Analiza zmian w podstawie programowej. przygotowała: Anna Warchoł

Transkrypt

1 Analiza zmian w podstawie programowej przygotowała: Anna Warchoł 1

2 Prace nad podstawą programową Wrzesień 2016 r brak oficjalnych informacji na temat składu zespołu 30 listopada 2016 r projekt podstawy programowej 2 stycznia 2017 r wersja do konsultacji już zmieniona 14 lutego 2017 r podpisana podstawa programowa 1 września 2017 nowa podstawa programowa wchodzi w życie 2

3 II etap edukacyjny: klasy IV-VIII Chemia, klasa VII i VIII Przedmiot eksperymentalny bazujący na: umiejętności projektowania i przeprowadzania doświadczeń chemicznych, interpretacji wyników doświadczeń i formułowania wniosków na podstawie przeprowadzonych obserwacji. 3

4 II etap edukacyjny: klasy IV-VIII Chemia, klasa VII i VIII Nauczanie chemii ma służyć wykorzystaniu zdobytej wiedzy do identyfikowania i rozwiązywania problemów; zapewnić zdobycie wszystkich potrzebnych kompetencji kluczowych, które uczniowie wykorzystają w dalszej edukacji. 4

5 Warunki realizacji Postawiono przed nauczycielem zadania dotyczące: Rozszerzono opis warunków realizacji przeprowadzania doświadczeń chemicznych; aktywności uczniów, samodzielności ich działania, poznania metod badawczych; samodzielnego opisywania eksperymentów, prezentacji wyników, ich weryfikacji oraz formułowania uogólnień; kształcenia twórczego i krytycznego myślenia, postawy odkrywcy i badacza; łączenia wiedzy teoretycznej z doświadczalną; ukazywania obecność chemii w otoczeniu. 5

6 Warunki realizacji Sugerowane metody pracy pobudzające aktywność poznawczą ucznia: metoda projektu edukacyjnego (szczególnie o charakterze badawczym), metoda eksperymentu chemicznego. Pomocne narzędzie - komputer z celowo dobranym oprogramowaniem oraz dostępnymi w Internecie zasobami cyfrowymi. Nie ma wycieczek edukacyjnych 6

7 Warunki realizacji Niezbyt liczne grupy (podział na grupy). Sale wyposażone w niezbędny sprzęt i odczynniki chemiczne. Niestety, nie określono konkretnych, minimalnych warunków pracy 7

8 Czego potrzebuje nauczyciel chemii? Praca z małymi grupami nieprzekraczającymi uczniów. Pracownia chemiczna z zapleczem. Na zapleczu zamykane szafy, a w nich odczynniki, szkło i sprzęt. W pracowni dostęp do wody, gazu oraz dygestorium. Dla uczniów szafki i zestawy stolikowe. Środki ochrony indywidualnej i zbiorowej. Rzutnik multimedialny, tablica interaktywna, nowoczesne, merytorycznie perfekcyjne materiały edukacyjne. Asystenta lub zwolnienia z dyżurowania na przerwach, między lekcjami. 8

9 Cele kształcenia - wymagania ogólne I. Pozyskiwanie, przetwarzanie i tworzenie informacji. Uczeń: 1) pozyskuje i przetwarza informacje z różnorodnych źródeł z wykorzystaniem technologii informacyjno-komunikacyjnych; 2) ocenia wiarygodność uzyskanych danych; 3) konstruuje wykresy, tabele i schematy na podstawie dostępnych informacji. Poszerzono wymagania ogólne.. 9

10 Cele kształcenia - wymagania ogólne II. Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwiązywania problemów. Uczeń: 1) opisuje właściwości substancji i wyjaśnia przebieg prostych procesów chemicznych; 2) wskazuje na związek właściwości różnorodnych substancji z ich zastosowaniami i ich wpływem na środowisko naturalne; 3) respektuje podstawowe zasady ochrony środowiska; 4) wskazuje na związek między właściwościami substancji a ich budową chemiczną; 5) wykorzystuje wiedzę do rozwiązywania prostych problemów chemicznych; 6) stosuje poprawną terminologię; 7) wykonuje obliczenia dotyczące praw chemicznych. 10

11 Cele kształcenia - wymagania ogólne III. Opanowanie czynności praktycznych. Uczeń: 1) bezpiecznie posługuje się prostym sprzętem laboratoryjnym i podstawowymi odczynnikami chemicznymi; 2) projektuje i przeprowadza proste doświadczenia chemiczne; 3) rejestruje ich wyniki w różnej formie, formułuje obserwacje, wnioski oraz wyjaśnienia; 4) przestrzega zasad bezpieczeństwa i higieny pracy. 11

12 Cele kształcenia - wymagania szczegółowe Dodano pojęcia: Dodano pojęcia piktogramy, katalizator, reagent, stechiometria wzoru i równania reakcji, elektroujemność, korozja, wodorki, Dodano właściwości i zastosowanie: elektrolit, nieelektrolit, tlenków siarki, dysocjacja wielostopniowa, tlenku krzemu(iv). wzory grupowe, alkohole monohydroksylowe i polihydroksylowe, kwasy monokarboksylowe, kwasy długołańcuchowe. 12

13 Cele kształcenia - wymagania szczegółowe Usunięto i zmieniono Usunięto właściwości azotu, metyloaminy. Usunięto pojęcie: aminy. Zamieniono pojęcia: elektrony walencyjne na elektrony zewnętrznej powłoki, efekty egzo-, endoenergetyczne na egzo-, endotermiczne, roztwory koloidalne na koloidy, wyższe kwasy karboksylowe na długołańcuchowe kwasy karboksylowe. 13

14 Cele kształcenia - wymagania szczegółowe Rozdzielono dział X starej podstawy: Pochodne węglowodorów. Substancje chemiczne o znaczeniu biologicznym. Zmieniono nazwy działów Zmieniono nazwy działów: Powietrze i inne gazy na Tlen, wodór i ich związki. Powietrze. Kwasy i zasady na Wodorotlenki i kwasy. Węgiel i jego związki na Związki węgla z wodorem węglowodory. 14

15 Cele kształcenia - wymagania szczegółowe I. Substancje i ich właściwości. Uczeń: Przeformułowano wymagania szczegółowe. 2) rozpoznaje znaki ostrzegawcze (piktogramy) stosowane przy oznakowaniu substancji niebezpiecznych; wymienia podstawowe zasady bezpiecznej pracy z odczynnikami chemicznymi; 7) opisuje różnice między mieszaniną a związkiem chemicznym lub pierwiastkiem; 9) posługuje się symbolami pierwiastków i stosuje je do zapisywania wzorów chemicznych: H, C, N, O, Na, Mg, Al, Si, P, S, Cl, K, Ca, Fe, Cu, Zn, Br, Ag, Sn, I, Ba, Au, Hg, Pb; 15

16 Cele kształcenia - wymagania szczegółowe II. Wewnętrzna budowa materii. Uczeń: 1) posługuje się pojęciem pierwiastka chemicznego jako zbioru atomów o danej liczbie atomowej Z; 2) opisuje skład atomu (jądro: protony i neutrony, elektrony); na podstawie położenia pierwiastka w układzie okresowym określa liczbę powłok elektronowych w atomie oraz liczbę elektronów zewnętrznej powłoki elektronowej dla pierwiastków grup i ; określa położenie pierwiastka w układzie okresowym (numer grupy, numer okresu); 4) definiuje pojęcie izotopu; opisuje różnice w budowie atomów izotopów, np. wodoru; wyszukuje informacje na temat zastosowań różnych izotopów; 16

17 Cele kształcenia - wymagania szczegółowe II. Wewnętrzna budowa materii. Uczeń: 7) wyjaśnia związek między podobieństwem właściwości pierwiastków należących do tej samej grupy układu okresowego oraz stopniową zmianą właściwości pierwiastków leżących w tym samym okresie (metale niemetale) a budową atomów; 9) opisuje funkcję elektronów zewnętrznej powłoki w łączeniu się atomów; stosuje pojęcie elektroujemności do określania rodzaju wiązań (kowalencyjne, jonowe) w podanych substancjach; 17

18 Cele kształcenia - wymagania szczegółowe II. Wewnętrzna budowa materii. Uczeń: 10) na przykładzie cząsteczek H2, Cl2, N2, CO2, H2O, HCl, NH3, CH4 opisuje powstawanie wiązań chemicznych; zapisuje wzory sumaryczne i strukturalne tych cząsteczek; 11) stosuje pojęcie jonu (kation i anion) i opisuje, jak powstają jony; określa ładunek jonów metali (np. Na, Mg, Al) oraz niemetali (np. O, Cl, S); opisuje powstawanie wiązań jonowych (np. NaCl, MgO); 12) porównuje właściwości związków kowalencyjnych i jonowych (stan skupienia, rozpuszczalność w wodzie, temperatura topnienia i temperatura wrzenia, przewodnictwo ciepła i elektryczności); 18

19 Cele kształcenia - wymagania szczegółowe III. Reakcje chemiczne. Uczeń: 4) definiuje pojęcia: reakcje egzotermiczne i reakcje endotermiczne; podaje przykłady takich reakcji; 5) wskazuje wpływ katalizatora na przebieg reakcji chemicznej; na podstawie równania reakcji lub opisu jej przebiegu odróżnia reagenty (substraty i produkty) od katalizatora; 7) stosuje do obliczeń prawo stałości składu i prawo zachowania masy (wykonuje obliczenia związane ze stechiometrią wzoru chemicznego i równania reakcji chemicznej). 19

20 Cele kształcenia - wymagania szczegółowe IV. Tlen, wodór i ich związki chemiczne. Powietrze. Uczeń: 1) projektuje i przeprowadza doświadczenie polegające na otrzymaniu tlenu oraz bada wybrane właściwości fizyczne i chemiczne tlenu; odczytuje z różnych źródeł (np. układu okresowego pierwiastków, wykresu rozpuszczalności) informacje dotyczące tego pierwiastka; wymienia jego zastosowania; pisze równania reakcji otrzymywania tlenu oraz równania reakcji tlenu z metalami i niemetalami; 2) opisuje właściwości fizyczne oraz zastosowania wybranych tlenków (np. tlenku wapnia, tlenku glinu, tlenków żelaza, tlenków węgla, tlenku krzemu(iv), tlenków siarki); 4) wymienia czynniki środowiska, które powodują korozję; proponuje sposoby zabezpieczania produktów zawierających żelazo przed rdzewieniem; 20

21 Cele kształcenia - wymagania szczegółowe IV. Tlen, wodór i ich związki chemiczne. Powietrze. Uczeń: 6) opisuje obieg tlenu i węgla w przyrodzie; 7) projektuje i przeprowadza doświadczenie polegające na otrzymaniu wodoru oraz bada wybrane jego właściwości fizyczne i chemiczne; odczytuje z różnych źródeł (np. układu okresowego pierwiastków, wykresu rozpuszczalności) informacje dotyczące tego pierwiastka; wymienia jego zastosowania; pisze równania reakcji otrzymywania wodoru oraz równania reakcji wodoru z niemetalami; opisuje właściwości fizyczne oraz zastosowania wybranych wodorków niemetali (amoniaku, chlorowodoru, siarkowodoru); 8) projektuje i przeprowadza doświadczenie potwierdzające, że powietrze jest mieszaniną; opisuje skład i właściwości powietrza; 21

22 Cele kształcenia - wymagania szczegółowe V. Woda i roztwory wodne. Uczeń: 2) podaje przykłady substancji, które nie rozpuszczają się w wodzie, oraz przykłady substancji, które rozpuszczają się w wodzie, tworząc roztwory właściwe; podaje przykłady substancji, które z wodą tworzą koloidy i zawiesiny; 22

23 Cele kształcenia - wymagania szczegółowe VI. Wodorotlenki i kwasy. Uczeń: 2) projektuje i przeprowadza doświadczenia, w wyniku których można otrzymać wodorotlenek (rozpuszczalny i trudno rozpuszczalny w wodzie), kwas beztlenowy i tlenowy (np. NaOH, Ca(OH)2, Cu(OH)2, HCl, H3PO4); zapisuje odpowiednie równania reakcji w formie cząsteczkowej; 3) opisuje właściwości i wynikające z nich zastosowania niektórych wodorotlenków i kwasów (np. NaOH, Ca(OH)2, HCl, H2SO4); 4) wyjaśnia, na czym polega dysocjacja elektrolityczna zasad i kwasów; definiuje pojęcia: elektrolit i nieelektrolit; zapisuje równania dysocjacji elektrolitycznej zasad i kwasów (w formie stopniowej dla H2S, H2CO3); 23

24 Cele kształcenia - wymagania szczegółowe VII. Sole. Uczeń: 2) tworzy i zapisuje wzory sumaryczne soli: chlorków, siarczków, azotanów(v), siarczanów(iv), siarczanów(vi), węglanów, fosforanów(v) (ortofosforanów(v)); tworzy nazwy soli na podstawie wzorów; tworzy i zapisuje wzory sumaryczne soli na podstawie nazw; 3) pisze równania reakcji otrzymywania soli (kwas + wodorotlenek (np. Ca(OH)2), kwas + tlenek metalu, kwas + metal (1. i 2. grupy układu okresowego), wodorotlenek (NaOH, KOH, Ca(OH)2) + tlenek niemetalu, tlenek metalu + tlenek niemetalu, metal + niemetal) w formie cząsteczkowej; 24

25 Cele kształcenia - wymagania szczegółowe VIII. Związki węgla z wodorem węglowodory. Uczeń: 2) tworzy wzór ogólny szeregu homologicznego alkanów (na podstawie wzorów kolejnych alkanów) i zapisuje wzór sumaryczny alkanu o podanej liczbie atomów węgla; rysuje wzory strukturalne i półstrukturalne (grupowe) alkanów o łańcuchach prostych do pięciu atomów węgla w cząsteczce; podaje ich nazwy systematyczne; 10) wymienia nazwy produktów destylacji ropy naftowej, wskazuje ich zastosowania. 25

26 Cele kształcenia - wymagania szczegółowe IX. Pochodne węglowodorów. Uczeń: 1) pisze wzory sumaryczne, rysuje wzory półstrukturalne (grupowe) i strukturalne alkoholi monohydroksylowych o łańcuchach prostych zawierających do pięciu atomów węgla w cząsteczce; tworzy ich nazwy systematyczne; dzieli alkohole na mono- i polihydroksylowe; 4) podaje przykłady kwasów organicznych występujących w przyrodzie (np. kwas mrówkowy, szczawiowy, cytrynowy) i wymienia ich zastosowania; rysuje wzory półstrukturalne (grupowe) i strukturalne kwasów monokarboksylowych o łańcuchach prostych zawierających do pięciu atomów węgla w cząsteczce oraz podaje ich nazwy zwyczajowe i systematyczne; BRAK AMIN 26

27 Cele kształcenia - wymagania szczegółowe X. Substancje chemiczne o znaczeniu biologicznym. Uczeń: 1) podaje nazwy i rysuje wzory półstrukturalne (grupowe) długołańcuchowych kwasów monokarboksylowych (kwasów tłuszczowych) nasyconych (palmitynowego, stearynowego) i nienasyconego (oleinowego); 2) opisuje wybrane właściwości fizyczne i chemiczne długołańcuchowych kwasów monokarboksylowych; projektuje i przeprowadza doświadczenie, które pozwoli odróżnić kwas oleinowy od palmitynowego lub stearynowego; Przyporządkowano do działu X 27

28 Cele kształcenia - wymagania szczegółowe X. Substancje chemiczne o znaczeniu biologicznym. Uczeń: 4) opisuje budowę i wybrane właściwości fizyczne i chemiczne aminokwasów na przykładzie kwasu aminooctowego (glicyny); pisze równanie reakcji kondensacji dwóch cząsteczek glicyny; BRAK AMIN 28

29 Proponowane doświadczenia Gimnazjum zamieszczone w komentarzach zalecane 25 zapisane hasłowo trudne do wykonania np. otrzymywanie chlorowodoru Ośmioklasowa Szkoła Podstawowa są częścią podstawy programowej proponowane 29 rozbudowany opis, konkretne substancje, opisane czynności, lepiej sformułowane możliwe do wykonania w warunkach szkolnych lepiej dobrane np. otrzymywanie wodorotlenku miedzi(ii) zamiast wodorotlenku glinu 29

30 Proponowane doświadczenia Było: 1. Badanie właściwości fizycznych (np. soli kuchennej, cukru, mąki, wody, węgla, miedzi, żelaza). Jest: 1. Badanie właściwości fizycznych (np. stanu skupienia, barwy, rozpuszczalności w wodzie i benzynie, oddziaływania z magnesem, kruchości, plastyczności, gęstości) oraz chemicznych (np. odczynu wodnego roztworu, ph, palności) wybranych produktów (np. soli kuchennej, cukru, mąki, octu, oleju jadalnego, wody, węgla, glinu, miedzi, żelaza). 30

31 Korelacja i integracja fizyka 130 godzin matematyka chemia 130 godzin biologia 130 godzin przyroda 240 godzin Zespół nauczycieli przedmiotów matematyczno-przyrodniczych. Wypracowane przez lata i ewaluowane sposoby działania. Wyposażone klasopracownie. Razem w 6-letnim (IV,V,VI, 1,2,3)cyklu z geografią x130= 760 godzin 31

32 Korelacja i integracja fizyka (VII-VIII) matematyka chemia VII-VIII biologia V-VIII przyroda klasa IV Nauczyciel pracuje w różnych szkołach, organizuje swój nowy warsztat pracy. Uczniowie nie mają istotnego przygotowania na lekcjach przyrody Razem w 5-letnim (IV VIII) cyklu z geografią: x x162,5 = 650 godzin 110 godzin mniej! 32

33 Brak pojęcia: ujemne wykładniki potęg Klasa VII i VIII Dział V. Obliczenia procentowe Dział VII. Proporcjonalność prosta Dział X. Oś liczbowa.. Dział XVII. W latach uzupełnianie luk z klas: IV-VI. Korelacja i integracja matematyka chemia przyroda fizyka Brak treści wprowadzających do nauczania chemii biologia Klasa V dział I, Chemizm życia Pierwiastki budujące organizm. Grupy związków występujących w organizmach: białka, cukry, tłuszcze, kwasy nukleinowe, woda, sole mineralne. Pojęcia: fotosynteza, fermentacja, substraty, produkty. Klasa VII i VIII Dział V Właściwości materii gęstość Dział VI Elektryczność- oddziaływanie ładunków, przepływ prądu Dział VII Magnetyzm.. Dział IX 33

34 Egzaminy zewnętrzne Do r. Informator CKE dotyczący języka polskiego, języka obcego, matematyki Egzamin rok 2018/2019 j. polski, język obcy i matematyka Do r. Informator CKE dotyczący historii, biologii, fizyki, chemii, geografii Egzamin rok 2021/2022 dodatkowo z jednego z wybranych przedmiotów 34

35 Co powinno być istotą reformy edukacji? Działania na rzecz poprawy skuteczności nauczania. Poprawa warunków uczenia się uczniów. Poprawa warunków nauczania nauczyciela. Możliwość doskonalenia warsztatu pracy nauczyciela. Możliwość indywidulanego podejścia: finansowanie zajęć dodatkowych zarówno dla uczniów słabych jak i tych zainteresowanych przedmiotem. Coraz lepsze, różnorodne materiały edukacyjne Dużo spokoju i skupienia na tym, co ważne dla edukacji. Czy tak jest, czy tak będzie? 35

36 36