E-Motive MEKSYK. Innowacje w edukacji. Na styku światów opowiadanie historii. Gala Daniel Gallo

Transkrypt

1 E-Motive Innowacje w edukacji Na styku światów opowiadanie historii Gala Daniel Gallo MEKSYK Stowarzyszenie Jeden Świat Poznań 2014

2 E-MOTIVE równość emotions ruch equity emocje movement E-Motive to sieć organizacji z całego świata, które dzielą się wiedzą i doświad- czeniem, by tworzyć innowacyjne i skuteczne rozwiązania dla wspólnych problemów. E-Motive umożliwia specjalistom i organizacjom z Afryki, Azji, Ameryki Łacińskiej i Europy nawiązanie kontaktów i poznawanie skutecznych metod pracy, stworzonych w krajach Globalnego Południa. E-Motive wspiera wymianę wiedzy i doświadczenia, tworząc warunki do wzajemnego uczenia się, z poszanowaniem równych praw wszystkich uczestniczących w programie organizacji. E-Motive to również uwrażliwianie szerokiego grona odbiorców na globalne współzależności i upowszechnianie nowych metod współpracy na rzecz rozwoju. E-Motive rozpoczął się w Holandii w 2006 r., jako jeden z innowacyjnych programów Oxfam Novib. Od tego czasu zorganizowano ponad 80 wymian z udziałem organizacji pozarządowych z Holandii i krajów Globalnego Południa. W 2014 r. pierwsze wymiany E-Motive w Polsce zorganizowało Stowarzyszenie Jeden Świat we współpracy z organizacjami z Laosu i Meksyku. Zmieniaj to, co bliskie. Inspiruj się tym, co odległe. 1

3 WPROWADZENIE W 2014 r. Stowarzyszenie Jeden Świat zaprosiło do współpracy opowiadaczy historii, nauczycieli oraz osoby pracujące z dziećmi w edukacji pozaformalnej z Polski i Meksyku. Zorganizowano warsztaty, szkolenia, spotkania otwarte i wykłady pod wspólnym tytułem Na styku światów. Były to inspirujące, twórcze i pełne pasji działania właśnie tam, na styku światów, wspólnie odkryliśmy wiele nowych pomysłów na pracę z dziećmi. W tej publikacji znajdują się dwie propozycje zajęć dla dzieci, opracowane przez: Gabrielę Ronquillo Morán Galę i Daniela Gallo, opowiadaczy historii z Meksyku. Słuchanie opowieści to tworzenie obrazów: pełnych zwrotów akcji, problemów i rozwiązań. Od dzieci możemy uczyć się, jak ważna jest wyobraźnia, jak ważne jest nieustanne znajdowanie powodów, by marzyć i kwestionować zastany porządek. Dzieci pokazują nam, że nic się nie stanie, jeśli zrobimy coś inaczej niż dotychczas, i że dzięki temu może zdarzyć się coś pięknego. Marconio Vázquez, opowiadacz historii z Meksyku Marconio Gala Daniel Gallo 2

4 OPOWIEŚCI Z ODZYSKU Daniel Gallo, Meksyk Każda opowieść jest jak zabawka, którą możesz bawić się jak zechcesz, możesz tańczyć, rysować, podskakiwać, grać na instrumencie, śpiewać. Co tylko zechcesz! Opowiadanie historii łączy wiele dziedzin sztuki, a opowiadaczem może być każdy: aktor, muzyk, klaun, żongler. Każdy! Marconio Vázquez, opowiadacz historii z Meksyku Idea Opowiedz lub przeczytaj dzieciom historię Tombi i Habuli. Z materiałów z odzysku przygotujcie maskę wojownika lub wojowniczki. Razem z dziećmi raz jeszcze opowiedzcie historię odważnej Tombi. Opowieść o odważnej Tombi na podstawie baśni afrykańskiej Nadeszły ciężkie czasy dla całego ludu umarł potężny i mądry król. Jego żona, królowa Gorgu, była pogrążona w rozpaczy. To ona miała wskazać nowego władcę, ale jej trzynastu synów od dawna kłóciło się o to, kto powinien zostać królem. Wszystkie odczytane przez mędrców znaki: układ gwiazd i planet, ryk lwa i śpiew ptaków, wskazywały na Habulę, najmłodszego z braci. To on powinien zostać królem. Ale starsi bracia nie wierzyli w znaki. Nie chcieli, by najmłodszy z nich dostał koronę, więc porwali Habulę i uwięzili go w jaskini. Gorgu westchnęła. Nikt nie ośmielił się sprzeciwić braciom byli synami króla i potężnymi wojownikami. Wszyscy bali się ich gniewu. Nagle, pogrążona w swoich myślach Gorgu, usłyszała delikatne kroki: Kto to? zapytała. To ja, Tombi! Tombi była mądrą, silną i piękną dziewczyną, która nigdy niczego się nie bała. Najodważniejsi wojownicy byli jej przodkami. Dość już mam wszechobecnego smutku. Habula musi wrócić do domu powiedziała Tombi. Czy zauważyłaś, Gorgu, że od dnia w którym umarł stary król nie spadła ani jedna kropla deszczu? Słyszałam ptaki, które rozkazały chmurom zatrzymać deszcz, dopóki nie wróci Habula. Muszę go uwolnić! Stara królowa uśmiechnęła się. Wtedy Tombi zawołała do siebie inne dziewczyny i razem zaczęły przygotowywać się do walki: pomalowały swoje twarze i ciała, na głowy nałożyły maski, a potem pobiegły na wzgórze, do jaskini, w której bracia więzili Habulę. 3

5 Bezszelestnie podeszły jak najbliżej i zawołały: Pokażcie się, tchórze! Dwunastu więzi jednego! Wychodźcie z ukrycia! Wychodźcie! Przekonajmy się, czy potraficie walczyć! Najstarszy z braci krzyknął przestraszony: Kto tam jest?! A w odpowiedzi usłyszał potężny wojenny okrzyk i zobaczył przedziwne istoty, które były tuż obok. Przerażeni bracia porzucili swoje dzidy i łuki i uciekli. Od tamtej pory nikt ich już więcej nie widział. A dziewczyny tak śmiały się z tchórzy, że aż rozbolały je brzuchy! Tombi weszła do jaskini i przytuliła Habulę był wygłodzony i słaby. Dziewczyny ostrożnie zaniosły go do domu jego matki Gorgu. A gdy ptaki zobaczyły, że król powrócił, przemówiły do chmur i nareszcie spadł deszcz. Wkrótce Habula został nowym królem, a Tombi nową królową. I jak to zwykle w baśniach bywa, żyli długo i bardzo szczęśliwie. Warsztaty twórcze maski z odzysku Materiały z odzysku: miękkie kartony, kartonowe rolki po papierze toaletowym, liście, patyki, kawałki kory. Pozostałe materiały: papierowa taśma klejąca, klej, farby, giętki drut, nożyczki, szczypce do przycinania drutu. Krok po kroku: przygotuj rulon z kartonu tak, by można było założyć go na głowę dopasuj maskę starannie, by nie była ani zbyt ciasna, ani zbyt luźna, w kartonie wytnij dziury na oczy, brzegi kartonu połącz drutem (starannie zabezpiecz końcówki drutu), by powstała maska, którą można założyć na głowę, dowolnie ozdób maskę, wykorzystując materiały z odzysku i farby. 4

6 OPOWIEŚCI MAGICZNE Gabriela Ronquillo Morán - Gala, Meksyk Mam serce dziecka, Nogi ogórka, A moja głowa na opak jest. Uwierzysz w to? Pewnie nie! Oczy jak dropsy, Uśmiech po dziadku, Chcesz fartu w życiu? Powtarzaj tak: Marzę, bawię się i cieszę, Każda opowieść coś nowego niesie! Chcesz ze mną śmiać się? Powtarzaj tak! Idea Opowiedz lub przeczytaj dzieciom historię panny Księżyc i króla Słońce. Stwórzcie wspólną, wielkoformatową ilustrację do tej opowieści. Razem z dziećmi opowiedzcie raz jeszcze historię o pannie Księżyc i królu Słońce. Opowieść o pannie Księżyc i królu Słońce na podstawie legendy meksykańskiej Dawno, dawno temu całym wszechświatem rządził potężny król Słońce. Był złym i okrutnym władcą: żądał od swoich poddanych posłuszeństwa i wykonywania wszystkich jego rozkazów, a gdy tylko ktoś chciał mu się sprzeciwić, krzyczał: Zaraz wtrącę cię do lochu! Wszyscy bardzo się go bali. Pewnego dnia król Słońce spotkał przepiękną dziewczynę: miała długie, srebrzyste włosy i jasną cerę. Była to panna Księżyc, uwielbiana przez wszystkich za swoją mądrość i dobre serce. Król Słońce zawołał do niej: Podejdź do mnie! Chcę żebyś została moją żoną! Panna Księżyc ani trochę się nie przestraszyła i odpowiedziała: Drogi królu, widzę, że nie potrafisz prosić. Ale jeśli chcesz zostać moim mężem, to przygotuj dla mnie suknię, najpiękniejszą suknię we wszechświecie. Ale pamiętaj: suknia musi na mnie pasować idealnie. Nic prostszego pomyślał król Słońce i od razu rozkazał poddanym uszyć suknię dla panny Księżyc. Natychmiast zabierzcie się do pracy! zawołał. A jeśli ktoś będzie się ociągał, wtrącę go do lochu! 5

7 I poddani zaczęli szyć suknię: kling, klang, kling, klang, kling, klang. A gdy skończyli, suknia była naprawdę piękna: ozdobiona kometami i gwiezdnym pyłem. Król Słońce zaniósł suknię pannie Księżyc. Ale cóż to! Panna Księżyc strasznie przytyła! Była teraz okrąglutka jak naleśnik. Drogi królu powiedziała czyżbyś nie widział jaka jestem okrągła? Ta suknia jest piękna, ale nie mieszczą się w niej moje kształty. Umówiliśmy się przecież, że suknia musi pasować idealnie! Rozzłoszczony król Słońce rozkazał poddanym spruć suknię: klang, kling, klang, kling, klang, kling, i uszyć ją od nowa: Nie ociągajcie się! krzyczał bo zaraz wtrącę was do lochu! I poddani zaczęli szyć suknię: kling, klang, kling, klang, kling, klang. A gdy skończyli, suknia była naprawdę ogromna i jeszcze piękniejsza od pierwszej: ozdobiona planetami i mgławicami. Król Słońce zaniósł suknię pannie Księżyc. Ale cóż to! Panna Księżyc schudła! Była teraz cieniutka jak rogalik. Drogi królu powiedziała czyżbyś nie widział jaka jestem smukła? Ta suknia jest piękna, ale jest dla mnie o wiele za duża. Umówiliśmy się przecież, że suknia musi pasować idealnie! Król Słońce tak się rozzłościł, że stał się czerwony jak pomidor. Już miał wtrącić swoich poddanych do lochu, gdy nagle poczuł coś, czego nie czuł nigdy wcześniej. Poczuł w swoim sercu ciepło. I powiedział: Proszę, sprujcie tę suknię i uszyjcie ją jeszcze raz. A gdy to powiedział, wśród poddanych dało się słyszeć zdziwione głosy: nigdy wcześniej nikt nie słyszał, by król Słońce mówił: proszę! I poddani spruli suknię: klang, kling, klang, kling, klang, kling, i uszyli ją od nowa: kling, klang, kling, klang, kling, klang. A gdy skończyli, suknia była jeszcze piękniejsza niż dwie pierwsze: ozdobiona tęczą i słonecznym blaskiem. Wtedy król powiedział: Dziękuję wam, poddani! Poddani nie wierzyli własnym uszom: nigdy wcześniej nikt nie słyszał, by król Słońce mówił dziękuję! Król Słońce zaniósł suknię pannie Księżyc, ale Panna Księżyc znowu strasznie przytyła! Była teraz okrąglutka jak naleśnik. I suknia była na nią o wiele za mała. I tak oto panna Księżyc i król Słońce nigdy nie zostali małżeństwem. Ale król Słońce nauczył się czegoś bardzo ważnego... Wiecie czego? Tak! Nauczył się prosić i dziękować! 6

8 Warsztaty twórcze wielkoformatowa ilustracja Materiały: papier do rysowania w rolce, kredki woskowe w kostce, flamastry lub inne przybory do rysowania. Krok po kroku: przygotuj miejsce do rysowania: w przedszkolu lub w szkole najlepiej ustawić stoliki w jednym długim rzędzie tak, by każde dziecko miało swobodny dostęp do fragmentu papieru do rysowania, przypomnij dzieciom, że tworzą jedną, wspólną ilustrację do opowieści: każdy może rysować wybraną przez siebie postać lub zdarzenie, a wszystkie rysunki stworzą wielobarwną i różnorodną interpretację usłyszanej historii, pozwól dzieciom na samodzielne ustalanie zasad: może będą chciały umówić się, co rysować, może ustalą jakieś reguły dotyczące tworzenia ilustracji, a może będą wolały pracować zupełnie niezależnie od siebie; wszystko jest dozwolone pod jednym warunkiem: nikt nie może zostać wykluczony ze wspólnej pracy, gdy ilustracja będzie skończona, delikatnie ją podnieście, by każdy mógł zobaczyć gotowy rysunek taką wielkoformatową ilustrację można stworzyć tylko pracując razem! 7

9 Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach programu E-Motive. Projekt jest współfinansowany w ramach programu polskiej współpracy rozwojowej Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP w 2014 r. Publikacja wyraża wyłącznie poglądy autora i nie może być utożsamiana z oficjalnym stanowiskiem Unii Europejskiej i Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP. Stowarzyszenie Jeden Świat, Przekład i redakcja tekstu: Aneta Cruz-Kąciak Projekt graficzny i skład: studioko Jerzy Nawrot 8 Publikacja jest dostępna na licencji Creative Commons 3.0 Polska: uznanie autorstwa.