Translatio i kultura

Transkrypt

1 Uniwersytet Warszawski Wydział Lingwistyki Stosowanej Instytut Lingwistyki Stosowanej Instytut Rusycystyki zapraszają do udziału w Międzynarodowej Konferencji Naukowej nt. Translatio i kultura Warszawa, października 2013 r. Konferencja poświęcona jest zagadnieniu interdyscyplinarnej komunikacji kulturowej i cywilizacyjnej, która odbywa się poprzez przekład tekstu bądź dyskursu słownego. Celem naszych badań jest refleksja nad konceptualizacją i procesem przekładu, a także próba odpowiedzi na pytanie, czym jest przekład tekstu literackiego i naukowego, a także dyskursu politycznego, ekonomicznego, prawniczego itd.; jaka jest ich definicja, cele i uwarunkowania w kontekście komunikacji kulturowej. Istotne jest tu również pytanie o status zarówno autora i tłumacza, jak czytelnika lub słuchacza, oraz o ich stosunek do tłumaczonego tekstu. Podmiotem naszych badań jest obraz innego w przekładzie, wraz z jego uwarunkowaniami etnicznymi i behawiorystycznymi narzuconymi przez epokę i miejsce, w którym żyje, jego pozycję w świecie i w społeczeństwie, strukturę jego języka oraz jego sposób widzenia i interpretacji świata. Ten inny, którego niejako wprowadzamy do naszego języka, kultury i świadomości, w procesie przekładu poddawany jest obróbce intelektualnej, która może uczynić go bliskim lub dalekim, swojskim i przyjaznym bądź niezrozumiałym i

2 wrogim. Dotyczy to nie tylko samej sylwetki innego, lecz również jego światopoglądu, który odzwierciedla jego uwarunkowania socjopolityczne, filozoficzne i religijne. Pytanie o charakterystykę innego jest zasadne zarówno w odniesieniu do przekładu literackiego, jak do tłumaczenia naukowego, prawniczego, ekonomicznego, a także ustnego, gdzie tradycyjny zarzut: traduttore traditore zmienia się w pełne obaw pytanie: kto jest odpowiedzialny za politykę, sprawiedliwość czy prawdę: polityk, prawnik, naukowiec czy ich tłumacz? Można założyć, że inny zmienia się w różnojęzycznych przekładach jak w kalejdoskopie, ponieważ język i kultura tłumacza niejako automatycznie określają jego miejsce w literaturze docelowej. Problem ten dotyczy również tekstów naukowych, a także przemówień, manifestów czy programów. Liczy się tu wielość przekładów, dokonanie przekładu wkrótce po ukazaniu się dzieła w języku oryginalnym lub później (wówczas nie bez znaczenia jest, z jakich względów dokonanie przekładu się opóźniło z powodu cenzury, różnic kulturowych, światopoglądowych?), przyczyny, dla których dany tekst przetłumaczono w tym właśnie momencie. Czy czytelnicy różnych narodowości znają tego samego autora w ten sam sposób? Proponujemy następującą tematykę konferencji: 1. Hermeneutyka przekładu. Przekład jako element translacji wartości i idei. Teorie i koncepcje przekładu: wersja, adaptacja, interpretacja. Pozycja tłumacza: autor czy kopista. Cele i strategie przekładu. 2. Tekst jako dokument kultury. Wprowadzanie nowych wizji i nowych modeli kulturowych w przekładzie. Problematyka interkulturowości i akulturacji. Kształtowanie kompetencji interkulturowej i akulturacji w procesie nauczania języka. Stereotypy, motywy i toposy. 3. Recepcja przekładu. Koncepcja i obraz czytelnika. Uwarunkowania kulturowe, polityczne, religijne, ideologiczne i społeczne przekładu. Cenzura i autocenzura. Anachronizmy. Problematyka komunikacji literackiej. Teksty naukowe w przekładzie. Obieg intelektualny w świecie tłumaczeń naukowych.

3 4. Komparatystyka a przekład. Sposób funkcjonowania i rola utworu przetłumaczonego w literaturze docelowej. Intertekstualność, figury retoryczne, warsztat literacki. Przekład z języków dawnych. Palimpsesty. 5. Konstrukcja innego i obcej kultury poprzez przekład. Obraz kultury wyjściowej w przekładzie i wpływ kultury docelowej na ten obraz. Wpływ czynników pozatekstowych (np. prestiżu języka wyjściowego oraz docelowego, wyboru osoby tłumacza, miejsca i czasu publikacji) na kształt przekładu. Wpływ modeli literackich i językowych kultury docelowej na kształt przekładu. Uczestnicy procesu przekładu: autorzy, tłumacze, wydawcy, redaktorzy. Rola tłumacza a jego niski lub wysoki kapitał społeczny. Translated wo/man; gender w przekładzie. Definicja języka ojczystego. Przekład a problemy tożsamości. Kategoria pogranicza. Swojskość, obcość, uniwersalność. Hybrydy kultur. W imieniu organizatorów: Dyrektor Instytutu Rusycystyki Uniwersytetu Warszawskiego Prof. UW dr hab. Magdalena Dąbrowska Warszawa, 3 kwietnia 2013 r.

4 Organizatorzy Komitet Organizacyjny Uniwersytet Warszawski Wydział Lingwistyki Stosowanej Dziekan Wydziału Lingwistyki Stosowanej prof. UW dr hab. Krzysztof Hejwowski Instytut Lingwistyki Stosowanej prof. dr hab. Anna Kukułka-Wojtasik Instytut Rusycystyki prof. UW dr hab. Magdalena Dąbrowska translatio.ils(at)uw.edu.pl Miejsce Konferencja odbędzie się w dniach października 2013 r. w Warszawie, na terenie Uniwersytetu Warszawskiego, w gmachu przy ul. Dobrej 55 (vis a vis BUW). Opłata Zgłoszenie Opłata konferencyjna 400 zł lub 100 euro (obejmuje opłatę rejestracyjną, uroczystą kolację, kawę i herbatę w przerwach między obradami, publikację artykułu). Opłatę należy uiścić na konto: Bank Millenium SA Ul. Stanisława Żaryna 2A Warszawa W przypadku przelewów z zagranicy: PL Kod SWIFT: BIGBPLPW Uwaga: w tytule przelewu należy wpisać Translatio imię i nazwisko uczestnika. Prowizję bankową pokrywa uczestnik konferencji.

5 Informacje dodatkowe Adresy hoteli oraz program wycieczek zostaną podane w późniejszym terminie. Rejestracja Prosimy o przesłanie wypełnionego formularza zgłoszeniowego pod następujący adres e- mailowy: dr Joanna Wasiluk: j.wasiluk@uw.edu.pl (zgłoszenia referatów o tematyce językoznawczej) dr Grzegorz Szymczak: g.szymczak@uw.edu.pl (zgłoszenia referatów o tematyce literaturoznawczej i kulturoznawczej) oraz translatio.ils@uw.edu.pl Językami konferencji są: polski, francuski, angielski, rosyjski (niemiecki i hiszpański zależnie od liczby referatów). Termin nadsyłania propozycji referatów (tytuł i streszczenie do 10 wersów) 30 kwietnia 2013 r. W razie przyjęcia referatu do wygłoszenia na konferencji informacja zostanie przesłana najpóźniej do 15 maja 2013 r. Czas trwania referatu 20 minut (oraz 10 minut dyskusji). Przewidziana jest publikacja artykułów.

6 FORMULARZ ZGŁOSZENIOWY KONFERENCJA TRANSLATIO I KULTURA Warszawa, października 2013 r. Imię i nazwisko Stopień/tytuł naukowy. Afiliacja Kraj Adres (do korespondencji)... Dane do faktury ... Telefon... Fax. Tytuł referatu Streszczenie (maks. 10 wersów)..