ANEKS DO RANKINGU ZAWODÓW DEFICYTOWYCH I NADWYŻKOWYCH W POWIECIE MIELECKIM W 2007 ROKU (II/P 2007)

Transkrypt

1 PZ.0714-C-49/MPX/2008 POWIATOWY URZĄD PRACY W MIELCU ANEKS DO RANKINGU ZAWODÓW DEFICYTOWYCH I NADWYŻKOWYCH W POWIECIE MIELECKIM W 2007 ROKU (II/P 2007) Mielec rzmi@praca.gov.pl 1

2 Spis treści: 1. Wstęp Analiza wyników badania podaży absolwentów szkół ponadgimnazjalnych z terenu powiatu mieleckiego Wnioski...9 Spis wykresów...11 Spis tabel rzmi@praca.gov.pl 2

3 1. WSTĘP Zgodnie z zapisami Ustawy z dnia 20 kwietnia 2004r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy prowadzenie monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych wraz z informacją o sytuacji absolwentów szkół ponadgimnazjalnych jest jednym z zadań samorządu powiatu w zakresie realizowanej polityki rynku pracy. Aneks do monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych w powiecie mieleckim w 2007 roku stanowi uzupełnienie wcześniej opracowanego raportu o informacje dotyczące absolwentów szkół ponadgimnazjalnych z terenu powiatu mieleckiego. W opracowaniu przedstawiono dane odnoszące się do ilości absolwentów, którzy ukończyli kształcenie w poszczególnych zawodach w roku szkolnym 2006/2007, informacje o bezrobotnych absolwentach zarejestrowanych w Powiatowym Urzędzie Pracy w Mielcu na koniec 2007 roku oraz zaprezentowano dane dotyczące przewidywanej ilości absolwentów w poszczególnych typach szkół w roku szkolnym 2007/2008. Podstawowym źródłem informacji służącym do opracowania aneksu były dane pochodzące z Systemu Informacji Oświatowej Ministerstwa Edukacji Narodowej, badań kwestionariuszowych podaży absolwentów przeprowadzonych przez Powiatowy Urząd Pracy w Mielcu w szkołach ponadgimnazjalnych z terenu powiatu mieleckiego oraz informacje o ilości zarejestrowanych absolwentów ze sprawozdań ministerialnych (Załącznik nr 2 do sprawozdania MPiPS-01 Bezrobotni według rodzaju działalności ostatniego miejsca pracy oraz oferty pracy, a także Załącznik nr 3 do sprawozdania MPiPS-01 Bezrobotni oraz oferty pracy według zawodów i specjalności ). Z uwagi na przyjętą przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej zasadę, że bezrobotni absolwenci szkół zawodowych i technicznych po ukończeniu szkoły a przed przystąpieniem do egzaminu zawodowego są rejestrowani w powiatowych urzędach pracy jako osoby bez zawodu opracowana analiza jest obarczona błędem klasyfikacji i nie daje w pełni rzeczywistego obrazu sytuacji absolwentów na lokalnym rynku pracy. Dodatkowo klasyfikacja zawodów i specjalności wykorzystywana w szkolnictwie nie jest spójna i nie pokrywa się z klasyfikacją wykorzystywaną przez instytucje działające na rynku pracy. Rozbieżności w nazewnictwie zawodów mają swoje odzwierciedlenie w mniej lub bardziej rzeczywistym identyfikowaniu określonych grup zawodowych na potrzeby realizacji pośrednictwa pracy. Pomimo pewnych ograniczeń prezentowana analiza pozwala na wstępną orientację w sytuacji bezrobotnych absolwentów i powinna posłużyć jako jedno ze źródeł informacji koniecznych do opracowania programów zmian w systemie kształcenia, tak aby złagodzić dotkliwe skutki pozostawania bez pracy i skutecznie wpływać na rynek pracy poprzez stosowanie szerokiego spektrum instrumentów. rzmi@praca.gov.pl 3

4 2. ANAZLIZA WYNIKÓW BADANIA PODAZY ABSOLWENTÓW SZKÓŁ PONADGIMNAZJALNYCH Z TERENU POWIATU MIELECKIEGO W ramach monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych Powiatowy Urząd Pracy w Mielcu przeprowadził w 2007 roku badanie sondażowe szkół ponadgimnazjalnych pod kątem ilości absolwentów, którzy ukończyli kształcenie w poszczególnych zawodach w roku szkolnym 2006/2007. Pozyskano również dane dotyczące planowanej liczby absolwentów na rok Badaniem objęto 18 szkół ponadgimnazjalnych z terenu powiatu mieleckiego w tym 2 szkoły wyższe oraz 3 szkoły kształcące na poziomie policealnym. Tabela 1.Podział absolwentów wg typu ukończonej szkoły. Typ szkoły Absolwenci, którzy ukończyli szkołę na terenie powiatu w 2007 roku Bezrobotni absolwenci ze szkół z terenu powiatu w dniu roku Przewidywani absolwenci ze szkół z terenu powiatu na koniec roku szkolnego 2007/2008 Procent bezrobotnych absolwentów ze szkół z terenu powiatu w dniu roku Szkoły wyższe ,74% Szkoły policealne ,79% Szkoły średnie techniczne ,05% (technika, licea zawodowe) Licea ogólnokształcące ,60% Zasadnicze szkoły zawodowe ,32% Razem ,67% Źródło: Opracowanie Powiatowego Urzędu Pracy w Mielcu. W 2007 roku do ewidencji bezrobotnych napłynęło absolwentów w tym 999 kobiet. W porównaniu z analogicznym okresem roku ubiegłego nastąpił spadek ilości rejestrujących się bezrobotnych absolwentów o 17,02% (312 osób). Podobnie jak w roku 2006 najwięcej rejestrujących się osób (902 bezrobotnych w tym 576 kobiet) ukończyło ponadgimnazjalne szkoły niezawodowe (tj. licea ogólnokształcące oraz licea profilowane). Nieco niepokoju budzi fakt, iż w porównaniu do roku ubiegłego wzrosła ilość nowo rejestrujących się bezrobotnych absolwentów bez zawodu o 14,61%. Na koniec roku 2007 w ewidencji bezrobotnych pozostawało 190 absolwentów bez zawodu (w roku ubiegłym 180 osób) w tym 132 kobiety (w analogicznym okresie roku ubiegłego 127 kobiet). Z informacji uzyskanych od szkół ponadgimnazjalnych z terenu powiatu mieleckiego, które zostały objęte badaniem sondażowym, w roku szkolnym 2006/2007 naukę ukończyło absolwentów (o 75 osób mniej niż w roku ubiegłym). Na koniec 2007 roku w rejestrach Urzędu figurowało 432 bezrobotnych absolwentów, co oznaczało, że bez pracy było 16,67% ogółu absolwentów, którzy ukończyli kształcenie w roku szkolnym 2006/2007 (w roku ubiegłym było to 22,86% absolwentów). Jednocześnie szkoły przewidują, że w roku 2008 ilość absolwentów ulegnie jedynie niewielkiej zmianie i edukację zakończy osób. Analogicznie jak w roku ubiegłym najliczniejszą grupę absolwentów stanowili licealiści (1.331 osoby) wśród których poziom bezrobocia kształtował się na poziomie średniej i wynosił 16,6% (w roku ubiegłym było to 21,59%). Dyrekcje szkół ogólnokształcących przewidują na rok szkolnym 2007/2008 spadek ilości absolwentów o około 100 osób. Szkoły policealne ukończyło w 2007 roku 171 osób (o 34 mniej niż w roku ubiegłym), pośród których 27 absolwentów (15,79%) pozostawało w rejestrze osób bezrobotnych Powiatowego Urzędu Pracy w Mielcu. W roku ubiegłym bez pracy było 38 absolwentów szkół policealnych (18,54%). Dyrektorzy szkół policealnych szacują, że w roku szkolnym 2007/2008 szkoły policealne ukończy o 51 osób więcej niż w roku 2007 (planowany wzrost ilości absolwentów o blisko 30%). rzmi@praca.gov.pl 4

5 Najwyższy wskaźnik bezrobotnych absolwentów (21,05%) obserwowany jest w przypadku średnich szkół technicznych, które ukończyło 513 absolwentów (o 60 mniej niż w roku ubiegłym). W dniu roku w ewidencji Urzędu pozostawało 108 osób (w roku ubiegłym 136 osób). Z danych przekazanych przez szkoły wynika, że ilości absolwentów nie ulegnie zmianie i edukację w roku szkolnym 2007/2008 ukończy 515 absolwentów. Pomimo faktu, iż nie zaobserwowano zmian w ilości absolwentów zasadniczych szkół zawodowych nastąpiła znacząca poprawa ich sytuacji na lokalnym rynku pracy. W roku ubiegłym 28,42% absolwentów pozostawała bez zatrudnienia. Rosnące zapotrzebowanie na wykwalifikowanych specjalistów spowodowało, że w trakcie 12 miesięcy odnotowano spadek wskaźnika bezrobocie w tej grupie do poziomu 15,32%. Przewiduje się ponad 7% wzrost ilości absolwentów tego typu szkół w roku Podobnie jak w roku ubiegłym w najlepszej sytuacji na rynku pracy znajdują się osoby legitymujące się wykształceniem wyższym. Z danych statystycznych przekazanych przez Wyższą Szkołę Gospodarki i Zarządzania w Mielcu oraz Nauczycielskie Kolegium Języków Obcych w Mielcu wynika, że edukację ukończyło 107 absolwentów, z czego jedynie 4 osoby (3,74%) pozostawały w dniu roku w ewidencji osób bezrobotnych. Jednocześnie szkoły przewidują wzrost ilości absolwentów w roku akademickim 2007/2008 o ponad 26% (planowana ilość absolwentów szacowana jest na 135 osób). Wykres 1. Absolwenci wg poszczególnych typów szkół. Zasadnicze szkoły zawodowe Szkoły wyższe 4% Szkoły policealne 7% 18% Średnie szkoły techniczne (technika, licea zawodowe) 20% Licea ogólnokształcące 51% Źródło: Opracowanie Powiatowego Urzędu Pracy w Mielcu. Z informacji uzyskanych od szkół ponadgimnazjalnych z terenu powiatu mieleckiego wynika, że ponad połowę wszystkich absolwentów stanowią licealiści, jedną piątą absolwenci średnich szkół technicznych (technika, licea zawodowe), a 18% to osoby, które ukończyły kształcenie w zasadniczych szkołach zawodowych. Jedynie 7% ogółu absolwentów stanowią osoby kończące edukację na poziomie ponadgimul. CHOPINA 16A MIELEC tel: fax: rzmi@praca.gov.pl 5

6 nazjalnym w szkołach policealnych i zaledwie 4% to absolwenci szkół wyższych mających swoją siedzibę na terenie powiatu mieleckiego. Warto zauważyć, że w bardzo podobny sposób rozkłada się udział bezrobotnych absolwentów poszczególnych typów szkół w ogóle zarejestrowanych absolwentów. Z danych dotyczących przewidywanej ilości absolwentów przekazanych przez szkoły z terenu powiatu mieleckiego wynika, ze struktura absolwentów w roku 2008 nie ulegnie znaczącym zmianom, co oznacza, że nadal około połowę absolwentów będą stanowiły osoby bez zawodu kończące naukę w liceach ogólnokształcących i liceach profilowanych. Wykres 2. Bezrobotni absolwenci wg poszczególnych typów szkół. Zasadnicze szkoły zawodowe 17% Szkoły wyższe 1% Szkoły policealne 6% Średnie szkoły techniczne (technika, licea zawodowe) 25% Licea ogólnokształcące 51% Źródło: Opracowanie Powiatowego Urzędu Pracy w Mielcu. Analiza wskaźnika procentowego udziału bezrobotnych absolwentów wskazuje, że w najtrudniejszej sytuacji znajdują się absolwenci zasadniczej szkoły zawodowej w zawodzie rolnik produkcji roślinnej i zwierzęcej. W roku szkolnym 2006/2007 szkolę w tym kierunku ukończyło 5 osób z czego 3 (60%) w dniu roku pozostawały w ewidencji osób bezrobotnych. Z uwagi na fakt, iż w powiecie praktycznie brak jest wyspecjalizowanych, wysokotowarowych gospodarstw rolnych, a działalność rolnicza skupia się w większości w małych rodzinnych gospodarstwach absolwenci szkół o kierunkach rolniczy są zmuszeni do podejmowania zatrudnienia w innych zawodach lub pracy we własnych gospodarstwach. W równie trudnej sytuacji znalazły się osoby z zawodem pracownika socjalnego. Blisko połowa absolwentów (45,45%) tego kierunku kształcenia nie podjęła pracy. W przypadku obydwu zawodów tak wysokie wartości wskaźnika poziomu bezrobocia wśród absolwentów wynikają również z faktu, że tylko kilka osób ukończyło kształcenie w tych kierunkach, a pojedyncze osoby, które nie podjęły pracy, w znaczący sposób wpływają na wysoką wartość procentową omawianego wskaźnika. rzmi@praca.gov.pl 6

7 Dużo większy niepokój wzbudza pozostawanie w rejestrze bezrobotnych 45 absolwentów w zawodzie asystent ekonomiczny. Pomimo wielokrotnego sygnalizowania problemu związanego z nadwyżka ilości absolwentów z wykształceniem średnim ekonomicznym sytuacja od wielu lat nie uległa zmianie a zawód asystenta ekonomicznego każdego roku zaliczany jest do grupy zawodów nadwyżkowych. Nie wydaje się, aby nastąpiły jakiekolwiek zmiany gdyż w roku szkolnym 2007/2008 ilość absolwentów będzie taka sama (119 osób). W równie trudnej sytuacji znajdują się absolwenci z zawodem technika żywienia i gospodarstwa domowego. Edukacje w tym kierunku ukończyło 77 osób w tym 25 pozostawało na koniec 2007 roku bez zatrudnienia. Wydaje się, że sytuacja może ulec pogorszeniu, gdyż dyrekcje szkół zapowiedziały wzrost ilości absolwentów tego kierunku o ponad 40%. Realizując działania aktywizacyjne Powiatowy Urząd Pracy w Mielcu kierował do tych grup absolwentów oferty odbycia stażu w celu zwiększenia szans na podjęcie pierwszego zatrudnienia. Wysokie wartości omawianego wskaźnika obserwuje się także w przypadku zawodów: monter elektronik - układy elektroniczne automatyki przemysłowej (35,29%) oraz masażysta [zawód szkolny: Technik masażysta] (34,78%). Z uwagi na niewielkie planowane zmiany w ilości absolwentów tych kierunków wydaje się, że sytuacja osób, które ukończą naukę w roku 2008 nie ulegnie zmianie. Jednocześnie jedna trzecia absolwentów zawodów technik fizjoterapii oraz technik handlowiec nie znalazła zatrudnienia po ukończeniu szkoły, jednak w tym przypadku z uwagi na niewielką ilość absolwentów nie ma to znaczącego wpływu na funkcjonowanie lokalnego rynku pracy. Dodatkowo w obydwu wymienionych zawodach dyrektorzy szkół poinformowali, że z uwagi na likwidację kierunków kształcenia w roku szkolnym 2007/2008 nie będzie absolwentów, co oznacza, że sytuacja wśród osób bezrobotnych legitymujących się uprawnieniami do wykonywania tych profesji może ulec pewnej poprawie. Tabela 2. Bezrobotni absolwenci wg zawodów. Kod zawodu Nazwa zawodu Absolwenci, którzy ukończyli szkołę na terenie powiatu w 2007 roku Bezrobotni absolwenci ze szkół z terenu powiatu w dniu roku Przewidywani absolwenci ze szkół z terenu powiatu na koniec roku szkolnego 2007/2008 Procent bezrobotnych absolwentów ze szkół z terenu powiatu w dniu roku Rolnik produkcji roślinnej i zwierzęcej [zawód szkolny: Rolnik] Pracownik socjalny , Asystent ekonomiczny [zawód szkolny: Technik ekonomista] , Monter elektronik - układy elektroniczne automatyki przemysłowej , Masażysta [zawód szkolny: Technik masażysta] , Technik fizjoterapii , Handlowiec [zawód szkolny: Technik handlowiec] , Technik żywienia i gospodarstwa domowego , Fryzjer [zawody szkolne: Fryzjer, Technik usług fryzjerskich] , Stolarz , Cukiernik , Technik rolnik , rzmi@praca.gov.pl 7

8 Terapeuta zajęciowy , Technik technologii żywności cukrownictwo , Sprzedawca , Bez zawodu , Kucharz małej gastronomii , Mechanik operator pojazdów i maszyn rolniczych , Technik elektryk , Malarz tapeciarz Inspektor bezpieczeństwa i higieny pracy [zawód szkolny: Technik bezpieczeństwa i ,3333 higieny pracy] Elektromechanik pojazdów samochodowych , Elektromechanik sprzętu gospodarstwa domowego , Piekarz , Krawiec , Operator obrabiarek sterowanych numerycznie , Mechanik pojazdów samochodowych Technik elektronik , Posadzkarz , Pracownik administracyjny [zawód szkolny: Technik administracji] , Technik budownictwa , Technik informatyk , Technolog robót wykończeniowych w budownictwie , Murarz , Ekonomista Kosmetyczka [zawód szkolny: Technik usług kosmetycznych] , Technik mechanik , Nauczyciel języka obcego Technik ogrodnik Technik farmaceutyczny Organizator obsługi turystycznej [zawód szkolny: Technik obsługi turystycznej] Agent reklamowy [zawód szkolny: Technik organizacji reklamy] Opiekun w domu pomocy społecznej Asystent rachunkowości [zawód szkolny: Technik rachunkowości] Fryzjer [zawody szkolne: Fryzjer, Technik usług fryzjerskich] Monter instalacji wodociągowych i kanalizacyjnych Ślusarz Źródło: Opracowanie Powiatowego Urzędu Pracy w Mielcu. rzmi@praca.gov.pl 8

9 Wysokie wartości wskaźnika udziału bezrobotnych absolwentów do ogółu absolwentów danego kierunku kształcenia dotyczą również takich zawodów jak: fryzjer (23,53%), stolarz (23,08%), cukiernik (22,22%), technik rolnik (21,43%), terapeuta zajęciowy (18,18%), technik technologii żywności (16,67%) oraz sprzedawca (16,67%). Duża ilość bezrobotnych absolwentów w prezentowanych zawodach pozostających w ewidencji Urzędu oraz wysokie wartości wskaźnika bezrobocia wśród absolwentów szkół z terenu powiatu mieleckiego nie muszą jednak jednoznacznie świadczyć o tym, iż absolwenci nie mają szansy na znalezienie pracy w wyuczonym zawodzie. Analizując lokalny rynek pracy oraz postawę części osób kończących naukę można stwierdzić, że uczniowie nie zawsze świadomie wybierają kierunek kształcenia, gdyż często po zakończeniu edukacji nie wyrażają zainteresowania podjęciem pracy w wyuczonym zawodzie mimo licznych ofert pracy pozostających w dyspozycji Urzędu. Jednocześnie niepokoi fakt, iż spore grono bezrobotnych absolwentów nie posiada rzeczywistych kwalifikacji niezbędnych do wykonywania pracy, co powinno skłaniać do refleksji nad programami nauczania, sposobami przekazywania wiedzy i praktycznymi umiejętnościami wynoszonymi ze szkoły przez uczniów. Zdecydowanie poniżej średniej wartości wskaźnika udziału bezrobotnych absolwentów danego zawodu do ogółu absolwentów obserwowany jest w przypadku zawodów: pracownik administracyjny [zawód szkolny: technik administracji] (9,68%), technik budownictwa (9,38%), technik informatyk (8,16%), technolog robót wykończeniowych w budownictwie (5,88), murarz (5,88), ekonomista (5,00%), kosmetyczka [zawód szkolny: Technik usług kosmetycznych] (4,35%) oraz technik mechanik (3,33%). Warto również odnotować, że w dniu roku w ewidencji Powiatowego Urzędu Pracy w Mielcu nie figurował żaden spośród 27 absolwentów w zawodzie nauczyciel języka obcego, organizator obsługi turystycznej (w roku szkolnym 2007/2008 szkołę w tym kierunku ukończyło 10 osób) oraz monter instalacji wodociągowych i kanalizacyjnych (szkołę ukończyło 13 absolwentów). 3. WNIOSKI Analiza informacji statystycznych dotyczących ilości i struktury absolwentów szkół ponadgimnazjalnych z terenu powiatu mieleckiego, napływu absolwentów do ewidencji Powiatowego Urzędu Pracy w Mielcu oraz informacji o przewidywanej ilości absolwentów na rok szkolny 2007/2008 i wskaźnika poziomu bezrobocia wśród absolwentów prowadzi do następujących wniosków: Najliczniejszą grupę absolwentów (51%) stanowią osoby bez zawodu, kończące naukę w liceach ogólnokształcących lub liceach profilowanych. W porównaniu z rokiem ubiegłym sytuacja nie uległa zmianie. Do ewidencji bezrobotnych napłynęło absolwentów w tym 999 kobiet. W porównaniu z analogicznym okresem roku ubiegłego nastąpił spadek ilości rejestrujących się bezrobotnych absolwentów o około 17%. Szkoły ponadgimnazjalne z terenu powiatu mieleckiego przewidują, że w roku 2008 ilość absolwentów nie ulegnie zmianie i edukację zakończy osób, z czego 48% będą stanowili absolwenci szkół niezawodowych. Na koniec roku 2007 w ewidencji Powiatowego Urzędu Pracy w Mielcu pozostawało 432 bezrobotnych absolwentów, co oznacza, że bez zatrudnienia było 16,67% ogółu absolwentów. rzmi@praca.gov.pl 9

10 Analizując typ ukończonej szkoły najwyższy wskaźnik bezrobocia obserwuje się wśród absolwentów średnich szkół technicznych (21,05%), a najniższy jest pośród absolwentów szkół wyższych (3,74%). Badanie poszczególnych zawodów wskazuje, że w najtrudniejszej sytuacji znajdują się absolwenci zasadniczej szkoły zawodowej w zawodzie rolnik produkcji roślinnej i zwierzęcej, gdzie poziom bezrobocia kształtuje się na poziomie 60%. Po raz kolejny w grupie kierunków, po ukończeniu których absolwenci maja problemy za znalezieniem zatrudnienia znalazły się: asystent ekonomiczny, monter elektronik, masażysta, technik żywienia i gospodarstwa domowego, fryzjer oraz technik rolnik. W najlepszej sytuacji znajdują się absolwenci kierunków: nauczyciel języka obcego, organizator obsługi turystycznej oraz monter instalacji wodociągowych i kanalizacyjnych. Żaden z absolwentów, który ukończył szkołę w roku szkolnym 2006/2007 i legitymował się posiadaniem jednego z tych zawodów nie figurował w rejestrze bezrobotnych na koniec 2007 roku. Obserwowane dynamiczne zmiany na rynku pracy spowodowane przystąpieniem Polski do Unii Europejskiej i związane z tym otwarcie rynku pracy przyczyniło się do spadku poziomu bezrobocia. Pracodawcy coraz częściej dysponują wolnymi miejscami pracy i pomimo długich poszukiwań mają kłopoty z zatrudnieniem wykwalifikowanych pracowników. Powoduje to, że absolwentom szkół coraz łatwiej o podjęcie pierwszego zatrudnienia nawet w sytuacji, gdy nie dysponują odpowiednimi kwalifikacjami i nie mają wymaganego doświadczenia. Dalszy rozwój przedsiębiorstw, napływ do regionu inwestycji oraz ciągle obserwowana emigracja zarobkowa pozwala przypuszczać, że sytuacja wszystkich osób bezrobotnych w tym absolwentów będzie ulegać dalszej poprawie. rzmi@praca.gov.pl 10

11 Spis wykresów: Wykres 1. Absolwenci wg poszczególnych typów szkół... 5 Wykres 2. Bezrobotni absolwenci wg poszczególnych typów szkół rzmi@praca.gov.pl 11

12 Spis tabel: Tabela 1. Podział absolwentów wg typu ukończonej szkoły...4 Tabela 2. Bezrobotni absolwenci wg zawodów