XVIII Seminarium Śląskie. Dziedzictwo kulturowe Śląska miejsca, architektura, ludzie, zwyczaje, tradycje

Transkrypt

1 XVIII Seminarium Śląskie Dziedzictwo kulturowe Śląska miejsca, architektura, ludzie, zwyczaje, tradycje (stan na dzień: r.) Środa, 25 września 2013 r. Materialne i niematerialne dziedzictwo - strategie ich ochrony Inauguracja XVIII Seminarium Śląskiego, powitanie zaproszonych gości i uczestników Rüdiger Freiherr von Fritsch, Ambasador Republiki Federalnej Niemiec, Warszawa (tbc) Józef Sebesta, Marszałek Województwa Opolskiego (tbc) Rafał Jurkowlaniec, Marszałek Województwa Dolnośląskiego (tbc) Mirosław Sekuła, Marszałek Województwa Śląskiego (tbc) Ryszard Galla, Poseł do Parlamentu RP, Prezes Zarządu Domu Współpracy Polsko Niemieckiej (tbc) Bernard Gaida, Prezydent Zarządu, Związek Niemieckich Stowarzyszeń Społeczno Kulturalnych w Polsce Moderacja: dr hab. Arkadiusz Stempin, Wyższa Szkoła im. Ks. Józefa Tischnera, Kraków Narodowy Program Kultury: Ochrona Zabytków i dziedzictwa Kulturowego na lata Bogdan Zdrojewski, Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego (tbc) Dyskusja 1

2 Przerwa kawowa Ochrona zabytków i jej znaczenie w działaniach z zakresu polityki oświatowej i kulturalnej dr hab. Janusz Krawczyk, prof. UMK, Kierownik Zakładu Konserwatorstwa Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń Założenia Konwencji UNESCO w sprawie ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego i ich realizacja w Polsce i Niemczech prof. dr Sławomir Ratajski, Sekretarz Generalny Polskiego Komitetu ds. UNESCO (tbc) Benjamin Hanke, Referent, Oddział Niematerialne Dziedzictwo, Niemiecka Komisja ds. UNESCO Dyskusja Stosunek mieszkańców Województwa Opolskiego do ochrony dziedzictwa kulturalnego regionu Iwona Solisz, Opolski Wojewódzki Konserwator Zabytków, Opole Dyskusja, podsumowanie pierwszego dnia Seminarium Śląskiego Obiad Czas do dyspozycji uczestników Kolacja Program wieczorny: Spotkanie autorskie z Heleną Buchner, autorką książek: Hanyska, Dzieci Hanyski, Dziewczyny z Koziej Górki, "Ciotka Flora" Czwartek, 26 września 2013 r. - Referaty wygłaszane będą równocześnie w grupie I. i II., następnie po przerwie w grupie III. i IV. Zakończeniem będzie wspólne podsumowanie pracy we wszystkich grupach. GRUPA I Śląskie archiwa, muzea oraz media Moderator: N.N. 2

3 Krajowy Urząd Dokumentacji Fotograficznej - Górny Śląsk (Landesbildstelle Oberschlesien) w zasobie Narodowego Archiwum Cyfrowego dr Henryk Niestrój, Narodowe Archiwum Cyfrowe, Warszawa Tradycyjne i informatyczne systemy korzystania z zasobu Archiwum Państwowego w Katowicach w badaniach śląskoznawczych dr hab. Piotr Greiner, Archiwum Państwowe w Katowicach Rozproszone, digitalizowane materiały dawnego urzędu Konserwatora Prowincji Dolnośląskiej jako źródło dla powiatu brzeskiego. Maszynopis nieopublikowanej książki o zabytkach powiatu brzeskiego z serii: Die Bauund Kunstdänkmäler dr Ksenia Stanicka-Brzezicka, Uniwersytet Wrocławski, Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, Instytut Herdera w Marburgu Art brut ze Śląska. Znaczenie sląskich outsider artists w europejskiej tradycji sztuki naiwnej dr Małgorzata Bogaczyk-Vormayr, Instytut Filozofii, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza, Poznań Willa "Łąkowy Kamień" - dawniej rezydencja śląskiego noblisty, dziś muzeum i międzynarodowe centrum dialogu kulturowego Julita Zaprucka, Dyrektor, Muzeum Miejskie "Dom Gerharta Hauptmanna", Jelenia Góra Izby regionalne, Izby Tradycji - wartość poznawcza dla dzieci i młodzieży Monika Czok, Instytut Filologii Germańskiej, Uniwersytet Wrocławski Dyskusja Przerwa kawowa GRUPA II Ludzie, którzy zmieniali Śląsk, Ślązacy, którzy poruszyli świat Moderator: Monika Wittek, Specjalista ds. Kultury, Związek Niemieckich Stowarzyszeń Społeczno Kulturalnych w Polsce Joseph Wilpert i Josef Strzygowski. Naukowcy ze Śląska tworzą historię prof. dr Piotr O. Scholz, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 3

4 Działalność ks. prałata Karla Ulitzki ( ) na rzecz dziedzictwa kulturowego Górnego Śląska ks. dr hab. Konrad Glombik, Wydział Teologiczny,Uniwersytet Opolski Hans Lutsch ( ) konserwator zabytków Śląska dr Barbara Ochendowska-Grzelak, Instytut Polonistyki i Kulturoznawstwa, Zakład Wiedzy o kulturze, Uniwersytet Szczeciński Społeczna odpowiedzialność jako szczególne dziedzictwo Śląska. Ludzie i przedsiębiorstwa - między tradycją i nowoczesnością dr Małgorzata Suchacka, Uniwersytet Śląski, Katowice Robert Bednorz jeden z najzdolniejszych niemieckich rzeźbiarzy XX wieku Johanes Golawski, Referent ds. Kultury, Landmanschaft Schlesien Arthur Nicolaier ( ) znany na całym świecie lekarz i uczony z Koźla i starania o jego uczczenie w Kędzierzynie-Koźlu w roku jublileuszu Matthias Lempart, Uniwersytet Vechta Dyskusja Przerwa kawowa GRUPA III Co mówią nam historyczne miejsca pamięci i pomniki na Śląsku? Moderator: N.N Rozumice (Rösnitz) Polifoniczność tradycji luterańskiej dr hab. Krzysztof Gładkowski, prof. UW-M., Instytut Nauk Politycznych Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie Ideologiczna i estetyczna funkcja pomnika w przestrzeni publicznej wybranych śląskich miast dr Elżbieta Sekuła, Instytut Badań Przestrzeni Publicznej, Warszawa Architektura kolejowa na Śląsku jako dziedzictwo kulturowe regionu dr Przemysław Dominas, Wrocławska Wyższa Szkoła Informatyki Stosowanej we Wrocławiu Architektura przemysłowa Śląska Opolskiego przed 1945 r. i jej współczesny stan zachowania Bogdan Jasiński, Muzeum Wsi Opolskiej 4

5 "Taniec śmierci w labiryncie świata - Oskar Kokoschka i Max Berg w pracy nad projektami dla Wrocławia Magdalena Długosz, Instytut Kulturoznawstwa, Uniwersytet Marii Curie- Skłodowskiej, Lublin Dyskusja GRUPA IV Czym jest niematerialne dziedzictwo Śląska? Moderator: Beata Woźniak, Kierownik Referatu ds. Stosunków Polsko-Niemieckich, Dom Współpracy Polsko-Niemieckiej Śląsk i śląskość w tradycji polskiej i niemieckiej prof. nadzw. dr hab. Zbigniew Rykiel, Instytut Socjologii, Uniwersytet Rzeszowski Historia sportu na Śląsku prof. dr hab. Karl-Heinz Schodrok, Instytut Historii Gimnastyki i Sportu w Hamm, Nadrenia Westfalia Niemiecki dialekt śląski w literaturze i publicystyce Tożsamość regionalna oraz dialekt jako miejsce pamięci dr Rafał Biskup, Instytut Filologii Germańskiej, Uniwersytet Wrocławski Pograniczny charakter Górnego Śląska w perspektywie współczesnej literatury tożsamościowej Justyna Szlachta-Misztal, Katedra Stosunków Interkulturowych Europy Środkowo- Wschodniej, Uniwersytet Warszawski Hobby, tradycja czy coś więcej. O rybnickim gołębiarstwie słów kilka Marta Paszko, Muzeum w Rybniku Dyskusja Przerwa Dyskusja podsumowująca Obiad Czas do własnej dyspozycji uczestników Kolacja Spotkanie wieczorne 5

6 Prezentacja wystawy o dwujęzyczności: Dwujęzyczność polsko-niemiecka w moim życiu Piątek 27 września 2013 r. Referaty wygłaszane będą równocześnie w grupie I. i II., następnie po przerwie w grupie III. i IV. Zakończeniem będzie wspólne podsumowanie pracy we wszystkich grupach. GRUPA I Śląskie dziedzictwo kulturowe w Polsce i Niemczech Moderator: N.N Dziedzictwo kulturowe górnośląskich Luteran po przełomie politycznym w 1989 roku prof. dr hab. Grażyna Szewczyk, Instytut Filologii Germańskiej, Uniwersytet Śląski, Katowice Refleksyjne" dziedzictwo? Dodatkowe nazwy niemieckie miejscowości jako symbol tradycji i "terytorializacji" ojczyzny lokalnej (przykład województwa opolskiego) dr hab. Sławomir Łodziński, Instytut Socjologii, Uniwersytet Warszawski Rola mniejszości niemieckiej na Górnym Śląsku w pielęgnowaniu i w rozwoju regionalnego dziedzictwa kulturowego dr Paweł Popieliński, Instytut Studiów Politycznych PAN, Zakład Studiów nad Niemcami, Warszawa Zielona Góra / Grünberg w piśmiennictwie niemieckim do 1945r. dr Bogumiła Husak, Wydział Humanistyczny, Instytut Filologii Germańskiej Centrum Transferu Kultury Europejskiej, Uniwersytet Zielonogórski Ewolucja aktywności kulturalnej ludności niemieckiej w Polsce po II wojnie światowej w świetle polityki państwa polskiego dr Tomasz Browarek, Wydział Politologii, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin Muzyczna działalność MN na Śląsku Opolskim po 1989 roku Aleksandra Kleinrok, Katolicki Uniwersytet Lubelski Dyskusja Przerwa kawowa 6

7 GRUPA II Zagrożenia naszego dziedzictwa kulturowego. Jak możemy je chronić? Moderator: N.N Odzyskiwane dziedzictwo. Kulturowe krajobrazy we wspomnieniach Dolnoślązaków dr Izolda Topp, Instytut Kulturoznawstwa, Uniwersytet Wrocławski Ocalić od zapomnienia - dzieje Kocur i Malichowa. Zrealizowane projekty i plany na przyszłość dr Mariusz Sawicki, Instytut Historii, Uniwersytet Opolski Od pomnika polskości do muzeum wielokulturowego. Ewolucja Muzeum Wsi Opolskiej na przestrzeni lat Elżbieta Oficjalska, Muzeum Wsi Opolskiej Implant pamięci społecznej - ochrona czy fałszerstwo dziedzictwa kulturowego? Łukasz Skoczylas, Instytut Socjologii, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza, Poznań Projekt "Ocalić od zapomnienia" - dokumentacja, archiwizacja oraz popularyzacja przemysłowego dziedzictwa Górnego Śląska Marcin Smierz, Stowarzyszenie Genus Loci- Duch Miejsca, Instytut Historii, Uniwersytet Śląski, Katowice Wykluczenie nauczania regionalnego. Lekcja języka niemieckiego (miedzy zakuwaniem łbów a neurodydaktyką). Demokratyczne techniki edukacji regionalnej Aleksander Lubina, Gimnazjum nr 3 im. Noblistów Polskich Gliwice Dyskusja Przerwa kawowa GRUPA III Duchowe dziedzictwo Śląska Moderator: ks. dr Piotr Tarliński, Duszpasterz Mniejszości Narodowych i Etnicznych Diecezji Opolskiej Stephan Schiwietz (Siwiec) duszpasterz i naukowiec 7

8 ks. dr hab. Andrzej Uciecha, Wydział Teologiczny, Uniwersytet Śląski, Katowice Koncepcje Śląska i śląskości we współczesnych sztukach teatralnych scen górnośląskich dr hab. Renata Dampc-Jarosz, Instytut Filologii Germańskiej, Uniwersytet Śląski, Katowice Moja śląska wieś rodzinna po 1945 widziana moimi oczami dr. hab. prof. UO Edmund Nowak, Instytut Politologii Bonhoeffer, Jacob, Stein, Staritz: spotkania z przedwojennymi wrocławskimi teologami. Prezentacja projektu RELIGIA - Kultura - Edukacja Anna Siemieniec, Fundacja Dom Pokoju, Wrocław Kościoły drewniane na Górnym Śląsku mgr inż. Jan Tlatlik, DFK Zbrosławice Dyskusja GRUPA IV Dziedzictwo kulturowe jako przyczynek/katalizator do rozwoju Śląska Moderator: Monika Wittek, Specjalista ds. Kultury, Związek Niemieckich Stowarzyszeń Społeczno Kulturalnych w Polsce Śląska pieśń kościelna jako przykład polsko-niemieckiego dziedzictwa kulturowego ks. dr hab. Marcin Worbs, prof. UO, Wydział Teologiczny i Instytut Filologii Germańskiej, Uniwersytet Opolski Niemieckie dziedzictwo kulturowe. Zapomniane dzieła literackie jako źródło nowej tożsamości regionalne dr Józef Zaprucki, Karkonoska Państwowa Szkoła Wyższa w Jeleniej Górze Dziedzictwo kultury materialnej, na przykładzie architektury miasta Rybnika z epoki Królestwa Pruskiego - bilans czasu - współczesność - nieznana przyszłość dr Bogdan Kloch, Dyrektor Muzeum w Rybniku Poznać, czyli zobaczyć, dotknąć, spróbować Sensualny i estetyczny wymiar dziedzictwa kulturowego w kontekście promocji regionu opolskiego Anna Czerner, Instytut Socjologii, Uniwersytet Opolski 8

9 Opolski Etno Design - strategia promocji kroszonki, malowanej porcelany i Opolszczyzny Izabela Jasińska, Muzeum Śląska Opolskiego Dyskusja Przerwa Dyskusja podsumowująca Obiad Czas do własnej dyspozycji uczestników Kolacja Spotkanie wieczorne Prezentacja filmu pt. Śląsk według Bieniasza". Sobota, 28 września 2013 r. Ochrona materialnego i niematerialnego dziedzictwa kulturowego w praktyce Moderacja: Dawid Smolorz, autor projektów z zakresu historii Śląska Strategie w obchodzeniu się z materialnym dziedzictwem. Jak obchodzimy się z niemieckim dziedzictwem materialnym w woj. śląskim i dolnośląskim Magdalena Lachowska, Śląski Wojewódzki Konserwator Zabytków, Katowice Barbara Nowak-Obelinda, Dolnośląski Wojewódzki Konserwator Zabytków Dyskusja Konwencja UNESCO w sprawie ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego perspektywa prawna dr Adam Jankiewicz, Dyrektor Zespołu Prezydialnego przy Trybunale Konstytucyjnym, Warszawa Dyskusja Przerwa kawowa W jakim stopniu kultura, tradycja i język MN stanowią dziedzictwo niematerialne Polski i Niemiec? dr Danuta Berlińska, Instytut Socjologii, Uniwersytet Opolski dr Cezary Trosiak, Wydział Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM Poznań 9

10 Dyskusja Przerwa obiadowa Kultura, tradycja, język Mniejszości Niemieckiej jak pielęgnowana jest w Europie Monika Ambach, Dyrektor, Niemiecko-Węgierskie Centrum Kultury i Informacji, Budapeszt Bernard Gaida, Prezydent Zarządu, Związek Niemieckich Stowarzyszeń Społeczno Kulturalnych w Polsce (tbc) Eduard Buraš, Dyrektor FEMAN / Słowacko-Europejskie Towarzystwo Kulturowe, 20 lat UNESCO na Spiszu, Europa Haus Spiska Kapituła, Słowacja Dyskusja Prezentacja apelu do Prezydenta Polski i Prezydenta Niemiec o intensyfikację działań na rzecz ochrony śląskiego dziedzictwa kulturowego konferencja prasowa Podsumowanie i zakończenie XVIII Seminarium Śląskiego Rafał Bartek, Dyrektor Generalny Domu Współpracy Polsko-Niemieckiej 10