ZAGROŻENIA STABILNOŚCI STOSUNKÓW WODNYCH W LEŚNYCH OMBROGENICZNYCH MOKRADŁACH
|
|
- Iwona Lis
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 INFRASTRUKTURA I EKOLOGIA TERENÓW WIEJSKICH INFRASTRUCTURE AND ECOLOGY OF RURAL AREAS Nr 3/IV/2013, POLSKA AKADEMIA NAUK, Oddział w Krakowie, s Komisja Technicznej Infrastruktury Wsi ZAGROŻENIA STABILNOŚCI STOSUNKÓW WODNYCH W LEŚNYCH OMBROGENICZNYCH MOKRADŁACH Antoni T. Miler, Andrzej Czerniak, Sylwester Grajewski, Bogusław Kamiński, Anna Krysztofiak-Kaniewska, Bernard Okoński Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu THREATS TO WATER RELATIONS STABILITY IN THE FOREST OMBROGENOUS MARSHLANDS Streszczenie Zmiany klimatyczne naturalne i antropogeniczne są przyczyną niekorzystnych zmian stosunków wodnych. Leśne Kompleksy Promocyjne są obszarami funkcjonalnymi w szczególności o znaczeniu ekologicznym, edukacyjnym i społecznym. Obszary mokradłowe w LKP Lasy Rychtalskie charakteryzują się bardzo dużymi zdolnościami retencyjnymi. Odpływ roczny jest stosunkowo niewielki, ok. 4 % sumy opadów rocznych, i występuje tylko w półroczu zimowym i w maju. Prognozę zmian stosunków wodnych na badanych terenach wyrażającą się zmianami stanów wód gruntowych oparto na ujemnym rocznym trendzie opadów atmosferycznych. Założono, że istotne zmiany w ekosystemach mokradłowych będą zachodzić, gdy średni poziom wód gruntowych spadnie o co najmniej 50 % obecnego stanu. Można szacować, że nastąpi to po ok. 100 latach. Działając pragmatycznie należy ograniczyć odpływ wody z tych obszarów. Przeprowadzone wcześniej badania chemiczne nie wykazały nadmiernej akumulacji zanieczyszczeń w glebach, jak również wodach powierzchniowych i gruntowych. Słowa kluczowe: leśne ombrogeniczne tereny mokradłowe, zmiany stosunków wodnych 31
2 A. T. Miller, A. Czerniak, S. Grajewski, B. Kamiński, A. Krysztofiak-Kaniewska, B. Okoński Summary Natural and anthropological climate changes are due to reason why unfavorable water resources are changed. The Forest Promotion Complexes are a functional areas in peculiarities about to ecological meaning, educational and social. The area of the FPC Lasy Rychtalskie have high retention potential. Surface outflow is relatively low ca 4% of annual precipitation and occurs in the winter half-year extending into May. The prognosis of groundwater level changes expressed by groundwater level dynamics was created on the basis of negative annual rainfall trend. The projection was calculated on assumption that significant changes in forest swamp ecosystems would occur provided that average groundwater depth level decrease by 50% of the actual groundwater level depth. The reduction of groundwater level depth as the outcome of this scenario can be expected in 100-year period. Pragmatic action to be taken should prevent from the outflow of the water from the areas. The earlier carried earlier out chemical tests did not reveal any excessive accumulation of chemical pollutants in soils, as well as surface and groundwater. Key words: forest ombrogenous marshlands, changes of water conditions WPROWADZENIE To głównie woda decyduje ona o stabilności, trwałości oraz zróżnicowaniu lasów. Dla podniesienia produkcyjności lasów rosnących na obszarach nadmiernie uwilgotnionych, w latach zmeliorowano ok. 845 tys. ha lasów (Wiśniewski 1996). Aspekt ekonomiczny przysłonił aspekt przyrodniczy. Bowiem mokradła stanowią niepowtarzalne biotopy o bardzo dużej bioróżnorodności. Pełnią rolę naturalnych zbiorników retencyjnych oraz posiadają zdolność oczyszczania wody (Pawlaczyk i in. 2001, Frydel 2007, Miler i in. 2008, Miler 2013). Udowodniono, iż klimat wykazuje zmienność naturalną (cykliczną) od przynajmniej lat (Petit a i Jouzel a 1999). Dodatkowo w ostatnich 200 latach temperatura powietrza i opady atmosferyczne dodatkowo ulegają także zmianom antropogenicznym (trendom), wynikającym ze wzrostu zawartości w atmosferze pyłów (absorpcja promieniowania słonecznego), jąder kondensacji pary wodnej i gazów szklarniowych (efekt cieplarniany atmosfery), czy 32
3 Zagrożenia stabilności stosunków wodnych... też innych form działalności człowieka (melioracje, silna urbanizacja itd.). Szczególnie w ostatnim dwudziestoleciu te trendy zaznaczają się wyraźniej (Raport IPCC 2007 wskazujący na ocieplanie się klimatu ). W literaturze przedmiotu można znaleźć różne definicje obszarów mokradłowych. Pragmatycznie, wydaje się zasadna taka syntetyczna definicja mokradeł leśnych są obszary, ekosystemy leśne, silnie uwilgotnione, do których należy wstępnie zaliczyć te tereny, które w opisach taksacyjnych zakwalifikowano jako: bór bagienny (Bb), bór mieszany bagienny (BMb), las mieszany bagienny (LMb), oles (Ol), oles jesionowy (OlJ) i las łęgowy (Lł). Ostatecznie o zakwalifikowaniu danego terenu do obszarów mokradłowych decyduje położenie lustra wody gruntowej nie głębsze niż 1 m od powierzchni terenu (poza obszarami wododziałowymi) (Miler i in. 2008). OBSZAR BADAŃ Jednym z ponad dwudziestu Leśnych Kompleksów Promocyjnych utworzonych na terenie Polski jest Leśny Kompleks Promocyjny Lasy Rychtalskie (o powierzchni ok. 48 tys. ha) utworzony w 1996 roku. Według regionalizacji przyrodniczo-leśnej LKP Lasy Rychtalskie położony jest w Krainie III Wielkopolsko-Pomorskiej, Dzielnicy 9 Kotliny Żmigrodzko-Grabowskiej oraz w Krainie V Śląskiej, Dzielnicy 2 Wrocławskiej (rys. 1). Siedliska wilgotne zajmują jedynie około 2% powierzchni leśnej (Miler i in. 2008). Szczegółowe kompleksowe badania prowadzono na trzech powierzchniach doświadczalnych (mikro- -zlewniach), które są tak usytuowane, iż leżą prawie w całości na leśnych terenach mokradłowych ombrogenicznych. Odpływ roczny z badanych terenów mokradłowych jest stosunkowo niewielki ok. 4% sumy normalnych opadów rocznych. Nie stwierdzono istotnych procesów akumulacji zanieczyszczeń pochodzenia antropogenicznego w wodach powierzchniowych i gruntowych (Miler i in. 2007). Celem niniejszej pracy jest przedstawienie oceny zagrożeń stabilności stosunków wodnych na obszarach mokradłowych w lasach zasilanych z opadów atmosferycznych (leśnych ombrogenicznych mokradeł) na przykładzie tychże obszarów w Leśnym Kompleksie Promocyjnym (LKP) Lasy Rychtalskie. 33
4 A. T. Miller, A. Czerniak, S. Grajewski, B. Kamiński, A. Krysztofiak-Kaniewska, B. Okoński Rysunek 1. Leśny Kompleks Promocyjny (LKP) Lasy Rychtalskie i lokalizacja powierzchni badawczych ( Figure 1. The Lasy Rychtalskie Promotional Forest Complex (PFC) and experimental plot location ( METODYKA BADAŃ W pracy wykorzystano jako dane wyjściowe średnie miesięczne i roczne temperatury powietrza oraz sumy miesięczne i roczne opadów atmosferycznych dla stacji Siemianice, położonej w centralnej części LKP Lasy Rychtalskie, dla okresu Bezpośrednie pomiary meteorologiczne prowadzone są w stacji Siemianice od 1975 roku. Dane wcześniejsze uzupełniono na podstawie związków regresyjnych z stacjami we Wrocławiu ( ) oraz Poznania ( ) (Miler A.T., Miler M. 2005). Trendy czasowe i zmienności opracowano w sposób standardowy wykorzystując metody: najmniejszych kwadratów (trendy czasowe) i testy parametryczne (test t Studenta wartości średnie, test F Snedecora wariancje). W obliczeniach statystycznych przyjęto zwyczajowo stosowany poziom istotności a=0,05 (Statistica 10). Lata oceniano wg propozycji Kaczorowskiej (1962), 34
5 Zagrożenia stabilności stosunków wodnych... tzn. za przeciętne przyjęto te dla których średnie roczne mieściły się w przedziale norma ± 10%. Dowolny szereg czasowy można opisać następująco: 2 Π 2 Π F( t) = A + A t + ( B sin( t) C cos( t) ( t ) 0 i + i + ε = T T i 1 gdzie : A 0 wartość stała, A tendencja zmian, t czas, B i, C i amplitudy, T i okres, i numer harmonicznej, ε(t) składnik losowy. i i (1) Periodogram definiuje się jako: gdzie: N liczebność szeregu. P( i) = ( B 2 2 N i + Ci ) 2 (2) Dla oceny okresowości średnich rocznych przepływów obliczono wartości tegoż periodogramu. Wartości P(i) wskazują, która z harmonicznych odgrywa znaczącą rolę. Dla wygładzania przebiegów czasowych zastosowano średnią konsekutywną 11-letnią: i, œr.1 gdzie: x l wartości szeregu czasowego. x = 5 = x j 5 i j 1 (3) 35
6 A. T. Miller, A. Czerniak, S. Grajewski, B. Kamiński, A. Krysztofiak-Kaniewska, B. Okoński Założono 11-letnie uśrednienie, które wynika z głównej okresowości aktywności Słońca. Prawdopodobieństwo empiryczne (w procentach) definiowane jest zwykle jako: 100 m p( m, N)% = N + 1 gdzie: m kolejny element ciągu rozdzielczego (uszeregowanego malejąco), N liczebność szeregu. Do estymacji krzywej: prawdopodobieństwo opad roczny, wraz z wyższymi użyto modelu Hoerla: (4) Q max, p = a b p p gdzie: p prawdopodobieństwo, a, b, c współczynniki (CurveExpert 1.4). c (5) WYNIKI I DYSKUSJA Przebiegi czasowe sum rocznych opadów atmosferycznych i średnich rocznych temperatur powietrza w Siemianicach w okresie wykazują dominujące okresowości odpowiednio 2,1 3,3 7,1-letnie (rys. 2), temperatury 7,8 i 8,2-letnie (rys. 3). Zatem istotna okresowość dla opadów atmosferycznych i temperatur powietrza występuje co 7-8 lat, a ponadto opady atmosferyczne fluktuują co 2-3 lata. Na rysunkach 4 i 5 przedstawiono odpowiednio przebiegi roczne wyrównane średnią konsekutywną 11-letnią opadów atmosferycznych i temperatur powietrza w okresie Opady atmosferyczne wykazują nie wykazują wyraźnego trendu w tym okresie, natomiast temperatury powietrza mają wyraźny charakter narastający, szczególnie po 1980 roku. W ostatnim półwieczu wystąpiło 10 lat mokrych, 11 suchych, 7 zimnych i 16 ciepłych. Zatem ten okres był przeciętny pod względem pluwialnym, lecz z wyraźnie wyższą termiką. 36
7 Zagrożenia stabilności stosunków wodnych... Rysunek 2. Periodogram dla sum rocznych opadów atmosferycznych w Siemianicach w okresie Figure 2. Periodogram of yearly precipitation in Siemianice in period Tabela 1. Prawdopodobieństwo sum rocznych opadów atmosferycznych wraz z wyższymi dla Siemianic Table 1. Probability of yearly precipitation together with it higher in Siemianice P [%] 0, OPAD [mm] T [lat, year] ,3 2 P Prawdopodobieństwo, Probability, OPAD Opad roczny wraz z wyższymi, estymowana modelem Hoerla, Yearly precipitation together with it higher, estimated by Hoerl model, (a = 810,0 b = 0,9974 c= 0,06462) T Okres wystąpienia, Period of appear. 37
8 A. T. Miller, A. Czerniak, S. Grajewski, B. Kamiński, A. Krysztofiak-Kaniewska, B. Okoński Rysunek 3. Periodogram dla średnich rocznych temperatur powietrza w Siemianicach w okresie Figure 3. Periodogram of yearly air temperature in Siemianice in period Tabela 2. Prawdopodobieństwo średnich rocznych temperatur powietrza wraz z wyższymi dla Siemianic Table 2. Probability of yearly air temperature together with it higher in Siemianice P [%] 0, ,9 TEMP [0 C] 11,3 10,6 10,4 9,7 9,3 8,6 7,8 7,4 6,7 6,48 5,8 T [lat, year] ,25 1,11 1,05 1,01 1,00 P Prawdopodobieństwo, Probability, TEMP Roczna temperatura powietrza wraz z wyższymi, estymowana rozkładem normalnym Gaussa, Mean yearly air temperature with it higher, estimated by Gauss model, (ā = 8,56 σ = 0,893 N = 165) T Okres wystąpienia, Period of appear. 38
9 Zagrożenia stabilności stosunków wodnych... Rysunek 4. Średnie konsekutywne z 11 lat dla opadów atmosferycznych w Siemianicach Figure smoothed mean of precipitation in Siemianice W tabelach 1 i 2 przedstawiono odpowiednio obliczone prawdopodobieństwa sum rocznych opadów atmosferycznych i średnich rocznych temperatur powietrza wraz z wyższymi. Zestawione wartości obliczono dla 165-letnich ciągów ( ) dla Siemianic. Wartości należy traktować jako szacunkowe, bowiem bezpośrednie pomiary meteorologiczne prowadzone były w Siemianicach w ostatnich 38 latach. Bazując na danych ze stacji w Siemianicach, obliczono trendy czasowe zmiany roczne dla sum rocznych opadów atmosferycznych i średnich rocznych temperatur powietrza odpowiednio dla poszczególnych miesięcy i całego roku w okresach i (tab. 1). Okres zalecany jest przez WMO jako okres referencyjny. Trendy średnich rocznych temperatur powietrza w obu okresach (odpowiednio +0,006 i +0,033 0 C/rok) oraz trend sum 39
10 A. T. Miller, A. Czerniak, S. Grajewski, B. Kamiński, A. Krysztofiak-Kaniewska, B. Okoński rocznych opadów atmosferycznych w drugim okresie (-2,66 mm/rok) są istotne statystycznie dla a=0,05. Natomiast trend sum rocznych opadów atmosferycznych w pierwszym okresie (+0,144 mm/rok) nie jest istotny statystycznie. Rysunek 5. Średnie konsekutywne z 11 lat dla temperatur powietrza w Siemianicach Figure smoothed mean of air temperature in Siemianice Wydaje się zasadne, aby szacunkową prognozę trwałości leśnych ombrogenicznych mokradeł oprzeć na trendach opadów atmosferycznych i temperatur powietrza dla okresu referencyjnego. Dodatni trend średnich rocznych temperatur powietrza (+0,033 o C/rok) będzie niewątpliwie stymulował wzrost ewapotranspiracji, lecz ta zależy, jak wiadomo, od wielu czynników m.in. od dostępności wody. Roślinność gospodaruje wodą odpowiednio do jej dostępności. Zatem można przyjąć, że ewapotranspiracja nie będzie ulegać istotnym zmianom. Odpływ z terenów mokradłowych jest tak niewielki (ok. 4% sumy opadów), iż można jego zmiany pominąć w szacunkowych prognozach. Ostatecz- 40
11 Zagrożenia stabilności stosunków wodnych... nie, prognozę zmian stosunków wodnych w leśnych mokradłach można oprzeć na ujemnym trendzie sum rocznych opadów atmosferycznych (-2,66 mm/rok). Jeżeli przyjąć pragmatyczne, że istotne zmiany w ekosystemach mokradłowych będą zachodzić, gdy średni poziom wód gruntowych spadnie o ok. 50 cm (50% obecnego średniego stanu wód gruntowych), na skutek malejących sum rocznych opadów atmosferycznych, to można szacować, że nastąpi to po około 65 latach. Wynika to faktu, iż dla średniej porowatości gleb w warstwie wodonośnej 34% (Miler i in. 2008), po 65 latach malejące opady spowodują obniżenie stanów wód gruntowych średnio o 50,9 cm. Obliczenia wskazują na perspektywę czasową zmian stosunków wodnych w leśnych ombrogenicznych mokradłach. Można zakładać, że w ciągu takiego okresu zmienią one swój charakter, przestaną być siedliskami nadmiernie uwilgotnionymi. Możliwości ochrony leśnych obszarów mokradłowych Skoro pojawia się problem braku stabilności leśnych ombrogenicznych mokradeł należy wskazać jakie są potencjalne możliwości ochrony biernej i czynnej. Bierna ochrona polega na objęciu danego obszaru ochroną prawną i zminimalizowaniu antropopresji: ograniczanie dopływu zanieczyszczeń punktowych i obszarowych poprzez tworzenie barier biogeochemicznych głównie pasy drzew i krzewów, właściwą gospodarkę leśną rębnie częściowe, stopniowe lub przerębowe, ograniczenie zabiegów o charakterze sanitarnym i pielęgnacyjnym etc. Zatem mokradła leśne powinny funkcjonować bez zabiegów hodowlanych (naturalna sukcesja) z ograniczonym do minimum użytkowaniem tych lasów. Czynna ochrona to zazwyczaj melioracje wodne. Właściwymi wydają się te zabiegi, które nie ingerują zbytnio w biotop i fitocenozę. Można polecać działania proste i tanie z wykorzystaniem materiałów naturalnych. W pierwszej kolejności należy zwrócić uwagę na zapobieganie odwodnieniu i odtworzenie zdegradowanych mokradeł w wyniku przesuszenia lub przesuszających się. Szczególną uwagę należy zwrócić na mokradła zasilane ombrogenicznie, gdyż te w pierwszej kolejności mogą być zagrożone przesuszeniem. Ochrona bierna wydaje się zasadna dla niezdegradowanych leśnych obszarów mokradłowych takich jak np. olsy i łęgi źródliskowe, naturalne bory i brzeziny bagienne. Natomiast ochroną czynną powinny być objęte obszary zdegradowane np. przesuszone olsy i łęgi, przesuszone bory bagienne (Miler i in. 2008). 41
12 A. T. Miller, A. Czerniak, S. Grajewski, B. Kamiński, A. Krysztofiak-Kaniewska, B. Okoński Tabela 3. Roczne zmiany sum opadów atmosferycznych i średniej temperatury powietrza dla miesięcy i roku; stacja Siemianice Table 3. Yearly changes of total precipitations and of the mean air temperature for months and year; gauge station Siemianice Miesiące Months Opad atmosferyczny Precipitation [mm] Okres Period Okres Period Zmiany roczne Yearly changes Temperatura powietrza Air temperature [ o C] Okres Period Okres Period I -0,02-0,25 +0,006 +0,087 II -0,02-0,79 +0,003 +0,053 III -0,03-0,20 +0,011 +0,097 IV -0,02-0,59 +0,008 +0,012 V +0,05-1,05 +0,009 +0,089 VI +0,02 +0,53-0,002-0,063 VII +0,12-0,16 +0,004 +0,016 VIII +0,03 +1,28 +0,007 +0,028 IX +0,02 +0,22 +0,002-0,023 X -0,01-0,96 +0,002 +0,019 XI +0,01-0,52 +0,011-0,027 XII -0,01-0,18 +0,006 +0,106 Rok +0,144-2,66 +0,006 +0,033 WNIOSKI Na podstawie przeprowadzonych analiz można sformułować następujące wnioski: 1. W LKP Lasy Rychtalskie (stacja Siemianice) opady atmosferyczne i temperatury powietrza wykazują okresowość 7-8 letnią, a ponadto opady atmosferyczne wykazują także oscylacje 2-3 letnie. 2. Opady atmosferyczne wykazują nie wykazują wyraźnego trendu w okresie w Siemianicach, natomiast temperatury powietrza mają wyraźny charakter narastający, szczególnie po 1980 roku. 42
13 Zagrożenia stabilności stosunków wodnych Malejące, w okresie referencyjnym wg WMO, sumy roczne opadów atmosferycznych w Siemianicach wskazują, iż należy liczyć się z zachwianiem stabilności stosunków wodnych w leśnych ombrogenicznych mokradłach LKP Lasy Rychtalskie w perspektywie ok. 65 lat. 4. Ochrona leśnych ombrogenicznych mokradł (zasilanych przez opady atmosferyczne) jest konieczna, gdyż te w pierwszej kolejności mogą być zagrożone przesuszeniem. Głównie taka ochrona sprowadza się do tzw. ochrony biernej, gdyż odpływ z tych mokradeł jest tak mały, że ewentualne jego ograniczanie jest w konsekwencji mało efektywne. BIBLIOGRAFIA Frydel K. (2007). Problematyka renaturyzacji bagien i siedlisk wilgotnych w leśnictwie. Biblioteczka leśniczego zeszyt 255, Wydawnictwo Świat, Warszawa. IPCC (Intergovernmental Panel on Climate Change) (2007) Kaczorowska Z. (1962). Najsuchsze i najwilgotniejsze pory roku w Polsce w okresie , Przegląd Geofizyczny, 7/15, 3. Miler A.T., Miler M. (2005). Trendy i okresowości zmian temperatury oraz opadów dla Poznania w latach Zesz. Nauk. Wydz. Bud. i Inż. Środ. Politech. Koszal., Inż. Środ. nr 22, Miler A.T., Kamiński B., Czerniak A., Grajewski S., Okoński B., Krysztofiak A., Sobalak M., Przysiecka K., Kamiński M. (2007). Opracowanie strategii ochrony obszarów mokradłowych na terenie Leśnych Kompleksów Promocyjnych na przykładzie LKP Lasy Rychtalskie. Sprawozdanie końcowe za lata dla DGLP (Maszynopis). Miler A.T., Kamiński B., Czerniak A., Grajewski S., Okoński B., Stasik R., Drobiewska E., Krysztofiak A., Poszyler-Adamska A., Korżak M. (2008). Ochrona obszarów mokradłowych na terenach leśnych. Wyd. Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu. Monografia. Miler A.T. (2013). Kompleksowa metodyka oceny stosunków wodnych w lasach. Wyd. Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu. Monografia. Pawlaczyk P., Wołejko L., Jermaczek A., Stańko R. (2001). Poradnik ochrony mokradeł. Wydawnictwo Lubuskiego Klubu Przyrodników, Świebodzin. Petit J.R., Jouzel J., et al. (1999). Climate and atmospheric history of the past years from the Vostok ice core in Antarctica. Nature 399 (June), Nature Publishing Group, USA. Wiśniewski S. (1996). Dotychczasowe metody regulacji stosunków wodnych w lasach i ich efekt. Sylwan nr 11,
14 A. T. Miller, A. Czerniak, S. Grajewski, B. Kamiński, A. Krysztofiak-Kaniewska, B. Okoński prof. dr hab. inż. Antoni T. Miler prof. dr hab. inż. Andrzej Czerniak dr inż. Sylwester Grajewski prof. nadzw. dr hab. inż. Bogusław Kamiński dr inż. Anna Krysztofiak-Kaniewska dr inż. Bernard Okoński Katedra Inżynierii Leśnej Uniwersytet Przyrodniczy, ul. Mazowiecka Poznań
ACTA UNIVERSITATIS LODZIENSIS
ACTA UNIVERSITATIS LODZIENSIS FOLIA GEOGRAPIDCA PHYSICA 3, 1998 Grzegorz Szalach, Grzegorz Żarnowiecki KONSEKWENCJE ZMIANY LOKALIZACJI STACJI METEOROLOGICZNEJ W KIELCACH THE CONSEQUENCES OF THE TRANSFER
METODYKA OCHRONY ZASOBÓW WODNYCH LEŚNYCH OBSZARÓW MOKRADŁOWYCH
METODYKA OCHRONY ZASOBÓW WODNYCH LEŚNYCH OBSZARÓW MOKRADŁOWYCH Antoni T. Miler, Bogusław Kamiński, Andrzej Czerniak, Sylwester Grajewski, Bernard Okoński, Małgorzata Korżak, Anna Krysztofiak, Agata Poszyler-Adamska
Nauka Przyroda Technologie
Nauka Przyroda Technologie ISSN 1897-7820 http://www.npt.up-poznan.net Dział: Melioracje i Inżynieria Środowiska Copyright Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu 2011 Tom 5 Zeszyt 5 MARIUSZ
ISSN X. Wstęp. Ważnym wody i możli- sektorach [3]. Zagadnienie. dał się we zna- te w wierzchnich. dalsze badania. cie
ŚRODKOWO-POMORSKIE TOWARZYSTWO NAUKOWE OCHRONY ŚRODOWISKAA Rocznik Ochrona Środowiska Tom 14. Rok 20122 ISSN 1506-218X 673 682 Zmiany stanów i zapasów wody w lesie mieszanymm świeżym na obszarze Leśnego
IDENTYFIKACJA EKSTREMALNYCH WARTOŚCI TEMPERATURY POWIETRZA I OPADÓW ATMOSFERYCZNYCH NA PODSTAWIE ODCHYLEŃ OD NORMY I PRAWDOPODOBIEŃSTWA
WODA-ŚRODOWISKO-OBSZARY WIEJSKIE 2005: t. 5 z. specj. (14) WATER-ENVIRONMENT-RURAL AREAS s. 367 373 www.imuz.edu.pl Instytut Melioracji i Użytków Zielonych w Falentach, 2005 IDENTYFIKACJA EKSTREMALNYCH
Zmiany poziomu płytkich wód gruntowych w głównych siedliskach Puszczy Zielonka
sylwan 159 (5): 435 440, 2015 Antoni T. Miler, Andrzej Czerniak, Sylwester Grajewski, Bernard Okoński Zmiany poziomu płytkich wód gruntowych w głównych siedliskach Puszczy Zielonka Changes of the shallow
ACTA UNIVERSITATIS LODZIENSIS KSZTAŁTOWANIE SIĘ WIELKOŚCI OPADÓW NA OBSZARZE WOJEWÓDZTWA MIEJSKIEGO KRAKOWSKIEGO
ACTA UNIVERSITATIS LODZIENSIS FOLIA GEOGRAPHICA PHYSICA 3, 1998 Elżbieta Cebulak KSZTAŁTOWANIE SIĘ WIELKOŚCI OPADÓW NA OBSZARZE WOJEWÓDZTWA MIEJSKIEGO KRAKOWSKIEGO THE PRECIPITATION ON THE AREA OF CRACOW
Rola retencji w gospodarce wodnej zlewni śródleśnego oczka wodnego
Rola retencji w gospodarce wodnej zlewni śródleśnego oczka wodnego Mariusz Korytowski Uniwersytet Przyrodniczy, Poznań 102 1. Wstęp Narastający w Polsce problem zmniejszania się zasobów wodnych wskazał
SPITSBERGEN HORNSUND
Polska Stacja Polarna Instytut Geofizyki Polska Akademia Nauk Polish Polar Station Institute of Geophysics Polish Academy of Sciences BIULETYN METEOROLOGICZNY METEOROLOGICAL BULLETIN SPITSBERGEN HORNSUND
Globalne ocieplenie, mechanizm, symptomy w Polsce i na świecie
Zmiany klimatyczne a rolnictwo w Polsce ocena zagrożeń i sposoby adaptacji Warszawa, 30.09.2009 r. Globalne ocieplenie, mechanizm, symptomy w Polsce i na świecie Jerzy Kozyra Instytut Uprawy Nawożenia
STOSUNKI WODNE NA OBSZARACH MOKRADŁOWYCH W LEŚNYM ZAKŁADZIE DOŚWIADCZALNYM SIEMIANICE W LATACH HYDROLOGICZNYCH 2005 I 2006
INFRASTRUKTURA I EKOLOGIA TERENÓW WIEJSKICH INFRASTRUCTURE AND EKOLOGY OF RURAL AREAS Stosunki wodne na obszarach Nr 2/2008, POLSKA AKADEMIA NAUK, Oddział w Krakowie, s. 179 194 Komisja Technicznej Infrastruktury
ZMIANY KLIMATYCZNE W PUSZCZY ZIELONKA OD 1848 ROKU CLIMATICAL CHANGES IN THE ZIELONKA FOREST SINCE 1848 YEAR
INFRASTRUKTURA I EKOLOGIA TERENÓW WIEJSKICH INFRASTRUCTURE AND ECOLOGY OF RURAL AREAS Nr 2/211, POLSKA AKADEMIA NAUK, Oddzia w Krakowie, s. 193 23 Komisja Technicznej Infrastruktury Wsi Zmiany klimatyczne...
ANALIZA ZMIENNOŚCI WARUNKÓW PLUWIOTERMICZNYCH OD KWIETNIA DO LIPCA W OKOLICACH KRAKOWA (1961-1990)
Acta Agrophysica, 2009, 13(2), 505-521 ANALIZA ZMIENNOŚCI WARUNKÓW PLUWIOTERMICZNYCH OD KWIETNIA DO LIPCA W OKOLICACH KRAKOWA (1961-1990) Barbara Ścigalska, Bernadetta Łabuz Katedra Ogólnej Uprawy Roli
CYKLICZNE ZMIANY MIEJSKIEJ WYSPY CIEPŁA W WARSZAWIE I ICH PRZYCZYNY. Cyclic changes of the urban heat island in Warsaw and their causes
Prace i Studia Geograficzne 2011, T. 47, ss. 409 416 Maria Stopa-Boryczka, Jerzy Boryczka, Jolanta Wawer, Katarzyna Grabowska Uniwersytet Warszawski, Wydział Geografii i Studiów Regionalnych, Zakład Klimatologii
SPITSBERGEN HORNSUND
Polska Stacja Polarna Instytut Geofizyki Polska Akademia Nauk Polish Polar Station Institute of Geophysics Polish Academy of Sciences BIULETYN METEOROLOGICZNY METEOROLOGICAL BULLETIN SPITSBERGEN HORNSUND
ACTA UNIVERSITATIS LODZIENSIS
ACTA UNIVERSITATIS LODZIENSIS FOLIA GEOGRAPHICA PHYSICA 3, 1998 Danuta Limanówka ZMIENNOŚĆ WARUNKÓW TERMICZNYCH WYBRANYCH MIAST POLSKI CHANGES OF THE THERMAL CONDmONS IN THE SELECTED POLISH CITIES Opracowanie
SUSZE METEOROLOGICZNE WE WROCŁAWIU-SWOJCU W PÓŁROCZU CIEPŁYM (IV IX) W WIELOLECIU
INFRASTRUKTURA I EKOLOGIA TERENÓW WIEJSKICH INFRASTRUCTURE AND ECOLOGY OF RURAL AREAS Nr 8/2/2010, POLSKA AKADEMIA NAUK, Oddział w Krakowie, s. 89 102 Komisja Technicznej Infrastruktury Wsi Susze meteorologiczne...
3. Warunki hydrometeorologiczne
3. WARUNKI HYDROMETEOROLOGICZNE Monitoring zjawisk meteorologicznych i hydrologicznych jest jednym z najważniejszych zadań realizowanych w ramach ZMŚP. Właściwe rozpoznanie warunków hydrometeorologicznych
Przewidywana dynamika stanu hydrotopów puszcz (północnego) Podlasia związana ze zmianami klimatu
Supraśl Lipowy Most IX.2017 r. Przewidywana dynamika stanu hydrotopów puszcz (północnego) Podlasia związana ze zmianami klimatu Marek Ksepko Biuro Urządzania Lasu i Geodezji Leśnej Oddział w Białymstoku
128 Stany wód i ich amplitudy w ciekach w małych zlewniach leśnych w roku wilgotnym na przykładzie zlewni Rowu Rakowskiego
ŚRODKOWO-POMORSKIE TOWARZYSTWO NAUKOWE OCHRONY ŚRODOWISKA Rocznik Ochrona Środowiska Tom 13. Rok 211 ISSN 156-218X 1951-1964 128 Stany wód i ich amplitudy w ciekach w małych zlewniach leśnych w roku wilgotnym
WODA W EKOSYSTEMACH LEŚNYCH WIELKOPOLSKI
WODA W EKOSYSTEMACH LEŚNYCH WIELKOPOLSKI Paweł Rutkowski Abstrakt Wielkopolska uchodzi za jeden z najbardziej deficytowych w wodę obszarów w Polsce. Jest to głównie wynikiem niskich rocznych sum opadów
Analiza możliwości wykorzystania istniejącej infrastruktury urządzeń wodno-melioracyjnych na obszarze Nadleśnictwa Taczanów na potrzeby małej retencji
Analiza możliwości wykorzystania istniejącej infrastruktury urządzeń wodno-melioracyjnych na obszarze Nadleśnictwa Taczanów na potrzeby małej retencji dr hab. Tomasz Kałuża Katedra Inżynierii Wodnej i
Zmienność warunków termiczno-pluwialnych
Edward Feliksik, Sławomir Wilczyński, Grzegorz Durło Zmienność warunków termiczno-pluwialnych na stacji badań fitoklimatycznych na kopciowej Abstrakt: Praca przedstawia wyniki analizy zmienności temperatury
MOKRADŁA LEŚNEGO KOMPLEKSU PROMOCYJNEGO LASY RYCHTALSKIE STAN OBECNY I PERSPEKTYWA ZMIAN
Mokradła Leśnego Kompleksu Promocyjnego INFRASTRUKTURA I EKOLOGIA TERENÓW WIEJSKICH INFRASTRUCTURE AND EKOLOGY OF RURAL AREAS Nr 2/2007, POLSKA AKADEMIA NAUK, Oddział w Krakowie, s. 5 22 Komisja Technicznej
WYNIKI DWULETNICH OBSERWACJI ZMIAN WARUNKÓW HYDROLOGICZNYCH W LESIE ŁĘGOWYM
WYNIKI DWULETNICH OBSERWACJI ZMIAN WARUNKÓW HYDROLOGICZNYCH W LESIE ŁĘGOWYM Paweł Rutkowski, Marcin Gorzelańczyk Abstrakt W pracy przedstawiono wyniki obserwacji zmian poziomu wód gruntowych, prowadzonych
Nauka Przyroda Technologie
Nauka Przyroda Technologie ISSN 1897-782 http://www.npt.up-poznan.net Dział: Leśnictwo Copyright Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu 211 Tom 5 Zeszyt 6 SYLWESTER GRAJEWSKI Katedra Inżynierii
OCENA ZDOLNOŚCI RETENCYJNYCH MOKRADEŁ W MAŁEJ ZLEWNI LEŚNEJ
Inżynieria Ekologiczna Ecological Engineering Vol. 43, 2015, 146 152 DOI: 10.12912/23920629/58916 OCENA ZDOLNOŚCI RETENCYJNYCH MOKRADEŁ W MAŁEJ ZLEWNI LEŚNEJ Daniel Liberacki 1, Mariusz Korytowski 1, Rafał
WPŁYW PRZEBIEGU WARUNKÓW METEOROLOGICZNYCH NA GOSPODARKĘ WODNĄ SIEDLISK LEŚNYCH W ZLEWNI CIEKU HUTKA
Acta Sci. Pol., Formatio Circumiectus 5 (2) 2006, 83 90 WPŁYW PRZEBIEGU WARUNKÓW METEOROLOGICZNYCH NA GOSPODARKĘ WODNĄ SIEDLISK LEŚNYCH W ZLEWNI CIEKU HUTKA Daniel Liberacki, Czesław Szafrański, Rafał
Przyrodnicze uwarunkowania gospodarki przestrzennej PUGP. Ćwiczenie 1 zagadnienia wprowadzające do informacji o środowisku przyrodniczym
Przyrodnicze uwarunkowania gospodarki przestrzennej PUGP Ćwiczenie 1 zagadnienia wprowadzające do informacji o środowisku przyrodniczym Zagadnienia wprowadzające czyli przypomnienie - po trochę o wszystkim
ZMIANY STANÓW WÓD GRUNTOWYCH NA TLE ZMIAN KLIMATYCZNYCH W NADLEŚNICTWIE KALISKA
INFRASTRUKTURA I EKOLOGIA TERENÓW WIEJSKICH INFRASTRUCTURE AND ECOLOGY OF RURAL AREAS Nr II/3/2014, POLSKA AKADEMIA NAUK, Oddział w Krakowie, s. 743 755 Komisja Technicznej Infrastruktury Wsi DOI: http://dx.medra.org/10.14597/infraeco.2014.2.3.055
CHARAKTERYSTYKA WARUNKÓW TERMICZNO- -PLUWIALNYCH W PUSZCZY ZIELOKA W LATACH
Charakterystyka warunków termiczno-pluwialnych INFRASTRUKTURA I EKOLOGIA TERENÓW WIEJSKICH INFRASTRUCTURE AND ECOLOGY OF RURAL AREAS Nr 4/2009, POLSKA AKADEMIA NAUK, Oddział w Krakowie, s. 43 56 Komisja
PROGRAM MAŁEJ RETENCJI DLA WOJEWÓDZTWA WARMIŃSKO MAZURSKIEGO NA LATA POWIAT SZCZYCIEŃSKI GMINA MIEJSKA SZCZYTNO
PROGRAM MAŁEJ RETENCJI DLA WOJEWÓDZTWA WARMIŃSKO MAZURSKIEGO NA LATA 2016 2030 POWIAT SZCZYCIEŃSKI GMINA MIEJSKA SZCZYTNO 2016 1 Spis treści 1. Wstęp... 3 2. Ogólna charakterystyka gminy... 3 2.1. Położenie,
PRÓBA PORÓWNANIA POTRZEB NAWADNIANIA SZKÓŁEK LEŚNYCH W LATACH W OKOLICACH BYDGOSZCZY, CHOJNIC I TORUNIA
INFRASTRUKTURA I EKOLOGIA TERENÓW WIEJSKICH INFRASTRUCTURE AND ECOLOGY OF RURAL AREAS Nr 14/2010, POLSKA AKADEMIA NAUK, Oddział w Krakowie, s. 23 30 Komisja Technicznej Infrastruktury Wsi Próba porównania
Przyroda łagodzi zmiany klimatu cykl szkoleniowy
Przyroda łagodzi zmiany klimatu cykl szkoleniowy Retencja, sposób na susze i powodzie w warunkach zmieniającego się klimatu Andrzej Ruszlewicz Retencja, sposób na susze i powodzie w warunkach zmieniającego
SPITSBERGEN HORNSUND
Polska Stacja Polarna Instytut Geofizyki Polska Akademia Nauk Polish Polar Station Institute of Geophysics Polish Academy of Sciences BIULETYN METEOROLOGICZNY METEOROLOGICAL BULLETIN SPITSBERGEN HORNSUND
Analiza zmian stanów wód gruntowych po wycięciu drzewostanu w siedlisku lasu mieszanego wilgotnego na przykładzie Leśnictwa Laski
MIDDLE POMERANIAN SCIENTIFIC SOCIETY OF THE ENVIRONMENT PROTECTION ŚRODKOWO-POMORSKIE TOWARZYSTWO NAUKOWE OCHRONY ŚRODOWISKA Annual Set The Environment Protection Rocznik Ochrona Środowiska Volume/Tom
Wprowadzenie. Małgorzata KLENIEWSKA. nawet już przy stosunkowo niewielkim stężeniu tego gazu w powietrzu atmosferycznym.
Małgorzata KLENIEWSKA Katedra Inżynierii Wodnej i Rekultywacji Środowiska SGGW Zakład Meteorologii i Klimatologii Department of Hydraulic Engineering and Environmental Restoration WAU Division of Meteorology
Hydrologia Tom II - A. Byczkowski
Spis treści Hydrologia Tom II - A. Byczkowski 4. Hydronomia - metody analizy 4.1. Bilans wodny 4.1.1. Zasoby wodne hydrosfery 4.1.2. Pojęcie bilansu wodnego 4.1.3. Bilans wodny Ziemi, Europy i Polski 4.1.3.1.
SPITSBERGEN HORNSUND
Polska Stacja Polarna Instytut Geofizyki Polska Akademia Nauk Polish Polar Station Institute of Geophysics Polish Academy of Sciences BIULETYN METEOROLOGICZNY METEOROLOGICAL BULLETIN SPITSBERGEN HORNSUND
Warunki meteorologiczne w Bydgoszczy oraz prognozowane zmiany dr inż. Wiesława Kasperska Wołowicz, dr inż. Ewa Kanecka-Geszke
Warunki meteorologiczne w Bydgoszczy oraz prognozowane zmiany dr inż. Wiesława Kasperska Wołowicz, dr inż. Ewa Kanecka-Geszke XI KLIMATYCZNE FORUM METROPOLITALNE Adaptacja do zmian klimatu: rozwiązania
Ocena wybranych składników bilansów wodnych małych zlewni leśnych o zróżnicowanych warunkach siedliskowych 1
39 Ocena wybranych składników bilansów wodnych małych zlewni leśnych o zróżnicowanych warunkach siedliskowych 1 Rafał Stasik, Czesław Szafrański, Daniel Liberacki, Mariusz Korytowski Uniwersytet Przyrodniczy,
KOSZTY UŻYTKOWANIA MASZYN W STRUKTURZE KOSZTÓW PRODUKCJI ROŚLINNEJ W WYBRANYM PRZEDSIĘBIORSTWIE ROLNICZYM
Inżynieria Rolnicza 13/2006 Zenon Grześ, Ireneusz Kowalik Instytut Inżynierii Rolniczej Akademia Rolnicza w Poznaniu KOSZTY UŻYTKOWANIA MASZYN W STRUKTURZE KOSZTÓW PRODUKCJI ROŚLINNEJ W WYBRANYM PRZEDSIĘBIORSTWIE
SPITSBERGEN HORNSUND
Polska Stacja Polarna Instytut Geofizyki Polska Akademia Nauk Polish Polar Station Institute of Geophysics Polish Academy of Sciences BIULETYN METEOROLOGICZNY METEOROLOGICAL BULLETIN SPITSBERGEN HORNSUND
NORMALNE SUMY OPADÓW ATMOSFERYCZNYCH W WYBRANYCH STACJACH LUBELSZCZYZNY. Szczepan Mrugała
Acta Agrophysica, 2005, 6(1), 197-203 NORMALNE SUMY OPADÓW ATMOSFERYCZNYCH W WYBRANYCH STACJACH LUBELSZCZYZNY Szczepan Mrugała Zakład Meteorologii i Klimatologii, Instytut Nauk o Ziemi, Uniwersytet Marii
Odczarujmy mity II: Kto naprawdę zmienia ziemski klimat i dlaczego akurat Słooce?
Odczarujmy mity II: Kto naprawdę zmienia ziemski klimat i dlaczego akurat Słooce? Kilka pytao na początek Czy obecnie obserwujemy zmiany klimatu? Co, poza działaniem człowieka, może wpływad na zmiany klimatu?
CHARAKTERYSTYKA WARUNKÓW METEOROLOGICZNYCH W REJONIE DOŚWIADCZEŃ ŁĄKOWYCH W FALENTACH
WODA-ŚRODOWISKO-OBSZARY WIEJSKIE 2006: t. 6 z. specj. (17) WATER-ENVIRONMENT-RURAL AREAS s. 15 22 www.imuz.edu.pl Instytut Melioracji i Użytków Zielonych w Falentach, 2006 CHARAKTERYSTYKA WARUNKÓW METEOROLOGICZNYCH
Zmiany stanów wód gruntowych w Puszczy Zielonka w okresie
MIDDLE POMERANIAN SCIENTIFIC SOCIETY OF THE ENVIRONMENT PROTECTION ŚRODKOWO-POMORSKIE TOWARZYSTWO NAUKOWE OCHRONY ŚRODOWISKA Annual Set The Environment Protection Rocznik Ochrona Środowiska Volume/Tom
STATYSTYKA - PRZYKŁADOWE ZADANIA EGZAMINACYJNE
STATYSTYKA - PRZYKŁADOWE ZADANIA EGZAMINACYJNE 1 W trakcie badania obliczono wartości średniej (15,4), mediany (13,6) oraz dominanty (10,0). Określ typ asymetrii rozkładu. 2 Wymień 3 cechy rozkładu Gauss
Zintegrowana strategia zrównoważonego zarządzania wodami w zlewni
Zintegrowana strategia zrównoważonego zarządzania wodami w zlewni Projekt Zintegrowana Strategia zrównoważonego zarządzania wodami w zlewni finansowany ze środków funduszy norweskich, w ramach programu
WPŁYW ZABIEGÓW AGROTECHNICZNYCH NA RETENCJONOWANIE WODY W GLEBIE
UNIWERSYTET ROLNICZY im. Hugona Kołłątaja w Krakowie WYDZIAŁ INŻYNIERII ŚRODOWISKA I GEODEZJI KATEDRA MELIORACJI I KSZTAŁTOWANIA ŚRODOWISKA WPŁYW ZABIEGÓW AGROTECHNICZNYCH NA RETENCJONOWANIE WODY W GLEBIE
SPITSBERGEN HORNSUND
Polska Stacja Polarna Instytut Geofizyki Polska Akademia Nauk Polish Polar Station Institute of Geophysics Polish Academy of Sciences BIULETYN METEOROLOGICZNY METEOROLOGICAL BULLETIN SPITSBERGEN HORNSUND
SPITSBERGEN HORNSUND
Polska Stacja Polarna Instytut Geofizyki Polska Akademia Nauk Polish Polar Station Institute of Geophysics Polish Academy of Sciences BIULETYN METEOROLOGICZNY METEOROLOGICAL BULLETIN SPITSBERGEN HORNSUND
SPITSBERGEN HORNSUND
Polska Stacja Polarna Instytut Geofizyki Polska Akademia Nauk Polish Polar Station Institute of Geophysics Polish Academy of Sciences BIULETYN METEOROLOGICZNY METEOROLOGICAL BULLETIN SPITSBERGEN HORNSUND
DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZA W ASPEKCIE TYPÓW FUNKCJONALNYCH GMIN GÓRSKICH
INFRASTRUKTURA I EKOLOGIA TERENÓW WIEJSKICH Nr 4/2005, POLSKA AKADEMIA NAUK, Oddział w Krakowie, s. 29 38 Komisja Technicznej Infrastruktury Wsi Anna Krakowiak-Bal DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZA W ASPEKCIE TYPÓW
K wartość kapitału zaangażowanego w proces produkcji, w tys. jp.
Sprawdzian 2. Zadanie 1. Za pomocą KMNK oszacowano następującą funkcję produkcji: Gdzie: P wartość produkcji, w tys. jp (jednostek pieniężnych) K wartość kapitału zaangażowanego w proces produkcji, w tys.
WPŁYW BUDOWY DZIELNICY MIESZKANIOWEJ URSYNÓW NA KLIMAT LOKALNY
WODA-ŚRODOWISKO-OBSZARY WIEJSKIE 2005: t. 5 z. specj. (14) WATER-ENVIRONMENT-RURAL AREAS s. 261 273 www.imuz.edu.pl Instytut Melioracji i Użytków Zielonych w Falentach, 2005 WPŁYW BUDOWY DZIELNICY MIESZKANIOWEJ
Tendencje zmian położenia zwierciadła wody gruntowej w wybranych zlewniach na obszarze Puszczy Zielonka
MIDDLE POMERANIAN SCIENTIFIC SOCIETY OF THE ENVIRONMENT PROTECTION ŚRODKOWO-POMORSKIE TOWARZYSTWO NAUKOWE OCHRONY ŚRODOWISKA Annual Set The Environment Protection Rocznik Ochrona Środowiska Volume/Tom
ŁADUNEK SKŁADNIKÓW NAWOZOWYCH WNOSZONYCH Z OPADEM ATMOSFERYCZNYM NA POWIERZCHNIĘ ZIEMI NA PRZYKŁADZIE PÓL DOŚWIADCZALNYCH W FALENTACH
WODA-ŚRODOWISKO-OBSZARY WIEJSKIE 2006: t. 6 z. specj. (17) WATER-ENVIRONMENT-RURAL AREAS s. 23 27 www.imuz.edu.pl Instytut Melioracji i Użytków Zielonych w Falentach, 2006 ŁADUNEK SKŁADNIKÓW NAWOZOWYCH
WPŁYW SUMY I ROZKŁADU OPADÓW NA PLONOWANIE PSZENŻYTA OZIMEGO UPRAWIANEGO NA RÓŻNYCH KOMPLEKSACH GLEBOWO-ROLNICZYCH W POŁUDNIOWEJ CZĘŚCI POLSKI
WODA-ŚRODOWISKO-OBSZARY WIEJSKIE 5: t. 5 z. specj. (14) WATER-ENVIRONMENT-RURAL AREAS s. 353 365 www.imuz.edu.pl Instytut Melioracji i Użytków Zielonych w Falentach, 5 WPŁYW SUMY I ROZKŁADU OPADÓW NA PLONOWANIE
Nowa metoda określania zasobów dyspozycyjnych i eksploatacyjnych
Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej Centrum Edukacji Hydrologiczno - Meteorologicznej Beniamin Więzik Nowa metoda określania zasobów dyspozycyjnych i eksploatacyjnych SEMINARIUM Warszawa 6..2008
Kształtowanie się zasobów wodnych w małych zlewniach leśnych na obszarze Wielkopolski
ŚRODKOWO-POMORSKIE TOWARZYSTWO NAUKOWE OCHRONY ŚRODOWISKA Rocznik Ochrona Środowiska Tom 13. Rok 2011 ISSN 1506-218X 1679-1696 Kształtowanie się zasobów wodnych w małych zlewniach leśnych na obszarze Wielkopolski
CELE I ELEMENTY PLANU GOSPODAROWANIA WODĄ W LASACH. Edward Pierzgalski Zakład Ekologii Lasu
CELE I ELEMENTY PLANU GOSPODAROWANIA WODĄ W LASACH Edward Pierzgalski Zakład Ekologii Lasu ZAKRES PREZENTACJI 1.Wprowadzenie 2.Informacja o projekcie : Metodyczne podstawy opracowywania i wdrażania planu
SPITSBERGEN HORNSUND
Polska Stacja Polarna Instytut Geofizyki Polska Akademia Nauk Polish Polar Station Institute of Geophysics Polish Academy of Sciences BIULETYN METEOROLOGICZNY METEOROLOGICAL BULLETIN SPITSBERGEN HORNSUND
SPITSBERGEN HORNSUND
Polska Stacja Polarna Instytut Geofizyki Polska Akademia Nauk Polish Polar Station Institute of Geophysics Polish Academy of Sciences BIULETYN METEOROLOGICZNY METEOROLOGICAL BULLETIN SPITSBERGEN HORNSUND
REGRESJA I KORELACJA MODEL REGRESJI LINIOWEJ MODEL REGRESJI WIELORAKIEJ. Analiza regresji i korelacji
Statystyka i opracowanie danych Ćwiczenia 5 Izabela Olejarczyk - Wożeńska AGH, WIMiIP, KISIM REGRESJA I KORELACJA MODEL REGRESJI LINIOWEJ MODEL REGRESJI WIELORAKIEJ MODEL REGRESJI LINIOWEJ Analiza regresji
GLOBALNE OCIEPLENIE A EFEKTYWNOŚĆ OPADÓW ATMOSFERYCZNYCH. Agnieszka Ziernicka
Acta Agrophysica, 2004, 3(2), 393-397 GLOBALNE OCIEPLENIE A EFEKTYWNOŚĆ OPADÓW ATMOSFERYCZNYCH Agnieszka Ziernicka Katedra Meteorologii i Klimatologii Rolniczej, Akademia Rolnicza Al. Mickiewicza 24/28
BILANS WODNY MAŁEJ ZLEWNI LEŚNEJ 1
ZESZYTY PROBLEMOWE POSTĘPÓW NAUK ROLNICZYCH 2008 z. 528: 251-257 BILANS WODNY MAŁEJ ZLEWNI LEŚNEJ 1 Daniel Liberacki, Czesław Szafrański, Rafał Stasik, Mariusz Korytowski Katedra Melioracji, Kształtowania
OCENA WYKORZYSTANIA CIĄGNIKÓW ROLNICZYCH W GOSPODARSTWACH RODZINNYCH
Inżynieria Rolnicza 9(134)/2011 OCENA WYKORZYSTANIA CIĄGNIKÓW ROLNICZYCH W GOSPODARSTWACH RODZINNYCH Krzysztof Kapela, Szymon Czarnocki Katedra Ogólnej Uprawy Roli, Roślin i Inżynierii Rolniczej, Uniwersytet
Wykonawca dr hab. inż. Wojciech Dąbrowski
Raport z analizy stanów wód i warunków meteorologicznych w ramach realizacji projektu LIFE11 NAT/PL/422 Ochrona siedlisk mokradłowych doliny Górnej Biebrzy Wykonawca dr hab. inż. Wojciech Dąbrowski Osowiec
Zad. 4 Należy określić rodzaj testu (jedno czy dwustronny) oraz wartości krytyczne z lub t dla określonych hipotez i ich poziomów istotności:
Zadania ze statystyki cz. 7. Zad.1 Z populacji wyłoniono próbę wielkości 64 jednostek. Średnia arytmetyczna wartość cechy wyniosła 110, zaś odchylenie standardowe 16. Należy wyznaczyć przedział ufności
Czy można budować dom nad klifem?
Przyrodnicze uwarunkowania gospodarki przestrzennej [PUGP] Ćwiczenie 1 zagadnienia wprowadzające do informacji o środowisku przyrodniczym Zagadnienia wprowadzające czyli przypomnienie - po trochę o wszystkim
Fizyka Procesów Klimatycznych Wykład 11 Aktualne zmiany klimatu: atmosfera, hydrosfera, kriosfera
Fizyka Procesów Klimatycznych Wykład 11 Aktualne zmiany klimatu: atmosfera, hydrosfera, kriosfera prof. dr hab. Szymon Malinowski Instytut Geofizyki, Wydział Fizyki Uniwersytet Warszawski malina@igf.fuw.edu.pl
VI. MONITORING CHEMIZMU OPADÓW ATMOSFERYCZNYCH I DEPOZYCJI ZANIECZYSZCZEŃ DO PODŁOŻA
VI. MONITORING CHEMIZMU OPADÓW ATMOSFERYCZNYCH I DEPOZYCJI ZANIECZYSZCZEŃ DO PODŁOŻA Monitoring of rainfall chemistry and of the deposition of pollutants to the ground Przygotowano w oparciu o zlecone
RenSiedTorf. Tytuł projektu: Renaturalizacja siedlisk i roślinności na zdegradowanych torfowiskach wysokich woj. pomorskiego
RenSiedTorf Tytuł projektu: Renaturalizacja siedlisk i roślinności na zdegradowanych torfowiskach wysokich woj. pomorskiego Termin realizacji projektu: 01.04.2011-31.03.2013 Koszt całkowity projektu: 4
WPŁYW SUMY I ROZKŁADU OPADÓW NA PLONOWANIE PSZENŻYTA OZIMEGO UPRAWIANEGO NA RÓŻNYCH KOMPLEKSACH GLEBOWO-ROLNICZYCH W ŚRODKOWEJ CZĘŚCI POLSKI
WODA-ŚRODOWISKO-OBSZARY WIEJSKIE 2005: t. 5 z. specj. (14) WATER-ENVIRONMENT-RURAL AREAS s. 341 352 www.imuz.edu.pl Instytut Melioracji i Użytków Zielonych w Falentach, 2005 WPŁYW SUMY I ROZKŁADU OPADÓW
Zagadnienia. Ekologii Lasu 2015/2016
Zagadnienia z Ekologii Lasu 2015/2016 Spis ważniejszych zagadnień w ramach przedmiotu (rozszerzonego) EKOLOGIA LASU 1. EKOLOGIA OGÓLNA (wybrane zagadnienia) - Podstawowe pojęcia (ich znaczenie i wzajemne
INWENTARYZACJA OBSZARÓW MOKRADŁOWYCH NA TERENIE LEŚNEGO KOMPLEKSU PROMOCYJNEGO LASY RYCHTALSKIE ORAZ WSTĘPNE WYNIKI BADAŃ HYDROLOGICZNYCH
INFRASTRUKTURA I EKOLOGIA TERENÓW WIEJSKICH Nr 4/2005, POLSKA AKADEMIA NAUK, Oddział w Krakowie, s. 85 98 Komisja Technicznej Infrastruktury Wsi Antoni T. Miler, Bogusław Kamiński, Anna Krysztofiak, Małgorzata
ZMIANY STANÓW I ZAPASÓW WODY WYBRANYCH SIEDLISK LEŚNYCH WYSTĘPUJĄCYCH W ZLEWNI RZEKI NIESÓB
Inżynieria Ekologiczna Ecological Engineering Vol. 44, 2015, 162 169 DOI: 10.12912/23920629/60041 ZMIANY STANÓW I ZAPASÓW WODY WYBRANYCH SIEDLISK LEŚNYCH WYSTĘPUJĄCYCH W ZLEWNI RZEKI NIESÓB Mariusz Korytowski
Wprowadzenie do analizy korelacji i regresji
Statystyka dla jakości produktów i usług Six sigma i inne strategie Wprowadzenie do analizy korelacji i regresji StatSoft Polska Wybrane zagadnienia analizy korelacji Przy analizie zjawisk i procesów stanowiących
Has the heat wave frequency or intensity changed in Poland since 1950?
Has the heat wave frequency or intensity changed in Poland since 1950? Joanna Wibig Department of Meteorology and Climatology, University of Lodz, Poland OUTLINE: Motivation Data Heat wave frequency measures
Geoinformacja o lasach w skali kraju z pomiarów naziemnych. Baza danych WISL - wykorzystanie informacji poza standardowymi raportami
Geoinformacja o lasach w skali kraju z pomiarów naziemnych. Baza danych WISL - wykorzystanie informacji poza standardowymi raportami Bożydar Neroj, Jarosław Socha Projekt zlecony przez Dyrekcję Generalną
Szczegółowy program kursu Statystyka z programem Excel (30 godzin lekcyjnych zajęć)
Szczegółowy program kursu Statystyka z programem Excel (30 godzin lekcyjnych zajęć) 1. Populacja generalna a losowa próba, parametr rozkładu cechy a jego ocena z losowej próby, miary opisu statystycznego
ZMIENNOŚĆ EKSTREMALNEJ TEMPERATURY POWIETRZA W REJONIE BYDGOSZCZY W LATACH
Acta Agrophysica, 7, 9(), 51-57 ZMIENNOŚĆ EKSTREMALNEJ TEMPERATURY POWIETRZA W REJONIE BYDGOSZCZY W LATACH 1971-5 Jacek śarski, Stanisław Dudek, Renata Kuśmierek Katedra Melioracji i Agrometeorologii,
ACTA UNIVERSITATIS LODZIENSIS WIELOLETNIA ZMIENNOŚĆ LICZBY DNI Z OPADEM W KRAKOWIE
ACTA UNIVERSITATIS LODZIENSIS FOLIA GEOGRAPHICA PHYSICA 3, 1998 Robert Twardosz WIELOLETNIA ZMIENNOŚĆ LICZBY DNI Z OPADEM W KRAKOWIE LONG-TERM VARIABILITY OF THE NUMBER OF DAYS WITH PRECIPITATION IN CRACOW
SPITSBERGEN HORNSUND
Polska Stacja Polarna Instytut Geofizyki Polska Akademia Nauk Polish Polar Station Institute of Geophysics Polish Academy of Sciences BIULETYN METEOROLOGICZNY METEOROLOGICAL BULLETIN SPITSBERGEN HORNSUND
Statystyki niewypłacalności dotyczące ratingów wystawianych. przez agencję ratingową EuroRating
www.eurorating.com tel.: +48 22 349 24 89 fax: +48 22 349 28 43 email: info@eurorating.com ul. Cynamonowa 19 lok. 548, 02777 Warszawa (Poland) Statystyki niewypłacalności dotyczące ratingów wystawianych
PZO Uroczyska Puszczy Drawskiej PLH zagadnienia leśne
Spotkanie Zespołu Lokalnej Współpracy obszarów Natura 2000 Lasy Puszczy nad Drawą PLB320016 i Uroczyska Puszczy Drawskiej PLH320046 Człopa, 19 grudnia 2013 r. PZO Uroczyska Puszczy Drawskiej PLH320046
ZARZĄDZENIE REGIONALNEGO DYREKTORA OCHRONY ŚRODOWISKA w WARSZAWIE z dnia. 2014 r.
ZARZĄDZENIE REGIONALNEGO DYREKTORA OCHRONY ŚRODOWISKA w WARSZAWIE z dnia. 2014 r. w sprawie ustanowienia planu zadań ochronnych dla obszaru Natura 2000 Torfowiska Czernik PLH140037 Na podstawie art. 28
Warunki termiczne Rolniczej Stacji Doświadczalnej w Zawadach Thermal conditions at the Experimental Farm in Zawady
Jacek RAK, Grzegorz KOC, Elżbieta RADZKA, Jolanta JANKOWSKA Pracownia Agrometeorologii i Podstaw Melioracji Akademia Podlaska w Siedlcach Department of Agrometeorology and Drainage Rudiments University
-> Średnia arytmetyczna (5) (4) ->Kwartyl dolny, mediana, kwartyl górny, moda - analogicznie jak
Wzory dla szeregu szczegółowego: Wzory dla szeregu rozdzielczego punktowego: ->Średnia arytmetyczna ważona -> Średnia arytmetyczna (5) ->Średnia harmoniczna (1) ->Średnia harmoniczna (6) (2) ->Średnia
INSTYTUT METEOROLOGII I GOSPODARKI WODNEJ PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY Oddział we Wrocławiu. Görlitz
Görlitz 17.11.2014 Pakiet programów MIKE opracowany na Politechnice Duńskiej, zmodyfikowany przez Duński Instytut Hydrauliki, Zasady działania modeli: MIKE NAM - model konceptualny o parametrach skupionych,
Instytut Badawczy Leśnictwa
Instytut Badawczy Leśnictwa www.ibles.pl Drzewostany Puszczy Białowieskiej w świetle najnowszych badań monitoringowych Rafał Paluch, Łukasz Kuberski, Ewa Zin, Krzysztof Stereńczak Instytut Badawczy Leśnictwa
Prognoza temperatury i opadów w rejonie Bydgoszczy do połowy XXI wieku. Bogdan Bąk, Leszek Łabędzki
Prognoza temperatury i opadów w rejonie Bydgoszczy do połowy XXI wieku Bogdan Bąk, Leszek Łabędzki Instytut Technologiczno-Przyrodniczy Kujawsko-Pomorski Ośrodek Badawczy w Bydgoszczy www.itp.edu.pl Aktualne
FIZYKA I CHEMIA GLEB. Literatura przedmiotu: Zawadzki S. red. Gleboznastwo, PWRiL 1999 Kowalik P. Ochrona środowiska glebowego, PWN, Warszawa 2001
FIZYKA I CHEMIA GLEB Literatura przedmiotu: Zawadzki S. red. Gleboznastwo, PWRiL 1999 Kowalik P. Ochrona środowiska glebowego, PWN, Warszawa 2001 Tematyka wykładów Bilans wodny i cieplny gleb, właściwości
43 Kształtowanie się zapasów wody w zlewni śródleśnego oczka wodnego
ŚRODKOWO-POMORSKIE TOWARZYSTWO NAUKOWE OCHRONY ŚRODOWISKA Rocznik Ochrona Środowiska Tom 12. Rok 2010 761-772 1. Wstęp 43 Kształtowanie się zapasów w zlewni śródleśnego oczka wodnego Mariusz Korytowski,
REGIONALNY SYSTEM OSŁONY METEOROLOGICZNEJ LEŚNICTWA LEŚNY KOMPLEKS PROMOCYJNY LASY BESKIDU ŚLĄKSIEGO RAPORT KWARTALNY II/2014
REGIONALNY SYSTEM OSŁONY METEOROLOGICZNEJ LEŚNICTWA LEŚNY KOMPLEKS PROMOCYJNY LASY BESKIDU ŚLĄKSIEGO RAPORT KWARTALNY II/2014 Katowice-Kraków 2014 1. Warunki pogodowe w 2 kwartale 2014 roku Średnia kwartalna
Wodochronne funkcje lasów Dr Marek Kot Centrum Edukacji Przyrodniczej TPN
Wodochronne funkcje lasów Dr Marek Kot Centrum Edukacji Przyrodniczej TPN Konferencja Lasy Tatr i Podtatrza przeszłość i teraźniejszość Zakopane, 12 kwietnia 2012 Las i jego funkcje Funkcje lasu Biotyczne,
ZMIENNOŚĆ TEMPERATURY POWIETRZA W SZCZECINIE W LATACH Andrzej Gregorczyk 1, BoŜena Michalska 2
Acta Agrophysica, 2011, 17(2), 301-309 ZMIENNOŚĆ TEMPERATURY POWIETRZA W SZCZECINIE W LATACH 1949-2008 Andrzej Gregorczyk 1, BoŜena Michalska 2 1 Katedra Agronomii, Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny
ACTA UNIVERSITATIS LODZIENSIS
ACTA UNIVERSITATIS LODZIENSIS FOLIA GEOORAPHICA PHYSICA 3, 1998 Małgorzata Falarz WIELOLETNIA ZMIENNOŚĆ POKRYWY ŚNIEŻNEJ W KRAKOWIE NA TLE ZMIAN W OBSZARACH PODMIEJSKICH LONG-TERM VARIABILITY OF SNOW COVER
SPITSBERGEN HORNSUND
Polska Stacja Polarna Instytut Geofizyki Polska Akademia Nauk Polish Polar Station Institute of Geophysics Polish Academy of Sciences BIULETYN METEOROLOGICZNY METEOROLOGICAL BULLETIN SPITSBERGEN HORNSUND