Warszawa, dnia 5 listopada 2012 r.

Transkrypt

1 Warszawa, dnia 5 listopada 2012 r. Szanowny Pan Wojciech Kwaśniak Zastępca Przewodniczącego Komisji Nadzoru Finansowego Pl. Powstańców Warszawy Warszawa Wasz znak: DRB/DRB II/078/103/8/ŁR/2012 W odpowiedzi na Państwa pismo z dnia 15 października 2012 r. dotyczące zgłoszenia uwag do projektu Rekomendacji T, Krajowy Związek Banków Spółdzielczych [KZBS] jako bankowa izba gospodarcza działająca na podstawie art. 121 Ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe oraz Ustawy z dnia 30 maja 1989 r. o izbach gospodarczych, realizując swoje ustawowe i statutowe uprawnienia, zgłasza następujące uwagi i wnioski do treści przedłożonego projektu: I. WNIOSKI: 1. Wniosek o wyłączenie zastosowania Rekomendacji T do banków spółdzielczych prowadzących działalność w ograniczonym wymiarze terytorialnym wynikającym z art. 5 ust. 1 i 1a Ustawy z dnia 7 grudnia 2000 r. o funkcjonowaniu banków spółdzielczych, ich zrzeszaniu się i bankach zrzeszających (Dz. U. Nr 119, poz. 1252), ze względu na wysoce specyficzną sytuację ekonomiczną lokalnych środowisk w których te banki działają oraz szczególne bezpieczeństwo ekonomiczne działalności prowadzonej przez te banki. 2. W pkt 7.1. lit a) dotyczącym Rekomendacji nr 7 po przecinku należałoby dodać: ( ), w bankach uprawnionych do działania na terenie całego kraju. 3. W pkt 8.1. lit. a) Rekomendacji nr 8 proponujemy ustalić wartość współczynnika wypłacalności na poziomie powyżej 10%, zaś w pkt 8.1. lit. d) Rekomendacji 8 proponujemy ustalić wynik badania i oceny nadzorczej w zakresie ryzyka kredytowego i zarządzania nie niższy niż 3,0. 1

2 4. W pkt 9.4. Rekomendacji 9 należałoby skreślić lit. c), a treść tego podpunktu przenieść do podpunktu w lit. b), który otrzymałby następujące brzmienie: b) analizę uzasadniającą przyjętą przez bank wysokość wskaźnika oraz analizę poziomu ryzyka kredytowego w zależności od zmienności tego wskaźnika. 5. Pkt dotyczący Rekomendacji 10 powinien otrzymać następujące brzmienie: Korzystając z zewnętrznych, w tym międzybankowych baz danych, w przypadku jakichkolwiek wątpliwości w zakresie wiarygodności danych dotyczących posiadanych zobowiązań i terminowości ich spłaty, bank powinien dążyć do potwierdzenia otrzymanych danych z danymi z innych źródeł. 6. W ust Rekomendacji 14 proponujemy zmienić zapis dotyczący zatwierdzania testów warunków skrajnych przez radę nadzorczą banku na zatwierdzanie testów warunków skrajnych przez zarząd banku. 7. W ust Rekomendacji 17 proponujemy skreślić lit. e). II. UZASADNIENIE ZAKRES PODMIOTOWY STOSOWANIA REKOMENDACJI Odnosząc się do zakresu zmian zaproponowanych przez KNF do Rekomendacji T, KZBS pragnie podkreślić, iż podstawowym celem zmian powinno być stymulowanie bezpiecznego rozwoju akcji kredytowej w segmencie rynku objętego nadzorem KNF i ograniczanie lawinowo narastającego zadłużenia konsumentów w instytucjach parabankowych, działających często na lichwiarskich wręcz zasadach. Osiągnięcie tego podstawowego skutku wymaga dużo głębszych zmian w treści Rekomendacji T niż proponowane przez KNF. W szczególności należy postulować zasadnicze ograniczenie arbitralnych ingerencji administracyjnych w procedurę oceny zdolności kredytowej klienta w tych bankach, które prowadzą szczególnie bezpieczną i wyważoną działalność. W dzisiejszym, mocno zróżnicowanym rynku konsumenckim jednolite formuły oceny zdolności kredytowej ujęte administracyjnymi regulacjami są całkowicie nieadekwatne dla lokalnych warunków ekonomicznych, w których działają banki spółdzielcze. W związku ze wzrastającą specyfiką ekonomicznej rzeczywistości występującej w środowiskach wiejskich i gminnych, która wykazuje coraz więcej odrębności w stosunku do wielkomiejskich realiów finansowych, należy postulować wyłączenie spod regulacji Rekomendacji T banków spółdzielczych prowadzących działalność w ograniczonym wymiarze terytorialnym wynikającym z art. 5 ust. 1 i 1a Ustawy z dnia 7 grudnia 2000 r. o funkcjonowaniu banków spółdzielczych, ich zrzeszaniu się i bankach zrzeszających (Dz. U. Nr 119, poz. 1252). Należy wskazać, że banki spółdzielcze podlegają wieloszczeblowej i wyjątkowo rozbudowanej kontroli realizowanej nie tylko przez KNF, ale również banki zrzeszające oraz związki rewizyjne. Zrzeszeniowa i spółdzielcza struktura, w której działają banki spółdzielcze zapewnia szczególne bezpieczeństwo prowadzonej przez nich działalności co stanowczo zostało potwierdzone w dobie ostatniego kryzysu. Wyjątkowość tej struktury 2

3 oraz specyfika środowiska, w którym działają banki spółdzielcze powinna być uwzględniona w rekomendacjach nadzorczych, które powinny mieć zastosowanie wyłącznie do tych banków spółdzielczych, które prowadzą działalność w wymiarze ogólnokrajowym oraz banków zrzeszających. Z tego też względu KZBS zgłasza stanowczy postulat wyłączenia spod działania norm Rekomendacji T banków spółdzielczych działających w lokalnym wymiarze. Niezależnie od powyższego postulatu poniżej przedstawiamy również szczegółowe uwagi do projektowanych zmian do Rekomendacji T. REKOMENDACJA 6 I 7 OCENA ZDOLNOŚCI KREDYTOWEJ Odnośnie proponowanych rozwiązań dot. walutowych ekspozycji kredytowych pragniemy wskazać, iż niewiele banków spółdzielczych posiada w swojej ofercie kredyty walutowe. Jednakże banki te posiadają klientów, którzy wnioskują o kredyt w PLN, ale dochody uzyskują w innej walucie np. EURO. Nie do końca jasnym i oczywistym w świetle proponowanych zapisów jest to, czy proponowane rozwiązania dotyczące buforu bezpieczeństwa ustalanego przy uwzględnianiu zmienności kursów walut winny znaleźć wówczas zastosowanie (pomimo, że de facto w takich okolicznościach nie mamy do czynienia z kredytem walutowym). W ocenie KZBS Rekomendacja 6 określająca zasady oceny zdolności kredytowej klienta pod względem ilościowym i jakościowym jest praktycznie powtórzeniem dotychczasowych zasad oceny w obowiązującej rekomendacji. W rekomendacji obowiązującej jak i nowelizowanej podstawowym celem oceny zdolności kredytowej jest określenie prawdopodobieństwa spłaty zadłużenia na podstawie wszystkich dostępnych danych o kliencie pochodzących z wewnętrznych i zewnętrznych źródeł informacji. Aktualnie obowiązujące w banku zasady oceny zdolności kredytowej klienta detalicznego uwzględniają wszystkie dane, w tym pochodzące z baz zewnętrznych. W zakresie zalecenia 7.1. zawartego w Rekomendacji w ocenie KZBS, w przypadku zasad uproszczonych banki powinny móc poprzestać na ocenie zdolności kredytowej klienta w oparciu o narzędzia statystyczne i oświadczenia o wysokości dochodów. W naszej opinii, ocena dochodów klienta na podstawie wpływów na rachunek kwalifikuje się raczej do zasad standardowych i w przypadku stałych klientów jest źródłem informacji o dochodach pewniejszym nawet, niż zaświadczenie o zarobkach wystawiane przez zakład pracy. REKOMENDACJA 8 UPROSZCZONE ZASADY OCENY ZDOLNOŚCI KREDYTOWEJ Rekomendacja 8, wprowadzająca uproszczone zasady oceny zdolności kredytowej klientów detalicznych, spowoduje zwiększenie konkurencyjności oferty kredytowej banków spełniających podane kryteria. Wprowadzenie tak uproszczonej i standardowej metody oceny zdolności kredytowej klientów spowoduje podział rynku klientów detalicznych z korzyścią jednak dla tych banków, które mogą stosować metodę uproszczoną. Należy 3

4 jednak zaznaczyć, iż celem zmian dotychczasowej Rekomendacji T, jak wynika z wyjaśnień KNF, jest przeciwdziałanie niekorzystnym zjawiskom rynkowym tj. ograniczenie przez banki akcji kredytowej w zakresie kredytów detalicznych. Proponowane zmiany doprowadzą w ocenie KZBS do eliminowania z rynku banków stosujących standardowe metody oceny i nie ograniczą działalności kredytowej prowadzonej na nieregulowanym rynku finansowym. W opinii KZBS zbyt wygórowane wydają się wymogi ostrożnościowe, określone w Rekomendacji 8, uprawniające banki do udzielania kredytów na uproszczonych zasadach, opisanych w Rekomendacji 7. Przyjęcie zaproponowanych wielkości spowoduje, że wiele banków nie będzie mogło udzielać kredytów na uproszczonych zasadach, co utrudni im konkurowanie na rynku usług finansowych. Poza tym nie do końca jasne są zapisy dot. podwyższonych wymogów kapitałowych. Pojawiają się zasadne wątpliwości, czy jedynie spełnienie wszystkich warunków wskazanych przez KNF warunkuje możliwość stosowania uproszczonej procedury, czy niespełnienie chociażby jednego z wymienionych warunków nie pozwala na stosowanie procedury uproszczonej (?) przykładowo: Czy jeśli ocena BION w zakresie ryzyka kredytowego będzie wynosiła 2,0, natomiast w obszarze zarządzanie Bank uzyska 2,7, to nie będzie mógł stosować uproszczonej procedury badania zdolności kredytowej (przy założeniu spełnienia pozostałych wymagań)? Nie do końca jasnym jest także, czy stosowanie uproszczonej procedury badania zdolności kredytowej (przyjęcie oświadczenia o osiąganych dochodach i ponoszonych wydatkach) nie zwalnia z obowiązku weryfikacji, analizy historii kredytowej w bazach (np. BIK) informacji kredytowej (?). Wobec powyższego proponujemy rozważenie alternatywnego rozwiązania, w ramach którego z możliwości udzielania kredytów na uproszczonych zasadach mogłyby korzystać wszystkie banki, które spełniają wymagania stawiane w noweli bankom "istotnie zaangażowanym", a więc także te, które de facto nie są bankiem istotnie zaangażowanym w świetle definicji zawartej w projekcie. Jednocześnie w tym miejscu pragniemy zwrócić uwagę, iż w przedłożonym projekcie nie znalazły się zapisy o możliwości ograniczenia się w analizie zdolności kredytowej klienta do badania stabilności, wielkości i możliwości kontroli źródła spłaty kredytu, o czym jest mowa w zaleceniu 11.6 obowiązującej Rekomendacji T. To proceduralne rozwiązanie banki wykorzystują przy zabezpieczaniu kredytów kaucją pieniężną, a zatem jest ono istotne i zapisy w tym przedmiocie winny znaleźć się także w projektowanej Rekomendacji T. REKOMENDACJA 9 USTALENIE POZIOMU WARTOŚCI WSKAŹNIKA DTI Zgodnie z Rekomendacją 9 ustalenie poziomu wskaźnika DtI w proponowanych zmianach zostało scedowane na zarząd banku i wg interpretacji KNF jest odejściem od dotychczasowych sztywnych norm dotyczących maksymalnego poziomu relacji wydatków związanych z obsługą zobowiązań kredytowych do dochodów klientów detalicznych. Należy jednak zwrócić uwagę, że w obowiązującej rekomendacji wskaźnik DtI określał maksymalny poziom zobowiązań kredytowych klienta do dochodów, natomiast w proponowanej jest to relacja zobowiązań kredytowych i zobowiązań innych niż kredytowe. W praktyce poziom wskaźnika DtI istotnie ograniczy możliwości udzielenia kredytu detalicznego. 4

5 Pojawiają się także wątpliwości, czy to rozwiązanie tj. określenie maksymalnych proporcji wskaźnika DtI, powinno być poparte stosowną analizą sporządzoną przez bank (?) oraz czy wskaźnik DtI powinien dotyczyć zarówno procedury uproszczonej, jak i standardowej badania zdolności kredytowej (?) i czy projektowane zapisy dopuszczają możliwość zróżnicowania w tym względzie w zależności od stosowanej procedury badania zdolności kredytowej (?). W ocenie KZBS bankowe dokumenty typu polityka czy strategia, ze względu na skomplikowany i długotrwały proces legislacyjny poprzedzający ich przyjęcie, nie są odpowiednimi do wskazywania w ich treści maksymalnych poziomów wskaźników, w tym także omawianego w projekcie wskaźnika DtI. Dużo lepszym rozwiązaniem wydaje się ustalanie poziomu tego wskaźnika w uchwale zarządu banku. Przy takim rozwiązaniu rada nadzorcza, w zatwierdzanych przez siebie politykach i strategiach, określałaby ogólne zasady wyznaczania poziomu tego wskaźnika. REKOMENDACJA 19 RELACJE Z KLIENTAMI Rekomendacja 19 zawiera zapisy wprowadzające konieczność uzyskania przez bank dodatkowych oświadczeń od klienta, których stosowanie nie wynika z ustawy o kredycie konsumenckim. Nakłada to w konsekwencji na bank konieczność pozyskiwania od klienta większej ilości dokumentów i oświadczeń niż dotychczas. Zgłaszając powyższe wnioski i uwagi Krajowy Związek Banków Spółdzielczych prosi o ich uwzględnienie w toku dalszych prac nad projektem Rekomendacji T. Z poważaniem Jerzy Różyński Prezes Zarządu Krajowego Związku Banków Spółdzielczych 5

6 6