INFORMACJE WPROWADZAJĄCE:

Transkrypt

1 "Trwajcie więc cierpliwie, bracia, aż do przyjścia Pana" (Jk5,7) - ADWENT - 1. INFORMACJE WPROWADZAJĄCE: Adwent z łac. adventus przyjście, przybycie W starożytnym Rzymie słowem adventus nazywano oficjalny przyjazd, odwiedziny dygnitarza państwowego po objęciu urzędu czy też coroczne przybywanie bóstwa do świątyni. Adwent w Kościele Katolickim: - rozpoczyna się od I Nieszporów niedzieli po sobocie XXXIV tygodnia okresu Zwykłego; - kończy się przed I Nieszporami uroczystości Narodzenia Pańskiego w wieczór 24 grudnia; - trwa od 23 do 28 dni i obejmuje cztery kolejne niedziele przed 25 grudnia; - to pierwszy okres w każdym nowym roku liturgicznym. Adwent ma podwójny charakter: a) okres przygotowania do uroczystości Narodzenia Pańskiego, przez wspomnienie przyjścia Jezusa na ziemię. b) okres, w którym oczekujemy Jego powtórnego przyjścia na końcu czasów. Z obu tych względów jest to czas pobożnego i radosnego oczekiwania! 2. HISTORIA ADWENTU: Pierwsze ślady obchodzenia Adwentu spotykamy w IV w. (w liturgii galijskiej i hiszpańskiej). Adwent nie istniał zanim zaistniała stała data świąt Narodzenia Pańskiego. Została ona wyznaczona dopiero w II połowie IV wieku. W Hiszpanii pierwsze 1

2 wzmianki o przygotowaniu do obchodu Narodzenia Pańskiego (choć nie nazywano tego Adwentem) pochodzą z roku 380. Synod w Saragossie, poleca wiernym, aby od dnia 17 grudnia do Epifanii (6 stycznia) gorliwie gromadzili się w kościele, nie opuszczając ani jednego dnia. Adwent miał tam charakter pokutny i ascetyczny (post, abstynencja, skupienie), co wspomina św. Hilary (+ 367). W V w. w Galii biskup Tours, Perpetuus, wprowadził obowiązek postu w poniedziałki, środy i piątki w ciągu trzech tygodni od dnia św. Marcina (11 listopada) do Narodzenia Pańskiego. W Rzymie okres przygotowania do Narodzenia Pańskiego został wprowadzony dopiero w drugiej połowie VI wieku. Adwent miał tu charakter liturgicznego przygotowania na radosne święta Narodzenia Pańskiego, ze śpiewem Alleluja, Te Deum laudamus,z odpowiednim doborem czytań i formularzy, bez praktyk pokutnych. Od czasów św. Grzegorza Wielkiego ( ) Adwent w Rzymie obejmował już 4 tygodnie. Był to czas bezpośredniego, liturgicznego przygotowania na obchód pamiątki historycznego przyjścia Chrystusa. Na początku IX w. Adwent nabiera także charakteru eschatologicznego - staje się czasem przygotowania na ostateczne przyjście Chrystusa. W wyniku połączenia tradycji gallikańskiej i rzymskiej ukształtował się Adwent, jaki przeżywamy do dziś - liturgicznie rzymski, a ascetycznie gallikański (kolor fioletowy, bez Gloria i Te Deum). Formę tę rozpowszechniały klasztory benedyktyńskie i cysterskie. W XIII w. znana ona była już w całym Kościele, do czego przyczyniły się nowe zakony, zwłaszcza franciszkanie. 3. STRUKTURA: Adwent składa się z dwóch odrębnych okresów: I kierujemy nasze serca ku oczekiwaniu powtórnego przyjścia Jezusa w chwale na końcu czasów (okres od początku Adwentu do 16 grudnia włącznie); II czasu bezpośredniego przygotowania do uroczystości Narodzenia Pańskiego, w której wspominamy pierwsze przyjście Chrystusa na ziemię (od 17 grudnia). 2

3 4. SYMBOLE ADWENTOWE: Wieniec Adwentowy Pomysłodawcą tej formy pobożności jest teolog ewangelicki: Johann Wichern ( ) z Północnych Niemiec. Pierwszy wieniec adwentowy umieścił on w 1839 roku w pomieszczeniach podległej mu stacji pomocy społecznej w Hamburgu. Pragnąc umilić dzieciom czas oczekiwania na święta Bożego Narodzenia i związane z nim atrakcje, pastor zbudował w 1839 kwadrat wielkości koła od wozu i umieścił w nim świece - jedną na każdy dzień Adwentu. Liczba i wielkość świec zmieniała się zależnie od zmieniającej się ilości dni Adwentu w roku. Cztery niedziele Adwentu wyznaczały cztery większe świece, a między nimi znajdowało się od 18 do 24 małych czerwonych świeczek oznaczających dni robocze do 24 grudnia - Wigilii Bożego Narodzenia włącznie. Wieniec - zazwyczaj z liści wawrzynowych - był już w starożytności symbolem zwycięstwa. Wieniec Wicherna zachęcał do refleksji nad zwycięstwem Chrystusa nad grzechem i śmiercią. Światło miało być symbolem nadziei i odrzucenia zła, jakie szerzy się w ciemnościach. Idea ewangelickiego teologa miała też na celu to, aby w czasie zimy i Adwentu, kiedy wcześnie zapada zmrok, tzw. nabożeństwa przy świecach wnosiły trochę ciepłego światła w życie jego podopiecznych. Zapoczątkowana w Północnych Niemczech idea wieńca adwentowego znajdowała coraz więcej zwolenników i szybko wyszła poza mury Kościoła ewangelickiego. Dziś można ten zwyczaj spotkać w wielu domach, kościołach i na ulicach miast, przy czym wieńce te są obecnie zdobne jedynie w cztery świecie symbolizujące cztery niedziele Adwentu. W Kościele katolickim wieniec adwentowy pojawił się po raz pierwszy w 1925 w Kolonii, a w sąsiedniej Austrii - dopiero w 1945 r. W Bawarii i Austrii umieszcza się w nim trzy świece fioletowe i jedną różową, co odpowiada kolorom liturgicznym. Świeca różowa zapalana jest w trzecią niedzielę Adwentu nazywaną Gaudete (Radujcie się!). 3

4 Roraty W czasie Adwentu, poza niedzielami i uroczystością Niepokalanego Poczęcia NMP (8 grudnia), odprawiane są Roraty. Są to Msze święte ku czci Najświętszej Maryi Panny. Ich nazwa pochodzi od łacińskich słów pieśni często śpiewanej na ich początku - Rorate caeli desuper (Spuśćcie rosę, niebiosa). Najstarsze ślady Rorat w polskiej tradycji pochodzą z XII w. W XVI w. były powszechnie znane w całym kraju. Na polski grunt zaszczepiła je prawdopodobnie bł. Kinga z Węgier. W dawnych czasach w roratach uczestniczyli wszyscy, łącznie z rodziną królewską. Na ołtarzu podczas rorat pojawia się dodatkowa wysoka świeca, roratka, udekorowana zielenią i przewiązana białą lub niebieską wstążką. Symbolizuje ona Maryję, która jako Gwiazda Zaranna i Jutrzenka Zbawienia poprzedza przyjście na świat prawdziwej Światłości, Jezusa Chrystusa. Kolejnym elementem bezpośrednio kojarzonym z roratami są lampiony, dziś przynoszone do kościołów głównie przez dzieci. Przed rozpoczęciem Mszy podchodzą one z zapalonymi w lampionach świecami w procesji do ołtarza. Tym samym, jak w przypowieści o pannach roztropnych i nierozsądnych, okazują nieustanną gotowość czuwania oraz radość z bliskiego przyjścia Jezusa. Wszystkie światła zapalane są dopiero podczas Chwała na wysokości. Udział w roratach sprawia, że nasze oczekiwanie nie jest już bierne. Antyfony Roratnie Od IX w. dla drugiej części Adwentu charakterystyczne są tzw. antyfony O, ponieważ wszystkie rozpoczynają się właśnie od tej litery: O Sapientia, O Adonai, O Radix Jesse, O Clavis David, O Oriens, O Rex gentium, O Emmanuel. Tak uszeregował je Amalariusz z Metzu (+ 850). Oparte są na obrazach i symbolach biblijnych. Antyfony te w tłumaczeniu polskim stanowią siedem kolejnych zwrotek dawno śpiewanej pieśni Mądrości, która z ust Bożych wypływasz. Ich treść obrazuje tęsknotę Izraelitów za Mesjaszem. Stosowane były pierwotnie jako antyfony do Magnificat w Liturgii Godzin. 4

5 5. LITURGIA SŁOWA: W czasie Adwentu czyta się czytania z księgi proroka Izajasza. Czytania te obrazują tęsknotę za wyczekiwanym Mesjaszem. Teksty liturgiczne Adwentu ukazują postacie Starego i Nowego Testamentu, przez których życie i działalność Bóg zapowiadał i przygotowywał świat na przyjście Jego Syna, m.in. Maryję, Jana Chrzciciela, Izajasza. 6. GAUDETE III NIEDZIELA ADWENTU: III Niedziela Adwentu jest nazywana Niedzielą Różową lub - z łaciny Niedzielą GAUDETE. Nazwa ta pochodzi od słów antyfony na wejście: Gaudete in Domino, czyli radujcie się w Panu. Szaty liturgiczne mogą być - wyjątkowo - koloru różowego, a nie, jak w pozostałe niedziele Adwentu, fioletowe. Teksty liturgii tej niedzieli przepełnione są radością z zapowiadanego przyjścia Chrystusa i odkupienia, jakie przynosi. Warto pamiętać, że oprócz Niedzieli Gaudete jest jeszcze tylko jedna okazja do używania szat liturgicznych koloru różowego - jest nią Niedziela LAETARE - IV Niedziela Wielkiego Postu. 7. WSKAZANIA PRAKTYCZNE: Adwent to czas radosnego oczekiwania na spotkanie z Panem i przygotowania się do niego przez pokutę i oczyszczenie. Dlatego Kościół zachęca do udziału w rekolekcjach, przystąpienia do sakramentu pokuty i pojednania. Adwent nie jest jednak w sensie ścisłym czasem pokuty, tak jak na przykład Wielki Post. Adwent w Internecie: Na ten wyjątkowy czas przygotowaliśmy dla użytkowników DEON.pl codzienne wideo-komentarze do Ewangelii. Przygotowało je sześć osób z sześciu różnych zgromadzeń. Od poniedziałku do soboty będziemy publikować kolejne wideokomentarze. W tym czasie poznacie wszystkich autorów, którzy będą z nami przez cały Adwent. 5

6 8. Imiona Adwentowych Aniołów W Adwencie Bóg daje nam wielką łaskę. On wie, że zbawienne będzie dla nas przyjście Pana Jezusa, o ile mądrze będziemy na Niego czekać. Mądrze to znaczy, że zaprosimy do naszego życia dwóch Aniołów, których imiona Kościół zna od dawna: Anioła Cierpliwości i Anioła Nadziei. Śmiertelna niecierpliwość Chorobą dzisiejszej młodzieży jest niecierpliwość - czasem - śmiertelna niecierpliwość. Czy coś z tym problemem możemy zrobić? Jak nie trwać w bezradności? Nadzieja - Dar od Pana Boga Nadzieja podtrzymuje nas w ziemskiej drodze, przypominając o Bożych obietnicach. Mimo trudności powszedniego dnia, mimo naszych wad, mimo rozlicznych pokus przygotowywanych przez złego ducha. Nadzieja to umiejętność czekania, to pamięć o celu naszego życia, źródło męstwa i wytrwałości. Jak wszystkie Dary Boże nadzieja musi być zasilana naszym działaniem: modlitwą i codziennym ćwiczeniem. Nadzieję trzeba budować, umacniać, trenować. Nadzieja pomaga w ciężkiej chorobie prosić o zdrowie duszy i ciała, a gdy zdrowie ciała nie nadchodzi, pomaga dostrzec nowy sens choroby - łączność z Chrystusem cierpiącym. Nadzieja pozwala każdą najzwyklejszą czynność uświęcić przez polecenie jej Panu Bogu. Mogę gotować jak dla Jezusa, mogę sprzątać dla Niego, mogę komuś pomagać - tak, jakbym pomagał Jezusowi. Zagrożenia nadziei Szatan chce nam odebrać nadzieję, chce uczyć nas niecierpliwości. Jego pokusy to chęć natychmiastowego sukcesu; to 6

7 zniechęcenie, gdy coś się od razu nie udaje; to również rozgoryczenie, narzekanie, sarkazm, kpina. Przykład: zaraz po Uroczystości Wszystkich Świętych zaczynają się pojawiać na wystawach choinki, mikołaje i ośnieżone sztucznym śniegiem gałązki. Świat jest niecierpliwy, a w święta ludzie narzekają: "Święta, święta i po świętach". Jak pracować nad nadzieją? Jak można uratować święta Bożego Narodzenia i jak przez to ratować nasze życie. Nie trzeba wymyślać nic nowego, wystarczy przypomnieć sobie, że jest w Kościele Adwent. Nie ulegajmy nastrojom, które uczą niecierpliwości. Choinkę naprawdę można ubrać dopiero w Wigilię rano. Prezenty można przechowywać w tajemnicy do samego wieczora, kolędy można śpiewać dopiero od Pasterki. Adwent uczy cierpliwości i uczy, że cierpliwość przynosi Boży Owoc. Roraty uczą czuwania, wcześniejsze wstawanie w najkrótsze dni jest doskonałym znakiem, że trzeba podjąć trud, aby osiągnąć efekt. Drabinka, po której schodzi Pan Jezus, często stawiana w kościołach w czasie Adwentu, uczy mądrej, świętej cierpliwości, która może uratować życie. To na pewno może być trwałym owocem tego świętego czasu - umiejętność czekania, a przecież drobne kroki pewniej prowadzą do celu. Wielkie kroki są mało wykonalne i prędko męczą, małe są możliwe dla każdego i nie powodują zadyszki. Aniołowie Nadzieja i Cierpliwość zwykle chodzą pod rękę. 7

8 8