ŚW. ANDRZEJA BOBOLI. Pismo poświęcone życiu chrześcijańskiemu. ROK XXIV NR 1-2 ( ) WARSZAWA Styczeń/Luty 2013

Transkrypt

1 SANKTUARIUM ŚW. ANDRZEJA BOBOLI Pismo poświęcone życiu chrześcijańskiemu ROK XXIV NR 1-2 ( ) WARSZAWA Styczeń/Luty 2013

2 Muzeum św. Andrzeja Boboli (fot. Maciej Gliński)

3 Od redakcji W związku z jubileuszem 60-lecia naszej Parafii próbujemy przypomnieć najważniejsze wydarzenia w tym okresie oraz duszpasterzy, który nam posługiwali. Piszemy również o pięcioleciu Muzeum Świętego Andrzeja Boboli. Przytaczamy tekst homilii wygłoszonej na Sympozjum naukowym Kościół i jezuici: od Piotra Skargi SJ do dzisiaj. Wspominamy Zdzisława Jerzego Pręgowskiego, ofiarnego społecznika, filantropa i wielkiego patriotę oraz ks. Tadeusza Steczkowskiego FWP, proboszcza parafii Podwyższenia Krzyża w Janowie Poleskim. Przedstawiamy nowego doktora Kościoła: św. Hildegardę z Bingen w Nadrenii. Drukujemy fragmenty książki o. Dariusza Kowalczyka SJ i Tomasza Rowińskiego Czy żyjemy w czasach apokalipsy? Piszemy o ubiegłorocznych Targach Wydawców Katolickich, aby przypomnieć o kolejnych, które odbędą się w kwietniu 2013 roku Na pierwszej stronie okładki: obraz Henryka Musiałowicza w Sanktuarium św. Andrzeja Boboli w Warszawie, przedstawiający umęczonego św. Andrzeja Bobolę, i na tle Zwycięskiego Chrystusa Ukrzyżowanego trzy postacie symbolizujące Polskę, Litwę i Ruś. SANKTUARIUM ŚW. ANDRZEJA BOBOLI Pismo poświęcone życiu chrześcijańskiemu Wydawca: Parafia św. Andrzeja Boboli, ul. Rakowiecka 61, Warszawa. Redaguje zespół: ks. Waldemar Borzyszkowski SJ (tel ), Barbara Andrzejewska, Maciej Gliński ks. Aleksander Jacyniak SJ ks. Krzysztof Ołdakowski SJ Piotr Ostrowski, Maria Rzeźnicka Maryla Topczewska-Metelska, Barbara Zdanowska Adres Redakcji: ul. Rakowiecka 61, Warszawa. Druk: Zakład Poligraficzny Oja Kontakt: parakow@jezuici.pl, Rzymskokatolicka Parafia św. Andrzeja Boboli, Warszawa, ul. Rakowiecka 61 Konto: PBH S.A. O/Warszawa Redakcja nie zwraca materiałów niezamówionych; zastrzega sobie prawo skracania i adiustacji tekstów oraz zmian tytułów w tekstach. Dziękujemy za ofiary składane na pokrycie kosztów druku pisma. ISSN Pismo jest dostępne na stronie internetowej Sanktuarium Narodowego i Parafii św. Andrzeja Boboli, patrona Polski, W numerze 4. Nasza Parafia liczy 60 lat 8. Pięciolecie Muzeum Świętego Andrzeja Boboli Co ma nam do powiedzenia o. Dariusz Kowalczyk SJ o walce z Kościołem 13. Niegodna proroczyna wasza O wielkości Piotra Skargi Ludzie niezwykli Zdzisław Jerzy Pręgowski 15. O. Tadeusz Steczkowski FWP, proboszcz parafii Podwyższenia Krzyża w Janowie Poleskim 16. Wiara rodzi się ze słuchania 18. Św. Hildegarda z Bingen 19. Wakacje młodzieży z Brasławia 20. Targi Wydawców Katolickich 22. Słuchane dwojgiem uszu 23. Korespondencyjny Kurs Biblijny 23. Z życia Parafii

4 Nasza Parafia liczy 60 lat! Parafia pod wezwaniem św. Andrzeja Boboli powstała 1 stycznia 1953 roku. Została erygowana w dniu 6 grudnia 1952 dekretem Arcybiskupa Gnieźnieńskiego i Warszawskiego, Prymasa Polski, Stefana Wyszyńskiego. W grudniu 1977 została zawarta umowa między ordynariuszem Archidiecezji Warszawskiej, kard. Stefanem Wyszyńskim, a Prowincjałem ks. Tadeuszem Koczwarą SJ stwierdzająca, że parafię oddano pod stałą opiekę Zakonowi Towarzystwa Jezusowego oraz określono zakres praw i obowiązków Zakonu w stosunku do nowo powstałej parafii. Kościołem parafialnym była wtedy kaplica, która istniała przed wojną jako kaplica publiczna w Domu Pisarzy Domu Zakonnego Towarzystwa Jezusowego przy ul. Rakowieckiej 61 w Warszawie. Fundatorem Domu był Achilles Ratti, późniejszy papież Pius XI w początkach XX wieku. Darem tym okazał sympatię narodowi polskiemu. Według intencji fundatora, Dom, który został poświęcony 1 grudnia 1935 roku, miał się stać ośrodkiem pracy intelektualnej oraz apostołowania przez książkę i prasę. Uruchomiono w nim wydawnictwo, które drukowało nie tylko książki, ale i kilka czasopism. Kapłani prowadzili również posługę duszpasterską w kaplicy znajdującej się w Domu Zakonnym, udostępniając ją okolicznym mieszkańcom. Drugiego sierpnia 1944 roku w kotłowni Domu Pisarzy Niemcy rozstrzelali 44 Polaków, w tym 8 kapłanów i 8 braci Towarzystwa Jezusowego oraz 28 osób świeckich. Początkowo w ołtarzu głównym kaplicy wisiał obraz Matki Boskiej Łaskawej, będący repliką obrazu z Faenzy we Włoszech. Obraz ten, po odbudowie kościoła Matki Boskiej Łaskawej na Starym Mieście, został przeniesiony na ulicę Świętojańską. W ołtarzu głównym kaplicy umieszczono wtedy obraz artysty malarza Henryka Musiałowicza, przedstawiający umęczonego św. Andrzeja Bobolę, a na tle Zwycięskiego Chrystusa Ukrzyżowanego trzy postacie symbolizujące Polskę, Litwę i Ruś. Sprowadzone z Rzymu relikwie św. Andrzeja Boboli Jego ciało w srebrnej trumnie zostały umieszczone w kaplicy 20 czerwca 1938 roku. W okresie okupacji trumna była przechowywana w kościele Matki Boskiej Łaskawej, a następnie ukryta w kościele św. Jacka na Starym Mieście. Powróciła na Rakowiecką w lutym 1945 roku. W prawym bocznym ołtarzu znajdował się obraz Matki Boskiej Częstochowskiej. Namalował go w obozie, temperą na tekturze, podoficer polski, więzień stalagu w Sandbostel koło Hamburga. Obecnie obraz ten znajduje się w Dolnym Kościele. Kaplica mieściła około 600 osób, podczas nabożeństw wielu wiernych musiało stać na zewnątrz. W 1962 roku udostępniono dodatkowo, głównie młodzieży i starszym parafianom, kaplicę domową św. Józefa w Domu Zakonnym. Parafia początkowo liczyła około 5000 wiernych. W okresie istnienia zmieniano kilkakrotnie jej granice. Obecnie na jej terenie znajdują nowe osiedla: Eko-Park, z ulicami Biały Kamień, Chodkiewicza i Żaryna. Zbudowano też nowe bloki przy ul. Bruna, Łowickiej i Rakowieckiej. Parafia liczy około dwadziestu tysięcy wiernych. Kult św. Andrzeja Boboli i Sanktuarium Szczególnym skarbem naszej Parafii są relikwie św. Andrzeja Boboli, Patrona Polski i naszej Archidiecezji. Na zebraniu plenarnym Episkopatu Polski w 2007 roku został zatwierdzony Statut Sanktuarium św. Andrzeja Boboli. W 2011 roku Konferencja Episkopatu Polski zatwierdziła ten Statut na czas nieokreślony. Zgodnie z nim nasze Sanktuarium ma charakter sanktuarium narodowego i szerzy kult

5 św. Andrzeja Boboli we współpracy ze wszystkimi świątyniami, parafiami i organizacjami pod Jego wezwaniem, znajdującymi się na terenie Polski. Rozwija szczególną współpracę z ośrodkami duszpasterskimi znajdującymi się w miejscu urodzenia św. Andrzeja Boboli (Strachocina, Archidiecezja Przemyska) i jego męczeńskiej śmierci (Janów Poleski, Diecezja Pińska, Białoruś). Opiekę nad Sanktuarium powierzono Prowincji Wielkopolsko-Mazowieckiej Towarzystwa Jezusowego. Kustoszem Sanktuarium jest zawsze aktualny proboszcz Parafii św. Andrzeja Boboli w Warszawie. Pierwszą pielgrzymkę do Janowa Poleskiego na Białorusi, miejsca męczeństwa naszego Patrona, zorganizowano w 1990 roku, a w 1991 powstało Stowarzyszenie Krzewienia Kultu Św. Andrzeja Boboli. W roku 1980 otrzymaliśmy pozwolenie na wzniesienie budowli Sanktuarium św. Andrzeja Boboli. Ks. kard. Prymas Stefan Wyszyński poświęcił plac pod budowę, a kamień węgielny Ojciec Święty Jan Paweł II w Rzymie. Siedemnastego kwietnia 1988 roku odbyły się uroczystości jubileuszowe pięćdziesięciolecia kanonizacji św. Andrzeja Boboli, z udziałem Episkopatu Polski i Ojca Generała Towarzystwa Jezusowego, po raz pierwszy też była sprawowana Msza święta w Sanktuarium jego budowa natomiast została zakończona w roku Dwudziestego czwartego listopada 1991 roku kard. Józef Glemp, Prymas Polski, dokonał konsekracji świątyni. W 2002 roku został intronizowany obraz Zwycięskiej Królowej Różańca, namalowany przez Michała Siemiradzkiego w sowieckim obozie w Kozielsku na użytkowanej w kuchni desce lipowej, pochodzącej z ikonostasu sprofanowanej miejscowej cerkwi. Wisi on w krypcie pod prezbiterium. Ofiarował go naszemu Sanktuarium ks. prałat Zdzisław Peszkowski. W sąsiedztwie krypty znajduje się Dolny Kościół, przyozdobiony rzeźbami polskich świętych i błogosławionych, wykonanymi przez artystkę Barbarę Zbrożynę. Główny wystrój Sanktuarium stanowią witraże zaprojektowane przez Teresę Marię Reklewską oraz Droga Krzyżowa namalowana przez Magdę Kraszewską. Organy piszczałkowe, pochodzące z przełomu lat siedemdziesiątych ubiegłego wieku, zostały zainstalowane w 2002 roku. Grupy, zespoły, duszpasterstwa oraz działalność duszpasterska Od pięćdziesięciu lat naszą Parafię wspomagają siostry ze Zgromadzenie Sióstr Felicjanek. Różne grupy i duszpasterstwa powoływano sukcesywnie. Od początku erygowania Parafii istniał zespół osób zajmujących się działalnością charytatywną. W 1952 roku powstało Duszpasterstwo Akademickie, dziesięć lat później Duszpasterstwo Francuskojęzyczne (trwało do 1971, ponownie rozpoczęło działalność w 1981 roku). Ojciec Jan Korewa SJ w latach siedemdziesiątych prowadził dwie grupy formacyjne: mężczyzn i kobiet. Działalność tą kontynuował o. Stefan Moysa SJ. Grupa Odnowy w Duchu Świętym Maria została utworzona w roku 1978, a w 1983 powstała Wspólnota Przymierza Rodzin, która w 1990 roku uzyskała status Stowarzyszenia. Grupę Kościelnej Służby Porządkowej Totus Tuus zorganizowano w 1983 roku. W 1987 roku o. Mirosław Paciuszkiewicz SJ zainicjował w parafii Duszpasterstwo Osób Żyjących w Związkach Niesakramentalnych. Grupa Modlitwy Kontemplacyjnej i Zespół Charytatywny Wzajemna Pomoc powstały w 1988 roku. W tym samym czasie powołana została Parafialna Rada Duszpasterska. W latach odbywały się spotkania biblijne Wspólnoty Słowa, które prowadziła śp. prof. Anna Świderkówna wspólnie z o. Mirosławem Paciuszkiewiczem SJ. W 1991 roku utworzono grupę Paryż-Warszawa, współpracującą ze wspól-

6 notą św. Ignacego w Paryżu. W 1992 roku powstała Grupa Ochotników Cierpienia im. Matki Teresy z Kalkuty. W tym też roku zorganizowano w parafii cztery zespoły synodalne: Osób Żyjących w Związkach Niesakramentalnych, Nasza Parafia, Kościelnej Służby Porządkowej Totus Tuus oraz Duszpasterstwa Akademickiego. W 1996 roku utworzono Grupę Modlitewną Bogarodzica, która w krypcie codziennie odmawia różaniec, a w 1997 roku rozpoczął działalność Zespół ds. Promocji Kultury pod kierunkiem śp. prof. Reginy Smendzianki. W roku 1998 utworzono Aptekę Darów prowadzoną przez Stowarzyszenie Lekarze Nadziei oraz powstała Grupa Wsparcia dla Osób Rozwiedzionych i Żyjących w Separacji. Ponadto w Parafii znalazło się miejsce dla: Duszpasterstwa Osób Żyjących w Związkach Niesakramentalnych, Wspólnoty Życia Chrześcijańskiego, Terenowego Ośrodka Przymierza Rodzin, Ruchu Wiara i Światło, Ruchu Rodzin Nazaretańskich, Wspólnoty Młodzieżowej Manresa, Apostolstwa Modlitwy i Żywego Różańca, Grupy Anonimowych Alkoholików, Grupy Anonimowych Żarłoków, Koła Przyjaciół Radia Maryja, Towarzystwa Absolwentów KUL-u, Wspólnoty Formacyjno-Misyjnej Posłani, Grupy Modlitwy Jezusowej Medytacja i dialog, Ruchu Wiara i Światło, Grupy Wsparcia Chorych Anastasis (spotykającej się w kaplicy Szpitala Klinicznego przy ul. Wołoskiej), Duszpasterstwa Młodzieży Szkół Średnich Manresa, Grupy Młodych Małżeństw, obecnie działającej jako Wspólnota Małżeństw, Wspólnoty Kapłańskiej Osób Świeckich, Grupy Modlitewnej Stowarzyszenia Krzewienia Kultu Św. Andrzeja Boboli, Wspólnoty Jana Chrzciciela, Wspólnoty Chemin Neuf. Poza wymienionymi duszpasterstwami prowadzone są: Duszpasterstwo w Domu Lekarza Seniora, Duszpasterstwo w szpitalu przy ul Wołoskiej, gdzie sprawowane są Msze św. Pierwszy numer Biuletynu Sanktuarium św. Andrzeja Boboli ukazał się 1 stycznia 1989 roku. Okresowo wydawany jest Informator o działalności duszpasterskiej. W 1946 roku powstała wypożyczalnia książek, którą od 1992 roku przeniesiono do nowego pomieszczenia i obecnie funkcjonuje jako wypożyczalnia parafialna. Katechizacja prowadzona jest w szkołach znajdujących się na terenie naszej parafii: podstawowych nr 69 i nr 70, w Gimnazjum nr 2, a także Liceum Ogólnokształcącym nr 28. W niedziele i święta odprawiane są Msze św. dla młodzieży ze szkół średnich (w Kaplicy Akademickiej o godz. 9.30), dla dzieci starszych (w Sanktuarium o godz ), dla przedszkolaków (w Kaplicy Akademickiej o godz ). Ministranci należą do Liturgicznej Służby Ołtarza, a inne dzieci do Scholi Parafialnej i Kółka Biblijnego. Parafia, przy wsparciu finansowym Miasta Stołecznego Warszawy, organizuje dla dzieci wyjazdy w czasie ferii zimowych i wakacji. Odbywają się też kiermasze (np. na potrzeby misji), rozprowadzane są świece i baranki na rzecz Caritasu oraz zbiórki pieniędzy na różne aktualne cele (dla ofiar klęsk żywiołowych, jako pomoc potrzebującym). W okresie Wielkiego Postu organizowana jest zbiórka Jałmużna na «talerz zupy dla dziecka», przeznaczona na dożywianie dzieci ze szkół podstawowych w naszej Parafii. Uroczystości, spotkania i inne ważne wydarzenia W Parafii corocznie, w dniu 16 maja, odprawiane są, z udziałem księży biskupów, uroczyste Msze święte odpustowe ku czci św. Andrzeja Boboli i z okazji jubileuszy związanych z naszym Patronem. Organizowane są pielgrzymki do miejsc związanych ze św. Andrzejem Bobolą (w kraju i za granicą); uroczyste Msze św. nawiązujące do rocznic ważnych wydarzeń z historii Polski (Powstania Warszawskiego, Odzyskania Niepodległości itd.); procesje Bożego Ciała; Droga Krzyżowa ulicami miasta; Dni Chorego ze Mszą św. i Sakramentem Chorych, a na ich za-

7 kończenie wspólna agapa; Czuwania Modlitewne; Dni Islamu; Spotkania Modlitewne Chrześcijan i Żydów; spotkania w ramach Tygodnia Modlitw o Jedność Chrześcijan; Msze św. roratnie, po których dzieci otrzymują śniadanie; rekolekcje adwentowe i wielkopostne dla młodzieży szkolnej, studentów i parafian oraz rekolekcje dla osób żyjących w związkach niesakramentalnych. Organizowane są także spotkania wigilijne dla ubogich z naszej Parafii. W dniu 16 każdego miesiąca odprawiane są Msze św. w intencji Ojczyzny za wstawiennictwem św. Andrzeja Boboli, a w pierwsze środy miesiąca Msze św. o uzdrowienie chorych. W okresie Bożego Narodzenia trwają wizyty duszpasterskie. Okresowo Parafię odwiedzają ks. biskupi w ramach wizyt duszpasterskich, wizytacji kanonicznych W naszej Parafii odbywają się liczne seminaria, wykłady, koncerty często związane z rocznicami historycznymi oraz różnego rodzaju wystawy i spotkania autorskie. Organizowane są parafialne pielgrzymki i wycieczki (krajowe i zagraniczne). Do naszego Sanktuarium i Muzeum przybywają pielgrzymki z kraju i z zagranicy. Odbywają się imprezy dla dzieci. W dniu wspomnienia św. Krzysztofa święcone są pojazdy. Ponadto inne ważne wydarzenia w naszej Parafii to: Pierwsza uroczysta procesja w Archidiecezji Warszawskiej i Diecezji Warszawsko-Praskiej dla uczczenia patrona Metropolii Warszawskiej odbyła się w 1993 roku. W tym też roku zorganizowano Parafialne Sympozjum Synodalne. W roku 1998 Grupa Odnowy w Duchu Świętym Maria rozpoczęła comiesięczne nocne czuwania modlitewne. Odbyła się też Jubileuszowa Pielgrzymka do Rzymu, z okazji 60-lecia kanonizacji św. Andrzeja Boboli oraz spotkanie z Ojcem Świętym Janem Pawłem II. W 2002 roku ulicami naszej Parafii przeszła Pierwsza Droga Krzyżowa. W 2003 roku został utworzony Parafialny Bank Pracy (zamieszczano ogłoszenia w gablocie i w internecie). Sekretarz Stanu Stolicy Apostolskiej, kard. Angelo Sodano, wziął udział i złożył hołd relikwiom w procesji Bożego Ciała. W 2004 roku powstała parafialna Poradnia Psychologiczna. W niedziele i święta wprowadzono Msze św. dla młodzieży ze szkół średnich o godz Trzydziestego lipca w Kaplicy Męczenników odprawiono Mszę św. w intencji poległych w Powstaniu Warszawskim, a ulicami Parafii przeszła Sztafeta Pokoju. Odmówiliśmy Modlitwę różańcową w Świątyni Opatrzności Bożej. Odbyła się konferencja pt.: Ze św. Andrzejem Bobolą, Patronem Polski, w drodze ku jedności w trudnych czasach II tysiąclecia. W 2005 roku rozpoczęto prace remontowe Sanktuarium. W czasie wizyty kanonicznej kard. Józefa Glempa, odznaczeni zostali medalami nasi parafianie: prof. Regina Smendzianka, Jadwiga Olszewska i Wacław Wasilewski. Trzynastego maja przekazano do Diecezji Warszawsko- Praskiej cząstkowe relikwie naszego Patrona. Pierwszego maja 2006 roku wzięliśmy udział w Wielkanocnej Modlitwie Warszawskiej na Polach Wilanowskich. Dwudziestego szóstego maja papież Benedykt XVI ukoronował papieskimi koronami, poświęconymi przez Jana Pawła II, obraz Matki Bożej Trybunalskiej po koronacji gościliśmy obraz w naszym Sanktuarium. W lutym 2007 roku zostało otwarte i poświęcone przez abp. Kazimierza Nycza Muzeum św. Andrzeja Boboli. Zorganizowano dyżury prawników udzielających parafianom bezpłatnych porad. Zainicjowano, w dniu 11 listopada, odprawianie Mszy św. w intencji Ojczyzny za wstawiennictwem naszego Patrona. W 2008 roku nasz parafianin Adam Pietrzak, współtwórca Przymierza Rodzin, otrzymał Order Pro Ecclesia et Pontifice. Kościół pod wezwaniem św. Andrzeja Boboli podniesiony został do godności Sanktuarium Narodowego. Piętnastego maja 2009 roku liturgię ku czci św. Andrzeja Boboli sprawował ks. Jan Martyniak, Metropolita Przemysko-Warszawski Ukraińskiego Kościoła Grekokatolickiego. Szesnastego października przybyła do Warszawy pielgrzymka ze Strachociny z ks. pro-

8 boszczem Józefem Niżnikiem i przekazała do Muzeum obraz św. Andrzeja Boboli z 1733 roku. Siódmego października 2010 roku odprawiono uroczystą Mszę św. w związku z nadaniem przez Papieski Wydział Teologiczny doktoratu honoris causa ks. Prałatowi Zdzisławowi Peszkowskiemu. W tym też roku siostry karmelitanki z Kijowa na Ukrainie wykonały figury do żłóbka. Siedemnastego lutego 2011 roku wprowadzono do kalendarza liturgicznego Parafii codzienną Mszę św. o godz. 12. W kwietniu 2012 roku zorganizowano noc konfesjonałów po nabożeństwie pokutnym stworzono możliwość skorzystania z Sakramentu Pokuty i Pojednania. W Sanktuarium otwarto, poświęconą ks. kardynałowi Adamowi Kozłowieckiemu, wystawę pt. Z otwartymi dłońmi. Duszpasterze Pierwszym proboszczem w naszej Parafii został ks. Walerian Holak SJ, który pełnił tę funkcję w latach i ponownie od 1963 do 1979 roku. Następnymi proboszczami byli księża: Józef Nowak SJ ( ), Feliks Dziadczyk SJ ( ), Jan Świś SJ ( ), Mirosław Paciuszkiewicz SJ ( ), Tadeusz Filas SJ ( ), Bernard Gonska SJ ( ), Janusz Warzocha SJ ( ), Kazimierz Kubacki ( ), Waldemar Borzyszkowki od 2011 do dnia dzisiejszego. Redakcja Pięciolecie Muzeum Świętego Andrzeja Boboli W tym roku obchodzimy pięciolecie działalności Muzeum św. Andrzeja Boboli przy Sanktuarium narodowym Patrona Polski św. Andrzeja Boboli w Warszawie przy ulicy Rakowieckiej 61. Jest to jedyne muzeum naszego świętego na świecie. Zostało otwarte i poświęcone 16 maja 2007 rok na zakończenie uroczystej liturgii sprawowanej w 350. rocznicę męczeńskiej śmierci św. Andrzeja Boboli. Dokonał tego metropolita warszawski ks. arcybiskup Kazimierz Nycz. Według założeń twórcy Muzeum i jego organizatora, wielkiego czciciela św. Andrzeja Boboli, ks. Aleksandra Jacyniaka SJ, gromadzi ono eksponaty w dwu salach wg kategorii związanych z: Fot. M. Gliński 1. życiem i działalnością duszpasterską, męczeństwem i kultem świętego oraz czasami i miejscami, w których żył i w których przebywały Jego relikwie (duża sala), 2. historią narodowego Sanktuarium św. Andrzeja Boboli oraz Kolegium Księży Jezuitów (mała sala). Początki Muzeum najlepiej uwidoczniła Pani Maria Heckermann, jedna z wolontariuszek oprowadzających po Muzeum, która w dniu 25 VIII 2012 roku w książce pamiątkowej napisała: Uczestniczyłam w pierwszych momentach powstawania tego Muzeum w maju 2007 roku. Wydawało się wtedy, że będzie to raczej «izba pamięci». Liczba pamiątek czy przysłanych eksponatów była niewielka mogła się zmieścić w dwóch dłoniach. Była jeszcze jakaś szuflada z obrazkami i różańcami, 60-kartkowy zeszyt z wotami ofiarowanymi św. Andrzejowi w latach , które to wota oo. Jezuici umieszczali w pobliżu trumny Świętego. Na terenie klasztoru znajdowało się parę obrazów z wizerunkiem męczennika. Ojciec Aleksander Jacyniak SJ był spiritus movens całego przedsięwzięcia. Z wielkim uporem i zaangażowaniem zaczął gromadzić zbiory. Zdobywał je czasami w taki sposób, który by nigdy nie przyszedł do głowy profesjonalnemu muzealnikowi, na przykład: znalazł cegłę z fundamentów domu, w którym urodził się św. Andrzej (Bobolówka w Strachocinie). Odwiedzał miejsca i miejscowości z Nim związane, m.in. Pińsk, Braniewo, Czechowice-Dziedzice. Przywoził wiele prostych, czasami «dowcipnych» pamiątek, na przykład pisanki z wizerunkiem Świętego. Wykorzystywał możliwości, jakie daje internet w tego typu poszukiwaniach. Przy okazji poszukiwań związanych z jednym tematem, zaczynał zbierać przedmioty pośrednio związane ze św. Andrzejem Bobolą. W ten sposób powstała piękna kolekcja pocztówek z Pińska, czy XIX-wieczne grafiki. Został również zgromadzony obszerny zbiór publikacji książkowych i prasowych, polskich i obcych na temat Świętego Patrona, które w przyszłości będą na pewno pomoc-

9 Fot. M. Gliński ne dla badaczy. Na malarstwie, grafice i mapach o. Aleksander oparł swoją wizję Muzeum i pięknie ją, dzięki swoim zdolnościom, ubogacił. Jeżeli istniałby polski, katolicki «Nobel» to za to Muzeum on powinien go otrzymać. Do Muzeum napływają ciągle nowe eksponaty. Pochodzą one z darów, z aukcji, czasem przypadkowo są odnajdywane wśród pamiątek rodzinnych. Po pięciu latach Muzeum pęka w szwach. Eksponaty nie tylko są gromadzone, lecz poddawane zabiegom renowacyjnym, jak na przykład najstarszy obraz św. Andrzeja Boboli namalowany w XVIII wieku na ręcznie tkanym płótnie z XVII wieku (jak wykazały badania), który odzyskał dawne piękno. Wielkim zainteresowaniem zwiedzających cieszy się mały, przełamany u podstawy relikwiarz z relikwiami cząstkowymi św. Andrzeja Boboli. Zabrała go śp. Teresa Przyjałkowska-Walewska, Prezes Stowarzyszenia Krzewienia Kultu Św. Andrzeja Bobol, na pokład samolotu, który uległ katastrofie w Smoleńsku 10 kwietnia 2010 roku. Wiele osób modli się przy tym relikwiarzu. W ciągu pięciu lat istnienia Muzeum odwiedziło wiele osób w różnym wieku, zarówno dzieci, młodzież, jak i osoby starsze. Przybywali indywidualnie, czy z rodzinami, grupy przyjaciół, pielgrzymki, uczniowie, studenci, harcerze, różnego typu organizacje i stowarzyszenia świeckie i religijne, wycieczki turystyczne. Przewodnicy warszawscy często przyprowadzają tu swoich turystów. Wśród 349 wpisów znajdujących się w księdze pamiątkowej są wpisy w języku polskim, białoruskim, rosyjskim, ukraińskim, kirgiskim, słowackim, maltańskim i angielskim. Abp Józef Kowalczyk, jeszcze jako Nuncjusz Apostolski w Polsce, w dniu 29 VI 2007 roku napisał: Bardzo się cieszę, że relikwie św. Andrzeja Boboli, Patrona Polski, znajdują się w Narodowym Sanktuarium w Warszawie, uznanym za takie przez Konferencję Episkopatu Polski, która miała swe plenarne obrady w Kamieniu Śląskim czerwca 2007 roku. Za wstawiennictwem św. Andrzeja Boboli upraszam błogosławieństwo Boże dla wszystkich, którzy nawiedzają to Sanktuarium. Wśród wpisów dominują podziękowania dla św. Andrzeja Boboli za otrzymane łaski, za Jego opiekę i patronat nad Polską, słowa wdzięczności za Muzeum, za przybliżenie Jego postaci. Są też prośby o zdrowie, o wyrwanie z nałogów, o opiekę nad Polską, a także wzruszające prośby dzieci: 20 maja 2007 roku mała Weronika napisała: Andrzeju Bobolo, proszę Cię, żebym miała psa. Dnia 30 września 2012 roku Krzysia i Szymon proszą św. Andrzeja Bobolę: Św. Andrzeju módl się za nami, prosimy Cię o lepszą średnią. A Kamil i Paweł w dniu 25 września 2012 roku napisali Św. Andrzeju, módl się za naszą klasę II A z LO Konopy, żebyśmy wszyscy zdali i byli zdrowi, żeby było fajnie i więcej dziewczyn w klasie, bo to jakaś masakra!. Muzeum jest otwarte od początku maja do końca września, we wszystkie soboty i niedziele w godzinach od 9 do 19. W pozostałe dni i miesiące udostępniane jest na prośby przybywających do Sanktuarium. Po Muzeum oprowadzają wolontariusze, którym niniejszym składam podziękowanie Bóg zapłać! Ewa Maria Twarowska Niegodna proroczyna wasza O wielkości Piotra Skargi Sekret wielkości Piotra Skargi gdy spoglądamy dziś na tę niezwykłą postać tkwi w tajemnicy jego powołania. Gdy w 1569 roku wstępuje do młodego wówczas zakonu jezuitów (istniejącego od 1540 roku), jest już dojrzałym mężczyzną, 33-letnim kapłanem mającym szerokie widoki na błyskotliwą karierę. Co jednak przekonało tego dynamicznego i zdolnego księdza do Towarzystwa Jezusowego, w Polsce jeszcze prawie nieznanego? Wszak był podobno człowiekiem o cholerycznym temperamencie, a takiemu niełatwo wypełniać zakonne posłuszeństwo (podobne usposobienie miał patron tego miejsca św. Andrzej Bobola). Skargę musiały silnie zachęcić takie zadania i cele działalności młodego zakonu zapisane w Formule Instytutu i w Konstytucjach, jak publiczne głoszenie i posługa słowa Bożego, uczynki miłosierdzia, nauczanie zasad

10 wiary i jej obrona. A przede wszystkim pociągający był zapewne przykład gorliwości pierwszych jezuitów i ich troska o zbawienie dusz. Takie przypuszczenie nasuwa się choćby przy okazji lektury listów Skargi. W jednym z nich adresowanym do prowincjała tak pisze: Dajcie nam wszelki ogień, dajcie, jakie tylko macie żagwie, abyśmy płonąc wzniecili pożar i poszli na spotkanie całym rozpędem pod sztandarem świętego posłuszeństwa w celu zebrania krwi Chrystusa!. Zelum, czyli gorliwość, zapał w głoszeniu Dobrej Nowiny, oto kluczowe pojęcie duchowości Skargi. A to, czym sam żył, przekazywał też innym, gromiąc małodusznych: A najszkodliwszy są katolicy bojaźliwi i małego serca.... Mobilizował w ten sposób do walki w obronie wiary, do większego zdecydowania i zapału, przełamywania postawy małości i bojaźni. Skarga miał poczucie, że terenem jego misji jest własny kraj ówczesna Rzeczpospolita Obojga Narodów. Po przybyciu na Litwę w 1573 roku w liście do prowincjała tak pisze: Nie szukajmy Indyj Wschodnich i Zachodnich, tutaj mamy Indye prawdziwe: Litwę i Północ. Bliski był mu obraz bojowania jako drogi powołania chrześcijańskiego, krańcowo odmienny od postawy tzw. świętego spokoju jako sposobu na życie. Jak podkreślał: Żywot chrześcijanina każdego żołnierstwem się zowie. Chrześcijanin ma być żołnierzem Chrystusowym, a Kościół zwartym, karnym, zaprawionym w boju wojskiem. Warto tu zaznaczyć, że kaznodziejstwo Skargi nie było zwrócone głównie przeciw protestantom, o co się go oskarża. Krytyka reformacji wynikała z troski o zagrożoną jedność Kościoła. Akceptacja pluralizmu religijnego, równość wszystkich wyznań i religii wobec prawa w jednym państwie to rozwiązania współczesne, dalekie od wizji Skargi. Królewski kaznodzieja poszukiwał dla współczesnych wzoru odpowiedniego bohatera, który potrafiłby połączyć obowiązki wynikające z wiary, z tymi, które wynikają z patriotyzmu. Taki bohater powinien odznaczać się męstwem, zaangażowaniem, dzielnością, umiejętnością przewidywania, nie dać się uśpić pozornym dobrobytem, a dobro Kościoła i ojczyzny stawiać ponad dobrem własnym. Zresztą, jak mawiał, kto Ojczyźnie swojej służy, samemu sobie służy. Ulubionymi zajęciami Skargi były kaznodziejstwo i pisarstwo (obok innych prac na polu edukacyjnym czy dobroczynnym). Ale szczególnie gorliwie oddawał się posłudze słowa, realizując misję zapisaną w dokumentach Towarzystwa Jezusowego. Gorliwość łączył ze znakomitym warsztatem kaznodziejskim i pisarskim. Potrafił docierać do odbiorcy wykształconego i prostego, zastosować wyszukaną retorykę, ale i prostą składnię. Te umiejętności wpłynęły na to, że stał się niezwykle popularnym i poczytnym autorem. Żywoty świętych Skargi miały już za życia autora co najmniej 7 wydań, co świadczy o ogromnym zapotrzebowaniu na ten rodzaj literatury. Był obdarzony niezwykłym darem przewidywania, profetycznego spojrzenia w przyszłość. Niegodna proroczyna wasza jak mawiał sam o sobie świadomie nawiązywał do wielkich proroków Starego Testamentu: Izajasza, Jeremiasza i Ezechiela, aby w ich ostrym i bezkompromisowym stylu przemawiać do serc i sumień. Stąd wymowne obrazy i gesty prorockie zaaplikowane do polskich sytuacji, problemów, którymi żyła ówczesna Rzeczpospolita: Ustawicznie się mury Rzeczypospolitej waszej rysują, a wy mówicie: Nic, nic! Nierządem stoi Polska! Lecz gdy się nie spodziejecie, upadnie i was wszytkich potłucze! [...] Bych był Jeremijaszem, wziąłbych pęta na nogi i okowy, i łańcuch na szyję i wołałbych na was grzeszne, jako on wołał: «Tak spętają pany i pożoną [ pogonią przyp. KD.] jako barany w cudze strony». I ukazałbych zbutwiałą i zgnojoną suknię, którą trzasnąwszy, gdyby się w perzyny rozleciała, mówiłbych do was: «Tak się popsuje i wniwecz obróci, i w dym a w perzynę pójdzie chwała wasza i wszytki dostatki i majętności wasze». I wziąwszy garniec gliniany, a zwoławszy was wszytkich uderzyłbych go mocno o ścianę 10

11 w oczach waszych, mówiąc: «Tak was pogruchocę, mówi Pan Bóg, jako ten garniec, którego skorupki spoić się i naprawić nie mogą» [Kazania sejmowe: Kazanie ósme]. Skarga nie tylko gromił i wytykał wady czy wyliczał grzechy, ale kreślił także drogi rozwiązań, wskazywał wzorce osobowe, chciał jednać i leczyć. Gdy pod koniec XVI i na początku XVII wieku wygłaszał i zapisywał swoje prorocze kazania, słuchacze i czytelnicy mogli przecierać oczy i uszy ze zdziwienia: o jakich katastrofach on mówi? Wszak ówczesna Rzeczpospolita Obojga Narodów była krajem wielkim, zasobnym i w miarę bezpiecznym. Jej mieszkańcy nie musieli obawiać się wrogów zewnętrznych. Nic dziwnego, że po śmierci Skargi, ta część jego spuścizny, która dotyczyła problemów społecznych, popadła w zapomnienie. Przypomniano sobie o niej dopiero niecałe dwa wieki później, w dobie Sejmu Czteroletniego, gdy Polska jako państwo stanęła na skraju przepaści, wobec widma rozbiorów. Wówczas przekonano się, że Skarga był nie tylko świetnym mówcą, ale i myślicielem obdarzonym darem przewidywania, dalekowzrocznej mądrości i intuicji tego, co może nadejść. Tak zrodził się wizerunek Skargi proroka narodowego, opisany przez Adama Mickiewicza i utrwalony przez Jana Matejkę. Popękane mury dawnej potęgi, pęta i łańcuchy, zbutwiałe majętności i pogruchotane kości oto nie tylko symboliczne, ale całkiem realistyczne obrazy polskich dziejów przepowiadanych przez Skargę. Historii tak świetlanej, jak i martyrologicznej, w której znalazły się i wielkie wiktorie, i tragiczne klęski, gdzie obok szlachetnych porywów serca można też spotkać zwykłą ludzką małość i nikczemność. Skarga był dobrym i wnikliwym psychologiem polskiej duszy, doskonale rozpoznawał społeczną pszenicę i kąkol, rodzime cnoty, które chwalił i wady, jakie wytykał. Był cholerykiem z temperamentu, Mazurem (jak nazywano wtedy Mazowszan) z krwi i kości, ale idealistą z przekonania. I nie ustawał w walce o chrześcijaństwo prawdziwe, radykalne i konsekwentne w realizacji ewangelicznych zasad. ks. Krzysztof Dorosz SJ Tekst homilii wygłoszonej dnia roku w Sanktuarium św. Andrzeja Boboli w Warszawie na rozpoczęcie Sympozjum naukowego Kościół i jezuici: od Piotra Skargi SJ do dzisiaj. Co ma nam do powiedzenia o. Dariusz Kowalczyk SJ o walce z Kościołem Po przeczytaniu książki-wywiadu Czy żyjemy w czasach apokalipsy?, autorstwa o. Dariusza Kowalczyka SJ i Tomasza Rowińskiego (Wydawnictwo M, Kraków 2012), postanowiliśmy zapoznać naszych czytelników z jej fragmentami. Zawiera ona bowiem wiele informacji, których nam często brakuje oraz ukazuje mechanizmy walki z Kościołem. Powinniśmy je znać, jako wyznawcy Chrystusa, w Polsce XXI wieku. O. Dariusz Kowalczyk SJ jest obecnie wykładowcą teologii na Uniwersytecie Gregoriańskim w Rzymie. Artykuł stanowi część pierwszą cyklu, kolejne będą publikowane w następnych numerach. W książce-wywiadzie poruszono wiele aktualnych i istotnych problemów. W naszych artykułach zaprezentujemy jedynie te, które uznaliśmy za szczególnie ważne. W rozdziale pierwszym o. Dariusz przedstawia kondycję Kościoła w XXI wieku, powołując się na wypowiedzi Jana Pawła II i Benedykta XVI, oraz daje świadectwo głębokiej wiary. Rozdział drugi dotyczy głównych zagrożeń, na jakie mogą być narażeni chrześcijanie i katolicy w Polsce. W tym artykule zajmiemy się metodami walki z Kościołem, prowadzonej na różnych płaszczyznach. Za szczególnie ważne trzeba tu uznać środki przekazu. O. Dariusz mówi: część mediów próbuje przy każdej nadarzającej się okazji robić z Kościoła czarny charakter. Po roku 1989 mieliśmy do czynienia z kilkoma falami medialnych ataków na Kościół. Uderzano inteligentnie, nie wprost i przeważnie niby to w obronie zagrożonych wartości. Już na początku lat 90. szerzono propagandę, że oto pokonaliśmy komunę, ale teraz zagraża nam nacjonalizm i klerykalizm. Straszono widmem państwa wyznaniowego. Mówiono: «Byli czerwoni, a teraz przyszli czarni...». Pamiętam, że niektórzy księża zupełnie nie mogli tego pojąć. Spodziewali się w wolnej Polsce wyjaśnienia zabójstw kapłanów w czasach PRL, a nie zajadłych ataków na żyjących księży. Prawda jest taka, że nigdy nam państwo wyznaniowe nie groziło. Realne niebezpieczeństwa były i są całkiem inne. Antykościelną agresję hamowała przez lata postać Jana Pawła II. Jednak zaraz po śmierci Papieża Polaka antyklerykalne gry przybrały na sile [...] Jeśli w mówieniu o Kościele przeważają skandale, a pomija się ogromny, pozytywny wkład Kościoła w życie ludzi, to okazuje się, 11

12 że pod pozorem obiektywnego informowania dorabia się Kościołowi jakąś niemiłą «gębę». Pamiętam, że w okresie, kiedy ukazała się ostatnia encyklika Benedykta XVI, odebrałem kilka telefonów od dziennikarzy w sprawie protestów przeciwko koncertowi amerykańskiej piosenkarki Madonny, a nikt nie zaproponował rozmowy o encyklice. W takich sytuacjach nasuwa się pytanie, czy w ogóle warto brać udział w tym medialnym zgiełku na temat Kościoła. Rozumiem, że niektórzy dochodzą do wniosku, że nie warto. Z drugiej jednak strony, o kościelnych aferach i tak będzie się mówić w mediach, a zatem lepiej być obecnym w tych czasem irytujących dyskusjach. Obecność w mediach niekościelnych nie tylko jest okazją do zaprezentowania katolickiego punktu widzenia na różne sprawy, ale pozwala też nawiązywać kontakty z dziennikarzami pracującymi w tych mediach. Takie kontakty duchownych z dziennikarskim środowiskiem mogą zaowocować podejmowaniem pozytywnych tematów kościelnych; jak to się dzieje szczególnie w okresie Bożego Narodzenia i Świąt Wielkanocnych. Ograniczenie apostolstwa do mediów ściśle katolickich grozi zamknięciem się w getcie i wykopywaniem coraz większego rowu między «naszymi» i «obcymi» mediami. Od ponad dwudziestu lat, z woli Episkopatu, w Polskim Radiu i Telewizji istnieją Redakcje Programów Katolickich. Nie są one jakimiś obcymi ciałami w publicznych mediach, ale stały się ich integralną częścią i współpracują z wieloma innymi redakcjami. Jestem przekonany, że Kościół powinien rozwijać swoje media, ale jednocześnie być otwarty na współpracę z innymi. Tak przecież nauczał Sobór Watykański II, szczególnie w Dekrecie o środkach społecznego przekazywania myśli Inter mirifica. Warto może zacytować, jako przykład manipulacji, fragment poświęcony finansom Kościoła w Polsce. Z coraz większym zdziwieniem śledziłem ten medialny festiwal manipulacji i zakłamania. O sprawie pisano w różnych mediach, w prasie i na portalach, mówiono w telewizji. I proszę sobie wyobrazić, że żaden z dziennikarzy atakujących jezuitów nie skontaktował się ze mną i nie zapytał o fakty, które jako przełożony prowincji starającej się o odszkodowanie znałem najlepiej. Widocznie ci, którzy wypowiadali się na temat jezuickich nieruchomości, posiadali jakąś tajemną wiedzę wlaną i nie potrzebowali wyjaśnień. Albo nie chodziło im o fakty, lecz o robienie szumu zgodnie z przyjętą z góry tezą. [ ] Niestety, ten atak okazał się skuteczny. Przy okazji doświadczyłem, że choć Kościół ma wiele mediów, to są one zbyt małe, zbyt rozproszone, aby skutecznie rywalizować z potentatami, którzy kłamią. O. Dariusz wyjaśnia zasady rządów w Kościele, co również warto zacytować, ponieważ jest wiele nieporozumień na ten temat. Mówi o biskupach, że: władza nad powierzonymi im diecezjami byłaby niewiele warta, gdyby nie wiara ludzi, którzy tworzą diecezjalne wspólnoty. Z drugiej strony pozostaje prawdą, którą dobitnie wyraził w II wieku Ignacy z Antiochii, że «bez biskupa nie ma Kościoła». To biskupi zarządzają poszczególnymi Kościołami lokalnymi, a wśród nich prymat, rzeczywisty, a nie tylko honorowy, przynależy Biskupowi Rzymu. Biskupi polscy, tak jak wszyscy inni, są mianowani przez papieża. I każdy z biskupów podlega bezpośrednio papieżowi. A przede wszystkim podlega wierze Chrystusowego Kościoła, gdyż to właśnie tę wiarę ma głosić, a nie swoje, choćby światłe, opinie. [ ] Wielu osobom wydaje się, że skoro Kościół ma swoją hierarchiczną strukturę, to duchowni tworzą coś w rodzaju wojska, gdzie rozkazy płyną nieustannie z góry na dół, a wszystko jest pod ścisłą kontrolą. Ogłaszam to teraz wszem i wobec. Tak nie jest! Istnieje oczywiście władza kościelna, która podejmuje różne decyzje, ale opiera się ona przede wszystkim na zaufaniu i wspólnej wierze w charyzmaty, jakie swojemu Kościołowi daje Chrystus. Biskupi i przełożeni nie mają wojska, policji, prokuratorów; wywiadu, urzędów skarbowych, 12

13 by kontrolować podwładnych. Narzędzia, jakimi dysponują, są «słabe» w tym sensie, że ostatecznie odwołują się do dobrej woli i ewangelicznej duchowości. [...] Biskupi współpracują w ramach Konferencji, ale nie w taki sposób, że są od niej bezpośrednio zależni. Powtórzę raz jeszcze: każdy z biskupów ordynariuszy bezpośrednio zależy od papieża i tylko od niego. Ta zależność jest oczywiście regulowana prawem kanonicznym i żadną miarą nie zależy od «kaprysów» Ojca Świętego. Nie należy przeceniać roli Konferencji Episkopatu, a w konsekwencji nie należy upatrywać w jej przewodniczącym kogoś, kto rządziłby biskupami. Biskupami nie rządzi też prymas. Tytuł prymasa jest bowiem honorowy i jako taki nie oznacza żadnej władzy nad innymi biskupami. My, w Polsce, przyzwyczailiśmy się do myślenia, że prymas ma rzeczywistą władzę nad całym Kościołem w naszym kraju. Tak było, ale za prymasa Stefana Wyszyńskiego, który z racji istnienia żelaznej kurtyny i utrudnionych kontaktów z Watykanem otrzymał od Stolicy Apostolskiej specjalne przywileje. Była to jednak sytuacja wyjątkowa, spowodowana sowieckim zniewoleniem. Nuncjusz jest przedstawicielem papieża, a nie watykańskim zarządcą Kościoła w danym kraju, który kształtowałby diecezje wedle własnej polityki kościelnej. Zadaniem nuncjusza nie jest uprawianie jakiejś swojej nominacyjnej polityki, ale przekazywanie Stolicy Apostolskiej rzetelnie zebranej dokumentacji, w tym własnej opinii, która odzwierciedlałaby autentyczny głos płynący z poszczególnych diecezji, tak by pomóc papieżowi w podjęciu właściwych decyzji personalnych. Rządzą ale są to rządy przede wszystkim duchowe ustanowieni przez papieża biskupi diecezjalni, którzy z kolei mianują proboszczów sprawujących władzę nad powierzonymi im parafiami. To podstawowa struktura kościelnej władzy. Po części wymykają się jej zakony, szczególnie te na prawie papieskim, które w sprawach wewnątrzzakonnych podlegają bezpośrednio papieżowi. Zakony, przełożeni zakonni są w pewnej mierze niezależni od biskupów. Ta sytuacja może rodzić niekiedy konflikty, ale sądzę, że w Polsce mamy raczej dobrą współpracę pomiędzy zakonami a strukturą diecezjalną. Trzeba też zwrócić uwagę, że w Kościele istnieją rozmaite wspólnoty świeckich, stowarzyszenia, fundacje, instytucje, które są bardzo różnie umocowane w przestrzeni zarówno prawa kościelnego, jak i państwowego. To bardzo ważne, aby rozumieć, że z punktu widzenia zarządzania dobrami i finansami Kościół jawi się jako zbiór różnych podmiotów autonomicznych względem siebie. Czepianie się przy każdej okazji «Kościoła», a szczególnie biskupów; że nie dopilnowali, że w porę nie przyłapali i nie zdemaskowali, sugerowanie, że być może byli w zmowie, to dobry sposób na walkę z Kościołem, któremu niekiedy sprzyjają różni naiwni lub zmanipulowani wewnątrz Kościoła. Nie chcę oczywiście przez to powiedzieć, że nigdy nie było karygodnych sytuacji, w których biskupi czy też przełożeni zakonni wykazali się delikatnie mówiąc niekompetencją i brakiem odpowiedzialności. Opracował Maciej Gliński Ludzie niezwykli Zdzisław Jerzy Pręgowski W marcu 1998 roku, w wieku 86 lat, zmarł w Winterthur w Szwajcarii śp. Zdzisław Jerzy Pręgowski, żołnierz 2. Dywizji Strzelców Pieszych, dyplomowany inż. architekt, wynalazca, artysta, doktor honoris causa Politechniki Wrocławskiej, ofiarny społecznik, filantrop i wielki patriota. Urodził się w 1912 roku we Lwowie i tam uczęszczał do gimnazjum, zdał maturę, a następnie podjął studia na Wydziale Architektury Politechniki Lwowskiej. Był rzadko spotykanym przykładem dziecka szczęścia. Zaczęło się ono dla niego w 1938 roku główną wygraną na loterii państwowej, jednego miliona złotych, co stanowiło ogromną kwotę 250 tysięcy dolarów. Nie przerywając studiów technicznych, mając talent i piękny głos, kształcił się u Adama Didura i występował jako solista w Operze Lwowskiej. Studia śpiewu kontynuował we Włoszech u sławnego tenora Beniamino Gigli. Pręgowski brał udział w wojnie obronnej 1939 roku. Po wkroczeniu wojsk sowieckich do Polski, przedostał się do Rumunii, a następnie w 1940 roku do Francji, gdzie wstąpił do Wojska Polskiego organizowanego przez generała Władysława Sikorskiego. 13

14 Przydzielony do 2. Dywizji Strzelców Pieszych, brał udział w walkach we Francji na szlaku od Belfort do Maîche. Po klęsce Francji przekroczył z 2. Dywizją Strzelców Pieszych granice Szwajcarii i został internowany. Kontynuował studia na Politechnice w wiednio wysokie dochody. Po zakończeniu wojny pozostał w Szwajcarii i tu zawarł związek małżeński, został szczęśliwym ojcem trójki dzieci. Syn Janusz poszedł w ślady ojca i pracuje jako architekt. Architekt Zdzisław Pęgowski, obywatel dwóch narodów, Polski i Szwajcarii, był znanym społecznikiem i działaczem w pełni oddanym Polsce. Pełnił funkcję kustosza Muzeum Polskiego w Rapperswilu oraz prezesa Związku Inżynierów i Techników Polskich w Szwajcarii. Po 1980 roku, po spotkaniu w Watykanie z papieżem Janem Pawłem II, i kardynałem Stefanem Wyszyńskim zorganizował szeroko zakrojoną pomoc dla Polski pod hasłem Pomoc w potrzebie. Wysyłał do kraju sprzęt medyczny i leki, a także finansował wiele akcji charytatywnych, takich jak zaproszenie na kilkumiesięczny pobyt w Szwajcarii kilkuset polskich dzieci z rejonu dotkniętego powodzią witaminowe wakacje. Udzielał pomocy finansowej dla działającej w Polsce Solidarności, zwłaszcza w stanie wojennym. Przekazał znaczną kwotę pieniężną dla Związku Sybiraków w Polsce, dla których stworzył specjalną fundację. Od połowy lat osiemdziesiątych wspomagał materialnie sanatorium w Sobótce, dotował budowę pomnika Orląt Lwowskich na cmentarzu na Sępolnie. Stworzył fundusz stypendialny za ponad 30 tys. franków szwajcarskich, z którego od 1996 r. korzystają zarówno polscy studenci jak i studenci polskiego pochodzenia zza naszej wschodniej granicy. W 1988 roku polskie dzieci przyznały mu zaszczytny Order Uśmiechu. K. Tomaszewski, w wydanej książce o sławnych Polakach w Szwaj- Zurychu, a po uzyskaniu dyplomu architekta założył w Szwajcarii własne biuro projektów. Opracował i wprowadził do realizacji stosowanie nowatorskich materiałów oraz nowych rozwiązań form architektonicznych, co przyniosło mu międzynarodowe uznanie i rozgłos, korzystne zlecenia i odpo- 14

15 carii, napisał o Zdzisławie Pęgowskim: Bohaterski tenor, dyplomowany inżynier architekt, przemysłowiec, wynalazca, społecznik, malarz, grafik i sportowiec w jednej osobie. W 1992 roku prezydent Lech Wałęsa odznaczył Zdzisława Pęgowskiego Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski, a w uznaniu nowatorskich prac w zakresie techniki, Senat Politechniki Wrocławskiej nadał mu honorowy stopień doktora honoris causa za szczególne zasługi w dziedzinie nauki. Przez cały okres pobytu w Szwajcarii występował w organizowanych uroczystościach kościelnych i państwowych z koncertami dla internowanych żołnierzy i społeczeństwa szwajcarskiego. Opracowała MarylaTopczewska Metelska na podstawie albumu Do wolnej Polski nam powrócić daj, wydanego przez Fundację Żołnierzy Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, 1998 O. Tadeusz Steczkowski FWP, proboszcz Parafii Podwyższenia Krzyża w Janowie Poleskim Ojciec Tadeusz Steczkowski FWP, orionista, był wielkim czcicielem św. Andrzeja Boboli i odnowicielem Jego kultu na Polesiu, w Janowie Poleskim w miejscu Jego męczeńskiej śmierci. Od początku współpracował ze Stowarzyszeniem Krzewienia Kultu św. Andrzeja Boboli i wszystkimi czcicielami tego Świętego z Polski, Białorusi i całego świata. Niezwykle serdeczny, prosty i szczery, ujmował ludzi swą niezwykłą gościnnością i miłością do św. Andrzeja. Urodził się 16 lipca 1936 roku w miejscowości Czarnocin, w powiecie łomżyńskim. Do szkoły powszechnej uczęszczał w Piątnicy, a do gimnazjum w Różanymstoku. W Łodzi uzyskał świadectwo dojrzałości, a magisterium z teologii otrzymał w Akademii Teologii Katolickiej w Warszawie w 1977 roku. Do Zgromadzenia Orionistów wstąpił 14 sierpnia 1954 roku i od razu odprawiał nowicjat w Izbicy Kujawskiej. W swoim podaniu napisał: Już od młodych lat nosiłem się z myślą wstąpienia do Zgromadzenia, którego celem jest miłość Boga i bliźniego oraz uświęcenie siebie. Wstępując do Zgromadzenia chcę uświęcić się, pokochać Pana Jezusa w Najświętszym Sakramencie i służyć bliźnim. Ufam, że przy pomocy Bożej wytrwam w powołaniu. Studiował filozofię i teologię w Zduńskiej Woli ( i ). W roku 1962 złożył śluby wieczyste, a w 1964 został wyświęcony na kapłana. Pracował w różnych placówkach Zgromadzenia i w różnym charakterze: w Zduńskiej Woli, w Kaliszu, w Łaźniewie, w Warszawie, w Malborku, Włocławku, Zielnicach i Czułowie. Wszędzie uważany był za księdza, do którego lgnęły dzieci i młodzież. Przez wszystkich był kochany. Od roku 1995 pracował na Białorusi w Diecezji Pińskiej. Potem został mianowany proboszczem w Janowie Poleskim w miejscu męczeństwa św. Andrzeja Boboli. Po długich staraniach parafian i ks. Zdzisława Pałubickiego, pani Marii Hrynek, założycielki i pierwszej Prezes Stowarzyszenia Krzewienia Kultu św. Andrzeja Boboli, w 1994 roku zarejestrowano parafię w Janowie Poleskim. Przedwojenny kościół był zdewastowany. W latach służył jako magazyn zbożowy, a potem Dom Kultu- Fot. M. Gliński 15

16 ry. W stanie ruiny oddano go parafianom. Początkowo proboszczem był ks. St. Pawlina, a w 1996 roku objął probostwo ks. Tadeusz Steczkowski. Dzięki jego ogromnym wysiłkom i zdolnościom organizacyjnym, przy pomocy parafian i ofiarności Polaków, ukończono remont kościoła w 2000 roku. Konsekrował go kardynał Kazimierz Świątek. W chwili konsekracji parafia liczyła 140 osób (początkowo było zaledwie 15). Ks. Tadeusz Steczkowski duszpasterzował też w Bezdzieży, odległej o 50 km od Janowa, i w odległym o 25 km Drohiczynie Poleskim, w którym rozpoczął budowę kościoła parafialnego pw. Matki Bożej Królowej. Miał więc pod swoją opieką trzy parafie w trójkącie o boku 120 km. Ks. Tadeusz odprawiał nabożeństwa w języku rosyjskim, białoruskim i polskim. Katechezę prowadził w języku rosyjskim, choć w ramach nauki języka zadawał pytania po polsku, a odpowiedzi otrzymywał po rosyjsku. Ks. Tadeusz miał do dyspozycji mikrobus, którym często dowoził dzieci mieszkające daleko do kościoła i którym nieraz z Polski przywoził dary w ramach pomocy humanitarnej. Urządzał im kolonie w Polsce, bez względu na wyznanie, i tym zjednywał sobie ludzi bo był cały dla nich, zawsze gotowy wszystkim pomóc. W 2002 roku został mianowany przełożonym Księży Orionistów na Białorusi. Zmarł 14 czerwca 2012 roku w Janowie Poleskim. Od wielu lat chorował, ale nie przerywał pracy. Przeżył 75 lat życia, 55 lat życia zakonnego i 47 lat w kapłaństwie. Uroczystości pogrzebowe odbyły się w Janowie Poleskim w dniu 22 czerwca w kościele, który odbudował, w parafii, która rozwinęła się dzięki jego ofiarności i oddaniu ludziom, a następnie ciało zostało przewiezione do Polski. W dniu 23 czerwca 2012 roku, po Mszy św. w parafii św. Antoniego w Zduńskiej Woli, ciało Ojca Tadeusza spoczęło na miejscowym cmentarzu. Żegnali go współbracia i cała rzesza przyjaciół z Polski i Białorusi. Żegnaj, Ojcze Tadeuszu niech Ci święty Andrzej Bobola otworzy bramy Nieba i wprowadzi do wiecznego odpoczynku. Ewa Maria Twarowska Wiara rodzi się ze słuchania Nie ma innego sposobu, aby budzić wiarę, jak głosić Słowo Boże. Nawet, jeśli wydaje się to komuś głupie i nieskuteczne, to pamiętajmy, że Jezus też wybrał głoszenie Słowa Bożego, jako sposób budzenia ludzkich serc i sumień. Skoro świat przez swoją mądrość nie poznał Boga w Jego mądrości, przeto spodobało się Bogu przez głupstwo głoszenia słowa zbawić wierzących (1 Kor 1,21). To jest wskazówka dla nas, przynaglenie do głoszenia Dobrej Nowiny. Mamy ludziom, którzy szukają sensu życia, głosić 16

17 najbardziej podstawowe prawdy wiary. Mamy głosić prawdy zawarte w Biblii, która przekazuje najpełniej zamysł Boga o drogach naszego zbawienia. Moc Słowa Bożego W spotkaniu z Bogiem w Jego Słowie możemy odkrywać drogi wyzwolenia ze zła w swoim sercu, jak i w świecie. Jako ci, którzy sami doświadczają wyzwolenia z niewoli zła i grzechu, możemy nieść nadzieję ludziom uwikłanym w różne sytuacje. Słowo Boże jest obecnością Boga, który demaskuje i rozbija zło naszego egoizmu i buduje w nas zręby chrześcijańskiego życia. Dzięki Słowu Boga możemy powoli doświadczać mocy Boga żywego, Jego miłości, a także tego szczęścia, którym Bóg pragnie nas obdarzać. Podbudową dla Nowego Testamentu jest Stary Testament, z którego możemy się uczyć, jak Bóg przygotowywał naród izraelski na przyjście Mesjasza Zbawiciela. Jezus jest Logosem, Słowem Boga. To w Nim jest źródło nowego życia. On umarł na krzyżu za nasze grzechy i zmartwychwstał dla naszego usprawiedliwienia (Rz 4, 24-25). Jezus ma klucz do naszego wnętrza: może wyzwolić nas ze zniewoleń, wypalić nasze grzechy, zmienić nasze serce, dać nam nową mentalność, uzdolnić nas do takiego stylu życia, który był Jego własnym. Ta moc Boża zaczyna nas przemieniać, gdy wierzymy. Wiarą otwieramy Bogu dostęp do naszego wnętrza, On może wtedy w nas działać (Rz 10,9). Wiara jest wolnym aktem człowieka a jednocześnie całkowitym darem Boga. Wiara rodzi się ze słuchania a słuchanie przez Słowo Chrystusa (Rz 10, 17). Jak ewangelizujemy Ewangelizacja rozpoczyna się w sercu człowieka. To w swoim sercu wstawiamy się za ludźmi, którzy potrzebują Chrystusa, a często są na Niego zamknięci. W sercu poprzez modlitwę prosimy o łaskę uwolnienia ich od zła i grzechu, o zanurzenie ich w Jego miłosierdziu, o napełnienie ich mocą Ducha Świętego. Każdy z nas ma możliwość takiej ewangelizacji ludzi w swoim sercu. Ta ewangelizacja wewnętrzna jest podstawą, bo zakłada ona miłość i dostrzeganie, że tylko w Jezusie Chrystusie ludzie mogą doświadczać zbawienia i wyzwolenia oraz być zdolni do współpracy z Duchem Świętym. Im bardziej w życiu codziennym żyjemy zgodnie z naszym sumieniem, otwartym na działanie Ducha Świętego, tym bardziej jesteśmy głosicielami Dobrej Nowiny nie tyle słowami, ile swoim życiem. Wiarygodność naszego życia codziennego jest warunkiem skuteczności ewangelizacji, gdyż ludzie bardziej wierzą świadkom niż samym słowom. Jest ważne dla wiarygodności tego, co chcemy głosić, aby nie było dysharmonii między przekazywaniem Słowa Bożego, a świadectwem własnego życia. Często nie uświadamiamy sobie, że możemy ewangelizować poprzez nasze codzienne spotkania z członkami rodziny, znajomymi, ludźmi z pracy. Rozmawiając z nimi mamy możliwość otwierania ich konkretnych problemów i spraw na działanie Ducha Świętego. Możemy wskazać, gdzie w tym wydarzeniu jest sens, nadzieja i droga wyjścia. Nie zawsze wtedy mówimy wprost o Bogu, ale faktycznie otwieramy na Niego pokazując, gdzie w danej sytuacji jest źródło życia i nadziei. Takich spotkań jest wiele i mogą one stawać się bardzo ważną i potrzebną dziś formą ewangelizacji poszczególnych ludzi, czy też rodzin lub grup społecznych. Gdy wiara jest martwa Większość ochrzczonych nie przeżywa swego własnego chrztu w najgłębszym wymiarze. Zabrakło w ich życiu egzystencjalnego spotkania z Chrystusem Zmartwychwstałym, które to spotkanie odradza i przemienia od wewnątrz całego człowieka. Chrzest pozostaje zapomnianym Bożym ziarenkiem, które złożone kiedyś w serce człowieka przez Boga leży i czeka na swoją realizację. Nie przynosi owocu, bo człowiek nie współdziała z darem złożonym w jego wnętrzu. Wiara jest martwa, jest czymś zewnętrznym (tradycją, nawykiem), co nie przekłada się na praktykę i nie ma wpływu na życie. Jest to praktyczne pogaństwo, czy neopogaństwo. Jest to życie według reguł świata, a nie według ducha. Jest jakiś tragiczny rozdźwięk między tym, w co się usiłuje wierzyć, a tym, jak się żyje na co dzień. Środowisko życia człowieka jest coraz bardziej antychrześcijańskie, a nawet antyludzkie. Człowiek traci poczucie bezpieczeństwa. Społeczności, do których należy, jak: rodzina, naród, państwo, wspólnoty kościelne czy społeczne dotykają różne kryzysy. Człowiek jest zagrożony w sferze biologicznej (zatrucie środowiska, choroby, zamachy), w sferze moralnej (naruszenie Bożego ładu w sobie, łamanie praw naturalnych człowieka), w sferze intelektualnej (odrzucanie obiektywnej prawdy o człowieku i możliwości jej poznania, szerzenie fałszywych ideologii) oraz w sferze społecznej (niesprawiedliwość społeczna, dyskryminacja, manipulacja opinią publiczną, informacją). Przejawy zagrożeń, to m.in. brak fundamentu i głębszego sensu życia, wewnętrzna pustka i wegetacja, zagubienie nadziei, praktyczny agnostycyzm i obojętność religijna, lęk przed przyszłością i poczucie osamotnienia. Człowiek stawia siebie w centrum, stąd relatywizm moralny, hedonizm i życie, jakby Boga nie było. Sens ewangelizacji Celem ewangelizacji jest odbudować człowieka, uczynić go podmiotem. Chrystus ocala, przywraca życie i godność człowiekowi, personalizuje go (możesz żyć, jesteś kochany). W centrum ewangelizacji 17

18 stoi zawsze osoba Jezusa, Jego słowa i czyny, znaki i cuda, a zwłaszcza śmierć, zmartwychwstanie i zesłanie Ducha prawdy. W przekazie Dobrej Nowiny inicjatywa należy do Ducha Świętego. Głosząc Ewangelię mamy być wrażliwi na Jego natchnienia i prowadzenie. Jest ważne, aby przekaz Ewangelii był skierowany do konkretnego człowieka w jego konkretnej sytuacji życiowej. Chodzi o dotykanie w ewangelizacji codziennej egzystencji człowieka. Dla współczesnych ludzi takie pojęcia jak: objawienie, odkupienie, łaska nie mają związku z przeżywaną przez nich codziennością. Odnoszenie Ewangelii do ludzkiego życia, uczyni ją skuteczną i będzie w stanie przełamać podział na świat religijnych idei i rzeczywisty świat ludzkich problemów. Wyrazem nowości głoszenia Ewangelii jest wprowadzanie człowieka w umiejętność przeżywania obecnego życia na ziemi jako początku nowego życia, które będzie trwało wiecznie. Ewa Poleszak Wspólnota Życia Chrześcijańskiego Św. Hildegarda z Bingen urodziła się w 10 września 1098 roku w Bermersheim koło Alzey jako dziesiąte dziecko w rodzinie średniozamożnej szlachty frankońskiej. Ojciec jej zarządzał ziemiami klasztoru w Spira. Gdy miała 8 lat, rodzice oddali ją pod opiekę do benedyktyńskiego klasztoru. Tam zaopiekowała się nią arystokratka Jutta, która po latach została opatką stworzonego przez siebie wieczernika. Jutta przygotowywała ją do zakonu, uczyła ją czytać i badać święte księgi oraz przekazała jej podstawy muzyki. W 1136 roku po jej śmierci Hildegarda została przełożoną tego klasztoru. Od wczesnego dzieciństwa doświadczała nieustannego uczestnictwa w Bożym poznaniu. Miała wizje, lecz nie doświadczła ekstaz i nikt oprócz przewodnika duchowego, mnicha Volmara, nie wiedział o jej sekrecie. W wieku czterdziestu dwóch lat doświadczyła dodatkowego wewnętrznego oświecenia w wyniku którego posiadła zdolność prawidłowej interpretacji Psałterza, Pisma Świętego Starego i Nowego Testamentu, a także innych ksiąg, oraz otrzymała od Boga polecenie spisania tych wizji. Notowała je na woskowych tabliczkach, a mnich Volmar i nowicjuszka Richardis przepisywali je do księgi. Wizje określała jako oślepiającą światłość niespotykanej jasności, oblewającą jej cały umysł, które ją pouczało, ukazywało prawdę o świecie i jego mechanizmach oraz kierowało nią. Spisane wizje, wraz z teologicznymi komentarzami pochodzącymi od wizjonerki, stanowią trzy podstawowe dzieła Hildegardy. Pierwsze z nich, Liber Scivias (Poznaj drogi Pana), to najbardziej znane dzieło Hildegardy i zawiera opis 26 wizji. (W 2011 roku ich pełny tekst ukazał się także po polsku.) Wizje pod względem skomplikowania i niejasności przypominają objawienia widziane przez proroka Ezechiela. Dotyczą głównie dzieła stworzenia, upadku człowieka i dzieła odkupienia. Znajdziemy w nich też wiele wskazówek dotyczących walki duchowej, wspaniałości stworzenia i jego odnowienia, dokonującego się dzięki Chrystusowi. Hildegarda poświęca wiele miejsca także cnotom i praktycznym zachętom do Św. Hildegarda z Bingen Dnia 7 października 2012 roku podczas rozpoczęcia Synodu Biskupów dla Europy poświęconemu zagadnieniu wiary papież Benedykt XVI ogłosił dwóch nowych doktorów Kościoła: św. Hildegardę z Bingen ( ) z Nadrenii i św. Jan z Ávila ( ). W poprzednim numerze pisaliśmy o św. Janie, obecnie wspominamy św. Hidegardę. wzrastania w tych cnotach. Drugie dzieło, Liber vitae meritorum (Księga zasług ducha), przedstawia 6 wizji, dotyczących duchowego wzrostu człowieka, a także jego wewnętrznej walki. Zawiera ono także demonologię oraz wykaz wad i listę form pokuty, które są dobrane do poszczególnych grzechów, tak jak leki do poszczególnych chorób. W tych księgach wizjonerka zamieściła także zmartwychwstanie ciał oraz wizję dotyczącą losu nieochrzczonych. Trzecie dzieło Liber divinorum operum (Księga dzieł Bożych) to zbiór 10 wizji, oceniane jako najbardziej dojrzałe teologicznie. Są to objawienia dotyczące świata i człowieka. Człowiek jako najdoskonalsze dzieło Boga jest doskonałym odbiciem wszechświata. To grzech narusza wewnętrzną doskonałość człowieka poprzez sprzeciwienie się woli Stwórcy. Grzech przyniósł śmierć nie tylko Adamowi, ale przyniósł cierpienie i umieranie w całym świecie stworzonym. Wątek opisu ładu, bogactwa i doskonałości tego, co istnieje, jest hym- 18

19 nem ku czci Stwórcy i Odkupiciela. Od początku wątek ten obecny jest w jej objawieniach. W 1146 roku Hildegarda napisała list do Bernarda z Clairvaux będącego jednym z najbardziej wpływowych ludzi epoki. W liście tym zwierzała się, że mimo braku wykształcenia, od najmłodszych lat doświadcza wewnętrznych wizji interpretujących Biblię. Pisała także, że komponuje hymny liturgiczne, tworzy muzykę chorałową, mimo że nie ma żadnego muzycznego przygotowania. Donosiła o świętym dźwięku, który rozbrzmiewa w całym stworzeniu i o veriditas (zieloności) pochodzącej od Ducha św., a która daje siłę życia przynoszącą owocność naturze i ludzkiej aktywności. List ten wywarł na Bernardzie wrażenie i dlatego zachęcał ją do dalszego pisania. W roku 1148 na Synodzie w Trewirze obszerne fragmenty pierwszego dzieła Hildegardy czytał papież Eugeniusz III. W ciągu kilku lat od tego wydarzenia Hildegarda stała się religijnym doradcą połowy Europy. Korespondowała z największymi osobistościami swojej epoki. Są pośród nich czterej kolejni papieże oraz cesarz Konrad i Fryderyk zwany Barbarossą. Oprócz wizji mistycznych, których doznawała od dziecka, miała wizje profetyczne prorocze. W swojej profetycznej wizji rzeczywistość ludzka i Boża są tą samą rzeczywistością gwarantowaną przez miłość, którą kobieta potrafi uosobić. Widziała ona i opisywała Boga jako żywe światło, światło należące również do istoty ludzkiej: mówiła o sobie, że jest cieniem żywego światła. Miała odwagę podać do publicznej wiadomości treść listu skierowanego do cesarza Barbarossy, w którym pisała Jesteś jak dziecko. Z uwagi na posiadany dar proroctwa została okrzyknięta Sybillą znad Renu. Natomiast sama nazywała siebie nieuczoną i mówiła, że jest jedynie piórkiem unoszonym przez Ducha św. Obok dzieł mistycznych i teologicznych pisała także rozprawy na temat medycyny i zjawisk przyrodniczych, wszechświata i istoty ludzkiej, przedstawiając nowe rozwiązania i oryginalne myśli. Te dzieła mimo ich pozornie użytkowego charakteru mająs także swój teologiczny aspekt, bo skoro świat został stworzony zgodnie z zamysłem Boga, to dana nam cielesność jest dobra, choć w hierarchii dóbr znajduje się niżej, niż to, co duchowe. Ponadto mając Ducha Świętego, który zgodnie ze słowami św. Pawła przenika z głębokości Boga samego, możemy ten zamysł poznać i wykorzystywać do uzdrawiania siebie i świata, także w wymiarze fizycznym. Hildegarda pisała, że Bóg jest śpiewakiem, a Boski śpiew leży u podstaw świata duchowego i materialnego. Do dzieła Ordo Virtutum (O sztuce cnoty) napisała muzykę. Hildegarda umocniona pewnością, że przekazuje Boże orędzie, poświęciła się także kaznodziejstwu. Podróżując po Niemczech przemawiała w kościołach. Wzywała papieży do wprowadzania reform, krytykowała ich nawet bardzo surowo, wyjaśniając, że Duch św. przemawia przez nią kobietę bo Kościół kierowany przez mężczyzn, w wielu aspektach zdradził swoją naturę i misję. Kościołowi wytykała, między innymi, nadmierną tolerancję i korupcję. Hildegarda oprócz tego, że była przełożoną swojego zgromadzenia była także założycielką dwóch nowych klasztorów, którymi kierowała silną ręką. Zmarła 17 września 1179 roku w klasztorze w Rupertsberg. Benedykt XVI kanonizował Hildegardę 10 maja 2012 roku, a 7 października 2012 roku ogłosił ją Doktorem Kościoła. Podstawą uznania św. Hildegardy za Doktora Kościoła są przede wszystkim teksty dotyczące teologii. Mistyczka znad Renu stanowi dowód, że w kulturze chrześcijańskiej kobieta oczywiście niezwykła mogła uczestniczyć w tworzeniu kultury na wysokim poziomie i rozmawiać z wielkimi tego świat, a nawet ich upominać. W cyklu rozważań na temat postaci kobiecych średniowiecza, Benedykt XVI poświęcił jej 2 katechezy i stwierdził, międy innymi, że również kobiety mogą wnieść w teologię szczególny wkład, ponieważ zdolne są mówić o Bogu i o tajemnicach wiary z właściwą sobie inteligencją i wrażliwością. Opracowała Barbara Zdanowska Wakacje młodzieży z Brasławia Pod koniec lipca 2012 roku, na zaproszenie Wspólnoty Polskiej, do Jachranki przybyła z Brasławia 32- osobowa grupa dzieci i młodzieży polskiego pochodzenia w wieku od 10 do 16 lat. Długą i męczącą podróż trwającą kilkanaście godzin młodzież odbyła częściowo autobusem, częściowo koleją. Brasław miasto na Białorusi, należące do obwodu witebskiego (do 1945 roku województwo wileńskie), położone jest nad jeziorem Drywiaty, w północnej części kraju w pobliżu granicy litewsko-łotewskiej. W miejscowym kościele katolickim znajduje się słynący łaskami obraz Matki Bożej Brasławskiej, Królowej Jezior. W mieście działa Związek Polaków, istnieje Dom Polski. Młodzież, podczas jednej lekcji tygodniowo, uczy się języka polskiego. Materiały do nauki języka polskiego otrzymuje od Polskiej Macierzy Szkolnej z Grodna. Nie był to pierwszy pobyt tej młodzieży w Polsce. Wcześniej uczestniczyła ona w Letniej Szkole Języka i Kultury Polskiej w Ostrowi Mazowieckiej, nawiązała kontakty z kolegami ze szkół polskich. 19

20 Wakacyjny program pobytu młodzieży w ojczyźnie ich przodków był bardzo bogaty: w Warszawie zwiedzanie, między innymi, Muzeum Powstania Warszawskiego, cmentarza na Powązkach, pałacu w Wilanowie, gdzie odbyła się lekcja muzealna, a także wiele innych ciekawych atrakcji. W Płocku, który w latach był stolicą Polski, spacer po uliczkach Starego Miasta, zwiedzanie Katedry i muzeów, a także prawdziwego skarbu Płocka bogatych zbiorów Muzeum Secesji. W Pułtusku, po zwiedzeniu miasta, młodzież uczestniczyła w przejażdżce gondolami po Narwi. Zorganizowano też dla niej spotkanie z władzami samorządowymi w Łajsku oraz kilka spotkań z młodzieżą przy ognisku i grillowaniu. Takie wakacje na długo zapadną w pamięci młodzieży zza naszej wschodniej granicy, która będzie wspominać niezwykle serdeczne przyjęcie w ojczyźnie swych przodków i pewnie ponownie przyjedzie do Polski na wakacje. *** Stowarzyszenie Wspólnota Polska jest organizacją pozarządową działającą pod patronatem Senatu Rzeczypospolitej Polskiej, powołaną w lutym 1990 roku z inicjatywy marszałka Senatu RP pierwszej kadencji prof. Andrzeja Stelmachowskiego. Wśród założycieli i członków Stowarzyszenia jest wielu luminarzy polskiego życia publicznego senatorów i posłów, działaczy niepodległościowych, hierarchów Kościoła rzymskokatolickiego, prawosławnego i ewangelickiego, wybitnych naukowców, lekarzy, dziennikarzy, prawników, przedsiębiorców. Celem Stowarzyszenia jest zespolenie wysiłków w umacnianiu więzi Polonii i Polaków zamieszkałych za granicą z Ojczyzną, jej językiem i kulturą oraz niesienie pomocy w zaspokajaniu różnorodnych potrzeb Rodaków rozsianych po świecie. W ramach akcji letniej Stowarzyszenia z wypoczynku w Polsce corocznie korzysta ok. 4 tysięcy dzieci i młodzieży przybywających na kolonie, obozy, warsztaty, plenery itp. Dzieci i młodzież przybywają również w ramach funkcjonujących w ciągu roku szkolnego do zielonych klas. Wspólnota Polska w ramach współpracy ze szkołami polonijnymi na całym świecie dostarcza też podręczniki i pomoce dydaktyczne. Dzięki dotacji Senatu RP wyposaża i buduje szkoły na Wschodzie, m.in. na Litwie Wilno, na Białorusi Grodno i Wołkowysk, na Łotwie Rezekne i Ukrainie Gródek Podolski, Mościska i Strzelczyska. Od kilku lat jest kontynuowany program szkół partnerskich, zainicjowany przez Stowarzyszenie, łączący szkoły na Wschodzie ze szkołami na Zachodzie i w kraju. Inwestycjami Stowarzyszenia za wschodnią granicą są też Domy Polskie w Grodnie, Baranowiczach, Lidzie, Mohylewie i Szczuczynie na Białorusi, w Nowym Sołońcu na Bukowinie rumuńskiej, w Żytomierzu na Ukrainie oraz Dom Polski w Wilnie. Stowarzyszenie jest organizatorem popularnych wśród Polonii festiwali, między innymi Światowego Festiwalu Polonijnych Zespołów Folklorystycznych w Rzeszowie i Światowego Festiwalu Chórów Polonijnych w Koszalinie, cyklicznego zlotu młodzieży polonijnej Orle Gniazdo, a także imprez sportowych, jak Polonijne Igrzyska Sportowe (letnie i zimowe). Cyklicznie organizowane jest Forum Oświaty Polonijnej, służące wymianie doświadczeń nauczycieli polskich pracujących w różnych środowiskach polonijnych i polskich poza granicami kraju. Na Białorusi, w 1996 roku, zostało założone Zjednoczenie Społeczne Polska Macierz Szkolna, jego działalność objęła swoim zasięgiem cały kraj. Popularyzuje ono nauczanie języka polskiego w środowiskach polskich, udziela wszechstronnej pomocy nauczycielom języka polskiego, prowadzi działalność kulturalną na rzecz środowiska polskiego. Jest na przykład organizatorem i współorganizatorem kolonii i półkolonii z aktywną nauką języka polskiego i historii dla uczniów, konkursów, przeglądów i festiwali. W ubiegłym roku otwarto w Grodnie Centrum Edukacyjne, którego sponsorami byli: Fundacja im. Zygmunta Zaleskiego z Amsterdamu i Senat Rzeczpospolitej Polskiej za pośrednictwem Stowarzyszenia Wspólnota Polska oraz wielu ludzi wielkiego serca. Opracowała Maryla Topczewska-Metelska Targi Wydawców Katolickich Jak co roku, Targi są wielkim wydarzeniem, głównie dzięki towarzyszącym im imprezom. Należą do nich spotkania z autorami, umożliwiające rozmowy z nimi, dyskusję, uzyskanie dedykacji. Wyświetlane są również filmy, organizowane koncerty. Można obejrzeć i nabyć książki po cenach promocyjnych lub przecenione. Przypominamy Targi jakie odbyły się w 2012 roku. Kolejne, XIX Targi Wydawców Katolickich, będą się w dniach kwietnia 2013 r. w Arkadach Kubickiego na Zamku Królewskim w Warszawie. Otwarcie XVIII Targów odbyło się w Sali Wielkiej Zamku Królewskiego. W uroczystości wzięli udział, między innymi: JE ksiądz arcybiskup Celestino Migliore Nuncjusz Apostolski w Polsce, JE ksiądz kardynał Józef Glemp, JE ksiądz kardy- 20