Kazus prawniczy metodologia prawnicza w praktyce

Transkrypt

1 Kazus prawniczy metodologia prawnicza w praktyce Joachim Hilla Rechtsanwalt, Frankfurt nad Menem radca prawny, Warszawa Warsztatyze studentami Kliniki Prawa Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego w dn r.

2 Joachim Hilla Rechtsanwalt i radca prawny studia prawnicze w Katowicach, Warszawie i Heidelbergu praca naukowa na Uniwersytetach w Katowicach, Passau i Max- Planck-Institut w Heidelbergu wpis na listę adwokatów we Frankfurcie nad Menem (1990) i na listę radców prawnych w Warszawie (2000) adwokat a od 1993 r. wspólnik w jednej z wiodących niemieckich kancelarii adwokackich, od1998r.własne biurowwarszawie iwefrankfurcienadmenem publikacje w zakresie prawa polskiego i niemieckiego arbiter ad hoc oraz Stałych Sądów Arbitrażowych: przy Krajowej Izbie Gospodarczej w Warszawie, przy Polsko-Niemieckiej Izbie Przemysłowo-Handlowej w Warszawie, przy Stowarzyszeniu Inżynierów Doradców i Rzeczoznawców w Warszawie, członek Deutsche Institution für Schiedsgerichtsbarkeit e.v.

3 Program warsztatów I. Kazus (zdarzenie) II. Przygotowanie do pracy

4 I. Kazus Stanisław Szybki (S) jest zapalonym kierowcą każdy wolny weekend spędza na torze wyścigowym na Bemowie, gdzie zalicza kolejne okrążenia. Dlatego w lutym 2016 r. postanawia odwiedzić warsztat Mariusza Mocarnego (M), specjalizującego się w tuningu wszelkiego rodzaju pojazdów. Po krótkiej sympatycznej rozmowie S i M uzgadniają przeprowadzenie kapitalnego remontu używanego przez S bolidu za kwotę euro. Ma on polegać na dokonaniu kilku drobnych napraw niezbędnych dla zachowania mocy pojazdu. S przekazuje pojazd M, który dokonuje fachowych przeróbek. M nie wie, a S go o tym też nie poinformował, że pojazd należy właściwie do Patryka Porsche (P), bo w pisemnej umowie sprzedaży S zastrzegł sobie prawo własności do momentu całkowitego uregulowania ceny. P i S uzgodnili, że S może wprawdzie używać pojazdu, jednak musi utrzymywać go w należytym stanie. Jak to w życiu bywa, S wkrótce traci na wyścigach konnych (jego drugiej wielkiej pasji) cały swój majątek i popada w zwłokę z płatnością rat na rzecz P. W związku z tym P odstępuje skutecznie od umowy sprzedaży i wzywa M do wydania pojazdu. M odmawia wydania pojazdu przed uzyskaniem zapłaty za wykonane prace. U S nadal nie wszystko układa się jak trzeba przed rozpoczęciem sezonu zauważa poluzowanie rury wydechowej swojego motocykla. Ponieważ nie ma on już ochoty na interesy z M, doprowadza swój motocykl do warsztatu Dariusza Dziwnego (D). D proponuje naprawę na bardzo atrakcyjnych warunkach, z tym zastrzeżeniem, że S nie będzie żądał faktury za usługę. S, którego sytuacja finansowa nie uległa poprawie zgadza się na to natychmiast. Obie strony są świadome tego, że D może złożyć tak korzystną ofertę tylko dlatego, że pomimo stosownego obowiązku nie odprowadzi VAT-u od usługi. Po kilku dniach od wykonania naprawy, rura wydechowa ponownie się poluzowała, gdyż D za słabo przymocował jedną ze śrub. Rozgniewany S odwiedza D, który jednak odmawia dokonania naprawy, uważając, że umowa go do tego nie zobowiązuje.

5 I. Kazus Pytanie 1: Czy P może od M żądać wydania pojazdu? Pytanie 2: Czy S może od D żądać naprawy motocykla?

6 II. Przygotowanie do pracy 1) Intelektualne 2) Materialne

7 II. Przygotowanie do pracy 1) Intelektualne O co w ogóle chodzi? Dobrze zrozumiałem, co się wydarzyło? Na czym polega moje zadanie? W jakich dziedzinach prawa będę się obracał?

8 II. Przygotowanie do pracy 1) Intelektualne O co w ogóle chodzi? Sytuacja wyjściowa (często): -nie mam o tych sprawach pojęcia

9 II. Przygotowania do pracy 1) Intelektualne Dobrze zrozumiałem, co się wydarzyło? tuning? tuning«zabiegi mające na celu zmianę seryjnych parametrów samochodu i dostosowanie go do indywidualnych gustów właściciela» PWN wyrażenia tożsame: poprawianie osiągów silnika, podrasowanie silnika,

10 II. Przygotowania do pracy 1) Intelektualne tuning? Dobrze zrozumiałem, co się wydarzyło?

11 II. Przygotowania do pracy 1) Intelektualne Dobrze zrozumiałem, co się wydarzyło? Co to jest bolid?

12 II. Przygotowania do pracy 1) Intelektualne Dobrze zrozumiałem, co się wydarzyło? rura wydechowa?

13 II. Przygotowanie do pracy 1) Intelektualne Na czym polega moje zadanie? Dobra rada: Unikaj jednego z grzechów głównych prawników wypowiadania się/udzielania odpowiedzi nie na temat Odpowiedź na następujące pytania: Czy P może żądać od M wydania pojazdu? Czy S może żądać od D naprawy motocykla?

14 II. Przygotowanie do pracy 1) Intelektualne W jakich dziedzinach prawa będę się obracał? Prawo cywilne co z tego wynika, jakie działy? Prawo karne nie w tym wypadku. Prawo administracyjne o to nie pytają. Prawo podatkowe -?

15 II. Przygotowanie do pracy 2) Materialne (narzędzia i materiały) Źródła prawa (przepisy) Literatura fachowa Materiały

16 II. Przygotowanie do pracy 2) Materialne (narzędzia i materiały) Źródła prawa (przepisy) Kodeks cywilny (aktualny tekst) Z których działów mogę zrezygnować? Prawo spadkowe? Prawo drogowe raczej nie Prawo karne? Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych raczej nie Ustawa o podatku od towarów i usług raczej nie

17 II. Przygotowanie do pracy 2) Materialne (narzędzia i materiały) Literatura fachowa potrzebna? Co?

18 II. Przygotowanie do pracy 2) Materialne (narzędzia i materiały) Materiały Papier, ołówek, długopis, mazak, gumka, notatnik Dobra rada: Papier w formacie A4, czysty, kratka, liniowany? Komputer z edytorem tekstu, tablet, laptop, smartphone, programy prawnicze

19 II. Przygotowanie do pracy 2) (narzędzia i materiały) Materiały

20 1) Wymogi formalne 2) Schemat badania zasadności żądania 3) Odpowiedź na pytanie nr 1 4) Odpowiedź na pytanie nr 2

21 1) Wymogi formalne Jak (nie) pisać? Termin Inne

22 1) Wymogi formalne Jak (nie) pisać?

23 1) Wymogi formalne Jak (nie) pisać? Ile stron, jak czcionka, jakie odstępy, jaki język? Dobra rada: Pisz po polsku, przypomnij sobie o maturze z języka polskiego!

24 1) Wymogi formalne Termin Ile czasu stoi do dyspozycji? 5 minut, 1,5 ha, 4 tygodnie? Dobra rada: Prawnik potrafi zawsze się zmieścić w czasie (tzn. przedłożyć kompletne dzieło)!

25 1) Wymogi formalne Inne Nie naciągać stanu faktycznego! Przedstawiony stan faktyczny jest nienaruszalny, nie wolno go uzupełniać ani z nim dyskutować.

26 2) Schemat badania zasadności roszczenia Kto od kogo czego żąda na jakiej podstawie prawnej!!! Dobra rada: badaną podstawę prawną podajemy jak najdokładniej, jeżeli przepis wymienia kilka wariantów, to zaznaczamy którym się zajmujemy. Bez wartości są sformułowania: zgodnie z polskim prawem, zgodnie z konstytucją, jak przewiduje prawo cywilne

27 3) Odpowiedź na pytanie nr 1 Czy P może żądać od M wydania pojazdu? (Szukamy podstawy prawnej) Roszczenie umowne Dobra rada: Najpierw badamy roszczenia oparte o umowę (bo łatwiej), potem prawo rzeczowe, czyny niedozwolone i bezpodstawne wzbogacenie na końcu, bo najtrudniej. Roszczenie z art. 222 k.c. Roszczenie z?

28 3) Odpowiedź na pytanie nr 1: Czy P może żądać od M wydania pojazdu? Roszczenie umowne Brak roszczeń umownych ze względu na brak stosunku umownego pomiędzy P i M

29 Czy P może żądać od M wydania pojazdu? Roszczenie z art. 222 kc 1. Właściciel może żądać od osoby, która włada faktycznie jego rzeczą, ażeby rzecz została mu wydana, chyba że osobie tej przysługuje skuteczne względem właściciela uprawnienie do władania rzeczą. 2. Przeciwko osobie, która narusza własność w inny sposób aniżeli przez pozbawienie właściciela faktycznego władztwa nad rzeczą, przysługuje właścicielowi roszczenie o przywrócenie stanu zgodnego z prawem i o zaniechanie naruszeń. Czyli zawężenie badania do art k.c.

30 Czy P może żądać od M wydania pojazdu? Przesłanki art k.c. 1) Status właściciela 2) Faktyczne władanie rzeczą przez inną osobę 3) Brak uprawnienia innej osoby do władania rzeczą

31 Czy P może żądać od M wydania pojazdu? Przesłanki art k.c. 1) Status właściciela Utrata własności w wyniku sprzedaży rzeczy art. 155 k.c.? Art [Umowa przenosząca własność] 1. Umowa sprzedaży, zamiany, darowizny, przekazania nieruchomości lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia własności rzeczy co do tożsamości oznaczonej przenosi własność na nabywcę, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej albo że strony inaczej postanowiły. 2. Jeżeli przedmiotem umowy zobowiązującej do przeniesienia własności są rzeczy oznaczone tylko co do gatunku, do przeniesienia własności potrzebne jest przeniesienie posiadania rzeczy. To samo dotyczy wypadku, gdy przedmiotem umowy zobowiązującej do przeniesienia własności są rzeczy przyszłe.

32 Przesłanki art k.c. 1) Status właściciela Utrata własności w wyniku sprzedaży rzeczy art. 155 k.c. Art [Umowa przenosząca własność] 1. Umowa sprzedaży, zamiany, darowizny, przekazania nieruchomości lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia własności rzeczy co do tożsamości oznaczonej przenosi własność na nabywcę, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej albo że strony inaczej postanowiły. ale art. 583 k.c. -nie Art Sprzedażą na raty jest dokonana w zakresie działalności przedsiębiorstwa sprzedaż rzeczy ruchomej osobie fizycznej za cenę płatną w określonych ratach, jeżeli według umowy rzecz ma być kupującemu wydana przed całkowitym zapłaceniem ceny.

33 Przesłanki art k.c. 1) Status właściciela ale art. 583 k.c. -nie Art Sprzedażą na raty jest dokonana w zakresie działalności przedsiębiorstwa sprzedaż rzeczy ruchomej osobie fizycznej za cenę płatną w określonych ratach, jeżeli według umowy rzecz ma być kupującemu wydana przed całkowitym zapłaceniem ceny. ale art. 589 k.c. i 590 k.c.-tak Art Jeżeli sprzedawca zastrzegł sobie własność sprzedanej rzeczy ruchomej aż do uiszczenia ceny, poczytuje się w razie wątpliwości, że przeniesienie własności rzeczy nastąpiło pod warunkiem zawieszającym. Art Jeżeli rzecz zostaje kupującemu wydana, zastrzeżenie własności powinno być stwierdzone pismem. Jest ono skuteczne względem wierzycieli kupującego, jeżeli pismo ma datę pewną. 2. (uchylony).

34 Czy P może żądać od M wydania pojazdu? Przesłanki art k.c. 1) Status właściciela ale Utrata własności w wyniku nabycia rzeczy od nieuprawnionego, art. 169 k.c. Art [Nabycie ruchomości od nieuprawnionego] 1. Jeżeli osoba nieuprawniona do rozporządzania rzeczą ruchomą zbywa rzecz i wydaje ją nabywcy, nabywca uzyskuje własność z chwilą objęcia rzeczy w posiadanie, chyba że działa w złej wierze. 2. Jednakże gdy rzecz zgubiona, skradziona lub w inny sposób utracona przez właściciela zostaje zbyta przed upływem lat trzech od chwili jej zgubienia, skradzenia lub utraty, nabywca może uzyskać własność dopiero z upływem powyższego trzyletniego terminu. Ograniczenie to nie dotyczy pieniędzy i dokumentów na okaziciela ani rzeczy nabytych na urzędowej licytacji publicznej lub w toku postępowania egzekucyjnego. 3. Przepisów 1 i 2 nie stosuje się do rzeczy wpisanej do krajowego rejestru utraconych dóbr kultury.

35 Czy P może żądać od M wydania pojazdu? Przesłanki art k.c. 1) Status właściciela Utrata własności w wyniku nabycia rzeczy od nieuprawnionego, art. 169 k.c. ale utrata własności wskutek zasiedzenia, art. 174 k.c. brak podstaw faktycznych Art [Zasiedzenie ruchomości] 1. Posiadacz rzeczy ruchomej niebędący jej właścicielem nabywa własność, jeżeli posiada rzecz nieprzerwanie od lat trzech jako posiadacz samoistny, chyba że posiada w złej wierze. 2. Przepisu 1 nie stosuje się do rzeczy wpisanej do krajowego rejestru utraconych dóbr kultury.

36 Czy P może żądać od M wydania pojazdu? Przesłanki art k.c. 1) Status właściciela Utrata własności w wyniku innych zdarzeń Zniszczenie rzeczy Połączenie, przekształcenie

37 Czy P może żądać od M wydania pojazdu? Przesłanki art k.c. 2) Faktyczne władanie rzeczą przez inną osobę Dobra rada: pamiętamy o rodzajach wykładni: - wykładnia językowa - wykładnia systemowa - wykładnia celowościowa - wykładnia historyczna - wykładnia autentyczna Co znaczy faktyczne władanie? Dzierżyciel, posiadacz zależny, posiadacz samoistny potrzebne rozróżnienie?

38 Czy P może żądać od M wydania pojazdu? Przesłanki art k.c. 3) Brak uprawnienia innej osoby do władania rzeczą Prawo zatrzymania z art. 461 k.c.? Art [Ius retentionis] 1. Zobowiązany do wydania cudzej rzeczy może ją zatrzymać aż do chwili zaspokojenia lub zabezpieczenia przysługujących mu roszczeń o zwrot nakładów na rzecz oraz roszczeń o naprawienie szkody przez rzecz wyrządzonej (prawo zatrzymania). 2. Przepisu powyższego nie stosuje się, gdy obowiązek wydania rzeczy wynika z czynu niedozwolonego albo gdy chodzi o zwrot rzeczy wynajętych, wydzierżawionych lub użyczonych.

39 Wynik badania P może żądać od M wydania bolidu.

40 4) Odpowiedź na pytanie nr 2: Czy S może żądać od D naprawy motocykla?

41 IV. Bibliografia Inspiracja:

42 Dziękuję za uwagę. Życzę sukcesów przy stosowaniu metodyki prawniczej! Joachim Hilla Rechtsanwalt i radca prawny office@hilla.eu Schillerstraße Frankfurt/Main Tel.: Fax: Al. Jerozolimskie 101/ Warszawa Tel.: Fax: