Szkolenie pt. Manipulacje genomowe u ryb łososiowatych: znaczenie, procedury i diagnostyka rezultatów Olsztyn 16 lutego 17 lutego 2008

Transkrypt

1 Szkolenie pt. Manipulacje genomowe u ryb łososiowatych: znaczenie, procedury i diagnostyka rezultatów Olsztyn 16 lutego 17 lutego 2008 dr hab. Małgorzata Jankun-Woźnicka dr Konrad Ocalewicz dr Paweł Woźnicki

2 Szkolenie pt. Manipulacje genomowe u ryb łososiowatych: znaczenie, procedury i diagnostyka rezultatów Weryfikacja wyników manipulacji genomowych metodami genetycznymi Kariotypowanie określenie liczby chromosomów Określanie ploidalności ryb na podstawie liczby aktywnych jąderek w jądrze komórkowym. Oznaczanie ploidalności na podstawie średnicy erytrocytów

3 Człowiek 2n=46 Peluga 2n=76 10µm Certa 2n=50 Sandacz 2n=48

4 Szkolenie pt. Manipulacje genomowe u ryb łososiowatych: znaczenie, procedury i diagnostyka rezultatów Weryfikacja wyników manipulacji genomowych metodami genetycznymi Sielawa 2n=80, trawienie enzymem restrykcyjnym DdeI

5 Liczba chromosomów u ryb z rodziny łososiowatych (Salmonidae) 2n pochodzenie Literatura Łosoś 56 Rutki Woźnicki i in Pstrąg potokowy 80 Rzeka Hańcza Woźnicki i in Troć jeziorowa 80 Jezioro Wdzydze Woźnicki i in Troć wędrowna 80 Wisła i Słupia Woźnicki i in Pstrąg tęczowy Rutki Ocalewicz 2002 Lipień 102 Rutki Jankun i in Pstrąg źródlany 84 Rutki Śliwińska 2007

6 Liczba chromosomów u ryb z rodziny łososiowatych (Salmonidae) 2n pochodzenie Literatura sieja 80 Zatoka Pomorska, Jezioro Ukiel Olsztyn Jankun i in. 1995, 1997 sielawa 80 Jezioro Wulpińskie Jankun i in. 1995, 2001 peluga 76 Finlandia Kirtiklis i in. Mieszańce Coregonus Jezioro Maróz Kirtiklis i in.

7 Mieszańce międzygatunkowe Troć x łosoś 2n=69

8 Tabela 1. Liczba par chromosomów jąderkotwórczych (NOR) u wybranych gatunków ryb Gatunek Liczba par NOR chromosomów Literatura Pstrąg tęczowy Oncorhynchus mykiss Pstrąg źródlany Salvelinus fontinalis Łosoś atlantycki Salmo salar Troć (pstrąg potokowy) Salmo trutta 1 Phillips i in Phillips i Ihssen Woznicki i Jankun Woznicki i in. 2000

9 Określanie ploidalności ryb na podstawie liczby aktywnych jąderek w jądrze komórkowym. 2n 3n 4n Rysunek 2. Jądra komórkowe komórek nabłonkowych uzyskane z wylegu z jąderkami widocznymi w postaci czarnych punktów. a- diploidalny; b triploidalny; c tetraploidalny pstrąg tęczowy, Oncorhynchus mykiss.

10 Diploid 2n=84 Diploid 2n=84 Triploid 3n=126

11 długość dłuższej osi jądra erytrocytu [µm] 11,0 10,0 9,0 8,0 7,0 2n 3n 6,0 5, kolejne numery badanych ryb Rysunek. Wyniki pomiarów długości jąder erytrocytów pstrąga źródlanego Salvelinus fontinalis.

12 2n 3n 4n Rysunek 3. Erytrocyty i chromosomy metafazowe pstrąga tęczowego, Oncorhynchus mykiss; a, d diploid, 2n=60; b, e triploid, 3n=90; c, f tetraploid, 4n=124.

13 Tabela 3. Wyniki inkubacji pstrągów źródlanych (PZ), tęczowych (PT) i potokowych (PP) oraz ich hybrydów od zapłodnienia do stadium wylęgu pływającego. Innowacyjne techniki oceny biologicznej i ochrony cennych gatunków ryb hodowlanych i raków Hybrydy (matka x ojciec) Zaoczkowanie (%) Wylęg (%) Wylęg pływający (%) triploidy (3n) PZ x PZ 75,0 60,2 57,6 PZ x PT 51,9 1,7 0,0 PZ x PP 68,1 53,4 50,2 PT x PT 67,0 58,5 55,4 PT x PZ 70,7 36,3 34,1 PT x PP 55,2 30,9 29,4 PP x PT 78,0 0,0 0,0 PP x PP 93,2 89,4 86,7 PP x PZ 84,9 79,0 64,9 diploidy (2n) PZ x PZ 68,7 63,1 61,0 PZ x PT 15,6 0,0 0,0 PZ x PP 57,2 30,1 21,9 PT x PT 66,7 55,6 52,7 PT x PZ 65,2 31,3 27,6 PT x PP 35,6 4,7 3,3 PP x PP 91,6 85,3 84,3 PP x PZ 82,8 68,6 54,5 PP x PT 11,4 0,0 0,0

14

15 Rysunek 15. Komórki krwi triploidalnego pstrąga źródlanego.

16 12 długość dłuzszej osi erytrocytu [µm] n 3n odsetek erytrocytów z podzielonym jądrem [%] Rysunek. Liczba erytrocytów z podzielonym jądrem u diploidów i triploidów pstrąga źródlanego, Salvelinus fontinalis.

17 - 55 second cycle to reach 12,500 PSI litre capacity - Electric power pump - Non-corrosive materials throughout - Folds down into a 48 x 24 x20 aluminium carrying case - Portable - Easy, rapid access to large-capacity chamber - Controlled increase and decrease in pressure - Low maintenance - Built-in safety features - Removable drain lines