ZATRZYMYWANIE DOKUMENTÓW, USUWANIE I PRZEMIESZCZANIE POJAZDÓW ORAZ BLOKOWANIE KÓŁ

Transkrypt

1 Biblioteka Policjanta Prewencji Sławomir Duszyński ZATRZYMYWANIE DOKUMENTÓW, USUWANIE I PRZEMIESZCZANIE POJAZDÓW ORAZ BLOKOWANIE KÓŁ (materiał dydaktyczny) Według stanu prawnego na kwiecień 2012 roku SŁUPSK

2 Materiał opracowany w Zakładzie Prewencji i Ruchu Drogowego Szkoły Policji w Słupsku Korekta i redakcja językowa: GraŜyna Szot Redakcja techniczna: Zenon Trzciński Projekt okładki: Marcin Jedynak Fotografia: zbiory Zakładu Prewencji i Ruchu Drogowego Ryciny: opracowanie własne Druk: Andrzej Block Zatwierdzam i wprowadzam do uŝytku jako materiał dydaktyczny Wydawnictwo Szkoły Policji w Słupsku Wydanie III, poprawione Słupsk

3 Spis treści Wstęp Podstawy prawne i faktyczne zatrzymania prawa jazdy i dowodu rejestracyjnego Przypadki zatrzymania prawa jazdy Postępowanie z zatrzymanym prawem jazdy Przypadki zatrzymania dowodu rejestracyjnego Postępowanie z zatrzymanym dowodem rejestracyjnym Usuwanie i przemieszczanie pojazdu oraz blokowanie kół Pytania kontrolne Wykaz rycin Bibliografia

4 Ta strona jest pusta 4

5 Wstęp Czuwanie nad bezpieczeństwem i porządkiem ruchu na drogach, kierowanie ruchem i jego kontrolowanie naleŝą do zadań Policji. W ramach realizacji czynności, w przypadkach przewidzianych w ustawie, policjant ma prawo do zatrzymania dokumentów stwierdzających uprawnienia do kierowania pojazdem, jego uŝywania oraz prawo do usuwania i przemieszczania pojazdu. Ciągła zmiana przepisów powoduje, Ŝe wiele nowych rozwiązań w zakresie techniki samochodowej, warunków technicznych pojazdu oraz ustawy Prawo o ruchu drogowym utrudnia prawidłowe zastosowanie tych przepisów w praktyce. Na kursach podstawowych szkoły policyjne przygotowują policjantów do opanowania prawnych i faktycznych podstaw zatrzymania dokumentów uprawniających do kierowania pojazdem i uŝywania go, zasad wydawania pokwitowania w zamian za zatrzymany dokument i zasad postępowania z zatrzymanymi dokumentami. Na bazie obowiązujących aktów wykonawczych policjanci poznają równieŝ prawne i faktyczne podstawy oraz tryb usuwania, przemieszczania pojazdów i blokowania kół. Posiadanie takiej wiedzy jest niezbędne do właściwego wykonywania powierzonych zadań oraz przyczynia się do wzrostu porządku i bezpieczeństwa w ruchu drogowym. 5

6 Ta strona jest pusta 6

7 1. Podstawy prawne i faktyczne zatrzymania prawa jazdy i dowodu rejestracyjnego Policjant, w określonych prawem przypadkach, ma obowiązek zatrzymać prawo jazdy lub dowód rejestracyjny kierującego. Uwaga! Policjant zatrzymuje, a nie zabiera dokumenty. Ogólną podstawę prawną znajdziemy w art. 129 ust. 2 pkt 6 ustawy Prawo o ruchu drogowym. Ustawa z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym Art ( ) 2. Policjant, w związku z wykonywaniem czynności ( ) jest uprawniony do: ( ) 6) zatrzymywania, w przypadkach przewidzianych w ustawie, dokumentów stwierdzających uprawnienie do kierowania pojazdem lub jego uŝywania ( ). W tej samej ustawie znajdują się szczegółowe podstawy prawne: w art. 132 zatrzymywanie dowodów rejestracyjnych i pozwoleń czasowych, w art. 135 zatrzymywanie praw jazdy i pozwoleń do kierowania tramwajem. Natomiast podstawą faktyczną do zatrzymania przedmiotowych dokumentów jest popełnienie czynu, który narusza przepisy zawarte w art. 132 i 135 ustawy Prawo o ruchu drogowym. 2. Przypadki zatrzymania prawa jazdy Policjant, w ściśle określonych ustawowo przypadkach, ma prawo lub obowiązek zatrzymać prawo jazdy (lub pozwolenie do kierowania tramwajem) kierującego. Obligatoryjnie (obowiązkowo) policjant zatrzyma prawo jazdy w razie: 1) uzasadnionego podejrzenia, Ŝe kierujący znajduje się w stanie nietrzeźwości lub w stanie po uŝyciu alkoholu albo w stanie po uŝyciu środka działającego podobnie jak alkohol, 2) stwierdzenia zniszczenia prawa jazdy, jeŝeli to zniszczenie powoduje nieczytelność dokumentu, 3) podejrzenia, Ŝe prawo jazdy jest sfałszowane (podrobienie lub przerobienie), 4) gdy upłynął termin waŝności prawa jazdy (pozycja 4b w prawie jazdy), 7

8 5) gdy wobec kierującego pojazdem zostało wydane postanowienie (prokuratorskie lub sądowe) lub decyzja starosty o zatrzymaniu prawa jazdy, 6) gdy wobec kierującego pojazdem sąd orzekł zakaz prowadzenia pojazdów, 7) gdy wobec kierującego pojazdem starosta wydał decyzję o cofnięciu prawa jazdy, 8) przekroczenia przez kierującego pojazdem liczby 24 punktów za naruszenie przepisów ruchu drogowego, 9) przekroczenia przez kierującego pojazdem, w okresie 1 roku od dnia wydania po raz pierwszy prawa jazdy, liczby 20 punktów za naruszenie przepisów ruchu drogowego. Fakultatywnie (nieobowiązkowo) policjant ma prawo zatrzymać prawo jazdy (lub pozwolenie do kierowania tramwajem) w przypadku, gdy ma uzasadnione podejrzenie, Ŝe kierowca popełnił przestępstwo lub wykroczenie, za które wobec niego moŝe być przez sąd orzeczony zakaz prowadzenia pojazdów. Decyzję podejmuje policjant. Sąd moŝe (ale nie musi) orzec zakaz prowadzenia pojazdów w przypadku popełnienia przez kierującego: 1) wykroczenia: a) z art k.w. spowodowanie realnego zagroŝenia bezpieczeństwa w ruchu drogowym, b) z art k.w. niezastosowanie się do sygnału osoby uprawnionej do kontroli ruchu drogowego, nakazującego zatrzymanie pojazdu (w celu uniknięcia kontroli), 2) przestępstwa: a) z art. 178a w związku z art. 42 k.k. kierowanie pojazdem w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego, w szczególności jeŝeli z okoliczności popełnionego przestępstwa wynika, Ŝe prowadzenie pojazdu przez tę osobę zagraŝa bezpieczeństwu w komunikacji. Nie wolno zatrzymywać praw jazdy osobom posiadającym immunitet dyplomatyczny. 3. Postępowanie z zatrzymanym prawem jazdy Zatrzymując prawo jazdy, obowiązkowo wydaje się kierowcy pokwitowanie. Wypełnia się je w dwóch egzemplarzach, z których oryginał otrzymuje kierujący, a kopia pozostaje w bloczku pokwitowań. 8

9 Pokwitowanie moŝe być wydane jako zaświadczenie o zatrzymaniu dokumentu będące jednocześnie czasowym zastępczym prawem jazdy (lub pozwoleniem do kierowania tramwajem). POKWITOWANIE ZA ZATRZYMANE PRAWO JAZDY Pokwitowanie jako zaświadczenie za zatrzymany dokument Pokwitowanie jako zaświadczenie za zatrzymany dokument oraz,,zastępcze czasowe prawo jazdy Ryc. 1. Funkcje pokwitowania za zatrzymane prawo jazdy POKWITOWANIE post. Marka Zaborskiego WaŜne do dnia r. wydane przez..... w zamian za zatrzymany w dniu 20.. r. (stopień, imię i nazwisko) Słupsk o godz..... w miejscowości..... dowód rej. pojazdu marki*)..... NR REJESTR. NR VIN. - dokument stwierdzający uprawnienia do kierowania pojazdem*) /02/ (prawo jazdy, kat. pozwol. do kierowania tramwajem) nr. wydany przez (nazwa org. lub ozn. kod... Kazimierz Jasiński, zam. Słupsk, ul. Okopowa 72/58 imię, nazwisko i adres posiadacza... kierował pojazdem po uŝyciu alkoholu prawo jazdy kat. AB powód zatrzymania Data pierwszej rejestracji pojazdu.. Uwagi o warunkach uŝywania pojazdu.... Skierowanie pojazdu na dodatkowe badania techniczne*) Zarządzam skierowanie pojazdu na dodatkowe badania techniczne z powodu: *) niepotrzebne skreślić (podpis wydającego pokwitowanie) (podpis odbierającego) Ryc. 2. Wzór pokwitowania za zatrzymane prawo jazdy 9

10 Pokwitowanie za zatrzymane prawo jazdy wystawia się zawsze na 7 dni (termin nie moŝe być krótszy ani dłuŝszy niŝ 7 dni). Pokwitowanie z określeniem terminu waŝności wystawia się w przypadku: 1) nieczytelności dokumentu, 2) podejrzenia podrobienia lub przerobienia dokumentu, 3) upływu terminu waŝności prawa jazdy, 4) uzasadnionego podejrzenia, Ŝe kierujący popełnił przestępstwo lub wykroczenie, za które moŝe być orzeczony zakaz prowadzenia pojazdów. Jako pierwszy dzień terminu waŝności liczymy następny dzień od dnia zatrzymania prawa jazdy. Pokwitowanie za zatrzymane prawo jazdy, wystawione z określeniem terminu waŝności, uprawnia do kierowania pojazdem w ciągu 7 dni. W pozostałych przypadkach terminu waŝności pokwitowania się nie określa (rubrykę w pokwitowaniu naleŝy wyraźnie wykreślić). Zatrzymane prawo jazdy naleŝy przekazać niezwłocznie (czyli bez zbędnej zwłoki 1 ) odpowiedniemu, według właściwości, organowi (w zaleŝności od powodu zatrzymania) nie później niŝ w ciągu 7 dni. Organami, którym naleŝy przekazać zatrzymany dokument, są: starosta powiatowy (zatrzymanie dokumentu z powodów administracyjnych), sąd rejonowy (zatrzymanie dokumentu w związku z wykroczeniem), prokurator rejonowy (zatrzymanie dokumentu w związku z przestępstwem). W przypadku prawa jazdy, które zostało zatrzymane z powodu uzasadnionego podejrzenia, Ŝe mogło być sfałszowane (przerobione lub podrobione), naleŝy najpierw przesłać je do eksperta kryminalistycznego w celu potwierdzenia podejrzenia. JeŜeli okaŝe się, Ŝe rzeczywiście jest sfałszowane (przestępstwo) wraz z aktami sprawy przekazywane jest do prokuratora. JeŜeli nie było sfałszowane naleŝy zwrócić je właścicielowi. W razie przeprowadzenia badania krwi lub moczu, po otrzymaniu wyniku dodatniego prawo jazdy wraz z tym wynikiem badania przekazuje się do: sądu rejonowego w przypadku stanu po uŝyciu alkoholu, prokuratora rejonowego w przypadku stanu nietrzeźwości. W przypadku otrzymania wyniku ujemnego prawo jazdy naleŝy zwrócić właścicielowi. JeŜeli wynik badania nie zostanie uzyskany w ciągu 30 dni od dnia zatrzymania prawa jazdy, naleŝy niezwłocznie zwrócić je właścicielowi. Po otrzymaniu wyniku po tym terminie, jeŝeli jest on dodatni, sprawę naleŝy przekazać do sądu rejonowego (stan po uŝyciu alkoholu) lub prokuratora (stan nietrzeźwości) bez dokumentu prawa jazdy, które zostało zwrócone właścicielowi. 1 Na przykład prawo jazdy zatrzymane w piątek wieczorem trafi niezwłocznie do odpowiedniego organu dopiero w poniedziałek, w godzinach urzędowania. 10

11 4. Przypadki zatrzymania dowodu rejestracyjnego Policjant, w ściśle określonych ustawowo przypadkach, ma obowiązek zatrzymać dowód rejestracyjny (lub pozwolenie czasowe) w razie: 1) stwierdzenia lub uzasadnionego przypuszczenia, Ŝe pojazd zagraŝa bezpieczeństwu (np. niesprawne hamulce), w szczególności po wypadku drogowym lub kolizji, w którym zostały uszkodzone zasadnicze elementy nośne konstrukcji nadwozia, podwozia lub ramy, 2) stwierdzenia lub uzasadnionego przypuszczenia, Ŝe pojazd zagraŝa porządkowi ruchu (np. niedozwolone światła zewnętrzne), 3) stwierdzenia lub uzasadnionego przypuszczenia, Ŝe pojazd narusza wymagania ochrony środowiska (np. nadmierny hałas), 4) stwierdzenia, Ŝe pojazd nie został poddany badaniu technicznemu w wyznaczonym terminie, 5) stwierdzenia, Ŝe termin badania nie został wyznaczony prawidłowo (terminy są wyznaczane, w zaleŝności od pojazdu, na 6 miesięcy, 1 rok, 2 lata oraz 3 lata; jedynie przyczepy o dmc do 750 kg po pierwszym przeglądzie mają wystawiony przegląd bezterminowy), 6) stwierdzenia zniszczenia dowodu rejestracyjnego (pozwolenia czasowego) w stopniu powodującym jego nieczytelność, 7) podejrzenia, Ŝe dowód rejestracyjny lub pozwolenie czasowe są sfałszowane (podrobienie lub przerobienie), 8) stwierdzenia, Ŝe badanie techniczne zostało dokonane przez jednostkę do tego nieupowaŝnioną (jednostkami upowaŝnionymi są jedynie podstawowe oraz okręgowe stacje kontroli pojazdów, które potwierdzają wykonanie badań odpowiednimi pieczątkami), Wzór pieczęci okręgowej stacji diagnostycznej Wzór pieczęci podstawowej stacji diagnostycznej Wzór pieczęci uprawnionego diagnosty Ryc. 3. Wzory pieczątek uprawnionych stacji kontroli pojazdów oraz uprawnionego diagnosty 9) nieokazania przez kierującego dokumentu stwierdzającego zawarcie umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu lub stwierdzającego opłacenie składki tego ubezpieczenia, jeŝeli pojazd jest zarejestrowany poza krajem będącym członkiem Unii Europejskiej lub Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) oraz Andorą, 11

12 Chorwacją i Serbią (w ramach Systemu Zielonej Karty funkcjonuje Porozumienie Wielostronne, zgodnie z którym kierowcy pojazdów zarejestrowanych w państwach, Biura Narodowe, których są Sygnatariuszami Porozumienia, mogą poruszać się po terytoriach tych państw bez konieczności posiadania Zielonej Karty. 10) uzasadnionego przypuszczenia, Ŝe dane w nim zawarte nie odpowiadają stanowi faktycznemu (np. niezgodność numeru VIN w pojeździe i dowodzie rejestracyjnym). 5. Postępowanie z zatrzymanym dowodem rejestracyjnym Zatrzymując dowód rejestracyjny (pozwolenie czasowe), wydaje się kierowcy pokwitowanie. Wypełnia się je w dwóch egzemplarzach, z których oryginał otrzymuje kierujący, a kopia pozostaje w bloczku pokwitowań. Pokwitowanie moŝe być wydane jako zaświadczenie o zatrzymaniu dokumentu będące jednocześnie czasowym zastępczym dowodem rejestracyjnym (lub pozwoleniem czasowym). POKWITOWANIE ZA ZATRZYMANY DOWÓD REJESTRACYJNY Pokwitowanie jako zaświadczenie za zatrzymany dokument Pokwitowanie jako zaświadczenie za zatrzymany dokument oraz,,zastępczy czasowy dowód rejestracyjny Ryc. 4. Funkcje pokwitowania za zatrzymany dowód rejestracyjny Pokwitowanie za zatrzymany dowód rejestracyjny (pozwolenie czasowe) wystawia się z określeniem terminu waŝności do 7 dni. Oznacza to, Ŝe policjant decyduje o terminie waŝności tego dokumentu w przedziale od 1 do 7 dni. Jako pierwszy dzień, tak samo jak w przypadku pokwitowania za zatrzymane prawo jazdy, liczymy następny dzień od dnia zatrzymania dowodu rejestracyjnego. Pokwitowanie wystawione z określeniem terminu waŝności uprawnia do uŝywania pojazdu w terminie określonym przez policjanta. Policjant moŝe w nim określić równieŝ warunki uŝywania tego pojazdu. 12

13 Pokwitowanie z terminem waŝności do 7 dni wydaje się w przypadku: 1) stwierdzenia lub uzasadnionego przypuszczenia, Ŝe pojazd zagraŝa porządkowi ruchu, 2) stwierdzenia, Ŝe pojazd nie został poddany badaniu technicznemu w wyznaczonym terminie lub termin badania nie został wyznaczony prawidłowo, 3) stwierdzenia zniszczenia dowodu rejestracyjnego (pozwolenia czasowego) w stopniu powodującym jego nieczytelność, 4) uzasadnionego podejrzenia podrobienia lub przerobienia dowodu rejestracyjnego (pozwolenia czasowego), 5) stwierdzenia, Ŝe badanie techniczne zostało dokonane przez jednostkę do tego nieupowaŝnioną, 6) uzasadnionego przypuszczenia, Ŝe dane w nim zawarte nie odpowiadają stanowi faktycznemu. W pozostałych przypadkach terminu waŝności pokwitowania się nie określa (rubrykę w pokwitowaniu naleŝy wyraźnie wykreślić). Zatrzymany dowód rejestracyjny (pozwolenie czasowe) naleŝy niezwłocznie przekazać do starostwa (organ wydający). Ustawodawca nie określa w tym przypadku maksymalnego terminu, w jakim naleŝy ten dokument dostarczyć. JeŜeli przed przekazaniem dokumentu do starostwa właściciel pojazdu zjawi się w jednostce Policji i wykaŝe ustanie przyczyny zatrzymania dowodu rejestracyjnego naleŝy mu zwrócić zatrzymany dowód rejestracyjny. W przypadku dowodu rejestracyjnego lub pozwolenia czasowego, które zostało zatrzymane z powodu uzasadnionego podejrzenia, Ŝe mogło być sfałszowane (przerobione lub podrobione), naleŝy najpierw przesłać je do eksperta kryminalistycznego w celu potwierdzenia podejrzenia. JeŜeli okaŝe się, Ŝe rzeczywiście jest sfałszowane (przestępstwo) wraz z aktami sprawy przekazywane jest do prokuratora. JeŜeli nie było sfałszowane naleŝy zwrócić je właścicielowi. JeŜeli dane zawarte w dokumencie nie zgadzają się ze stanem faktycznym, naleŝy sprawdzić, czy nie zostało popełnione przestępstwo. W przypadku stwierdzenia takowego zatrzymany dokument naleŝy dołączyć do akt sprawy, która zostanie skierowana do prokuratora. Jeśli zostaną stwierdzone nieprawidłowości związane jedynie z niewłaściwie sporządzonym dokumentem (np. błąd urzędnika przy zapisie numeru VIN) dokument naleŝy przekazać do starostwa w celu wydania nowego, wypełnionego poprawnie. W przypadku zatrzymania dowodu rejestracyjnego pojazdu zarejestrowanego za granicą dokument ten naleŝy pozostawić w jednostce Policji na 7 dni, a dopiero po upływie tego terminu przekazać do przedstawicielstwa państwa, w którym pojazd jest zarejestrowany. JeŜeli w ciągu 7 dni do jednostki Policji zgłosi się właściciel pojazdu i wykaŝe, Ŝe przyczyna zatrzymania ustała dowód rejestracyjny naleŝy mu zwrócić. W sytuacji zatrzymania dokumentu pojazdu zarejestrowanego poza Andorą, Chorwacją, Serbią, krajem będącym członkiem Unii Europejskiej lub EFTA z powodu nieokazania przez kierującego dokumentu stwierdzającego zawarcie 13

14 umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu lub nieokazania dokumentu stwierdzającego opłacenie składki tego ubezpieczenia zatrzymany dokument przechowywany jest w jednostce Policji. Zostanie zwrócony właścicielowi po przedstawieniu dokumentu stwierdzającego zawarcie umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu lub stwierdzającego opłacenie składki tego ubezpieczenia. W przypadku pojazdu zarejestrowanego poza Andorą, Chorwacją, Serbią, krajem członkowskim Unii Europejskiej lub EFTA, dla którego jest wymagane posiadanie ubezpieczenia, jeŝeli policjant stwierdzi, Ŝe przed zatrzymaniem dowodu rejestracyjnego umowa ta nie była zawarta, warunkiem zwrotu zatrzymanego dokumentu jest dodatkowo wniesienie opłaty do Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego za niespełnienie obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia. 6. Usuwanie i przemieszczanie pojazdu oraz blokowanie kół Podstawy prawne i faktyczne usuwania pojazdu W uzasadnionych przypadkach policjant ma prawo usunąć z drogi pojazd lub przemieścić go w inne miejsce. Usunięcie jest to przewiezienie pojazdu na parking strzeŝony, natomiast przemieszczenie to przesunięcie pojazdu w inne, pobliskie miejsce. Podstawa prawna Podstawa prawna znajduje się w art. 129 ust. 2 pkt 10 ustawy Prawo o ruchu drogowym. Ustawa z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym Art ( ) 2. Policjant, w związku z wykonywaniem czynności ( ), jest uprawniony do: ( ) 10) usuwania lub przemieszczania pojazdu ( ). 14

15 Szczegółowe przypadki, w których usuwa się pojazd z drogi na koszt właściciela, określa art. 130a ustawy Prawo o ruchu drogowym. Ustawa z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym Art. 130a. 1. Pojazd jest usuwany z drogi na koszt właściciela ( ). Podstawą faktyczną do usunięcia pojazdu z drogi jest popełnienie czynu, który narusza przepisy zawarte w art. 130a ustawy Prawo o ruchu drogowym. Tryb i warunki usuwania pojazdu Policjant w ściśle określonych ustawowo przypadkach obowiązkowo (obligatoryjnie) usuwa pojazd z drogi na koszt właściciela. Są jednak w ustawie równieŝ przypadki, w których policjant moŝe podjąć decyzję o nieusuwaniu pojazdu, jeŝeli moŝliwe jest zabezpieczenie go w inny sposób (np. powierzenie innej osobie godnej zaufania albo osobie wskazanej przez właściciela lub posiadacza pojazdu). TRYB USUWANIA POJAZDÓW Obligatoryjne (obowiązkowo) Fakultatywne (nieobowiązkowo), jeŝeli nie ma moŝliwości zabezpieczenia pojazdu w inny sposób Ryc. 5. Tryb usuwania pojazdów Policjant obligatoryjnie usunie pojazd na koszt właściciela w przypadku: 1) pozostawienia pojazdu w miejscu, gdzie jest to zabronione i utrudnia ruch, 2) pozostawienia pojazdu w miejscu, gdzie jest to zabronione i zagraŝa bezpieczeństwu w ruchu drogowym, 3) nieokazania przez kierującego dokumentu OC (stwierdzającego zawarcie umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej lub stwierdzającego opłacenie składki tego ubezpieczenia), jeŝeli pojazd jest zarejestrowany poza Andorą, Chorwacją, Serbią, krajem będącym członkiem Unii Europejskiej lub Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA), 4) przekroczenia wymiarów pojazdu, 5) przekroczenia dopuszczalnej masy całkowitej pojazdu, 6) przekroczenia nacisku osi pojazdu określonego w przepisach ruchu drogowego, 15

16 7) pozostawienia pojazdu nieoznakowanego kartą parkingową w miejscu przeznaczonym dla pojazdu osoby niepełnosprawnej o obniŝonej sprawności ruchowej, 8) pozostawienia pojazdu w miejscu obowiązywania znaku wskazującego, Ŝe zaparkowany pojazd zostanie usunięty na koszt właściciela. Policjant moŝe podjąć decyzję o usunięciu pojazdu z drogi na koszt właściciela, jeŝeli niemoŝliwe jest zabezpieczenie go w inny sposób, w przypadku: 1) kierowania pojazdem przez osobę w stanie nietrzeźwości, po uŝyciu alkoholu lub środka działającego podobnie jak alkohol, 2) nieposiadania przez kierującego przy sobie dokumentów uprawniających do kierowania (prawo jazdy, karta motorowerowa, karta rowerowa), 3) nieposiadania przez kierującego przy sobie dokumentów uprawniających do uŝywania pojazdu (dowód rejestracyjny lub pozwolenie czasowe), 4) gdy stan techniczny pojazdu zagraŝa bezpieczeństwu ruchu drogowego, 5) gdy stan techniczny pojazdu powoduje uszkodzenie drogi, 6) gdy stan techniczny pojazdu narusza wymagania ochrony środowiska. Usunięcia pojazdu na zlecenie Policji dokonuje uprawniona firma (wyznaczona przez starostę). Zlecenie (dyspozycję usunięcia pojazdu) wydaje policjant. Pojazd przewoŝony jest na odpowiedni parking strzeŝony (wyznaczony przez starostę), skąd moŝe być odebrany za zezwoleniem Policji po uprzednim uregulowaniu przez właściciela pojazdu kosztów usunięcia i przechowywania na parkingu. MoŜliwe jest usunięcie pojazdu z drogi lub jego przemieszczenie, jeŝeli utrudnia on prowadzenie akcji ratowniczej (art. 130a ust. 3 ustawy Prawo o ruchu drogowym). Decyzję podejmuje osoba dowodząca akcją ratowniczą lub policjant. Jednak w tym przypadku usunięcie lub przesunięcie pojazdu odbywa się na koszt Skarbu Państwa (chyba Ŝe pojazd pozostawiony był w miejscu zabronionym i utrudniał ruch lub zagraŝał jego bezpieczeństwu). Pojazdy mogą być równieŝ usuwane z drogi z przyczyn porządkowych (art. 50a ustawy Prawo o ruchu drogowym), jeŝeli: stan pojazdu wskazuje na to, Ŝe nie jest uŝywany, pojazd został pozostawiony bez tablic rejestracyjnych. Pomimo Ŝe Policja jest podmiotem uprawnionym do takich usunięć, przewaŝnie zajmują się tym straŝe miejskie lub gminne. Podstawy prawne i faktyczne blokowania kół Policjant ma prawo unieruchomić pojazd poprzez załoŝenie na koło pojazdu blokady. Podstawa prawna znajduje się w art. 130a ust. 8 ustawy Prawo o ruchu drogowym. Natomiast podstawą faktyczną do blokowania kół pojazdów jest popełnienie czynu, który narusza przepisy zawarte w ww. artykule. 16

17 Fot. 1. Blokada na koło Tryb i warunki blokowania kół Blokadę na koło moŝna załoŝyć w przypadku, gdy pojazd jest pozostawiony w miejscu zabronionym, ale ani nie utrudnia ruchu, ani nie zagraŝa bezpieczeństwu w ruchu. ZałoŜone urządzenie powoduje konieczność zgłoszenia się właściciela lub posiadacza pojazdu do organu, który blokadę załoŝył. Blokada jest zdejmowana natychmiast po ukaraniu (pouczenie, mandat karny lub wniosek o ukaranie) sprawcy wykroczenia. Blokadę zakłada się na przednie koło pojazdu, od strony kierowcy. Wolno ją załoŝyć jedynie, kiedy w pobliŝu pojazdu nie ma jego właściciela lub posiadacza. Podmioty uprawnione do zakładania blokad to Policja oraz straŝe miejskie lub gminne. 17

18 Pytania kontrolne 1. Wymień przypadki, w których policjant jest zobowiązany do zatrzymania kierującemu prawa jazdy. 2. Wymień przypadki, w których policjant moŝe zatrzymać kierującemu prawo jazdy (fakultatywnie). 3. Za jakie wykroczenia w ruchu drogowym sąd moŝe (ale nie musi) orzec zakaz prowadzenia pojazdów? 4. Na jaki termin wystawia się kierującemu pokwitowanie w zamian za zatrzymane prawo jazdy? 5. W jakich przypadkach policjant moŝe wystawić w pokwitowaniu za zatrzymane prawo jazdy termin waŝności? 6. W jakich przypadkach policjant nie moŝe wystawić w pokwitowaniu za zatrzymane prawo jazdy terminu waŝności? 7. W jakim terminie zatrzymane prawo jazdy naleŝy przekazać do odpowiedniego organu? 8. W jakich przypadkach zatrzymane prawo jazdy naleŝy przekazać do organu, który je wydał? 9. W jakich przypadkach zatrzymane prawo jazdy naleŝy przekazać do prokuratora? 10. W jakich przypadkach zatrzymane prawo jazdy naleŝy przekazać do sądu? 11. Co naleŝy zrobić w przypadku zatrzymania prawa jazdy w związku z podejrzeniem, Ŝe kierujący jest pod wpływem alkoholu i zostało przeprowadzone badanie krwi lub moczu? 12. Wymień przypadki, w których policjant jest zobowiązany do zatrzymania kierującemu dowodu rejestracyjnego. 13. Na jaki termin wystawia się kierującemu pokwitowanie w zamian za zatrzymany dowód rejestracyjny? 14. W jakich przypadkach policjant moŝe wystawić w pokwitowaniu za zatrzymany dowód rejestracyjny termin waŝności? 15. W jakich przypadkach policjant nie moŝe wystawić w pokwitowaniu za zatrzymany dowód rejestracyjny terminu waŝności? 16. W jakim terminie zatrzymany dowód rejestracyjny naleŝy przekazać do odpowiedniego organu? 17. W jakich przypadkach policjant w pokwitowaniu za zatrzymany dowód rejestracyjny wpisuje skierowanie na dodatkowe badania techniczne? 18. Do jakiego organu naleŝy przekazać zatrzymany dowód rejestracyjny? 19. W jakim terminie zatrzymany dowód rejestracyjny naleŝy przekazać do odpowiedniego organu? 20. Jaki jest tryb postępowania z dowodem rejestracyjnym zatrzymanym z powodu nieokazania przez kierującego pojazdem zarejestrowanym poza krajem Unii Europejskiej, Konfederacją Szwajcarską oraz państwem człon- 18

19 kowskim EFTA, jeŝeli jego kierujący nie okazał dokumentu stwierdzającego zawarcie umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu lub z powodu nieokazania dokumentu stwierdzającego opłacenie składki tego ubezpieczenia? 21. Jaki jest tryb postępowania z zatrzymanym dowodem rejestracyjnym pojazdu zarejestrowanego za granicą? 22. Jaki jest tryb postępowania z zatrzymanym dowodem rejestracyjnym, jeŝeli ustaną przyczyny uzasadniające jego zatrzymanie? 23. W jakich przypadkach policjant musi usunąć pojazd z drogi na koszt właściciela? 24. W jakich przypadkach policjant moŝe fakultatywnie usunąć pojazd z drogi na koszt właściciela? 25. W jakich przypadkach pojazd moŝe być usunięty z drogi lub przemieszczony na koszt Skarbu Państwa? 26. W jakich sytuacjach straŝ miejska lub gminna moŝe usuwać pojazdy z drogi na koszt właściciela? 27. W jakich sytuacjach Policja moŝe usuwać pojazdy z drogi na koszt właściciela? 28. W jakich sytuacjach pojazd moŝe być unieruchomiony poprzez nałoŝenie na koło blokady? 29. Jakie podmioty są uprawnione do zakładania blokad na koła pojazdów? 19

20 Wykaz rycin Ryc. 1. Funkcje pokwitowania za zatrzymane prawo jazdy... 9 Ryc. 2. Wzór pokwitowania za zatrzymane prawo jazdy... 9 Ryc. 3. Wzory pieczątek uprawnionych stacji kontroli pojazdów oraz uprawnionego diagnosty Ryc. 4. Funkcje pokwitowania za zatrzymany dowód rejestracyjny Ryc. 5. Tryb usuwania pojazdów

21 Bibliografia Ustawa z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (tekst jednolity: Dz.U. z 2005 r. Nr 108, poz. 908 z późn. zm.). Ustawa z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz.U. Nr 124, poz z późn. zm.). Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 18 września 2009 r. w sprawie zakresu i sposobu przeprowadzania badań technicznych pojazdów oraz wzorów dokumentów stosowanych przy tych badaniach (Dz.U. Nr 155, poz z późn. zm.). Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 18 lipca 2008 r. w sprawie kontroli ruchu drogowego (Dz.U. Nr 132, poz. 841 z późn. zm.). Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 22 czerwca 2011 r. w sprawie usuwania pojazdów, których uŝywanie moŝe zagraŝać bezpieczeństwu lub porządkowi ruchu drogowego albo utrudniających prowadzenie akcji ratowniczych (Dz.U. Nr 143, poz. 846). Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 22 czerwca 2011 r. w sprawie usuwania pojazdów pozostawionych bez tablic rejestracyjnych lub których stan wskazuje na to, Ŝe nie są uŝywane (Dz.U. Nr 143, poz. 845). 21