Diagnoza szkód związanych z używaniem alkoholu wśród dorosłych mieszkańców Radomia.

Transkrypt

1 Diagnoza szkód związanych z używaniem alkoholu wśród dorosłych mieszkańców Radomia. 1

2 Spis treści ROZDZIAŁ I Wprowadzenie...3 Cele...5 ROZDZIAŁ II DIAGNOZA PROBLEMU ALKOHOLOWEGO NA TERENIE MIASTA RADOMIA a) Dane lokalne...6 Bezrobocie jako główny czynnik powodujący występowanie problemów alkoholowych...7 Punkty sprzedaży alkoholu...9 Dostępność ekonomiczna i fizyczna alkoholu w Polsce i Radomiu...11 Populacje osób, u których występują różne kategorie problemów alkoholowych...15 Przedstawienie danych otrzymanych od Miejskiej Komendy Policji w Radomiu...16 ROZDZIAŁ III ALKOHOL A ZDROWIE Szkody zdrowotne związane z przewlekłym piciem alkoholu:...19 Najczęstsze następstwa nadużywania alkoholu...22 ROZDZIAŁ IV ZASOBY LOKALNE UMOŻLIWIAJĄCE PROWADZENIE DZIAŁALNOŚCI PROFILAKTYCZNEJ I REHABILITACYJNEJ 1. Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Radomiu Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Radomiu...28 ROZDZIAŁ V Profilaktyka...32 ROZDZIAŁ VI Podsumowanie

3 Na zlecenie Urzędu Miasta w Radomiu, zespół pracowników i studentów Instytutu Politologii UKSW wykonał diagnozę dotyczącą problemu używania alkoholu wśród dorosłych mieszkańców Radomia. W rozdziale I przedstawiamy ogólny zarys problemu alkoholowego. Rozdział II poświęcamy diagnozie lokalnych problemów miasta Radomia. Zaczęłyśmy od przedstawienia ogólnych danych dotyczących miasta Radomia. Następnie przechodzimy do takich zagadnień jak: bezrobocie jako główny czynnik powodujący występowanie problemów alkoholowych, punkty sprzedaży alkoholu, dostępność ekonomiczna i fizyczna alkoholu w Polsce i Radomiu oraz populacje osób, u których występują różne kategorie problemów alkoholowych. Rozdział ten kończymy analizą danych otrzymanych od Miejskiej Komendy Policji w Radomiu. W rozdziale III zajmiemy się problemem wpływu alkoholu na nasze zdrowie. Przedstawimy szkody zdrowotne związane z przewlekłym piciem alkoholu oraz najczęstsze następstwa nadużywania alkoholu. W rozdziale IV postanowiłyśmy skupić się na zasobach lokalnych umożliwiających prowadzenie działalności profilaktycznej i rehabilitacyjnej. Omówiłyśmy zakres działania oraz cele Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Radomiu oraz Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Radomiu. W rozdziale V przedstawiamy profilaktykę. ROZDZIAŁ I WPROWADZENIE Ważnym problemem społecznym w skali całego kraju jak i lokalnej społeczności jest zapobieganie problemom zdrowotnym i społecznym jakie powoduje używanie i nadużywanie alkoholu. Problemy wynikłe z używania substancji zmieniających świadomość dotyczą nie tylko osób uzależnionych lub osób sięgających po nie zbyt często. Ogólnie rzecz ujmując, następstwa społeczne dotyczą między innymi życia rodzinnego i relacji międzyludzkich, a w przypadku osób dorosłych także wychowywania dzieci i funkcjonowania zawodowego. Do społecznych konsekwencji należy zaliczyć również skutki wypadków drogowych, przestępstwa popełniane przez osoby uzależnione pozostające pod wpływem środków odurzających. Wielu dorosłych nadużywając alkoholu powoduje cierpienia swoich dzieci oraz odbiera im poczucie bezpieczeństwa. Wielu młodych ludzi upijając się traci szansę na zdrowy rozwój i niszczy swoje życie. Napoje alkoholowe należą do najpowszechniej spożywanych dóbr konsumpcyjnych. Jednakże jest to towar szczególnego ryzyka. 3

4 Według Światowej Organizacji Zdrowia alkohol znajduje się na trzecim miejscu wśród czynników ryzyka dla zdrowia populacji. Ponad 60 rodzajów chorób i urazów ma związek ze spożywaniem alkoholu. Niewłaściwe korzystanie z tej substancji prowadzi więc do wielu negatywnych konsekwencji, szkód. Do najważniejszych problemów alkoholowych można zaliczyć: Samozniszczenie osób uzależnionych od alkoholu Uszkodzenia zdrowia u dorosłych osób nadmiernie pijących Uszkodzenia rozwoju psychofizycznego pijącej młodzieży Szkody występujące u członków rodzin z problemem alkoholowym Alkoholowa dezorganizacja środowiska pracy i bezrobotnych Naruszenia prawa i porządku przez osoby nietrzeźwe Naruszenia prawa związane z handlem napojami alkoholowymi źródło: PARPA 1. Zadania związane z prowadzeniem działań profilaktycznych i rozwiązywaniem problemów alkoholowych należą do zadań własnych gmin zgodnie z art. 4.1 ust. 1 ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (zwanej dalej ustawą) z dnia 26 października 1982 r. (Dz. U. z 2007 r. Nr 70, poz. 473 z późn. zm.). Ustawa o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (art. 4.1 ust. 1) nakłada na gminę obowiązek podejmowania następujących działań: Zwiększanie dostępności pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej dla osób uzależnionych od alkoholu; Udzielanie rodzinom, w których występują problemy alkoholowe, pomocy psychospołecznej i prawnej, a w szczególności ochrony przed przemocą w rodzinie; Prowadzenie profilaktycznej działalności informacyjnej i edukacyjnej w zakresie rozwiązywania problemów alkoholowych i przeciwdziałania narkomanii, a w szczególności dla dzieci i młodzieży, w tym prowadzenie pozalekcyjnych zajęć sportowych, a także działań na rzecz dożywiania dzieci uczestniczących w pozalekcyjnych programach opiekuńczo wychowawczych i socjoterapeutycznych; Wspomaganie działalności instytucji, stowarzyszeń i osób fizycznych, służącej rozwiązywaniu problemów alkoholowych; 4

5 Podejmowanie interwencji w związku z naruszaniem przepisów określonych w art.13.1 i 15 Ustawy oraz występowanie przed sądem w charakterze oskarżyciela publicznego; Ustalanie szczegółowych zasad wydawania i cofania zezwoleń na prowadzenie sprzedaży napojów alkoholowych przeznaczonych do spożycia na miejscu lub poza miejscem sprzedaży oraz kontrola przestrzegania zasad obrotu tymi napojami; 2. Ustawa o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi wskazuje źródła pozyskiwania środków finansowych na realizację w/w zadań. Środki te pochodzą z opłat za korzystanie z zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych (art ustawy). Opłata ta stanowi dochód gminy, który w całości jest przekazywany na realizację w/w zadań. 3. Zgodnie z art cytowanej ustawy dochody z opłat za korzystanie z zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych wykorzystywane będą na realizację gminnych programów profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych i nie mogą być przeznaczone na inne cele. CELE Projekt ma być środkiem inicjującym działania, które może podjąć miasto Radom w celu: a) zapobiegania powstaniu problemów alkoholowych i zagrożeń społecznych w mieście Radom: - zwiększenie liczby gminnych programów uwzględniając diagnozę lokalnych problemów i potrzeb w zakresie profilaktyki rozwiązywania problemów alkoholowych, - ograniczenie przypadków nielegalnej reklamy i promocji napojów alkoholowych, - podwyższenie progu wiekowego inicjacji alkoholowej, b) ograniczenia populacji osób pijących ryzykownie i szkodliwie : - wspieranie zatrudnienia socjalnego, - wspomaganie działalności instytucji, stowarzyszeń i osób fizycznych służącej rozwiązywaniu problemów alkoholowych, - zmniejszanie rozmiarów naruszeń prawa w związku z handlem napojami alkoholowymi, c) zwiększenia skuteczności oddziaływań w zakresie profilaktyki problemów alkoholowych: - kształtowanie postaw prozdrowotnych, - kształtowanie postaw społecznych ważnych dla profilaktyki problemowej, 5

6 - zwiększenie ilości osób podejmujących leczenie we wczesnej fazie choroby alkoholowej, - zwiększenie stabilności i bezpieczeństwa środowiska rodzinnego, - przeciwdziałanie przemocy w rodzinie, - wzrost wiedzy mieszkańców na temat negatywnych konsekwencji sięgania po środki uzależniające. ROZDZIAŁ II DIAGNOZA PROBLEMU ALKOHOLOWEGO NA TERENIE MIASTA RADOM a) Dane lokalne Radom miasto na prawach powiatu to druga pod względem wielkości aglomeracja na terenie Mazowsza. Zajmuje powierzchnię 112 km 2, wg stanu na dzień 31 grudnia 2010 roku, zamieszkuje mieszkańców, wśród których 177,598 osób to mieszkańcy powyżej 18 roku życia. Radom należy do miast o poważnym potencjale gospodarczym i wysokim poziomie wykształcenia mieszkańców. Ważnym argumentem przemawiającym na korzyść lokowania biznesu w Radomiu jest dogodność położenia w odległości zaledwie 100 km na południe od Warszawy. Radom jest przykładem ekspansji sektora prywatnego oraz zmian zachodzących w strukturze własnościowej. Miasto jest na Mazowszu największym po Warszawie ośrodkiem akademickim. W mieście działa kilkanaście szkół wyższych. Łączna liczba studentów tych szkół dochodzi do 30 tys. Profil nauczania dostosowuje się do aktualnych potrzeb rynku pracy. Istotne informacje demograficzne (2009 r.) Powierzchnia: 112 km2 Stan ludności: Ogółem Kobiety Mężczyźni Ludność w wieku produkcyjnym: Ogółem Kobiety Mężczyźni

7 Bezrobocie jako główny czynnik powodujący występowanie problemów alkoholowych 7

8 8

9 Bezrobocie jako najważniejszy problem społeczny w swych konsekwencjach niesie za sobą szereg negatywnych skutków rozszerzających się na inne płaszczyzny życia ludzkiego. Należą do nich nie tylko spadek stopy życiowej ze względu na negatywne konsekwencje przekładające się wprost na budżet domowy, ale również takie zjawiska jak: poczucie bezradności, brak motywacji do kolejnych poszukiwań na rynku pracy, niskie poczucie własnej wartości, depresje. Wszystkie te negatywne konsekwencje wpływają niewątpliwie na sferę emocji i przyczyniają się do częstszego sięgania po alkohol celem rozładowania negatywnych napięć, co niesie za sobą problemy alkoholowe a w przypadku kontynuowania tego typu zachowań dochodzi do uzależnienia. Punkty sprzedaży alkoholu. Istotną rolę w regulowaniu rynku napojów alkoholowych pełnią lokalne samorządy. W ich kompetencji leżą bowiem regulacje dotyczące dostępności fizycznej alkoholu. Samorządowe uchwały określają zasady usytuowania punktów sprzedaży trunków oraz jej limity. W ich gestii leży także wydawanie zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych. Poniżej przedstawiamy dane dotyczące punktów sprzedaży znajdujących się na terenie miasta Radom. 9

10 Limit punktów sprzedaży na dzień r. wynosił 550 punktów: 350 punktów sprzedaży napojów alkoholowych przeznaczonych do spożycia poza miejscem sprzedaży (sklepy); 200 punktów sprzedaży napojów alkoholowych przeznaczonych do spożycia w miejscu sprzedaży (lokale gastronomiczne); Liczba punktów sprzedaży napojów alkoholowych na dzień r. Na terenie Radomia znajduje się łącznie 652 punkty sprzedaży alkoholu. W tym 437 punktów, w których alkohol sprzedawany jest do spożycia poza miejscem sprzedaży (sklepy) a w 215 punktach prowadzona jest sprzedaż napojów alkoholowych przeznaczonych do spożycia w miejscu sprzedaży (lokale gastronomiczne). Alkohol o zawartości powyżej 18% jest sprzedawany w 306 sklepach i w 93 lokalach gastronomicznych. Dostępność alkoholu Radom a)sklepy Limit pkt. sprzedaży sklepy Liczba sklepów Liczba sklepów sprzedających alkohol o zawartości powyżej 18%

11 b)lokale gastronomiczne Limit lokali gastronomicznych Liczba punktów sprzedaży alkocholu w lokalach gastronomicznych Liczba punktów sprzedaży alkocholu o zawartości powyżej 18% w lokalach gastronomicznych 215 Dostępność ekonomiczna i fizyczna alkoholu w Polsce i Radomiu 2009: większa akcyza, mniejsze spożycie alkoholu Spożycie alkoholu w 2009 r. wyniosło 9,06 litra 100% alkoholu na jednego mieszkańca, co oznacza spadek o ponad 0,5 l w odniesieniu do roku poprzedniego. To pierwsza od 6 lat sytuacja zmniejszenia spożycia w odniesieniu do roku poprzedniego. Analiza danych wskazuje na wyraźną korelację tej zmiany z wprowadzeniem podwyżek akcyzy na alkohol. Na początku 2009 r. podniesiono akcyzę przerywana linia pionowa na wykresie na napoje spirytusowe (o ok. 9%) oraz wino (o ok. 16,5%), a w marcu na piwo (o 13,6%). 11

12 źródło: Jak widać na powyższym wykresie wahania poziomu spożycia są ściśle związane z polityką akcyzową państwa. W latach wielkość spożycia utrzymywała się na podobnym poziomie, nieznacznie powyżej 7 l w przeliczeniu na stuprocentowy alkohol na jednego mieszkańca. Lata 2001 i 2002 to spadek spożycia do poziomu 6,63 i 6,93 l. Jednak od roku 2003 (po obniżce akcyzy na napoje spirytusowe w roku 2002 ciągła linia pionowa na wykresie) notuje się stały, wyraźny wzrost ilości wypijanego alkoholu, aż do 9,58 l w 2008 r. Regulowanie dostępności ekonomicznej i dostępności fizycznej to najskuteczniejszy instrument oddziaływania na poziom spożycia alkoholu Według wszelkich dostępnych badań najskuteczniej na poziom spożycia alkoholu wpływają dwa czynniki dostępność ekonomiczna i fizyczna. Mówiąc prościej: istotne jest czy alkohol to produkt relatywnie tani czy drogi (np. w odniesieniu do przeciętnego wynagrodzenia) i czy zakup alkoholu jest łatwy czy trudny (liczba punktów sprzedaży). Przez niemal całą dekadę alkohol stawał z roku na rok towarem relatywnie tańszym, tzn. rosła siła nabywcza przeciętnego wynagrodzenia w przeliczeniu na poszczególne rodzaje alkoholu. W 1998 r. za średnią pensję można było kupić 504 butelki piwa, w 2008 r. już 1094 butelki. W przypadku wódki liczby te to odpowiednio: w 1998 r. 56 butelek i w 2008 r. 158 butelek. I jeszcze wino: w 2008 r. za średnią pensję można było kupić 368 butelek, w porównaniu ze 147 butelkami w 1998 r. 12

13 Dostępność ekonomiczna alkoholu (pokazana na kolejnym wykresie) jest wciąż duża, choć zaobserwowano tu ostatnio pewne zmiany. W wyniku podwyższenia w 2009 r. podatku akcyzowego na alkohol (i wraz z nim wzrostu cen) zmniejszyła się nieco ekonomiczna dostępność piwa (o 2,8%) oraz wina (o 6%), ale nadal utrzymana została tendencja wzrostowa w przypadku wódki (wzrost o 0,6%). źródło: Poza dostępnością ekonomiczną ważnym czynnikiem wpływającym na wysokość spożycia alkoholu jest większa fizyczna możliwość jego nabycia, czyli większa liczba punktów sprzedaży napojów alkoholowych (dostępność fizyczna). Poniższy wykres pokazuje wzrost liczby punktów sprzedaży na przestrzeni ostatnich 11 lat oraz zmniejszenie się liczby mieszkańców, która przypada na jeden punkt sprzedaży. Źródło: 13

14 Refleksji wymaga obserwowana od kilku lat zmiana w strukturze spożycia alkoholu w Polsce. Niepokoi przede wszystkim to, że ponad 1/3 konsumpcji przypada w ostatnich latach na wyroby spirytusowe i proporcja ta zwiększała się do 2008 r., a w 2009 r. udział napojów wysokoprocentowych w strukturze pozostał na poziomie porównywalnym do 2008 r. Nadal zmniejsza się udział wina. Piwo stanowi ponad 55% spożywanego alkoholu. Spadek udziału wina w strukturze spożycia napojów alkoholowych pokazuje, jak ważnym narzędziem w polityce alkoholowej jest regulacja podatku akcyzowego. Najwyższy procentowo wzrost akcyzy na wino w 2009 r. spowodował też najwyższy procentowo wzrost cen (średnio o 12%, gdy cena wódki wzrosła o 5%, a piwa o 9%) oraz obniżenie spożycia (dostaw na rynek kraju) również o 12% w odniesieniu do poprzedniego roku (dostawy wódki zmniejszyły się o 6%, a piwa o prawie 9,7%). Zmiany w strukturze spożycia napojów alkoholowych w ciągu 12 lat pokazuje poniższy wykres, opracowany na podstawie danych Głównego Urzędu Statystycznego: źródło: 14

15 Dostępność fizyczna alkohol - Radom Liczba punktów sprzedaży Liczba mieszkanców przypadająca na jeden punkt sprzedaży Liczba punktów sprzedaży napojów alkoholowych o zawartości alkoholu powyżej 18%. Liczba mieszkańców przypadająca na jeden punkt sprzedaży napojów alkoholowych o zawartości alkoholu powyżej 18% Populacje osób, u których występują różne kategorie problemów alkoholowych (dane szacunkowe) W Polsce 38,6 mln W mieście Radomiu Liczba osób uzależnionych od alkoholu ok. 2% populacji Ok 800 tys ok. 4 tys. Dorośli żyjący w otoczeniu alkoholika (współmałżonkowie, rodzice) ok. 4% populacji ok. 1,5 mln ok. 8 tys. Dzieci wychowujące się w rodzinie alkoholików ok. 4% populacji ok. 1,5 mln ok. 8 tys. Osoby pijące szkodliwie 5 7 % populacji ok. 2 2,5 mln ok tys. 15

16 Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Radomiu w 2010 r. Rozpatrzyła 2,126 spraw Zmotywowała 868 osób do podjęcia dobrowolnego leczenia odwykowego Skierowała 208 wniosków do sądu o nałożenie obowiązku leczenia odwykowego Skierowała 24 wnioski do prokuratury w sprawie przemocy w rodzinie Skierowała 32 wnioski do sądu o wszczęcie postępowania opiekuńczego Zaopiniowała 254 wnioski dotyczące wydania zezwoleń na sprzedaż i podawanie napojów alkoholowych Przeprowadziła 717 kontroli W 2010 r. w Pomieszczeniach dla osób zatrzymanych przy KMP w Radomiu zatrzymano do wytrzeźwienia 2,444 osób w tym: mężczyźni 2,256, kobiety 160, nieletni chłopcy 28 W 2010 r. z pomocy materialnej MOPS w Radomiu z powodu uzależnienia lub nadużywania alkoholu przez co najmniej jednego członka rodziny skorzystało 716 osób. Wysokość środków finansowych przeznaczonych przez MOPS w Radomiu na pomoc rodzinom z problemem alkoholowym wynosiła 2,213,113,79 zł Przedstawienie danych otrzymanych od Miejskiej Komendy Policji w Radomiu Z informacji uzyskanych z Miejskiej Komendy Policji w Radomiu wynika, że na terenie Miasta Radom dochodziło do następujących zdarzeń związanych ze spożyciem alkoholu: Art. 178a. 1. Kodeksu Karnego - Kto, znajdując się w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego, prowadzi pojazd mechaniczny w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat osób popełniło 610 przestępstw 16

17 343 osób podejrzanych popełniło 360 przestępstw, w tym służby, które zatrzymały to 223- Wydział Ruchu Drogowego, 91- Wydział Patrolowo- Interwencyjny, 10- Dzielnicowi, 7 służba kryminalna. Art. 178a. 2. Kodeksu Karnego Kto, znajdując się w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego, prowadzi na drodze publicznej lub w strefie zamieszkania inny pojazd niż określony w 1,podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku. 248 osób popełniło 250 przestępstw, w tym 138- Wydział Patrolowo- Interwencyjny, 71- Wydział Ruchu Drogowego,35 Dzielnicowi. Wiek podejrzanego wiek Ogółem Dane statystyczne z Wydziału Ruchu Drogowego. Art i 2. Kodeksu Wykroczeń- 210 osób zatrzymano po użyciu alkoholu w I półroczu 2011 roku 1. kto, znajdując się w stanie po użyciu alkoholu lub podobnie działającego środka, prowadzi pojazd mechaniczny w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym, podlega karze aresztu albo grzywny nie niższej niż 50 złotych. 2. Kto, znajdując się w stanie po użyciu alkoholu lub podobnie działającego środka, prowadzi na drodze publicznej lub w strefie zamieszkania inny pojazd niż określony w 1,podlega karze aresztu do 14 dni albo grzywny. Art i 2. Kodeksu Karnego 789 osób zatrzymano w stanie nietrzeźwości w I półroczu 2011 roku źródło: dane statystyczne Komenda Miejska Policji w Radomiu 17

18 ROZDZIAŁ III Alkohol a zdrowie Bezpośrednie efekty działania alkoholu w wybranych tkankach i na różne funkcje naszego ciała: 1. Układ pokarmowy - Po spożyciu alkohol trafia do przewodu pokarmowego, gdzie jest wchłaniany i metabolizowany. Alkohol ma właściwości drażniące. Pobudza wydzielanie soku żołądkowego. Zbyt duża ilość alkoholu powoduje: przewlekłe stany zapalne błon śluzowych jamy ustnej, przełyku, żołądka i dwunastnicy, zaburzenia perystaltyki jelit oraz upośledzenie wchłaniania, stany zapalne trzustki i wątroby (stłuszczenie, zwłóknienie i marskość) i inne 2. Układ krążenia - Alkohol wypity w ilościach umiarkowanych zwiększa przepływ krwi przez naczynia na powierzchni skóry. Naczynia te rozszerzają się, co powoduje iluzoryczne poczucie ciepła, jednocześnie jednak powoduje niebezpieczne wychłodzenie ciała. Duże ilości alkoholu mogą podnosić ciśnienie krwi, co z kolei zwiększa ryzyko zawału serca. Wysokie stężenie alkoholu we krwi może stać się przyczyna niebezpiecznych zaburzeń rytmu serca, mogących wywołać nawet zgon. 3. Wątroba - U każdego pijącego, nawet niezbyt duże ilości alkoholu, może dochodzić do odkładania tłuszczu w komórkach wątroby. Kiedy alkohol pojawia się we krwi cała czynność wątroby koncentruje się na metabolizowaniu alkoholu, co powoduje zahamowanie innych procesów, w tym utrzymywania właściwego poziomu cukru we krwi. Jeśli poziom niedocukrzenia będzie się zwiększał, w konsekwencji pojawi się śpiączka. Oczywiście u osób stale nadużywających alkoholu ten proces nastąpi szybciej. Alkohol zaburza również funkcjonowanie systemu odpowiedzialnego m.in. za metabolizm leków, stad spożywanie alkoholu i niektórych leków grozić może poważnymi konsekwencjami z uwagi na to, że nie są one w dostatecznie szybkim tempie wydalane z organizmu i może dojść do efektu kumulacji. 4. Układ nerwowy - Alkohol wywiera na ośrodkowy układ nerwowy działanie depresyjne, zmniejszając aktywność mózgu, przy czym nie wszystkie obszary mózgu reagują na alkohol jednakowo. Nasilenie skutków picia jest bezpośrednio związane z poziomem cukru we krwi, a wiec i w mózgu. W zależności od ilości spożytego alkoholu, płci i czasu, który upłynął od momentu spożycia alkoholu, możemy wyliczyć stężenie alkoholu we krwi. Poszczególnym poziomom stężenia alkoholu we krwi odpowiadają określone zmiany w zachowaniu człowieka, związane ze zmianami w funkcjonowaniu ośrodkowego układu nerwowego, 18

19 którego kolejne ośrodki podlegają hamowaniu (ośrodek czucia, ruchu), następuje też upośledzenie pamięci, rozchwianie uczuć. Przy dalszym wzroście stężenia alkoholu we krwi popada się w otępienie, niemal całkowicie wyłączone zostaje czucie. Szkody zdrowotne związane z przewlekłym piciem alkoholu: 1. Alkohol a przewód pokarmowy - Długotrwałe oddziaływanie alkoholu na błonę śluzowa może prowadzić do zmian funkcjonalnych, a w konsekwencji do zniszczenia struktury błony. Zmiany funkcjonalne i uszkodzenie śluzówki jelit upośledza trawienie i wchłanianie substancji odżywczych, powodując niedożywienie i utratę wagi. Wśród szkodliwych skutków możemy wymienić: uszkodzenia gruczołów ślinowych, zapalenie języka i jamy ustnej, próchnicę, choroby dziąseł, prowadzące często do utraty uzębienia, zwiększone zagrożenie rakiem przełyku, krwawienie z górnego odcinka przewodu pokarmowego, zanik błony śluzowej żołądka, upośledzenie w zakresie wytwarzania kwasu żołądkowego, zapalenie błony śluzowej żołądka, zwolniona perystaltyka żołądka, tym samym opóźnienia w jego opróżnianiu, upośledzenie wchłaniania jelitowego, zmniejszenie wchłaniania wody i sodu, zmniejszenie przyswajania węglowodanów, białek i tłuszczy w dwunastnicy, witamin B1, B12 i kwasu foliowego (niedokrwistość), upośledzenie pracy jelit, co powoduje biegunkę, niedożywienie. Alkohol odgrywa istotna rolę w rozwoju nowotworów w obrębie przewodu pokarmowego. Nadużywanie alkoholu związane jest z powstawaniem raka języka, krtani i gardła, raka przełyku, a także jelita grubego i odbytnicy. Uszkodzenia trzustki związane z piciem alkoholu- występuje udowodniony związek pomiędzy nadużywaniem alkoholu a uszkodzeniem trzustki, najczęściej alkoholowym zapaleniem trzustki. U osób z przewlekłym zapaleniem tego organu wzrasta ryzyko raka trzustki. Przewlekle zapalenie trzustki także w ciągu około 5 6 lat od początku choroby prowadzi do cukrzycy. 19

20 Uszkodzenie wątroby spowodowane alkoholem- wątroba jest szczególnie podatna na uszkodzenie, ponieważ jest głównym miejscem metabolizowania alkoholu. Wyróżnia się trzy fazy alkoholowej choroby wątroby: stłuszczenie; alkoholowe zapalenie wątroby i marskość wątroby, fazy te mogą współwystępować. Współczynnik umieralności pacjentów, u których występuje jednocześnie marskość i zapalenie wątroby wynosi 60% w ciągu 4 lat, przy czym większość zgonów następuje w ciągu 12 miesięcy od rozpoznania. Stłuszczenie wątroby jest stanem odwracalnym, zwykle ustępuje po zaprzestaniu picia. Alkoholowe zapalenie wątroby charakteryzuje się zmianami zapalnymi i martwicą tkanki wątroby. Stan zapalny może być odwracalny po zaprzestaniu picia, ale w ciężkich przypadkach prowadzi do zgonu. Występuje u 50% osób nadużywających alkoholu. Alkoholowa marskość wątroby jest najbardziej zaawansowaną formą uszkodzenia wątroby, występuje u 15 30% osób nadużywających alkoholu. Zwykle kończy się zgonem z powodu powikłań, jednak zachowanie abstynencji może zwolnić ten proces. Alkohol a serce i układ krwionośny- nadużywanie alkoholu może wywołać szereg chorób takich m. in. jak: miokardiopatia alkoholowa uszkodzenie mięśnia sercowego nie będące następstwem niedokrwienia i stanowi do 45% wszystkich przypadków, często prowadząc do niewydolności serca i śmierci, zaburzenia rytmu serca - dwa najczęściej spotykane rodzaje zaburzeń rytmu serca będące następstwem nadużywania alkoholu to migotanie przedsionków i stanowiący zagrożenie dla życia częstoskurcz komorowy; komorowe zaburzenia rytmu serca mogą być przyczyna nagłego zgonu, choroba niedokrwienna serca - u osób okresowo nadużywających alkoholu ryzyko zgonu z powodu zawału serca jest sześciokrotnie wyższe niż u osób pijących w sposób umiarkowany, udar mózgu nadużywanie alkoholu może zwiększać ryzyko jego wystąpienia, nadciśnienie tętnicze- jest wywoływane lub nasilane przez nadużywanie alkoholu. Alkoholowe zaburzenia neurologiczne- z ostrą lub przewlekłą reakcją na nadużywanie alkoholu związane są różnorodne zaburzenia neurologiczne takie jak: ostre zatrucie alkoholem spowodowane jego wysokim poziomem w surowicy, zespół odstawienny przejawiający się drżeniami mięśniowymi, drgawkami, omamami lub majaczeniem, zaburzenia odżywiania, alkoholowy zespół 20

21 płodowy związany z używaniem alkoholu przez ciężarną matkę, otępienie alkoholowe, zanik mózgu, zwyrodnienie móżdżkowe. Alkohol a układ odpornościowy- osoby nadużywające alkoholu często zapadają na choroby zakaźne i nowotwory, co sugeruje, że alkohol upośledza funkcje układu odpornościowego. Osoby nadużywające alkoholu częściej zapadają na takie choroby, jak: zapalenie płuc, gruźlica, zakażenia krwi, choroby układu moczowego, bakteryjne zapalenie otrzewnej, ropne zakażenia skóry i tkanki podskórnej, zapalenie opon mózgowych. Wpływ alkoholu na układ wewnątrzwydzielniczy- przy ocenie wpływu alkoholu na równowagę hormonalną należy uwzględnić wiele czynników takich, jak: długość i wzór picia, poziom intoksykacji (zatrucia), współistniejące problemy zdrowotne, np. niedożywienie i dysfunkcje wątroby. Alkohol oddziałuje nie tylko na syntezę i uwalnianie hormonów, ale także na ich transport, oddziałuje na tkanki i cały proces metabolizmu. Mogą w związku z tym występować takie zaburzenia, jak: u mężczyzn atrofia jąder, impotencja, utrata libido, u kobiet w wieku rozrodczym zaburzenia cyklu miesiączkowego, a także wcześniejsze wystąpienie menopauzy, upośledzenie płodności poprzez utrudnienie zajścia w ciąże lub poronienia samoistne, zwiększone ryzyko raka sutka, osłabienie wydzielania hormonu stymulującego tarczycę. Osłabienie układu kostnego (złamania) Zaburzenia w gospodarce minerałowej Zaburzenia w gospodarce hormonalnej KOBIETY W CIĄŻY Najpoważniejszym następstwem dla płodu, picia alkoholu w ciąży jest Alkoholowy Zespół Płodowy (zmiany w wyglądzie fizycznym, opóźnienie w rozwoju). W Polsce brakuje badań dotyczących tego tematu -> brak odpowiedniego przygotowania położników. 21

22 KOBIETY Następstwa u nich występujące (częściej z racji na płeć) Uszkodzenia: wątroby, trzustki, układu sercowo-naczyniowego szkieletu, mięśni Występują u nich: wyższa umieralność, samobójstwa itd. Kobiety nadużywające alkoholu uzyskują gorsze wyniki psychomotoryczne i pamięci. NADUMIERALNOŚĆ Osoby nadużywające alkoholu żyją krócej średnio o lat od przewidywanego Samobójstwa w tej grupie występują od 3 do 9 razy częściej ZDROWA DAWKA WHO Kobiety 20 gr, Mężczyźni 40 gr. (nie częściej niż 5 razy w tygodniu) NAJCZĘSTSZE NASTĘPSTWA NADUŻYWANIA ALKOHOLU Konflikty z rodziną Konflikty z prawem Zaniedbywanie obowiązków zawodowych Nie wywiązywanie się z ról społecznych Rozsądne, ryzykowne i szkodliwe picie alkoholu Dawki alkoholu, co do których można przyjąć, iż nie powodują szkód zdrowotnych, lub też minimalnie wpływają na powstawanie takich szkód w organizmie dorosłego człowieka, określone zostały przez WHO po serii długoletnich badań. Jest to 20 gramów czystego alkoholu dla kobiety dziennie i 40 gramów dla mężczyzny, wypijanego nie częściej niż pięć razy w tygodniu. Można zatem przyjąć choć polscy eksperci są zdania, że stosowanie takich dawek w dłuższym okresie może doprowadzić do wystąpienia szkód zdrowotnych, w tym uzależnienia od alkoholu że dawki te wyznaczają międzynarodowy standard tzw. rozsądnego picia. Użyteczność definicji ilościowych rozsądnego (umiarkowanego) picia podważa fakt, że dana ilość 22

23 alkoholu może w rożny sposób oddziaływać na rożnych ludzi. Eksperci zajmujący się problemami alkoholowymi posługują się określeniem picie ryzykowne. To co dla większości populacji jest piciem rozsądnym, dla niektórych może już być piciem ryzykownym. Termin picie ryzykowne oznacza picie alkoholu w zbyt dużych dawkach i w niewłaściwych okolicznościach. Ryzykiem jest tu wysokie prawdopodobieństwo bycia ofiarą lub spowodowania wypadku pod wpływem alkoholu, a także przemieszczenia się do kategorii osób pijących szkodliwie lub też kategorii uzależnionych od alkoholu. Niewłaściwe okoliczności spożywania alkoholu to przede wszystkim: zbyt młody wiek konsumenta (tj. przed zakończeniem okresu dojrzewania), okres ciąży i karmienia, stany chorobowe, zażywanie różnych leków, prowadzenie pojazdów mechanicznych. Picie szkodliwe, inaczej używanie szkodliwe, dawniej określane jako nadużywanie, uwzględniane jest jako rozpoznanie (F10.1) w Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób, Urazów i Przyczyn Zgonów ICD 10 (International Classification of Diseases,). Definiowane jest ono jako picie alkoholu i związane z tym jednoczesne występowanie szkód zarówno w sferze somatycznej, jak i w obszarze psychospołecznego funkcjonowania jednostki (konflikty z rodziną, prawem, zaniedbywanie obowiązków zawodowych, nie wywiązywanie się z ról społecznych (np. rodzicielskich). Innymi słowy, picie szkodliwe to picie alkoholu wystawiające na szwank zarówno zdrowie fizyczne jak i psychiczne pacjenta lecz nie noszące jeszcze cech uzależnienia. Populacja osób używających alkoholu w Polsce, czyli pijących szkodliwie, szacowana jest przez ekspertów na około 3 mln osób. Uzależnienie od alkoholu Zespół uzależnienia od alkoholu (F10.2), zgodnie z kryteriami zawartymi w międzynarodowej klasyfikacji chorób ICD10leży definiować jako wystąpienie przynajmniej trzech z następujących objawów w okresie przynajmniej jednego miesiąca lub w ciągu ostatniego roku w kilkukrotnych okresach krótszych niż miesiąc: silne pragnienie lub poczucie przymusu picia ( głód alkoholowy ), upośledzenie zdolności kontrolowania zachowań związanych z piciem (upośledzenie zdolności powstrzymywania się od picia, trudności w zakończeniu picia, trudności w ograniczaniu ilości wypijanego alkoholu), fizjologiczne objawy zespołu abstynencyjnego w sytuacji ograniczenia lub przerywania picia (drżenie, nadciśnienie tętnicze, nudności, wymioty, biegunka, bezsenność, niepokoj, w krańcowej postaci majaczenie drżenne) lub używanie alkoholu w celu uwolnienia się od 23

24 objawów abstynencyjnych, zmieniona (najczęściej zwiększona) tolerancja alkoholu, potrzeba spożywania zwiększonych dawek dla osiągnięcia oczekiwanego efektu, koncentracja życia wokół picia kosztem innych zainteresowań i obowiązków, uporczywe picie alkoholu mimo oczywistych dowodów występowania szkodliwych następstw picia. Źródło: 24

25 25

26 ROZDZIAŁ IV ZASOBY LOKALNE UMOŻLIWIAJĄCE PROWADZENIE DZIAŁALNOŚCI PROFILAKTYCZNEJ I REHABILITACYJNEJ 1. Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Radomiu. Działa na mocy Ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi z dnia 26. X r. (Dz. U. Nr 35 poz. 230 z późniejszymi zmianami). Prezydenci miast powołują gminne komisje rozwiązywania problemów alkoholowych, w szczególności inicjujące działania w zakresie określonym w ust. 1 oraz podejmujące czynności zmierzające do orzeczenia o zastosowaniu wobec osoby uzależnionej od alkoholu obowiązku poddania się leczeniu w zakładzie lecznictwa odwykowego). W skład gminnych komisji rozwiązywania problemów alkoholowych wchodzą osoby przeszkolone w zakresie profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych. Prowadzenie działań związanych z profilaktyką i rozwiązywaniem problemow alkoholowych oraz integracji społecznej osób uzależnionych od alkoholu należy do zadań własnych gmin. W szczególności: 1. zwiększenie dostępności pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej dla osób uzależnionych od alkoholu, 2. udzielanie rodzinom, w których występują problemy alkoholowe, pomocy psychospołecznej i prawnej, a w szczególności ochrony przed przemocą w rodzinie 3. prowadzenie profilaktycznej działalności informacyjnej i edukacyjnej w zakresie rozwiązywania problemów alkoholowych i przeciwdziałania narkomanii, w szczególności dla dzieci i młodzieży, w tym prowadzenie pozalekcyjnych zajęć sportowych, a także działań na rzecz dożywiania dzieci uczestniczących w pozalekcyjnych programach opiekuńczo - wychowawczych i socjoterapeutycznych, 4. wspomaganie działalności instytucji, stowarzyszeń i osob fizycznych, służącej rozwiązywaniu problemow alkoholowych, 5. wspieranie zatrudnienia socjalnego poprzez organizowanie i finansowanie centrow 26

27 integracji społecznej. 6. Przyjmuje zgłoszenia o przypadku wystąpienia nadużywania alkoholu z jednoczesnym wystąpieniem przesłanek z art. 24 z ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi. 7. Wzywa na rozmowę osobę co do której wpłynęło zgłoszenie i motywuje do leczeniu odwykowego. 8. Zaprasza do współpracy rodzinę osoby zgłoszonej 9. W celu diagnozowania oraz zapobiegania zjawiskom patologii współpracuje z prokuraturą, sądem, kuratorami, Policją, Strażą Miejską, Ośrodkiem Interwencji Kryzysowej, Miejskiej Ośrodkiem Pomocy Społecznej w Radomiu, przychodniami odwykowymi 10. Kontroluje podmioty gospodarcze, prowadzące sprzedaż napojów alkoholowych, przeznaczonych do spożycia w miejscu lub poza miejscem sprzedaży w zakresie przestrzegania zasad i warunków korzystania z zezwoleń 11. Opiniuje lokalizacje punktów sprzedaży napojów alkoholowych zgodnie z zapisami Rady Miejskiej dot. ustalenia zasad usytuowania punktów sprzedaży napojów alkoholowych na teranie miasta Radom. 12. Inicjuje postępowania opiekuńcze w sprawach dzieci z rodzin dotkniętych chorobą alkoholową. 13. Podejmuje działania z zakresu przeciwdziałania przemocy w rodzinie, profilaktyki szkolnej i rodzinnej oraz pomocy dzieciom z rodzin z problemem alkoholowym. 14. Uczestniczy w szkoleniach przeznaczonych dla Członków Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych 15. Pokrywa koszty sądowe. 16. Ze swojej działalności Komisja sporządza roczne sprawozdanie, które przekłada do wiadomości Rady miejskiej do dnia 31 marca następnego roku. Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w celu realizacji zadań pracuje w zespołach stałych oraz doraźnych: zespół ds. orzekania o leczeniu i interwencji środowiskowej, zespół ds. profilaktyki, zespół ds. przemocy, zespół ds. kontroli punktów sprzedaży alkoholu, zespół ds. organizacji pozarządowych 27

28 2. Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Radomiu. Jednostka w systemie pomocy społecznej. Są one miejscem pierwszego kontaktu osob poszukujących pomocy społecznej. Zgodnie z prawem działają w każdej gminie. Kierują osoby potrzebujące do domów pomocy społecznej lub kwalifikują do wypłaty zasiłku. A przede wszystkim prowadzą szeroko zakrojoną pracę socjalną z ludźmi dotkniętymi patologią, marginalizacją, wykluczeniem lub niedostosowanie społecznym. Zakres działania: Pomoc społeczna umożliwia przezwyciężanie trudnych sytuacji życiowych tym, którzy nie są w stanie sami ich pokonać, wykorzystując własne uprawnienia, zasoby i możliwości. Wspiera ich w wysiłkach zmierzających do zaspokojenia niezbędnych potrzeb i umożliwia im życie w warunkach odpowiadających godności człowieka. Zadaniem pomocy społecznej jest także zapobieganie trudnym sytuacjom życiowym przez podejmowanie działań zmierzających do usamodzielnienia osób i rodzin oraz ich integracji ze środowiskiem. Komu przysługuje prawo do pomocy społecznej? Prawo do pomocy społecznej przysługuje osobom i rodzinom, ktore znajdują się w trudnej dla nich sytuacji w szczególności z powodu: ubóstwa, sieroctwa, bezdomności, niepełnosprawności, długotrwałej lub ciężkiej choroby, przemocy w rodzinie, potrzeby ochrony macierzyństwa lub wielodzietności, bezradności w sprawach opiekuńczo - wychowawczych i prowadzenia gospodarstwa domowego, zwłaszcza w rodzinach niepełnych lub wielodzietnych, trudności w integracji osób, które otrzymały status uchodźcy, trudności w przystosowaniu do życia po zwolnieniu z zakładu karnego, 28

29 alkoholizmu lub narkomanii, zdarzenia losowego i sytuacji kryzysowej, klęski żywiołowej lub ekologicznej, lub innych okoliczności uzasadniających udzielenie pomocy społecznej. Inne ośrodki lokalne: Placówki oświatowe. Miejska Komenda Policji w Radomiu. Poradnia Uzależnień Organizacje Pozarządowe. Poradnia Psychologiczno - Pedagogiczna Ośrodek Wsparcia Rodziny Caritas w Radomiu. Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej swoje zadania realizuje za pośrednictwem odpowiednich działów i komórek organizacyjnych, do których m.in. należą: DZIAŁ OBSŁUGI MIESZKAŃCA Do jego zadań należy m.in.: - przyjmowanie wniosków w zakresie świadczeń realizowanych przez Ośrodek, - prowadzenie rejestracji przepływu dokumentów między działami Ośrodka, - wydawanie zaświadczeń o korzystaniu ze świadczeń pomocy społecznej, - wydawanie druków i raportów ubezpieczonych. DZIAŁ PRACY SOCJALNEJ Do jego podstawowych zadań należy: - dokonywanie oceny zjawisk rodzących zapotrzebowanie na świadczenia pomocy społecznej, - przeprowadzanie wywiadów środowiskowych, kompletowanie dokumentów oraz podejmowanie innych niezbędnych czynności związanych ze świadczeniem różnorodnych form pomocy, - prowadzenie pracy socjalnej, - aktywizowanie społeczności lokalnych w ramach programu Centrum Aktywności Lokalnej, 29

30 - inicjowanie ruchów samopomocowych i obywatelskich, promowanie działań wolontarystycznych, - współpraca z lokalnymi instytucjami i organizacjami, w tym pozarządowymi oraz kościelnymi. W ramach Działu Pracy Socjalnej funkcjonuje 10 Zespołów Pracy Socjalnej zlokalizowanych w różnych częściach miasta, aby ułatwić mieszkańcom kontakt z pracownikami socjalnymi. Do zadań zatrudnionych tam pracowników socjalnych należy m.in. udzielanie pomocy w zaspakajaniu podstawowych potrzeb bytowych, rozwiązywaniu problemów oraz przeciwdziałanie negatywnym zjawiskom w środowisku lokalnym. Ponadto w ramach Działu Pracy Socjalnej funkcjonuje: - Zespół ds. Strategii i Doradztwa Metodycznego Do jego podstawowych zadań należy: - prowadzenie szkoleń dla pracowników socjalnych z zakresu pracy socjalnej, - konsultacje i doradztwo metodyczne, - koordynacja programu Centrum Aktywności Lokalnej, - bieżąca ocena realizacji zadań i projektów, -przygotowywanie materiałów informacyjnych i promocyjnych. ZESPÓŁ PROFILAKTYKI RODZINNEJ I OPIEKI NAD DZIECKIEM Zajmuje się organizowaniem i finansowaniem opieki zastępczej, budowaniem indywidualnych programów usamodzielniania wychowanków placówek opiekuńczo - wychowawczych i rodzin zastępczych; pracą socjalną z rodzinami zastępczymi i rodzicami biologicznymi w celu powrotu dziecka do rodziny; kierowaniem usamodzielniających się wychowanków do mieszkania chronionego oraz ich wspieraniem. DZIAŁ REALIZACJI POMOCY Zajmuje się w szczególności wydawaniem decyzji przyznających lub odmawiających świadczenia 30

31 pomocy społecznej. Ponadto zajmuje się sporządzaniem bilansu potrzeb oraz sprawuje nadzór nad prawidłowym wykorzystaniem budżetu. DZIAŁ DODATKÓW MIESZKANIOWYCH Zajmuje się m.in.: kompletowaniem i opracowywaniem dokumentacji oraz wydawaniem decyzji dot. przyznania dodatków mieszkaniowych, sporządzaniem bilansu potrzeb środków finansowych na dodatki mieszkaniowe oraz analizą obciążeń mieszkaniowych na terenie Radomia. DZIAŁ ŚWIADCZEŃ RODZINNYCH Zajmuje się przyjmowaniem wniosków, wydawaniem decyzji dotyczących świadczeń rodzinnych, egzekucją należności nienależnie pobranych niektórych świadczeń rodzinnych, sporządzaniem bilansów potrzebnych środków finansowych na realizację zadań. DZIAŁ USŁUG OPIEKUŃCZYCH I POMOCY STACJONARNEJ Zajmuje się zapewnianiem pomocy domowej w formie usług opiekuńczych osobom potrzebującym wsparcia w zakresie zaspakajania codziennych potrzeb życiowych, opieki higienicznej i pielęgnacji, kontaktu z otoczeniem; zapewnianiem specjalistycznych usług opiekuńczych dostosowanych do szczególnych potrzeb, wynikających ze schorzeń lub niepełnosprawności; kierowaniem osób wymagających całodobowej opieki do domów pomocy społecznej oraz kierowaniem osób niepełnosprawnych intelektualnie do środowiskowego domu samopomocy. DZIAŁ REHABILITACJI OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH Zajmuje się działaniami, które mają na celu rehabilitację zawodową i społeczną osób niepełnosprawnych. Zadania są realizowane m.in. poprzez: organizowanie warsztatów terapii zajęciowej, turnusów rehabilitacyjnych oraz zespołów ćwiczeń. Ponadto podejmowane są działania zmierzające do ograniczenia skutków niepełnosprawności i likwidacji barier architektonicznych. Dział realizuje również zadania wchodzące w zakres rehabilitacji zawodowej, której celem jest ułatwienie i utrzymanie odpowiedniego zatrudnienia i awansu zawodowego osobom niepełnosprawnym poprzez umożliwienie korzystania z poradnictwa zawodowego i pośrednictwa pracy. 31

32 MIEJSKI ZESPÓŁ DS. ORZEKANIA O NIEPEŁNOSPRAWNOŚCI Orzeka o stopniu niepełnosprawności do celów poza rentowych (np.: w celu skorzystania z ulg komunikacyjnych, podatkowych, zatrudnienia, uczestnictwa w terapii zajęciowej itp.). Ponadto do zadań Zespołu należy ustalanie uprawnień dzieci do zasiłku pielęgnacyjnego poprzez orzeczenie niepełnosprawności. Źródło: ROZDZIAŁ V Profilaktyka: 1. Poprawa funkcjonowania rodziny dotkniętej problemami picia szkodliwego i uzależnienia od alkoholu - szkolenie pracowników lecznictwa odwykowego i pracowników socjalnych ośrodków pomocy społecznej pracy z rodziną z problemem alkoholowym. Szkolenia te mogą być wykonane między innymi przez: a) podjednostki Ministerstwa Zdrowia (PARPA) b) MOPS c) Instytut Psychologii Zdrowia d) Fundacja ETOH Picie szkodliwe - Opisywane jest jako wzorzec picia, który już powoduje szkody zdrowotne, fizyczne bądź psychiczne; ale również psychologiczne i społeczne, przy czym nie występuje uzależnienie od alkoholu. Robocza definicja Światowej Organizacji Zdrowia określa picie szkodliwe w następujący sposób: picie szkodliwe to regularne średnie spożywanie alkoholu w ilości ponad 40 g czystego alkoholu dziennie przez kobietę i ponad 60 g dziennie przez mężczyznę, przy jednoczesnym łącznym spożyciu 210 g lub więcej w tygodniu przez kobiety i 350g i więcej w tygodniu przez mężczyzn. Jako picie szkodliwe określane jest też spożywanie każdej ilości alkoholu przez: kobiety w ciąży, matki karmiące, chorych przewlekle, osoby przyjmujące leki, osoby starsze. Uzależnienie - Zespół uzależnienia od alkoholu to kompleks zjawisk fizjologicznych, behawioralnych i poznawczych, wśród których picie alkoholu dominuje nad innymi zachowaniami, które miały poprzednio dla pacjenta większą wartość. Głównym objawem zespołu uzależnienia jest 32

33 pragnienie alkoholu (często silne, czasami przemożne). Na ostateczne rozpoznanie uzależnienia pozwala identyfikacja trzech lub więcej następujących cech lub objawów występujących łącznie przez pewien czas w ciągu ostatniego roku (picia): 1. Silne pragnienie lub poczucie przymusu picia ( głód alkoholowy ). 2. Upośledzona zdolność kontrolowania zachowań związanych z piciem, (trudności w unikaniu rozpoczęcia picia, trudności w zakończeniu picia do wcześniej założonego poziomu, nieskuteczność wysiłków zmierzających do zmniejszenia lub kontrolowania picia). 3. Fizjologiczne objawy stanu odstawienia pojawiającego się, gdy picie alkoholu jest ograniczane lub przerywane (drżenie mięśniowe, nadciśnienie tętnicze, nudności, wymioty, biegunki, bezsenność, rozszerzenie źrenic, wysuszenie śluzówek, wzmożona potliwość, zaburzenia snu, niepokój, drażliwość, lęki, padaczka poalkoholowa, omamy wzrokowe lub słuchowe, majaczenie drżenne) albo używanie alkoholu lub pokrewnie działającej substancji (np. leków) w celu złagodzenia ww. objawów, uwolnienia się od nich lub uniknięcia ich. 4. Zmieniona (najczęściej zwiększona) tolerancja alkoholu (ta sama dawka alkoholu nie przynosi oczekiwanego efektu) potrzeba spożycia większych dawek dla wywołania oczekiwanego efektu. 5. Z powodu picia alkoholu - narastające zaniedbywanie alternatywnych źródeł przyjemności lub zainteresowań, zwiększona ilość czasu przeznaczona na zdobywanie alkoholu lub jego picie, bądź uwolnienia się od następstw jego działania. 6. Uporczywe picie alkoholu mimo oczywistych dowodów występowania szkodliwych następstw picia (picie alkoholu, mimo że charakter i rozmiary szkód są osobie pijącej znane lub można oczekiwać, że są znane). 2. Zmniejszenie spożycia napojów alkoholowych i zmiana struktury spożycia (dostępność ekonomiczna istotne jest czy alkohol to produkt relatywnie tani czy drogi np. w odniesieniu do przeciętnego wynagrodzenia i czy zakup alkoholu jest łatwy czy trudny - liczba punktów sprzedaży i dostępność fizyczna większa liczba punktów sprzedaży napojów alkoholowych.) 3. Zwiększenie liczby gminnych programów uwzględniając diagnozę lokalnych problemów i potrzeb w zakresie profilaktyki rozwiązywania problemów alkoholowych, - wprowadzenie edukacji i wsparcia w zakresie sporządzania diagnozy lokalnych problemów i potrzeb (dokonać tego może Wydział Zdrowia i Polityki Społecznej Urzędu Miejskiego w Radomiu ściśle współpracując z Gminną Komisją Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz służbami publicznymi miasta Radom, w celu dokładniejszej analizy zebranych danych) 33

34 1.Zwiększenie dostępności pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej dla osób uzależnionych od alkoholu - wspieranie placówek lecznictwa odwykowego: Nazwa placówki Adres placówki Typ placówki SWPZZPOZ Centrum Specjalistycznej Reja 30 poradnia/przychodnia terapii Opieki Ambulatoryjnej Krychnowice Radom uzależnienia od alkoholu i Poradnia Terapii Uzależnienia od współuzależnienia Alkoholu i Współuzależnienia SWPZZ Psychiatrycznej Opieki Krychnowicka 1 oddział leczenia Zdrowotnej Oddział Leczenia Radom alkoholowych zespołów Alkoholowych Zespołów abstynencyjnych Abstynencyjnych SWPZZ Psychiatrycznej Opieki Krychnowicka 1 całodobowy oddział terapii Zdrowotnej Oddział Terapii Uzależnienia Radom uzależnienia od alkoholu od Alkoholu Czerwonego Centrum Medyczno-Diagnostyczne Poradnia Leczenia Uzależnień od Alkoholu Krzyża Siedlce poradnia/przychodnia terapii uzależnienia od alkoholu i współuzależnienia - rozszerzanie zespołu terapeutycznego - finansowanie dodatkowych programów terapeutycznych (profilaktyka zapobiegawcza dzieci alkoholików) - przeszkalanie personelu placówek w zakresie wstępnego diagnozowania zjawiska przemocy w rodzinie (opieka społeczna) - opłacanie kosztów powoływania biegłych orzekających w przedmiocie uzależnienia - dofinansowanie zajęć w klubie abstynenckim (prowadzenie większej liczby zajęć) - zwiększenie finansowania punktów konsultacyjnych (rozpowszechnienie informacji o nich lokalna prasa, telewizja, internet) 5. Ograniczenie szkód zdrowotnych wynikających z picia szkodliwego i uzależnienia od alkoholu w tym zmniejszenia odsetka konsumentów spożywających alkohol ryzykownie i szkodliwie (Ryzykowne spożywanie alkoholu to picie nadmiernych ilości alkoholu 34

35 (jednorazowo i w określonym przedziale czasu) nie pociągające za sobą aktualnie negatywnych konsekwencji, przy czym można oczekiwać, że konsekwencje te pojawią się, o ile obecny model picia alkoholu nie zostanie zmieniony. Robocza definicja Światowej Organizacji Zdrowia określa picie ryzykowne w następujący sposób: picie ryzykowne to regularne średnie spożywanie alkoholu w ilości g czystego alkoholu dziennie przez kobietę i g dziennie przez mężczyznę, przy jednoczesnym łącznym spożyciu czystego alkoholu w tygodniu przez kobiety zawierającym się w przedziale g, a w przypadku mężczyzn g.) - wprowadzenie edukacji publicznej na temat działania alkoholu na organizm i ryzyka szkód wynikających z różnych wzorów spożywania alkoholu - zakup materiałów informacyjno edukacyjnych (plakaty, ulotki) - utworzenie programów dotyczących w głównej mierze tematyki alkoholizmu (szkód i problemów z nim związanych) w radio, gazecie i telewizji lokalnej. - szkolenie lekarzy i pielęgniarek w zakresie rozpoznawania wzorów spożywania alkoholu przez pacjentów i podejmowanie interwencji wobec osób pijących alkohol w sposób ryzykowny i szkodliwy (np. przez Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych we współpracy z Kolegium Lekarzy Rodzinnych w Polsce oraz Uniwersytetami Medycznymi) 6. Zwiększenie kompetencji służb działających w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie z problem alkoholowym - doskonalenie metod interwencji i pomocy ofiarom przemocy w rodzinie w oparciu o procedurę Niebieskiej Karty - upowszechnienie standardów interdyscyplinarnej pracy na rzecz przeciwdziałania przemocy w rodzinie 7. Zwiększenie dostępności i podniesienie jakości pomocy dla ofiar i przemocy w rodzinie z problemem alkoholowym dorosłych i dzieci - wdrażanie procedury zobowiązania do podjęcia leczenia odwykowego - pomoc psychologiczna i socjoterapeutyczna dla dzieci z rodzin z problemem alkoholowym (utworzenie świetlic socjoterapeutycznych) - upowszechnienie programów i metod pomocy psychologicznej, terapeutycznej i samopomocy dla ofiar w rodzinach z problemem alkoholowym dorosłych i dzieci - tworzenie, finansowanie i dofinansowywanie działalności specjalistycznych miejsc pomocy dla 35