NIEREGULARNIK UCZNIÓW GIMNAZJUM NR 3 W KRĘŻNICY JAREJ. Specjalne wydanie w ramach PROJEKTU EDUKACYJNEGO 2016

Transkrypt

1 NIEREGULARNIK UCZNIÓW GIMNAZJUM NR 3 W KRĘŻNICY JAREJ Specjalne wydanie w ramach PROJEKTU EDUKACYJNEGO 2016 Ciekawostki Streszcze- Biografie autorów 1

2 Źródła: Czasopismo Gimbus - przewodnik gimnazjalistów, nr 1-6 Wikipedia Vademecum - Egzamin gimnazjalny wyd. Operon Redaktorzy: Alicja Malec, Julia Łabiga, Patrycja Pyc, Agata Zarajczyk, Katarzyna Wójtowicz Opiekun: Anna Nowakowska 2

3 Spis treści 1. Mitologia Biblia Iliada Odyseja Fraszki i treny Romeo i Julia Skąpiec Dziady cz.ii Bajki Krasickiego Zemsta Krzyżacy Mały Książę Opowieść wigilijna Hobbit, czyli tam i z powrotem Kamienie na szaniec Klątwa starej stróżki Sprawdź się w lekturach Co jeszcze warto przeczytać?

4 Mitologia MIT opowieść ustna przekazywana z pokolenia na pokolenie, dotycząca bogów i bohaterów. Mity mają za zadanie odpowiedzieć na fundamentalne pytania dotyczące świata i człowieka, wyjaśnić niepojęte zjawiska przyrody. Nie wyrażają treści wprost, lecz za pomocą metafory, alegorii lub symbolu. Ukazują odwieczne postawy i wartości, np. odwagę, nienawiść, poświęcenie Zeus RODZAJ...EPIKA GATUNEK...MIT EPOKA..ANTYK PODZIAŁ: *GRECKA *RZYMSKA ZWIĄZKI FRAZEOLOGICZNE WYWODZĄCE SIĘ Z MITOLOGII: * syzyfowa praca - ciężki, bezowocny trud, praca nadaremna, praca bez końca i bez sensu * nić Ariadny - nieoczekiwana pomoc; wybawienie oparte na czyimś błyskotliwym pomyśle * pięta Achillesa - czyjaś słaba strona * puszka Pandory - źródło niekończących się nieszczęść, kłopotów, smutków * stajnia Augiasza - sprawa lub rzecz zaniedbana, którą trzeba nadludzkim wysiłkiem doprowadzić do porządku. 4

5 Wybrane bóstwa greckie i rzymskie Bóg grecki Bóg rzymski Opis Zeus Jowisz władca bogów i nieba Atena Minerwa bogini mądrości i wojny Ares Mars bóg wojny Posejdon Neptun bóg morza Nike Victoria bogini zwycięstwa Afrodyta Wenus bogini miłości i piękna Hades Pluton bóg zmarłych (władca podziemia) Hestia Westa bogini ogniska domowego Eros Amor bóg miłości MIT O STWORZENIU SWIATA CHAOS URANOS GAJA ERYNIE GIGANCI, CYKLOPI, STURĘCY, TYTANI (KRONOS) I TYTANKI (REA) ZEUS, HADES, POSEJDON, HERA, DEMETER, HESTIA 5

6 Biblia Biblia najbardziej znana księga na świecie. Według wierzących zawiera objawione słowo Boże, a dla niewierzących jest źródłem refleksji moralnej i przeżyć estetycznych. Biblia Gutenberga pierwsza książka drukowana przy użyciu ruchomej czcionki Stworzenie Adama - fresk Michała Anioła PODZIAŁ PISMA ŚWIĘTEGO b 6

7 Jak Bóg stworzył świat? Bóg stworzył świat w ciągu 6 dni: * Dzień pierwszy Stworzenie światła i oddzielenie go od ciemności. * Dzień drugi Stworzenie sklepienia niebieskiego oddzielającego wody górne od dolnych. * Dzień trzeci Stworzenie lądu i roślinności. * Dzień czwarty Stworzenie Słońca, Księżyca i gwiazd. * Dzień piąty Stworzenie zwierząt wodnych i latających. * Dzień szósty Stworzenie zwierząt lądowych i człowieka. * Dzień siódmy - Odpoczynek 7

8 Iliada Kto to napisał? Homer (VIII w. p.n.e.) grecki, wędrowny śpiewak; najsławniejszy poeta antyczny RODZAJ....EPIKA GATUNEK..EPOS EPOKA.. STAROŻYTNOŚĆ CZAS.50 OSTATNICH DNI WOJNY TROJAŃSKIEJ MIEJSCE.STAROŻYTNA GRECJA Iliada rozpoczyna się inwokacją, w której autor zwraca się do Muzy z prośbą, o pomoc w tworzeniu dzieła i określa jego temat (Apollon rozgniewał się, że Agamemnon nie okazał czci jego kapłanowi Chryzesowi). Powodem gniewu Achillesa jest odebranie mu branki Bryzeidy przez Agamemnona. Dlatego Achilles nie bierze udziału w walce, choć Grecy przegrywają. W starciu z Hektorem synem Priama, ginie Patrokles - przyjaciel Achillesa. Rozgniewany Achilles powraca do walki i w pojedynku zabija Hektora. Priam przybywa do obozu Greków błagać Achillesa o wydanie ciała syna. Achilles, wzruszony słowami Priama, zezwala na pogrzeb Hektora. Ciekawostki: 1. Homer prawdopodobnie był niewidomy. 2. Autorstwo Iliady i Odyseji jest kwestionowane. Nie ma 100% pewności, że to Homer napisał wybitne dzieła. 3. Iliada była pierwszym dziełem literatury europejskiej. 8

9 Odyseja Autor: Homer RODZAJ.....EPIKA GATUNEK......EPOS EPOKA STAROŻYTNOŚĆ CZAS DNI TUŁACZKI ODYSA MIEJSCE.. BASEN MORZA ŚRÓDZIEMNEGO Odyseusz Streszczenie: Odyseja opowiada o powrocie Odyseusza do Itaki. Choć jego tułaczka trwała dziesięć lat, to akcja rozgrywa się w ciągu czterdziestu dni. Powrót Odyseusza przedłuża się, ponieważ prześladuje go Posejdon. Odys rozgniewał boga, oślepiając jego syna olbrzyma Polifema. Bohater przeżył wiele niebezpiecznych przygód, zanim dotarł do ojczyzny. Po powrocie wraz z synem Telemachem, zabija wszystkich zalotników starających się o względy jego żony Penelopy. Ciekawostki: - Odyseja była pisana heksametrem, czyli wersem złożonym z 6 stóp(miar) - Jest to pierwszy utwór oparty na motywie podróży. - Składa się z 24 ksiąg. Tułaczka Odyseusza 9

10 Fraszki i treny, czyli dzieła Ojca Literatury Polskiej Kto to napisał? Jan Kochanowski ( ) polski poeta renesansu, wybitny humanista; w swoich dziełach łączył tradycję antyczną i chrześcijańską. Twórca polskiego języka literackiego, określany mianem Ojca Literatury Polskiej RODZAJ...LIRYKA FRASZKI GATUNEK...FRASZKA EPOKA..RENESANS FRASZKA krótki utwór liryczny, o różnorodnej tematyce, często żartobliwy, zakończony puentą. Wyróżniamy fraszki refleksyjne, okolicznościowe, miłosne. FRASZKI KOCHANOWSKIEGO: Jan Kochanowski napisał ponad 300 fraszek. Stanowią one syntezę poglądów poety oraz nawiązują do antyku i ówczesnej rzeczywistości. 10

11 Najbardziej znane fraszki Kochanowskiego: Na lipę Na dom w Czarnolesie Do gór i lasów Na zdrowie RODZAJ..LIRYKA TRENY GATUNEK...TRENY EPOKA..RENESANS Treny o co chodzi? Treny to zbiór 19 wierszy Jana Kochanowskiego napisane po śmierci jego córki Urszulki. Tematem całego cyklu jest cierpienie ojca po śmierci córki. Cykl ma kompozycję utworu żałobnego: rozpoczyna się od przedstawienia zmarłej, następnie ukazuje rozpacz i żal, a ostatnie utwory to poszukiwanie pocieszenia. "Orszulo moja wdzięczna, gdzieś mi się podziała, W którą stronę, w którąś się krainę udała". (frag. Trenu X) W starożytności treny poświęcano ważnym osobom wojownikom, królom. Jan Kochanowski po raz pierwszy w literaturze poświęcił tren zmarłemu dziecku. Jan Kochanowski z Urszulką 11

12 Romeo i Julia Kto to napisał? WILLIAM SZEKSPIR: ( ) Wybitny angielski dramaturg i reformator teatru. Pracował jako guwerner, sekretarz, a także aktor. W Londynie został udziałowcem teatru The Glob. RODZAJ.....DRAMAT GATUNEK.....TRAGEDIA EPOKA..RENESANS / BAROK CZAS.....KONIEC XVIw. MIEJSCE WŁOCHY-WERONA I MANTUA Ciekawostki: - Szekspir pisał ten dramat cztery lata. Skończył go w 1595 roku. Wówczas to wystawił sztukę pierwszy raz na deskach teatru The Theatre. - Jego praca w The Globe spowodowała, że mecenat nad teatrem objął sam król Jakub I Stuart. Wcześniej Szekspir cieszył się uznaniem królowej Elżbiety I. 12

13 Streszczenie Na placu miejskim Werony dochodzi do bójki pomiędzy sługami z domów Montekich i Kapuletów. Do walki włączają się Romeo, Benwolio i Tybalt. Zwaśnione strony zostają poskromione przez księcia Eskalusa. Romeo Monteki wzdycha do Rozaliny i cierpi z powodu braku wzajemności. Aby zobaczyć pannę, udaje się na bal do Kapuletów. Poznaje tam ich córkę Julię (nie znając jeszcze tożsamości dziewczyny) i oboje zakochują się w sobie od pierwszego wejrzenia. Biorą potajemnie ślub. Tymczasem Tybalt, wróg Romea, zabija w pojedynku jego przyjaciela Merkucja i sam ginie z ręki młodego Montekiego. Za swój czyn Romeo zostaje wygnany. Udaje się do Mantui. Załamana Julia planuje z pomocą ojca Laurentego upozorowanie swojej śmierci poprzez zażycie mikstury nasennej i ucieczkę z Werony z ukochanym. Niestety, Romeo nie zna jej prawdziwych zamiarów i powiadomiony o pogrzebie wraca do miasta. Listu, w którym ojciec Laurenty wyjaśnia całą sytuację, Romeo nie otrzymuje na czas. Zrozpaczony młodzieniec wypija truciznę w grobowcu ukochanej. Julia po przebudzeniu widzi ciało męża i przebija się jego sztyletem. Ta tragedia powoduje pogodzenie się rodów Montekich i Kapuletów. Romeo i Julia sceny z filmu Romeo i Julia 13

14 Skąpiec Kto to napisał? Molier (Jean Baptiste Poguelin ( ) francuski komediopisarz, aktor, dyrektor teatru; najwybitniejszy komediopisarz europejski. RODZAJ...DRAMAT Problematyka: Potępienie skąpstwa GATUNEK..KOMEDIA EPOKA....BAROK CZAS.. 2 POŁ. XVII w. MIEJSCE....PARYŻ, DOM HARPAGONA 14 Streszczenie: Eliza i Walery rozmawiają o możliwościach uwolnienia się spod władzy Harpagona. Mężczyzna planuje zdobyć zaufanie ojca i w ten sposób doprowadzić do ślubu z ukochaną. Kleant, brat Elizy, mówi o swojej miłości do Marianny. Harpagon wyrzuca służącego Strzałkę w obawie, że go okradł. Oświadcza Elizie, że planuje wydać ją za bogatego wdowca Anzelma, a sam chce się ożenić z Marianną. Wybucha kłótnia, którą łagodzi Walery, zyskując przychylność Harpagona. Kleant i Strzałka rozmawiają o lichwie Harpagona. Do domu przybywa Frozyna, która jednak nie dostaje zapłaty za swe usługi. Harpagon przyjmuje w domu narzeczoną Mariannę bardzo skromnym posiłkiem. Kleant wręcza dziewczynie pierścień ojca. Młodzi są jednak zrozpaczeni i zwierzają się Frozynie. Nieoczekiwanie przybywa Strzałka, który oświadcza Kleantowi, że ukradł Harpagonowi szkatułkę. Skąpiec w tym czasie szaleje i rozpacza po stracie. Rozpoczyna się śledztwo w sprawie skradzionych pieniędzy. Na scenę wkracza Anzelm, który opowiada Waleremu o wypadku na morzu i zaginięciu rodziny d'alburci. Okazuje się, że Walery i Marianna to dzieci Anzelma, który okazał się zaginionym Tomaszem. Kleant szantażuje ojca i wymusza zgodę na ślub z Marianną.. Anzelm zgadza się sfinansować dwa wesela.

15 Dziady cz. II Kto to napisał? Adam Mickiewicz ( ) jeden z najwybitniejszych polskich poetów; autor powieści, dramatów romantycznych i epopei Z przestróg duchów wynika, że : 1. najważniejszą wartością w życiu jest praca 2. zło zawsze zostaje ukarane 3. nie można żyć, krzywdząc innych RODZAJ...DRAMAT GATUNEK DRAMAT ROMANTYCZNY EPOKA.ROMANTYZM CZAS JESIENNA NOC MIEJSCE. KAPLICA CMENTARZA Streszczenie: Na wezwanie Guślarza (podpalenie garstki kądzieli) zjawiają się duchy zmarłych dzieci Józia i Rózi. Za życia doznawały tylko szczęścia i radości, a Kto nie doznał goryczy ni razu, ten nie dozna słodyczy w niebie. Proszą o dwa ziarnka gorczycy jako namiastkę cierpienia. Duchy dostają to, o co prosiły. O północy przybywa przerażające Widmo Złego Pana, dawnego właściciela wioski. Jest ono wezwane poprzez podpalenie kotła z wódką. Przeżywa on okropne męki, doznaje głodu i pragnienia. Ptaki jego dawni poddani przypominają o występkach dziedzica. Zabierają mu jadło i nie chcą pomóc. Prosi o to, by jego męka zakończyła się. Jego prośba nie spełnia się. Potem poprzez podpalenie wianka z ziół, pojawia się duch pięknej dziewczyny Zosi, która nikogo nie kochała. Prosi o kontakt z chłopcami, którzy by ją za ręce ściągnęli na ziemie. Guślarz wyznaje Zosi, że jej męka potrwa jeszcze dwa lata, a później trafi do nieba. 15

16 Ignacy Krasicki - Bajki Autor zamieścił w zbiorze zarówno bajki epigramatyczne (krótkie, wzorowane na bajkach Ezopa), jak i narracyjne (dłuższe, zgodne ze wzorem La Fantaine a). Cechuje je zwięzłość, prostota narracji, precyzyjna konstrukcja, wyjątkowa dynamika akcji i niezwykłe poczucie humoru. Morał w bajkach najczęściej wyrażony jest za pomocą dowcipu, celnej puenty, np..: Bywa często zwiedzionym, Kto lubi być chwalonym. ~,,Kruk i lis Bajki mają charakter uniwersalny. Krytykują odwieczne ludzkie wady i słabości, głupotę, próżność, naiwność, pychę. Bajki Krasickiego: Kruk i lis Drzewo Ptaszki w klatce Kulawy i ślepy Mądry i głupi 16

17 Cechy gatunkowe bajki: - Krótka powiastka pisana wierszem lub prozą; - Bohaterowie to zwierzęta, ludzie, przedmioty, rośliny; - Zawiera pouczenia moralne wypowiedziane wprost lub zasugerowane; - Dotyczy tematów uniwersalnych o charakterze moralnym; - Bajka poucza o szkodliwości zachowań, daje etyczne wskazówki; - Występujące zwierzęta są personifikacją ludzkich typów; Relacje występujące między nimi są odpowiednikiem relacji społecznych; KRUK I LIS Bywa często zwiedzionym, Czyż można dostać Kto lubi być chwalonym. Takową postać? Kruk miał w pysku ser ogromny; A pióra jakie! Lis, niby skromny, Szklniące, jednakie. Przyszedł do niego i rzekł: «Miły A jeśli nie jestem w błędzie, bracie, Nie mogę się nacieszyć, kiedy patrzę Pewnie i głos śliczny będzie.» na cię! Więc kruk w kantaty; skoro pysk rozdziawił, Cóż to za oczy! Ich blask aż mroczy! Ser wypadł, lis go porwał i kruka zostawił. 17

18 Zemsta Kto to napisał? Papkin 18

19 Jak zapamiętać akcję? Na zamku mieszkają dwaj szlachcice, siedziba podzielona jest murem. Wzywa murarzy, zaczyna remont. Cześnik stawia veto. Wysyła służbę, by przegoniła murarzy i przerwała naprawę. Nienawiść sąsiedzka kwitnie. Rejent Milczek pisze skargę do sądu o pobicie majstrów. Cześnik Raptusiewicz chce wyzwać go na pojedynmek. Planuje też własny ślub zaręczony jest z Podstoliną. Rejent Milczek obmyśla zem,stę. Aby zrobić na złość Cześnikowi postanawia ożenić z Podstoliną swojego syna Wacława! Tym samym zamierza doprowadzić sąsiada do szału. Podstolina mu sprzyja, bo niegdyś romansowała z Wacławem i woli młodego męża. Wacław za to ani myśli o mariażu z podstarzałą damą, bo kocha Klarę. Raptusiewicz - kiedy dowie się o planach sąsiada, szybko reaguje na ruch przeciwnika jego zemsta: więzi Wacława, sprowadza Cześnik i Klara księdza, który udziela ślubu Klarze (jego bratanicy) i synowi Rejenta. Tak naprawdę zwycięża miłość, a pomiędzy sąsiadami zapanuje zgoda. 19 Rejent i Cześnik

20 Krzyżacy Kto to napisał? CIEKAWOSTKI: 1. Powieść Krzyżacy została napisana ''ku pokrzepieniu serc", czyli miały podtrzymać na duchu Polaków, którzy wątpili w zwycięstwo z zaborcą. 2. Sienkiewicz zastosował także stylizację językową, dzięki czemu mamy wrażenie, że lepiej poznajemy ówczesną tradycję i bohaterów. Odtworzył bardzo dokładnie polski język średniowieczny, korzystając z gwary góralskiej. Henryk Adam Aleksander Pius Sienkiewicz (Litwos) ( ) - polski nowelista, powieściopisarz i publicysta; laureat Nagrody Nobla w dziedzinie literatury w 1905 za całokształt twórczości. RODZAJ......EPIKA GATUNEK.POWIEŚĆ HISTORYCZNA EPOKA.....POZYTYWIZM CZAS AKCJI.. XIV XV w. MIEJSCE AKCJI..Królestwo Polskie, Wielkie Księstwo Litewskie, Państwo Zakonu Krzyżackiego Średniowieczny rycerz w pełnej zbroi 20

21 STRESZCZENIE: W gospodzie Pod Lutym Turem w Tyńcu, Maćko z Bogdańca opowiada kupcom o walkach, w których brał udział wraz z bratankiem Zbyszkiem. W tym czasie do gospody przybywa księżna Anna Danuta ze swoją służbą i rybałtami. Zbyszko zakochuje się w jej dwórce Danusi i ślubuje jej pawie czuby Krzyżaków. W drodze do Krakowa bratanek Maćka atakuje krzyżackiego posła Kunon'a von Liechtenstein'a, który potem nie wybacza mu ataku i młodzieniec zostaje skazany na śmierć przez ścięcie mieczem. Maćko wyrusza do wielkiego mistrza z prośbą o wstawienie się za jego bratankiem, jednak zostaje zaatakowany i ratuje go Jurand ze Spychowa. W tym czasie umiera królowa Jadwiga, a Danusia okrywa Zbyszka białą chustą i ratuje go przed śmiercią. Jurand odmawia Zbyszkowi ręki Danusi. Maćko i Zbyszko postanawiają wracać do Bogdańca, ponieważ Maćko czuje się coraz gorzej. Po drodze spotykają Zycha ze Zgorzelic i jego córkę Jagienkę, która zakochuje się w młodzieńcu. Córka Zycha pomaga Zbyszkowi w zabiciu niedźwiedzia. Bratanek Maćka wyzywa na pojedynek każdego, kto nie uważałby Danusię za najpiękniejszą. Zbyszko wyjeźdża na Mazowsze by dołączyć do dworu i spotyka po drodze Sanderusa sprzedawcę relikwii i odpustów. Młodzieniec zostaje ranny podczas polowania na tura, gdyż chciał uratować księżną i Danusię. Rycerze krzyżaccy porywają córkę Juranda, ta wcześniej poślubia Zbyszka, a następnie zabijają de Fourcy'ego i zrzucają winę na Hlawę. Księże Janusz ofiarowuje Zbyszkowi pas rycerski. W wigilię młodzieniec ratuje Juranda i dowiaduje się o porwaniu Danusi. Wysłannicy krzyżaccy żadają od Juranda uwolnienia jeńców i poświęcenia honoru. Ojciec Danusi zostaje oszukany i w furii zabija Danvelda, Gotfryda i innych zakonników. Zbyszko i Hlawa pojedynkują się z Rotgierem i van Kristem. Gdy Zygfryd dowiaduje się o śmierci syna, okalecza Juranda wypala mu oko, wyrywa język i odcinał prawą rękę, a następnie wypuszcza go z niewoli. Zbyszko wyrusza do Malborka, z Maćkiem i Jagienką w drodze spotykają Juranda i odwożą go do Spychowa. Mąż Danusi podczas uderzenia na Nowe Kowno, znajduje ją, lecz ona go nie poznaje. Maćko i Zbyszko trafiają do niewoli, jednak Zbyszko może odwieźć żonę do domu i przywieźć okup za siebie i stryja. W drodze do Spychowa Danusia umiera. Zbyszko towarzyszy Jagielle w Raciążu. Jurand umiera, a Spychów dostaje Hlawa. Zbyszko wypełnia śluby złożone Danusi, ale nie odczuwa ulgi. Młodzieniec poślubia Jagienkę i zamieszkują w kasztelu. Maćko i Zbyszko wyruszają na Bitwę pod Grunwaldem. Dzięki lekturze poznajemy średniowieczne obyczaje: * Ślubowanie - Rycerz wybiera damę swojego serca i ślubuje jej wierną służbę. * Pojedynki Rycerz wyzwany na pojedynek nie może odmówić, ponieważ straciłby honor. * Ułaskawienie skazanego Panna zarzuca na głowę skazanego białą chustę i mówi: Mój ci On!, oznacza to że chce wyjść za niego za mąż * Służba Rycerz obowiązkowo musiał służyć ojczyźnie * Miasto Rycerz wjeżdżał do miasta w pełnym uzbrojeniu, by pokazać swój dobrobyt, męskość i gotowość do walki. 21

22 Mały Książę Kto to napisał? Antoine de Saint-Exupéry Pochodził z francuskiej hrabiowskiej rodziny. To świetny pisarz i pilot oblatywacz, który brał udział w walkach lotniczych w czasie II wojny światowej. Zginął podczas powrotu do lotniczej bazy - prawdopodobnie jego samolot został zestrzelony przez Niemców i spadł do morza. W swojej prozie zwracał szczególną uwagę na takie wartości, jak odwaga, braterstwo i potrzeba prawdziwej przyjaźni. RODZAJ...EPIKA GATUNEK.PRZYPOWIEŚĆ(PARABOLA) CZAS AKCJI DNI MIEJSCE AKCJI.SAHARA, PLANETY Ciekawostki Podstawowe informacje o książce Buty z motywem Małego Księcia W roku 2003 niewielka asteroida, odkryta pięć lat wcześniej, została nazwana imieniem Małego Księcia. Napisanie Małego Księcia zajęło Exupéry emu mniej niż dwa miesiące. Przerwy robił głównie na grę w szachy. Wędrówka Małego Księcia ma charakter symboliczny - mieszkańcy poszczególnych planet reprezentują różne typy świata dorosłych: Król - ludzi despotycznych i rządnych władzy. Próżny - egocentryków, łasych na pochlebstwa. Pijak - ludzi o słabym charakterze, skłonnym do ulegania nałogom. Bankier - tych, dla których wartości materialne są najważniejsze. Latarnik - ludzi ślepo podporządkowanych przełożonym. Geograf - ludzi mądrych, ale ślepo wierzących nauce. 22

23 ,,Opowieść wigilijna - opowieścią o przemianie człowieka Kto to napisał? Charles John Huffam Dickens, pseudonim Boz ( ) - angielski powieściopisarz. Uznawany za najwybitniejszego przedstawiciela powieści społeczno-obyczajowej w drugiej połowie XIX w. w Anglii. Krótko o powieści Opowieść wigilijna K. Dickensa przedstawia historię o skąpym i chciwym Scrooge u który nie lubi obchodzić świąt Bożego Narodzenia. Pewnego dnia odwiedza go duch jego byłego wspólnika - Jakuba Marleya. Zapowiada on wizytę trzech duchów : Ducha Dawnych Świąt Bożego Narodzenia, Ducha Obecnych Świąt i Ducha Świąt Przyszłych. Pierwszy z nich przypomina mu chwile dzieciństwa, drugi pokazuje jak spędza święta jego bratanek i pracownik, a trzeci mówi jak może wyglądać jego dalsze życie jeśli się nie zmieni. Scrooge na końcu zrozumiał swe błędy, stał się pomocny i nie był taki chciwy. Podzielił się swoim majątkiem. Ebenezer Scrooge RODZAJ.EPIKA GATUNEK OPOWIADANIE CZAS BOŻE NARODZENIE MIEJSCE...DOM SCROOGE A, KANTOR 23

24 Hobbit, czyli tam i z powrotem Kto to napisał? John Ronald Reuel Tolkien ( ) angielski pisarz, filolog, profesor literatury staroangielskiej, poeta i filozof. Jako autor powieści Władca Pierścieni spopularyzował literaturę fantasy. RODZAJ...EPIKA GATUNEK POWIEŚĆ FANTASY CZAS AKCJI...TRZECIA ERA MIEJSCE AKCJI...ŚRÓDZIEMIE Ciekawostki: 1.Tolkien na potrzeby kreowanego świata stworzył nowe języki, a inspirację zaczerpnął z języka walijskiego. 2.Część postaci jest znanych z innych dzieł, lecz niektóre np. hobbity są wytworem wyobraźni samego Tolkiena. 3.Tolkien jako dziecko został ukąszony przez pająka i dlatego pająki były negatywnymi postaciami w powieści. Martin Freeman w roli Bilbo Bagiginsa 24

25 Streszczenie Bilbo Baggins mieszkał w Bag-End pod Pagórkiem i wiódł typowe hobbickie życie. Jednak jego przygoda bardzo go zmieniła. Wiosną przybył do niego czarodziej Gandalf i zaproponował mu udział w przygodzie. Bilbo odmówił, jednak jeszcze tego samego dnia wieczorem do jego norki przybyło 13 krasnoludów, którzy wtajemniczyli hobbita w plan wyprawy. Następnego dnia Baggins dołączył do kompanii Thorina w roli włamywacza i wędrowcy wyruszyli. Pierwszą przygodą było spotkanie z trollami chcącymi zjeść krasnoludy. Gandalf jednak uratował wędrowców, a olbrzymy zamienił w kamienie. Następnym punktem wyprawy była zamieszkiwana przez elfy dolina Rivendell, gdzie Elrond pomógł krasnoludom odczytać wskazówki dotyczące bocznych drzwi góry. Po pobycie w krainie elfów, podróżni znaleźli się w Górach Mglistych, gdzie zastała ich burza. Próbując znaleźć schronienie kompania została porwana przez gobliny. Gandalf uratował krasnoludy i wraz z nimi zabił władcę goblinów. Bilbo Baggins nie został odnaleziony przez czarodzieja, więc sam próbował znaleźć wyjście z jaskini goblinów. Wtedy spotkał dziwnego mieszkańca jaskini Golluma. Hobbit znalazł jego pierścień, dzięki któremu stawał się niewidzialny. Bilbo znalazł wkrótce wyjście i dotarł do przyjaciół. W dalszej drodze kompania Thorina dostała się w zasadzkę wilków, jednak uratowały ich orły. Ostatni przystanek przed Mroczną Puszczą wędrowcy odbyli w gościnie u człowiekaniedźwiedzia Beorna. Przed Mroczną Puszczą Gandalf rozstał się z towarzyszami i krasnoludy z hobbitem same przebyły ten najgorszy odcinek wyprawy. W puszczy mieli nieciekawe wypadki, jednak bardzo pomocny okazał się niewidzialny Bilbo, który uwolnił krasnoludy od pająków, a następnie z więzienia leśnych elfów. Kompania następnie znalazła się w Mieście nad Jeziorem, skąd dzięki pomocy mieszkańców miasta przeprawili się przez jezioro i dotarli do Samotnej Góry. W Dniu Durina wędrowcy podążyli za wskazówkami i otworzyli boczne wejście do góry. Przez odkryte drzwi włamywacz kompanii wszedł do jaskini Smauga, jednak próbując ukraść złoto hobbit obudził smoka. Wkrótce Thorin i pozostałe krasnoludy znalazły się w dawnej siedzibie. Smok w ramach zemsty zniszczył Miasto nad Jeziorem. Tak zaczęła się Bitwa Pięciu Armii, która zakończyła się śmiercią Smauga i Thorina. ZAGADKI GOLLUMA: Pożera wszystko na szerokim świecie, ptaki, zwierzęta, i drzewa, i kwiecie, kruszy żelazo i miażdży kamienie, jasną stal łamie, wysusza strumienie, królów zabija, burzy dumne miasta, powala górę, co w niebo wyrasta Noc jej nie czuje i nie widzą oczy ucho nie słyszy, gdy bez ciała kroczy, w dziurach zalega i ponad gwiazdami, w wodnych głębinach i hen pod wzgórzami pierwsza przychodzi i ostatnia mija, kres niesie życiu i radość zabija 25

26 ,,Kamienie na szaniec, czyli opowieść o chłopcach, którzy potrafili pięknie żyć i pięknie umierać. Kto to napisał? Aleksander Kamiński (1903 r r.), polski pisarz, pedagog, działacz Związku Harcerstwa Polskiego, żołnierz Armii Krajowej Od pierwszych dni okupacji związany z konspiracją, jeden ze współorganizatorów Szarych Szeregów, twórca i komendant Organizacji Małego Sabotażu Wawer, redaktor Biuletynu Informacyjnego - pisma konspiracyjnego, po wojnie wiceprzewodniczący ZHP, wykładowca na Krótko o,, Kamieniach na szaniec,,kamienie na szaniec to opowieść oparta na faktach. Akcja toczy się w latach We wstępie autor przedstawia młodych bohaterów książki. Byli to ludzie, którzy potrafili zachować się bohatersko w czasach II wojny światowej w okupowanym przez Niemców kraju. Nie stracili własnej godności, podjęli walkę, oddali życie z ojczyznę. Rudy, Alek i Zośka to trzej przyjaciele, którzy właśnie kończą liceum, gdy wybucha wojna. Wstępują do Małego Sabotażu, a potem do Grup Szturmowych. Powieść jest wstrząsającym dokumentem poświęcenia, oddania i patriotyzmu młodych Polaków. Rudy, Alek i Zośka oraz wielu ich przyjaciół ginie w obronie niepodległej Polski. Oddają życie ofiarnie i bez protestów, nie mają wątpliwości, że trzeba walczyć. Stanowią wzór wzajemnego oddania i przyjaźni - organizują Akcję pod Arsenałem, by odbić Rudego z rąk Gestapo, a on sam, mimo nieludzkich tortur, nie wydaje nazwisk kolegów. Trzej główni bohaterowie książki giną: Rudy zamęczony przez Gestapo umiera niemal na rękach swoich kolegów, którzy odbili go w Akcji pod Arsenałem. Alek - ranny w czasie tej akcji umiera prawie jednocześnie z Rudym. Od tego czasu Zośka nie może sobie znaleźć miejsca. Pisze pamiętnik, bliscy mają nadzieję, że uda mu się przeboleć śmierć przyjaciół. Jednak i on ginie - jako jedyny w akcji pod Sieczychami. 26

27 Rudy ( Jan Bytnar) ur.6 maja 1921r. zm. 30 marca 1943r.(zm. na skutek skatowania przez gestapo) harcmistrz, członek podziemnej organizacji,, Wawer odznaczony Krzyżem Walecznych i Krzyżem Virtuti Militarii pochodził z inteligenckiej rodziny (dom na Żoliborzu) drobny, szczupły, piegowata twarz, rudy wszechstronnie uzdolniony, skłonny do refleksji ambitny,miał talenty artystyczne, zamiłowanie do majsterkowania brał udział w akcji przeciwko Paprockiemu i akcji kinowej świetnie gotował, dawał korepetycje pisał hasła na murach, wymyślił jajka napełnione farbą, wieczne pióro, Alek (Maciej Aleksy Dawidowski) ur. 30 XI 1920r. zm. 30 III 1943r. podharcmistrz, członek podziemnej organizacji,,wawer odznaczony Krzyżem Virtuti Militarii syn dyrektora fabryki wysoki, szczupły, niebieskie oczy ze względu na wzrost przezywany Glizda w czasie wojny zarabiał jeżdżąc rikszą, jako drwal silny, odważny, mężny ciągle się uśmiechał, lubił kino mówił szybko i gestykulował po aresztowaniu ojca załamał się i nie jadł słodyczy jeździł najlepiej ze wszystkich na nartach Zośka (Tadeusz Zawadzki) ur. 24 I 1921r. zm. 20 VIII 1943r. (zm. w akcji pod Sieczychami) pochodził z domu inteligenckiego, ojciec- rektor politechniki, profesor chemii, matka działaczka społeczna, silnie związana z synem niebieskie oczy, ciemne blond włosy, dziewczęca uroda komendant Grup Szturmowych w stolicy, podporucznik AK, dowódca jednego z 16 oddziałów,, Wawra wrażliwy, uczciwy pisał pamiętnik miał zdolności przywódcze, urodzony organizator odznaczał się inteligencją teoretyczną i praktyczną był samotnikiem, ale dobrze czuł się w towarzystwie rówieśników 27

28 Klątwa starej stróżki Kto to napisał? RODZAJ.....EPIKA GATUNEK....OPOWIADANIE CZAS AKCJI....XXw. MIEJSCE AKCJI.KINGSDEAN HOUSE -AGATHA CHRISTIE ( ) Najbardziej znana na świecie pisarka kryminałów oraz autorka najlepiej sprzedających się książek wszechczasów. Wydano ponad miliard egzemplarzy jej książek w języku angielskim Ciekawostki: -około miliard jej książek zostało przetłumaczonych na 45 języków obcych -W 1920 roku Agatha Christie przyłączyła się do Klubu Detektywów (funkcjonuje dotąd) zrzeszającego autorów powieści kryminalnych. 28

29 STRESZCZENIE : Panna Marple udała się do lekarza. Ten widząc jej kiepski stan psychiczny, postanawia dostarczyć znajomej rozrywki. W ręce Panny Marple trafia rękopis, który wzbudza jej zainteresowanie. Opowieść rozpoczyna się wprowadzeniem państwa Laxtonów do nowego miejsca, w nowym domu. Mieszkać będą w rodzinnej miejscowości Pana Laxtona. Małżeństwo staje się obiektem zainteresowania. Starsze kobiety gotowe są powiadomić młodą małżonkę o dotychczasowym postępowaniu jej męża. Podczas podróży na miejsce, małżeństwo napotyka panią Murgatroyd. Tytułowa stara stróżka zdaje się rzucić klątwę na tych, którzy w miejscu, w którym kiedyś mieszkała, wiją sobie gniazdko. Służka nie odpuszcza. Nęka dziewczynę i złorzeczy jej za każdym razem. W opowieści pojawia się także postać dawnej miłości Harry'ego Laxtona. Bella Edge okazuje się być bardzo ważną postacią. Kiedy pewnego dnia pani Laxton ginie niby przez spłoszenie konia, za którym stała stróżka, okazuje się, że intrygę uknuł pan młody, a Bella była jego wspólniczką. Przekupienie stróżki i podanie trucizny kobiecie doprowadziło do zabójstwa idealnego. Pan Haydock, lekarz panny Marple znał prawdę. Kobieta rozwikłała zagadkę bez trudu. Kto zabił? Oni mieli motyw! Panna Marple detektyw zakochała się w Harrym, jest zazdrosna zemsta za to, że Harry się z nią nie ożenił Clarice Bella chce się zemścić za to, że Harry wyrzucił ją z Kingsdean stróżka Murgatroyd Harry denerwuje go narzekanie żony bał się, że razem z nią będzie musiał opuścić Kingsdean 29

30 Sprawdź się w lekturach

31 1. Murzyn uwolniony z rąk mahometan przez Stasia ( W pustyni i w puszczy ) 2.Imię głównego bohatera Iliady 3. Liczył i posiadał gwiazdy w Małym Księciu 4. Imię fauna, przyjaciela Łucji ( Lew, czarownica i stara szafa ) 5. Imię zmarłej córki J. Kochanowskiego, której poświęcił treny. ( Treny ) 6. Ojciec Danusi ( Krzyżacy ) 7. Wielka otchłań, pełna siły twórczej i boskich nasieni ( Mitologia grecka ) 8. Thorin.. Tarcza ( Hobbit, czyli tam i z powrotem ) 9. Pseudonim Jana Bytnara ( Kamienie na szaniec ) 10. Imie Scrooge'a ( Opowieść wigilijna ) 11. Prowadził obrzęd Dziadów ( Dziady cz. II ) 12. Grupa rywalizująca z Chłopcami z Placu Broni ( Chłopcy z Placu Broni ) 13. Miasto, w którym mieszkali Kapuleci i Montekowie ( Romeo i Julia ) 14. Nazwa siedziby Stasia i Nel w baobabie ( W pustyni i w puszczy ) 15. Syn Harpagona ( Skąpiec ) 16. Rodowy majątek Maćka ( Krzyżacy ) 17. Imię syna Rejenta ( Zemsta ) 18. Odyseusz brał udział w tej wojnie ( Odyseja ) 19. Miasto, w którym działają Rudy, Alek i Zośka ( Kamienie na szaniec ) 20. Adoptowała Anię Shirley ( Ania z zielonego Wzgórza ) 31

32 Co jeszcze warto przeczytać? Joanne Kathleen Rowling Harry Potter Suzanne Collins Igrzyska śmierci Veronica Roth Trylogia Niezgodna John Green Gwiazd naszych wina John Green Papierowe miasta John Green 19 razy Katherine John Green W śnieżną noc John Flanagan Zwiadowcy Gayle Forman Zostań, jeśli kochasz Gayle Forman Wróć, jeśli pamiętasz Zusak Markus Złodziejka książek Ewa Nowak,, Bransoletka James Dashner Więzień labiryntu 32