POWODZIE. Gdzieś we Wrocławiu w lipcu 1997 r.

Transkrypt

1 POWODZIE Gdzieś we Wrocławiu w lipcu 1997 r.

2 POWODZIE Gdzieś we Wrocławiu w lipcu 1997 r.

3 POWODZIE Gdzieś we Wrocławiu w lipcu 1997 r.

4 POWODZIE Gdzieś we Wrocławiu w lipcu 1997 r.

5 POWÓDŹ przejściowe zjawisko hydrologiczne polegające na wezbraniu wód rzecznych lub morskich w ciekach wodnych, zbiornikach lub na morzu powodujące po przekroczeniu przez wodę stanu brzegowego zatopienie znacznych obszarów lądu - dolin rzecznych, terenów nadbrzeżnych lub depresyjnych, prowadzące do wymiernych strat społecznych i materialnych.

6 Zagrożenia powodziowe w Polsce (IMGW)

7 Zagrożenia powodziowe w Polsce (IMGW)

8 Zagrożenia powodziowe w Polsce (IMGW)

9 Zagrożenia powodziowe w Polsce (IMGW)

10 Zagrożenia powodziowe w Polsce (IMGW)

11 Zagrożenia powodziowe w Polsce (IMGW)

12 Zagrożenia powodziowe w Polsce (IMGW)

13 Zagrożenia powodziowe w Polsce (IMGW)

14 Zagrożenia powodziowe w Polsce (IMGW)

15 POWÓDŹ

16 System monitoringu hydrologicznego w Polsce zagrozenia powodziowe, IMGW ( )

17 System monitoringu hydrologicznego w Polsce zagrożenia powodziowe, IMGW ( ) Woj. Świętokrzyskie Woj. Lubelskie

18 System monitoringu hydrologicznego w Polsce Stan wód powierzchniowych/rzek, IMGW ( )

19 System monitoringu hydrologicznego w Polsce Stan wód powierzchniowych/rzek, IMGW ( ) zlewnie rzek polskich

20 Widawa Wodowskaz Krzyżanowice System monitoringu hydrologicznego w Polsce Stan wód powierzchniowych/rzek, IMGW ( ) zlewnia Odry

21 System monitoringu hydrologicznego w Polsce Wodowskaz Krzyżanowice na Widawie ( ) Wykres stanu wody

22 Odra Wodowskaz Trestno System monitoringu hydrologicznego w Polsce Stan wód powierzchniowych/rzek, IMGW ( ) zlewnia Odry

23 System monitoringu hydrologicznego w Polsce Wodowskaz Trestno na Odrze ( ) Wykres stanu wody

24 Światowy system monitoringu hydrologicznego Gdzieś na świecie 20 stycznia 2010 r.

25 Światowy system monitoringu hydrologicznego Historyczne powodzie w Polsce 2011 rok - czerwiec, południowe powiaty województwa podkarpackiego, małopolskiego, śląskiego, opolskiego oraz dolnośląskiego 2009 rok - czerwiec, południowe powiaty województwa podkarpackiego, małopolskiego, śląskiego, opolskiego oraz dolnośląskiego 2008 rok - lipiec, południowe powiaty województwa podkarpackiego i małopolskiego 2006 rok - sierpień, dorzecza Ścinawy, Nysy Kłodzkiej 1997 rok - powódź tysiąclecia 1982 rok - powódź roztopowa 1980 rok - podczas lata 1979 rok - marzec/kwiecień 1970 rok - dwa wielkie wezbrania - pierwsze roztopowe na północy kraju, drugie opadowe w lipcu 1962 rok - wezbranie opadowe w czerwcu objęło znaczny obszar kraju - od Nysy Łużyckiej, przez Wyżynę Małopolską, dopływy środkowej i dolnej Wisły, lokalnie wystąpiło też na dopływach Narwi rok - wylały Odra i Wisła 1958 rok - czerwiec/lipiec 1934 rok - lipiec, dorzecze Wisły, woda zalała 1260 km2, zginęło 55 osób, także zostało zniszczonych budynków, 167 km dróg, zerwanych 78 Wg. R. Girgus i W. Strupczewski, 1965, Wyjątki ze źródeł historycznych o nadzwyczajnych zjawiskach hydrologiczno-meteorologicznych na ziemiach polskich w wiekach od X do XVI mostów, zostały też przerwane wały 1924 rok - powódź roztopowa 1903 rok - lipiec, dorzecze Odry 1888 rok - marzec/kwiecień - objęła cały prawie obszar północnej części kraju (Bug, Narew, dolna Warta, Pomorze) rok - sierpień, górna Wisła i Dunajec oraz środkowa i dolna Wisła. Wezbranie to miało największy zasięg terytorialny z notowanych do owego czasu i objęło także górną i środkową Odrę oraz tereny Niemiec, Czech i Węgier 1493 rok 1471 rok - katastrofalna powódź pod Krakowem 1468 rok - wylew Odry 1459 rok - wylew Odry 1456 rok - wylew Odry 1451 rok - długotrwała powódź 1310 rok - "...] Drugiego dnia w Kłodzku zatopiło całe przedmieście, tak, że tam utonęło przeszło dwa tysiące ludzi." 1270 rok - wspomniana przez Jana Długosza: "Wisła, rzeka do takiej wzrosła wysokości, że całą przestrzeń między Górą Lasotą a kościołem Św. Stanisława na Skałce zalała, a rwistym prądem bardzo wiele ludzi i domów, bydła, trzody, koni i drobnego dobytku porwała [...]." 1253 rok - powódź opadowa 1235 rok - powódź roztopowa 1221 rok - powódź roztopowa 1118 rok - wiosna i lato, wspomniane przez Jana Długosza: "Te ciągłe ulewy i powodzie nie tylko w Polsce, ale i w okolicznych krajach wielkie poczyniły szkody, zatopiwszy całą niemal Ziemię, a stąd przeszkodziwszy zasiewom i zbiorom [...]. Wkrótce potem takie spadły ulewy i nawałnice, a z rzek tak gwałtownie powstały wylewy wód, że niektórzy lękać się zaczęli powtórnego potopu." 988 rok - pierwsza wzmianka, przekazana przez Jana Długosza: "Zdarzały się tego czasu liczne i długotrwałe wylewy, po których nastąpiło lato skwarne i dla wielu płodów przyrodzonych szkodliwe."

26 Światowy system monitoringu hydrologicznego Zarejestrowane powodzie

27 Światowy system monitoringu hydrologicznego Historyczne powodzie w Polsce

28 POWÓDŹ to nie to samo co WEZBRANIE

29 wydarzenie społeczne, ekonomiczne POWÓDŹ to nie to samo co WEZBRANIE wydarzenie techniczne, przyrodnicze,

30 wydarzenie techniczne, przyrodnicze, WEZBRANIE może skutkować POWODZIĄ wydarzeniem społecznym ekonomicznym

31 TYPY POWODZI podział ze względu na miejsce rzeczne, które obejmują swoim zasięgiem obszary przykorytowe, równiny zalewowe oraz doliny rzeczne przybrzeżne, które obejmują swoim zasięgiem nisko położone nadmorskie obszary przybrzeżne oraz ujścia rzek nizinne, które obejmują bezodpływowe obszary na płaskich, najczęściej nizinnych terenach

32 TYPY POWODZI podział ze względu na przyczynę opadowe, których przyczyną są silne opady naturalne czyli o dużym natężeniu lub rozlewne na dużym obszarze zlewnym. roztopowe, których przyczyną jest gwałtowne topnienie śniegu zatorowe, których przyczyną jest nasilenie niektórych zjawisk lodowych sztormowe, których przyczyną są silne wiatry, sztormy występujące na zalewach i wybrzeżach gruntowe, których przyczyną jest wypływ na powierzchnię wód gruntowych, antropogeniczne, których przyczyną jest szeroko rozumiana działalność techniczna i inżynieryjna ludzi, biogeniczne, których przyczyny są związane z aktywnością behawioralną zwierząt

33 TYPY POWODZI podział ze względu na przyczynę małe - o zasięgu lokalnym, średnie - o zasięgu regionalnym, nie mają wpływu na funkcjonowanie państwa, duże - o zasięgu krajowym, mają charakter klęski żywiołowej, zakłócają normalne funkcjonowanie państwa lub jego dużej części, istnieje wtedy konieczność pomocy międzynarodowej.

34 DORZECZA POLSKI

35 POWODZIE RZECZNE mezośrodowiska rzeczne dolina rzeczna równina zalewowa koryto

36 POWODZIE RZECZNE typy wezbrań dolinnych wezbranie oddolinne (gruntowe) wezbranie odkorytowe koryto wezbranie opadowe

37 POWODZIE RZECZNE typy wezbrań dolinnych koryto zator wezbranie zatorowe

38 POWODZIE RZECZNE dolinne wezbranie zatorowe (zator hydrauliczny)

39 POWODZIE RZECZNE dolinne wezbranie zatorowe przyczyna powodzi w Kłodzku, 1997

40 POWODZIE RZECZNE utrudniony odpływ dolinny, Nysa Kłodzka przyczyna powodzi w Kłodzku, 1997

41 POWODZIE RZECZNE utrudniony odpływ dolinny, Nysa Kłodzka przyczyna powodzi w Kłodzku, 1997

42 POWODZIE RZECZNE dolinne wezbranie zatorowe, Nysa Kłodzka przyczyna powodzi w Kłodzku, 2006

43 POWODZIE RZECZNE Utrudniony odpływ dolinny Ścinawa przyczyna powodzi w Unisławiu, 2006

44 POWODZIE RZECZNE dolinne wezbranie zatorowe, Ścinawa przyczyna powodzi w Unisławiu, 2006

45 POWODZIE RZECZNE dolinne wezbranie zatorowe, Ścinawa przyczyna powodzi w Tłumaczowie, 2006

46 POWODZIE RZECZNE dolinne wezbranie zatorowe, Ścinawa przyczyna powodzi w Tłumaczowie, 2006

47 POWODZIE RZECZNE dolinne wezbranie zatorowe, Ścinawa przyczyna powodzi w Tłumaczowie, 2006 h1 < h2 < h3

48 POWODZIE RZECZNE zator na moście, Biała Lądecka 1997 przyczyna zniszczenia mostu

49 POWODZIE RZECZNE zator na moście, Biała Lądecka 1997 przyczyna zniszczenia mostu

50 POWODZIE RZECZNE dolinne wezbranie gruntowe, Ścinawa przyczyna powodzi w Ścinawce Śr., 2006

51 POWODZIE RZECZNE dolinne wezbranie gruntowe, Ścinawa przyczyna powodzi w Ścinawce Śr., 2006 samowypływ ze studni ujęcia dolinnego

52 FALA WEZBRANIOWA Fala powstająca w korycie rzeki w trakcie wezbrania, mająca wyraźny początek, fazę wznoszenia, punkt kulminacyjny i fazę opadania. 1 - fala wezbraniowa H max - maksymalny stan wezbrania Q max - maksymalny przepływ wezbrania t wezb - czas trwania wezbrania t d - czas dobiegu - czas koncentracji t c t o - czas opóźnienia T 0 - poczatek wystąpienia opadu Q gr - podstawa fali

53 PARAMETRY FALI WEZBRANIOWEJ podstawa fali stan wody od którego obserwuje się podniesienie się zwierciadła wody [p] elewacja fali różnica między kulminacją fali, a jej podstawą [Dh] długość fali okres między początkiem, a końcem wezbrania [l] prędkość przemieszczania się fali czas przejścia kulminacji fali na określonej długości rzeki [Dl / Dt] kulminacja fali najwyższy stan jaki nastąpił przy przejściu fali powodziowe [k]

54 PARAMETRY FALI POWODZIOWEJ p Dh k Dl / Dt l p k Dl / Dt

55 POWODZIE RZECZNE zapobieganie bierne (obwałowanie) obwałowanie dolinne obwałowanie zalewowe

56 POWODZIE RZECZNE zapobieganie bierne (retencja)

57 POWODZIE RZECZNE zapobieganie czynne (sterowanie falami powodziowymi)

58 POWODZIE RZECZNE fala powodziowa na Odrze w 1997 r. przykład niekontrolowanego nałożenia się fal powodziowych Górnej Odry i Nysy Kłodzkiej

59 POWODZIE RZECZNE fala powodziowa na Odrze w 1997 r. rozmieszczenie stref erozji, transportu i depozycji oraz związane z nimi zniszczenia EROZJA TRANSPORT DEPOZYCJA

60 POWODZIE RZECZNE skutki powodzi Biała Lądecka w 1997 r. erozja erozja umocnionego brzegu, Żelazno 1997

61 POWODZIE RZECZNE skutki powodzi Biała Lądecka w 1997 r. erozja zniszczona stacja hydrologiczna, Żelazno 1997

62 POWODZIE RZECZNE skutki powodzi Nysa Kłodzka w 1997 r. erozja zniszczona umocnione nabrzeże, Kłodzko 1997

63 POWODZIE RZECZNE skutki powodzi Nysa Kłodzka w 1997 r. erozja zniszczona umocnione nabrzeże, Kłodzko 1997

64 POWODZIE RZECZNE skutki powodzi Nysa Kłodzka w 1997 r. erozja powyrywane drzewa nabrzeże, Kłodzko 1997

65 POWODZIE RZECZNE skutki powodzi Bystrzyca w 1997 r. erozja zniszczona nawierzchnia, Lubachów 1997

66 POWODZIE RZECZNE skutki powodzi Odra w 1997 r. erozja Jama wirowa za przerwanym wałem przeciwpowodziowym, Środa Śląska 1997

67 POWODZIE RZECZNE skutki powodzi Odra w 1997 r. erozja Jamy wirowe za przerwanym wałem przeciwpowodziowy m, Środa Śląska 1997

68 POWODZIE RZECZNE skutki powodzi Odra w 1997 r. erozja

69 POWODZIE RZECZNE skutki powodzi Odra w 1997 r. erozja rekultywacja zniszczonego zawala, Środa Śląska 1997

70 POWODZIE RZECZNE skutki powodzi Odra w 1997 r. transport zaspa piaskowa, kanał powodziowy Odry Wrocław 1997

71 POWODZIE RZECZNE skutki powodzi Odra w 1997 r. transport riplemarki struktury transportowe, kanał powodziowy Odry Wrocław 1997

72 POWODZIE RZECZNE skutki powodzi Odra w 1997 r. depozycja

73 POWODZIE RZECZNE skutki powodzi Odra w 1997 r. depozycja