Równina Gryficka. Lokalizacja INFORMACJE SZCZEGÓŁOWE

Transkrypt

1 Równina Gryficka Lokalizacja + 20 km 20 mi Dane mapy OpenStreetMap CC BY-SA, WODGIK Szczecin INFORMACJE SZCZEGÓŁOWE Równina Gryficka to region w północnej części województwa zachodniopomorskiego, administracyjnie podzielony między powiaty: gryficki, kamieński, kołobrzeski oraz świdwiński. Kraina jest częścią Pobrzeża Szczecińskiego, leży na południe od Wybrzeża Trzebiatowskiego, od wschodu graniczy z Równiną Białogardzką, od południa z Równiną Nowogardzką a od północnego wschodu z Równiną Goleniowską. Środkiem regionu, w kierunku północnym, płynie Rega, najdłuższa rzeka Pomorza Zachodniego. Nad jej brzegami znajdują się dwa większe miasta równiny: Gryfice i Płoty. Przez teren Równiny Gryfickiej przebiega droga krajowa nr 6, prowadząca od granicy z Niemcami w Kołbaskowie, przez Szczecin, Nowogard i Płoty w kierunku Koszalina i Gdańska, a także drogi wojewódzkie: nr 105, nr 108, nr 109 oraz nr 110. WSPÓŁRZĘDNE , ' 34'', 15 11' 19'' DATA Kraina obejmuje swym zasięgiem pas wysoczyzn morenowych, ciągnących się od doliny Dziwny na zachodzie po dolinę Parsęty na wschodzie. Jej powierzchnia wynosi około 2100 km2. Rzeźba terenu ukształtowana została w wyniku ostatniego zlodowacenia. W wielu miejscach wytworzyły się

2 polodowcowe pagórki oraz niskie, podłużne, owalne wały tzw. ozy. Do szczególnie wyróżniających się form zaliczany jest Oz Świeszewski w gminie Gryfice i Oz Drozdowski w gminie Siemyśl. Poza tym kraina poprzecinana jest wąskimi, długimi obniżeniami terenu (rynnami polodowcowymi), biegnącymi z północy na południe. Przeciętna wysokość powierzchni równiny n.p.m. waha się od około 30 m na zachodzie i północy do ponad 70 m na południu. Najwyższym punktem jest wzgórze Kobyla Góra o wysokości 85,5 m n.p.m., znajdujące się w gminie Rymań. Wraz z kilkoma innymi wzgórzami (Dębowa Góra, Łysica, Niedźwiedzianka, których wysokość wynosi odpowiednio 78, 76,5 i 75 m n.p.m.) zostało ono objęte ochroną przyrodniczą jako specjalny obszar ochrony siedlisk Kemy Rymańskie. Jest to kompleks leśno-łąkowy, składający się z szuwarów, torfowisk i podmokłych lasów, w których rosną głównie dęby, brzozy, sosny i buki, a w runie m.in. borówka czarna, orlica pospolita i trzcinnik leśny. To, jak cenne i unikatowe są walory przyrodnicze regionu, potwierdza wydzielenie w kilku innych miejscach strefy ochrony przyrody, np. w ramach programu Natura Przy północno-zachodnim krańcu krainy utworzono obszar ochrony siedlisk ptasich Bagna Rozwarowskie, który obejmuje fragment zabagnionych doliny rzek Grzybnicy i Wołczenicy. Znaczną część terenu pokrywają wilgotne łąki, pastwiska, rozlewiska i oczka wodne z zaroślami trzciny, wyrobiskami po eksploatacji torfu, a także skupiskami olchy. Swoje siedliska jedną z najważniejszych w Polsce ostoi ma tutaj wodniczka, zagrożony wyginięciem gatunek ptaka. W okolicach Płotów znajduje się rezerwat przyrody Wrzosowisko Sowno, chroniący bogatą florę torfowisk, wrzosowisk i lasu brzozowego. Oprócz tego na równinie znajdują się dwa zespoły przyrodniczo-krajobrazowe: Las Golczewski i Las Samliński, które obejmują fragmenty ekosystemu leśnego z licznymi okazami starych pomnikowych drzew, m.in. dębów, jaworów i buków. Najważniejszą rzeką regionu, przepływającą przez jego środek, jest Rega, najdłuższa rzeka Pomorza Zachodniego, nad którą leżę Gryfice i Płoty. Bywa groźna, szczególnie wczesną wiosną, kiedy przy stanie wody ok. 4,5 m często opuszcza swoje koryto, powodując liczne straty. Nazywana bywa

3 królową pomorskich rzek i to ona w dużej mierze wpłynęła na charakter, rozwój i bogactwo położonych nad jej brzegami miast. Charakterystyczną jej cechą są liczne zakola, urozmaicające krajobraz i stanowiące atrakcję turystyczną. Jest popularnym i stosunkowo łatwym miejscem do organizacji spływów kajakowych. Choć tylko miejscami przepływa przez tereny leśne, jej brzegi porośnięte są zróżnicowaną roślinnością, co pozwala na bliskie obcowanie z przyrodą. Poza Regą znaczącymi rzekami we wschodniej części regionu są Błotnica, Dębosznica i Mołstowa, zaś w zachodniej Wołczenica i Niemica. Różnice wysokości terenu sprawiają, że ich nurt jest zmienny i miejscami przypomina rzeki górskie. W wodach rzek Równiny Gryfickiej żyje wiele gatunków ryb, m.in. okoń, sandacz, płoć, ukleja, kiełb i miętus, a także chroniony głowacz białopłetwy, co sprawia, że przyciągają one wielu amatorów wędkarstwa. Na tym obszarze nie brakuje też jezior, z których największym jest Ostrowo o powierzchni 377 ha. Na jego południowo-wschodnim brzegu znajduje się rezerwat przyrody Wiejkowski Las, powołany w celu zachowania obszarów torfowisk i lasów bagiennych, z licznymi okazami starodrzewu, a także bogata populacją cisa pospolitego i woskownicy europejskiej. Innymi dużymi akwenami są Jezioro Okonie i Szczucze w pobliżu Golczewa, pomiędzy którymi w IX wieku istniało słowiańskie grodzisko. W zachodniej części krainy, nieopodal Golczewa, pod cienką warstwą osadów polodowcowych występują skały wapienne. Odsłonięto je w dawnych kamieniołomach koło Klębów oraz w Czarnogłowach. W latach podczas eksploatacji wapieni znajdowano tutaj ogromne, skamieniałe amonity, które dziś można podziwiać w muzeach w Szczecinie i Greifswaldzie. Dawną kopalnię wapieni w Czarnogłowach zalano wodą. Obecnie jest to jeden z najciekawszych zbiorników nurkowych w województwie, popularny zarówno wśród nurków z Polski, jak i Niemiec, Danii czy Holandii. Pod wodą można podziwiać ściany kredowe, zatopiony las i pozostałości po kopalni. Akwen często odwiedzają też wędkarze. Na piaskach i glinach Równiny Gryfickiej wytworzyły się żyzne gleby, dlatego większa część regionu jest eksploatowana rolniczo. Przeważają pola uprawne, a jedynie ok. 20% użytków rolnych zajmują łąki i

4 pastwiska. Sprzyjające warunki dla rolnictwa sprawiły, że osiedlano się na tych terenach od wieków, a niektóre osady dały początek dzisiejszym ośrodkom miejskim. Głównym miastem Równiny Gryfickiej są Gryfice, położone nad Regą. Prawa miejskie i nazwę otrzymały w 1262 roku od księcia pomorskiego Warcisława III. Dzięki ożywionemu handlowi, który umożliwiała rzeka, nastąpił szybki rozwój miasta. W XIII i XIV wieku powstały tu takie budowle, jak gotycki kościół mariacki i mury obronne z basztami i sześcioma bramami. Atrakcją turystyczną Gryfic jest zespół przyrodniczo-krajobrazowy Dolina Regi, który ciągnie się pasem zieleni w granicach miasta na długości około trzech kilometrów. W XIX wieku wybudowano na rzece młyn i spiętrzono wodę, budując sztuczny próg, dziś stanowiący atrakcję doliny rzeki. Innym wartym uwagi miastem są Płoty, które mogą poszczycić się wielowiekową historią i aż dwoma zamkami. Przepływająca tu Rega opasuje miasto łukiem jak fosą. Stary zamek zbudowano w latach 70. XIII wieku na miejscu słowiańskiego grodu z IX-X w. Była to kamienno ceglana wieża mieszkalna, otoczona później murem. W 1465 roku, w czasie najazdu kołobrzeżan na miasto, zamek został zniszczony, a odbudował go i rozbudował Dinnes Osten, właściciel części Płotów. Około 1540 roku do wieży dobudowano część mieszkalną, wykorzystując pozostałe mury obwodowe. Budowla spłonęła w 1860 roku i od tego czasu była nieużytkowaną ruiną, aż do lat 60. XX wieku, kiedy znów ją odbudowano i przeznaczono na archiwum oraz bibliotekę. Na przełomie XVI i XVII wieku ród Ostenów zbudował drugą, renesansową siedzibę, otoczoną obwałowaniami i fosą, w odległości około 300 m od starego zamku. Do nowszej budowli przylega cenny park, pochodzący z XVIII wieku, na terenie którego rośnie około 75 gatunków drzew i krzewów, w tym wiele egzotycznych okazów. Wędrując po Równinie Gryfickiej warto odwiedzić kilka mniejszych, ale interesujących miejscowości. Zaglądając do Golczewa, dawnego grodu Wolinian, można obejrzeć stare grodzisko z IX-XII wieku, leżące na półwyspie jeziora Okonie, kościół i wieżę zamkową z XV wieku, będącą pozostałością zamku biskupów kamieńskich, a także zabytkowe domy mieszkalne z XVIII i XIX wieku.

5 Świadectwa dawnej historii zachowały się też we wsiach regionu. Dawniej należały one do możnych rodów szlacheckich, które budowały w nich swoje siedziby. W Rybokartach w gminie Gryfice znajduje się dwór, którego początki sięgają XVIII wieku, a obecny, neogotycki wygląd nadano mu na przełomie XIX i XX wieku. Otoczony jest parkiem krajobrazowym, a dziś znajduje się w nim hotel. Obecnie, taką samą funkcję pełni pięknie odrestaurowany pałac w Rymaniu, wzniesiony w 1751 roku i przebudowany w stylu klasycystycznym pod koniec XIX wieku. Otoczenie stanowi założenie parkowe, w którym zachowały się elementy dawnego układu z ciągiem spacerowym i stawem z wysepką. Piękny przykład dworu myśliwskiego stanowi kompleks w Świerznie, powstały w latach Jest to kilka budynków wniesionych techniką ryglową, noszących elementy stylu barokowego. W budynku południowym znajduje się dawna sala balowa, w której zachowała się drewniana empora muzyczna z tablicą z herbem von Flemmingów, zaś na sklepieniu pomieszczenia wciąż widoczne są malowidła. W 1896 roku uruchomiono na trasie Gryfice- Niechorze pierwszy odcinek kolei wąskotorowej. Kiedyś do Gryfickiej Kolei Wąskotorowej należało 175 km torów łączących m.in. Trzebiatów, Płoty, Rewal, Trzęsacz, Golczewo i Stepnicę. Do dziś zachowało się tylko 39 km linii łączącej Gryfice z Pogorzelicą. W 1973 roku powstało w Gryficach muzeum i Skansen Kolei Wąskotorowych Pomorza Zachodniego. Obszar równiny znakomicie nadaje się do uprawiania turystyki pieszej, rowerowej i konnej. Na terenie powiatu gryfickiego tworzona jest sieć szlaków rowerowych pod nazwą Gryfland. Powstały już cztery z ośmiu projektowanych. Przez region przebiegają znakowane szlaki piesze: żółty Szlak Doliny Niemicy, czerwony Szlak przez Las Golczewski czy zielony Szlak Stepnicko-Rokicki. Podczas wędrówki podziwiać można krajobrazowe i przyrodnicze walory regionu. Atrakcje miłośnikom kajakarstwa zapewnią też rzeki Równiny Gryfickiej. Rega to jeden z najpopularniejszych szlaków kajakowych na Pomorzu Zachodnim. Spływ można zacząć już w Świdwinie, początkującym proponuje się start w Łobzie. W zależności od obranej trasy,

6 spływ może trwać od jednego do kilku dni. Po drodze jest kilka miejsc do biwakowania i odpoczynku, zaś sprzęt można wynająć w wypożyczalniach lub pensjonatach. Mniejsze rzeki Równiny Gryfickiej, takie jak Wołczenica, Niemica, czy Mołstowa są o wiele trudniejsze i poleca się je wytrawnym kajakarzom. Nurków przyciąga wspomniane wcześniej jezioro w Czarnogłowach. Zaś te osoby, które preferują spokojniejszy wypoczynek, np. podczas wędkowania, z pewnością także będą usatysfakcjonowane ilością i jakością okolicznych zbiorników wodnych. Autor: Bartosz Zasieczny Media KOMENTARZE Zaloguj się, aby dodać komentarz. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Zachodniopomorskiego na lata