USTAWA O CUDZOZIEMCACH NOWELIZACJA W tym roku została ustawa znowelizowana, żeby ją dostosować do rozporządzenia Rady i Parlamentu Europejskiego.

Transkrypt

1 USTAWA O CUDZOZIEMCACH NOWELIZACJA W tym roku została ustawa znowelizowana, żeby ją dostosować do rozporządzenia Rady i Parlamentu Europejskiego. Ustawa zmienniająca dotyczy przede wszystkim przedłużenie wiz (wiza Schengen) i trybu konsultacji między państwami przy odmowie wjazdu. ROZDZIAŁ 1: PRZEPISY OGÓLNE Cudzoziemcem jest każdy, kto nie posiada obywatelstwa polskiego. Art.2 Jednak istnieją wyjątki od tej zasady, które wymienione są w art.3, np. wyłączone są szefowie i członkowie personelu misji dyplomatycznych, kierownicy urzędów konsularnych i członkowie personelu konsularnego państw obcych (por. art. 3 pkt 1) i obywatele państw członkowskich UE też nie są objęte tę ustawą (por. art. 3 pkt 2). W ustawie zawarte są różne definicje, jak np. definicja dokumentu podróży (art. 4 pkt 1) i wizy (art. 4 pkt 5). Do postępowań w sprawach uregulowanych w tej ustawie stosuje się KPA (art. 7 ust. 1). Ustawa poza tym reguluje w jakim języku powinny być sporządzone pisma i wnioski. Jeśli chodzi o zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego WE, jak i o wydalenie z terytorium RP cudzoziemiec jest pouczany w dla niego zrozumiałym języku (art. 10 ust.1). Jednak wnioski na podstawie tej ustawy są wydawane w języku polski (art. 11 ust. 1). Jedynie wniosek o wydanie wizy przez konsula może być sporządzony w języku obcym (art. 11 ust.2). W przypadku, gdy dokumenty są sporządzone w obcym języku, które służą postępowaniu prowadzonym na podstawie tej ustawy, muszą one być składane wraz z tłumaczeniem na język polski. Tłumczenie musi sporządzić tłumacz przesięgły (art. 11 ust.3). W trakcie postępowania na podstawie tej ustawy straż graniczna może dokonać szereg czynności, które polegają na przeprowadzeniu wywiadu środowiskiego i ustalaniu miejsca pobytu małżonka lub innego członka rodziny cudzoziemca, a także osoby, z którą cudzoziemca łączą więzi o carakterze rodzinnym (por. art. 11c ust.1). Jeżeli w wyniku tych czynności nie potwierdzono informacji, to straż graniczna może dokonać sprawdzenia lokalu we wskazanym przez cudzoziemca miejsca jego pobytu (art. 11c ust.2), przy czym cudzoziemiec albo osoba trzecia muszą być obecni (art. 11c ust.4) i za jego zgodą (art. 11c ust.5). Art. 12 określa jakie dane cudzoziemca mogą być przetwarzane. ROZDZIAŁ 2: PRZEKRACZANIE GRANICY W art. 13 i nast. Są określane warunki, kiedy cudzoziemiec może przekroczyć polską granicę. Cudzoziemiec musi posiadać (art.13 ust.1): Ważny dokument podróży (pkt 1), definicja zawarta w art. 4 pkt 1 Ważną wizę lub inny ważny dokument uprawniający do wjazdu i pobytu na tym terytorium, jeżeli są wymagane (pkt 2) Zezwolenie na wjazd do innego państwa lub zezwolenie na pobyt w innym państwie, jeżeli zezwolenia takie są wymagane w przypadku przejazdu tranzytem (pkt 3) Przekroczenie granicy może być uzależnione od uiszczenia opłaty (art. 13 ust.2), które państwa ten obowiązek dotyczy określa Rada Ministrów w drodze rozporządzenia (art. 13 ust. 4). Jak to wygląda w przypadku członków załogi statków określa art. 13a, zamiast wizy jest potrzebna przepustka. Cudzoziemiec, który nieumyślnie i wbrew przepisom przekroczył granicę i został bezpośrednio po przekroczeniu zatrzymany w strefie nadgranicznej, może zostać niezwłocznie doprowadzony do granicy (por. art. 14 ust.1). Od niego pobiera się odciski linii papilarnych, chyba że cudzoziemie został niezwłocznie doprowadzony do granicy (art. 14 ust.2). Cudzoziemiec musi (art. 15): 1

2 Uzasadnić cel i warunki planowanego pobytu (art. 15 ust. 1 pkt 1) Posiadać i na żądanie straży granicznej okazać (art. 15 ust.1 pkt 2): o Dokument potrwierdzający posiadanie ubezpieczenia zdrowotnego (art. 15 ust.1 pkt 2 lit a) o Wystarczające środki utrzymania (lit b) o Zezwolenie na wjazd do innego państwa lub zezwolenie na pobyt w innym państwie (lit c) Nie dotyczy to wszystkich cudzoziemców, zwolnieni z tej regulacji są cudzoziemcy, którzy przebywają w Polsce np. na podstawie umów międzynarodowych, które przewidują zwolnienie albo na podstawie wizy Schengen (por. art. 15 ust. 2 pkt 1 lit a i c). Jako dokument potwierdzający wystarczających środków utrzymania liczy się też zaproszenie (por art. 16 ust.1), które mogą wystawić: Obywatel poslki zamieszkujący na terytorium RP, obywatel państwa członkowskiego UE itp (por. pkt 1) Cudzoziemiec, który przebywa przed wystawieniem zaproszenia co najmniej 5 lat w Polsce lub posiadający zezwolenie na osiedlenie się lub zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego WE (pkt 2) Osoba prawna lub jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, mająca siedzibę w Polsce (pkt 3). Art. 16 ust. 2 normuje, co musi być zawarte w zaproszeniu. Takie zaproszenie jednak uzyskuje dopiero ważność z chwilą wpisania go do ewidencji zaproszeń i jest ważne przez okres roku. Wpis dokonuje się na wniosek zapraszającego (por. art. 17 ust.1). Wojewodoa właściwy wpisuje zaproszenie do rejestru, ale ma on też możliwość odmowy wpisu i też jego unieważnieniu (por. art. 18). Odmowa jest możliwa, gdy występują okoliczności wymienione w art. 17 ust. 3. Powodem odmowy może być sytuacja finansowa zapraszającego (art. 17 ust.3 pkt 2) albo też gdy zapraszający nie wypełnia wyżej wymienionych wymogów (art. 17 ust. 3 pkt 4). Jeśli cudzoziemiec nie wykaże dokumenty wyliczone w art. 15, to odmawia się cudzoziemcowi wjazdu (art. 21). ROZDZIAŁ 2A: PRZEKRACZANIE GRANICY W RAMACH MAŁEGO RUCHU GRANICZNEGO Zwolnieni od wymogu wizy są cudzoziemcy, którzy przekraczają granicę w ramach małego ruchu granicznego. Oni mogą ubiegać się o zezwolenie na przekraczanie granicy w ramach małego ruchu (por. art. 24c, art. 24d, art. 24e). Mały ruch graniczny oznacza, że cudzoziemiec z sąsiadującego państwa zamieszkujący w strefie przygranicznej przebywa w polskiej strefie przygranicznej. To jest uregulowane w umowach między tymi państwami (por. art 24d). ROZDZIAŁ 3: WIZY Wiza jest zezwoleniem wydanym cudzoziemcowi przez organ polski lub organ, którego wlaściwość w tej sprawie wynika z postanowień umów międzynarodowych obowiązujących RP lub organ państw obszaru Schengen, uprawniające go do wjazdu na terytorium RP lub innych państw obszaru Schengen, przejazdu przez to terytorium i pobytu na nim w czasie, w celu i na warunkach w nim określonych (art. 4 pkt 5). 1. Wiza Schengen 2. Wiza krajowa: upoważnia do wjazdu i ciągłego pobytu lub kilku pobytów następujących po sobie. Łącznie dłużej niż 3 miesiące ale nie dłużej niż rok. Ważne 2

3 najdłużej 5 lat (por. art. 31 ust.1). Wiza krajowa wydawana na wniosek cudzoziemca (art. 32 ust.1). (wydawana w szczególności jak cele określane w art. 26 ust.1 pkt 20 25) Cele, w których mogą być wizę wydawane, określa art. 26. Np. w celu turystycznym, w celu prowadzenia działalności gospodarczej albo w celu leczenia. Wiza w celu tranzytu może być tylko wydana jako wiza Schengen (art. 26 ust.2). Długość ważności wizy jest zależna od celu pobytu (por. art. 27). Jeżeli celem jest wykonywanie pracy okres pobytu nie może być dłuższy niż 6 mieśięcy w okresie 12 miesięcy liczonym od dnia pierwszego wjazdu do Polski (art. 27 ust.2 in fine). Odmowa wizy jest możliwa na podstawie art. 30, np. w sytuacji kiedy dane cudzoziemca znajdują się w wykazie cudzoziemców, których pobyt nie jest pożądany (pkt 1) albo gdy cudzoziemiec nie posiada wystarczających środków do utrzymania (pkt 2). Który organ jest właściwy do wydania wizy normuje art. 35. Forma wizy krajowej jest zawarta w art. 38 i 39. Warunki przedłużania normują art. 41 i nast. Cudzoziemiec jest obowiązany do upuszczenia RP przezd upływem okresu pobytu objęty wizą i przed upływem okresu ważności wizy (por. art. 45). Centralnym organem wizowym jest Szef Urzędu do Spraw Cudzoziemców (art. 46). Poza tym jest możliwe unieważnienie i cofnięcie wizy krajowej (art. 48a). Dalej ma minister właściwy do spraw wewnętrznych możliwość określania różnych okoliczności w drodze rozporządzenia. Podstawą jest art. 48g, który zakres i okoliczności enumeratywnie wylicza. Ustawa odsyła do Wspólnotowego Kodeksu Wizowego w zakresie nie objętym ustawą (art. 48h). ROZDZIAŁ 4: ZEZWOLENIE NA ZAMIESZKANIE PRZEZ CZAS OZNACZONY Różne okoliczności pozwalają na wydanie zezwolenia, wymienione one są w art. 53. Odnosi się to np. do cudzoziemca posiadającego zezwolenie na pracę albo biorącego udział w szkoleniach i stażach zawodowych realizowanych w ramach programów UE. Dalsze okolicz-ności reguluje ponadto też art. 53a. Art. 53b wymienia jakie przesłanki cudzoziemiec musi dodatkowo spełniać, aby móc uzyskać zezwolenie na zamieszkanie na czas oznaczony. Podstawowymi są (ust. 1): ubezpieczenie zdrowotne stabilne i regularne źródło dochodu wystarczające środki finansowe na pokrycie kosztów utrzymania i powrotu w zależności od tego, z jakim zamiarem cudzoziemiec chce nabyć zezwolenie istnieją od tych podstawowych okoliczności odstępstwa art. 53b ust. 2-6 Szczególne uregulowanie odnośnie Republiki Tureckiej z względu na dodatkowy protokół do Układu ustanawiającego stowarzyszenie między Europejską Wspólnotą Gospodarczą a Turcją, art. 53c. Organ prowadzący postępowanie o udzielenie zezwolenia ustala czy związek małżeński pomiędzy obywatelem RP i cudzoziemcem nie został zawarty z intensją obejścia przepisów o zezwolenie. Stwierdzenie na podstawie enumeratywnie wymienionych okoliczności w art. 55 ust. 1. Zezwolenie wydaje się na okres niezbędny do realizacji celu pobytu, ale nie dlużej niż 2 lata, art. 56 ust.1 przed upływem ważności cudzoziemiec musi opóścić terytorium RP, chyba że uzyskał nowe, art. 59. Odmowa zezwolenia na podstawie art. 57. Już wydane zezwolenie może też zostać cofnięte, np. z powodu ustania przyczyny dla której zostało wydane, art. 58 ust.1. 3

4 Decyzję w sprawie udzielenia zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony wydaje wojewoda właściwy ze względu na miejsce pobytu cudzoziemca, a w przypadku cudzoziemca przebywającego za granicą wojewoda właściwy ze względu na miejsce zamierzonego pobytu cudzoziemca. Wniosek cudzoziemiec składa za pośrednictwem konsula, konsul dołącza informacje o cudzoziemcu, jak np. czy stanowi on niebezpieczeństwo dla RP. Wojewoda zwraca się do innych organów, np. do komendanta oddziału Straży Granicznej, aby poinformować o informacjach dodanych przez konsula, art. 62. ROZDZIAŁ 5: ZEZWOLENIE NA OSIEDLENIE SIĘ I ZEZWOLENIE NA POBYT REZYDENTA DŁUGOTERMINOWEGO WE Warunki wydania zezwolenia na osiedlenie się wyliczone są w art. 64, np. małoletnie dziecko cudzoziemca posiadającego zezwolenie na osiedlenie się, urodzone na terytorium RP albo też dziecko obywatela polskiego pozostające pod jego władzą rodzicielską. Zezwolenie takie udziela się na czas nieoznaczony, art. 64 ust. 5. Odmowa udzielenia zezwolenia osiedlenia się na podstawie art. 66. Zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego WE wydaje się, jak cudzoziemiec nieprzerwanie i legalnie 5 lat przebywał na terytorium RP i posiada stabilne i regularne źródło dochodu i ubezpieczenie zdrowotne, art. 65 ust.1. Odmowa na podstawie art. 67. Tego przepisu nie stosuje się do pewnych kategorii cudzoziemców, jak np. do studentów, do posiadających status uchodźcy albo też do pracowników au pair, por. art. 65 ust.2. Na podstawie art. 68 takie zezwolenie może też zostać cofnięte z powodów wymienionych w tym przepisie. Odnośnie cofnięcia zezwolenia dla rezydenta długoterminowego WE art. 69. Decyzję o zezwolenie wydaje wojewoda właściwy ze względu na miejsce zamierzonego pobytu cudzoziemca, którys informuje Szefa Agencji Bezpieczeństwa, art. 71b. ROZDZIAŁ 6: KARTA POBYTU Wydaje się cudzoziemcom, którzy otrzymali wyżej wymienione zezwolenia, status uchodźcy, zgode na pobyt tolerowany lub ochronę uzupełnicjącą, por. art 72 ust.1. Karta potwierdza tożsamość i upoważnia wraz z dokumentem podróży do wielokrotnego przekraczania granicy, art. 72 ust.2. Polski dokument podróży dla cudziziemca wydaje się na wniosek cudzoziemca, który posiada zezwolenie na osiedlenie się, zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego WE lub korzysta z ochrony uzupełniającej, jeżeli utracił on dokument podróży albo gdy jego dokument podróży uległ zniszczeniu bądź utracił ważność, a uzyskanie przez cudzoziemca nowego dokumentu podróży nie jest możliwe Taki dokument uprawnia do wielokrotnego przekraczania granicy, ważność jednego roku, art. 73. Dokument tożsamości wydaje się małoletniemu cudzoziemcowi urodzonego na terytorium RP, przebywającego bez rodziców w RP bez dokumentów podróży, jeżeli nie przeciwia się interes RP i jest to dla dobra dziecka, art. 74 ust.1. W szczególnie uzsadnionych przypadkach taki dokument może też być wydany cudzoziemcowi, który nie posiada żadnego obywatelstwa i przebywa na terytorium RP, art. 74 ust. 2. Dokument tożsamości potwierdza tożsamość, ale nie potwierdza obywatelstwa i dalej nie uprawnia do przekraczania granicy, art. 74 ust. 5. Tymczasowy dokument podróży wydaje się cudzoziemcowi, który wypełnia jedno z kryteriów art. 72 ust.1 i jego dokument podróży został zgubiony, zniszczony lub straćił ważność, art. 75 ust.1. Taki dokument może też być wydane cudziziemcowi przebywającego na terytorium RP w wymienionych przypadkach art. 75 ust. 2. Umieszczone dane w karcie pobytu por. art. 76. Obowiązek zwrotu dokumentów wydanych w przypadkach art. 80. Kompetencje wydawania 4

5 powyżej wymienionych dokumentów normuje art. 81. Dokumenty te podlegają opłacie, art. 83. ROZDZIAŁ 7: KONTROLA LEGALNOŚCI POBYTU CUDZOZIEMCÓW PODCZAS POBYTU NA TERYTORIUM RP 1. Organy kontrolujące: a. Organy Straży Granicznej i Policji (art. 85 ust. 1) b. Szef Urzędu ds. Cudzoziemców i wojewoda (ust. 1a) fakultatywnie w zakresie niezbędnym do prowadzenia przez te organy postępowań w sprawach cudzoziemców c. Organy Służby Celnej (ust. 1b) Fakultatywnie 2. Kontroli podlega posiadanie (ust. 2): a. Dokumentów i zezwoleń uprawniających cudzoziemca do pobytu na terytorium RP b. Środków utrzymania na czas trwania planowanego pobytu oraz na powrót do państwa pochodzenia lub na tranzyt lub dokumenty umożliwiające uzyskanie takich środków finansowych. c. Dokumentów uprawniających do wykonywania pracy, prowadzenia działalności gospodarczej Cudzoziemiec poddany kontroli jest obowiązany okazać ww. dokumenty lub środki (art. 86) na żądanie uprawnionych podmiotów d. Pobranie odcisków linii papilarnych (art. 86a) W celu ustalenia tożsamości W celu weryfikacji tożsamości posiadacza wizy Schengen lub w celu stwierdzenia jej autentyczności 3. Sposób przeprowadzenia kontroli określa minister właściwy ds. wewnętrznych w drodze rozporządzenia (art. 87) ROZDZIAŁ 8: WYDALENIE CUDZOZIEMCÓW I ZOBOWIĄZANIE ICH DO OPUSZCZENIA TERYTORIUM RP 1. Powody wydalenia (art. 88 ust. 1) Pobyt na terytorium RP bez wymaganej wizy, zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony lub zezwolenia na osiedlenie się, albo zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego WE, a także wykonywanie pracy bądź podjęcie działalności gospodarczej niezgodnie z obowiązującymi przepisami Brak środków finansowych niezbędnych do pokrycia kosztów pobytu na terytorium RP Dane cudzoziemca dane są wpisane do wykazu cudzoziemców, których pobyt na terytorium RP jest niepożądany lub w Systemie Informacyjnym Schengen do celów odmowy wjazdu (gdy pobyt w ruchu bezwizowym lub na podstawie wizy Schengen) Dalszy pobyt stanowiłby zagrożenie dla obronności lub bezpieczeństwa państwa lub ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego albo naruszałby interes RP Niezgodne z przepisami przekroczenie lub usiłowanie przekroczenia granicy Dalszy pobyt na terytorium RP: 5

6 o po wykorzystaniu dopuszczalnego czasu pobytu na terytorium państw obszaru Schengen (3 mies. w ciągu 6 mies.) o po upływie terminu określonego w decyzji: o zobowiązaniu do opuszczenia tego terytorium, o odmowie udzielenia zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony, o cofnięciu zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony; Brak wywiązania się z zobowiązań podatkowych wobec Skarbu Państwa; Zakończenie odbywania kary pozbawienia wolności orzeczonej w RP za umyślne przestępstwo lub przestępstwo skarbowe, lub skazanie w RP prawomocnym orzeczeniem na karę pozbawienia wolności podlegającą wykonaniu, przy czym istnieją podstawy do przeprowadzenia postępowania o przekazanie go za granicę w celu wykonania orzeczonej wobec niego kary; Przebywanie poza dozwoloną strefą przygraniczną lub po upływie okresu pobytu 2. Decyzji o wydaleniu nie wydaje się a wydanej nie wykonuje gdy: a. Cudzoziemiec posiada zezwolenie na osiedlenie się lub zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego WE b. Zachodzą przesłanki do dzielenia zgody na pobyt tolerowany c. Cudzoziemiec jest małżonkiem osoby mogącej przebywać na terytorium RP a jego pobyt nie stanowi zagrożenia dla bezpieczeństwa państwa i porządku publicznego d. Pobyt na podstawie wizy Schengen lub zezwolenia na zamieszkanie na pobyt na czas oznaczony 3. Treść decyzji o wydaleniu (art. 90 ust. 1): a. Termin opuszczenia terytorium RP, nie dłuższy niż 14 dni (chyba że przymusowe wykonanie z art. 95) b. Fakultatywnie trasa przejazdu i miejsce przekroczenia granicy c. Fakultatywnie wyznaczenie miejsca zamieszkania do czasu wydania decyzji (nie wolno go opuścić bez zezwolenia, art. 91) fakultatywnie nadaje się decyzji rygor natychmiastowej wykonalności (ust. 2) 4. Skutki decyzji o wydaleniu (art. 90 ust. 3 i 4) (ex lege): a. Unieważnienie wizy krajowej b. Cofnięcie zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony oraz zezwolenia na pracę c. Unieważnienie zezwolenia na przekraczanie granicy w ramchach małego ruchu granicznego 5. Organem uprawnionym do wydawania decyzji o wydaleniu jest wojewoda właściwy ze względu na miejsce pobytu cudzoziemca lub miejsca ujawnienia faktu albo zdarzenia będącego podstawą wniosku o wydalenie (art. 92) a. z urzędu b. na wniosek: Ministra Obrony narodowej, Szefa Agencji Bezpieczeństwa Narodowego, Szefa Agencji Wywiadu, Komendanta Głównego Straży Granicznej, Komendanta Głównego Policji, Komendanta oddziału Straży Granicznej, Komendanta wojewódzkiego Policji, Komendanta placówki Straży Granicznej lub organu Służby Celnej cudzoziemcowi zostają pobrane odciski linii papilarnych oraz sporządza się jego fotografię (art. 93) decyzja o wydaleniu małoletniego może być wykonana jedynie wtedy, gdy będzie on miał zapewnioną w tym państwie opiekę oraz tylko pod opieką przedstawiciela ustawowego (chyba że następuje przekazanie przedstawicielowi ustawowemu) (art. 94) 6

7 6. Przymusowe wykonanie decyzji o wydaleniu przez doprowadzenie do granicy lub do portu lotniczego albo morskiego a. Powody: pobyt w strzeżonym ośrodku lub areszcie, względy obronności i bezpieczeństwa i porządku publicznego albo interes RP lub dalszy pobyt na terytorium RP po upływie terminu określonego w decyzji o: wydaleniu, zobowiązaniu do opuszczenia tego terytorium, odmowie udzielenia zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony, cofnięciu zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony, b. Wykonuje: komendant oddziału Straży Granicznej lub komendant Głównego Straży Granicznej 7. Koszty wydalenia (art. 96 i nast.) ponosi cudzoziemiec, zapraszający, pracodawca lub placówka naukowa tymczasowo koszty pokrywa Skarb Państwa a wpływy z uiszczonych przez cudzoziemców należności stanowią dochód państwa 8. Zobowiązanie do opuszczenia terytorium RP w terminie 7 dni, gdy można przypuszczać, że dokona tego dobrowolnie (art. 97 ust. 1) rygor natychmiastowej wykonalności (ust. 3) a. Skutki zobowiązania takie same, jak przy decyzji o wydaleniu (ust. 4 i 5) b. Organem uprawnionym do wydawania decyzji o wydaleniu jest komendant wojewódzki lub powiatowy Policji, komendant oddziału Straży Granicznej lub komendant placówki Straży Granicznej odwołanie do wojewody właściwego ze względu na organ wydający decyzję ROZDZIAŁ 8A:TRANZYT CUDZOZIEMCA DROGĄ POWIETRZNĄ Wg. art. 100e następuje w przypadkach, gdy doprowadzenie cudzoziemca do portu lotniczego państwa, do którego ma być wydalony z terytorium innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej, nie jest możliwe przy wykorzystaniu lotu bezpośredniego z terytorium tego państwa Komendant Główny Straży Granicznej 1. występuje z wnioskiem do centralnego organu innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej o zezwolenie na przejazd cudzoziemca (art. 100a ust. 3) 2. na wniosek centralnego organu innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej udziela zezwolenia na tranzyt drogą powietrzną przez obszar polskiego lotniska. (art. 100e) warunki odmowy lub cofnięcia zezwolenia określone w art. 100g 3. na wniosek centralnego organu innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej udziela pomocy w tranzycie drogą powietrzna przez obszar polskiego lotniska zakres pomocy określony w art. 100h Koszty ponosi Skarb Państwa (także zwrot kosztów pomocy w tranzycie udzielona przez inne państwo członkowskie UE) ROZDZIAŁ 8B: WYKONANIE DECYZJI O WYDALENIU CUDZOZIEMCA WYDANEJ PRZEZ ORGAN INNEGO PAŃSTWA CZŁONKOWSKIEGO 1. Wykonaniu podlegają decyzje o wydaleniu cudzoziemca z terytorium państwa w związku poważnym i aktualnym zagrożeniem dla bezpieczeństwa publicznego i narodowego oraz z naruszeniem przepisów tego państwa dotyczących wjazdu i pobytu cudzoziemców (art. 100k) 2. Decyzję taką można cofnąć lub jej nie wykonać, gdy zachodzą odpowiednie przesłanki (art. 100l ust. 1 oraz art. 100n ust. 1) 3. Wykonanie decyzji powoduje ex lege (art. 100n ust. 3): a. Unieważnienie wizy 7

8 b. Cofnięcie zezwolenia na przekraczanie granicy w ramach małego ruchu granicznego 4. Koszty ponosi cudzoziemiec, a jeżeli ten tego nie uczynił Komendant Głównej Straży Granicznej składa wniosek o zwrot kosztów do właściwego organu wydającego 5. Do wykonania decyzji o wydaleniu wydanej przez organ innego państwa stosuje się odpowiednio przepisy art. 94 i art. 95 oraz rozdziałów 8a 10. ROZDZIAŁ 9: POSTĘPOWANIE W SPRAWIE ZATRZYMANIA CUDZOZIEMCA, UMIESZCZENIA GO W STRZEŻONYM OŚRODKU LUB ZASTOSOWANIA WOBEC NIEGO ARESZTU W CELU WYDALENIA Cudzoziemiec (art. 101 ust. 1 i 2): wobec którego zachodzą okoliczności uzasadniające wydanie decyzji o wydaleniu albo który uchyla się od wykonania obowiązków określonych w decyzji o wydaleniu może być zatrzymany na okres nie dłuższy niż 48 godzin dokonać tego może Straż Graniczna lub Policja i musi pobrać od niego odciski jego linii papilarnych Organ, który zatrzymał cudzoziemca powinien (art. 101 ust. 3): wystąpić do sądu z wnioskiem o umieszczenie cudzoziemca w strzeżonym ośrodku lub zastosowanie wobec niego aresztu w celu wydalenia; wystąpić do wojewody z wnioskiem o wydanie decyzji o cofnięciu zezwolenia na osiedlenie się lub zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego WE; wystąpić do wojewody z wnioskiem o wydanie decyzji o wydaleniu cudzoziemca; wykonać decyzję o wydaleniu, w szczególności przez doprowadzenie cudzoziemca do granicy albo do granicy państwa, do którego cudzoziemiec zostaje wydalony, lub do portu lotniczego albo morskiego tego państwa. Zatrzymanego cudzoziemca zwalnia się (art. 101 ust. 3a): jeżeli w ciągu 48 godzin od chwili zatrzymania nie został przekazany do dyspozycji sądu wraz z wnioskiem o umieszczenie w strzeżonym ośrodku albo o zastosowanie aresztu w celu wydalenia; jeżeli w ciągu 24 godzin od chwili przekazania do dyspozycji sądu nie doręczono mu postanowienia o umieszczeniu w strzeżonym ośrodku albo o zastosowaniu aresztu w celu wydalenia; na polecenie sądu; jeżeli ustanie przyczyna zatrzymania W przypadku zatrzymania małoletniego pozostającego bez opieki (art. 101a)- organ, który go zatrzymał występuje z wnioskiem go sądu o umieszczenie go w placówce opiekuńczowychowawczej. Cudzoziemca umieszcza się w strzeżonym ośrodku jeżeli(art. 102 ust. 1): jest to niezbędne do sprawnego przeprowadzenia postępowania w sprawie o wydalenie lub o cofnięcie zezwolenia na osiedlenie się lub zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego WE; zachodzi uzasadniona obawa, że będzie się uchylał od wykonania decyzji o wydaleniu lub decyzji o cofnięciu zezwolenia na osiedlenie się lub zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego WE; przekroczył lub usiłował przekroczyć granicę niezgodnie z przepisami, jeżeli nie został niezwłocznie doprowadzony do granicy Cudzoziemca umieszcza się w areszcie, jeżeli kwalifikuje się do umieszczenia go w strzeżonym ośrodku oraz nie podporządkuje się panującym tam zasadom (art. 102 ust.2). 8

9 Postanowienia o umieszczeniu w strzeżonym ośrodku lub w areszcie nie wydaje się w sytuacji, gdy może to spowodować niebezpieczeństwo dla życia lub zdrowia (art. 103). Umieszczenie cudzoziemca w strzeżonym ośrodku lub w areszcie następuje na wniosek wojewody z postanowienia sądu rejonowego właściwego dla organu składającego wniosek (art. 104). Po wydaniu postanowienia sąd podejmuje niezbędne czynności w celu ochrony mienia cudzoziemca oraz zawiadamia o wydanym postanowieniu: Przedstawicielstwo dyplomatyczne lub urząd konsularny, sąd opiekuńczy, organ opieki społecznej lub osobę wskazaną. Wszystko odbywać się musi w języku zrozumiałym dla cudzoziemca (art. 105). Areszt lub pobyt w strzeżonym ośrodku nie może trwać dłużej niż 90 dni, lecz może on zostać przedłużony na czas do jednego roku, decyzję podejmuje sąd, można złożyć na nią zażalenie. (art. 106 CudU). Postanowienie o zwolnieniu cudzoziemca z aresztu lub strzeżonego ośrodka w celu wydalenia wydaje się przypadku (art. 107 ust. 1): ustania przyczyn uzasadniających stosowanie tych środków stwierdzenia, że zachodzą okoliczności, o których mowa w art. 103 stwierdzenia innych okoliczności niż określone w art. 103, uniemożliwiających stosowanie tych środków uchylenia lub stwierdzenia nieważności decyzji o wydaleniu cudzoziemca z terytorium Rzeczypospolitej Polskiej nadania cudzoziemcowi statusu uchodźcy, udzielenia ochrony uzupełniającej lub udzielenia azylu udzielenia cudzoziemcowi zgody na pobyt tolerowany zastosowania wobec cudzoziemca tymczasowego aresztowania albo innego środka prawnego skutkującego pozbawieniem wolności Cudzoziemca zwalnia się z aresztu lub strzeżonego ośrodka w przypadku (art. 107 ust. 4): upływu okresu pobytu określonego w postanowieniu, o którym mowa w art. 106 ust. 1 i 2 wydania postanowienia o zwolnieniu cudzoziemca ze strzeżonego ośrodka albo z aresztu w celu wydalenia wykonania decyzji o wydaleniu. Cudzoziemcowi przysługuje odszkodowanie za poniesioną szkodę oraz zadośćuczynienie za doznaną krzywdę, w przypadku niewątpliwie niesłusznego umieszczenia w strzeżonym ośrodku lub zastosowania wobec niego aresztu w celu wydalenia (art. 108). ROZDZIAŁ 10: POBYT CUDZOZIEMCÓW W STRZEŻONYM OŚRODKU LUB W ARESZCIE W CELU WYDALENIA Pobyt cudzoziemca zatrzymanego, umieszczonego w strzeżonym ośrodku lub w areszcie w celu wydalenia, uznaje się za legalny (art. 110). Po przyjęciu cudzoziemiec musi podać swoje dane osobowe oraz informacje o miejscu zameldowania lub przebywania w kraju pochodzenia i o stanie jego zdrowia i przekazać do depozytu: dokumenty tożsamości, pieniądze i przedmioty wartościowe urządzenia techniczne służące do rejestrowania i odtwarzania informacji sprzęt audiowizualny przedmioty, które mogą stanowić zagrożenie dla porządku lub bezpieczeństwa w ośrodku lub areszcie Cudzoziemca trzeba pouczyć w zrozumiałym języku (art.112), poddaje się go badaniom lekarskim i ewentualnie zabiegom sanitarnym (art. 113) 9

10 Miejsce zamieszkania- w strzeżonym ośrodku w pokoju, w areszcie w celi mieszkalnejpowierzchnia: 3 m 2 - na jednego mężczyznę, 4 m 2 - na jedną kobietę lub małoletniego. Pomieszczenie to ma posiadać: miejsce do spania, odpowiednie warunki higieny, dostateczny dopływ powietrza i odpowiednią do pory roku temperaturę, według norm określonych dla pomieszczeń mieszkalnych, a także oświetlenie odpowiednie do czytania (art. 114). Zasady umieszczania cudzoziemców: osoby odmiennej płci umieszcza się oddzielnie (art. 115 ust. 1) w miarę możliwości wspólny pokój z małoletnim pozostającym pod opieką (art. 115 ust. 2) małoletniego bez opiekuna umieszcza się w wyodrębnionej części ośrodka w sposób uniemożliwiający kontakt z osobami dorosłymi umieszczonymi w ośrodku (art. 115 ust. 3) na pisemny wniosek osób, które zadeklarują, że są osobami sobie najbliższymi umieszcza się w miarę możliwości razem (art. 115 ust. 4) cudzoziemiec korzysta z własnej odzieży, bielizny i obuwia lub otrzymuje ją odpłatnie chyba, że nie może zapłacić wtedy otrzymuje ją nieodpłatnie oraz otrzymuje nieodpłatnie środki czystości (art. 116) Niektóre z praw cudzoziemca przebywającego w strzeżonym ośrodku lub w areszcie (art. 117 ust. 1): kontaktowanie się z polskimi organami państwowymi, a także z przedstawicielstwem dyplomatycznym lub urzędem konsularnym państwa obcego, w sprawach osobistych i urzędowych kontaktowanie się z organizacjami pozarządowymi lub międzynarodowymi zajmującymi się udzielaniem pomocy, zwłaszcza prawnej korzystanie z opieki lekarskiej i umieszczenia w zakładzie opieki zdrowotnej, jeżeli stan jego zdrowia tego wymaga niezakłócony sen w godzinach , a w dni świąteczne do godziny 7.00 oraz w innym czasie, jeśli nie jest to sprzeczne z porządkiem pobytu w ośrodku lub areszcie korzystanie z urządzeń sanitarnych i środków czystości niezbędnych do utrzymania higieny osobistej posiadanie przedmiotów kultu religijnego, korzystanie z prasy, zakupu z własnych środków finansowych materiałów piśmiennych, otrzymywania paczek, prowadzenia korespondencji oraz korzystanie ze środków łączności na własny koszt oraz do składanie skarg i wniosków poza tym w strzeżonym ośrodku cudzoziemiec ma prawo do (Art. 117 ust. 2): o zakupu z własnych środków finansowych wyrobów tytoniowych i posiadania ich w pokoju dla cudzoziemców o poruszania się po terenie ośrodka w czasie i miejscu wyznaczonych przez kierownika ośrodka o korzystania z biblioteki o użytkowania sprzętu rekreacyjno-sportowego w czasie i miejscu określonych przez kierownika ośrodka poza tym w areszcie cudzoziemiec ma prawo do (art. 117 ust. 4): o odbywania codziennie jednogodzinnego spaceru na wolnym powietrzu o kontaktowania się z innymi cudzoziemcami przebywającymi w areszcie, za zezwoleniem funkcjonariusza pełniącego służbę w areszcie, w określonych miejscu i czasie o użytkowania gier świetlicowych, bez uprawiania gier hazardowych, w czasie i miejscu określonych przez funkcjonariusza pełniącego służbę w areszcie o zakupu z własnych środków finansowych wyrobów tytoniowych i palenia tytoniu, za zezwoleniem funkcjonariusza pełniącego służbę w areszcie, w miejscu do tego wyznaczonym. 10

11 Cudzoziemiec jest zobowiązany do (art. 119): przestrzegania regulaminu, wykonywania poleceń administracji, przestrzegania ciszy nocnej w godzinach , przestrzegania zasad współżycia społecznego, dbania o higienę osobistą i czystość pomieszczeń oraz do zgłaszania wystąpienia objawów choroby (art. 119). Cudzoziemcowi zabrania się (art. 120) m.in.: samowolnego oddalania się, zakłócania spokoju, spożywania alkoholu, palenia wyrobów tytoniowych poza miejscami do tego wyznaczonymi, odmawiania przyjmowania posiłków oraz urządzania gier hazardowych. Kobiety w ciąży: do siódmego miesiąca mogą przebywać w areszcie, przed upływem szóstego miesiąca ciąży organ zobowiązany jest wystąpić do sądu z wnioskiem o umieszczenie jej w strzeżonym (art. 121). ROZDZIAŁ 11: REJESTRY, EWIDENCJA I WYKAZ W SPRAWACH CUDZOZIEMCÓW Większość rejestrów prowadzi się w systemie informatycznym (art. 124). Wszystkie te rejestry, które zostały wymienione we wcześniejszej części ustawy są tutaj powtórzone i przyporządkowane do organów, które są zobowiązane taki rejestr prowadzić. Szef Urzędu do Spraw Cudzoziemców tworzy oraz prowadzi w systemie teleinformatycznym krajowy zbiór rejestrów, ewidencji i wykazu w sprawach cudzoziemców o nazwie System Pobyt. ROZDZIAŁ 12: ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEWOŹNIKA Przewoźnik (przewożący drogą morską lub powietrzną) jest zobowiązany do sprawdzenia czy cudzoziemiec wjeżdżający na teren naszego kraju posiada ważny dokument podróży, wizę lub inny dokument. Wyjątek stanowi przewoźnik ruchu przygranicznego (art. 135). Jeżeli cudzoziemcowi odmówiono wjazdu do RP lub gdy przejeżdżał przez RP tranzytem i odmówiono mu wjazdu do innego kraju graniczącego z RP to przewoźnik zobowiązany jest odwieźć cudzoziemca do kraju, z którego go przywiózł lub gdy jest to niemożliwe do kraju, który wystawił mu dokument podróży, jeżeli nie ma takiej możliwości przewoźnik musi zapewnić inny środek transportu (art. 136). Takiemu cudzoziemcowi można: nakazać przebywanie w określonym miejscu, zakazać opuszczania statku powietrznego lub morskiego, nakazać opuszczenie terytorium RP na innym statku powietrznym lub morskim (art. 137). Odpowiedzialność finansową za pobyt cudzoziemca ponosi przewoźnik (art. 137a). Nakłada się na niego również karę administracyjną o równowartości od do euro za osobę jednak w sumie nie więcej niż euro (art. 138). Gdy cudzoziemiec stanowi zagrożenie dla życia to na wniosek i koszt przewoźnika Straż Graniczna konwojuje go do granicy kraju. ROZDZIAŁ 13: SZEF URZĘDU DO SPRAW CUDZOZIEMCÓW Szef Urzędu do Spraw Cudzoziemców, zwany dalej Szefem Urzędu, jest centralnym organem administracji rządowej właściwym w sprawach wjazdu cudzoziemców na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, przejazdu przez to terytorium, pobytu na nim i wyjazdu z niego, nadawania statusu uchodźcy, udzielania cudzoziemcom azylu, wyrażania zgody na pobyt tolerowany oraz udzielania ochrony czasowej, z wyjątkiem spraw zastrzeżonych dla innych organów (art. 141). Rozdział 13 określa sposób jego wybierania, kryteria, jakie ma posiadać kandydat ubiegający się o to stanowisko, sposób rekrutacji oraz jego zakres zadaniowy. ROZDZIAŁ 14: PRZEPISY KARNE Kto zabiera w celu przywłaszczenia lub przywłaszcza sobie dokument podróży, kartę pobytu, polski dokument podróży dla cudzoziemca, tymczasowy polski dokument podróży dla cudzoziemca, polski dokument tożsamości cudzoziemca lub takiego dokumentu używa, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2 (art. 147). 11

12 Karze grzywny podlegają osoby, które m.in.: przebywają na terenie RP i nie mają do tego tytułu prawnego, nie okazują dokumentów i zezwoleń na ten pobyt, uchylają się od obowiązku wymiany karty pobytu, nie wykonują obowiązku opuszczenia RP, nie zawiadamia o utracie karty pobytu oraz nie przestrzega zasad małego ruchu granicznego (art. 148). ROZDZIAŁ 15: ZMIANY W PRZEPISACH OBOWIĄZUJĄCYCH Są to przepisy określające zmiany w przepisach obowiązujących tak, aby ustawa i cały zakres jej działania były jednolicie interpretowane. ROZDZIAŁ 16: PRZEPISY PRZEJŚCIOWE I KOŃCOWE Cudzoziemcy, których pobyt w dniu wejścia ustawy był nielegalny i jednocześnie przebywają na terytorium RP od 1 stycznia 1997 roku i złożą wniosek do 31 grudnia 2003 roku o zezwolenie na zamieszkanie na czas oznaczony, takie otrzymają na okres jednego roku, jeżeli: nie stanowią oni zagrożenia, ujawnią gdzie mieszkają posiadają przyrzeczenie wydania zezwolenia na pracę albo oświadczenie pracodawcy o zamiarze zatrudnienia i udowodni, że posiada dochody lub mienie, pozwalające na utrzymanie się. Wszystkie dotychczasowe dokumenty wydane do czasu wejścia w życie ustawy zachowują swoją ważność na okres, na jaki zostały wydane. Zaproszenia na blankietach zachowują ważność do momentu wejścia Polski do Unii Europejskiej (art. 156). Karta czasowego pobytu to zezwolenie na zamieszkanie na czas oznaczony, a karta stałego pobytu to zezwolenie na osiedlenie się (art. 157) W przepisach końcowych znajdują się również regulacje odnośnie zmiany regulacji w kwestii postępowań administracyjnych (art. 158), wykazów (art. 159), rejestrów (art. 160). Tracą moc ustawy: z dnia 25 czerwca 1997 r. o cudzoziemcach, ustawa z dnia 11 kwietnia 2001 r. o zmianie ustawy o cudzoziemcach oraz o zmianie niektórych ustaw Ustawa wchodzi w życie z dniem 1 września 2003 roku. 12