PODRĘCZNIK POMOC WNIOSKODAWCY

Transkrypt

1 PODRĘCZNIK - POMOC WNIOSKODAWCY PROGRAM OPERACYJNY PL04: OSZCZĘDZANIE ENERGII I PROMOWANIE ODNAWIALNYCH ŹRÓDEŁ ENERGII W RAMACH MECHANIZMU FINANSOWEGO EUROPEJSKIEGO OBSZARU GOSPODARCZEGO

2 SPIS TREŚCI 1. Informacje ogólne o Programie PL04 oraz warunki niezbędne do otrzymania dofinansowania Wprowadzenie System instytucjonalny Rodzaje wspieranych projektów oraz terminy naboru otwartego Kto może ubiegać się o dofinansowanie? Wskaźniki Programu/projektu Wartość dofinansowania dla wniosków złożonych w ramach otwartego konkursu Procent dofinansowania Współfinansowanie w projekcie Okres kwalifikowalności wydatków Sposób finansowania projektów Projekty partnerskie i projekty partnerskie z Darczyńcami Fundusz Współpracy Dwustronnej Szczegółowe zasady dotyczące dofinansowania projektów w ramach Programu PL Budżet projektu Okres kwalifikowalności kosztów Koszty kwalifikowalne Ryzyko w projekcie Trwałość projektu Pomoc publiczna Wniosek aplikacyjny i Plan Wdrażania Projektu dla PL Wniosek aplikacyjny Plan Wdrażania Projektu (PWP) Nabór wniosków aplikacyjnych Zasady oceny i wyboru wniosków Ocena wniosków Procedura odwoławcza Wybór projektów do dofinansowania Lista rezerwowa Informacja i promocja Kontakt

3 1. Informacje ogólne o Programie PL04 oraz warunki niezbędne do otrzymania dofinansowania 1.1 Wprowadzenie Program Operacyjny PL04 Oszczędzanie energii i promowanie odnawialnych źródeł energii (zwany dalej Programem) został utworzony na podstawie Memorandum of Understanding w sprawie wdrażania Mechanizmu Finansowego EOG na lata podpisanego pomiędzy Republiką Islandii, Księstwem Liechtenstein, Królestwem Norwegii a Rzeczpospolitą Polską oraz na podstawie Protokołu 38b do umowy EOG w sprawie Mechanizmu Finansowego EOG na lata i Regulacji w sprawie wdrażania Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego (MF EOG) na lata Program PL04 będzie wdrażany w ramach Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego na lata (fundusze EOG). Fundusze EOG to bezzwrotna forma pomocy zagranicznej przyznanej przez Norwegię, Islandię i Liechtenstein Polsce i 14 państwom członkowskim Unii Europejskiej (UE). Głównymi celami funduszy EOG jest przyczynianie się do zmniejszania różnic ekonomicznych i społecznych w obrębie Europejskiego Obszaru Gospodarczego oraz wzmacnianie stosunków dwustronnych pomiędzy państwami-darczyńcami a państwem-beneficjentem. Celem Programu jest promowanie oszczędności energii poprzez realizację projektów termomodernizacji wraz z wymianą przestarzałych źródeł ciepła oraz promowanie energii odnawialnej poprzez realizację projektów z wykorzystaniem odnawialnych źródeł energii. W ramach Programu przewidziano realizację projektów inwestycyjnych mających na celu: 1. Poprawę efektywności energetycznej budynków, obejmujących swym zakresem termomodernizację budynków użyteczności publicznej, przeznaczonych na potrzeby: administracji publicznej, oświaty, opieki zdrowotnej, społecznej lub socjalnej, szkolnictwa wyższego, nauki, wychowania, turystyki, sportu. Do wsparcia finansowego nie kwalifikują się projekty realizowane w budynkach użyteczności publicznej, w których ponad 50% całkowitej powierzchni użytkowej o regulowanej temperaturze służy prowadzeniu działalności gospodarczej konkurencyjnej 1 lub celom mieszkaniowym Nie kwalifikują się do dofinansowania również budynki: ochrony przeciwpożarowej realizowanej przez OSP, kultury oraz kultu religijnego. 1 1 Działalność gospodarcza konkurencyjna należy przez to rozumieć działalność spełniającą łącznie poniższe kryteria: polega na oferowaniu dóbr lub usług na rynku, prowadzona jest na rynku otwartym na konkurencję, dofinansowanie tej działalności może wpływać (nawet potencjalnie) na handel między państwami członkowskimi Unii Europejskiej. Działalność gospodarcza konkurencyjna nie musi mieć zawsze charakteru odpłatnego i nie musi być wyłącznie prowadzona przez podmiot prowadzący działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów prawa polskiego 3

4 2. Modernizację lub zastąpienie istniejących źródeł energii (wraz z wymianą lub przebudową przestarzałych lokalnych sieci) zaopatrujących budynki użyteczności publicznej, o których mowa w pkt. 1. nowoczesnymi, energooszczędnymi i ekologicznymi źródłami ciepła lub energii elektrycznej o łącznej mocy nominalnej do 5 MW w tym: pochodzącymi ze źródeł odnawialnych lub źródłami ciepła i energii elektrycznej wytwarzanych w skojarzeniu (kogeneracji/ trigeneracji). Przez źródła ciepła lub energii elektrycznej wykorzystujące energię ze źródeł odnawialnych, należy rozumieć: urządzenia do produkcji ciepła opalane biomasą (kotły na biomasę); układy (ogniwa) fotowoltaiczne; rekuperatory ciepła; pompy ciepła; kolektory słoneczne; małe (mikro) turbiny wiatrowe (budynkowe prądnice wiatrowe); urządzenia i instalacje do wytwarzania energii elektrycznej i ciepła opalane biogazem urządzenia do produkcji ciepła zasilane energią geotermalną (instalacje do wykorzystania energii pochodzącej ze źródeł geotermalnych), Ciepło, energia elektryczna, chłód wytwarzane w wysokosprawnej kogeneracji/trigeneracji zostały zaliczone do tej samej kategorii co energia ze źródeł odnawialnych. 3. Instalację, modernizację lub wymianę węzłów cieplnych o łącznej mocy nominalnej do 3 MW, zaopatrujących budynki użyteczności publicznej wskazane w pkt. 1. WAŻNE: Projekty, które mogą otrzymać dofinansowanie w ramach Programu zostały wskazane w pkt. 1.1 niniejszego Podręcznika, a szczegółowy wykaz prac i ulepszeń opisano w załączniku nr 3 do Regulaminu Konkursu pt. Wykaz projektów i ulepszeń kwalifikowanych do dofinansowania. WAŻNE: Wszelkie budowle, źródła ciepła lub energii elektrycznej, węzły cieplne, instalacje, maszyny lub urządzenia będące przedmiotem realizacji projektu muszą być w posiadaniu/władaniu 2 (własności, współwłasności, użytkowaniu wieczystym, trwałym zarządzie, posiadaniu ograniczonego prawa rzeczowego, stosunku zobowiązaniowym stanowiącym podstawę do dysponowania nieruchomością na cele realizacji projektu, innym (należy wskazać jakim), co najmniej od momentu złożenia wniosku aplikacyjnego do końca okresu trwałości projektu, tego samego beneficjenta co termomodernizowane budynki użyteczności publicznej (należy zwrócić uwagę na konieczność spełnienia tego warunku przez związki lub stowarzyszenia jednostek samorządu terytorialnego). Niniejsza publikacja - Podręcznik pomoc Wnioskodawcy, ma przybliżyć i wyjaśnić jak aplikować o środki w ramach Programu PL04. Celem Podręcznika jest zaprezentowanie Programu oraz pomoc w przygotowaniu dokumentacji 2 Należy wskazać właściciela nieruchomości; należy wskazać dokument z którego wynika tytuł do dysponowania nieruchomością na cele budowlane. 4

5 aplikacyjnej projektu. Zawiera on istotne informacje dotyczące przygotowania dokumentacji aplikacyjnej. Szczegółowe informacje odnośnie sposobu wypełniania wniosku aplikacyjnego znajdują się w dokumencie pt. Instrukcja wypełniania wniosku aplikacyjnego i Planu Wdrażania Projektu dla Programu PL04 Oszczędzanie energii i promowanie odnawialnych źródeł energii dostępnym na stronie: Podręcznik jest skierowany do potencjalnych wnioskodawców z Polski oraz partnerów, również z krajów Państw-Darczyńców. 1.2 System instytucjonalny W systemie zarządzania i wdrażania Programu uczestniczą m.in. następujące instytucje: Operator Programu Minister Środowiska Departament Funduszy Ekologicznych przy pomocy Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Wydział Funduszy Norweskich i Zielonych Inwestycji Krajowy Punkt Kontaktowy (KPK) Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju Departament Programów Pomocowych Instytucja Certyfikująca Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju Departament Certyfikacji i Desygnacji Generalny Inspektor Kontroli Skarbowej Instytucja Audytu Ministerstwo Finansów Departament Ochrony Interesów Finansowych Unii Europejskiej 16 Urzędów Kontroli Skarbowej Podział zadań Operatora Programu: Operator Programu NFOŚiGW MŚ do zadań należy m.in.: do zadań należy m.in.: - punkt kontaktowy na etapie składania - powołanie Komitetu ds. Wyboru 5

6 wniosków aplikacyjnych; Projektów, który podejmuje ostateczną - przeprowadzenie naboru decyzję dotyczącą tego, które projekty (przyjmowanie wniosków); otrzymają wsparcie; - ocena wniosków aplikacyjnych; - ogłoszenie naboru wniosku; - przygotowanie projektu listy rankingowej - przesłanie zatwierdzonej listy przedsięwzięć wstępnie zakwalifikowanych rankingowej do Komitetu Mechanizmu do dofinansowania; Finansowego EOG; - przygotowywanie i podpisywanie umów - rozstrzyganie w pierwszej instancji w sprawie projektów z Beneficjentami; odwołań od wyniku oceny wniosków - koordynacja, monitorowanie realizacji aplikacyjnych. i rozliczanie projektów; - monitorowanie trwałości projektów. 1.4 Rodzaje wspieranych projektów oraz terminy naboru otwartego W ramach Programu przewiduje się realizację projektów zgłaszanych przez wnioskodawców w trybie naboru otwartego. Projekty powinny wpisywać się w co najmniej jeden z rezultatów Programu Operacyjnego wskazanych poniżej: Oczekiwany rezultat 1: Poprawa efektywności energetycznej w budynkach, Oczekiwany rezultat 2: Wzrost produkcji energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych. Wsparcie mogą otrzymać wyłącznie projekty, które obejmują swym zakresem budynki użyteczności publicznej, przeznaczone na potrzeby: administracji publicznej, oświaty, opieki zdrowotnej, społecznej lub socjalnej, szkolnictwa wyższego, nauki, wychowania, turystyki, sportu. Charakter i rodzaj przeznaczenia budynków musi obejmować okres co najmniej od momentu złożenia wniosku aplikacyjnego do końca okresu trwałości projektu Do wsparcia finansowego nie kwalifikują się projekty realizowane w budynkach użyteczności publicznej, w których ponad 50% całkowitej powierzchni użytkowej o regulowanej temperaturze służy prowadzeniu działalności gospodarczej konkurencyjnej lub celom mieszkaniowym. Do dofinansowania nie kwalifikują się również budynki przeznaczone na cele: ochrony przeciwpożarowej realizowanej przez OSP, kultury oraz kultu religijnego. Wydatki dotyczące powierzchni użytkowej o regulowanej temperaturze na cele prowadzonej działalności gospodarczej lub cele mieszkalne, o ile nie przekracza ona 50% powierzchni całkowitej użytkowej o regulowanej temperaturze pomniejszają wartość kosztów kwalifikowanych proporcjonalnie do udziału procentowego tej powierzchni. Po ogłoszeniu naboru organizowane będą szkolenia dla wnioskodawców - "Jak poprawnie wypełnić wniosek aplikacyjny". 6

7 Informacje o planowanym naborze oraz szkoleniach dostępne będą na stronie: W trakcie całego okresu naboru wniosków funkcjonować będzie także punkt kontaktowy, gdzie wnioskodawcy będą mogli kierować swoje zapytania: , , , , Adres mfeog@nfosigw.gov.pl 1.5 Kto może ubiegać się o dofinansowanie? O dofinansowanie ze środków funduszy EOG w ramach otwartego konkursu głównego mogą ubiegać się następujące kategorie podmiotów: podmioty publiczne: a) jednostki sektora finansów publicznych, w rozumieniu ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (tekst jednolity: Dziennik Ustaw z 2013 r. poz. 885, z późniejszymi zmianami), to jest: organy władzy publicznej, w tym organy administracji rządowej, organy kontroli państwowej i ochrony prawa, jednostki samorządu terytorialnego, jednostki budżetowe, samorządowe zakłady budżetowe, agencje wykonawcze, instytucje gospodarki budżetowej, państwowe fundusze celowe, Zakład Ubezpieczeń Społecznych i zarządzane przez niego fundusze oraz Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego i fundusze zarządzane przez Prezesa KRUS, Narodowy Fundusz Zdrowia, samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej, uczelnie publiczne, Polska Akademia Nauk i tworzone przez nią jednostki organizacyjne, inne państwowe lub samorządowe osoby prawne utworzone na podstawie odrębnych ustaw w celu wykonywania zadań publicznych. z zastrzeżeniem, że o dofinansowanie nie mogą ubiegać się sądy i trybunały, instytucje kultury 3 oraz instytucje filmowe, 3 W ramach Programu PL04 nie będą finansowane projekty mające na celu rewitalizację, konserwację, renowację i adaptację na cele kulturalne historycznych obiektów i zespołów zabytkowych wraz z otoczeniem oraz budowa, rozbudowa, remonty (w tym termomodernizacja) i przebudowa instytucji kultury. 7

8 b) państwowe jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej, reprezentujące Skarb Państwa w zakresie zarządzanego mienia, działające w oparciu o odrębne ustawy, c) instytuty badawcze w rozumieniu ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r. o instytutach badawczych (Dz. U. z 2010 r. Nr 96, poz. 618, z póź. zm.); podmioty prywatne (niepubliczne) realizujące zadania publiczne na potrzeby: administracji publicznej, oświaty, opieki zdrowotnej, społecznej lub socjalnej, szkolnictwa wyższego, nauki, wychowania, turystyki, sportu. Do dofinansowania nie kwalifikują się projekty realizowane w budynkach służących celom z zakresu kultury, kultu religijnego, a także zadaniom ochrony przeciwpożarowej wykonywanej przez ochotnicze straże pożarne. Do dofinansowania nie kwalifikują się projekty realizowane w budynkach użyteczności publicznej, w których ponad 50% powierzchni użytkowej o regulowanej temperaturze służy prowadzeniu działalności gospodarczej konkurencyjnej lub celom mieszkaniowym. Wydatki dotyczące powierzchni, na której prowadzona jest działalność gospodarcza konkurencyjna lub służąca celom mieszkaniowym, o ile nie przekracza ona 50% powierzchni użytkowej o regulowanej temperaturze, pomniejszają wartość kosztów kwalifikowanych proporcjonalnie do udziału procentowego tej powierzchni. Szczegółowe informacje dotyczące ustalania kosztów kwalifikowalnych w projekcie w związku z prowadzoną w budynku działalnością gospodarczą konkurencyjną lub wykorzystywaniem powierzchni do celów mieszkaniowych znajdują się w dalszej części Podręcznika. Wszelkie budynki, źródła ciepła lub energii elektrycznej, systemy ciepłownicze, instalacje, maszyny i urządzenia objęte projektem, muszą być w posiadaniu/ władaniu tego samego podmiotu, którego własnością są budynki użyteczności publicznej poddawane termomodernizacji. Przez posiadanie/władanie należy rozumieć w szczególności własność, współwłasność, użytkowanie wieczyste, trwały zarząd, ograniczone prawo rzeczowe, stosunek zobowiązaniowy stanowiący podstawę do dysponowania nieruchomością na cele realizacji projektu. Za kwalifikowane nie mogą zostać uznane koszty poniesione przed podjęciem przez Komitet ds. Wyboru Projektów decyzji w sprawie zatwierdzenia listy rankingowej i przyznaniu dofinansowania, o których mowa w par. 17 Regulaminu konkursu. W ramach danego projektu za kwalifikowane mogą zostać uznane koszty zgodne z wykazem projektów i ulepszeń kwalifikowanych do dofinansowania w ramach Programu stanowiącym załącznik nr 3 do Regulaminu oraz zgodne z wytycznymi w sprawie kwalifikowalności wydatków stanowiącymi załącznik nr 4 do Regulaminu. Koszty niezgodne z ww. wytycznymi są kosztami niekwalifikowanymi. 8

9 1.6 Wskaźniki Programu/projektu Operator Programu ma obowiązek poprzez realizację Programu, osiągnięcia celu, rezultatów, wyników oraz wskaźników docelowych zdefiniowanych dla Programu podanych w tabelach poniżej: Rezultat Wynik Wskaźnik wyniku Wartość wskaźnika podstawowa docelowa Opis Zwiększenie liczby termomodernizowanych budynków użyteczności publicznej Szacunkowa liczba termomodernizowanych budynków [szt.] Załączniki do okresowych wniosków o płatność, sprawozdania końcowego (protokoły odbioru robót) Poprawa efektywności energetycznej w budynkach Wzrost produkcji energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych Zwiększenie liczby wymienionych/zmodernizowanych źródeł ciepła Zwiększenie liczby zainstalowanych/ wymienionych lub zmodernizowanych węzłów cieplnych Zwiększenie liczby zainstalowanych maszyn, urządzeń lub instalacji wykorzystujących energię ze źródeł odnawialnych Zwiększenie mocy zainstalowanych maszyn, urządzeń lub instalacji wykorzystujących energię ze źródeł odnawialnych Szacunkowa liczba wymienionych/ zmodernizowanych źródeł ciepła [szt.] Szacunkowa liczba zainstalowanych/ wymienionych lub zmodernizowanych węzłów cieplnych [szt.] Liczba zainstalowanych maszyn, urządzeń lub instalacji wykorzystujących energię ze źródeł odnawialnych [szt.] Nowo zainstalowana moc OZE [MW] Załączniki do okresowych wniosków o płatność, sprawozdania końcowego (protokoły odbioru robót) Załączniki do okresowych wniosków o płatność, sprawozdania końcowego (protokoły odbioru robót) Załączniki do okresowych wniosków o płatność, sprawozdania końcowego (protokoły odbioru robót) Załączniki do okresowych wniosków o płatność, sprawozdania końcowego (protokoły odbioru robót) Projekt może być złożony w ramach ww. rezultatu lub rezultatów Programu, który/które stają się celami projektu. W ramach rezultatu Wzrost produkcji energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych projekt może być złożony pod warunkiem przeprowadzenia wcześniejszej termomodernizacji 4 lub/i 5 przeprowadzenia prac niezbędnych do osiągnięcia niższego poziomu zużycia energii elektrycznej potrzebnej do użytkowania budynków (zgodnie z załącznikiem nr 3 do Regulaminu konkursu), dla których instalowane będą odnawialne źródła energii (OZE) w ramach projektu. Koszty związane z wcześniejszą termomodernizacją nie stanowią kosztów kwalifikowanych w projekcie. Wskaźniki dla rezultatu i wyników projektu są zdefiniowane w formularzu aplikacyjnym. 4 Z zastrzeżeniem zapisów załącznika nr 5 do Regulaminu konkursu dotyczących współczynników przenikania ciepła budynków po modernizacji. 5 W zależności od źródła energii (ciepła lub/i energii elektrycznej). 9

10 WAŻNE: Pozostały wykaz projektów kwalifikujących się do finansowania znajduje się w załączniku nr 3 do Regulaminu Konkursu pt. Wykaz projektów i ulepszeń kwalifikowanych do dofinansowania. 1.7 Wartość dofinansowania dla wniosków złożonych w ramach otwartego konkursu Minimalna kwota dofinansowania dla projektu to 170 tys. EUR tj PLN, Maksymalna kwota dofinansowania dla projektu to 3 mln EUR tj PLN WAŻNE: Przyznana wartość dofinansowania dla projektu uzależniona jest od wielkości redukcji lub wielkości uniknięcia emisji CO2 przez projekt i stanowić będzie dopłatę do usunięcia 1 tony CO2/rok przy założeniu, iż minimalna wartość ograniczenia lub uniknięcia emisji CO2 na rok w projekcie to 189,2 Mg. Wartość dopłaty do ograniczenia lub uniknięcia emisji 1 MgCO2/rok jest stała i wynosi 3758,60 PLN. WAŻNE: Budżet projektu powinien być wyrażony we wniosku aplikacyjnym WYŁĄCZNIE w PLN. Wnioskodawca NIE posługuje się dla celów przygotowania budżetu projektu walutą EUR. Ryzyko kursowe zostało przeniesione na poziom Operatora Programu, który dla celów przeprowadzenia naboru wniosków przyjął kurs wymiany wskazany w ogłoszeniu o naborze wynoszący 1 EUR = 4,1831PLN. 1.8 Procent dofinansowania Intensywność dofinansowania dla projektu będzie uzależniona od planowanego do uzyskania w wyniku jego realizacji efektu ekologicznego rozumianego jako wielkość redukcji lub uniknięcie emisji CO2 i nie będzie wyższa niż 80 % całkowitych kosztów kwalifikowalnych projektu. Ostateczny poziom dofinansowania zostanie określony w wyniku oceny projektu dla każdego projektu indywidualnie. Wnioskowane dofinansowanie może ulec modyfikacji polegającej na procentowym lub kwotowym zmniejszeniu w wyniku: uznania części kosztów projektu za niekwalifikowane uwzględnienia zysku wygenerowanego w projekcie Okres zwrotu kosztów projektu 6 (dofinansowanie + współfinansowanie), rozumiany jako SPBT nie może przekroczyć 20 lat. 6 (to jest suma całkowitych kwalifikowanych kosztów: realizacji robót budowlanych lub zakupu sprzętu związane z realizacją projektu, nadzoru inwestorskiego, informacji i promocji, zarządzania, kosztów pośrednich, itp.) 10

11 1.9 Współfinansowanie w projekcie Wnioskodawca musi zapewnić w budżecie projektu wkład własny w wysokości minimum 20% kwoty kosztów kwalifikowalnych. Wkład rzeczowy nie jest kosztem kwalifikowanym w projekcie, wkład własny nie może więc być wniesiony do projektu w formie wkładu rzeczowego. Operator Programu wyklucza podwójne finansowanie projektu, rozumiane, jako zakaz kwalifikowania i finansowania dotacją uzyskaną z dwóch różnych źródeł pomocowych tych samych wydatków pokazanych w projekcie jako wydatki kwalifikowalne. Wkładem własnym mogą być wyłącznie środki finansowe własne wnioskodawcy bądź partnera projektu lub też środki pieniężne pozyskane przez wnioskodawcę w formie pożyczki (w tym również z pożyczki umarzalnej, gdzie umorzenie nastąpi po okresie trwałości projektu) bądź też środki finansowe pozyskane przez wnioskodawcę w formie dotacji udzielonej wyłącznie na cel sfinansowania wkładu własnego w przedmiotowym projekcie, pod warunkiem wykluczenia podwójnego finansowanie projektu (j.w.). W przypadku państwowych jednostek budżetowych wkład własny oraz prefinansowanie pochodzi z budżetu Państwa (z uwzględnieniem zapisów powyżej) Okres kwalifikowalności wydatków Zarówno prace jak i koszty ponoszone w ramach projektu są kwalifikowalne od dnia podjęcia decyzji o dofinansowaniu projektu przez Komitet ds. wyboru projektów do 30 kwietnia 2016 r Sposób finansowania projektów Dofinansowanie będzie realizowane w formie refundacji części kosztów poniesionych i udokumentowanych 7 i w formie jednorazowej zaliczki, natomiast płatność końcowa płatna będzie po akceptacji raportu końcowego przez Operatora Programu. Kwota zaliczki uzależniona jest od rodzaju beneficjenta, może zostać wypłacona jednorazowo, w kwocie: 7 Konieczność udokumentowania dotyczy kosztów bezpośrednich w projekcie. W przypadku kosztów pośrednich rozliczanych metodą ryczałtową, wymagane będzie jedynie przedłożenie metodyki wyliczenia wskaźnika ryczałtu. Pojedyncze koszty pośrednie nie będą dokumentowane. 11

12 do 40 % przyznanego dofinansowania podmioty publiczne, w tym jednostki sektora finansów publicznych 8 ; do 10 % przyznanego dofinansowania podmioty prywatne realizujące zadania publiczne. Zaliczka będzie wypłacona beneficjentowi na podstawie zawartej umowy w sprawie projektu i rozliczona we wniosku/ach o płatność. Całkowita kwota wypłaconej zaliczki będzie potrącona z kwoty dotacji (od kwoty zwrotu poniesionych wydatków) określonej we wniosku/ach o płatność, aż do wyrównania całkowitej kwoty wypłaconej zaliczki. Pozostała część środków (dotacji) będzie wypłacana w formie refundacji części poniesionych kosztów (po rozliczeniu zaliczki) na podstawie zaakceptowanych sprawozdań okresowych (wniosków o płatność). W ramach realizacji każdego projektu przewiduje się również płatność końcową (kwota zatrzymana), która będzie wypłacana beneficjentom po akceptacji sprawozdania końcowego. Ustanowiona kwota zatrzymana będzie wynosić 5% przyznanego dofinansowania. W przypadku weryfikacji wydatków poniesionych przez partnera projektu z kraju Darczyńców, rozliczenie może nastąpić na podstawie raportu niezależnego biegłego rewidenta potwierdzającego, że deklarowane koszty zostały poniesione zgodnie z Regulacjami, prawem krajowym i praktyką rachunkowości ewidencji kraju partnera projektu Projekty partnerskie i projekty partnerskie z Darczyńcami Projekty w ramach Programu mogą być składane w partnerstwie. Partnerem projektu zgodnie z art. 1.5 ust. 1 w) Regulacji ws. wdrażania Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego na lata może być podmiot publiczny lub prywatny, komercyjny lub niekomercyjny, jak również organizacje pozarządowe, których główna lokalizacja znajduje się w Państwie-Darczyńcy, Polsce lub w kraju spoza Europejskiego Obszaru Gospodarczego (Islandia, Liechtenstein, Norwegia) graniczącym z Polską, lub organizacja międzyrządowa, aktywnie uczestniczące we wdrażaniu Programu i skutecznie się do niego przyczyniające. Przyświeca mu ten sam cel gospodarczy i społeczny co beneficjentowi, który ma być zrealizowany poprzez wdrożenie danego projektu zgodnie z zasadami i warunkami Programu. WAŻNE: Regulacje ws. wdrażania Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego na lata dostępne są na stronie internetowej: Celem partnerów na żadnym etapie wdrażania projektu nie może być uzyskanie korzyści finansowej w zamian za realizowane przez siebie zadania. 8 Z uwzględnieniem specyfiki finansowania państwowych jednostek budżetowych. 12

13 Partnerstwo w ramach projektu nie może zastępować stosunku pomiędzy zamawiającym a wykonawcą i w ten sposób prowadzić do obejścia przepisów ustawy z r. prawo zamówień publicznych. Partner winien realizować obowiązki w ramach realizacji projektu nieodpłatnie tj. bez otrzymania wynagrodzenia. Partnerstwo powinno opierać się na adekwatnym udziale partnerów w realizacji projektu w miarę możliwości przez cały okres jego wdrażania. Oznacza to, że partner zobowiązuje się do wniesienia zasobów ludzkich, organizacyjnych, technicznych lub finansowych w proporcjach odpowiadających realizowanym zadaniom i podejmowanym działaniom. Współpraca nie może mieć charakteru incydentalnego, związanego z wykonaniem jednostkowej czynności. W celu uznania stosunku stron jako partnerstwa realizującego wspólnie projekt niezbędne jest zaangażowanie stron w realizacje projektu na każdym jej etapie poprzez czynny udział partnerów w zakresie ich obowiązków w miarę możliwości przez cały okres wdrażania projektu, w tym również udział w przygotowaniu koncepcji projektu. Partner może korzystać z dofinansowania projektu ze środków pomocowych na zasadach identycznych do beneficjenta, tj. otrzymuje środki na wykonywane przez siebie zadania ustanowione w budżecie projektu bez korzyści ekonomicznej z określeniem sposobu przekazywania tych środków (w tym podmiot przekazujący) oraz formy przekazywania dofinansowania (tj. refundacja bądź zaliczka). Kwalifikowalność wydatków poniesionych po stronie partnera projektu podlega takim samym zasadom, jakie miałyby zastosowanie, jeśli wydatki ponosiłby beneficjent projektu, z wyjątkiem art Regulacji. Na etapie wnioskowania o dofinansowanie dla projektu strony podpisują list intencyjny lub umowę partnerską. W przypadku złożenia listu intencyjnego, wnioskodawca zobowiązany jest do dostarczenia do Operatora Programu umowy partnerskiej przed podpisaniem umowy w sprawie projektu. Umowa partnerska zawiera następujące elementy: postanowienia w zakresie ról i obowiązków stron, postanowienia dotyczące ustaleń finansowych między stronami, w tym między innymi dotyczące tego, które wydatki partnerów projektu mogą podlegać refundacji z budżetu projektu, postanowienia dotyczące sposobu wyliczania kosztów pośrednich i ich maksymalnej kwoty, zasady przeliczania walut w przypadku wydatków i ich refundacji, postanowienia dotyczące audytów obejmujących partnerów projektu, 13

14 szczegółowy budżet z wyszczególnionymi pozycjami kosztów i cenami jednostkowymi, postanowienia dotyczące rozwiązywania sporów, zakres odpowiedzialności każdego z partnerów w ramach projektu, w tym umocowanie właściwego partnera do reprezentowania pozostałych partnerów, zasady korzystania z przedmiotów uzyskanych w ramach projektu i własności praw autorskich i innych praw do utworów powstających przy realizacji projektu, terminy wykonywania zadań objętych partnerstwem i przekazywania środków na ich realizację, jak też wskazanie sposobu raportowania realizacji działań i wydatkowana tych środków, wydatkowanie środków zgodnie z właściwymi przepisami i procedurami, w szczególności w sposób celowy i oszczędny, z zachowaniem zasad efektywności i konkurencyjności, obowiązek zwrotu środków przekazanych partnerowi w sytuacji wskazanej w umowie z beneficjentem lub wykorzystanych niezgodnie z przepisami prawa lub umową. WAŻNE: wzór umowy partnerskiej dostępny jest na stronie Zawiązanie partnerstwa nie będzie warunkiem bezwzględnym uzyskania dofinansowania dla projektu w ramach otwartego naboru wniosków, a także nie będzie dodatkowo punktowane w trakcie oceny złożonego wniosku. Projekty partnerskie z darczyńcami Projekty mogą być przygotowywane i wdrażane we współpracy z jednym lub kilkoma podmiotami prawnymi z Państw-Darczyńców (Islandia, Liechtenstein, Norwegia) w odniesieniu do celów funduszy EOG na lata dotyczących relacji dwustronnych. Jeśli jedną ze stron jest podmiot z krajów Darczyńców umowa partnerska sporządzana jest w języku angielskim, natomiast Operatorowi Programu należy przedstawić również polskie tłumaczenie umowy. Nie jest wymagane dokonanie tłumaczenia przez tłumacza przysięgłego Fundusz Współpracy Dwustronnej Środki Funduszu Współpracy Dwustronnej stanowią 1,5% kwoty alokacji w ramach Programu i przeznaczone są na wymianę doświadczeń, wiedzy, technologii i najlepszych praktyk z podmiotami pochodzącymi z krajów Darczyńców. 14

15 Wsparcie z Funduszu Współpracy Dwustronnej jest wsparciem dodatkowym i niezależnym od projektu głównego. Środki te będą dostępne wyłącznie dla wnioskodawców, którzy uzyskają dofinansowanie w ramach Programu. Po zakończeniu naboru wniosków, Operator Programu wystosuje do wnioskodawców, których projektom przyznano dofinansowanie, informację o możliwości i zasadach skorzystania z Funduszu Współpracy Dwustronnej zgodnie z zapisami strategii bilateralnej zatwierdzonej dla Programu PL04 przez Darczyńców. Innowacyjność, jako szczegółowe kryterium oceny wniosków Programu Operacyjnego PL04 Oszczędzanie energii i promowanie odnawialnych źródeł energii rozumiana jest w kontekście Programu PL04 jako wielkość uśrednionego wskaźnika rocznego zapotrzebowania energii końcowej na jednostkę powierzchni pomieszczeń o regulowanej temperaturze powietrza budynków oraz wartość energii dostarczanej do budynku netto. WAŻNE: zakres tematyczny oraz zasady przyznawania środków w ramach Funduszu Współpracy Dwustronnej zawarte zostały w Strategii Funduszu Współpracy Dwustronnej dla Programu PL04, która dostępna jest na stronie 2. Szczegółowe zasady dotyczące dofinansowania projektów w ramach Programu PL Budżet projektu Dofinansowaniu podlegają wyłącznie prace i koszty kwalifikowalne w ramach projektu. Wnioskodawca we wniosku aplikacyjnym przedstawia planowany budżet projektu zaokrąglony do pełnych PLN. 2.2 Okres kwalifikowalności kosztów Koszty ponoszone w ramach projektu są kwalifikowalne od dnia podjęcia decyzji o dofinansowaniu projektu przez Komitet ds. Wyboru Projektów. Szczegółowe ramy kwalifikowalności wydatków dla poszczególnych projektów zostaną indywidualnie określone w umowie w sprawie projektu podpisanej 15

16 pomiędzy Beneficjentem a Operatorem Programu, przy czym końcowa data kwalifikowalności wydatków nie może być późniejsza niż 30 kwietnia 2016 r. W oparciu o informacje przekazywane wnioskodawcom na piśmie przez Operatora Programu o pozytywnej decyzji Komitetu ds. Wyboru Projektów i przyznaniu dofinansowania dla projektu przyszli beneficjenci mogą przystąpić do rozpoczęcia procedur przetargowych na realizację dofinansowanych inwestycji. Podstawą rozpoczęcia procedur przetargowych poprzedzającą podpisanie umowy w sprawie projektu może być powyższa informacja o przyznaniu dofinansowania, która jest wiążąca i nieodwracalna. WAŻNE: Nowelizacja Ustawy Prawo zamówień publicznych zgodnie z zapisem art. 93 ust. 1a daje możliwość unieważnienia postępowania w przypadku nieotrzymania dotacyjnych środków finansowych bez ponoszenia konsekwencji tekst ustawy dostępny jest na stronie Koszty kwalifikowalne Wydatki kwalifikowalne projektów to wydatki rzeczywiście poniesione przez Beneficjenta lub partnera projektu, które spełniają warunki zawarte w Artykule Regulacji ws. wdrażania MF EOG oraz Wytycznych dotyczących kwalifikowalności wydatków w ramach Programu Operacyjnego PL04, należą do określonych kategorii, spełniają warunki bezpośrednich wydatków kwalifikowanych, lub kosztów pośrednich zgodnie z Regulacjami i ww. wytycznymi. Realizacja robót budowlanych w ramach projektu wymaga ustanowienia inspektorów nadzoru inwestorskiego posiadających właściwe uprawnienia budowlane, a koszty sprawowania tego nadzoru mogą zostać zaliczone do kosztów kwalifikowanych. Projekty z zakresu termomodernizacji obiektów budowlanych muszą być prowadzone zgodnie z obowiązującym prawem, w tym między innymi ustawą z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2009 r. Nr 151, poz. 1220, z późn. zm.). W związku z koniecznością dbałości o cele i przedmiot ochrony obszarów Natura 2000 oraz różne formy ochrony przyrody, należy zwracać szczególną uwagę na działania polegające na organizacji dostaw, lokalizację i organizację placu magazynowego budowy oraz prace prowadzone na strychach/stropodachach. Prace budowlane należy prowadzić z uwzględnieniem, między innymi, potrzeb i biologii nietoperzy i jerzyków, a powstałe w związku z tymi pracami koszty można uznać za kwalifikowane. Wszelkie prace ograniczające dostęp danego gatunku do miejsc jego regularnego występowania i rozrodu należy traktować, jako niszczenie miejsc lęgowych i schronień. Wszelkich informacji w tym zakresie udzielają przedstawiciele Regionalnych Dyrekcji Ochrony Środowiska. 16

17 Wymagania dotyczące ochrony ptaków i nietoperzy zawarte są w publikacji pt. Docieplanie budynków w zgodzie z zasadami ochrony przyrody (autorstwa: P. Wylęgała, R. Jaros, R. Dzięciołowski, A. Kepel, R. Szkudlarek, R. Paszkiewicz) opracowanej przez Polskie Towarzystwo Ochrony Przyrody Salamandra. Publikacja dostępna jest na stronie internetowej NFOŚiGW. Kosztami niekwalifikowanymi w ramach projektu są m.in. koszty związane z przygotowaniem inwestycji, to znaczy koszty opracowania: audytu efektywności ekologicznej, dokumentacji technicznej (w tym projektu budowlanego). Wszystkie materiały, w tym odpady powstałe w wyniku realizacji robót budowlanych w ramach Projektu, zostaną zagospodarowane (ponownie użyte, przetworzone, unieszkodliwione lub magazynowane) zgodnie z obowiązującymi przepisami, w tym przepisami ochrony środowiska (w sposób przyjazny środowisku). Dokumentacja w tym zakresie będzie, po zawarciu umowy, przekazywana do Operatora Programu we wnioskach o płatność. Wszelkie koszty powstałe w wyniku tychże prac to koszt niekwalifikowany. WAŻNE: Szczegółowe wytyczne dotyczące kwalifikowalności kosztów opisano w załączniku nr 4 do Regulaminu Konkursu Wytyczne w sprawie kwalifikowalności wydatków w ramach Programu OperacyjnegoPL04. W przypadku wystąpienia w projekcie nieprzewidzianych, dodatkowych, uzupełniających robót towarzyszących, koniecznych do osiągnięcia celu ogólnego projektu, prowadzących do bezpośredniej oszczędności energii oraz robót odtworzeniowych (przywrócenie do stanu sprzed modernizacji) za kwalifikowany koszt (jeżeli wydatki zostały poniesione zgodnie z prawem zamówień publicznych oraz wytycznymi MRR) można uznać m. in.: 1. roboty odtworzeniowe np.: a. wymiana instalacji odgromowej kwalifikowane mogą być jedynie koszty przełożenia instalacji, tj. demontażu i ponownego montażu; koszty wykonania nowej instalacji odgromowej nie powinny stanowić kosztu projektu; b. wymiana niektórych obróbek blacharskich może stanowić koszty kwalifikowane projektu np. wymiana: parapetów zewnętrznych, rynien uniemożliwiających zniszczenie docieplenia i elewacji; 2. remont/naprawa dachu, wymiana więźby dachowej prace mające charakter remontu, a nie ulepszenia termomodernizacyjnego, w związku z czym nie są kosztem kwalifikowanym. Przykład: Jeżeli dach nie podlega dociepleniu, a docieplany jest strop nad ostatnią kondygnacją (strych jest nieogrzewany), koszty remontu dachu należy ująć w koszcie projektu jako koszty niekwalifikowane. Sytuacja taka ma np. miejsce gdy stan techniczny dachu jest zły, wykonana izolacja może w związku z tym zamoknąć, ulec zniszczeniu itd., co wiąże się z nie dotrzymaniem trwałości projektu; 17

18 W przypadku gdy z powodu konstrukcji jedyną możliwą metodą ocieplenia stropodachu (niewentylowanego tzw. pełnego) jest metoda z zewnątrz, koszty wymiany i ocieplenia stropodachu (np. ze styropapy) mogą być kwalifikowane. 3. okładziny schodów i podestów, nowowykonywane zadaszenia nad drzwiami, podjazd dla niepełnosprawnych, zjazdy do garażu i obudowy wsypu węgla, chodniki i nawierzchnia wokół budynku nie powinny stanowić kosztu projektu (kwalifikowanych i niekwalifikowanych); 4. remont/przebudowa instalacji elektrycznej wydatki nie powinny stanowić kosztu projektu (kwalifikowanych i niekwalifikowanych); 5. naprawa izolacji przeciwwilgociowej może stanowić koszt kwalifikowany projektu. WAŻNE: Do obliczenia efektu energetycznego w wyniku przebudowy/modernizacji lokalnych sieci ciepłowniczych w wyniku realizacji projektu należy stosować wzory godnie z wytycznymi zawartymi w załączniku nr 5 do Regulaminu Konkursu Wytyczne w sprawie metodologii obliczania planowanego efektu energetycznego i ekologicznego projektu, obliczania efektywności ekonomicznej projektu oraz opisu technicznego projektu wraz z uproszczonym przedmiarem. Poniżej podano przykładowe obliczenia oszczędności energii wynikających z realizacji przebudowy lokalnych sieci ciepłowniczych w wyniku realizacji projektu (w przypadku, gdy źródło ciepła zlokalizowane jest poza budynkiem). Przykład: Obliczenie zmniejszenia strat ciepła uzyskane w wyniku modernizacji, polegającej na wymianie 500 m podwójnego rurociągu o średnicy nominalnej 300 mm, umieszczonego w kanale, na rurociąg preizolowany o średnicy nominalnej 200 mm umieszczony w gruncie. A. Dane ogólne: Na podstawie zachowanych danych, należy określić następujące średnie wieloletnie (5-letnie) dane potrzebne w dalszych obliczeniach: liczba dni trwania okresu grzewczego Ds = 255 [dni], średnia temperatura zewnętrzna w okresie ogrzewania tzśr1 = 1,5 [ C], Należy skorzystać z wykresu regulacyjnego, w celu wyznaczenia temperatur t1śr i t2śr na podstawie tzśr1. Rys.1. Przykładowy wykres regulacyjny sieci wysokoparametrowej (150/70) i niskoparametrowej (90/70) 18

19 Na podstawie powyższego wykresu - dla tzśr1 = 1,5 [ C]: średnia temperatura wody w okresie ogrzewania w rurociągu zasilającym t1śr = 78,5 [ C], średnia temperatura wody w okresie ogrzewania w rurociągu powrotnym t2śr = 42 [ C]. B. Dane rurociągu wymienianego: długość wymienianego odcinka sieci; Li = 500 [m], średnica zewnętrzna rurociągu Dzw = 323,9 mm (co odpowiada Dnom = 300 [mm]), Dwn = 312,7 [mm], czas pracy rurociągu - 23 [lata], a = 1,75 (tabela 3.), pojemność zładu (całej sieci) Vs = [m 3 ], ilość uzupełnianej wody Vu = [m 3 ], vs = 38400/12000 = 3,2, temperatura w kanale ts = 25 [ C] (tabela 1), u0 = 0,9948 [W/m K] (tabela 2). C. Dane rurociągu preizolowanego: średnica zewnętrzna rurociągu Dzw = 219,1 [mm], co odpowiada Dnom = 200 [mm], średnica wewnętrzna rurociągu Dwn = 210,1 [mm], u = u0 = 0,425 [W/m K] (przyjęto rurociąg produkowany metodą ciągłą, w izolacji standardowej). D. Obliczenia: Straty ciepła przed modernizacją Jednostkowe straty ciepła w okresie ogrzewania przed modernizacją (wg wzoru podanego w Wytycznych załącznik nr 5 do Regulaminu) qs = u (t1śr + t2śr 2 ts) = 0,9948 1,75 (78, ) = 122,73 [W/m] 19

20 Jednostkowe straty ciepła poza okresem ogrzewania przed modernizacją (wg wzoru podanego w Wytycznych załącznik nr 5 do Regulaminu) ql = u (110 2 ts) = 0,9948 1,75 ( ) = 104,45 [W/m] Straty ciepła w całym roku (wg wzorów podanych w Wytycznych załącznik nr 5 do Regulaminu): Eq = Es + El = ,64 Li (Ds qs + (365 Ds) ql) = , ( , ,45) = 1 848,34 [GJ/rok] W przypadku przeznaczenia ponad 50% całkowitej powierzchni budynku o regulowanej temperaturze (bez uwzględnienia powierzchni nie poddawanych termomodernizacji (nieogrzewanych, nieocieplanych)) będącego przedmiotem realizowanego projektu na prowadzenie działalności gospodarczej konkurencyjnej lub służącej celom mieszkaniowym budynek powinien zostać wyłączony z dofinansowania. W przypadku dofinansowania termomodernizacji budynku, gdy powierzchnia na prowadzenie działalności gospodarczej konkurencyjnej lub służąca celom mieszkaniowym nie przekracza 50% całkowitej powierzchni użytkowej budynku, koszty kwalifikowane (a w konsekwencji potem wysokość dofinansowania) powinny zostać pomniejszone proporcjonalnie do udziału powierzchni o regulowanej temperaturze przeznaczonej na prowadzenie ww. działalności w całkowitej powierzchni budynku o regulowanej temperaturze.. W przypadku dofinansowania rozbudowy/modernizacji źródła ciepła, jeżeli ciepło jest wykorzystywane w działalności gospodarczej konkurencyjnej prowadzonej przez wnioskodawcę, konieczne jest również pomniejszenie kosztu kwalifikowanego. Zmniejszenie to powinno odpowiadać udziałowi ciepła wykorzystywanego w działalności gospodarczej konkurencyjnej w ogólnej ilości produkowanego ciepła. Przykład: Modernizowana kotłownia zaopatruje wyłącznie uczelnię, w której prowadzona jest także działalność gospodarcza konkurencyjna na powierzchni 10% (przy obliczaniu tej powierzchni należy uwzględniać np. czas, w jakim służy ona tej działalności). Koszt kwalifikowany modernizacji kotłowni należy więc pomniejszyć o taki procent. W przypadku, gdy ta sama powierzchnia wykorzystywana jest zarówno w związku z działalnością gospodarczą konkurencyjną, jak i w związku z inną działalnością, np. powierzchnia wykorzystana jest do prowadzenia działalności gospodarczej konkurencyjnej w 40% czasu (np. 28 godzin w tygodniu, podczas gdy całkowite wykorzystanie tej sali to 70 godzin w tygodniu), a w pozostałym czasie 20