Sytuacja epizootyczna w zakresie występowania ASF w Europie, w tym w Polsce

Transkrypt

1 Sytuacja epizootyczna w zakresie występowania ASF w Europie, w tym w Polsce Zygmunt Pejsak, Iwona Markowska-Daniel, Andrzej Lipowski Krajowe Laboratorium Referencyjne ds. ASF PIWet - PIB w Puławach Puławy, r.

2 Dane dotyczące ASFV ważne z epizootycznego punktu widzenia

3 Rezerwuarem ASFV mogą być: dziki europejskie dzikie świnie afrykańskie (bush pigs) guźce (wart hogs) kleszcze (Ornithodorus)

4 Właściwości biologiczne ASFV 2 genotypy ASFV: Genotyp I mało zjadliwy Genotyp II wysoce zjadliwy

5 Przeżywalność ASFV 3-6 miesięcy w mięsie; 3-6 miesięcy w szynce i kiełbasie; 180 dni w mięsie solonym; 30 dni w mięsie wędzonym; 110 dni w mięsie suszonym; 1000 dni w zamrożeniu.

6 Wirus ASF ulega zabiciu przez gotowanie w 60 stopniach przez 20 minut. W 71 stopniach przez 1 minutę.

7 Szerzenie się zakażeń ASFV w populacji świń i dzików zależy od: system chowu (out door, indoor); szerokości geograficznej; populacji dzików, populacji kleszczy.

8 Sytuacja epizootyczna w zakresie ASF na: Świecie w Europie w Polsce

9 Afryka Wyspy Zielonego Przylądka 2012 Kamerun 2012 Czad 2012 Kenia 2012 Tanzania 2012 Uganda 2012 etc.

10 ASF w Europie (dane historyczne) Ogniska ASF w Europie: Portugalia 1957; zwalczanie do 1999 Hiszpania 1960; zwalczanie do 1995 W roku 1985 przyjęto jednolity program zwalczania likwidacji ASF na Półwyspie Iberyjskim W latach straty dla sektora produkcji świń wyniosły ok. 950 mln USD Sardynia - od 30 lat do dzisiaj.

11 ASF w Europie (dane historyczne) Włochy , (Sardynia 1967 do chwili obecnej), 1983 (północne Włochy, źródło mięso z dzika odstrzelonego na Sardynii) Malta Francja 1964, 1967, 1974 ( wzdłuż granicy z Hiszpanią), 1984 Belgia 1985 Holandia 1986 ZSRR 1977 (Ukraina) Rosja 2007 do chwili obecnej; w latach straty 1 mld USD

12 ASFV występuje endemicznie w Euroazji Lipiec 2007 Gruzja Wrzesień 2007 Armenia Grudzień 2007 Rosja Styczeń 2008 Azerbejdżan Grudzień 2009 Iran Lipiec 2012 Ukraina

13 Sytuacja epizootyczna Występowanie ASF w Federacji Rosyjskiej - enzootyczne W latach w Federacji Rosyjskiej stwierdzono 598 ognisk i przypadków ASF. Przypadki i ogniska ASF w latach na terytorium Federacji Rosyjskiej (źródło: OIE, Rossielchoznadzor, 12.II.2014) Afrykański pomór świń

14 Możliwe drogi przeniesienia Analiza wg władz weterynaryjnych Federacji Rosyjskiej Źródło: Rossielchoznadzor Wg Rossielchoznadzoru ASF może przedostać się na terytorium Unii Europejskiej: 1. drogą północną (Białoruś, kraje bałtyckie, Polskę i Niemcy); 2. drogą południową (przez Ukrainę, Rumunię i Austrię). W ostatnich latach obie drogi zaczęły się realizować. Afrykański pomór świń

15 Ogniska ASF i CSF na Białorusi, (wg. danych oficjalnych)

16 1 ognisko i 1 przypadek ASF na Ukrainie, wg. OIE (poprzednie ognisko VII 2012 r., Zaporoże) r. - rejon staniczno-ługański - dzik (rzeka Derkul, 4 m od granicy z Rosją, 1100 km od granicy Polski) r. - świnie (chlewnia przyzagrodowa, 26 świń, 5 padło)

17 2 przypadki ASF na Litwie; r.

18 POLSKA

19 2 przypadki ASF w Polsce; i r. Grzybowszczyzna, Ozierany Wielkie, Kruszyniany 17.02

20 Pierwszy przypadek Grzybowszczyzna r. (PCR +) Zdj. Dr Nestorowicz 29

21 Szudziałowo, Grzybowszczyzna Dzik, samiec ~ 50 kg Grzybowszczyzna

22 Przypadek drugi, padła locha 3 km od granicy białoruskiej PCR +++ ELISA + Grzybowszczyzna Mało prawdopodobne by przypadki te miały ze sobą związek. ~15 km Ozierany Wielkie

23

24 Wprowadzenie wirusa ASF do Polski Migracja dzików Przypadki wykryto dzięki aktywnemu lab. badaniu dzików. Nigdzie na świecie w ciągu 2 lat ( ) nie przebadano ok dzików. Puławy, czerwca 2013 r.

25 Mimo intensywnych badań dotychczas nie wykazano by ASFV krążył w populacji naszych świń lub dzików. Jest bardzo prawdopodobne, że 2 przypadki ASF to dziki, które przywędrowały do nas z Białorusi.

26 Definicje związane z wystąpieniem ASFV: dziki obszar zakażony od 10 do 15 km. świnie obszar zapowietrzony 3 km; obszar zagrożony + 7 km, obszar (strefa buforowa)?

27 Nowa decyzja ( ) Komisji Europejskiej (DG SANCO) zastępująca kontrowersyjną decyzję 2014/134/ w sprawie środków ochrony zdrowia zwierząt w związku z wystąpieniem ASF w Polsce. Istotne ograniczenie wielkości obszarów; jeszcze bardziej znaczące ograniczenie rygorów w obszarach. Puławy, czerwca 2013 r.

28 Nowa decyzja Obszar buforowy (36 gmin) i obszar zakażony (18 gmin) w aspekcie ASF

29 Pogłowie świń w nowym obszarze zakażonym podlaskie województwo powiat gmina świń stad augustowski Lipsk Płaska augustowski Suma Czarna Białostocka Gródek białostocki Michałowo Supraśl 22 5 Wasilków białostocki Suma sejneński Giby Sejny sejneński Suma Dąbrowa Białostocka Janów Krynki sokólski Kuźnica Nowy Dwór Sidra Sokółka Szudziałowo sokólski Suma Suma końcowa- strefa zakażona

30 Regulacje w obszarze zakażony świnie mogą być przemieszczane po kraju; tuczniki mogą być ubijane w zakładach mięsnych bez żadnych oganiczeń a mięso ( bez specjalnego oznakowania i obróbki termicznej) może trafiać na rynek krajowy i unijny. Warunek, chlewnia spełnia następujące regulacje: Puławy, czerwca 2013 r.

31 Regulacje umożliwiające przemieszczanie świń i mięsa z obszaru zakażonego: świadectwo zdrowia chlewnia wypełnia zasady bioasekuracji; jest pod nadzorem wet.; co najmniej 2 razy/rok jest wizytowana; prowadzone są badania w kierunku ASF zwierząt powyżej 60 dnia życia (liczba badanych zwierząt 10%/95%) lub takie badania wykonane zostaną nie wcześniej niż 2 tygodnie przed wysyłką zwierząt; świnie przez co najmniej 30 dni przed sprzedażą przebywają w chlewni, przez 30 dni nie wprowadzono do chlewni świń z zewnątrz; Po przemieszczeniu prosiąt/warchlaków poza obszar zakażony, w nowym stadzie muszą być poddane 30 dniowej kwarantannie, po tym czasie będą miały status pochodzenia ze strefy wolnej

32 podlaskie Pogłowie świń w nowym obszarze buforowym województwo powiat gmina świń stad augustowski Nowinka Sztabin Augustów Bargłów Kościelny augustowski Suma Choroszcz białostocki Juchnowiec Kościelny Suraż Turośń Kościelna Tykocin Białystok m Dobrzyniewo Duże Zabłudów Białostocki Suma bielski Bielsk Podlaski Orla Wyszki bielski Suma hajnowski Narew Narewka Białowieża 0 0 Czyże Dubicze Cerkiewne Hajnówka hajnowski Suma moniecki Goniądz Jasionówka Jaświły Knyszyn Krypno Mońki moniecki Suma sejneński Krasnopol Puńsk sejneński Suma suwalski Raczki Suwałki Szypliszki suwalski Suma sokólski Suchowola Korycin sokólski suma Suma końcowa- strefa buforowa

33 Regulacje w obszarze buforowym UE; świnie mogą być przemieszczane po kraju i tuczniki mogą być ubijane w zakładach mięsnych bez żadnych ograniczeń a mięso może trafiać na rynek krajowy i unijny. Warunek, chlewnia spełnia następujące regulacje: Puławy, czerwca 2013 r.

34 Regulacje umożliwiające swobodę przemieszczania świń z obszaru buforowego: chlewnia wypełnia zasady bioasekuracji; jest pod nadzorem weterynaryjnym - co najmniej 2 razy w roku jest wizytowana w celu klinicznej oceny stanu zdrowia; przez co najmniej 40 dni przed sprzedażą zwierzęta przebywają w chlewni, przez 30 dni nie wprowadzono do chlewni świń z zewnątrz; świnie przeznaczone do handlu w UE muszą posiadać świadectwo zdrowia Puławy, czerwca 2013 r.

35 Regulacje dotyczące obu obszarów: Intensywny, aktywny monitoring w kierunku ASF wśród dzików padłych i odstrzelonych; Pogłowie dzików utrzymywane na poziomie maksymalnie do 2 osobników na km kwadratowy. Puławy, czerwca 2013 r.

36 ZNACZENIE DZIKÓW W SZERZENIU SIĘ ASF Puławy, czerwca 2013 r.

37 Możliwości przemieszczania się dzików: Według danych EFSA (2014) dziki mogą przemieszczać się na odległość: km, maksymalnie 100 km.

38 Możliwości przemieszczania się dzików: 50% populacji dzików żeruje w promieniu 3-7 km. Samce i lochy z warchlakami mogą przemieszczać się na znacznie większe odległości niż pozostałe osobniki stada.

39 Według najnowszych danych EFSA (2014) Zwiększony odstrzał nie dał pozytywnych efektów w zakresie ograniczenia szerzenia się ASFV i CSF. Wzmożony odstrzał raczej zwiększa niż ogranicza ryzyko szerzenia się ASFV. Dokarmianie dzików zwiększa ryzyko szerzenia się ASFV. Wzrost areału upraw kukurydzy sprzyja rozmnażaniu dzików.

40 Według danych EFSA (2014) Depopulacja dzików nie miała w Europie efektu w zakresie szerzenia się ASFV i CSF; dziki szybko, ponownie zasiedlają zdepopulowane tereny; szybsze rozmnażanie, młoda, bardziej wrażliwa na infekcję populacja.

41 Według danych EFSA: Budowanie ogrodzeń ogranicza możliwość przemieszczania się dzików, pod warunkiem, że podmurówka pod płotem sięga cm w głąb ziemi. Nie ma danych, które uzasadniały by celowość budowy ogrodzenia w celu ograniczenia się ASFV.

42 Według danych EFSA: Brakuje jednoznacznych poglądów na temat postępowania z dzikami w aspekcie ASF. Kontrolowanie populacji i nie wpływanie na behawior dzików wydaje się obecnie właściwym sposobem postępowania. Myśliwi będący hodowcami świń lub lek. wet.- ważny element ryzyka w szerzeniu ASF.

43 DOŚWIADCZENIA ZWIĄZNE ZE ZWALCZANIEM ASF W EUROPIE

44 Belgia

45 Belgia, Flandria 1985 Populacja świń - 2,6 mln, gęstość pigs/km 2 Źródło ASFV wieprzowina przywieziona przez turystów z Hiszpanii Czas od zakażenia do wykrycia ASF około 30 dni Likwidacja ognisk w okresie 3 miesięcy 12 ognisk świń 18 ferm kontaktowych 30 ferm integracyjnych Razem świń ubito i utylizowano Badania serologiczne wokół ognisk ( strefa zakażona) trwały 2,5 miesiąca Zbadano 3008 farm próbek (5-10% próbek ze stada). Wszystkie ograniczenia wycofano po 5,5 miesiącach po likwidacji ostatniego ogniska.

46 Belgia, Flandria 1985 Sposoby rozprzestrzenienia się choroby: 1.Wprowadzenie do stada prosiąt pochodzących z ognisk 4 nowe ogniska 2. Środek transportu 1 nowe ognisko Ludzie: 1. Lekarz weterynarii (nie zmieniane igły) 4 ogniska 2. Integrator 1 ognisko

47

48 Holandia

49 Czas 1986 Dwa ogniska Pierwotne ognisko: źródło ASFV zlewki; Czas od zakażenia do rozpoznania 1,5 miesiąca; Sposób zakażenia drugiego stada lekarz weterynarii; Sposób zwalczania likwidacja obu stad; Dalsze postępowanie; badania serologiczne 54 ferm z obszaru zapoietrzonego fermy w promieniu 15 km; Wszystkie badania przeprowadzono w okresie 5 tygodni po stwierdzeniu drugiego ogniska; po tym wycofano wszystkie restrykcje.

50 PODSUMOWANIE Na podstawie ponad 3500 wyników badań wykonanych w lutym i marcu br. można stwierdzić, że 2 przypadki ASF nie stały się i nie będą już źródłem kolejnych przypadków/ognisk. W Polsce nie ma: epidemii ASF; ognisk ASF; dzików chorych na ASF. W Polsce były: 2 przypadki wykrycia materiału genetycznego ASF, po których nie stwierdzono ani jednego przypadku ASF.

51 PODSUMOWANIE ( optymistyczne) NA PODSTAWIE ANALIZY SYTUACJIEPIZOOTYCZNEJ PRZEBIEGU ASF W KRAJACH EUROPY ZACHODNIEJ I CENTRALNEJ (Holandia, Belgia Francja, Włochy, Litwa, Ukraina, Polska) można wysunąć hipotezę, że wirus ASFV jest mniej zaraźliwy od wirusa pomoru klasycznego świń.

52 DZIĘKUJĘ

53