Istotne elementy etyki zawodowej Wartości i normy Zakazy i właściwe sposoby postępowania Najczęstsze problemy i sposoby ich rozwiązywania

Transkrypt

1 Dobrosława BARTKOWSKA-NOWAK WyŜsza Szkoła Logistyki Katedra Nauk o Zarządzaniu Spisane normy odpowiadające na pytanie, jak ze względów moralnych przedstawiciele danego zawodu powinni, a jak nie powinni postępować. Etyka zawodowa występuje w postaci norm zinstytucjonalizowanych (kodeksy, przysięgi, ślubowania) oraz norm formułowanych jako indywidualne propozycje, luźne lub stanowiące uporządkowany zespół postulatów. (Lazari- Pawłowska I. 1971, str 33.) GroŜą przyjęciem postawy minimalistycznej Co nie jest zabronione jest dozwolone Są to działania na pokaz bez praktycznych konsekwencji Do etycznego wykonywania zawodu powinny wystarczyć zalecenia etyki ogólnej Istotne elementy etyki zawodowej Wartości i normy Zakazy i właściwe sposoby postępowania Najczęstsze problemy i sposoby ich rozwiązywania 1

2 system selekcji członków grup zawodowych - komitety czy komisje etyczne przyjęcie i wdraŝanie strategii w zakresie etyki system szkoleń w zakresie etyki zawodowej jako istotny składnik wymagań zawodowych przywództwo etyczne np. doradca do spraw etyki działania budujące i umacniające kulturę etyczną interwencje w przypadkach naruszania zasad etyki zawodowej Społeczny odbiór i prestiŝ zawodu Społeczne zaufanie i chęć współpracy Znaczenie zaufania i chęci współpracy w procesach logistycznych przebiegających w łańcuchach dostaw czy sieciach logistycznych Dostawcy Producenci Dystrybuto rzy Detaliści Ostateczni odbiorcy Specyficzne obowiązki moralne Szczególne uprawnienia Nadzwyczajne pokusy Stały dostęp do cudzej własności, często trudny do kontroli, Uprawniane do samodzielnego podejmowania decyzji, obracania duŝymi sumami pieniędzy, dobrami o duŝej wartości materialnej np. do wyboru firm świadczących usługi transportowe, dostawców, kontrahentów, Dostęp do poufnych informacji, baz danych firmy, klientów i kontrahentów, Zarządzanie bazami danych, praca w systemie informatycznym innych firm. Pokusa to okazja uzyskania czegoś cennego, gdy odstąpi się od wyznawanych zasad Kuszenie stawianie w sytuacji pokusy i podsuwanie wiarygodnych usprawiedliwień Na pokusę wystawieni jesteśmy zawsze, ulegamy jej, gdy moŝemy znaleźć wiarygodne usprawiedliwienie Korupcja (przyjmowanie łapówek od klientów, firm konkurencyjnych sprzedawanie kontraktów itp.) okazję stwarza tu duŝa samodzielność podejmowanych decyzji i dostęp do znacznych środków, Matactwo i malwersacje (fałszowanie danych, zwiększanie zysku kosztem jakości, terminowości czy rzetelności) okazję stwarza swoboda dostępu do baz danych, 11 2

3 SprzedaŜ poufnych informacji (ujawnianie tajemnic handlowych, sprzedaŝ danych o kontrahentach itp.) moŝliwa przy łatwym dostępie do poufnych informacji, KradzieŜ (przywłaszczanie cudzej własności) moŝliwa przy łatwym dostępie do mienia o duŝej wartości. Wynikają z chciwości czyli chęci uzyskania nieuprawnionych korzyści materialnych kosztem innych poprzez świadome wprowadzanie w błąd, przywłaszczanie cudzej własności, ujawnianie poufnych informacji i kierowanie się w podejmowaniu decyzji własnym interesem Podstawową pokusą prowadzącą do łamania norm moralnych jest więc zdecydowanie korzyść materialna Zamiast łapówka - napiwek, zaliczka, wziątek, przysługa, silny argument, dowód wdzięczności, dar losu, prezent, Zamiast kradzieŝy - ubytek, gwizdnięcie, buchniecie, ktoś nie oddał, poŝyczył zorganizował, ma lepkie/długie ręce, coś zmieniło właściciela, Zamiast kłamać - mijać się z prawdą, mylić się, pamięć kogoś zawiodła, wkradły się nieścisłości. Wskazanie i nazywanie najczęstszych przypadków łamania norm moralnych w trakcie wykonywania zawodu logistyka PodwaŜanie przekonania, Ŝe wszyscy tak robią, inaczej nie moŝna takie jest Ŝycie Obowiązek uczciwego obchodzenia się z powierzonymi środkami i mieniem o duŝej wartości, w warunkach małej niekiedy zewnętrznej kontroli działań Obowiązek uczciwego wypełniania zobowiązań w trosce o interes firmy, klientów i kontrahentów w warunkach duŝej samodzielności i swobody podejmowania decyzji Obowiązek zachowania ścisłej poufności uzyskiwanych w pracy informacji w warunkach łatwego dostępu do informacji o duŝej wartości gospodarczej; Większa niŝ w przypadku innych zawodów osobista odpowiedzialność za pracowników i mienie duŝej wartości w przypadku nieprzewidywalnych zdarzeń losowych czy sytuacji kryzysowych; Powinność zachowania i ochrony Ŝycia bliźnich rozszerzona jest nie tylko na trudny w wielu wypadkach obowiązek zapewnienia bezpiecznych warunków pracy, ale równieŝ obowiązek zapewnienia publicznego bezpieczeństwa przewozów i magazynowania 3

4 Uczciwość Odpowiedzialność Dyskrecja - lojalność Nie oszukuj,nie wprowadzaj w błąd, nie kłam Mów prawdę, nie zatajaj waŝnych informacji Szanuj cudzą własność, nie kradnij Obowiązek zachowania ścisłej poufności uzyskiwanych w pracy informacji w warunkach łatwego dostępu do informacji o duŝej wartości gospodarczej; Wykonuj swoje obowiązki zawsze rób to, co do ciebie naleŝy Weź odpowiedzialność za swoje błędy Rozumiej konsekwencje swoich decyzji Dotrzymuj zobowiązań pamiętaj, Ŝe inni na tobie polegają szanowanie cudzej własności dotrzymywanie tajemnicy uczciwe informowanie chronienie interesów firmy i klientów ochrona Ŝycia i mienia Etyka lekarska, V w. Hipokrates, zasada przede wszystkim nie szkodzić Etyka adwokacka Cyceron Etyka rycerska, nauczycielska itp. 4

5 Uszczegóławiają ogólne treści norm etycznych Pomagają w rozwiązywaniu typowych dla danego zawodu konfliktów i dylematów moralnych Uzasadniają konieczne odstępstwa od norm etyki ogólnej Regulują stosunek do tak zwanych obowiązków nadzwyczajnych i wyznaczają ich granice Określają wzorzec osobowy Zwiększają szacunek dla danego zawodu Dylemat etyczny zmusza do dokonania wyboru, podczas którego dochodzi do naruszenia jakieś etycznej normy lub zaprzeczenia jakieś wartości Czym przewieź towar, jak go przewieź, którędy go przewieź aby wyniosło firmę jak najtaniej? Problemy techniczne Techniczny imperatyw zręczności Dobór odpowiednich środków, które umoŝliwiają realizację wybranego celu Czy kierowca jadący samochodem słuŝbowym ma się przyznać do otrzymania mandatu za szybką jazdę i ponieść konsekwencje od szefa, czy zapłacić z własnej kieszeni i nic nie mówić? Problemy praktyczne - Ŝyciowe Pragmatyczny imperatyw mądrości Podjęcie działań, które sprzyjają osiągnięciu przez człowieka szczęścia Gdy jest do przewiezienia duŝy ładunek przekraczający dopuszczalne obciąŝenie samochodu, czy mimo to wysłać go w trasę? Nie naraŝaj zdrowia i Ŝycia ludzi i mienia firmy (moralny obowiązek wobec pracowników i firmy) Korzyść z wykonanego zlecenia, zachowanie dobrej opinii o sobie przez nie przyznawanie się do błędu (korzyści) 5

6 Dotrzymuj zobowiązań wobec klientów (moralny obowiązek wobec klienta) Nie naraŝaj zdrowia i Ŝycia ludzi i mienia firmy (moralny obowiązek wobec pracowników i firmy) Te dwie zasady tylko czasami stoją w sprzeczności Podaj przykłady najsilniejszych twoim zdaniem pokus, z którymi zmagają się logistycy w swojej pracy Zaproponuj hasło, (motto) przypominające wartości pozwalające oprzeć się tym pokusom Podaj przykłady dylematów etycznych (konfliktów wartości) jakie mogą mieć miejsce w pracy logistyka 6