ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁ ODOWSKA LUBLIN POLONIA. Air emission of merkaptans and other sulfur compounds from poultry farm
|
|
- Tomasz Borowski
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁ ODOWSKA LUBLIN POLONIA VOL. XXVI (2) SECTIO EE 2008 Katedra Higieny Zwierząt i Środowiska Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie, ul. Akademicka 13, Lublin, anna.korzeniowska@up.lublin.pl ANNA CHMIELOWIEC-KORZENIOWSKA, LESZEK TYMCZYNA, RENATA WIĘCH Air emission of merkaptans and other sulfur compounds from poultry farm Emisja merkaptanów i innych związków siarki z fermy drobiu Summary. The air chromatographic analysis conducted at the poultry farm and its surrounding area aimed at determination of organic and inorganic sulfur compound concentration. The studies revealed the presence of air sulfur compounds of a markedly odourgenic nature, such as hydrogen sulfide, sulfides, disulfides and merkaptans. The average concentration of sulfur compounds (including unidentified ones) in the air of the hen house reached µg m -3. Besides, the increased gaseous pollutant level in the air was established. The content of the determined contaminants was subject to a sampling site and time, in that atmospheric air temperature. The concentration of the identified merkaptans sum exceeded the average reference values in the air for a calendar year. Key words: air, sulfur compounds, poultry farm INTRODUCTION The environment degradation process has been observed to rise so rapidly that the only chance for further economic advance is the effective environmental management program to control the actual quantity of pollutants released to the atmosphere. That refers to all the sectors of economy, both industry and municipal economy as well as agriculture. Out of breeding farms, the poultry ones are recognized the major source of emissions [Koerkamp et al. 1998; Tymczyna et al. 2000]. The poultry industry has become increasingly consolidated, specialized and automated, consequently, it generates large amounts of by-products, including that high loads of organic and inorganic off-gases. The compounds released through the microbiological processes often show toxic and odorogenous properties that pose a threat to animal health and discomfort of neighboring residents. The objective of the present research was to assess air hygiene in the hen houses of meat-type hens and within the poultry farm.
2 14 A. Chmielowiec-Korzeniowska, L. Tymczyna, R. Więch MATERIAL AND METHODS The investigations were conducted in the farm of meat-type hens Cobb and Ross lines of total 60 thousand stock and annual production of over 10 million eggs, near Góra Kalwaria in 2006 and In the present study, air hygiene evaluation included the analysis of indoor (breeding) and outdoor (atmospheric) air pollutant concentration. The air for analysis was collected at three measurements sites: 1) hen house, 2) between the hen houses (atmospheric air), 3) 100 m off the farm boundary. At each measurement site, 2 air samples were taken in 5 consecutive series. Totally, 30 air samples were obtained throughout the 7-month research period (April October). Volatile organic air pollutants were determined using the gaseous chromatography procedure. The air samples (2 3 l) were collected with an electrical pump into Tedlar bags. Organic compounds present in the air samples were concentrated through adsorption then desorbed using the kit for thermal desorption TDV Model 890, Dynatherm Analytical Instruments Inc. for the chromatography system HP 5890 series II, Hewlett Packard equipped with a selective flame photometric detector (FPD) combined with S-filter of 393 nm wave length. The air samples were withdrawn to bubblers in order to determine their inorganic compound contents using a Water`s liquid chromatograph connected with analytical column IC-PAK Anion HR combined with a conductometric detector and UV. Besides the air chromatographic analysis, there were monitored the thermal and moisture properties of atmospheric air that were maintained at a constant level 18 ± 0.5 C and 45 ± 0.5% in the hen house. The obtained data were analyzed statistically with Student`s t test. RESULTS AND DISCUSSION The air chromatographic analysis conducted at the hen farm and its surroundings aimed at determination of the odorogenous inorganic and organic sulfur compound contents. The mean concentration of indoor (hen house) air sulfur compounds (including unidentified ones) was found to reach µg m -3 (Tab. 1). The established pollutant levels tended to decrease with the distance downwind from the poultry houses. The dependence was not confirmed statistically. The analyzed air samples showed the presence of hydrogen sulfide and sulfur dioxide as well as sulfide, disulfide and merkaptans. The highest contents of nearly all gaseous pollutants were detected in the hen house. The reported differences were statistically significant only for diethyl sulfide and ethyl merkaptan, whose mean air concentrations in the poultry house averaged 1.83 µg m -3 and µg m -3, respectively. Some pollutants had the highest levels recorded between the poultry buildings due to poultry manure stored in this place that constituted the source of air pollution with odorogenous compounds. Hence, the highest contents of hydrogen sulfide, SO 2 and methyl ethyl sulfide were detected there. However, higher concentrations of the identified compounds recorded off-farm were likely to emerge through these compounds release to the atmosphere from the ventilation system.
3 Air emission of merkaptans and other sulfur compounds from poultry farm 15 Table 1. Air sulfur compound concentration in each site (µg m -3 ) Tabela 1. Koncentracja związków siarki w powietrzu w poszczególnych miejscach (µg m -3 ) Compound Związek poultry house kurnik Place, Miejsce between poultry houses między kurnikami 100 m from the farm boundary 100 m od granicy fermy M SD M SD M SD Hydrogen sulfide Siarkowodór SO CS nd Diethyl sulfide Siarczek dwuetylowy A, B B A Methyl sulfide Siarczek metylowy nd Dipropyl sulfide Siarczek dwupropylowy Methyl ethyl sulfide Siarczek metyloetylowy Methyl propyl sulfide Siarczek metylopropylowy nd nd Dimethyl disulfide Dwusiarczek dwumetylowy nd Ethyl merkaptan Merkaptan etylowy a a Methyl merkaptan Merkaptan metylowy nd Isopropyl merkaptan Merkaptan izopropylowy Butylic merkaptan Merkaptan butylowy Total, including unidentified Razem (w tym niezidentyfikowane) a, b values denoted with the same letters differ significantly at p 0.05 (a, b ) and p 0.01 (A, B ), wartości zaznaczone tymi samymi literami różnią się statystycznie dla p 0,05 (a, b ) i p 0,01 (A, B ) nd not detected, nie występuje The concentration of air gaseous pollutants showed marked fluctuations. The microbial change rate of sulfur compounds, and consequently the air pollutant level, was significantly affected by the outdoor air temperature. The content of merkaptans and sulfides was observed to increase over the research period with the peak in IV study series when the atmospheric air temperature recorded was over 15 o C (Tab. 3). Only for methyl ethyl sulfide, this difference proved to be statistically significant (p 0.01). In IV study series, its highest concentration µg m -3 was determined, which was three times the lowest value 0.79 µg m -3 established in III series.
4 16 A. Chmielowiec-Korzeniowska, L. Tymczyna, R. Więch Table 2. Air sulfur compound level in each series (µg m -3 ) Tabela 2. Koncentracja związków siarki w powietrzu atmosferycznym w poszczególnych seriach (µg m -3 ) Compound Związek Serie, Seria I II III IV V M SD M SD M SD M SD M SD Hydrogen sulfide A B Siarkowodór A,B 1.05 SO A A 0.46 CS nd Diethyl sulfide Siarczek dwuetylowy nd Methyl sulfide Siarczek metylowy nd Dipropyl sulfide Siarczek dwupropylowy Methyl ethyl sulfide Siarczek metyloetylowy 1.98 A B ABC C 0.30 nd Methyl propyl sulfide Siarczek metylopropylowy nd nd nd nd Dimethyl disulfide Dwusiarczek dwumetylowy nd nd nd Ethyl merkaptan Merkaptan etylowy Methyl merkaptan Merkaptan metylowy nd Isopropyl merkaptan Merkaptan izopropylowy nd nd nd Butylic merkaptan Merkaptan butylowy nd nd nd Total, including Unidentified ones Razem (w tym niezidentyfikowane) nd not detected, nie występuje Table 3. Results of air measurements over the study period Tabela 3. Wyniki pomiarów powietrza atmosferycznego w okresie badawczym Serie Seria Temperature, o C Temperatura, o C Relative humidity, % Wilgotność względna, % I II III IV V The present research revealed a significant decline in the rate of air pollution with hydrogen sulfide and sulfur dioxide (p 0.01). The highest level of these substances was noted in I study series, while the lowest in the last, i.e. V series. The gaseous pollutants being the source of noxious odors, mostly appear as mixtures of a large number of contributing compounds, whose qualitative composition still re-
5 Air emission of merkaptans and other sulfur compounds from poultry farm 17 mains unknown. They include sulforganic compounds, widely occurring in the environment where rapid decomposition of organic matter comprising sulfur proceeds [Rosenfeld et al. 2001]. An offensive rotten odor is detectable at low concentrations, e.g. ethyl merkaptan odor strength detectability is only 0,04 µg m -3 [Chyba 1975]. Exposure to malodor involves a subjective response of organism and thus is a factor producing development or enhancement of psychic discomfort that may lead to some disorders of the somatic system. The long-term exposure, however, has serious effects like immunity impairment, reduced performance and a higher rate of disease prevalence [Wood 1978]. The chemical characteristics of sulforganic substances frequently resemble those of hydrogen sulfide which is recognized to possess highly toxic properties. The compounds paralyze the respiratory and the central nervous system, while at high levels may damage pulmonary alveolus walls and cause necrosis [Roh et al. 1998; Sills et al. 2005]. Carbon dioxide is the main contributor to the atherosclerosis-based cardiovascular changes producing myocardial ischemia and hypertension. As a lyophillic compound, it penetrates the central and peripheral nervous system. Workers occupationally exposed to carbon dioxide were commonly reported to have gastrointestinal disorders, i.e. gastritis and bile ducts dysfunction [Seńczuk 2005]. According to the regulations laid out in the Act on Environmental Protection dated 2001 [Ustawa ], no emission standards or acceptable levels of substances in the air impose establishment of acceptable quantities of gaseous air components so that they do not exceed the reference values which are specified by the Regulation of the Ministry of Environment of 2002 [Rozporządzenie ]. Comparison of the data obtained for gaseous pollutants in the analyzed air revealed that only the concentration of merkaptan sum surpassed the average reference values for a calendar year 2.0 µg m -3 and 20.0 µg m -3 for an hour. On the other hand, the levels of sulfur dioxide, carbon disulfide and dimethyl disulfide under the same air emission regulation did not exceed the established reference values. Toxicity, a clear odorogenous character and emission rate of these compounds released from the poultry farm as well as their persistent high concentration in the air, even 100m downwind from the farm boundary, may be a useful indicator considered when setting up the protective zone (shelterbelt) around the animal farm. The type of odor constituents and their strength is dependent on birds` health, nutrition, kind of rotting and fermentative processes occurring in the litter bed. Efficient control strategies concerning the above mentioned factors, stringent compliance with the zoohygienic procedures as well as a good management plan for manure application effectively reduce odor production and emission over the area neighboring with a poultry farm. CONCLUSIONS 1. Air chromatographic evaluation conducted at the poultry farm revealed the presence of sulfur compounds of a strong odorogenous nature, including hydrogen sulfide, sulfides, disulfides and merkaptans. In the hen house air, the concentration of air pollution with sulfur compounds (in that unidentified) reached µg m -3. Besides, an increased level of air gaseous pollutants was also detected outside the poultry buildings.
6 18 A. Chmielowiec-Korzeniowska, L. Tymczyna, R. Więch 2. The levels of the determined pollutants were affected by a sampling site and time, including ambient temperature. 3. Concentration of all the identified merkaptans exceeded the reference values in the average atmospheric air for a calendar year. REFERENCES Chyba A., Progi zapachu substancji zanieczyszczających powietrze atmosferyczne. Gaz, Woda Tech. Sanit., 9, Koerkamp P.W.G.G., Metz J.H.M., Uenk G.H., Philips V.R., Holden M.R., Sneath R.W., Short J.L., White R.P. Hartung J., Seedorf J., Schroeder M., Linkert K.h., Pedersn S., Takai H., Johnsen J.O., Wathes C.M., Concentrations and emissions of ammonias in livestock buildings in Northern Europe. J. Agric. Eng. Res., 70, 1, Roh J., Cho M., Kim Ch., Lee K., Won J., Acid labile bound carbon disulfide in whole blond of rats as a biological indicator for carbon disulfide Exposure. Appl. Occup. Environ. Hyg. 13(4), Rosenfeld P E., Henry Ch L., Russell L. Dills, Harrison R. B., Comparison of odor from three different biosolids applied to forest soil. Water, Air, and Soil Pollution 127, Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 5 grudnia 2002 r. w sprawie odniesienia dla niektórych substancji w powietrzu (Dz.U. z 2003 r., nr 1, poz. 12). Seńczuk W., Toksykologia kliniczna. PZWL Warszawa. Sills R C., Jean Harry G., W M Valentine., Morgan D L., Interdisciplinary neurotoxicity inhalation studies: Carbon disulfide and carbonyl sulfide research in F344 rats. Toxic. Appl. Pharmac., 207, Tymczyna L., Malec H., Odój J., Badania emisji chemicznych zanieczyszczeń powietrza w fermie niosek reprodukcyjnych. Rocz. Nauk. Zoot. 29 (1), Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska. (Dz.U. z 2001 r., nr 62, poz. 527). Wood R.W., Stimulus properties of inhaled substances. Environ. Health Perspect., 26, Streszczenie. Analiza chromatograficzna powietrza zarówno na fermie kur, jak i w jej otoczeniu, przeprowadzona została w celu określenia wartości stężeń związków siarki pochodzenia organicznego i nieorganicznego. Badania wykazały obecność w powietrzu związków siarki o wyraźnie odorotwórczym charakterze, wśród nich: siarkowodoru, siarczków, dwusiarczków i merkaptanów. W powietrzu kurnika średnia koncentracja zanieczyszczeń związkami siarki (w tym niezidentyfikowanymi) wyniosła 73,06 µg m -3. Stwierdzono również zwiększoną koncentrację gazowych zanieczyszczeń w powietrzu atmosferycznym poza budynkami inwentarskimi. Na kształtowanie się poziomów oznaczonych zanieczyszczeń wpływ miały miejsce i czas pobierania prób oraz temperatura powietrza atmosferycznego. Koncentracja sumy zidentyfikowanych merkaptanów przekraczała wartości odniesienia w powietrzu atmosferycznym uśrednione dla roku kalendarzowego. Słowa kluczowe: powietrze, związki siarki, fermy kur
Analiza jakości powietrza atmosferycznego w Warszawie ocena skutków zdrowotnych
Analiza jakości powietrza atmosferycznego w Warszawie ocena skutków zdrowotnych Piotr Holnicki 1, Marko Tainio 1,2, Andrzej Kałuszko 1, Zbigniew Nahorski 1 1 Instytut Badań Systemowych, Polska Akademia
Cracow University of Economics Poland. Overview. Sources of Real GDP per Capita Growth: Polish Regional-Macroeconomic Dimensions 2000-2005
Cracow University of Economics Sources of Real GDP per Capita Growth: Polish Regional-Macroeconomic Dimensions 2000-2005 - Key Note Speech - Presented by: Dr. David Clowes The Growth Research Unit CE Europe
GLOBAL METHANE INITIATIVE PARTNERSHIP-WIDE MEETING 12-14.10.2011 Kraków, Poland
GLOBAL METHANE INITIATIVE PARTNERSHIP-WIDE MEETING 12-14.10.2011 Kraków, Poland INSTITUTE OF TECHNOLOGY AND LIVE SCIENCES POZNAŃ BRANCH Department of Environmental Management in Livestock Buildings and
SPITSBERGEN HORNSUND
Polska Stacja Polarna Instytut Geofizyki Polska Akademia Nauk Polish Polar Station Institute of Geophysics Polish Academy of Sciences BIULETYN METEOROLOGICZNY METEOROLOGICAL BULLETIN SPITSBERGEN HORNSUND
SPITSBERGEN HORNSUND
Polska Stacja Polarna Instytut Geofizyki Polska Akademia Nauk Polish Polar Station Institute of Geophysics Polish Academy of Sciences BIULETYN METEOROLOGICZNY METEOROLOGICAL BULLETIN SPITSBERGEN HORNSUND
SPITSBERGEN HORNSUND
Polska Stacja Polarna Instytut Geofizyki Polska Akademia Nauk Polish Polar Station Institute of Geophysics Polish Academy of Sciences BIULETYN METEOROLOGICZNY METEOROLOGICAL BULLETIN SPITSBERGEN HORNSUND
SPITSBERGEN HORNSUND
Polska Stacja Polarna Instytut Geofizyki Polska Akademia Nauk Polish Polar Station Institute of Geophysics Polish Academy of Sciences BIULETYN METEOROLOGICZNY METEOROLOGICAL BULLETIN SPITSBERGEN HORNSUND
aforementioned device she also has to estimate the time when the patients need the infusion to be replaced and/or disconnected. Meanwhile, however, she must cope with many other tasks. If the department
Has the heat wave frequency or intensity changed in Poland since 1950?
Has the heat wave frequency or intensity changed in Poland since 1950? Joanna Wibig Department of Meteorology and Climatology, University of Lodz, Poland OUTLINE: Motivation Data Heat wave frequency measures
www.irs.gov/form990. If "Yes," complete Schedule A Schedule B, Schedule of Contributors If "Yes," complete Schedule C, Part I If "Yes," complete Schedule C, Part II If "Yes," complete Schedule C, Part
SPITSBERGEN HORNSUND
Polska Stacja Polarna Instytut Geofizyki Polska Akademia Nauk Polish Polar Station Institute of Geophysics Polish Academy of Sciences BIULETYN METEOROLOGICZNY METEOROLOGICAL BULLETIN SPITSBERGEN HORNSUND
TYRE PYROLYSIS. REDUXCO GENERAL DISTRIBUTOR :: ::
TYRE PYROLYSIS Installation for rubber waste pyrolysis designed for processing of used tyres and plastic waste (polyethylene, polypropylene, polystyrene), where the final product could be electricity,
SPITSBERGEN HORNSUND
Polska Stacja Polarna Instytut Geofizyki Polska Akademia Nauk Polish Polar Station Institute of Geophysics Polish Academy of Sciences BIULETYN METEOROLOGICZNY METEOROLOGICAL BULLETIN SPITSBERGEN HORNSUND
Exposure assessment of mercury emissions
Monitoring and Analityka Zanieczyszczen Srodowiska Substance Flow of Mercury in Europe Prof. dr hab. inz. Jozef PACYNA M.Sc. Kyrre SUNDSETH Perform a litterature review on natural and anthropogenic emission
SPITSBERGEN HORNSUND
Polska Stacja Polarna Instytut Geofizyki Polska Akademia Nauk Polish Polar Station Institute of Geophysics Polish Academy of Sciences BIULETYN METEOROLOGICZNY METEOROLOGICAL BULLETIN SPITSBERGEN HORNSUND
SPITSBERGEN HORNSUND
Polska Stacja Polarna Instytut Geofizyki Polska Akademia Nauk Polish Polar Station Institute of Geophysics Polish Academy of Sciences BIULETYN METEOROLOGICZNY METEOROLOGICAL BULLETIN SPITSBERGEN HORNSUND
SPITSBERGEN HORNSUND
Polska Stacja Polarna Instytut Geofizyki Polska Akademia Nauk Polish Polar Station Institute of Geophysics Polish Academy of Sciences BIULETYN METEOROLOGICZNY METEOROLOGICAL BULLETIN SPITSBERGEN HORNSUND
SPITSBERGEN HORNSUND
Polska Stacja Polarna Instytut Geofizyki Polska Akademia Nauk Polish Polar Station Institute of Geophysics Polish Academy of Sciences BIULETYN METEOROLOGICZNY METEOROLOGICAL BULLETIN SPITSBERGEN HORNSUND
TECHNOLOGIE OCHRONY ŚRODOWISKA (studia I stopnia) Derywatyzacja w analizie środowiskowej zanieczyszczeń typu jony metali i jony metaloorganiczne
Destylacja z parą wodną jako metoda wzbogacania i izolacji zanieczyszczeń organicznych z próbek wodnych i stałych w środowiskowej analizie chromatograficznej Destylacja z parą wodną może być stosowana
Sargent Opens Sonairte Farmers' Market
Sargent Opens Sonairte Farmers' Market 31 March, 2008 1V8VIZSV7EVKIRX8(1MRMWXIVSJ7XEXIEXXLI(ITEVXQIRXSJ%KVMGYPXYVI *MWLIVMIWERH*SSHTIVJSVQIHXLISJJMGMEPSTIRMRKSJXLI7SREMVXI*EVQIVW 1EVOIXMR0E]XS[R'S1IEXL
www.irs.gov/form990. If "Yes," complete Schedule A Schedule B, Schedule of Contributors If "Yes," complete Schedule C, Part I If "Yes," complete Schedule C, Part II If "Yes," complete Schedule C, Part
Fizyka Procesów Klimatycznych Wykład 11 Aktualne zmiany klimatu: atmosfera, hydrosfera, kriosfera
Fizyka Procesów Klimatycznych Wykład 11 Aktualne zmiany klimatu: atmosfera, hydrosfera, kriosfera prof. dr hab. Szymon Malinowski Instytut Geofizyki, Wydział Fizyki Uniwersytet Warszawski malina@igf.fuw.edu.pl
Machine Learning for Data Science (CS4786) Lecture11. Random Projections & Canonical Correlation Analysis
Machine Learning for Data Science (CS4786) Lecture11 5 Random Projections & Canonical Correlation Analysis The Tall, THE FAT AND THE UGLY n X d The Tall, THE FAT AND THE UGLY d X > n X d n = n d d The
POMIAR BIOKONCENTRACJI ZANIECZYSZCZEŃ W OCENIE SKAŻENIA ŚRODOWISKA, NARAŻENIA ORGANIZMÓW ORAZ PROGNOZOWANIU EKOLOGICZNYCH EFEKTÓW ZANIECZYSZCZEŃ
Ekonomia i Środowisko 2 (49) 2014 Elżbieta Bonda-Ostaszewska POMIAR BIOKONCENTRACJI ZANIECZYSZCZEŃ W OCENIE SKAŻENIA ŚRODOWISKA, NARAŻENIA ORGANIZMÓW ORAZ PROGNOZOWANIU EKOLOGICZNYCH EFEKTÓW ZANIECZYSZCZEŃ
Patients price acceptance SELECTED FINDINGS
Patients price acceptance SELECTED FINDINGS October 2015 Summary With growing economy and Poles benefiting from this growth, perception of prices changes - this is also true for pharmaceuticals It may
SPITSBERGEN HORNSUND
Polska Stacja Polarna Instytut Geofizyki Polska Akademia Nauk Polish Polar Station Institute of Geophysics Polish Academy of Sciences BIULETYN METEOROLOGICZNY METEOROLOGICAL BULLETIN SPITSBERGEN HORNSUND
Krytyczne czynniki sukcesu w zarządzaniu projektami
Seweryn SPAŁEK Krytyczne czynniki sukcesu w zarządzaniu projektami MONOGRAFIA Wydawnictwo Politechniki Śląskiej Gliwice 2004 SPIS TREŚCI WPROWADZENIE 5 1. ZARZĄDZANIE PROJEKTAMI W ORGANIZACJI 13 1.1. Zarządzanie
Cracow University of Economics Poland
Cracow University of Economics Poland Sources of Real GDP per Capita Growth: Polish Regional-Macroeconomic Dimensions 2000-2005 - Keynote Speech - Presented by: Dr. David Clowes The Growth Research Unit,
TRANSPORT W RODZINNYCH GOSPODARSTWACH ROLNYCH
INŻYNIERIA W ROLNICTWIE. MONOGRAFIE 16 ENGINEERING IN AGRICULTURE. MONOGRAPHS 16 WIESŁAW GOLKA TRANSPORT W RODZINNYCH GOSPODARSTWACH ROLNYCH TRANSPORTATION IN RURAL FAMILY FARMS Falenty 2014 WYDAWNICTWO
Country fact sheet. Noise in Europe overview of policy-related data. Poland
Country fact sheet Noise in Europe 2015 overview of policy-related data Poland April 2016 The Environmental Noise Directive (END) requires EU Member States to assess exposure to noise from key transport
SPITSBERGEN HORNSUND
Polska Stacja Polarna Instytut Geofizyki Polska Akademia Nauk Polish Polar Station Institute of Geophysics Polish Academy of Sciences BIULETYN METEOROLOGICZNY METEOROLOGICAL BULLETIN SPITSBERGEN HORNSUND
Weronika Mysliwiec, klasa 8W, rok szkolny 2018/2019
Poniższy zbiór zadań został wykonany w ramach projektu Mazowiecki program stypendialny dla uczniów szczególnie uzdolnionych - najlepsza inwestycja w człowieka w roku szkolnym 2018/2019. Tresci zadań rozwiązanych
Streszczenie rozprawy doktorskiej
Doskonalenie pomiaru zawartości wody w produktach spożywczych z wykorzystaniem metody wagosuszarkowej bazującej na promieniowaniu IR mgr Sławomir Janas Streszczenie rozprawy doktorskiej Promotor pracy:
INSTYTUT GENETYKI I HODOWLI ZWIERZĄT POLSKIEJ AKADEMII NAUK W JASTRZĘBCU. mgr inż. Ewa Metera-Zarzycka
INSTYTUT GENETYKI I HODOWLI ZWIERZĄT POLSKIEJ AKADEMII NAUK W JASTRZĘBCU mgr inż. Ewa Metera-Zarzycka Profil metaboliczny osocza krwi i wartość biologiczna mleka krów w gospodarstwach ekologicznych Praca
WYKAZ DOROBKU NAUKOWEGO
SUMMARY Straight majority of technologies of industrially important products is based on reactions of catalytic character, one of such processes is dehydrogenation. Of substantial importance is for example
Network Services for Spatial Data in European Geo-Portals and their Compliance with ISO and OGC Standards
INSPIRE Conference 2010 INSPIRE as a Framework for Cooperation Network Services for Spatial Data in European Geo-Portals and their Compliance with ISO and OGC Standards Elżbieta Bielecka Agnieszka Zwirowicz
SSW1.1, HFW Fry #20, Zeno #25 Benchmark: Qtr.1. Fry #65, Zeno #67. like
SSW1.1, HFW Fry #20, Zeno #25 Benchmark: Qtr.1 I SSW1.1, HFW Fry #65, Zeno #67 Benchmark: Qtr.1 like SSW1.2, HFW Fry #47, Zeno #59 Benchmark: Qtr.1 do SSW1.2, HFW Fry #5, Zeno #4 Benchmark: Qtr.1 to SSW1.2,
ZGŁOSZENIE WSPÓLNEGO POLSKO -. PROJEKTU NA LATA: APPLICATION FOR A JOINT POLISH -... PROJECT FOR THE YEARS:.
ZGŁOSZENIE WSPÓLNEGO POLSKO -. PROJEKTU NA LATA: APPLICATION FOR A JOINT POLISH -... PROJECT FOR THE YEARS:. W RAMACH POROZUMIENIA O WSPÓŁPRACY NAUKOWEJ MIĘDZY POLSKĄ AKADEMIĄ NAUK I... UNDER THE AGREEMENT
DETERMINATION OF AMMONIA AND OTHER POLLUTANTS IN AIR AND IN THE AREA OF POULTRY KEEPING FARMS
Proceedings of ECOpole Vol. 5, No. 1 011 Zbigniew GORZKA 1, Marcin ZABOROWSKI 1, Marek KAŹMIERCZAK 1 Andrzej ŻARCZYŃSKI 1, Tadeusz PARYJCZAK 1, Adam KĘDZIORA 1 Radosław CIESIELSKI 1 and Monika PISAREK
Zarządzanie sieciami telekomunikacyjnymi
SNMP Protocol The Simple Network Management Protocol (SNMP) is an application layer protocol that facilitates the exchange of management information between network devices. It is part of the Transmission
SPITSBERGEN HORNSUND
Polska Stacja Polarna Instytut Geofizyki Polska Akademia Nauk Polish Polar Station Institute of Geophysics Polish Academy of Sciences BIULETYN METEOROLOGICZNY METEOROLOGICAL BULLETIN SPITSBERGEN HORNSUND
Analiza porównawcza zmian w rozbiorach wody z uwzględnieniem sposobu jej dostarczania do odbiorców
55 Analiza porównawcza zmian w rozbiorach wody z uwzględnieniem sposobu jej dostarczania do odbiorców Politechnika Koszalińska 1. Wstęp W związku z zaobserwowanym systematycznym zmniejszaniem się zużycia
SPITSBERGEN HORNSUND
Polska Stacja Polarna Instytut Geofizyki Polska Akademia Nauk Polish Polar Station Institute of Geophysics Polish Academy of Sciences BIULETYN METEOROLOGICZNY METEOROLOGICAL BULLETIN SPITSBERGEN HORNSUND
Międzynarodowa Konferencja Naukowa
POLSKIE TOWARZYSTWO NAUK OGRODNICZYCH ODDZIAŁ W LUBLINIE Międzynarodowa Konferencja Naukowa OGRODNICTWO W KSZTAŁTOWANIU JAKOŚCI ŻYCIA oraz Jubileusz 45-lecia Wydziału Ogrodnictwa i Architektury Krajobrazu
SPITSBERGEN HORNSUND
Polska Stacja Polarna Instytut Geofizyki Polska Akademia Nauk Polish Polar Station Institute of Geophysics Polish Academy of Sciences BIULETYN METEOROLOGICZNY METEOROLOGICAL BULLETIN SPITSBERGEN HORNSUND
SWPS Uniwersytet Humanistycznospołeczny. Wydział Zamiejscowy we Wrocławiu. Karolina Horodyska
SWPS Uniwersytet Humanistycznospołeczny Wydział Zamiejscowy we Wrocławiu Karolina Horodyska Warunki skutecznego promowania zdrowej diety i aktywności fizycznej: dobre praktyki w interwencjach psychospołecznych
METODA OGÓLNEJ OCENY STANU ŚRODO- WISKA OBSZARÓW WIEJSKICH NA PODSTAWIE INFORMACJI Z BANKU DANYCH REGIONALNYCH GUS I OSZACOWAŃ PROGRAMU EMEP
Ekonomia i Środowisko 2 (49) 2014 Jan Cetner Kazimierz Dyguś Marta Ogonowska Jerzy Wojtatowicz METODA OGÓLNEJ OCENY STANU ŚRODO- WISKA OBSZARÓW WIEJSKICH NA PODSTAWIE INFORMACJI Z BANKU DANYCH REGIONALNYCH
Ocena potrzeb pacjentów z zaburzeniami psychicznymi
Mikołaj Trizna Ocena potrzeb pacjentów z zaburzeniami psychicznymi przebywających na oddziałach psychiatrii sądowej Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Promotor: dr hab.n.med. Tomasz Adamowski,
STRESZCZENIE / ABSTRACT
STRESZCZENIE / ABSTRACT Wstęp: Rtęć jest metalem o silnym działaniu neuro, nefro i hepatotoksycznym oraz zwiększającym ryzyko chorób układu krążenia. Pracownicy zatrudnieni w zakładach przemysłowych wykorzystujących
Lek. Ewelina Anna Dziedzic. Wpływ niedoboru witaminy D3 na stopień zaawansowania miażdżycy tętnic wieńcowych.
Lek. Ewelina Anna Dziedzic Wpływ niedoboru witaminy D3 na stopień zaawansowania miażdżycy tętnic wieńcowych. Rozprawa na stopień naukowy doktora nauk medycznych Promotor: Prof. dr hab. n. med. Marek Dąbrowski
SPITSBERGEN HORNSUND
Polska Stacja Polarna Instytut Geofizyki Polska Akademia Nauk Polish Polar Station Institute of Geophysics Polish Academy of Sciences BIULETYN METEOROLOGICZNY METEOROLOGICAL BULLETIN SPITSBERGEN HORNSUND
SPITSBERGEN HORNSUND
Polska Stacja Polarna Instytut Geofizyki Polska Akademia Nauk Polish Polar Station Institute of Geophysics Polish Academy of Sciences BIULETYN METEOROLOGICZNY METEOROLOGICAL BULLETIN SPITSBERGEN HORNSUND
Analiza epidemiologiczna występowania i uwarunkowań pylicy górników kopalń węgla kamiennego w województwie śląskim w latach
mgr inż. Alina Mroczek Analiza epidemiologiczna występowania i uwarunkowań pylicy górników kopalń węgla kamiennego w województwie śląskim w latach 2003-2011 Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych
Rozpoznawanie twarzy metodą PCA Michał Bereta 1. Testowanie statystycznej istotności różnic między jakością klasyfikatorów
Rozpoznawanie twarzy metodą PCA Michał Bereta www.michalbereta.pl 1. Testowanie statystycznej istotności różnic między jakością klasyfikatorów Wiemy, że możemy porównywad klasyfikatory np. za pomocą kroswalidacji.
SPITSBERGEN HORNSUND
Polska Stacja Polarna Instytut Geofizyki Polska Akademia Nauk Polish Polar Station Institute of Geophysics Polish Academy of Sciences BIULETYN METEOROLOGICZNY METEOROLOGICAL BULLETIN SPITSBERGEN HORNSUND
POLITECHNIKA WARSZAWSKA. Wydział Zarządzania ROZPRAWA DOKTORSKA. mgr Marcin Chrząścik
POLITECHNIKA WARSZAWSKA Wydział Zarządzania ROZPRAWA DOKTORSKA mgr Marcin Chrząścik Model strategii promocji w zarządzaniu wizerunkiem regionu Warmii i Mazur Promotor dr hab. Jarosław S. Kardas, prof.
EDYTA KATARZYNA GŁAŻEWSKA METALOPROTEINAZY ORAZ ICH TKANKOWE INHIBITORY W OSOCZU OSÓB CHORYCH NA ŁUSZCZYCĘ LECZONYCH METODĄ FOTOTERAPII UVB.
Wydział Farmaceutyczny z Oddziałem Medycyny Laboratoryjnej Uniwersytet Medyczny w Białymstoku EDYTA KATARZYNA GŁAŻEWSKA METALOPROTEINAZY ORAZ ICH TKANKOWE INHIBITORY W OSOCZU OSÓB CHORYCH NA ŁUSZCZYCĘ
Helena Boguta, klasa 8W, rok szkolny 2018/2019
Poniższy zbiór zadań został wykonany w ramach projektu Mazowiecki program stypendialny dla uczniów szczególnie uzdolnionych - najlepsza inwestycja w człowieka w roku szkolnym 2018/2019. Składają się na
Ekonomiczne i społeczno-demograficzne czynniki zgonów osób w wieku produkcyjnym w Polsce w latach
UNIWERSTYTET EKONOMICZNY W POZNANIU WYDZIAŁ EKONOMII Mgr Marta Majtkowska Ekonomiczne i społeczno-demograficzne czynniki zgonów osób w wieku produkcyjnym w Polsce w latach 2002-2013 Streszczenie rozprawy
Karpacz, plan miasta 1:10 000: Panorama Karkonoszy, mapa szlakow turystycznych (Polish Edition)
Karpacz, plan miasta 1:10 000: Panorama Karkonoszy, mapa szlakow turystycznych (Polish Edition) J Krupski Click here if your download doesn"t start automatically Karpacz, plan miasta 1:10 000: Panorama
SPITSBERGEN HORNSUND
Polska Stacja Polarna Instytut Geofizyki Polska Akademia Nauk Polish Polar Station Institute of Geophysics Polish Academy of Sciences BIULETYN METEOROLOGICZNY METEOROLOGICAL BULLETIN SPITSBERGEN HORNSUND
Katedra i Zakład Biochemii Kierownik Katedry: prof. dr hab. n. med. Ewa Birkner
mgr Anna Machoń-Grecka Cytokiny i czynniki proangiogenne u pracowników zawodowo narażonych na oddziaływanie ołowiu i jego związków Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Promotor: prof. dr hab. n.
SPITSBERGEN HORNSUND
Polska Stacja Polarna Instytut Geofizyki Polska Akademia Nauk Polish Polar Station Institute of Geophysics Polish Academy of Sciences BIULETYN METEOROLOGICZNY METEOROLOGICAL BULLETIN SPITSBERGEN HORNSUND
AKADEMIA MORSKA W SZCZECINIE WYDZIAŁ MECHANICZNY ROZPRAWA DOKTORSKA. mgr inż. Piotr Smurawski
AKADEMIA MORSKA W SZCZECINIE WYDZIAŁ MECHANICZNY ROZPRAWA DOKTORSKA mgr inż. Piotr Smurawski ANALIZA CYKLU ŻYCIA SAMOCHODÓW OSOBOWYCH Z UWZGLĘDNIENIEM PROCESÓW OBSŁUGOWO-NAPRAWCZYCH Praca wykonana pod
Akademia Morska w Szczecinie. Wydział Mechaniczny
Akademia Morska w Szczecinie Wydział Mechaniczny ROZPRAWA DOKTORSKA mgr inż. Marcin Kołodziejski Analiza metody obsługiwania zarządzanego niezawodnością pędników azymutalnych platformy pływającej Promotor:
Charakterystyka kliniczna chorych na raka jelita grubego
Lek. Łukasz Głogowski Charakterystyka kliniczna chorych na raka jelita grubego Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Opiekun naukowy: Dr hab. n. med. Ewa Nowakowska-Zajdel Zakład Profilaktyki Chorób
Gdański Uniwersytet Medyczny Wydział Nauk o Zdrowiu z Oddziałem Pielęgniarstwa i Instytutem Medycyny Morskiej i Tropikalnej. Beata Wieczorek-Wójcik
Gdański Uniwersytet Medyczny Wydział Nauk o Zdrowiu z Oddziałem Pielęgniarstwa i Instytutem Medycyny Morskiej i Tropikalnej Beata Wieczorek-Wójcik Poziom obsad pielęgniarskich a częstość i rodzaj zdarzeń
Metodyki projektowania i modelowania systemów Cyganek & Kasperek & Rajda 2013 Katedra Elektroniki AGH
Kierunek Elektronika i Telekomunikacja, Studia II stopnia Specjalność: Systemy wbudowane Metodyki projektowania i modelowania systemów Cyganek & Kasperek & Rajda 2013 Katedra Elektroniki AGH Zagadnienia
www.irs.gov/form990. If "Yes," complete Schedule A Schedule B, Schedule of Contributors If "Yes," complete Schedule C, Part I If "Yes," complete Schedule C, Part II If "Yes," complete Schedule C, Part
CENTRUM CZYSTYCH TECHNOLOGII WĘGLOWYCH CLEAN COAL TECHNOLOGY CENTRE. ... nowe możliwości. ... new opportunities
CENTRUM CZYSTYCH TECHNOLOGII WĘGLOWYCH CLEAN COAL TECHNOLOGY CENTRE... nowe możliwości... new opportunities GŁÓWNY INSTYTUT GÓRNICTWA fluidalnym przy ciśnieniu maksymalnym 5 MPa, z zastosowaniem różnych
ROZPRAWY NR 128. Stanis³aw Mroziñski
UNIWERSYTET TECHNOLOGICZNO-PRZYRODNICZY IM. JANA I JÊDRZEJA ŒNIADECKICH W BYDGOSZCZY ROZPRAWY NR 128 Stanis³aw Mroziñski STABILIZACJA W ASNOŒCI CYKLICZNYCH METALI I JEJ WP YW NA TRWA OŒÆ ZMÊCZENIOW BYDGOSZCZ
TECHNOLOGIE OCHRONY ŚRODOWISKA (studia I stopnia) Mogilniki oraz problemy związane z ich likwidacją prof. dr hab. inż.
Pestycydy i problemy związane z ich produkcja i stosowaniem - problemy i zagrożenia związane z występowaniem pozostałości pestycydów w środowisku; Mogilniki oraz problemy związane z ich likwidacją - problem
Machine Learning for Data Science (CS4786) Lecture 11. Spectral Embedding + Clustering
Machine Learning for Data Science (CS4786) Lecture 11 Spectral Embedding + Clustering MOTIVATING EXAMPLE What can you say from this network? MOTIVATING EXAMPLE How about now? THOUGHT EXPERIMENT For each
OPINIA NIEZALEŻNEGO BIEGŁEGO REWIDENTA Dla Zgromadzenia Wspólników CRISIL Irevna Poland Sp. z o. o. 1. Przeprowadziliśmy badanie załączonego sprawozdania finansowego za rok zakończony dnia 31 grudnia 2016
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁ ODOWSKA LUBLIN POLONIA
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁ ODOWSKA LUBLIN POLONIA VOL. XXVII (1) SECTIO EE 2009 Department of Animal and Environmental Hygiene, University of Life Sciences in Lublin Akademicka 13, 20-950 Lublin
Few-fermion thermometry
Few-fermion thermometry Phys. Rev. A 97, 063619 (2018) Tomasz Sowiński Institute of Physics of the Polish Academy of Sciences Co-authors: Marcin Płodzień Rafał Demkowicz-Dobrzański FEW-BODY PROBLEMS FewBody.ifpan.edu.pl
!850016! www.irs.gov/form8879eo. e-file www.irs.gov/form990. If "Yes," complete Schedule A Schedule B, Schedule of Contributors If "Yes," complete Schedule C, Part I If "Yes," complete Schedule C,
DM-ML, DM-FL. Auxiliary Equipment and Accessories. Damper Drives. Dimensions. Descritpion
DM-ML, DM-FL Descritpion DM-ML and DM-FL actuators are designed for driving round dampers and square multi-blade dampers. Example identification Product code: DM-FL-5-2 voltage Dimensions DM-ML-6 DM-ML-8
MaPlan Sp. z O.O. Click here if your download doesn"t start automatically
Mierzeja Wislana, mapa turystyczna 1:50 000: Mikoszewo, Jantar, Stegna, Sztutowo, Katy Rybackie, Przebrno, Krynica Morska, Piaski, Frombork =... = Carte touristique (Polish Edition) MaPlan Sp. z O.O Click
CHARAKTERYSTYKA WARUNKÓW METEOROLOGICZNYCH W REJONIE DOŚWIADCZEŃ ŁĄKOWYCH W FALENTACH
WODA-ŚRODOWISKO-OBSZARY WIEJSKIE 2006: t. 6 z. specj. (17) WATER-ENVIRONMENT-RURAL AREAS s. 15 22 www.imuz.edu.pl Instytut Melioracji i Użytków Zielonych w Falentach, 2006 CHARAKTERYSTYKA WARUNKÓW METEOROLOGICZNYCH
Zakopane, plan miasta: Skala ok. 1: = City map (Polish Edition)
Zakopane, plan miasta: Skala ok. 1:15 000 = City map (Polish Edition) Click here if your download doesn"t start automatically Zakopane, plan miasta: Skala ok. 1:15 000 = City map (Polish Edition) Zakopane,
Metale ciężkie w glebach uprawnych jako możliwy czynnik zagrożenia zdrowia mieszkańców województwa śląskiego
Mgr inż. Renata Baranowska Metale ciężkie w glebach uprawnych jako możliwy czynnik zagrożenia zdrowia mieszkańców województwa śląskiego Rozprawa doktorska na stopień doktora nauk o zdrowiu Promotor pracy:
Raport bieżący: 44/2018 Data: g. 21:03 Skrócona nazwa emitenta: SERINUS ENERGY plc
Raport bieżący: 44/2018 Data: 2018-05-23 g. 21:03 Skrócona nazwa emitenta: SERINUS ENERGY plc Temat: Zawiadomienie o zmianie udziału w ogólnej liczbie głosów w Serinus Energy plc Podstawa prawna: Inne
Unit of Social Gerontology, Institute of Labour and Social Studies ageing and its consequences for society
Prof. Piotr Bledowski, Ph.D. Institute of Social Economy, Warsaw School of Economics local policy, social security, labour market Unit of Social Gerontology, Institute of Labour and Social Studies ageing
TECHNICAL CATALOGUE WHITEHEART MALLEABLE CAST IRON FITTINGS EE
TECHNICAL CATALOGUE WHITEHEART MALLEABLE CAST IRON FITTINGS EE Poland GENERAL INFORMATION USE Whiteheart malleable cast iron fittings brand EE are used in threaded pipe joints, particularly in water, gas,
SPITSBERGEN HORNSUND
Polska Stacja Polarna Instytut Geofizyki Polska Akademia Nauk Polish Polar Station Institute of Geophysics Polish Academy of Sciences BIULETYN METEOROLOGICZNY METEOROLOGICAL BULLETIN SPITSBERGEN HORNSUND
WPŁYW TEMPERATURY W POMIESZCZENIACH POMOCNICZYCH NA BILANS CIEPŁA W BUDYNKACH DLA BYDŁA
Inżynieria Rolnicza 8(96)/2007 WPŁYW TEMPERATURY W POMIESZCZENIACH POMOCNICZYCH NA BILANS CIEPŁA W BUDYNKACH DLA BYDŁA Tadeusz Głuski Katedra Melioracji i Budownictwa Rolniczego, Akademia Rolnicza w Lublinie
Wykaz linii kolejowych, które są wyposażone w urządzenia systemu ETCS
Wykaz kolejowych, które są wyposażone w urządzenia W tablicy znajdującej się na kolejnych stronach tego załącznika zastosowano następujące oznaczenia: - numer kolejowej według instrukcji Wykaz Id-12 (D-29).
Domy inaczej pomyślane A different type of housing CEZARY SANKOWSKI
Domy inaczej pomyślane A different type of housing CEZARY SANKOWSKI O tym, dlaczego warto budować pasywnie, komu budownictwo pasywne się opłaca, a kto się go boi, z architektem, Cezarym Sankowskim, rozmawia
BIOPHYSICS. Politechnika Łódzka, ul. Żeromskiego 116, Łódź, tel. (042)
BIOPHYSICS Prezentacja multimedialna współfinansowana przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego w projekcie pt. Innowacyjna dydaktyka bez ograniczeń - zintegrowany rozwój Politechniki
Investment expenditures of self-governement units in percentage of their total expenditure
CENTRAL STATISTICAL OFFICE STATISTICAL OFFICE IN KATOWICE Sustainable Development Indicators. Regional module More information: for substantive matters concerning: national indicators and those on the
PERSPEKTYWY ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU TRANSPORTU DROGOWEGO W POLSCE DO 2030 ROKU
Ekonomia i Środowisko 2 (49) 2014 Tadeusz Pindór Mariusz Trela PERSPEKTYWY ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU TRANSPORTU DROGOWEGO W POLSCE DO 2030 ROKU Tadeusz Pindór, dr hab. inż. Akademia Górniczo-Hutnicza Mariusz
Journal of Agribusiness and Rural Development
www.jard.edu.pl DOI: Journal of Agribusiness and Rural Development pissn 1899-5241 eissn 1899-5772 4(38) 2015, 725 736 THE USE OF SERVICES ON FARMS IN POLAND (BASED ON THE FADN DATA) * Małgorzata Kołodziejczak
ZGŁOSZENIE WSPÓLNEGO POLSKO -. PROJEKTU NA LATA: APPLICATION FOR A JOINT POLISH -... PROJECT FOR THE YEARS:.
ZGŁOSZENIE WSPÓLNEGO POLSKO -. PROJEKTU NA LATA: APPLICATION FOR A JOINT POLISH -... PROJECT FOR THE YEARS:. W RAMACH POROZUMIENIA O WSPÓŁPRACY NAUKOWEJ MIĘDZY POLSKĄ AKADEMIĄ NAUK I... UNDER THE AGREEMENT
What our clients think about us? A summary od survey results
What our clients think about us? A summary od survey results customer satisfaction survey We conducted our audit in June 2015 This is the first survey about customer satisfaction Why? To get customer feedback
1 Nazwisko i imiona lub nazwa firmy będącej podmiotem uprawnionym /Surname and forenames or name of firm of applicant/
Naczelnik Drugiego Urzędu Skarbowego 02-013 Warszawa-Śródmieście ul. Lindleya 14 Czy jest to twój pierwszy wniosek? Jeśli nie, należy podać numer ewidencyjny /Is this your first application? If not, please
Wykaz linii kolejowych, które są wyposażone w urzadzenia systemu ETCS
Wykaz kolejowych, które są wyposażone w urzadzenia W tablicy znajdującej się na kolejnych stronach tego załącznika zastosowano następujące oznaczenia: - numer kolejowej według instrukcji Wykaz Id-12 (D-29).
QUANTITATIVE AND QUALITATIVE CHARACTERISTICS OF FINGERPRINT BIOMETRIC TEMPLATES
ZESZYTY NAUKOWE POLITECHNIKI ŚLĄSKIEJ 2014 Seria: ORGANIZACJA I ZARZĄDZANIE z. 74 Nr kol. 1921 Adrian KAPCZYŃSKI Politechnika Śląska Instytut Ekonomii i Informatyki QUANTITATIVE AND QUALITATIVE CHARACTERISTICS
Institutional Determinants of IncomeLevel Convergence in the European. Union: Are Institutions Responsible for Divergence Tendencies of Some
Institutional Determinants of IncomeLevel Convergence in the European Union: Are Institutions Responsible for Divergence Tendencies of Some Countries? Dr Mariusz Próchniak Katedra Ekonomii II, Szkoła Główna