dla ułatwienia pracy sędziów fotofiniszu nie dla startu jeśli Organizator zapewnia numery - asystent ma obowiązek rozdania ich zawodnikom (na zawodach rangi MM często numery rozdawane są przez sędziów na bramce) Numery boczne rozdawane są zgodnie z listami startowymi Przed konkurencjami przygotuj odpowiednią ilość numerów; najlepiej w czasie wolnym przygotować odpowiednią ilość kompletów W biegach długich jeśli któregoś zawodnika nie ma, to jego numer pomijamy (asystent przekazuje informację do startera, że brak zawodnika np.: 11) 19

20 Rozpoczęcie pracy startera Zawsze bądź przygotowany na zmieniające się warunki współpracy z sędziami innych komisji oraz obsługą techniczną. Bądź gotowy i otwarty na zmiany oraz ludzkie emocje. A co starter powinien mieć w swojej torbie? Długopis Podkładka pod listy startowe Czyste karki dowolnego formatu Kartki sędziowskie (komplet) Kurtkę przeciwdeszczową Smarowidło do broni Szmatkę do wycierania nadmiaru tłuszczu z broni Numery lub karty do gry, gdyby zawodnicy musieli losować tory Rozpoczęcie pracy startera zapoznanie się z oznakowaniem bieżni 20

21 Rozpoczęcie pracy startera zapoznanie się z oznakowaniem bieżni Rozpoczęcie pracy sędziów komisji biegowej - próba zerowa Cel: sprawdzenie czy system fotofiniszu działa prawidłowo czy rusza równo z wystrzałem z pistoletu z dopuszczalnym przesunięciem (poniżej 0,001 s) Sprawdzenie aparatury i działania systemu jest obowiązkiem osoby obsługującej fotofinisz. Doświadczony starter powinien jednakże dążyć sam do przeprowadzenia próby zerowej, mając na względzie obowiązujące procedury przy akcentowaniu minimum oraz rekordów. Próba zerowa powinna być wykonana po każdej zmianie ułożenia kamery skierowanej na linię finiszu. Jeśli zawody są kilkudniowe, próbę należy wykonać każdego dnia. 21

22 Rozpoczęcie pracy sędziów komisji biegowej - próba zerowa Osoba obsługująca fotofinisz wykonuje próbę zerową w obecności arbitra biegu (najczęściej jednakże będzie to sędzia główny biegu). Na zdjęciu: starter czeka na informację od osoby obsługującej fotofinisz; to jej gotowość determinuje możliwość wykonania strzału. Udział startera w próbie zerowej: obowiązkowa dostępność, gdy wszystko jest już przygotowane prawidłowe ułożenie broni zgodnie z linią mety (lufa pod lekkim kątem w kierunku kamery, równo z początkiem linii mety) upewnienie się, że obsługa fotofiniszu jest gotowa oddanie strzału UWAGA przy układaniu pistoletu: upewnij się, po której stronie jest kamera rejestrująca finisz ułóż pistolet tak, by dymek, po strzale, był widoczny na linii mety ustaw się tak aby nie zasłaniać kamery oraz by nie rzucać cienia na linię mety Rozpoczęcie pracy sędziów komisji biegowej - próba zerowa Na zdjęciu: obsługa Seiko na Mistrzostwach Świata w Bydgoszczy 2016 przygotowuje się do wykonania testu zero 22

23 Rozpoczęcie pracy startera - współpraca na stadionie Przed rozpoczęciem procedury startu należy upewnić się czy można rozpocząć bieg, stąd bardzo ważne jest wcześniejsze ustalenie sposobu komunikacji nie tylko pomiędzy członkami zespołu starterów. Bardzo rzadko lub może nigdy na zawodach nie spotkacie koordynatora, który wykona tą pracę za was. Sędziowie bezpośrednio współpracujący Sędzia główny biegu Sędziowie mierzący czas Sędziowie torowi Pozostali Spiker Obsługa fotofiniszu Obsługa techniczna Sędziowie pośrednio współpracujący Wszyscy sędziowie główni konkurencji technicznych odbywających się równocześnie z biegami Dobre relacje pozytywnie wpływają na sprawne przeprowadzenie procedur Relacje z trenerami Należy wypracować przyjazną ale zdystansowaną relację z trenerami, często ich zachowanie/ reakcje mogą być dla was wsparciem Współpraca z sędziami bezpośrednio współpracującymi UWAGA najczęściej na zawodach (poniżej rangi niż MP): nie spotkacie się z sędzią głównym torowych, dlatego należy upewnić się, szczególnie jeśli nie pracujecie ze znanym zespołem, kto i w jaki sposób (ręka, chorągiewka) będzie dawał wam sygnał często to obsługa techniczna organizatora (np. ustawiający płotki) będzie was informować o tym, że wszystko już jest gotowe NALEŻY UPEWNIĆ SIĘ SAMODZIELNIE CZY USTAWIONO PRAWIDŁOW PŁOTKI, A NAWET BLOKI STARTOWE jeśli nie ma komunikacji radiowej z sędziami na mecie (sędzia główny biegu, sędziowie mierzący czas) należy umówić się z jednym sędzią (najczęściej będzie to sędzia główny biegu) uniknięcie przedłużania procedur oraz nadmiernego szumu komunikacyjnego na zawodach wyższej rangi, pracując z obsługą falstartu oraz fotofiniszu wszelkie sygnały gotowości otrzymywać będziecie od osób obsługujących start i metę 23

24 Współpraca z obsługą techniczną zawodów UWAGA najczęściej na zawodach (poniżej rangi niż MP): SPIKER nie tylko przeszkadza (często jest zaangażowany w komentowanie innych wydarzeń na stadionie) ale może również pomóc np.: w sprawdzeniu czy wszystkie zmiany w biegach rozstawnych są gotowe, wywołać zawodników na start, poprosić o przyniesienie zgubionej pałeczki jeśli umówiliście się na odczytywanie zawodników przed startem należy poczekać aż spiker przedstawi zawodników OBSŁUGA FOTOFINISZU / SLANDI nigdy nie należy rozpoczynać procedury startu bez sygnału gotowości od obsługi fotofiniszu / slandi najlepszym sposobem komunikacji jest krótkofalówka głos niknie na stadionie dlatego najlepiej umówić się na sygnał dźwiękowy dotrzymuj umówionych procedur i nie bój się reagować, gdy przestaną być zachowywane Współpraca z pozostałymi sędziami Miting halowy (hala RKS), w trakcie biegu na 60 m, trwają konkurencje techniczne: Skok w dal Skok o tyczce Skok wzwyż Halowe Mistrzostwa Polski (hala COS Spała), w trakcie biegu na 60 m, trwają konkurencje techniczne: Skok w dal Skok o tyczce 24

25 Współpraca z pozostałymi sędziami na stadionie Nawarstwienie konkurencji: biegowych i technicznych mogących mieć negatywny wpływ na procedury startu; najczęściej występuje na zawodach halowych. Dbałość o komfort zawodników w miejscu startu Zapoznać się z programem minutowym - sprawdzić jakie konkurencje techniczne prowadzone są równocześnie z biegami Zapoznać się z budową hali usytuowaniem poszczególnych skoczni Spotkanie z sędziami głównymi konkurencji i omówienie współpracy Zawsze twoim sprzymierzeńcem może być spiker informujący o rozpoczęciu procedury biegu UWAGA Pomimo wcześniejszego umówienia się z sędziami oraz otrzymania sygnału gotowości ZAWSZE, najpóźniej tuż przed strzałem, należy upewnić się czy bieżnia jest gotowa i żaden z konkursów nie nachodzi na tory Często sędziowie konkurencji technicznych nie słuchają komend startera, to starter musi zadbać o odpowiednie warunki dla zawodników (uniknięcie przerwania procedury, protestów) Procedura startu - komendy We wszystkich zawodach międzynarodowych komendy muszą być podawane w języku angielskim, francuskim lub w swoim ojczystym. UWAGA: na określonych przepisami zawodach IAAF komendy powinny być podawane wyłącznie w języku angielskim. W biegu do 400 m włącznie, w tym w biegach sztafetowych (4 x 200m, 4 x 400 m, sztafeta szwedzka), komendy powinny brzmieć: na miejsca, gotów. W biegach powyżej 400 m., za wyjątkiem ww. sztafet, komendy powinny brzmieć: na miejsca. Wszystkie biegi należy rozpoczynać od sygnału dźwiękowego. 25

26 Procedura startu start niski 1. gwizdek sygnalizuje zawodnikom, że wszystko jest gotowe do rozpoczęcia procedury; przygotowani zawodnicy powinni stanąć na swoich torach za blokami startowymi 2. komenda: na miejsca 3. komenda: gotów 4. Strzał W biegach niskich każdy zawodnik startuje na swoim, wyznaczonym torze. Procedura startu start wysoki 1. GWIZDEK sygnalizuje zawodnikom, że wszystko jest gotowe do rozpoczęcia procedury 2. Wyprowadzenie zawodników (na zawodach wyższej rangi); ustawienie 3 metry przed linią startu (najczęściej na mniejszych zawodach będzie to metr) 3. Komenda : na miejsca 4. Podbiegnięcie / podejście zawodników do linii startu 5. Strzał 26

27 Procedura startu start wysoki W biegach wysokich zawodnicy biegają z linii ciągłej wspólnej. Wyjątek 800 m. UWAGA: gdy startuje na 800 metrów mała ilość zawodników, mogą biegać z linii ciągłej, dla uatrakcyjnienia przebiegu konkurencji. Decyzja, w tym względzie, nie należy do startera; może jednakże to zasugerować. W biegach długich, zawodnicy mogą być ustawieni w dwóch rzędach lub biegać z dwóch linii startu. Zawodnicy dzieleni są w tedy wg zasady 2/3 i 1/3. Zdjęcie - internet Procedura startu start biegu masowego (road race) biegi uliczne, przełajowe, górskie i po szlakach Zawodnicy ustawiani są bądź przed wyznaczoną linią (czasem w boksach) bądź w strefach. Do procedur startu używa się pistoletu, armaty, rogu lub innego urządzenia zatwierdzonego przez organizatorów. Komendy takie same jak przy biegach powyżej 400 m (poza sztafetami). UWAGA: przy biegach z dużą ilością zawodników starter powinien zagwizdać na 5 minut, 3 minuty, 1 minutę przed startem. Najczęściej spiker, w porozumieniu, ze starterem, informuje (ogłasza) zawodników o zbliżającym się rozpoczęciu biegu, w odpowiednich momentach wyznaczonych przez startera. UWAGA: często strzał w biegach masowych oddawany jest przez zaproszonego gościa; nie zwalnia to jednakże startera z czuwania nad zachowaniem prawidłowych procedur. UWAGA: Osobiście, przy startach gdzie zawodnicy są szeroko rozstawieni oraz wyższych rangą, nigdy nie zaczynam procedury bez zabezpieczenia strefy hamującej np. osób lub taśmy rozpościeranej w przypadku przedwczesnego wybiegnięcia. 27

28 Dokumentacja na starcie: lista startowa Notowane są na niej wszelkie zmiany i uwagi dotyczące decyzji na starcie. Zaznaczanie zmian numerów (przekazanie informacji na metę). Zaznaczanie nieobecności zawodnika: DNS Przypisywanie serii i torów (jeśli nie ma już ustawionych, bądź dokonuje się zmian): wg wzoru tor/seria czyli przykładowo pierwsza seria / piaty tor 5/1 lub 5/ I Notowanie udzielonych ostrzeżeń: opis na dole listy startowej numer zawodnika, nazwisko, podstawa ostrzeżenia art , (żółte kartki), art (czerwona kartka) Notowanie falstartów: opis na dole listy startowej numer zawodnika, nazwisko, podstawa art UWAGA: Arbiter startu prowadzi swoją niezależną dokumentację Decyzje na starcie - ostrzeżenie art Arbiter ma prawo udzielić zawodnikowi ostrzeżenia, poprzez pokazanie żółtej kartki, za niewłaściwe lub niesportowe zachowanie. W praktyce, najczęściej na mitingach to starter udziela ostrzeżeń; podstawa ta jest stosowana, również w sytuacji gdy np. zawodnik nie zjawia się na starcie w regulaminowym czasie. 28

29 Decyzje na starcie - przerwanie procedury startu art Procedura startu powinna być przerwana przez startera, gdy zawodnik: a) po komendzie na miejsca lub gotów i przed wystrzałem zawodnik wpływa na procedurę startu przerywają ją - poprzez podniesienie ręki, powstanie, siadanie bez ważnego powodu b) nie stosuje się do komend startera lub nie przyjmuje odpowiedniej pozycji startowej w rozsądnym czasie c) po komendzie na miejsca lub gotów przeszkadza innym zawodnikom poprzez wydawanie dźwięków lub w inny sposób W powyższych przypadkach, arbiter może ostrzec zawodnika (żółta kartka). Najczęściej, na zawodach, na których nie ma powołanej funkcji arbitra startu, ostrzeżenia udziela starter. Decyzje na starcie- falstart Z wyjątkiem konkurencji wielobojowych, każdy zawodnik, który popełnił falstart, zostaje zdyskwalifikowany. W mojej opinii, przepis powyższy należy stosować do zawodów odpowiedniej rangi, przede wszystkim w stosunku do młodzieżowców czy seniorów. Procedurę startu za każdym razem powinno oceniać się z perspektywy zawodników, którzy biorą udział w zawodach: ich wieku i doświadczenia zawodniczego. W konkurencjach wielobojowych, zawodnik (zawodnicy) odpowiedzialni za falstart otrzymują ostrzeżenie; pokazywana jest żółto-czarna kartka zawodnikowi odpowiedzialnemu za falstart (podnoszony jest również znacznik na odpowiednim torze) oraz pozostałym zawodnikom 29

30 Decyzje na starcie - falstart art Zawodnik, po przyjęciu pełnej i ostatecznej pozycji startowej nie powinien rozpoczynać startu przed odebraniem sygnału startu (strzał). Jeśli w ocenie startera lub startera odwołującego, zawodnik rozpoczął start zbyt wcześnie należy to uznać za falstart. Ruchu zawodnika, który nie powoduje utraty kontaktu jego stopy/stóp z płytkami bloków startowych lub jego ręki/rąk - z podłożem, nie należy uważać za rozpoczęcie startu. Takie przypadki mogą być podstawą do udzielenia upomnienia bądź w przypadku drugiego - dyskwalifikacji. Zawodnicy startujący z pozycji tzw. wysokiego startu mają większą skłonność do utraty równowagi. Jeśli taki ruch został uznany za przypadkowy, wówczas start powinien być rozpatrywany jako niestabilny. Jeśli zawodnik został popchnięty lub potrącony przed linią startu, to nie powinien on być ukarany. Zawodnik, który powoduje taką kolizję naraża się na upomnienie lub dyskwalifikację. Decyzje na starcie - falstart art W mojej opinii wypadnięcie zawodnika, zanim padł strzał, nie należy uznawać za falstart (rozszerzenie tematu w wersji pełnej na potrzeby szkolenia temat został skrócony). Taki wniosek wyciągnąć można analizując opis procedury startu oraz opisanych przypadków przerywania procedury startu. Zgodnie z art i strzał następuje wtedy, gdy starter uzna, że wszyscy zawodnicy przyjęli prawidłową postawę. Jeśli zawodnik nie przyjmuje prawidłowej postawy niezwłocznie po komendzie gotów (np. w tym przypadku - wybiega z bloku) wtedy procedura powinna być przerywana, a zawodnik powinien otrzymać ostrzeżenie. Podejście powyższe nie zostało opracowane przez zespół starterów, ani CKS stanowi moje własne przemyślenie i analizowanie procedur startowych. Głównym zadaniem sędziów, jest sprawnie i obiektywnie przeprowadzić zawody. Starter powinien podejmować decyzje, mając na względzie jakość zawodów oraz dobro zawodnika. 30

31 Falstart protest ustny zawodnika Jeżeli zawodnik w konkurencjach biegowych natychmiast zgłosił ustny protest przeciw decyzji o spowodowaniu przez niego falstartu, to arbiter może go dopuścić go warunkowo ( under protest ) do udziału w biegu, jeśli ma wątpliwości w sprawie falstartu. Moim zdaniem, zapis ten zgodnie z treścią artykułu, dotyczy wyłącznie arbitra biegu (nie startu). Arbiter biegu nie jest obecny przy procedurze startu oraz przy procesie podejmowania decyzji. Arbiter startu natomiast powinien stać jak najbliżej startera, tak aby zachować podobny punkt widzenia, w sytuacji spornej ma więc uprawnienie oraz wszelkie dane, by decyzję startera zmienić przed przedstawieniem jej zawodnikowi. Protest nie może być uwzględniony, jeśli falstart został zarejestrowany przez urządzenie do wykrywania falstartu zatwierdzone przez IAAF, chyba że arbiter zadecyduje, że dane dostarczane przez to urządzenie są w sposób oczywisty niedokładne Nie ma złotego środka Ciekawe linki: (falstart) (wyczekanie) (mnóstwo ludzi na starcie, czasem trzeba się odnaleźć) (pełna ekip sędziów na starcie włącznie ze starterem międzynarodowym oraz ITO) (niestabilny start) 31

32 Dziękuję za uwagę i życzę powodzenia 32