Studia Pilotowe dla Oslo i Katowic

HTML
DOWNLOAD

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Studia Pilotowe dla Oslo i Katowic"

Amalia Janiszewska
8 lat temu
Przeglądów:

Warsztaty demonstracyjne,haifa, 5 września, 2005 Studia Pilotowe dla Oslo i Katowic Janina Fudala Instytut Ekologii Terenów Uprzemysłowionych (IETU) Susanne Lützenkirchen City of Oslo - Health and

1 Warsztaty demonstracyjne,haifa, 5 września, 2005 Studia Pilotowe dla Oslo i Katowic Janina Fudala Instytut Ekologii Terenów Uprzemysłowionych (IETU) Susanne Lützenkirchen City of Oslo - Health and Welfare Agency Miasto Oslo- Agencja ds.. Zdrowia i Opieki Społecznej City of Oslo Health and Welfare Agency Inga Fløisand Norwegian Institute for Air Research (NILU) Norweski Instytut Badań Powietrza (NILU)

2 Zarys ogólny Ogółem o studiach pilotowych Prezentacja wyników Pyły Różne drogi narażenia Uwagi końcowe

3 Proces rozwoju narzędzia zarządzania Wymagania użytkownika Parametry techniczne i użytkowe Rozwój narzędzia Uwagi Udoskonalenia

4 Dlaczego Katowice i Oslo? Katowice ~ mieszkańców Miejski teren uprzemysłowiony Spalanie węgla Przekroczona roczna norma PM10 Oslo ~ mieszkańców Duże natężenie ruchu drogowego Pylenie wtórne Spalanie drewna

5 Podstawa scenariuszy Gromadzenie danych o czasowej aktywności osób Gdzie, kiedy, co, kto Podstawowe informacje statystyczne Dom, praca, rodzaje transportu

6 Dane wejściowe do obliczeń modelowych Okres obliczeń (stężenia zewnętrzne) Lokalizacja Płeć Wiek Aktywność Źródła wewnętrzne

7 Wyniki modelu Warunki ogólne Dane meteorologiczne Ogólny stan jakości powietrza Dla każdego przypadku: Stężenia zewnętrzne Stężenia wewnętrzne Depozycja w układzie oddechowym

8 Zredukowane stężenia wewnętrzne w porównaniu z zewnętrznymi Stężenia PM10 - zewnętrzne i wewnętrzne 250 zewnętrzne wewnętrzne ug/m godziny

9 Wyższe stężenia zewnętrzne, małe cząsteczki wewnątrz Średnie dzienne stężenia rozkład cząsteczek (PM10, PM2.5, PM1) w powietrzu wewnątrz i na zewnątrz pomieszczeń Zewnętrzne Wewnętrzne ug/m PM1 PM25 PM10

10 Dawki pyłu PM1, PM2.5, PM10, Wielkości depozycji w układzie oddechowym dla różnej wielkości cząstek pyłu 50 PM1 dawka w ug PM25 PM godzina

11 Udziały różnych źródeł wewnętrznych Wpływ różnych źródeł na stężenia pyłu - poziomy stężeń - wielkość cząstek stężenie w ug/m3 60,0 50,0 40,0 30,0 20,0 10,0 PM 2,5 PM10 0,0 wewnętrzne brak źródeł palenie papierosów piec gazowy źródła wewnętrzne odkurzanie zwierzęta

12 Sposób podejścia 1. Analiza jednego scenariusza, wpływ: Źródła Aktywności Lokalizacji dom/praca/wypoczynek/podróż Przykład: Oslo 2. Porównanie kilku scenariuszy Rozkład narażenia i dawek w mieście Identyfikacja najważniejszych źródeł (wewnętrznych i zewnętrznych) w mieście Przykład: Katowice

13 Podejście 1 Osoba mieszkająca na peryferiach a pracująca w śródmieściu Zamknięty środek transportu - wzdłuż głównej drogi Otwarty środek transportu - wzdłuż tej samej drogi Otwarty środek transportu z dala od głównej drogi Źródło wewnętrzne: palenie papierosów H H H H H H H Tt W W W W W W W W Tf H/Tf H H H H H H O O O O O O - - /! - -!! /!! - /!! O O Urządzenie oczyszczające Palenie papierosów

14 Powietrze zewnętrzne dla poszczególnych mikrośrodowisk Stężęnia zewnętrzne PM10, PM2,5 i PM1 są obliczane we wszystkich zdefiniowanych w scenariuszu punktach dom praca Trasa dojazdu

15 Emisja ze źródeł wewnętrznych: stężenia wewnętrzne mogą być wyższe od zewnętrznych Stężenie wewnętrzne i zewnętrzne (PM2.5) wewnętrzne - bez źródeł wewnętrzne - palenie zewnętrzne ug/m godzina H H H H H H H Tt W W W W W W W W Tf H H H H H H H wewnątrz wewnątrz Palenie papierosów

16 Podwyższona depozycja podczas ćwiczeń Wielkość depozycji w układzie oddechowym w trakcie ćwiczeń Człowiek- zamknięty środek transportu Człowiek otwarty środek transportu dose in ug hours of the day H H H H H H H Tt W W W W W W W WTf H/Tf H H H H H H O O O O O O - - /! - -!! /!! - /!! O O

17 Zróżnicowanie dawki w zależności od mikrośrodowiska i aktywności Dawka zależy od: stężenia aktywności Dawka całkowita czasu dose in ug Człowiek wewnątrz Człowiek wewnątrz + palenie Człowiek ćwiczenie główna droga Człowiek ćwiczenie tereny zielone 0 Dom Praca Dojazd do Dojazd z Razem mikrośrodowisko

18 Przestrzenny rozkład dawek Jazda na rowerze droga i tereny zielone

19 Zależność dawki od źródła, płci i wieku Wewnątrz Ćwiczenia Dorosły mężczyzna Brak źródeł Dorosły Palenie papierosów 3 mies rok Zwierzęt a lat Droga lat Tereny zielone lat Mężczyzna Kobieta 103.5

20 Podejście 2 - Katowice Scenariusze oparte na wynikach ankiety Zróżnicowanie wieku, płci, lokalizacji i typów źródeł wewnętrznych Przykłady: P 01 P 02 Płeć F F Praca X Palenie S Zwierzęta - P S Ogrzewan ie węglowe X X Charakterystyka aktywności Na zewnątrz/ćwiczenia Lekkie ćwiczenia kilka godzin dziennie / na zewnątrz i wewnątrz 1 godz. na zewnątrz, kilka godzin lekkich ćwiczeń P 04 M X S P X 3 godz. na zewnątrz, kilka godzin lekkich ćwiczeń P 09 F X X 3 godz. na zewnątrz, kilka godzin lekkich ćwiczeń P 12 M X X 4 godz. na zewnątrz, 1 godz. Intensywnych ćwiczeń

21 Porównanie stężeń zewnętrznych w przypadku P01 i P02 Stężenia zewnętrzne PM ug/m P01 P02 godziny out out out out out out

22 Porównanie stężeń PM10 i PM2,5 dla różnych źródeł wewnętrznych [µg/m 3 ] PM10 PM2, Na zewnątrz Brak źródeł palenie odkurzanie Piec gazowy Ogrzewanie wewnątrz Źródła wewnętrzne zwierzęta

23 Porównanie stężeń wewnętrznych w przypadku P01 i P02 Wewnętrzne stężenia PM ug/m P01 P02 godziny Źródła wewnętrzne C=węgiel, S=palenie papierosów C S S S S SC SC S C

24 Porównanie dawek w przypadku P01 i P02 Dawka PM ug P01 P02 godziny Źródła wewnętrzne i aktywność C!!!!C!!! S S S S SC!!!!SC! S

25 Całkowite dawki dzienne dla poszczególnych osób Dawka w ug PM10 dose P01 - K, niepracująca, niepaląca P02 - K, pracująca, paląca P04 - M, pracujący, palący, zwierzęta P09 - K, pracująca, niepaląca P12 - M, pracujący, niepalący, ćwiczący Dom Praca Dojazd do Dojazd z Czas wolny Razem mikrośrodowisko

26 Całkowite dzienne dawki pyłu w różnych częściach miasta [µg] PM1 PM2.5 PM Katowice-Tysiąclecie Katowice-Centrum Katowice-Zawodzie Katowice-Panewniki Kod miejsca

27 Całkowite dzienne dawki pyłu w różnych częściach miasta Najwyższa dawka Najniższa dawka

28 Inne możliwości analizy narażenia: Wg wieku Wg płci PM1 [µg] month 1 year 5 years 10 years 15 years adult 600 PM2.5 PM10 [µg ] PM1 PM2.5 PM10 women man Wg pory roku [µg] 300 zima PM10 lato PM P01 P02 P04 P05 P06 P07 P08 P09 P10 P11 P12 P13 P14 P15 P16 inhabitant code

29 Różne drogi narażenia - chloroform Typowe stężenia chloroformu w wodzie pitnej (µg/m 3 ) w Europie Kraj Francja Włochy Portugalia Max > 80 CHCL3 Średnio 3-60 < 1-15 < 1 - > 80 Hiszpania 60 > 1-60 Wielka Brytania Źródło: Premazzi et al. 1997

30 Różne drogi narażenia - chloroform Stężenia chloroformu w wodzie (µg/l) i powietrzu (µg/m 3 ) na pływalniach (wewnątrzne) Kraj Niemcy W wodzie (średnia/zakres) 14 / CHCL3 20 cm nad powierzchnią wody (średnia/zakres) 39 / Włochy 33.7 / / Żródła: Stottmeister (1999), Aggazzotti et al. (1998)

31 Różne drogi narażenia Możliwość wyznaczenia dawki dla osoby narażonej na chloroform w wodzie pitnej i w basenie. ug Przez skórę (CHCl3,µg) Gaz (CHCl3,µg) :002:00 3:00 4:005:00 6:00 7:008:00 9:0010:0011:0012:0013:0014:0015:0016:0017:0018:0019:0020:0021:0022:0023:000:00 Prysznic, 10 min 15 um/l, 45 um/m3 Basen, min 33 um/l, 169 um/m3

32 Różne drogi narażenia Prysznic : zależność dawki od czasu ekspozycji i płci 30,0 Dziecko (5 lat) Kobieta [µg] 25,0 20,0 15,0 10,0 Mężczyzna 5,0 0,0 Prysznic (5min) Prysznic (10min) Prysznic (15min) Prysznic (20min)

33 Różne drogi narażenia Pływalnia : zależność dawki od czasu ekspozycji i płci oraz stężenia THM w wodzie [µg] 350,0 300,0 250,0 200,0 150,0 100,0 Basen (60min,150µg/l) Basen (60min,100µg/l) Basen (45min,150µg/l) 50,0 0,0 Dziecko (5 lat) Kobieta Mężczyzna

34 Różne drogi narażenia Kąpiel w wannie : zależność dawki od czasu ekspozycji i płci 35,0 Wanna (30min,15µg/l) [µg] 30,0 25,0 20,0 15,0 Wanna (60min,15µg/l) 10,0 5,0 0,0 Dziecko (5 lat) Kobieta Mężczyzna

35 Różne drogi narażenia Dziecko Kobieta 180,0 160, , ,0 250,0 120,0 200,0 100,0 [µg] 80,0 [µg] 150,0 60,0 40,0 20,0 0,0 Prysznic (10min) Basen (60min) Wanna (30min) Razem 400,0 350,0 100,0 50,0 0,0 Prysznic (10min) Basenl (60min) Wanna (30min) Razeml 344 Mężczyzna 300,0 250,0 [µg] 200,0 150,0 100,0 50,0 0,0 Prysznic (10min) Basen (60min) Wanna (30min) Razem

36 Podsumowanie Lepsze oszacowanie narażenia oraz dawek Zróżnicowanie czasowe i obszarowe Węwnątrz i na zewnątrz Aktywność Określenie wpływu mikrośrodowisk i aktywności na wielkość narażenia Stężenia i dawki dla różnych wielkości cząstek

37 Rozwój i stosowanie Włączenie nowych źródeł wewnętrznych Analiza statystyczna (rozkład) dawki i narażenia na terenie miasta Identyfikacja głównych źródeł narażenia wewnętrznych i zewnętrznych Planowanie i ocena pomiarów Strategie ochrony zdrowia

38 Model narażenia Dziękuję za uwagę

Podobne dokumenty

Szacowanie narażenia człowieka

ZINTEGROWANE NARZĘDZIE DO ZARZĄDZANIA RYZYKIEM, CHARAKTERYZUJĄCE ZALEŻNOŚĆ ZANIECZYSZCZENIA POWIETRZA I NARAŻENIA LUDZI W ŚRODOWISKU MIEJSKIM URBAN EXPOSURE Szacowanie narażenia człowieka Herdis Laupsa