Kierunki odnowy ewangelizacji pastoralnej w parafii

Transkrypt

1 Ks. Bogusław Wolański Kierunki odnowy ewangelizacji pastoralnej w parafii Prelekcja wygłoszona podczas Konferencji Księży Dziekanów Archidiecezji Wrocławskiej Wrocław, dn r. Papież Benedykt XVI w dniu 12 października 2010 r. opublikował list apostolski w formie motu proprio Ubicumque et semper powołujący do życia nową dykasterię Kurii Rzymskiej Papieską Radę ds. Krzewienia Nowej Ewangelizacji. Kilka dni wcześniej, bo 30 września 2010 r. światło dzienne ujrzała adhortacja apostolska Verbum Domini, będąca owocem Synodu Biskupów z 2008 roku, poświęcona słowu Bożemu w życiu i misji Kościoła. Oba wydarzenia pokazują ewangelizację jako priorytet w życiu i działalności Kościoła. Świat współczesny głodny jest słowa Bożego i ono musi mu być dane. Posłannictwem Kościoła, jak napisał Benedykt XVI we wspomnianej adhortacji apostolskiej, jest głoszenie słowa Bożego światu. W liście apostolskim Novo millennio ineunte bł. Jan Paweł II wskazał program duszpasterski dla Kościoła w trzecim tysiącleciu. Mamy wciąż poznawać, kochać i naśladować Chrystusa, aby przemieniać siebie i historię, aż osiągnie swą pełnię w niebieskim Jeruzalem (NMI 29). Uszczegóławiając zadania Kościoła, tenże papież napisał, że mamy karmić się słowem, aby być «sługami Słowa» w dziele ewangelizacji. Jest to z pewnością jedno z najważniejszych zadań stojących przed Kościołem na progu nowego tysiąclecia (NMI 40). Zadaniem Kościoła jest głoszenie Ewangelii Jezusa Chrystusa zawsze i wszędzie. Nabiera ono szczególnego znaczenia w obecnych czasach, ponieważ powszechną praktyką stało się porzucanie wiary zwłaszcza w społeczeństwach i kulturach, które przez wieki wydawały się przesiąknięte Ewangelią. Nastąpiła dotkliwa utrata sacrum, która kwestionuje nawet takie podstawy, uznawane do niedawna za niepodważalne, jak wiara w Boga Stwórcę wszystkiego, objawienie Jezusa Chrystusa jedynego Zbawiciela oraz powszechne rozumienie podstawowych ludzkich doświadczeń, jak narodziny, śmierć, życie w rodzinie i odniesienie do naturalnego prawa moralnego. Dlatego istnieje pilna potrzeba odtworzenia chrześcijańskiej tkanki społeczności ludzkiej. W tym miejscu nie sposób nie wspomnieć zakończone niedawno XIII Zwyczajne Zgromadzenie Ogólne Synodu Biskupów, które miało miejsce od 7 do 28 października 2012 r., pod hasłem Nowa Ewangelizacja dla przekazu wiary chrześcijańskiej. Nie ukazała się

2 jeszcze posynodalna adhortacja apostolska, ale uczestnicy Synodu skierowali do ludu Bożego swoje orędzie zatytułowane Ewangelia w świecie. Kilka zdań z tego dokumentu: Prowadzenie ludzi naszych czasów do Jezusa, na spotkanie z Nim, jest sprawą niecierpiącą zwłoki we wszystkich regionach świata, tych, w których ewangelizacja nastąpiła dawno bądź ostatnio. Wszędzie bowiem odczuwa się potrzebę ożywienia wiary, której grozi osłabienie Nie chodzi o to, by wszystko zacząć od początku, ale by z apostolskim zapałem, jaki cechował św. Pawła, który dochodzi do stwierdzenia: Biada mi bowiem, gdybym nie głosił Ewangelii! (1 Kor 9,16) włączyć się w długi proces głoszenia Ewangelii, która od pierwszych wieków ery chrześcijańskiej po czasy obecne przemierzała historię i budowała wspólnoty wierzących we wszystkich częściach świata. 1. Ewangelizacja pastoralna Ewangelizacja określana jest jako uobecnianie przez Kościół w czasie i przestrzeni, mocą Ducha Świętego, Dobrej Nowiny o zbawieniu, która stała się faktem w Jezusie Chrystusie. Chrześcijanin, który posiada łaskę udziału w potrójnej misji Chrystusa kapłana, proroka i króla, ma odpowiedzialność za ewangelizację podstawowych rzeczywistości doczesnych: rodziny, nauki, kultury, gospodarki i polityki. Nakaz głoszenia Ewangelii jest pierwszorzędnym i naturalnym posłannictwem Kościoła, stąd można użyć stwierdzenia, że Kościół jest dla ewangelizacji (EN 14). Jest ona procesem wielowarstwowym, złożonym z różnych elementów, jakimi są: odnowa ludzkości, dawanie świadectwa, otwarte przepowiadanie, przylgnięcie duchowe, wejście we wspólnotę, przyjęcie znaków, dzieła apostolskie (EN 24). W zależności od adresatów wyróżnia się ewangelizację misyjną, pastoralną i nową. Ewangelizacja misyjna polega na objawieniu Jezusa Chrystusa i Jego Ewangelii tym, którzy ich nie znają. Głoszenie Ewangelii określane mianem nowej ewangelizacji skierowane jest do chrześcijan, dla których orędzie chrześcijańskie przestało już być Dobrą Nowiną. Jej realizacja ma być przede wszystkim przypomnieniem i powtórnym głoszeniem Ewangelii Chrystusowej. Ewangelizacja pastoralna zwraca się do tych, którzy od dawna są już chrześcijanami oraz mają związek z Ewangelią, aby pogłębić, umocnić, ożywić i uczynić dojrzalszą ich wiarę. Wymaga to wysiłku, żeby tym wiernym dostarczać koniecznego pokarmu i umocnienia, zwłaszcza za pomocą katechezy, nasyconej sokiem ewangelicznym i sporządzonej w języku przystosowanym do czasu i osób (EN 54). Ten rodzaj ewangelizacji jest podobny do duszpasterstwa, ale się z nim nie utożsamia, bowiem ewangelizacja stanowi

3 trzon działalności duszpasterskiej (por. EN 81). Bez niej duszpasterstwo byłoby zespołem zabiegów czysto technicznych, być może sprawnych, ale pozbawionych treści. 2. Parafia w służbie ewangelizacji W myśl nauczania Soboru Watykańskiego II parafia nie jest tylko najmniejszą komórką hierarchicznie zbudowanego Kościoła, ale staje się ona Kościołem Bożym i powołanym przez Boga nowym ludem Bożym (por. KK 26, 28). Chrześcijanin w parafii może rozpoznać, czym w rzeczywistości jest Kościół. Musi ona być otwarta na diecezję, a przez nią na Kościół powszechny. Sprawując Eucharystię, głosząc słowo Boże i umacniając miłość braterską oraz utrzymując więź z biskupem, a przez biskupa z Kościołem powszechnym, parafia może rozwijać się zgodnie ze swoim powołaniem. Warto w tym miejscu znów sięgnąć do Orędzia ostatniego Synodu Biskupów: dzieło ewangelizacji nie jest zadaniem jakiejś osoby w Kościele, ale wspólnot kościelnych jako takich, gdzie są dostępne w pełni narzędzia spotkania z Jezusem: Słowo, sakramenty, braterska komunia, posługa miłości, misja. W tej perspektywie ujawnia się przede wszystkim rola parafii będącej jakby obecnością Kościoła na terytorium, gdzie mieszkają ludzie fontanną miasteczka, jak zwykł ją określać bł. Jan XXIII, u której wszyscy mogą gasić pragnienie, znajdując w niej świeżość Ewangelii. Jej rola pozostaje nieodzowna, nawet jeśli zmienione warunki mogą wymagać czy to jej podział na małe wspólnoty, czy więzi współpracy w szerszych kontekstach. Parafia z natury swojej ukierunkowana jest na ewangelizację. Konieczność niesienia Ewangelii nowym środowiskom spowodował proces powstawania parafii. Kościół spełnia misję ewangelizowania, a parafie są tym miejscem, gdzie to zadanie spełniane jest w sposób trwały. W parafii, bardziej niż gdzie indziej, ewangelizacja jest nauczaniem, wychowaniem i szkołą życia. Ewangelizacja parafialna powinna obejmować nie tylko niewierzących i tych, którzy się jeszcze nie nawrócili i nie znają Chrystusa, ale także dystansujących się od życia kościelnego i parafialnego, ochrzczonych, ale podobnych z życia do pogan, ochrzczonych, ale potrzebujących prawdziwego nawrócenia i pogłębienia życia duchowego. Jest ona kierowaniem orędzia zbawienia w celu nawrócenia, stawianiem człowieka wobec Ewangelii i prowokowaniem go do spotkania z Bogiem. Ewangelizacja w parafii zmierza do odnalezienia głębi, do odbudowy działalności formacyjnej, odnowienia i pogłębienia ducha modlitwy. Pomocą w realizacji celów ewangelizacyjnych służą substruktury parafialne, jakimi są małe wspólnoty religijne i rodziny.

4 W dalszej części wystąpienia pragnę oprzeć się na tezach Biskupa Manuela Pelino Dominguesa z Portugalii opublikowanych m.in. w Comunio, czy w programie duszpasterskim Kościoła w Polsce. Ocenia on, że duszpasterstwo obecnie prowadzone w parafiach jest nastawione na tłumy oraz skupia się zasadniczo na aktach kultu. Jest ono realizowane niemal wyłącznie przez duchowieństwo. Mało uwagi poświęca się formacji w małych grupach oraz czynnemu uczestnictwu świeckich w życiu Kościoła. Dlatego stwierdza on, że parafia musi przejść fazę krytyczną, by być w stanie podjąć ewangelizację w naszych czasach. Nawet przy tradycyjnej organizacji stwarza ona zawsze możliwości ewangelizowania. Zwraca on uwagę, że powinna nastąpić pełna akceptacja religijności ludowej. Również lepsze wykorzystanie możliwości, jaką stwarza przygotowanie do sakramentów, głównie gdy chodzi o sakramenty inicjacji chrześcijańskiej. Obowiązkiem katechezy parafialnej jest doprowadzenie do tego, by obrzędy te odpowiadały faktycznie osobowemu przylgnięciu do Chrystusa i odpowiedzialnemu w pełni wszczepieniu we wspólnotę chrześcijańską. Inną szansą ewangelizacyjną jest lepszy kontakt z rodziną i dowartościowanie duszpasterstwa ogólnego. Gdy wspomniana jest rodzina warto w tym miejscu powołać się na słowa bł. Jana Pawła II z adhortacji Familiaris consortio nr 65: Należy przeto raz jeszcze podkreślić pilną potrzebę duszpasterskiej obecności Kościoła dla podtrzymania rodziny. Trzeba podjąć każdy wysiłek, ażeby zorganizować i rozwinąć duszpasterstwo rodzin, troszcząc się o tę pierwszoplanową dziedzinę w przekonaniu, że przyszłość ewangelizacji zależy w wielkiej mierze od Kościoła domowego. 3. Kierunki ewangelizacji w parafii Wspomniany powyżej biskup M. P. Domingues z Portugalii uważa, że parafia dzięki zachodzącym przemianom przestaje się przedstawiać jako centrum posług liturgicznych i powoli zbliża się do porządku działań kościelnych, typowych dla procesu ewangelizacyjnego. Proponuje, by ukierunkowując odpowiednio parafię, zwrócić uwagę na: włączenie się parafii w duszpasterstwo zespołowe, odnowę chrześcijańskiej tkanki parafii i popieranie odpowiedzialnego udziału świeckich. a) włączenie się parafii w duszpasterstwo zespołowe Z obserwacji wynika, że parafia nie okazała się zbyt sprawną w budzeniu wiary, czyli głoszenia jej niewierzącym, zajmowania się ludźmi oddalonymi od Kościoła, solidaryzowania się z problemami społecznymi. Dlatego musi ona otworzyć się na uzupełniającą współpracę ruchów i małych wspólnot, bardziej przygotowanych do ewangelizacji niewierzących i oddalonych od Kościoła, bądź też lepiej rozumiejących określoną sytuację społeczną.

5 Duszpasterstwo powinno troszczyć się, aby parafie stawały się wspólnotą wspólnot, poprzez rozwijanie małych grup religijnych. Wierni świeccy mają słabe poczucie współtworzenia parafii, a przez to są także mało aktywni, traktując parafię jako miejsce usług religijnych. Dlatego na parafii ciąży obowiązek tworzenia różnego rodzaju wspólnot, które byłyby środowiskiem chrześcijańskim dla poszczególnych wiernych. Poprzez małe wspólnoty parafie realizują istotę swojego powołania, dając wiernym możliwość uczestnictwa w różnych formach nauczania kościelnego, oddawania czci Bogu oraz realizowania miłości bliźniego. Obecnie w Polsce istnieje ponad 150 większych zrzeszeń kościelnych oraz jeszcze większa ilość grup mniejszych. W tych grupach uczestniczy 7,8% katolików, czyli 2,5 miliona wiernych. Prężnie rozwijają się ruchy o charakterze pobożnościowo-formacyjnym, oparte na tradycyjnych formach życia duchowego, pogłębionych i dostosowanych do obecnych potrzeb. Są to ruchy skoncentrowane wokół kultu Matki Bożej, Jezusa Miłosiernego, Najświętszego Serca Pana Jezusa, gdzie szczególny akcent w formacji postawiony jest na różaniec, koronkę do Miłosierdzia Bożego, adorację Najświętszego Sakramentu, comiesięczną spowiedź, bardziej pogłębiony udział w Eucharystii i modlitwę brewiarzową dla świeckich. Nie brakuje także licznych propozycji dla dzieci i młodzieży. W parafiach podejmowane są różne próby pracy formacyjnej z wiernymi w mniejszych wspólnotach. Jako przykład niech posłuży doświadczenie parafii Świętej Trójcy w Legnicy 1. W roku 2009 duszpasterze podzielili wiernych według położenia ulic tworzących parafię na cztery mniejsze wspólnoty. Każda grupa otrzymała swojego patrona: św. Jana Marię Vianney, św. Joannę Beretta Molla, św. Teresę od Dzieciątka Jezus, św. Zygmunta Szczęsnego Felińskiego. Podczas wizyty duszpasterskiej 2009/2010 rodziny z poszczególny rodzin otrzymały folder z wizerunkiem świętego, z treścią modlitwy za jego wstawiennictwem i zaproszeniem na dni skupienia do kościoła parafialnego. Duszpasterze w każdej rodzinie zostawiali także drugi identyczny obrazek z prośbą o przekazanie go rodzinie sąsiedzkiej, która z różnych powodów nie przyjęła księdza. W kościele podczas niedzielnych Mszy świętych za pomocą prezentacji multimedialnej została wiernym omówiona idea pracy formacyjnej w mniejszych wspólnotach. W roku 2010 poszczególne grupy zostały zaproszone na trzy dni skupienia, każda w innych terminach. Spotkania odbywały się w piątek popołudniu i obejmowały: adorację Najświętszego Sakramentu, nabożeństwo do patrona wspólnoty, Eucharystię z homilią oraz 1 Parafia miejska licząca ok wiernych w diecezji legnickiej.

6 katechezę. Podczas katechizacji zaproponowano tematy: Nasz święty patron, Eucharystia i kult Eucharystii po za Mszą świętą, Życie, modlitwa, praca. Trzy nierozłączne elementy. Poprzez pogłębianie duchowości duszpasterze starali się także ukierunkowywać wiernych na apostolstwo, by świadectwem życia i zaproszeniem powodowali powrót na nabożeństwa parafialne innych ludzi, zwłaszcza niepraktykujących. Podczas adoracji modlono się również za tych, którzy odeszli od wiary i odrzucili Boga i Ewangelię. W roku 2011 praca w grupach była nadal kontynuowana, a zaproszenia znów w formie folderów zostały dostarczone wiernym podczas wizyty duszpasterskiej. Spotkania odbywają się w niedziele. Najpierw jest wystawienie Najświętszego Sakramentu, a następnie Nieszpory. Po czytaniu wygłaszana jest katecheza. W obecnym roku formacyjnym podejmowany jest temat Dnia Pańskiego niedzieli: Niedziela dzień odpoczynku z rodziną, Niedziela dzień świętowania, Niedziela dzień Eucharystii. Po zakończeniu Nieszporów odprawiana jest Eucharystia z homilią. Kontynuacja pracy we wspólnotach zaplanowana jest na kolejne lata (2012 św. Józef, 2013 wiara). Dotychczasowe doświadczenia wskazują na konieczność uformowania świeckich liderów i małe grupy wiernych, którzy poza wizytą duszpasterską będą odwiedzać parafian w domach i zapraszać na spotkania do kościoła, by mogli słuchać słowa Bożego i trwać na modlitwie. Planowane są również pielgrzymki poszczególnych wspólnot. Ważną grupą w parafii, która również w ramach ewangelizacji pastoralnej pragnie i oczekuje pogłębienia wiary jest służba liturgiczna. Zaleca się, by szczególną opieką duszpasterską otaczać zespoły ministrantów oraz scholi dziecięcych i młodzieżowych. Są to środowiska sprzyjające rozwojowi wiary, kształtowania charakterów i dojrzewaniu życiowego powołania. Bł. Jan Paweł II zwracał uwagę na to, by przy współpracy rodzin i katechetów duszpasterze z serdeczną troską opiekowali się grupami ministrantów, aby poprzez służbę przy ołtarzu mogli uczyć się coraz bardziej kochać Jezusa, rozpoznawać Jego rzeczywistą obecność w Eucharystii, doświadczać piękna liturgii. Wszelkie inicjatywy dotyczące tej grupy w Kościele organizowane na poziomie diecezjalnym lub w okręgach duszpasterskich powinny być wspierane i promowane, z uwzględnieniem różnic wiekowych. Warto również zwrócić uwagę na grupy pracujące z rodzinami. Jest ich w Kościele wielkie bogactwo. Obecnie wymienia się ich 120. b) odnowa chrześcijańskiej tkanki parafii Chcąc ewangelizować, parafia powinna jawić się jako wspólnota chrześcijańska. Wspólnotowe życie parafii stało się obecnie znacznie trudniejsze na skutek współczesnej sytuacji anonimowości, dezintegracji i indywidualizmu, jak również z racji wielkości samych

7 parafii. Dlatego pilne staje się zadanie odbudowy chrześcijańskiej tkanki wspólnot, względnie wzmocnienia więzi je konstytuujących. Obecnie powinno się dążyć usilnie do wzmacniania podstawowych więzów wiary (słowo Boże, liturgia, posługa braterska). W motu proprio Ubicumque et semper wskazane jest, by Papieska Rada ds. Nowej Ewangelizacji zachęcała wiernych do korzystania z Katechizmu Kościoła Katolickiego. Natomiast Jan Paweł II w konstytucji apostolskiej Fidei Depositum zwrócił się do wiernych, by przyjęli ten katechizm w duchu jedności i gorliwie nim się posługiwali, wypełniając zadanie głoszenia wiary i wzywając do życia zgodnego z Ewangelią. W roku 2005 w diecezji płockiej podjęto zadanie odczytania katechizmu dla wiernych gromadzących się na niedzielnych Mszach świętych. Został opracowany tzw. Katechizm płocki. Składa się on ze specjalnie opracowanych katechez, które były odczytywane w kościołach na pięć minut przed rozpoczęciem Eucharystii. Podobny sposób katechizacji, zwłaszcza osób dorosłych, podjęła diecezja legnicka w 2008 roku w ramach realizacji programu duszpasterskiego Bądźmy uczniami Chrystusa (2007/2008). Zakończenie cyklu zaplanowane jest we wrześniu Jest to okazja, by nauczaniem katechizmowym objąć znaczną liczbę wiernych, którzy przygotowując się do Mszy świętej, mają okazję odbudowywać tkankę życia chrześcijańskiego. Staje się to również wypełniem założeń Dyrektorium Ogólnego o Katechizacji, które zwróciło uwagę, że każdy ochrzczony ma prawo do odpowiedniej katechezy, a Kościół ma za zadanie udzielić mu odpowiedniej pomocy. Naglącą potrzebą Kościoła w Polsce jest powstanie nowego pokolenia apostołów zakorzenionych w słowie Chrystusa. Należy rozbudzać wśród wiernych zainteresowanie Pismem Świętym. Pomocą w podejmowaniu tych działań jest powołane do istnienia przez Konferencję Episkopatu Polski Stowarzyszenie Dzieło Biblijne im. Jana Pawła II. Zajmuje się ono propagowaniem Biblii w parafiach i rodzinach katolickich. Cenne pastoralnie są inicjatywy proponowane przez to stowarzyszenie. Jedną z nich jest zachęta, by w parafiach i rodzinach organizować kręgi biblijne, podczas których stwarzana jest okazja do głębszego wniknięcia w treść słowa Bożego. W działalności ewangelizacyjnej parafii można wykorzystać wydawany w Polsce kwartalnik Krąg Biblijny. Wprowadzenie teologiczne i pastoralne zawarte w Obrzędach chrztu dzieci aż w siedmiu punktach (5, 7, 8, 13, 17, 25, 27) mówi o przygotowaniu rodziców i chrzestnych do chrztu dziecka. Podkreśla to wagę i konieczność tego rodzaju ewangelizacji wiernych. Zwraca na to uwagę również II Polski Synod Plenarny podkreślając, że z odpowiednią troską należy podjąć formację rodziców i chrzestnych przed chrztem, bierzmowaniem i Pierwszą Komunią Świętą. Przygotowanie takie powinno odbywać się przez prowadzenie stosownych katechez i

8 nabożeństw liturgicznych. Jako główny cel formacji podkreśla się wprowadzenie w rzeczywistość sakramentów i pogłębienie świadomości ich znaczenia w życiu chrześcijańskim. Ważnym, ale w Polsce niestety rzadko stosowanym, sposobem przygotowania rodziców i chrzestnych do chrztu dziecka jest rozmowa duszpasterska przeprowadzana podczas wizyty proboszcza lub współpracownika w domu rodziców i dziecka. W warunkach polskich jest ona często zaniedbana lub nieznana, ale spotykana w działaniu duszpasterskim Kościoła w Niemczech. Przykładowo w parafiach archidiecezji Freiburg zwyczajną praktyką jest, że podczas zgłaszania chrztu dziecka w kancelarii uzgadnia się spotkanie w domu rodziców i dziecka. W umówionym terminie proboszcz parafii lub jego współpracownik udaje się pod wskazany adres i tam ma okazję do osobistego spotkania z rodzicami dziecka, a także może zorientować się, jak wygląda ich życie religijne i rodzinne. Na formularzu zgłoszenia chrztu znajduje się specjalna rubryka, w której wpisuje się termin spotkania w domu. Dużym wyzwaniem dla ewangelizacji w parafii jest aktualnie dobrze przygotowana katecheza przed przyjęciem sakramentu bierzmowania. Chodzi tu głównie o przygotowanie bliższe, które obejmuje uczniów szkół gimnazjalnych. Młodzież na katechezie w szkole otrzymuje wiedzę stosowną do przyjęcia tego sakramentu, natomiast zadaniem parafii jest stworzenie młodzieży warunków do rozmowy o swojej wierze i przygotowanie do odpowiedzialnego życia chrześcijańskiego. Parafia powinna zapewnić katechizowanym doświadczenie Kościoła jako wspólnoty i wskazać im możliwości posługiwania na rzecz wspólnoty parafialnej. Przykładem realizacji pogłębionej formacji młodzieży są założenia przyjęte w diecezji legnickiej, które zostały zawarte w Instrukcji katechetyczno-pastoralnej w sprawie przygotowania młodzieży do sakramentu bierzmowania. Katecheza parafialna przewidziana jest przez trzy lata począwszy od drugiego semestru pierwszej klasy gimnazjalnej i skończywszy w pierwszej klasie szkoły ponadgimnazjalnej. Instrukcja zakłada również przynajmniej roczną katechezę rodziców (książka ks. Kota i państwa Smoleń Współpracownicy Stwórcy ). Ta forma katechezy dorosłych, oparta o słowo Boże, liturgię, teologię sakramentu bierzmowania i pozostałych sakramentów inicjacyjnych, staje się dużą szansą rozwoju duchowości rodzin. c) popieranie odpowiedniego udziału świeckich Aby parafia mogła nastawić się na ewangelizację, konieczny jest odpowiedzialny udział świeckich, pomagający przezwyciężyć klerykalizm oraz zrealizować obraz wspólnotowy, a także skutecznie odpowiedzieć na wzrost zadań duszpasterskich. W XX wieku wyraźnie wzrosła świadomość znaczenia laikatu w Kościele, a przyczyniła się do tego

9 Akcja Katolicka i ruch odnowy liturgicznej zapoczątkowany przez Piusa X. Sobór Watykański II przedstawił odnowioną koncepcję Kościoła jako Ludu Bożego, w którym nie tylko hierarchia, lecz także katolicy świeccy odgrywają decydującą rolę i ponoszą odpowiedzialność za realizację posłannictwa Kościoła. Najlepszym sposobem budzenia współodpowiedzialności świeckich za działanie Kościoła jest zaproszenie ich do współuczestnictwa w życiu Kościoła. Spełnienie wielkiego zadania, jakie Chrystus powierzył Kościołowi, zakłada, że świeccy nie będą tylko przedmiotem troski duszpasterskiej, lecz staną się pełnoprawnym podmiotem działalności duszpasterskiej Kościoła. Parafia powinna stawać się podstawowym miejscem formacji i działania laikatu, stąd też zauważa się potrzebę tworzenia Parafialnych Rad Duszpasterskich i Parafialnych Rad Ekonomicznych, co pozwoli ludziom świeckim przejmować odpowiedzialność za wspólnotę parafialną. Należy tworzyć miejsca dla aktywności świeckich i pomimo ich nadmiernej aktywności w życiu codziennym, starać się ich angażować w życie parafii. Wszyscy członkowie Kościoła, również świeccy, powinni uczestniczyć w misji świadka, głoszącego i niosącego Chrystusa światu. II Polski Synod Plenarny przypomniał, że Kodeks prawa kanonicznego zobowiązuje do tworzenia Parafialnych Rad Ekonomicznych oraz zaleca tworzenie Parafialnych Rad Duszpasterskich. Zaangażowani w nich katolicy świeccy mają przede wszystkim służyć swoją radą i doświadczeniem, unikając przy tym postaw roszczeniowych. Przekształcenie parafii we wspólnotę religijną ułatwia między innymi dobrze funkcjonująca Parafialna Rada Duszpasterska i Parafialna Rada Ekonomiczna. Ich działalność powinna przyczyniać się do przekształcenia parafii we wspólnotę, która ponosi odpowiedzialność i troskę za życie i pracę duszpasterską parafii oraz za szukanie rozwiązań dla powstających problemów. Inną grupą osób świeckich, które mogą zaangażować się w życie parafii, a przez to wpłynąć na jej ewangelizacyjny charakter są stali lektorzy i akolici. Kodeks prawa kanonicznego 2 i Ogólne wprowadzenie do Mszału rzymskiego 3 mówią o mężczyznach podejmujących te posługi, którzy wcale nie muszą być alumnami seminariów duchownych. Nie chodzi tu o funkcje podejmowane czasowe przez ministrantów, a o posługę podjętą na 2 KPK kan : Mężczyźni świeccy, posiadający wiek i przymioty ustalone zarządzeniem Konferencji Episkopatu, mogą być na stałe przyjęci, przepisanym obrzędem liturgicznym, do posługi lektora i akolity, udzielanie jednak tych posług nie daje im prawa do utrzymania czy wynagrodzenia ze strony Kościoła. 3 Ogólne wprowadzenie do Mszału rzymskiego. Poznań 2004 nr s. 43.

10 stałe. W warunkach Kościoła w Polsce te dwie posługi są jeszcze mało znane, ale będą w najbliższym czasie coraz częściej spotykane w życiu parafii. Diecezje polskie, opierając się na dokumentach Konferencji Episkopatu Polski, mają możliwość zainaugurowania szkoły formacyjnej dla przygotowujących się do przyjęcia posługi akolity i lektora. Lektor i akolita mają przywilej wykonywania różnych czynności w czasie liturgii, ale także przewidziane są dla nich obszary zaangażowania w parafii poza liturgią. Lektor szczególnie angażuje się w działalność ewangelizacyjną. Mogą jemu być powierzone zadania: przygotowanie wiernych do godnego przyjęcia sakramentów, pomoc w przygotowaniu i prowadzeniu katechez dorosłych, zaangażowanie w inne posługi słowa w parafii, ożywienie misyjnych zadań parafii, animowanie życia modlitewnego w parafii, wspieranie rodzin przed pogrzebem i po pogrzebie bliskich. Natomiast akolita szczególnie może objąć troską: adorację Najświętszego Sakramentu, przygotowanie uroczystości liturgicznych, posługę wobec chorych, pomoc potrzebującym, organizowanie wolontariatu. Dzieło ewangelizacji jest podstawowym zadaniem Ludu Bożego (DM 35). O ewangelizację mają troszczyć się biskupi z papieżem na czele, prezbiterzy, diakoni oraz osoby zakonne. Szczególną rolę w ewangelizacji wypełniają ludzie świeccy, kierując życiem doczesnym według woli Bożej, a wśród nich rodziny chrześcijańskie, młodzież oraz ci, którzy są powołani do współpracy z hierarchią (katechiści, katecheci, animatorzy, działacze charytatywni itp.). Wszystkie te osoby muszą być świadome, że skuteczność głoszenia Ewangelii płynie nie z samych ludzkich wysiłków i doboru środków technicznych, lecz z działania Ducha Świętego. Zapał do ewangelizacji musi pochodzić z prawdziwie świętego życia, karmionego modlitwą, a zwłaszcza miłością do Eucharystii (EN 76).