Rynek pracy dla absolwentów wnioski z badań realizowanych na obszarze woj. łódzkiego

Transkrypt

1 Rynek pracy dla absolwentów wnioski z badań realizowanych na obszarze woj. łódzkiego KONFERENCJA INNOWACYJNE NARZĘDZIA ANALITYCZNE I PROGNOSTYCZNE WSPOMAGAJĄCE PROCES TWORZENIA OFERTY EDUKACYJNEJ SZKÓŁ ZAWODOWYCH ZBIEŻNEJ Z POTRZEBAMI REGIONALNEGO RYNKU PRACY W WOJ. ŁÓDZKIM w ramach projektu: EDU-NAWIGATOR - APLIKACJA ANALITYCZNO- PROGNOSTYCZNA DLA EDUKACJI DOROSŁYCH W WOJ. ŁÓDZKIM Łódź

2 PODSTAWA ŹRÓDŁOWA WYNIKI NASTĘPUJĄCYCH BADAŃ: 1. Branże przyszłości. Perspektywy rozwoju zasobów pracy w regionie łódzkim - Regionalne Obserwatorium Rynku Pracy w Łodzi działające w strukturach WUP Łódź 2. Umiejętności zawodowe teoria a praktyka - Regionalne Obserwatorium Rynku Pracy w Łodzi działające w strukturach WUP Łódź 3. Analiza treści ofert pracy zamieszczonych w Internecie kierowanych do mieszkańców województwa łódzkiego - Laboratorium Badań Społecznych na zlecenie Regionalnego Obserwatorium Rynku Pracy w Łodzi 4. Statystyki bezrobocia rejestrowanego w województwie łódzkim 5. Statystyki SIO i GUS

3 . Z danych pozyskanych z Systemu Informacji Oświatowej z MEN wynika, że w 2011 r. szkoły ponadgimnazjalne ukończyło osób (należy podkreślić, że liczba ta nie zawiera absolwentów szkół wyższych). Największa liczba uczniów opuściła licea ogólnokształcące ponad 52% ogółu absolwentów szkół ponadgimnazjalnych w województwie. Z konfrontacji powyższych informacji z danymi urzędów pracy naszego województwa wynika, że co dziesiąty absolwent szkoły ponadgimnazjalnej w naszym województwie rejestruje się otrzymując status osoby bezrobotnej. Wg danych Głównego Urzędu Statystycznego w roku akademickim 2010/2011 uczelnie wyższe województwa łódzkiego opuściło (blisko 7% wszystkich absolwentów uczelni w naszym kraju) o absolwentów mniej niż w poprzednim roku akademickim. Najwięcej absolwentów odnotował kierunek z grupy kształcenie: pedagogika (tylko w ramach UŁ absolwentów) oraz kierunki z grupy nauki społeczne : zarządzanie, zarządzanie i marketing, administracja, ekonomia, socjologia, finanse i rachunkowość. Wśród kierunków politechnicznych najliczniej reprezentowana była informatyka. Na uwagę zasługuje także licznie reprezentowany w regionie kierunek: pielęgniarstwo. ASM Centrum Badań i Analiz Rynku Sp. z o.o. ul. Grunwaldzka 5, Kutno Tel.: +48 (0 24) ; Faks +48 (0 24) sekretariat@asm-poland.com.pl Łódzkie Centrum Doskonalenia Nauczycieli i Kształcenia Praktycznego Łódź, ul. Kopcińskiego 29 tel: , tel/fax:

4 Absolwenci wg ukończonych szkół i wyuczonych zawodów (na podstawie SIO i statystyk PUP w województwie łódzkim) Nazwa zawodu Absolwenci, którzy ukończyli szkołę na terenie województwa roku 2011 Bezrobotni absolwenci zarejestrowani w PUP w końcu roku 2011 Przewidywani absolwenci w roku 2012 Technik informatyk Technik ekonomista Technik logistyk Technik administracji Technik mechanik Kucharz małej gastronomii Mechanik pojazdów samochodowych Technik żywienia i gospodarstwa domowego Technik hotelarstwa Technik usług kosmetycznych

5 . Bezrobotni według wieku (stan w połowie roku). w wieku do 34 lat w wieku powyżej 34 lat Ciężar bezrobocia w coraz większym stopniu odczuwają zarówno osoby młode, jak i nieco starsze. Liczba bezrobotnych w wieku do 34 lat wzrosła w porównaniu do stanu z końca czerwca 11 o osoby a także w porównaniu do stanu z końca czerwca 10 (o osób). Jednak wzrost bezrobocia wśród osób powyżej 34 roku życia jest zdecydowanie wyższy - o osoby w porównaniu z końcem czerwca 2011 r. oraz o na przestrzeni dwóch ostatnich lat Dodatkowo udział młodych wśród znajdujących się w rejestrach bezrobotnych ostatnio spada na rzecz wzrostu, który dotyczy osób w starszych grupach wiekowych , udział bezrobotnych 45,5 w wieku do 34 lat wśród 45 ogółu znajdujących 44,5 się w 44 rejestrach

6 . Bezrobotni w wieku do 25 lat w województwie łódzkim (stan w połowie roku) Analizując statystyki bezrobocia dotyczące grupy osób w wieku do 25 lat potwierdzimy wnioski sformułowane wcześniej - przy omawianiu sytuacji młodych osób na rynku pracy województwa łódzkiego. Liczba młodych, którzy nie skończyli 25 lat co prawda nieznacznie wzrosła w końcu czerwca 12, zarówno w porównaniu do stanu sprzed roku, jak i do stanu z końca czerwca 10, jednak wskaźnik udziału tych osób wśród bezrobotnych ogółem jest niższy w porównaniu do liczonych dla obydwóch przytoczonych okresów Bezrobotni w wieku do 25 lat Bezrobotni w wieku powyżej 24 lat Procentowy udział osób w wieku do 25 lat wśród bezrobotnych znajdujących się w rejestrach 20 Liczba nowych rejestracji w omawianej grupie wiekowej na przestrzeni I półrocza bieżącego roku jest mniejsza zarówno w porównaniu z analogicznym okresem w roku 2011, jak i w roku Warto w tym miejscu odwołać się do danych demograficznych. Osoby w wieku, w którym wkracza się na rynek pracy stanowią z roku na rok coraz mniejszą grupę, co być może jest istotną przyczyną malejącego udziału tych grup w statystykach bezrobocia ,5 15

7 Bezrobotni wg wykształcenia (stan w połowie roku) W porównaniu z analogicznym okresem w roku ubiegłym wzrost liczby dotyczył bezrobotnych na wszystkich poziomach wykształcenia. W porównaniu z rokiem 2010 podobnie. Na uwagę zasługuje, iż rosnący od kilku lat wskaźnik udziału osób z wykształceniem wyższym w bezrobociu rejestrowanym na terenie województwa w końcu czerwca 212 był na tym samym poziomie co przed rokiem, tj. 9,9%. Dodatkowo, wśród bezrobotnych do 25 roku życia osób z wykształceniem wyższym i średnim ogólnym było mniej niż przed rokiem.

8 Bezrobotni absolwenci* W porównaniu z analogicznym okresem roku poprzedniego liczba bezrobotnych absolwentów * wzrosła nieznacznie bo o 13 osób tworząc w końcu czerwca 2012 roku grupę osób - przeważały kobiety 63% Więcej niż co trzeci bezrobotny absolwent zarejestrowany w urzędach pracy naszego województwa nie posiadał zawodu ,5 Wśród ogółu bezrobotnych w województwie łódzkim odsetek osób bez zawodu w końcu czerwca 2012 r. był na poziomie 18,9%, niestety wśród bezrobotnych absolwentów, osoby bez zawodu stanowiły aż 37,5%. Bezrobotni ogółem Absolwenci* Wskażnik udziału absolwentów* wśród bezrobotnych ogółem Liczba wolnych miejsc pracy zgłoszonych w I półroczu 2012 roku do urzędów pracy w województwie łódzkim a skierowanych do absolwentów, to 492, niewiele większa niż w analogicznym okresie roku ubiegłego i blisko o połowę mniejsza niż w pierwszym półroczu *Osoby zarejestrowane w okresie 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki

9 Najwięcej bezrobotnych w zawodach: sprzedawca szwaczka technik ekonomista ślusarz krawiec murarz technik prac biurowych magazynier technik mechanik kucharz małej gastronomii mechanik samochodów osobowych pedagog i ekonomista

10 . Ranking zawodów wg liczby bezrobotnych absolwentów (stan z końca 2011 roku) Bez zawodu 2844 Sprzedawca 295 Technik ekonomista 205 Fryzjer 153 Kucharz małej gastronomii 153 Mechanik pojazdów samochodowych 135 Pedagog 120 Technik żywienia i gospodarstwa domowego 109 Technik informatyk 82 Specjalista administracji publicznej - 75

11 Absolwenci jakich zawodów najliczniej napływają do bezrobocia? Sprzedawca 264 osoby, Pedagog 126 osób, Technik ekonomista 125 osób, Kucharz małej gastronomii 100 osób, Fryzjer 88 osób, Mechanik pojazdów samochodowych 87 osób, Ekonomista 84 osoby, Specjalista administracji publicznej 77 osób, Bez zawodu osoby. Dane dotyczą I półrocza 2012 r.

12 Absolwenci jakich zawodów najliczniej wyrejestrowywani są z powodu podjęcia pracy? bez zawodu sprzedawca pedagog technik ekonomista technik żywienia i gospodarstwa domowego specjaliści pedagog ekonomista specjalista administracji publicznej technicy technik ekonomista technik handlowiec technik żywienia i gospodarstwa domowego technik logistyk

13 Informacje o wolnych miejscach, którymi dysponowały urzędy pracy w I półroczu dotyczyły najczęściej: robotników gospodarczych (najczęściej były to subsydiowane miejsca pracy) techników prac biurowych sprzedawców szwaczek sprzątaczek biurowych, pracowników obsługi biurowej magazynierów kierowców: przede wszystkim samochodu ciężarowego, robotników budowlanych przedstawicieli handlowych Specyfiką ofert zgłaszanych do urzędów pracy jest, iż rzadko skierowane są do osób ze specjalistycznym wykształceniem na wyższym poziomie

14 . Poszukiwani przez Internet Zawodem, który bije wszelkie rekordy popularności jest przedstawiciel handlowy niemal 10% wszystkich ofert dotyczyło tego właśnie zawodu. Zawody zajmujące kolejne pozycje w rankingu mają już znacznie mniejszą popularność: szwaczka kierowca samochodu ciężarowego specjalista ds. sprzedaży (wyższe) księgowy programista aplikacji (wyższe) doradca klienta agent sprzedaży bezpośredniej specjalista ds. obsługi biznesu pracownik obsługi biurowej przedstawiciel medyczny (wyższe) konsultant do spraw systemów teleinformatycznych sprzedawca w branży przemysłowej doradca finansowy (wyższe) pracownik centrum obsługi telefonicznej specjalista ds. marketingu i handlu (wyższe)

15 Popyt i podaż pracy wg zawodów OFERTY W INTERNECIE przedstawiciel handlowy szwaczka kierowca samochodu ciężarowego specjalista ds. sprzedaży (wyższe) księgowy programista aplikacji (wyższe) doradca klienta agent sprzedaży bezpośredniej specjalista ds. obsługi biznesu pracownik obsługi biurowej przedstawiciel medyczny (wyższe) konsultant do spraw systemów teleinformatycznych OFERTY NAPŁYWAJĄCE DO URZĘDÓW PRACY robotnik gospodarczy technik prac biurowych sprzedawca szwaczka sprzątaczka biurowa, pracownik obsługi biurowej magazynier kierowca samochodu ciężarowego robotnik budowlany przedstawiciel handlowy BEZROBOTNI NAPŁYWAJĄCY DO URZĘDÓW PRACY bez zawodu sprzedawca robotnik budowlany ślusarz robotnik gospodarczy robotnik pomocniczy w przemyśle przetwórczym technik ekonomista magazynier robotnik przy pracach prostych w przemyśle ABSOLWENCI NAPŁYWAJĄCY DO URZĘDÓW PRACY bez zawodu sprzedawca pedagog technik ekonomista kucharz małej gastronomi fryzjer mechanik pojazdów samochodowych ekonomista specjalista administracji publicznej sprzedawca w branży przemysłowej doradca finansowy (wyższe) pracownik centrum obsługi telefonicznej specjalista ds. marketingu i handlu (wyższe

16 Najliczniejsze oferty w Internecie wg grup zawodów z uwzględnieniem poziomu wykształcenia c.d. Robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy Operatorzy i monterzy Maszyn i urządzeń Pracownicy przy pracach prostych - szwaczka(252) - mechanik pojazdów samochodowych(54) - murarz(44) - elektryk(39) - tynkarz(35) - kierowcy: samochodu ciężarowego(243), samochodu osobowego (36) - Kierowca operator wózków jezdniowych (23) - Kierowca samochodu dostawczego(22) - Kierowca ciągnika siodłowego(19) - robotnik budowlany(91) - pracownik przy pracach prostych w przemyśle(65) - prasowaczka ręczna(47) - robotnik magazynowy(36) Brak wymagań dotyczących poziomu wykształcenia Brak wymagań dotyczących cech osobowych Zatrudnienie przez co najmniej 4 lata na tym samym stanowisku (wymagania stawiane przez ¼ oferentów) Umiejętności branżowe, uprawnienia, np. elektryczne, spawalnicze Doświadczenie na takim samym stanowisku co najmniej 2 lata (wymagania stawiane przez ¼ oferentów) Prawo jazdy kat. C+E lub C Dyspozycyjność i dokładność

17 WYMAGANIA WOBEC KANDYDATÓW Słabnie etos wyższego wykształceniaróżnica procentowa pomiędzy ofertami dla osób z wykształceniem wyższym a osób z wykształceniem średnim jest niewielka. Szczególnie widoczne jest to w ofertach zamieszczonych w Internecie. Największa liczba ogłoszeń dotyczy nadal wykształcenia wyższego i średniego. Pracodawcom zależy na doświadczeniu w branży lub na podobnym stanowisku Wymagania związanez umiejętnościami twardymi wpisują się w tzw. kompetencje kluczowe, bez których trudno mówić o aktywnym (sprawnym) funkcjonowaniu na rynku pracy. Mowa tu o umiejętności obsługi komputera, czy też znajomości języków obcych. Spośród umiejętności miękkich najczęściej wymagane sąumiejętności komunikacyjne. Połączenie kwalifikacji zawodowych i umiejętności komunikacyjnych/interpersonalnych jest kluczowe szczególnie w zawodach usługowych (i nie chodzi tu o sprzedawcę w sklepie spożywczym, ale np. o doradcę ds. finansowoinwestycyjnych ). Dlatego szkolenia przeznaczone dla osób poszukujących pracy powinny obejmować umiejętności komunikacyjne. Częstym wymaganiem pracodawcy jestposiadanie prawa jazdy należy pamiętać, iż wymóg ten jest ściśle związany z rodzajem stanowiska. Warto podkreślić, że najczęściej poszukiwani pracownicy to przedstawiciele handlowi i kierowcy, dla których prawo jazdy jest niezbędne w wykonywaniu obowiązków zawodowych. Liczy się również robienie dobrego wrażenia.

18 Wymagania stawiane różnym grupom zawodowym: w ofertach dla robotników przemysłowych najczęściej stawiane wymagania to: doświadczenie na tym samym lub podobnym stanowisku; w ofertach dla przedstawicieli handlowych najbardziej pożądane kwalifikacje to: prawo jazdy i zdolności komunikacyjne; w ofertach dla specjalistów najczęściej wymienia się: wykształcenie wyższe, znajomość angielskiego, znajomość branży; w ofertach dla kierowników: wykształcenie wyższe, znajomość języka angielskiego, doświadczenie na podobnym stanowisku, zdolności organizacyjne i interpersonalne.

19 ZATRUDNIANIE ABSOLWENTÓW JAKO JEDEN Z KIERUNKÓW POLITYKI KADROWEJ PRZEDSIĘBIORSTW sprawdzają się jako pracownicy do wykonywania nieskomplikowanych czynności, zwykle prac pomocniczych; mogą okazać się wartościowym uzupełnieniem zatrudnionej kadry, szczególnie w okresach zwiększonego na nią zapotrzebowania (np. prace sezonowe); generalnie nie prezentują wygórowanych oczekiwań płacowych; nieprzydatni na stanowiskach, na których preferowane jest posiadanie doświadczenia zawodowego, w tym także posiadanie niektórych uprawnień nabywanych z czasem. Brak doświadczenia Cecha absolwentów uniwersalnie postrzegana jako mankament; w wielu wypadkach jest to koronny argument za rezygnacją z zatrudniania absolwentów.

20 Czynniki różnicujące postawę pracodawcy wobec zatrudnienia absolwentów Wielkość firmy Obsada kadrowa konkretnych stanowisk. Absolwenci sprawdzają się tam, gdzie wielkość działu umożliwia zwielokrotnienie stanowisk cechujących się zbliżonymi zakresami obowiązków. W takim układzie możliwe jest wytworzenie podziału pracy, w ramach którego świeżo przyjęta osoba bez doświadczenia zawodowego spełnia najpierw obowiązki asystenta bądź pomocnika by następnie móc awansować w hierarchii. Z drugiej strony: Im bardziej złożony jest zakres obowiązków na danym stanowisku i im bardziej opiera się on na wiedzy technicznej, tym generalnie większa jest niechęć pracodawców do powierzania takich stanowisk absolwentom, chyba że zaznaczmy istnieje możliwość doszkolenia ich pod okiem doświadczonych pracowników

21 Branże, których przedstawiciele odrzucali możliwość zatrudnienia absolwentów: Handel - Rosnąca konkurencja wśród firm handlowych i potrzeba coraz bardziej zdecydowanego, agresywnego działania na rynku - Znaczna fluktuacja kadry -Znaczne nasycenie rynku handlowcami dwa ostatnie czynniki stanowią o nieopłacalności przyuczania kandydatów do wykonywania zawodu Transport - Odpowiedzialność firmy za przewożone dobra, której naturalną konsekwencją jest skłonność do unikania ryzyka ponoszenia strat -Brak organizacyjnych możliwości przyuczania niedoświadczonych pracowników (wszystkie badane firmy były podmiotami małymi; nie zatrudniającymi więcej niż 20 pracowników)

22 Branże, w których powszechne było zatrudnianie absolwentów: Farmacja Energetyka IT Ubezpieczenia Edukacja; translatoryka Hotelarstwo

23 Zatrudnianie absolwentów w MŚP woj. łódzkiego

24 PRZYCZYNY NIEDOPASOWAŃ UMIEJĘTNOŚCI ZAWODOWYCH PRZEKAZYWANYCH PRZEZ SZKOŁĘ DO POTRZEB RYNKU PRACY w działaniu systemu edukacji: Organizacyjna sztywność systemu oświaty; inercyjność programów nauczania. Pobieżna lub niekonsekwentna realizacja programów nauczania przez szkoły. Koteryjny charakter relacji na uczelniach wyższych i ich wpływ na kształt programów nauczania. Brak doradztwa zawodowego w ofercie szkół; brak systematycznej oceny predyspozycji zawodowych uczniów. Brak treningu umiejętności miękkich w szkole. Zaniżenie standardów kształcenia na uczelniach wyższych; spadek prestiżu uczelni. Niewystarczająca promocja swej oferty przez szkoły zawodowe. po stronie pracodawców: Mała skłonność pracodawców do inwestowania w zasoby ludzkie. Nieznajomość oferty szkół przez pracodawców; nieświadomość zakresu wiedzy absolwentów. w świadomości kandydatów do pracy: Deprecjacja kształcenia zawodowego. Nadmierne kierowanie się oczekiwaniami płacowymi podczas szukania pracy.

25 Zarzuty stawiane systemowi edukacji przeteoretyzowanie programów zajęć; faworyzowanie podręcznikowego sposobu wykładania wiedzy brak pożądanego przez pracodawców wyprofilowania absolwentów w szkołach zawodowych (zasadniczych i średnich) nieaktualne programy nauczania treści przekazywane uczniom przez szkoły niedostosowane do tempa oraz kierunków postępu cywilizacyjnego/technologicznego

26 Kwalifikacje szkolne a potrzeby rynku pracy. Jak zmniejszyć niedopasowania? Pomoc pracodawców przy opracowywaniu programów nauczania Praktyki zawodowe Klasy patronackie

27