OBOZOWISKA, OSADY, WSIE. WROCŁAW WIDAWA 17
|
|
- Weronika Czarnecka
- 6 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1
2 OBOZOWISKA, OSADY, WSIE. WROCŁAW WIDAWA 17
3
4 UNIWERSYTET WROCŁAWSKI Instytut Archeologii OBOZOWISKA, OSADY, WSIE. WROCŁAW WIDAWA 17 REDAKCJA MIROSŁAW MASOJĆ WROCŁAW 2014
5 Recenzent: prof. dr hab. Michał Kobusiewicz prof. dr hab. Stanisław Pazda prof. dr hab. Jerzy Piekalski Opracowanie redakcyjne: Maria Derwich Korekta: Karol Bykowski Opracowanie techniczne i skład komputerowy: Marek J. Ba ek Tłumaczenie streszczeń i podpisów pod ryciny: Bartłomiej Madejski Projekt okładki: Nicole Lenkow ISBN Uniwersytet Wrocławski Instytut Archeologii Wydanie książki dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego Copyright by Uniwersytet Wrocławski Wrocław
6 SPIS TREŚCI 1. Mirosław Masojć Wprowadzenie Janusz Badura Położenie geomorfologiczne i geologiczne stanowiska Maciej Ehlert, Mirosław Masojć Obozowiska mezolityczne. Możliwości interpretacyjne otwartych stanowisk wczesnoholoceńskich zniszczonych przez procesy podepozycyjne Mirosław Masojć Pozostałe materiały krzemienne na stanowisku Ewa Dreczko, Marta Mozgała Ślady aktywności grup ludzkich młodszej epoki kamienia Irena Lasak Materiał ruchomy z osady kultury łużyckiej Macin Bohr Zabytki ruchome kultury przeworskiej Justyna Baron Kompleks osadniczy z epoki brązu, młodszego okresu przedrzymskiego, okresu wpływów rzymskich i wędrówek ludów. Analiza obiektów nieruchomych Aleksandra Pankiewicz Wieś wczesnośredniowieczna oraz ślady osadnictwa późnośredniowiecznego i nowożytnego Paweł Zawadzki Relikty związane z II wojną światową Agata Hałuszko Analiza antropologiczna materiału kostnego Renata Abłamowicz Badania archeozoologiczne szczątków kostnych Agata Sady Badania archeobotaniczne Agata Sady Wyniki analizy odcisków roślinnych zachowanych na polepie
7 15. Beata Miazga Wyniki badań archeometrycznych wybranych zabytków brązowych oraz pozostałości z procesów hutniczych żelaza Michał Borowski Wyniki badań petrograficznych materiałów kamiennych Mirosław Furmanek, Marek Krąpiec, Tomasz Goslar, Mirosław Masojć Chronologia absolutna stanowiska Inwentarz obiektów odkrytych na stanowisku Plan zbiorczy stanowiska, ryc. 3 i 27 art. J. Baron (pod opaską)
8 MICHAŁ BOROWSKI WYNIKI BADAŃ PETROGRAFICZNYCH MATERIAŁÓW KAMIENNYCH WSTĘP Badaniami petrograficznymi objęto materiały kamienne pochodzące z wielokulturowego stanowiska Wrocław-Widawa 17, eksplorowanego w ramach wyprzedzających prac archeologicznych na Autostradowej Obwodnicy Wrocławia w latach przez Instytut Archeologii Uniwersytetu Wrocławskiego. W wypadku większości obiektów analizę ograniczono do ogólnego określenia rodzaju skały na podstawie cech widocznych makroskopowo (tab. 1). Z ośmiu artefaktów (ryc. 1 2) wykonano ponadto preparaty do badań mikroskopowych w świetle przechodzącym, co umożliwiło opracowanie szczegółowego opisu petrograficznego surowców, a także weryfikację i uściślenie wcześniejszych oznaczeń. W kilku opisywanych skałach metamorficznych wystąpiły trudne do identyfikacji w świetle przechodzącym minerały, tworzące blasty o bardzo niewielkich rozmiarach. Z tego względu posiłkowano się dodatkowo badaniami XRD prowadzonymi przy użyciu aparatu Siemens 5005D (Instytut Nauk Geologicznych, Uniwersytet Wrocławski) i analizami EDS wykonywanymi za pomocą mikrosondy elektronowej CAMECA SX100 (Międzyinstytutowe Laboratorium Mikroanalizy Minerałów i Substancji Syntetycznych, Uniwersytet Warszawski). PETROGRAFIA W1 (nr inw. W/389/07), W3 (nr inw. W/381/07) Opis makroskopowy: Niewielkie fragmenty płytek szlifierskich lub osełek. Skały charakteryzują się strukturą drobnoblastyczną i wyraźną teksturą łupkową. Na świeżym przełamie wykazują zabarwienie: W1 ciemnoszare z odcieniem zielonkawym, W3 zielone. Opis mikroskopowy: Skała wykazuje strukturę drobnoblastyczną, porfiroblastyczną, granonematoblastyczną, miejscami lepidoblastyczną, i teksturę kierunkową wyrażoną równoległym ułożeniem minerałów o pokroju słupkowym i blaszkowym oraz występowaniem jasnych warstewek wzbogaconych w plagioklaz. Wspomniane kierunkowe ułożenie składników jest szczególnie wyraźne w próbce W3. Skała zbudowana jest z: plagioklazu, amfibolu, epidotu, chlorytu i tytanitu (ryc. 3). Podrzędnie występuje akcesoryczny apatyt. W próbce W3 stwierdzono ponadto obecność serycytu. Plagioklaz (o składzie zbliżonym do albitu) tworzy kseno- i hipidiomorficzne blasty o pokroju izometrycznym lub krótkosłupowym i rozmiarach zazwyczaj nieprzekraczających 0,03 mm. Amfibol występuje jako bezbarwne, hipautomorficzne blasty o pokroju słupkowym (często o klinowatym kształcie) i rozmiarach rzad- 439
9 MICHAŁ BOROWSKI Ryc. 1. Stanowisko Wrocław-Widawa 17. Badane artefakty i obrazy mikroskopowe w świetle przechodzącym (XN nikole skrzyżowane): W1, W2, W3 fragmenty płytek szlifierskich lub osełek łupki zieleńcowe; W4 fragment toporka serpentynit. Fot. M. Borowski Fig. 1. Site Wrocław-Widawa 17. Examined artefacts and microscopic images in transmi ed light (XN crossed nicols): W1, W2, W3 fragments of polishing slabs or whetstones greenschist; W4 fragment of an axe serpentinite. Photo M. Borowski 440
10 WYNIKI BADAŃ PETROGRAFICZNYCH MATERIAŁÓW KAMIENNYCH Ryc. 2. Stanowisko Wrocław-Widawa 17. Badane artefakty i obrazy mikroskopowe w świetle przechodzącym (XN nikole skrzyżowane): W5 fragment narzędzia kamiennego łupek amfibolitowy; W6 fragment toporka metadiabaz; W7 fragment toporka granodioryt; W8 fragment toporka serpentynit. Fot. M. Borowski Fig. 2. Site Wrocław-Widawa 17. Examined artefacts and microscopic images in transmi ed light (XN crossed nicols): W5 fragment of an stone tool amphibolitic schist; W6 fragment of an axe metadiabase; W7 fragment of an axe granodiorite; W8 fragment of an axe serpentinite. Photo M. Borowski 441
11 MICHAŁ BOROWSKI Tab. 1. Stanowisko Wrocław-Widawa 17. Wyniki badań makroskopowych materiałów kamiennych. Wytłuszczonym drukiem wyróżniono numery inwentarzowe artefaktów, dla których wykonano dodatkowo badania mikroskopowe w świetle przechodzącym Table 1. Site Wrocław-Widawa 17. Results of macroscopic examination of flint materials. Bold type denotes inventory numbers of artefacts which were additionally examined in penetrating light Nr inw. Rodzaj surowca Cechy rozpoznane makroskopowo Pochodzenie surowca M/342/07 granit średniokrystaliczny M/396/07 skała krzemionkowa M/539/07 bazalt struktura afanitowa, tekstura masywna, bezładna granit drobnokrystaliczny granitognejs drobnokrystaliczny niezbyt wyraźna piaskowiec drobnoziarnisty M/542/07 bazalt struktura afanitowa, tekstura masywna, bezładna, silnie zwietrzały M/602/07 zlepieniec kwarcowy (ortokwarcyt) M/839/07 piaskowiec kwarcowy (ortokwarcyt) M/894/07 leukogranit drobnokrystaliczny M/1283/07 piaskowiec kwarcowy (ortokwarcyt) M/1478/07 kwarcyt struktura drobnoblastyczna, M/1619/07 piaskowiec kwarcowy (ortokwarcyt) widoczne warstwowanie M/1620/07 ryolit (porfir skandynawski) struktura porfirowa (liczne fenokryształy skalenia o rozmiarach do ok. 1 cm), tekstura bezładna M/2156/07 piaskowiec kwarcowy, zlepieńcowaty (ortokwarcyt) M/2344/07 gnejs struktura drobnoblastyczna, granolepidoblastyczna, smużysta M/2464/07 bazalt struktura porfirowa (fenokryształy skalenia o rozmiarach do ok. 2 mm), tekstura masywna, bezładna M/2963/08 piaskowiec drobnoziarnisty M/3047/08 wapień skała drobnoziarnista, porowata, burzy z HCl M/3171/08 piaskowiec kwarcowy, drobnoziarnisty M/3177/08 mułowiec lub bardzo drobnoziarnisty piaskowiec piaskowiec kwarcowy (ortokwarcyt) widoczne warstwowanie M/3217/08 łupek kwarcowo-serycytowy struktura drobnoblastyczna, granolepidoblastyczna, Strzelina W/4/07 granit średniokrystaliczny W/6/07 skała krzemionkowa W/11/07 amfibolit drobnoblastyczny struktura granonematoblastyczna, W/13/07 granit biotytowy, drobnokrystaliczny skała silnie zwietrzała W/18/07 serpentynit struktura drobnoblastyczna, tekstura bezładna Masyw Ślęży? W/20/07 łupek kwarcowo-serycytowy struktura drobnoblastyczna, granolepidoblastyczna, Strzelina W/22/07 łupek zieleńcowy struktura drobnoblastyczna, granonematoblastyczna, W/30/07 łupek kwarcowo-serycytowy struktura drobnoblastyczna, granolepidoblastyczna, Strzelina 442
12 WYNIKI BADAŃ PETROGRAFICZNYCH MATERIAŁÓW KAMIENNYCH Nr inw. Rodzaj surowca Cechy rozpoznane makroskopowo Pochodzenie surowca W/35/07 łupek kwarcowo-serycytowy struktura drobnoblastyczna, granolepidoblastyczna, Strzelina W/37/07 kwarcyt struktura drobnoblastyczna, tekstura bezładna W/39/07 łupek zieleńcowy struktura drobno-/średnioblastyczna, granonematoblastyczna, W/41/07 łupek kwarcowo-serycytowy struktura drobnoblastyczna, granolepidoblastyczna, Strzelina W/46/07 piaskowiec kwarcowy, drobnoziarnisty W/48/07 łupek ilasty skała bardzo drobnoziarnista, widoczna oddzielność kierunkowa W/90/07 leukogranit drobnokrystaliczny W/134/07 granit drobnokrystaliczny W/137/07 łupek kwarcowo-serycytowy struktura drobnoblastyczna, granolepidoblastyczna, Strzelina W/170/07 piaskowiec kwarcowy (ortokwarcyt) W/205/07 amfibolit średnioblastyczny struktura granonematoblastyczna, niezbyt wyraźna W/220/07 paragnejs biotytowy struktura drobnoblastyczna, granolepidoblastyczna, W/226/07 diabaz struktura afanitowa, tekstura bezładna W/257/07 piaskowiec kwarcowy, drobnoziarnisty W/298/07 piaskowiec drobnoziarnisty piaskowiec kwarcowy, drobnoziarnisty W/362/07 piaskowiec kwarcowy widoczna równoległa oddzielność (ortokwarcyt) W/363/07 amfibolit drobnoblastyczny struktura granonematoblastyczna, W/364/07 amfibolit drobnoblastyczny (lub gnejs amfibolowy?) struktura granonematoblastyczna, W/365/07 łupek kwarcowo-serycytowy struktura drobnoblastyczna, granolepidoblastyczna, Strzelina W/366/07 piaskowiec kwarcowy, widoczna równoległa oddzielność drobnoziarnisty W/367/07 łupek zieleńcowy struktura drobnoblastyczna, granonematoblastyczna, W/368/07 piaskowiec kwarcowy (ortokwarcyt) W/369/07 skała krzemionkowa W/370/07 piaskowiec kwarcowy, średnioziarnisty W/371/07 łupek kwarcowo-serycytowy struktura drobnoblastyczna, granolepidoblastyczna, Strzelina W/372/07 łupek zieleńcowy struktura drobno-/średnioblastyczna, granonematoblastyczna, W/373/07 amfibolit drobnoblastyczny (lub gnejs amfibolowy?) struktura granonematoblastyczna, W/374/07 łupek kwarcowo-serycytowy struktura drobnoblastyczna, granolepidoblastyczna, Strzelina W/375/07 łupek zieleńcowy struktura drobnoblastyczna, granonematoblastyczna, W/376/07 fyllit struktura bardzo drobnoblastyczna, granolepidoblastyczna, 443
13 MICHAŁ BOROWSKI Nr inw. Rodzaj surowca Cechy rozpoznane makroskopowo Pochodzenie surowca W/377/07 amfibolit średnioblastyczny struktura granonematoblastyczna, niezbyt wyraźna W/378/07 łupek zieleńcowy struktura drobnoblastyczna, granonematoblastyczna, W/379/07 serpentynit struktura drobnoblastyczna, tekstura bezładna Masyw Ślęży? W/380/07 piaskowiec kwarcowy (ortokwarcyt) W/381/07 łupek zieleńcowy struktura drobnoblastyczna, granonematoblastyczna, W/382/07 kwarcyt struktura drobnoblastyczna, tekstura bezładna W/384/07 piaskowiec kwarcowy (ortokwarcyt) W/385/07 bazalt struktura afanitowa, tekstura masywna, bezładna, silnie zwietrzały W/386/07 łupek ilasty skała bardzo drobnoziarnista, widoczna oddzielność kierunkowa W/387/07 piaskowiec kwarcowy, drobnoziarnisty W/388/07 amfibolit drobnoblastyczny struktura granonematoblastyczna, Tanvaldu W/389/07 łupek zieleńcowy struktura drobnoblastyczna, granonematoblastyczna, W/393/07 granodioryt średniokrystaliczny Niemczy? W/394/07 piaskowiec drobnoziarnisty W/395/07 amfibolit średnioblastyczny struktura granonematoblastyczna, W/396/07 piaskowiec drobnoziarnisty widoczne równoległe warstwowanie W/399/07 piaskowiec kwarcowy, średnioziarnisty W/400/07 piaskowiec kwarcowy (ortokwarcyt) W/401/07 granit biotytowy, drobnokrystaliczny silnie zwietrzały W/402/07 łupek kwarcowo-serycytowy struktura drobnoblastyczna, granolepidoblastyczna, Strzelina W/403/08 łupek kwarcowo-serycytowy struktura drobnoblastyczna, granolepidoblastyczna, Strzelina W/3100/08 piaskowiec kwarcowy (ortokwarcyt) bez nr. inw. leukogranit drobnokrystaliczny bez nr. inw. granitognejs niezbyt wyraźna drobnokrystaliczny bez nr. inw. granitognejs niezbyt wyraźna drobnokrystaliczny bez nr. inw. granitognejs niezbyt wyraźna drobnokrystaliczny bez nr. inw. granitognejs niezbyt wyraźna drobnokrystaliczny bez nr. inw. granit średniokrystaliczny bez nr. inw. piaskowiec kwarcowy (ortokwarcyt) 444
14 WYNIKI BADAŃ PETROGRAFICZNYCH MATERIAŁÓW KAMIENNYCH ko przekraczających 0,1 mm (zwykle poniżej 0,04 mm). Epidot tworzy prawie bezbarwne, hipautomorficzne, krótkosłupowe porfiroblasty o rozmiarach przekraczających niekiedy 0,1 mm. Często spotykane są również zrosty zbudowane z kilku porfiroblastów tego minerału. Duże ziarna często zawierają poikiloblastyczne przerosty plagioklazu i tytanitu, a przy skrzyżowanych nikolach ujawniają budowę zonalną. Ponadto można miejscami obserwować pojedyncze, mniejsze (poniżej 0,04 mm) blasty epidotu tkwiące w chlorytowo-amfibolowym tle. Chloryt występuje w formie agregatów zbudowanych z rdzawobrunatnych lub prawie bezbarwnych blaszek o rozmiarach nieprzekraczających 0,03 mm (w próbce W1 poniżej 0,01 mm). Tytanit tworzy bladobrunatne, kseno- lub hipidiomorficzne blasty, najczęściej występujące w formie nieregularnych skupień o rozmiarach zwykle nieprzekraczających 0,02 mm, rzadziej jako ziarna o charakterystycznych, klinowatych zarysach. W próbce W3 minerał ten tworzy smugi o wydłużeniu zgodnym z przebiegiem foliacji. Wyniki badań XRD (tab. 2), wskazujące na obecność w próbce W3 niewielkich ilości muskowitu, zostały potwierdzone dzięki analizom EDS. Minerał ten reprezentowany jest przez występujące w agregatach chlorytowych niezbyt liczne blaszki serycytu o rozmiarach nieprzekraczających 0,03 mm. Akcesoryczny apatyt tworzy pojedyncze, hipidiomorficzne ziarna o pokroju słupowym i rozmiarach nieprzekraczających 0,03 mm. Analiza XRD może wskazywać ponadto na obecność w próbce W3 nieznacznych ilości węglanów (tab. 2). Opisywane skały są łupkami zieleńcowymi. W2 (nr inw. W/372/07) Opis makroskopowy: Fragment płytki szlifierskiej lub osełki. Skała o strukturze równo-, drobno/średnioblastycznej, teksturze kierunkowej i niezbyt wyraźnej oddzielności łupkowej. Na świeżym przełamie wykazuje zabarwienie jasnozielone. Ryc. 3. Stanowisko Wrocław-Widawa 17. Obrazy BSE łupków zieleńcowych, z których wykonano badane płytki szlifierskie: Am amfibol, Ap apatyt, Chl chloryt, Ep epidot, Pg plagioklaz, Ttn tytanit. Fot. M. Borowski Fig. 3. Site Wrocław-Widawa 17. BSE images of greenschist which were used to make the examined polishing slabs: Am amphibole, Ap apatite, Chl chlorite, Ep epidote, Pg plagioclase, Ttn titanite. Photo M. Borowski 445
15 MICHAŁ BOROWSKI Tab. 2. Stanowisko Wrocław-Widawa 17. Wyniki analiz XRD próbek proszkowych z wybranych artefaktów: Am amfibol; Pg plagioklaz; Chl chloryt; Ep epidot; Ms/Bt łyszczyki (muskowit/biotyt); Dol dolomit; Q kwarc (+ obecny, nie stwierdzono) Table 2. Site Wrocław-Widawa 17. Results of XRD analyses of powder samples from selected artefacts: Am amphibole; Pg plagioclase; Chl chlorite; Ep epidote; Ms/Bt mica (muscovite/biotite); Dol dolomite; Q quar Nr próbki Rodzaj skały Am Pg Chl Ep Ms/Bt Dol Q W2 łupek zieleńcowy W3 łupek ? zieleńcowy W5 amfibolit + + +? + Opis mikroskopowy: Skała wykazuje strukturę równo-, drobno/średnioblastyczną, granonematoblastyczną, miejscami lepidoblastyczną, i teksturę kierunkową wyrażoną równoległym ułożeniem minerałów o pokroju słupkowym i blaszkowym. Skała zbudowana jest z: plagioklazu, amfibolu, epidotu, chlorytu i tytanitu (ryc. 3). Podrzędnie występuje akcesoryczny apatyt. W porównaniu z próbkami W1 i W3 skała charakteryzuje się większą zawartością skalenia. Plagioklaz (o składzie zbliżonym do albitu) występuje jako kseno- i hipidiomorficzne blasty o pokroju izometrycznym lub krótkosłupowym i rozmiarach przekraczających niekiedy 0,05 mm. Amfibol tworzy bezbarwne, hipautomorficzne blasty o pokroju słupkowym (często o kształcie klinowatym) i rozmiarach zwykle poniżej 0,15 mm (choć sporadycznie mogą przekraczać 0,5 mm). Niekiedy można obserwować charakterystyczną dla tego minerału łupliwość. Epidot tworzy prawie bezbarwne, hipautomorficzne, krótkosłupowe blasty o rozmiarach przekraczających niekiedy 0,1 mm. Przy skrzyżowanych nikolach często ujawnia budowę zonalną. Chloryt występuje w formie agregatów zbudowanych z rdzawobrunatnych lub prawie bezbarwnych blaszek o rozmiarach dochodzących do ok. 0,03 mm. Tytanit tworzy większe, nieregularne skupienia bladobrunatnych, kseno- lub hipidiomorficznych blastów, często obrastające ziarna innych minerałów. Apatyt tworzy pojedyncze, hipidiomorficzne ziarna o pokroju słupowym i rozmiarach nieprzekraczających 0,03 mm. Skałę można określić mianem łupka zieleńcowego. W4 (nr inw. W/18/07) Opis makroskopowy: Fragment toporka. Skała wykazuje strukturę drobnoblastyczną i teksturę bezładną. Na powierzchni zwietrzałej jej zabarwienie jest jasnozielone, z licznymi ciemnoszarymi i brunatnymi plamkami. Na świeżym przełamie wykazuje zabarwienie ciemnozielone. Opis mikroskopowy: Skała wykazuje strukturę równo-, drobnoblastyczną, lepidoblastyczną, częściowo pseudomorficzną, i teksturę bezładną. Zbudowana jest głównie z minerałów grupy serpentynu (antygorytu, w mniejszej ilości lizardytu) oraz węglanów i minerałów nieprzezroczystych. Podrzędnie występuje chloryt. Dominuje płomykowe, antygorytowe tło o strukturze niepseudomorficznej, zbudowane z blaszek o rozmiarach nieprzekraczających 0,1 mm (ryc. 4:a). Stosunkowo rzadko występują w nim słabo zachowane, zbudowane z lizardytu bastytowe pseudomorfozy po pierwotnych minerałach skały ultramaficznej (ryc. 4:b, po lewej stronie). Zdecydowanie częściej spotykane są pseudomorfozy, w których serpentyn został zastąpiony przez węglany tworzące skupienia zbite lub zbudowane z większych (niekiedy dochodzących do 0,7 mm) kseno- i hipidiomorficznych ziaren o pokroju tabliczkowym (ryc. 4:b, część centralna). Węglany występują również w formie rozproszonej, jako liczne, nieregularne nagromadzenia drobnych (poniżej 0,5 mm) ksenomorficznych ziaren tkwiące w antygorytowym tle (ryc. 4:a, po prawej stronie). Skupienia minerałów nieprzezroczystych tworzą miejscami nieregularną siatkę odzwierciedlającą zarysy pierwotnych składników skały ultramaficznej. Niekiedy minerały nieprzezroczyste występują w formie równoległych żyłek 446
16 WYNIKI BADAŃ PETROGRAFICZNYCH MATERIAŁÓW KAMIENNYCH Ryc. 4. Stanowisko Wrocław-Widawa 17. Wybrane cechy petrograficzne badanych artefaktów zaobserwowane podczas badań mikroskopowych w świetle przechodzącym (XN nikole skrzyżowane): a (próbka W4) struktura lepidoblastyczna serpentynitu, po prawej stronie widoczne skupienia węglanów; b (próbka W4) częściowo pseudomorficzna struktura serpentynitu: po lewej stronie bastyt, w części centralnej skupienia węglanów i minerałów nieprzezroczystych naśladują powierzchnie łupliwości pierwotnego piroksenu; c (próbka W4) rdzawobrunatne blaszki chlorytu w antygorytowym tle serpentynitu; d (próbka W5) łupku amfibolitowego; e (próbka W6) struktura poikilitowa w metadiabazie; f (próbka W6) struktura diabazowa (miejscami blastodiabazowa) metadiabazu, w centralnej części widoczne większe skupienie w różnym stopniu zuralityzowanych piroksenów; g (próbka W6) częściowo zuralityzowany klinopiroksen w metadiabazie; h (próbka W6) ksenomorficzne blasty zielonego amfibolu (z widoczną charakterystyczną łupliwością) w metadiabazie; i (próbka W7) struktura poikilitowa w granodiorycie; j (próbka W7) rdzawobrunatna blaszka biotytu w granodiorycie; k (próbka W8) struktura pseudomorficzna serpentynitu; l (próbka W8) rdzawobrunatne blaszki chlorytu w antygorytowym tle serpentynitu, po prawej stronie widoczne skupienia węglanów. Fot. M. Borowski Fig. 4. Site Wrocław-Widawa 17. Selected petrographic features of examined artefacts observed during microscopic examination in transmi ed light (XN crossed nicoles): a (W4) serpentinite s lepidoblastic texture, carbonate aggregates on the right; b (W4) partially pseudomorphic texture of serpentinite with carbonates and opaque minerals imitating claeavage of primary pyroxene; c (W4) rust-brown chlorite flakes in lepidoblastite, antigorite background of serpentinite; d (W5) amphibolite s oriented texture; e (W6) poikilitic texture in metadiabase; f (W6) diabasic texture (locally blastodiabasic) of metadiabase, a bigger aggregate of pyroxenes uralitised to varying degrees in the centre; g (W6) partially uralitised clinopyroxene in metadiabase; h (W6) xenomorphic blasts of green amphibole (with visible characteristic cleavage) in metadiabase; i (W7) poikilitic texture in grandiorite; j (W7) rust-brown biotite flake in grandiorite; k (W8) pseudomorphic structure of serpentinite; l (W8) rust-brown chlorite flakes in lepidoblastic, antigorite background of serpentinite, carbonate aggregates on the right. Photo M. Borowski 447
17 MICHAŁ BOROWSKI naśladujących dawne powierzchnie łupliwości piroksenów (ryc. 4:b). Chloryt tworzy miejscami w antygorytowym tle nagromadzenia niewielkich (zwykle poniżej 0,05 mm) rdzawobrunatnych blaszek (ryc. 4:c). Opisywaną skałę określić można mianem serpentynitu węglanowego. W5 (nr inw. W/388/07) Opis makroskopowy: Fragment narzędzia kamiennego. Skała wykazuje strukturę równodrobnoblastyczną i wyraźną teksturę kierunkową wyrażoną naprzemianległym ułożeniem warstewek jasnych i ciemnych. Zabarwienie skały jest ciemnoszare. Opis mikroskopowy: W płytce cienkiej skała wykazuje strukturę drobno-, równoblastyczną, granonematoblastyczną i teksturę kierunkową wyrażoną obecnością w przybliżeniu równoległych warstewek zbudowanych niemal wyłącznie z amfibolu, przedzielonych strefami wzbogaconymi w minerały jasne (plagioklaz i kwarc). Amfibole występują w formie tworzących skupienia promieniste i wachlarzowate (ryc. 4:d) blastów o pokroju igiełkowym (o długości przekraczającej niekiedy 0,2 mm). Mają oliwkowozielone, rzadziej brunatne zabarwienie. Skaleń i kwarc występują jako ksenomorficzne, rzadko hipidiomorficzne pozazębiane ziarna o pokroju izometrycznym i rozmiarach nieprzekraczających 0,1 mm. Minerały nieprzezroczyste tworzą liczne nieregularne skupienia o rozmiarach dochodzących do 0,2 mm. Miejscami układają się one w smugi równoległe do foliacji. Skałę tę określić można mianem łupka amfibolitowego. Obecność kwarcu (minerału, który nie jest typowym składnikiem amfibolitów) pozwala przypuszczać, że mamy do czynienia z przeobrażoną skałą piroklastyczną (metatufitem?). Wyniki analizy XRD wskazują ponadto na obecność w składzie mineralnym nieznacznych ilości łyszczyków (tab. 2). W6 (nr inw. W/226/07) Opis makroskopowy: Fragment toporka. Skała o zabarwieniu szarym, z widocznymi miejscami czarnymi żyłkami i plamkami o średnicy dochodzącej do ok. 0,5 cm. Wykazuje strukturę afanitową i teksturę masywną, bezładną. Opis mikroskopowy: W płytce cienkiej skała wykazuje strukturę holokrystaliczną, mikrokrystaliczną, diabazową (miejscami blastodiabazową) i teksturę masywną, bezładną. Niekiedy obserwować można struktury poikilitowe (ryc. 4:e) i glomerokrystaliczne (ryc. 4:f). Głównymi składnikami skały są: plagioklazy, pirokseny, wtórnie powstałe amfibole oraz minerały nieprzezroczyste. Plagioklaz tworzy hipidiomorficzne, listewkowe ziarna o długości zwykle nieprzekraczającej 0,5 mm (sporadycznie dochodzącej do ok. 1 mm). Zwraca uwagę częste występowanie zbliźniaczeń polisyntetycznych. Klinopiroksen tworzy bezbarwne lub bladozielone, hipidiomorficzne, krótkosłupowe ziarna o rozmiarach rzadko przekraczających 0,5 mm. Są one w różnym stopniu wtórnie zmienione. Większość wykazuje wyraźne ślady uralityzacji postępującej od zewnętrznych części ku środkowi ziaren oraz wzdłuż spękań i powierzchni łupliwości (ryc. 4:g). W wielu miejscach drobne (poniżej 0,1 mm) ziarna piroksenów tworzą poikilitowe wrostki w plagioklazach (ryc. 4:e). W preparacie mikroskopowym zaobserwowano również owalne glomerokrystaliczne skupienie (ryc. 4:f) o średnicy ok. 2 mm, zbudowane z kilkudziesięciu w różnym stopniu zuralityzowanych ziaren (prawdopodobnie struktura ta odpowiada widocznym makroskopowo czarnym plamkom). Oliwkowozielony amfibol tworzy powstałe na skutek uralityzacji drobne, igiełkowe wrostki w piroksenach, a często również większe ksenomorficzne ziarna o rozmiarach dochodzących do 0,5 mm, niekiedy z widoczną charakterystyczną łupliwością (ryc. 4:h). Powstały one prawdopodobnie na skutek rekrystalizacji jako pseudomorfozy po całkowicie zuralityzowanych piroksenach. W niektórych częściach preparatu tego typu amfibole zdecydowanie przeważają nad reliktowymi piroksenami. Minerały nieprzezroczyste tworzą nieregularne skupienia o rozmiarach nieprzekraczających 0,3 mm. Skałę określić można mianem diabazu (metadiabazu). Jedynie miejscami jej skład mineralny odpowiada amfibolitowi. W7 (nr inw. W/393/07) Opis makroskopowy: Fragment toporka. Skała o barwie ciemnoszarej (miejscami czar- 448
18 WYNIKI BADAŃ PETROGRAFICZNYCH MATERIAŁÓW KAMIENNYCH nej), średniokrystalicznej strukturze i teksturze masywnej, kierunkowej. Opis mikroskopowy: Skała wykazuje strukturę holokrystaliczną, równo-, średniokrystaliczną (miejscami również poikilitową) i teksturę kierunkową wyrażoną równoległym ułożeniem ziaren o pokroju słupkowym (głównie amfiboli). Dominującymi składnikami są: amfibole (hornblenda), skalenie (głównie plagioklazy, rzadziej mikroklin) oraz kwarc. Podrzędnie występują minerały nieprzezroczyste oraz biotyt. Amfibole tworzą hipidiomorficzne ziarna o pokroju słupkowym i rozmiarach przekraczających niekiedy 1 mm. W płytce cienkiej charakteryzują się one zielonym zabarwieniem i wyraźnym pleochroizmem. Skalenie występują jako hipidiomorficzne, krótkosłupowe ziarna o rozmiarach zwykle nieprzekraczających 1 mm (sporadycznie dochodzących do ok. 1,5 mm). Zwraca uwagę pospolite występowanie typowych dla plagioklazu zbliźniaczeń polisyntetycznych. Większe ziarna skaleni zawierają często poikilitowe wrostki hornblendy (ryc. 4:i). Kwarc tworzy niezbyt liczne ksenomorficzne ziarna o pokroju izometrycznym i rozmiarach nieprzekraczających na ogół 0,5 mm. Minerały nieprzezroczyste tworzą liczne nieregularne skupienia o rozmiarach rzadko przekraczających 0,5 mm. Biotyt występuje w formie układających się zwykle w przybliżeniu zgodnie z kierunkową teksturą skały pojedynczych rdzawobrunatnych blaszek o rozmiarach dochodzących do około 1 mm (ryc. 4:j). Skład mineralny opisywanej skały magmowej wydaje się odpowiadać granodiorytowi. W8 (nr inw. W/379/07) Opis makroskopowy: Fragment toporka. Na świeżym przełamie skała wykazuje barwę ciemnozieloną z drobnymi jasnymi i brunatnymi plamkami. Powierzchnia zwietrzała jasnoszara (prawie biała) z licznymi wgłębieniami (prawdopodobnie powstałymi przez wyługowanie węglanów). Surowiec wykazuje strukturę równo-, drobnoblastyczną i bezładną teksturę. Opis mikroskopowy: Skała wykazuje strukturę równo-, drobnoblastyczną, lepidoblastyczną, pseudomorficzną oraz teksturę bezładną. Zbudowana jest z minerałów grupy serpentynu (zapewne głównie lizardytu, w mniejszej ilości antygorytu), węglanów i minerałów nieprzezroczystych. Podrzędnie występuje chloryt. Dominuje struktura pseudomorficzna, w której skupienia lizardytu wypełniają poligonalne pola odzwierciedlające zarysy pierwotnych minerałów skał ultramaficznych (zapewne głównie oliwinów). Blaszki lizardytu w obrębie wspomnianych pól są jednakowo zorientowane optycznie (charakteryzują się równoczesnym wygaszaniem podczas obrotu stolika mikroskopu) (ryc. 4:k). Tego typu struktura może stanowić pozostałość dawnej struktury siatkowej. Nie stwierdzono obecności reliktów minerałów pierwotnych ani wygaszania klepsydrowego. Miejscami pojawiają się przerosty i nieregularne gniazda płomykowego antygorytu, których obecność wiąże się z zatarciem opisanej wcześniej struktury pseudomorficznej. Pomiędzy pseudomorfozami występują liczne skupienia węglanów (do ok. 2 mm). Wielkość pojedynczych, tabliczkowych, kseno- lub hipidiomorficznych ziaren w obrębie takich skupień nie przekracza zwykle 0,2 mm. Minerały nieprzezroczyste tworzą w tle skalnym gęstą, nieregularną siatkę odzwierciedlającą przebieg spękań i granic ziaren pierwotnych minerałów skały ultramaficznej. W nielicznych miejscach minerały nieprzezroczyste układają się w zespoły równoległych żyłek naśladujących powierzchnie łupliwości dawnych piroksenów. Niekiedy w serpentynowym tle obserwować można ponadto rdzawobrunatne blaszki chlorytu o rozmiarach poniżej 0,05 mm (ryc. 4:l). Opisywana skała jest serpentynitem węglanowym. WNIOSKI W badanym zbiorze dominują skały pochodzenia eratycznego (szczególnie licznie występują skandynawskie granity, granitognejsy i ortokwarcyty skały typowe dla utworów polodowcowych). Wyróżnić można jednak kilka surowców typowo sudeckich. Szczególnie licznie reprezentowane są używane we wczesnym średniowieczu do wyrobu osełek ( Jaworski 2008) łupki kwarcowo-serycytowe, znane z wychodni położonych na południe od Strzelina (Sawicki 1997, s. 84, nr wydzielenia 216). 449
19 MICHAŁ BOROWSKI Stanowiące surowiec do produkcji płytek szlifierskich łupki zieleńcowe odpowiadają pod względem składu mineralnego skałom znanym z Sudetów Wschodnich, z okolic miejscowości Zlaté Hory i Vrbno (Sawicki 1997, s. 112, nr wydzielenia 305). Podobne skały znane są jednak również z innych części Sudetów. Z pewną dozą ostrożności z wychodniami położonymi w Sudetach Wschodnich można łączyć również fyllity i łupki ilaste (Sawicki 1997, s , nr wydzielenia 329). Ze złóż dolnośląskich pochodzą zapewne wykorzystane do produkcji siekierek serpentynity. Pozyskano je najprawdopodobniej w masywie serpentynitowym Gogołów-Jordanów (Sawicki 1997, s , nr wydzielenia 382). Zaobserwowane w próbce W8 (nr inw. W/379/07) dobrze zachowane struktury pseudomorficzne pozwalają raczej wykluczyć pochodzenie użytego do produkcji tego narzędzia surowca ze wschodniej części wspomnianej jednostki, z której była opisywana przez Wojciechowskiego (1983) neolityczna kopalnia na Jańskiej Górze. Łupek amfibolitowy wykorzystany do produkcji jednego z narzędzi (próbka W5 nr inw. W/388/07) wiązać należy z w. metabazytami typu Jizerske Hory, tworzącymi wychodnie w okolicach Tanvaldu. Na takie pochodzenie surowca wskazują jego charakterystyczne cechy petrograficzne: granonematoblastyczna struktura, występowanie promienistych zrostów amfiboli (zapewne aktynolitu) oraz obecność kwarcu (por. Krystek i in. 2011). Granodioryt z wyraźną teksturą kierunkową (próbka W7 nr inw. W/393/07) został pozyskany być może w okolicy Niemczy ( w. sjenity z Kośmina Sawicki 1997, s. 128, nr wydzielenia 358; Kozłowski 1986, s. 57), choć nie można tu całkowicie wykluczyć użycia materiału eratycznego. Sudeckie pochodzenie mogą mieć również niektóre piaskowce, amfibolity, gnejsy i bazalty. LITERATURA Jaworski K Gdzie ta Jegłowa? Uwagi o wczesnośredniowiecznych śląskich osełkach wykonanych z pozyskiwanych na Wzgórzach Strzelińskich łupków kwarcowo- -serycytowych, (w:) A. Błażejewski (red.), Labor et Patientia. Studia Archaeologica Stanislao Pazda dedicata, Wrocław, s Kozłowski S Surowce skalne Polski, Warszawa. Krystek M., Młodecka H., Polański K., Szydłowski M Neolityczne narzędzia z metabazytów typu Jizerske Hory (Masyw Czeski) na obszarze Polski, Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego, t. 444, s Sawicki L Mapa geologiczna regionu dolnośląskiego z przyległymi obszarami Czech i Niemiec 1: Podstawy litostratygraficzne i kodyfikacja wydzieleń, Warszawa. Wojciechowski W Neolityczne górnictwo dolnośląskich serpentynitów w świetle badań wykopaliskowych na Jańskiej Górze, Przegląd Archeologiczny, t. 31, s MICHAŁ BOROWSKI RESULTS OF PETROGRAPHIC EXAMINATION OF STONE MATERIAL Petrographic examination comprised stone material from multi-cultural site Wrocław-Widawa 17. In most cases the types of rock were determined on the basis of macroscopic examination. Additionally, in selected cases microscopic examination in transmitted light, XRD analyses and EDS analyses with the use of electron microprobe was carried out. The examined collection is predominated by erratic rocks (granite, granite gneiss, ortoquar ite). However, some raw material undoubtedly came from the outcrops situated in the Mountains and the Sudetic Foreland. Especially numerous are the whetstones made of quar -sericite schist acquired in the vicinity of Strzelin. Greenschist, phyllite and mudstone may tentatively be related to the outcrops situated in the eastern Mountains. Serpentinite, used in the production of polished stone tools, probably came from the Ślęża Massif. The raw material defined as granodiorite may have been acquired in the vicinity of Niemcza. 450
20
Petrograficzny opis skały
Petrograficzny opis skały Skała: S-15 Badana skała to plutoniczna skała magmowa. Minerały występujące w skale to: plagioklazy, biotyt, hornblenda, kwarc, w ilościach podrzędnych stwierdzono cyrkon i apatyt,
Bardziej szczegółowoKORDIERYT Al 3 (Mg,Fe 2+ ) 2 Si 5 AlO 18 (rombowy-pseudoheksagonalny)
KORDIERYT Al 3 (Mg,Fe 2+ ) 2 Si 5 AlO 18 (rombowy-pseudoheksagonalny) CECHA Wykształcenie Forma Łupliwość Relief Barwa/pleochroizm Bliźniaki kordieryt ziarna, krótkie słupki o przekroju pseudoheksagonalnym
Bardziej szczegółowoGEOLOGIA: Petrologia i petrografia Mineralogia i geochemia Geologia dynamiczna Gleboznawstwo Tektonika Stratygrafia Paleontologia Kartowanie
GEOLOGIA: Petrologia i petrografia Mineralogia i geochemia Geologia dynamiczna Gleboznawstwo Tektonika Stratygrafia Paleontologia Kartowanie geologiczne Geologia inżynierska, geofizyka, hydrogeologia,
Bardziej szczegółowoOBOZOWISKA, OSADY, WSIE. WROCŁAW WIDAWA 17
OBOZOWISKA, OSADY, WSIE. WROCŁAW WIDAWA 17 UNIWERSYTET WROCŁAWSKI Instytut Archeologii OBOZOWISKA, OSADY, WSIE. WROCŁAW WIDAWA 17 REDAKCJA MIROSŁAW MASOJĆ WROCŁAW 2014 Recenzent: prof. dr hab. Michał
Bardziej szczegółowoKwarc. Plagioklaz. Skaleń potasowy. % objętości. Oliwin. Piroksen. Amfibol. Biotyt. 700 C 0 Wzrost temperatury krystalizacji
% objętości % SiO 2 70 65 56 48 44 40 Żyłowa Aplit Lamprofiry Diabaz Wylewna Ryolit Dacyt Andezyt Bazalt Pikryty Glebinowa Muskowit Granit Granodioryt Dioryt Gabro Perydotyt Perydotyt (dunit) 80 60 40
Bardziej szczegółowoZESTAWIENIE WYNIKÓW LABORATORYJNYCH BADANIA PRÓBEK ZAPRAW. DR WOJCIECH BARTZ INSTYTUT NAUK GEOLOGICZNYCH UNIWERSYTET WROCŁAWSKI
ZESTAWIENIE WYNIKÓW LABORATORYJNYCH BADANIA PRÓBEK ZAPRAW. DR WOJCIECH BARTZ INSTYTUT NAUK GEOLOGICZNYCH UNIWERSYTET WROCŁAWSKI 1. Numer próbki: ZW0202 (1) 3. Barwa próbki: kremowo-szara 2. Rodzaj skały:
Bardziej szczegółowo580,10 581,42 581,42 581,70 Węgiel humusowy. Bardzo liczne siarczki żelaza w różnych formach.
1 2 4 3 Zdj.28. Pokład węgla humusowego nr205/1 (579,10-580,10m) -1, następnie iłowiec (580,10-581,42m) -2; pokład węgla humusowego nr205/2 (581,42-581,70m) -3 oraz mułowiec (581,70-587,15m) -4. Zdj.29.
Bardziej szczegółowoŁom łupków łyszczykowych na wzgórzu Ciernowa Kopa. Długość: Szerokość:
OPIS GEOSTANOWISKA Stanisław Madej Informacje ogólne Nr obiektu 36 Nazwa obiektu (oficjalna, obiegowa lub nadana) Łom łupków łyszczykowych na wzgórzu Ciernowa Kopa Współrzędne geograficzne [WGS 84 hddd.dddd]
Bardziej szczegółowoŁom łupków łyszczykowych w Baldwinowicach. Długość: Szerokość:
OPIS GEOSTANOWISKA Stanisław Madej Informacje ogólne Nr obiektu 51 Nazwa obiektu (oficjalna, obiegowa lub nadana) Łom łupków łyszczykowych w Baldwinowicach Współrzędne geograficzne [WGS 84 hddd.dddd] Długość:
Bardziej szczegółowoŁom ortognejsów Stachów 2. Długość: 16,96404 Szerokość: 50,72293
OPIS GEOSTANOWISKA Stanisław Madej Informacje ogólne Nr obiektu 126 Nazwa obiektu (oficjalna, obiegowa lub nadana) Łom ortognejsów Stachów 2 Współrzędne geograficzne [WGS 84 hddd.dddd] Długość: 16,96404
Bardziej szczegółowoSUROWCE MINERALNE. Wykład 4
SUROWCE MINERALNE Wykład 4 Rozpowszechnienie niektórych pierwiastków w skorupie ziemskiej (Norton 1974) Nb Procesy powstawania minerałów i ich zespołów dzielimy na: 1.procesy magmowe, 2.procesy hipergeniczne,
Bardziej szczegółowoSKAŁY MAGMOWE SKAŁY GŁĘBINOWE (PLUTONICZNE)
SKAŁY MAGMOWE Skały magmowe powstają w procesie krystalizacji magmy. Utwory krystalizujące pod powierzchnią ziemi zaliczamy do skał głębinowych (plutonicznych), natomiast na powierzchni do skał wylewnych
Bardziej szczegółowoŁom łupków łyszczykowych w Bobolicach. Długość: Szerokość:
OPIS GEOSTANOWISKA Stanisław Madej Informacje ogólne Nr obiektu 74 Nazwa obiektu (oficjalna, obiegowa lub nadana) Łom łupków łyszczykowych w Bobolicach Współrzędne geograficzne [WGS 84 hddd.dddd] Długość:
Bardziej szczegółowoŁom kwarcytów na Krowińcu
OPIS GEOSTANOWISKA Jacek Szczepański Informacje ogólne Nr obiektu 22 Nazwa obiektu (oficjalna, obiegowa lub nadana) Łom kwarcytów na Krowińcu Współrzędne geograficzne [WGS 84 hddd.dddd] Długość: 17,12937398
Bardziej szczegółowoTOM IV STANOWISKA: BIEŃKOWICE 56 (ZRD 18) RACIBÓRZ 425 (ZRD 21) RACIBÓRZ 424 (ZRD 22)
Badania archeologiczne na terenie Zbiornika przeciwpowodziowego Racibórz Dolny na rzece Odrze, województwo śląskie (polder) Badania archeologiczne na terenie Zbiornika przeciwpowodziowego Racibórz Dolny
Bardziej szczegółowoOpisy płytek cienkich z zabytków kamiennych
Opisy płytek cienkich z zabytków kamiennych Autor: dr hab. prof. UWr Piotr Gunia, Instytut Nauk Geologicznych Lp.: 1. Oznaczenie płytki cienkiej: p.c. 53 Stanowisko, numer inwentarzowy: Bardo, 49/91s Kategoria
Bardziej szczegółowoZESZYTY NAUKOWE POLITECHNIKI ŚLĄSKIEJ Seria: GÓRNICTWO z. 132 Hr kol Tadeusz KAPUŚCIŃSKI Marek POZZI
ZESZYTY NAUKOWE POLITECHNIKI ŚLĄSKIEJ 1985 Seria: GÓRNICTWO z. 132 Hr kol. 822 Tadeusz KAPUŚCIŃSKI Marek POZZI 0 MOŻLIWOŚCI WYKORZYSTANIA SKAŁ ZIELEŃCOWYCH 1 SERPENTYNITOWYCH DOLNEGO ŚLĄSKA JAKO SUROWCA
Bardziej szczegółowoŁom perydotytów na wzgórzu Grochowiec. Długość: Szerokość:
OPIS GEOSTANOWISKA Stanisław Madej Informacje ogólne Nr obiektu 75 Nazwa obiektu (oficjalna, obiegowa lub nadana) Łom perydotytów na wzgórzu Grochowiec Współrzędne geograficzne [WGS 84 hddd.dddd] Długość:
Bardziej szczegółowoOBOZOWISKA, OSADY, WSIE. WROCŁAW WIDAWA 17
OBOZOWISKA, OSADY, WSIE. WROCŁAW WIDAWA 17 UNIWERSYTET WROCŁAWSKI Instytut Archeologii OBOZOWISKA, OSADY, WSIE. WROCŁAW WIDAWA 17 REDAKCJA MIROSŁAW MASOJĆ WROCŁAW 2014 Recenzent: prof. dr hab. Michał
Bardziej szczegółowoOPIS GEOSTANOWISKA. Teresa Oberc-Dziedzic. Informacje ogólne
OPIS GEOSTANOWISKA Teresa Oberc-Dziedzic Informacje ogólne Nr obiektu 23 Nazwa obiektu (oficjalna, obiegowa lub nadana) Kamieniołom granitów i gnejsów w Mikoszowie Współrzędne geograficzne [WGS 84 hddd.dddd]
Bardziej szczegółowoŁom łupków kwarcowo-grafitowych na Wzgórzu Buczek. Długość: Szerokość:
OPIS GEOSTANOWISKA Stanisław Madej Informacje ogólne Nr obiektu 64 Nazwa obiektu (oficjalna, obiegowa lub nadana) Łom łupków kwarcowo-grafitowych na Wzgórzu Buczek Współrzędne geograficzne [WGS 84 hddd.dddd]
Bardziej szczegółowoŁom gnejsów Koziniec. Długość: Szerokość:
OPIS GEOSTANOWISKA Stanisław Madej Informacje ogólne Nr obiektu 139 Nazwa obiektu (oficjalna, obiegowa lub nadana) Łom gnejsów Koziniec Współrzędne geograficzne [WGS 84 hddd.dddd] Długość: 16.77238 Szerokość:
Bardziej szczegółowoSUROWCE I RECYKLING. Wykład 4
SUROWCE I RECYKLING Wykład 4 Minerały główne skał magmowych Kwarc SiO 2 Skalenie ortoklaz K[AlSi 3 O 8 ] albit Na[AlSi 3 O 8 ] anortyt - Ca[Al 2 Si 2 O 8 ] Miki muskowit KAl 2 [(OH,F) 2 AlSi 3 O 10 ] biotyt
Bardziej szczegółowoSkarpa drogowa koło Kamieńca Ząbkowickiego
OPIS GEOSTANOWISKA Marcin Goleń Informacje ogólne Nr obiektu 137 Nazwa obiektu (oficjalna, obiegowa lub nadana) Skarpa drogowa koło Kamieńca Ząbkowickiego Współrzędne geograficzne [WGS 84 hddd.dddd] Długość:
Bardziej szczegółowoŁom skał kwarcowo-skaleniowych Jaworek. Długość: Szerokość:
OPIS GEOSTANOWISKA Stanisław Madej Informacje ogólne Nr obiektu 73 Nazwa obiektu (oficjalna, obiegowa lub nadana) Łom skał kwarcowo-skaleniowych Jaworek Współrzędne geograficzne [WGS 84 hddd.dddd] Długość:
Bardziej szczegółowoGLAUKONIT K 2 (Fe 3+, Al, Fe 2+, Mg) 4 (Si 7 AlO 20 )(OH) 4 (jednoskośny)
GLAUKONIT K 2 (Fe 3+, Al, Fe 2+, Mg) 4 (Si 7 AlO 20 )(OH) 4 (jednoskośny) CECHA Forma/wykształcenie Łupliwość Relief glaukonit pseudoheksagonalne kryształy, rzadkie i źle wykształcone zwykle drobne łuseczki,
Bardziej szczegółowoKOPALNIA OGORZELEC - KRUSZYWA Z NOWEGO ZŁOŻA AMFIBOLITU
Instytut Mechanizacji Budownictwa i Górnictwa Skalnego KOPALNIA OGORZELEC - KRUSZYWA Z NOWEGO ZŁOŻA AMFIBOLITU dr hab. Stefan GÓRALCZYK, prof. IMBiGS mgr inż. Danuta KUKIELSKA Kruszywa amfibolitowe w Polsce
Bardziej szczegółowoŁom amfibolitów Kluczowa. Długość: Szerokość:
OPIS GEOSTANOWISKA Stanisław Madej Informacje ogólne Nr obiektu 69 Nazwa obiektu (oficjalna, obiegowa lub nadana) Łom amfibolitów Kluczowa Współrzędne geograficzne [WGS 84 hddd.dddd] Długość: 16.77329537
Bardziej szczegółowoHalina Pomianowska PETROGRAFICZNE BADANIA NEOLITYCZNYCH NARZĘDZI KA- MIENNYCH Z OKOLIC BOCIENIA (POJEZIERZE CHEŁMIŃSKIE)
ACTA UNIVERSITATIS NICOLAI COPERNICI ARCHEOLOGIA XXXII, TORUŃ 2012 Instytut Geografi i Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu Halina Pomianowska PETROGRAFICZNE BADANIA NEOLITYCZNYCH NARZĘDZI KA- MIENNYCH
Bardziej szczegółowoBadania geotechniczne na terenach górzystych.
Piotr Jermołowicz Inżynieria Środowiska Szczecin Badania geotechniczne na terenach górzystych. Do oznaczania i geotechnicznego opisu skał w budownictwie stosuje się normę PN EN ISO 14689-1. Próbki materiałów
Bardziej szczegółowoŁom ortognejsów Stachów 1. Długość: 16, Szerokość: 50,
OPIS GEOSTANOWISKA Stanisław Madej Informacje ogólne Nr obiektu 30 Nazwa obiektu (oficjalna, obiegowa lub nadana) Łom ortognejsów Stachów 1 Współrzędne geograficzne [WGS 84 hddd.dddd] Długość: 16,96553711
Bardziej szczegółowoOPIS GEOSTANOWISKA. Stanisław Madej. Informacje ogólne. Charakterystyka geologiczna geostanowiska
OPIS GEOSTANOWISKA Stanisław Madej Informacje ogólne Nr obiektu 68 Nazwa obiektu (oficjalna, obiegowa lub nadana) Łom diorytów Brodziszów Współrzędne geograficzne [WGS 84 hddd.dddd] Długość: 16.78696312
Bardziej szczegółowoOBOZOWISKA, OSADY, WSIE. WROCŁAW WIDAWA 17
OBOZOWISKA, OSADY, WSIE. WROCŁAW WIDAWA 17 UNIWERSYTET WROCŁAWSKI Instytut Archeologii OBOZOWISKA, OSADY, WSIE. WROCŁAW WIDAWA 17 REDAKCJA MIROSŁAW MASOJĆ WROCŁAW 2014 Recenzent: prof. dr hab. Michał
Bardziej szczegółowoPrzykłady wykorzystania mikroskopii elektronowej w poszukiwaniach ropy naftowej i gazu ziemnego. mgr inż. Katarzyna Kasprzyk
Przykłady wykorzystania mikroskopii elektronowej w poszukiwaniach ropy naftowej i gazu ziemnego mgr inż. Katarzyna Kasprzyk Mikroskop skaningowy Pierwszy mikroskop elektronowy transmisyjny powstał w 1931r
Bardziej szczegółowoXVIII. Zabytki kamienne. 1. Funkcje wyrobów kamiennych handel i rzemiosło
1. Funkcje wyrobów kamiennych handel i rzemiosło W funkcjonowaniu gospodarstw i pracowni rzemieślniczych rozwijających się w średniowieczu kamień odgrywał istotną rolę. Drobne wyroby kamienne były nieodzownym
Bardziej szczegółowoKAMIEŃ ŻARNOWY Z ŁUPKU ŁYSZCZYKOWEGO Z WŁOSTOWEJ, POWIAT NYSKI
Śląskie Sprawozdania Archeologiczne Tom LIV, s. 359 366 Wrocław 2012 K O M U N I K A T Y MICHAŁ BOROWSKI, EWA LISOWSKA KAMIEŃ ŻARNOWY Z ŁUPKU ŁYSZCZYKOWEGO Z WŁOSTOWEJ, POWIAT NYSKI Abstract: Early in
Bardziej szczegółowoOPIS GEOSTANOWISKA. Marcin Goleń. Informacje ogólne. Nr obiektu 79 Nazwa obiektu (oficjalna, obiegowa lub nadana)
OPIS GEOSTANOWISKA Marcin Goleń Informacje ogólne Nr obiektu 79 Nazwa obiektu (oficjalna, obiegowa lub nadana) Łom łupków łyszczykowych na Górze Zamkowej Współrzędne geograficzne [WGS 84 hddd.dddd] Długość:
Bardziej szczegółowoRozdział 4 - Blendy warstwowane
Rozdział 4 - Blendy warstwowane Okaz 1 - MCh/P/11302 - Blenda warstwowana z galeną - 1-1-3: Próbka z II horyzontu rudnego, Trzebionka, rejon szybiku nr 29, część południowa. Blenda warstwowana ze skupieniami
Bardziej szczegółowoANDALUZYT Al 2 SiO 5 (rombowy)
ANDALUZYT Al 2 SiO 5 (rombowy) CECHA Wykształcenie andaluzyt ziarna, krótkie słupki, częste agregaty ziarniste lub pręcikowe Forma kryształy auto- i hipautomorficzne rzadkie, zwykle ksenomorficzny Łupliwość
Bardziej szczegółowoInstytutu Ceramiki i Materiałów Budowlanych
Instytutu Ceramiki i Materiałów Budowlanych Scientific Works of Institute of Ceramics and Building Materials Nr 30 (lipiec wrzesień) Prace są indeksowane w BazTech i Index Copernicus ISSN 1899-3230 Rok
Bardziej szczegółowoOPIS GEOSTANOWISKA. Teresa Oberc-Dziedzic, Stanisław Madej. Informacje ogólne. Charakterystyka geologiczna geostanowiska Proterozoik? Litologia.
OPIS GEOSTANOWISKA Teresa Oberc-Dziedzic, Stanisław Madej Informacje ogólne Nr obiektu Nazwa obiektu (oficjalna, obiegowa lub nadana) Współrzędne geograficzne [WGS 84 hddd.dddd] Miejscowość Opis lokalizacji
Bardziej szczegółowoWpływ cech petrograficznych na wybrane parametry fizyczno-mechaniczne kruszyw granitoidowych z Dolnego Śląska wykorzystywanych w budownictwie drogowym
Wpływ cech petrograficznych na wybrane parametry fizyczno-mechaniczne kruszyw granitoidowych z Dolnego Śląska wykorzystywanych w budownictwie drogowym tomasz pawlik GDDKiA, Oddział we Wrocławiu tpawlik@gddkia.gov.pl
Bardziej szczegółowoŁom łupków łyszczykowych Byczeń
OPIS GEOSTANOWISKA Marcin Goleń Informacje ogólne Nr obiektu 78 Nazwa obiektu (oficjalna, obiegowa lub nadana) Łom łupków łyszczykowych Byczeń Współrzędne geograficzne [WGS 84 hddd.dddd] Długość: 1880886.756
Bardziej szczegółowoŁom migmatytów Kluczowa. Długość: Szerokość:
OPIS GEOSTANOWISKA Stanisław Madej Informacje ogólne Nr obiektu 72 Nazwa obiektu (oficjalna, obiegowa lub nadana) Łom migmatytów Kluczowa Współrzędne geograficzne [WGS 84 hddd.dddd] Długość: 16.76778997
Bardziej szczegółowoKamieniołom gnejsów w Chałupkach
OPIS GEOSTANOWISKA Dawid Białek Informacje ogólne Nr obiektu 37 Nazwa obiektu (oficjalna, obiegowa lub nadana) Kamieniołom gnejsów w Chałupkach Współrzędne geograficzne [WGS 84 hddd.dddd] Miejscowość Opis
Bardziej szczegółowoOpis geostanowiska Grzegorz Gil
Opis geostanowiska Grzegorz Gil Informacje ogólne (weryfikacja) Numer obiektu Nazwa obiektu (oficjalna, obiegowa lub nadana) Współrzędne geograficzne (WGS 84) Miejscowość, osiedle, ulica Opis lokalizacji
Bardziej szczegółowoWIKTOR JASIŃSKI INSTYTUT BADAWCZY DRÓG I MOSTÓW FILIA WROCŁAW
WIKTOR JASIŃSKI INSTYTUT BADAWCZY DRÓG I MOSTÓW FILIA WROCŁAW SUWAŁKI, 15-16 marca 2018 Szacunkowy udział produkowanych kruszyw w drogownictwie Podział kruszyw - naturalne kruszywa z recyklingu 6% kruszywa
Bardziej szczegółowoFot: 536 537 Widok bocznych powierzchni okazu. Fot: 538 540 Przekrój poprzeczny oraz zbliżenia powierzchni bocznych.
Okaz 93 MCh/P/11593 - Kalamit Brzeszcze Owalny, nieznacznie spłaszczony fragment łodygi. Powierzchnie poprzeczne cięte ukośnie. Wyraźne prążkowanie zachowane tylko na połowie obwodu. Niezbyt wyraźnie widoczny
Bardziej szczegółowoBUDOWLANY PODZIAŁ KAMIENI
Budowlany podział kamieni WYKORZYSTAĆ KAMIEŃ 139 BUDOWLANY PODZIAŁ KAMIENI Najprostszą formą wykorzystania skał jako surowca budowlanego jest bezpośrednie użycie ich fragmentów. Rodzaj wybranej skały,
Bardziej szczegółowoSi W M. 5mm. 5mm. Fig.2. Fragment próbki 1 ze strefowymi kryształami melilitu (M).
Si W Fe Fig. 1. Fragment próbki 1. Kontakt pomiędzy strefą żelazonośną (z lewej-fe) a strefą krzemianową (z prawej-si). Granica kontaktu podkreślona jest obecnością włóknistego wollastonitu. W strefie
Bardziej szczegółowoTomasz Gralak BIBLIOGRAFIA
Tomasz Gralak BIBLIOGRAFIA 1996 1. Konczewski P., Dąbrowa T., Opalińska M., Gralak T., Kwaśnica K., Żuchliński P. Osada kultury łużyckiej Ślęża Plasterki, woj. Wrocławskie, Śląskie Sprawozdania Archeologiczne,
Bardziej szczegółowohttp://www.rcin.org.pl
Archeologia Polski, t. XXXVIII : 1993, z. I PL ISSN 0003-8180 MAŁGORZATA WINIARSKA-KABACIŃSKA ANALIZA FUNKCJONALNA OSTRZA KOŚCIANEGO ZBROJONEGO KRZEMIENNYMI WKŁADKAMI Z TŁOKOWA, WOJ. OLSZTYŃSKIE 1 Analizę
Bardziej szczegółowoSUROWCE I RECYKLING. Wykład 8
SUROWCE I RECYKLING Wykład 8 WYBRANE NIEMETALICZNE SUROWCE MINERALNE surowce krzemionkowe, tj. zasobne w SiO 2, surowce ilaste, surowce glinowe, glinokrzemianowe i zawierające alkalia, surowce wapniowe,
Bardziej szczegółowoOdsłonięcie skał wapniowo-krzemianowych w Gębczycach. Długość: 17, Szerokość: 50,
OPIS GEOSTANOWISKA Teresa Oberc-Dziedzic, Stanisław Madej Informacje ogólne Nr obiektu 13 Nazwa obiektu (oficjalna, obiegowa lub nadana) Odsłonięcie skał wapniowo-krzemianowych w Gębczycach Współrzędne
Bardziej szczegółowoDługość: 17,15464 Szerokość: 50,71435
OPIS GEOSTANOWISKA Jacek Szczepański Informacje ogólne Nr obiektu 4 Nazwa obiektu (oficjalna, obiegowa lub nadana) Skałka Geothego Współrzędne geograficzne [WGS 84 hddd.dddd] Długość: 17,15464 Szerokość:
Bardziej szczegółowoOPIS GEOSTANOWISKA. Marcin Goleń. Informacje ogólne. Charakterystyka geologiczna geostanowiska
OPIS GEOSTANOWISKA Marcin Goleń Informacje ogólne Nr obiektu 80 Nazwa obiektu (oficjalna, obiegowa lub nadana) Łom łupków Łyszczykowych Kamieniec Ząbkowicki Współrzędne geograficzne [WGS 84 hddd.dddd]
Bardziej szczegółowoŚnieżka najwyższy szczyt Karkonoszy (1602 m n.p.m.)
7b. Metamorfizm Metamorfizm jest procesem endogenicznym, zmieniającym powierzchnię Ziemi. W wyniku jego działania skały skorupy ziemskiej ulegają przemianie pod wpływem wysokiej temperatury i wysokiego
Bardziej szczegółowoŁom tonalitów na S zboczu wzgórza Kalinka
OPIS GEOSTANOWISKA Dawid Białek Informacje ogólne Nr obiektu 17 Nazwa obiektu (oficjalna, obiegowa lub nadana) Łom tonalitów na S zboczu wzgórza Kalinka Współrzędne geograficzne [WGS 84 hddd.dddd] Miejscowość
Bardziej szczegółowoWALORY GEOTURYSTYCZNE SKANDYNAWSKICH ERATYKÓW REJONU GLIWIC GEOTOURISTIC VALUES OF SCANDINAVIAN ERRATICS OF THE GLIWICE AREA
GÓRNICTWO I GEOLOGIA 2012 Tom 7 Zeszyt 3 Ewa MAKOSZ, Katarzyna STANIENDA Politechnika Śląska, Gliwice WALORY GEOTURYSTYCZNE SKANDYNAWSKICH ERATYKÓW REJONU GLIWIC Streszczenie. W artykule przedstawiono
Bardziej szczegółowoKopalnia migmatytów "Piława Górna" Współrzędne geograficzne (WGS 84) Długość: 16 44'19" Szerokość: 50 42'11" Miejscowość, osiedle, ulica
Opis geostanowiska Grzegorz Gil Informacje ogólne (weryfikacja) Numer obiektu 209 Nazwa obiektu (oficjalna, obiegowa lub nadana) Kopalnia migmatytów "Piława Górna" Współrzędne geograficzne (WGS 84) Długość:
Bardziej szczegółowoTOMASZ GRALAK, EWA LISOWSKA, KRZYSZTOF SADOWSKI
Śląskie Sprawozdania Archeologiczne Tom LIV, s. 275 288 Wrocław 2012 TOMASZ GRALAK, EWA LISOWSKA, KRZYSZTOF SADOWSKI WYROBY KAMIENNE Z OSADY Z XII XIII W. W GÓRCU, STANOWISKO 13, W POWIECIE STRZELIŃSKIM
Bardziej szczegółowoZAŁĄCZNIK 2. CHARAKTERYSTYKI PIASKOWCÓW Z LOKALIZACJI TERENOWYCH STANOWIĄCYCH POTENCJALNE ŹRÓDŁA SUROWCÓW.
ZAŁĄCZNIK 1. 177 ZAŁĄCZNIK 1. 178 ZAŁĄCZNIK 1. 179 ZAŁĄCZNIK 1. 180 ZAŁĄCZNIK 2. CHARAKTERYSTYKI PIASKOWCÓW Z LOKALIZACJI TERENOWYCH STANOWIĄCYCH POTENCJALNE ŹRÓDŁA SUROWCÓW. Białe piaskowce mezozoicznej
Bardziej szczegółowoZłoże naturalne nagromadzenie kopaliny lub kilku kopalin, które może być przedmiotem eksploatacji.
WPROWADZENIE Złoże naturalne nagromadzenie kopaliny lub kilku kopalin, które może być przedmiotem eksploatacji. Według art. 6. ust. 1, pkt 19 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. - Prawo geologiczne i górnicze
Bardziej szczegółowoPodobny do tufa, ale o ujednoliconej barwie. Ma lepsze wysortowanie, mniejszą porowatość,mogą mieć warstwowanie. Reszta tak samo
27.TUFY: BARWA: jasno-szaro-brunatna(plamisty rozkład barw) (częściej porowate i związana z tym lekkość skały),mogą mieć strukturę równoległą( warstwowanie) - rzadko TEKSTURA: frakcja psamitowa(głównie
Bardziej szczegółowoŁomy gnejsów i granitów w Bożnowicach. Długość: Szerokość:
OPIS GEOSTANOWISKA Dawid Białek Informacje ogólne Nr obiektu 31 Nazwa obiektu (oficjalna, obiegowa lub nadana) Łomy gnejsów i granitów w Bożnowicach Współrzędne geograficzne [WGS 84 hddd.dddd] Miejscowość
Bardziej szczegółowoTechnologie Materiałów Budowlanych Wykład 1. Surowce kamienne
Technologie Materiałów Budowlanych Wykład 1 Surowce kamienne Skały Skały magmowe Skały osadowe Skały metamorficzne Skały magmowe Skały magmowe (wulkaniczne) występują jako głębinowe (np. granit, sjenit)
Bardziej szczegółowoWyniki badań petrograficznych wczesnośredniowiecznej ceramiki z osady w Mozowie, stan. 23, woj. lubuskie
Osada z VII i początku VIII wieku w Mozowie, stan. 23, woj. lubuskie. Źródła archeologiczne i środowiskowe Piotr Gunia Wyniki badań petrograficznych wczesnośredniowiecznej ceramiki z osady w Mozowie, stan.
Bardziej szczegółowoWykorzystanie lokalnych zasobów kruszyw naturalnych do budowy dróg
II Warmińsko-Mazurskie Forum Drogowe Wykorzystanie lokalnych zasobów kruszyw naturalnych do budowy dróg Marta WASILEWSKA Politechnika Białostocka Lidzbark Warmiński, 5 października 2015r. I. WPROWADZENIE
Bardziej szczegółowoRozdział 28 - Inne galeny
Rozdział 28 - Inne galeny Okaz 1 - MCh/P/11403 - Galena druzowa - 2-6-2: Próbka z II horyzontu rudnego, Trzebionka, rejon szybiku 18. Galena druzowa narastająca na dnie dużej kawerny w dolomitach kruszconośnych.
Bardziej szczegółowoSKAŁY NATURALNE SKUPISKA MINERAŁÓW JEDNORODNYCH LUB RÓŻNORODNYCH KALSYFIKACJA SKAŁ ZE WZGLĘDU NA ICH GENEZĘ
SKAŁY NATURALNE SKUPISKA MINERAŁÓW JEDNORODNYCH LUB RÓŻNORODNYCH KALSYFIKACJA SKAŁ ZE WZGLĘDU NA ICH GENEZĘ MAGMOWE POWSTAJĄCE Z KRYSTALIZACJI MAGMY, LAWY I SUBSTANCJI IM TOWARZYSZĄCYCH OSADOWE POWSTAJĄCE
Bardziej szczegółowoSTRUKTURALNA I METAMORFICZNA EWOLUCJA WSCHODNIEJ OKRYWY GRANITU KARKONOSZY W POŁUDNIOWEJ CZĘŚCI RUDAW JANOWICKICH I GRZBIECIE LASOCKIM 2
GEOLOGIA SUDETICA VOL. 29, 1, 1995, 31-103 Stanisław MAZUR 1 STRUKTURALNA I METAMORFICZNA EWOLUCJA WSCHODNIEJ OKRYWY GRANITU KARKONOSZY W POŁUDNIOWEJ CZĘŚCI RUDAW JANOWICKICH I GRZBIECIE LASOCKIM 2 Structural
Bardziej szczegółowoOPIS GEOSTANOWISKA. Dawid Białek. Informacje ogólne (weryfikacja) Charakterystyka geologiczna geostanowiska Późny kambr/wczesny ordowik Litologia
OPIS GEOSTANOWISKA Dawid Białek Informacje ogólne (weryfikacja) Nr obiektu 39 Nazwa obiektu (oficjalna, obiegowa lub nadana) Skałki gnejsów w Doboszowicach Współrzędne geograficzne [WGS 84 hddd.dddd] Miejscowość
Bardziej szczegółowoGEOLOGICZNY PROFIL OCIOSÓW HISTORYCZNYCH WYROBISK PODZIEMNEJ TRASY EDUKACYJNEJ W SZKLARACH
Hereditas Minariorum, 4, 2017, 231 240 www.history-of-mining.pwr.wroc.pl ISSN 2391-9450 (print) ISSN 2450-4114 (online) DOI: 10.5277/hm170416 Wojciech KACZAN GEOLOGICZNY PROFIL OCIOSÓW HISTORYCZNYCH WYROBISK
Bardziej szczegółowoOPIS GEOSTANOWISKA. Jacek Szczepański. Informacje ogólne
OPIS GEOSTANOWISKA Jacek Szczepański Informacje ogólne Nr obiektu Nazwa obiektu (oficjalna, obiegowa lub nadana) Współrzędne geograficzne [WGS 84 hddd.dddd] Miejscowość Opis lokalizacji i dostępności:
Bardziej szczegółowoOPIS GEOSTANOWISKA. Dawid Białek. Informacje ogólne
OPIS GEOSTANOWISKA Dawid Białek Informacje ogólne Nr obiektu 43 Nazwa obiektu (oficjalna, Kamieniołom kwarcytów koło Przeworna obiegowa lub nadana) Współrzędne geograficzne [WGS 84 hddd.dddd] Długość:
Bardziej szczegółowoProgram RID NCBiR Reaktywność alkaliczna krajowych kruszyw"
Program RID NCBiR Reaktywność alkaliczna krajowych kruszyw" Jakość krajowych łamanych kruszyw mineralnych z uwzględnieniem oceny ich reaktywności alkalicznej w betonie II Wschodnie Forum Drogowe, Suwałki
Bardziej szczegółowoMateriały miejscowe i technologie proekologiczne w budowie dróg
Naukowo techniczna konferencja szkoleniowa Materiały miejscowe i technologie proekologiczne w budowie dróg Łukta, 17 19 września 2008 Zasoby materiałów w miejscowych do budowy dróg na terenie Warmii i
Bardziej szczegółowoOBOZOWISKA, OSADY, WSIE. WROCŁAW WIDAWA 17
OBOZOWISKA, OSADY, WSIE. WROCŁAW WIDAWA 17 UNIWERSYTET WROCŁAWSKI Instytut Archeologii OBOZOWISKA, OSADY, WSIE. WROCŁAW WIDAWA 17 REDAKCJA MIROSŁAW MASOJĆ WROCŁAW 2014 Recenzent: prof. dr hab. Michał
Bardziej szczegółowoOdsłonięcie gnejsów z Gościęcic. Długość: 17, Szerokość: 50,
OPIS GEOSTANOWISKA Teresa Oberc-Dziedzic Informacje ogólne Nr obiektu 1 Nazwa obiektu (oficjalna, obiegowa lub nadana) Odsłonięcie gnejsów z Gościęcic Współrzędne geograficzne [WGS 84 hddd.dddd] Długość:
Bardziej szczegółowoŁom kwarcytów koło Kuropatnika
OPIS GEOSTANOWISKA Dawid Białek Informacje ogólne Nr obiektu 44 Nazwa obiektu (oficjalna, obiegowa lub nadana) Łom kwarcytów koło Kuropatnika Współrzędne geograficzne [WGS 84 hddd.dddd] Długość: 17.112133
Bardziej szczegółowoSUROWCE MINERALNE. Wykład 8
SUROWCE MINERALNE Wykład 8 Podziałkruszyw budowlanych kruszywa mineralne: naturalne i łamane, kruszywa sztuczne (np. żużlowe), kruszywa z recyklingu. Kruszywa łamane na rynku krajowym są produkowane ze
Bardziej szczegółowoCMENTARZ SALWATORA PIERWSZA NEKROPOLA WROCŁAWSKICH PROTESTANTÓW CEMETERY OF OUR SAVIOUR THE FIRST PROTESTANT BURIAL SITE IN WROCŁAW
WRATISLAVIA ANTIQUA 21 CMENTARZ SALWATORA PIERWSZA NEKROPOLA WROCŁAWSKICH PROTESTANTÓW CEMETERY OF OUR SAVIOUR THE FIRST PROTESTANT BURIAL SITE IN WROCŁAW ZESPÓŁ DO BADAŃ ŚREDNIOWIECZNEGO I NOWOŻYTNEGO
Bardziej szczegółowoBadania mineralogiczne wybranych obszarów Krakowa, jako podstawa rekonstrukcji przeszłości
Maciej Pawlikowski* adania mineralogiczne wybranych obszarów Krakowa, jako podstawa rekonstrukcji przeszłości */ Zakład Mineralogii, Petrografii i Geochemii, kademia Górniczo-Hutnicza, l. Mickiewicza 30,
Bardziej szczegółowoSKAŁY KOMPLEKSU MAGMOWEGO WYSPY GOMERA
GÓRNICTWO I GEOLOGIA 2011 Tom 6 Zeszyt 4 Katarzyna STANIENDA Politechnika Śląska, Wydział Górnictwa i Geologii, Instytut Geologii Stosowanej SKAŁY KOMPLEKSU MAGMOWEGO WYSPY GOMERA Streszczenie. W artykule
Bardziej szczegółowoKamieniołom gnejsu w Henrykowie. Długość: 16.99766123 Szerokość: 50.64527683
OPIS GEOSTANOWISKA Stanisław Madej Informacje ogólne Nr obiektu 14 Nazwa obiektu (oficjalna, obiegowa lub nadana) Kamieniołom gnejsu w Henrykowie Współrzędne geograficzne [WGS 84 hddd.dddd] Długość: 16.99766123
Bardziej szczegółowoODPORNOŚĆ KRUSZYW NA POLEROWANIE W ASPEKCIE ICH PRZYDATNOŚCI DO WARSTWY ŚCIERALNEJ NAWIERZCHNI DROGOWEJ
Prace Naukowe Instytutu Górnictwa Nr 134 Politechniki Wrocławskiej Nr 134 Studia i Materiały Nr 41 2012 Marta WASILEWSKA* kruszywo drogowe, warstwa ścieralna, wskaźnik polerowalności PSV, właściwości przeciwpoślizgowe
Bardziej szczegółowoŁom serpentynitów na wzgórzu Siodlasta. Długość: Szerokość:
OPIS GEOSTANOWISKA Stanisław Madej Informacje ogólne Nr obiektu 35 Nazwa obiektu (oficjalna, obiegowa lub nadana) Łom serpentynitów na wzgórzu Siodlasta Współrzędne geograficzne [WGS 84 hddd.dddd] Długość:
Bardziej szczegółowoZdj.11. Szczeliny wypełniona szarą substancją ilasto-węglanową z licznymi dobrze wykształconymi kryształkami kwarcu głębokość 155,77m.
Zdj.11. Szczeliny wypełniona szarą substancją ilasto-węglanową z licznymi dobrze wykształconymi kryształkami kwarcu głębokość 155,77m. Zdj.12. Strefa wapienia brekcjowatego (161,34-161,54m). Warstwa geotechniczna
Bardziej szczegółowoOKREŚLANIE WIEKU WZGLĘDNEGO względem innych warstw
PROFILE GEOLOGICZNE OKREŚLANIE WIEKU WZGLĘDNEGO względem innych warstw METODA STRATYGRAFICZNA METODA PETROGRAFICZNA METODA PALENTOLOGICZNA ANALIZA PYŁKOWA (PALINOLOGIA) METODA STRATYGRAFICZNA zasada superpozycji
Bardziej szczegółowoOKREŚLANIE WIEKU WZGLĘDNEGO względem innych warstw
PROFILE GEOLOGICZNE OKREŚLANIE WIEKU WZGLĘDNEGO względem innych warstw METODA STRATYGRAFICZNA METODA PETROGRAFICZNA METODA PALENTOLOGICZNA ANALIZA PYŁKOWA (PALINOLOGIA) METODA STRATYGRAFICZNA zasada superpozycji
Bardziej szczegółowoOPIS GEOSTANOWISKA. Dawid Białek. Informacje ogólne. Charakterystyka geologiczna geostanowiska Wczesny paleozoik Litologia
OPIS GEOSTANOWISKA Dawid Białek Informacje ogólne Nr obiektu 120 Nazwa obiektu (oficjalna, obiegowa lub nadana) Skarpa zbudowana z amfibolitów przy drodze Sienice - Księginice Współrzędne geograficzne
Bardziej szczegółowoAkademia Górniczo-Hutnicza im. S. Staszica w Krakowie Wydział Inżynierii Materiałowej i Ceramiki. Instrukcja SUROWCE MINERALNE.
Akademia Górniczo-Hutnicza im. S. Staszica w Krakowie Wydział Inżynierii Materiałowej i Ceramiki Instrukcja SUROWCE MINERALNE Laboratorium I Analiza mikroskopowa w świetle przechodzącym Opracował: mgr
Bardziej szczegółowoPrace Naukowe Instytutu Górnictwa Nr 87 Politechniki Wrocławskiej Nr 87 PERSPEKTYWY WZNOWIENIA EKSPLOATCJI NIEKTÓRYCH ZŁÓŻ ZWIĘZŁYCH SUROWCÓW SKALNYCH
Prace Naukowe Instytutu Górnictwa Nr 87 Politechniki Wrocławskiej Nr 87 Studia i Materiały Nr 28 2000 Jarosława SZWED-LORENZ * Stanisław ŚLUSARCZYK* surowce skalne, zasoby, eksploatacja PERSPEKTYWY WZNOWIENIA
Bardziej szczegółowoOPIS GEOSTANOWISKA. Jacek Szczepański. Informacje ogólne
OPIS GEOSTANOWISKA Jacek Szczepański Informacje ogólne Nr obiektu Nazwa obiektu (oficjalna, obiegowa lub nadana) Współrzędne geograficzne [WGS 84 hddd.dddd] Miejscowość Opis lokalizacji i dostępności:
Bardziej szczegółowoŁom granitu Mała Kotlina
OPIS GEOSTANOWISKA Marcin Goleń Informacje ogólne Nr obiektu 83 Nazwa obiektu (oficjalna, obiegowa lub nadana) Łom granitu Mała Kotlina Współrzędne geograficzne [WGS 84 hddd.dddd] Długość: 1871289.145
Bardziej szczegółowoELEMENTY GEOCHEMII SKAŁ METAMORFICZNYCH
ELEMENTY GEOCHEMII SKAŁ METAMORFICZNYCH Metamorfizm to zespół procesów powodujących przeobrażenie skał w stanie stałym w warunkach podwyższonego ciśnienia i temperatury i działania czynników chemicznych
Bardziej szczegółowoOdporność na polerowanie mieszanek mineralnych na bazie kruszyw drogowych o różnym wskaźniku PSV
Odporność na polerowanie mieszanek mineralnych na bazie kruszyw drogowych o różnym wskaźniku PSV WŁADYSŁAW GARDZIEJCZYK Politechnika Białostocka w.gardziejczyk@pb.edu.pl MARTA WASILEWSKA Politechnika Białostocka
Bardziej szczegółowoOBIEKTY PRZYRODY NIEOŻYWIONEJ WYSPY TENERYFA
GÓRNICTWO I GEOLOGIA 2011 Tom 6 Zeszyt 4 Katarzyna STANIENDA, Adam WASILCZYK Politechnika Śląska, Wydział Górnictwa i Geologii, Instytut Geologii Stosowanej OBIEKTY PRZYRODY NIEOŻYWIONEJ WYSPY TENERYFA
Bardziej szczegółowoOLSZTYŃSKIE PLANETARIUM I OBSERWATORIUM ASTRONOMICZNE POLSKIE TOWARZYSTWO METEORYTOWE II SEMINARIUM METEORYTOWE 24-26.04.
OLSZTYŃSKIE PLANETARIUM I OBSERWATORIUM ASTRONOMICZNE POLSKIE TOWARZYSTWO METEORYTOWE II SEMINARIUM METEORYTOWE 24-26.4.23 OLSZTYN Marian SZURGOT 1, Krzysztof POLAŃSKI 2 BADANIA MIKROSKOPOWE CHONDRYTÓW
Bardziej szczegółowoOPIS GEOSTANOWISKA grzbiet łupkowy pod Gromnikiem
OPIS GEOSTANOWISKA grzbiet łupkowy pod Gromnikiem (1-2 stron maszynopisu) Informacje ogólne (weryfikacja) Nr obiektu Nazwa obiektu (oficjalna, Grzbiet łupkowy na północny wschód od Gromnika (brak nazwy
Bardziej szczegółowo