Szkoła Policji w Katowicach

Transkrypt

1 Szkoła Policji w Katowicach Opis i uŝytkowanie pistoletu P 64 Opracowanie: mł. asp. Aleksandra Kukuła mł. asp. Marek Grzebieluch Zakład Wyszkolenia Specjalnego SZKOŁA POLICJI Wydawnictwo Szkoły Policji w Katowicach 2009

2 Wszelkie prawa zastrzeŝone Szkoła Policji w Katowicach 2009 KsiąŜki nie wolno reprodukować (adaptować) ani w całości, ani w części, niezaleŝnie od zastosowanej techniki (druk, fotografia, komputer, kserograf, fonografia itd.), bez pisemnej zgody Wydawcy. Druk i oprawa: Szkoła Policji w Katowicach 2

3 SPIS TREŚCI 1. Rys historyczny pistoletu P Zmiany w P-64. Odmiany P Podstawowe informacje o P Przeznaczenie i opis części oraz zespołów pistoletu P Rozkładanie i składanie pistoletu P Literatura 23 3

4 4

5 1. Rys historyczny pistoletu P 64 Po umocnieniu się władzy komunistycznej w Polsce, organa bezpieczeństwa i porządku publicznego szykowały się do zmiany swego paramilitarnego charakteru. Częścią tych zmian miało być wyeliminowanie z uzbrojenia funkcjonariuszy broni długiej i maszynowej na rzecz pistoletów. PoniewaŜ w tej nowej formule kaŝdy funkcjonariusz MO i bezpieki miał być uzbrojony w pistolet, potrzeby resortu spraw wewnętrznych w tej dziedzinie były ogromne, dorównywały zapotrzebowaniu wojskowemu. W praktyce działań policyjnych słuŝb mundurowych pistolet stanowi broń przeznaczoną do samoobrony i wymuszania posłuszeństwa. Znaczna część funkcjonariuszy pionów kryminalnych pełniła słuŝbę w ubraniach cywilnych, natomiast broń nosiła w ukryciu. Do tych celów potrzebny był pistolet niewielkich rozmiarów. Resort spraw wewnętrznych i obrony narodowej miały odmienne definicje pojęcia niewielkie rozmiary. Wojskowi chcieli broni bocznej, która nie przeszkadzałaby w wykonywaniu codziennych obowiązków słuŝbowych, ale w razie potrzeby pozwalała na wygodne uŝytkowanie i zapewniała siłę skutecznegośmiertelnego raŝenia, dzięki nabojowi kalibru 9 mm. Milicjanci za najwaŝniejszy wyznacznik uznali moŝliwość ukrycia i skrytego przenoszenia broni. 1 W roku 1955 ZSRR przedstawił nowy, pięcioletni plan rozwoju uzbrojenia sił zbrojnych państw bloku wschodniego, zawierający zapowiedź wprowadzenia nowego naboju pistoletowego 9 mm x 18, oznaczonego indeksem N-181S. Siły zbrojne ZSRR (wojsko i słuŝby milicyjne) przyjęły ten nabój w 1951 roku wraz z nowym pistoletem Makarowa (PM). Amunicja ta miała siłę raŝenia wystarczającą do obezwładnienia trafionego celu, a jednocześnie poziom energetyczny pozwalający konstruować pistolety działające na zasadzie odrzutu zamka swobodnego. 1 W opisywanym czasie większość policji świata po obu stronach śelaznej Kurtyny nosiła pistolety na małe, słabe naboje 7,65 mm Browninga. Ich energię uwaŝano powszechnie za wystarczającą do samoobrony, a ponadto pozwalała ona stworzyć pistolet niewielkich rozmiarów i prosty w budowie za sprawą wykorzystania zasady odrzutu zamka swobodnego. W odróŝnieniu od Czechów z pistoletami vz. 27 i vz. 50, czy funkcjonariuszy policji NRD z kopią Walthera PP, pistoletem , polscy milicjanci byli skazani na noszenie do słuŝby pistoletu TT (popularnie zwanego tetetką), waŝącego około kilograma, zasilanego nabojem 7,62 mm x 25, o zasięgu skutecznego raŝenia niemal 1000 m. Nadmierny zasięg raŝenia i duŝa zdolność penetracji tejŝe amunicji stwarzały powaŝne zagroŝenie dla zdrowia i Ŝycia osób postronnych. 5

6 Rys mm pistolet wz Hegemonistyczna rola ZSRR w podpisanym w 1955 r. Układzie Warszawskim oznaczała, iŝ kraje doń naleŝące będą musiały przyjąć nowo skonstruowany nabój. Destalinizacja, która przetoczyła się po XX Zjeździe KPZR (rok 1956), w całym obozie państw Układu, spowodowała odrodzenie narodowych szkół konstrukcyjnych i powstawanie własnych modeli broni na standaryzowane naboje. Na przełomie lat 1957/58 rozpisano konkurs na nowy pistolet wojskowy, a jego załoŝenia taktyczno - techniczne były następujące: moŝliwość szybkiego przejścia z połoŝenia zabezpieczonego do połoŝenia, w którym moŝna oddać natychmiastowy strzał (czyli mechanizm spustowy z samonapinaczem i łatwym w obsłudze bezpiecznikiem). Ponadto miał on być dogodny w uŝyciu, pewny w działaniu, z odpowiednimi zabezpieczeniami oraz o małej masie i gabarytach. Do konkursu zgłoszone zostały trzy niezaleŝnie od siebie działające zespoły konstrukcyjne, przedstawiające prototypy o róŝnych rozwiązaniach konstrukcyjnych. W Politechnice Warszawskiej Piotr Wilniewczyc i Stanisław Rojek zgłosili do konkursu pistolet WiR wz. 57. W Zakładach Metalowych im. Gen. Karola Świerczewskiego Waltera w Radomiu (czyli Łuczniku), Ryszard Białostocki i Ryszard Chełmicki opracowali prototyp pistoletu noszącego oznaczenie wz. 58. Trzecią grupę stanowili konstruktorzy wojskowi, pracownicy Centralnego Badawczego Poligonu Artyleryjskiego w Zielonce, tj. Witold Czepukajtis, Romuald 6

7 Zimny, Mieczysław Adamczyk, Henryk Adamczyk, Stanisław Kaczmarski i Kazimierz Kowalewski. Opracowując załoŝenia koncepcyjne, projektujący broń wzięli pod uwagę następujące wymagania: - broń miała działać na zasadzie odrzutu zamka swobodnego i powinna być wyposaŝona w mechanizm uderzeniowo-spustowy z kurkiem zewnętrznym, zaopatrzonym w moŝliwość samonapinania; - pistolet powinien mieć wskaźnik załadowania, umoŝliwiający stwierdzenie obecności naboju w komorze nabojowej lufy bez potrzeby odciągania zamka; - konstrukcja powinna umoŝliwiać przeładowanie broni w połoŝeniu zabezpieczonym; - przy małych wymiarach broni naleŝało zapewnić jej dobrą celność na odległość do 50 m; - do produkcji miały być wykorzystane materiały i surowce wyłącznie pochodzenia krajowego. Po ukończeniu prac nad projektem wstępnym i sporządzeniu rysunków zostały wykonane dwa prototypy: model M (6 nabojów, lufa 81 mm) i model W (7 nabojów, lufa 94 mm). W modelu M, pierwszym wyprodukowanym prototypie, w czasie badań wstępnych i strzelań próbnych, pomimo ujawnionych kilku drobnych usterek, broń strzelała celnie i miała dobre skupienie. Usterki te wyeliminowano w modelu W. W tym okresie narodziła się równieŝ nazwa broni Czak stanowiąca skrót pierwszych liter nazwisk twórców (Czepukajtis, Zimny, Adamczyk, Kaczmarski) 2. W 1961 roku komisja konkursowa, w obliczu śmierci konstruktora pistoletu WiR wz. 57 oraz zbyt skomplikowanego konstrukcyjnie wz. 58 z Radomia, podjęła decyzję o wyborze pistoletu Czak. Niestety w tym czasie Rada Naukowo-Techniczna MON złoŝyła wniosek do ministra o rezygnację z prac nad pistoletem. Uznano, iŝ pistolet TT, który wygrał 2 Do zespołu konstrukcyjnego dołączył Jerzy Pyzel, zajmujący się zagadnieniem łańcuchów wymiarowych i tolerancji, kluczowym przy przygotowywaniu produkcji seryjnej pistoletu, jednakŝe jego nazwisko, chociaŝ podane wśród konstruktorów w nagłówku patentu, nie zostało dołączone do nazwy. 7

8 wojnę, jest najlepszy dla potrzeb wojskowych. Wycofanie się wojska z rozwijania Czaka spowodowało, Ŝe cały program znalazł się pod skrzydłami MSW. Ostatecznie zrezygnowano z modelu W, a do dalszego rozwoju skierowano poprawiony i przerobiony na nabój 9x18 prototyp Czaka M 3. Dzięki kolejnym zawirowaniom na szczytach władzy wojskowej, pistolet Czak znowu znalazł się w zainteresowaniu MON. Po przeprowadzonych testach i dopracowaniu konstrukcji pod kątem niezawodności działania i wytrzymałości części, Czak przyjęto w roku 1965 do uzbrojenia wojska i organów porządku publicznego jako etatową broń oficerów, podoficerów i pracowników MSW. Nadano mu oficjalne oznaczenie 9 mm pistolet wzór 1964, w skrócie P-64 i w roku 1966 w Radomiu rozpoczęto seryjną produkcję. 28 lipca 1965 roku konstruktorzy pistoletu zgłosili do Urzędu Patentowego PRL swoje dzieło i uzyskali patent polski nr 54822, opublikowany 28 lutego 1968 roku. Patent ten zastrzega jedynie konstrukcję wyłącznika. Pierwsze partie P-64 z produkcji seryjnej trafiły do MSW, które w latach było ich głównym odbiorcą. Znacznie mniejsze parte skierowano do jednostek wojskowych, gdzie na większą skalę typ ten zaczął się pojawiać od roku W roku 1963 w Radomiu wyprodukowano serię informacyjną pistoletu. Broń nosiła nazwę Czak, ale nie rozróŝniano juŝ wariantów. Nazwa została wygrawerowana po lewej stronie zamka. Numery seryjne egzemplarzy z serii informacyjnej miały prefiks PP - Pistolet Prototypowy. 4 Wśród pierwszych odbiorców wojskowych była m. in. 6 Pomorska Dywizja Powietrzno-Desantowa. W sierpniu 1968 roku w ramach akcji Dunaj, to jest okupacji Czechosłowacji, Dywizja ruszyła do boju z 335 sztukami pistoletu P-64. 8

9 2. Zmiany w P-64. Odmiany P-64 5 Po początkowej euforii uŝytkowników, P-64 zaczął ujawniać swoje wady, w tym m. in.: silny odrzut broni, krótką rękojeść, zawodność w postaci zacięć, małą zasobność magazynka broni. Sam sposób produkcji pistoletu prowadzony metodą wiórową, pracochłonną i materiałochłonną, powodował duŝy koszt jego zakupu. JuŜ w 1972 roku rozpoczęły się prace nad nowymi modelami pistoletu wojskowego, które doprowadziły do powstania prototypu P-75 z plastykowym szkieletem i dwurzędowym magazynkiem. Pomysł ten jednak porzucono na rzecz konstrukcji zwanej P-83 Wanad. Do roku 1977 trwała produkcja podstawowego wariantu P-64 w liczbie 190 tys. jednostek. JuŜ w 1971 roku, po serii przypadkowych odpaleń z P-64 wczesnej produkcji, doszło do zmiany konstrukcji kurka i szyny spustowej. Zmieniono wówczas kształt i kąt podcięcia zęba zabezpieczającego, obniŝając punkt, w którym zaczep uruchamiał kurek. Zmodyfikowany kurek oznaczany był od roku 1972 wybijaną na lewym boku literą A. Natomiast w roku 1973 dokonano kolejnych zmian mechanizmu spustowego i ponownie zmieniono kurek, nadając jego główce kształt trójkątny. W połowie lat 70. w Radomiu ruszyła realizacja projektu Safloryt, w ramach którego skonstruowano tłumik do P-64 i pistoletu maszynowego PM-63. Rezultaty przeprowadzonych testów nie były jednak zadowalające, tłumik do P-64 okazał się mało skuteczny, gdyŝ z powodu krótkiej lufy część gazów uchodziła przez okno wyrzutowe. P-64 miał równieŝ odmianę luksusową, nagrodową. Była to wersja polerowana i pokryta błyszczącą oksydą, a na lewym boku zamka nosiła wygrawerowany autograf marszałka Mariana Spychalskiego, ministra obrony narodowej w rządzie Józefa 5 Podczas początkowych testów pistoletu uŝyto naboju 9 mm Browning, gdyŝ nabój Makarow był amunicją deficytową. Podsunęło to konstruktorom myśl, aby skonstruować, obok przedmiotowego P-64, jego wariant eksportowy, strzelający właśnie nabojami 7, 65 mm Browninga i 9 mm krótkim. Pierwszy wariant pozostał projektem, a drugi doczekał się partii prototypowej w 1967 roku. Pistolet ten nosi na zamku oznaczenie B9mm P-64 i numery seryjne z prefiksem PB, ma on szkielet będący nawiązaniem do Czaka W (dłuŝszy magazynek o jeden nabój, a przez to dłuŝszy chwyt). 9

10 Cyrankiewicza. Broń stanowiła nagrodę ministra dla prymusów akademii wojskowych. Pistolet P-64 wytwarzany był równieŝ w wersji szkolnej, pozbawionej cech bojowych, przeznaczonej do nauki rozkładania i obsługi broni. Pistolety te miały w komorze nabojowej wyfrezowany owalny otwór, skróconą iglicę, czerwone pasy na okładzinach chwytu broni. Początkowo broń szkolną tworzono z egzemplarzy zuŝytych, niepotrzebnych prototypów. Na przełomie lat 60. i 70. pojawiły się egzemplarze, które od początku produkowano jako broń szkolną. Miały one wygrawerowany na zamku napis SZKOLNY (od pistolet szkolny ), który w ostatnim okresie produkcji ustąpił miejsca napisowi SZKOLNA (od broń szkolna ). P-64 produkowano równieŝ w formie przekroju, dzięki któremu moŝna obserwować działające mechanizmy i poszczególne części broni. Przekroje wykorzystywane są dla celów szkoleniowych. Na początku lat 90. powstał kolejny wariant P-64 G, pistolet gazowy na nabój PA. Realizację tego prototypu zarzucono jednak po wprowadzeniu przez Zakład w Radomiu do oferty P-83 G. 10

11 Rys. 2. Pistolet P-64 szkolny Rys. 3. Pistolet P-64 przekrój 11

12 3. Podstawowe informacje o P-64 9 mm pistolet wz jest bronią osobistą, samopowtarzalną; słuŝy do walki na krótkich odległościach (do 50 m) oraz do samoobrony. Broń samopowtarzalna to broń, w której praca gazów prochowych przygotowuje następny wystrzał tak, Ŝe oddanie go wymaga od strzelca jedynie ponownego ściągnięcia języka spustowego 6. D a n e t a k t y c z n o - t e c h n i c z n e p i s t o l e t u : 1. Kaliber broni 9 mm 2. CięŜar pistoletu 620 g 3. Liczba gwintów 4 4. Długość skoku gwintu 240 mm 5. Długość przewodu lufy 84,6 mm 6. Praktyczna szybkostrzelność 6 strz/8-12 sek. 7. Nabój zasilający 9x18 Makarow 8. RaŜenie obezwładniające pocisku około 300 m 9. Prędkość wylotowa pocisku Około 310 m/sek. 10. Energia wylotowa pocisku 29 kgm 11. Pojemność magazynka 6 nabojów 12. Przyrządy celownicze wyregulowane na 25 m 13. CięŜar naboju 9,7 g 14. CięŜar pocisku 6,0 g 15. Mechanizm uderzeniowo-spustowy SA/DA Pistolet składa się następujących podstawowych części i zespołów: - szkieletu z lufą, - zamka, - spręŝyny powrotnej, - magazynka. 6 Klasyfikacja broni automatycznej według stopnia zautomatyzowania zawarta w publikacji Stanisława Kochańskiego, Automatyczna broń strzelecka, Warszawa 1991, s

13 Rys. 4. Podstawowe części pistoletu P-64 KaŜdy pistolet jest wyposaŝony w futerał, wycior i magazynek zapasowy. Rys. 5. Komplet wyposaŝenia do pistoletu P-64 13

14 Zasada działania pistoletu P-64 polega na wykorzystaniu energii odrzutu swobodnego zamka. W układzie tym lufa jest nieruchoma, zamek 7 zaś jest jednoczęściowy. Przewód lufy nie jest zaryglowany, a jedynie zamknięty zamkiem, dociśniętym do czoła lufy siłą spręŝyny powrotnej. Po odpaleniu naboju gazy prochowe naciskają na dno łuski, łuska naciska na zamek i odrzuca go do tyłu. Cofający się zamek wyciąga i wyrzuca łuskę, ściska spręŝynę powrotną i napina kurek. SpręŜyna powrotna pochłania energię kinetyczną zamka i zamienia ją na energię potencjalną spręŝyny. Zamek w ruchu wstecznym zostaje wyhamowany całkowicie przez spręŝynę powrotną. JeŜeli zaś nie zostałby wyhamowany całkowicie, wówczas uderza w zderzak. Następnie ściśnięta spręŝyna rozpręŝa się i powoduje ruch powrotny zamka do połoŝenia wyjściowego, zamykającego wlot lufy. W ruchu powrotnym, zamek wybiera kolejny nabój z magazynka i wprowadza go do komory nabojowej. Po wystrzeleniu wszystkich nabojów z magazynka zamek zatrzymuje się na wyrzutniku i pozostaje w tylnym połoŝeniu. Bezpieczeństwo w obchodzeniu się z pistoletem zapewnia, umieszczony z lewej strony zamka, bezpiecznik skrzydełkowy ryglujący iglicę i przesuwający wyłącznik. 7 Masa zamka swobodnego powinna być na tyle duŝa, aby podczas działania gazów prochowych uniemoŝliwiała nadmierne wysunięcie się łuski z komory nabojowej i zapobiegła tym samym ewentualnemu rozerwaniu się łuski. Natomiast energia kinetyczna zamka powinna być wystarczająca do wykonania wszystkich prac związanych z przeładowaniem broni. Z drugiej strony zarówno masa zamka, jak i prędkość jego ruchu są ograniczone ze względów wytrzymałościowych i eksploatacyjnych, a ich wartości zaleŝą od masy całkowitej broni, szybkostrzelności czy celności. Dlatego teŝ układ z zamkiem swobodnym znajduje zastosowanie przede wszystkim w broniach strzelających nabojami o małej energii kinetycznej pocisków, to znaczy w broniach strzelających nabojami pistoletowymi. Stosuje się go równieŝ do pistoletów maszynowych, przykład PM-98 Glauberyt. Jak wskazuje Stanisław Kochański wadą broni z zamkiem swobodnym, występującą głównie w pistoletach maszynowych, jest moŝliwość oddania przypadkowego strzału. Jeśli cięŝki zamek pistoletu maszynowego, znajdujący się w połoŝeniu przednim pozostawimy niezabezpieczony, wówczas przy przypadkowym uderzeniu kolbą o ziemię lub uderzeniu, na przykład dłonią w kolbę, zamek pod wpływem bezwładności przemieści się w kierunku kolby i ugnie spręŝynę uderzeniowo-powrotną (lub spręŝyny - przyp. autora). JeŜeli uderzenie będzie tak silne, Ŝe zamek cofnie się poza gniazdo załadowanego magazynka, to w drodze powrotnej, popychany ściśniętą spręŝyną, moŝe wybrać nabój ze szczęk magazynka, wprowadzić go do komory nabojowej i odpalić. Z tych względów wymaga się, aby pistolety maszynowe miały urządzenie zabezpieczające zamek w przednim połoŝeniu i aby podczas przenoszenia broni bezpiecznik ten był włączony. TamŜe, s

15 4. Przeznaczenie i opis części oraz zespołów pistoletu P-64 S z k i e l e t z l u f ą Rys. 6. Szkielet z lufą Szkielet wraz z lufą składa się z następujących elementów: - lufa, - szkielet, - kabłąk, - zatrzask magazynka, - kurek i jego zespół, - zaczep kurka» szyna spustowa, - wyrzutnik, - język spustowy, - nakładki. LUFA - ma wewnątrz przewód gwintowany z czterema bruzdami i polami prawoskrętnymi. Kaliber przewodu lufy wynosi 9 mm. Kaliber jest to średnica lufy mierzona między dwoma przeciwległymi polami lufy. W tylnej części lufy znajduje 15

16 się komora nabojowa. W celu wzmocnienia ścianek komory nabojowej tylna część lufy jest zgrubiona. SZKIELET - stanowi jedną całość z uchwytem. SłuŜy on do połączenia wszystkich mechanizmów i części pistoletu. U góry znajduje się obsada, w którą jest wstawiona i zakołkowana lufa. W szkielecie jest osadzony wyłącznik, którego zadaniem jest zabezpieczenie pistoletu przed przedwczesnym strzałem 8 i rozłączeniem szyny spustowej z zaczepem kurka po zabezpieczeniu pistoletu. Spełnia równieŝ rolę przerywacza; powoduje po strzale konieczność naciśnięcia spustu, w celu odpalenia kolejnego naboju. Dolna część pistoletu czyli chwyt ma przykryte boczne wycięcia nakładkami zmniejszającymi cięŝar pistoletu. W górnej części znajdują się szyny prowadnic, które łączą szkielet z zamkiem. W dolnej części szkieletu znajduje się zatrzask magazynka. NAKŁADKI - słuŝą do osłony wnętrza chwytu przed zanieczyszczeniami oraz do wygodnego trzymania pistoletu. KABŁĄK - słuŝy za osłonę spustu, amortyzuje częściowo odrzut zamka oraz łączy szkielet wraz z zamkiem. Kabłąk w górnym połoŝeniu jest utrzymany przez spręŝynę, która poprzez Ŝerdź naciska na jego krótsze ramię. ZATRZASK MAGAZYNKA - jest osadzony na osi, co pozwala wyjąć magazynek z komory magazynka. Zatrzask jest utrzymywany w swym normalnym połoŝeniu przez spręŝynę kurka. KUREK I JEGO ZESPÓŁ - zespół kurka słuŝy do odpalenia naboju z pistoletu. Wchodzi on w skład mechanizmu spustowo - uderzeniowego z samonapinaczem 8 Strzał przedwczesny mógłby nastąpić wówczas, gdyby odpalenie naboju było moŝliwe w trakcie dosyłania go do komory nabojowej. Urządzenie zabezpieczające przed przedwczesnym wystrzałem umoŝliwia zwolnienie kurka dopiero wówczas, gdy zamek znajduje się w połoŝeniu, w którym nabój jest tak daleko wprowadzony do komory nabojowej, Ŝe moŝe być bezpiecznie odpalony. M. Adamczyk, Pistolet P-64, s

17 kurka, tzn. Ŝe pozwala przez naciskanie spustu napiąć kurek, a następnie w ciągu dalszej drogi spustu zwolnić go, powodując strzał. Samonapinanie pozwala na ponowne uderzenie iglicy w spłonkę w razie niewypału, za pomocą kolejnego pociągnięcia spustu. Kurek słuŝy do nadania energicznego ruchu iglicy. ZACZEP KURKA - słuŝy do utrzymania kurka w stanie napiętym. Górne ramię zaczepu kurka podpiera spręŝyna zaczepu osadzona na Ŝerdzi. SZYNA SPUSTOWA - słuŝy do wyzębiania kurka z zaczepem kurka. WYRZUTNIK - słuŝy do wyrzucania łusek, do zatrzymania zamka w tylnym połoŝeniu. Znajduje się na nim: ząb wyrzucający łuski, ząb współpracujący z donośnikiem magazynka, ścianka zatrzymująca zamek w tylnym połoŝeniu. Rys. 7. PołoŜenie części po wystrzeleniu ostatniego naboju 17

18 Rys. 8. PołoŜenie części podczas wyrzucania łuski naboju JĘZYK SPUSTOWY - spust wraz z szyną spustową słuŝy do zwolnienia kurka z zaczepu kurka. W przednim połoŝeniu spust utrzymany jest przez spręŝynę. Spust osadzony jest w szkielecie na osi. Z a m e k ZAMEK - połączony ze szkieletem za pomocą prowadnic mieści w sobie: - trzon zamkowy, - iglicę, - wskaźnik naboju, - zespół wyciągu, - bezpiecznik, - przyrządy celownicze. TRZON ZAMKOWY - posiada u góry muszkę do celowania, gniazda na celownik. Górna powierzchnia zamka i części boczne są radełkowane, posiada wycięcia do umieszczenia zespołu wyciągu. Z prawej strony trzonu zamkowego znajduje się okno wyrzucania łusek. Z lewej strony wyŝłobienia, bezpiecznik. Z przodu łoŝysko spręŝyny powrotnej, z tyłu 18

19 wycięcie dla kurka. Wewnątrz trzonu znajduje się iglica, wskaźnik naboju, zespół wyciągu i bezpiecznik. IGLICA - słuŝy do zbijania spłonki, działa na spłonkę bezpośrednio. W tylnym połoŝeniu iglicę utrzymuje spręŝyna. WSKAŹNIK NABOJU - znajduje się w zamku przed iglicą. Gdy zamek dochodzi do przedniego połoŝenia, tylny koniec wskaźnika opiera się o łuskę i wysuwa się z tylnej części zamka, wskazując tym samym obecność naboju w komorze nabojowej. ZESPÓŁ WYCIĄGU - słuŝy do wyciągnięcia łusek i naboi z komory nabojowej przy cofaniu się zamka do tyłu. Jest on umieszczony w podłuŝnym wycięciu z prawej strony zamka. W skład wyciągu wchodzi: - Ŝerdź wyciągu, - spręŝyna, - wyciąg. BEZPIECZNIK - słuŝy do zabezpieczania pistoletu przed przypadkowym strzałem. Obrócenie bezpiecznika o pewien kąt za pomocą skrzydełka powoduje zaryglowanie iglicy, osłonięcie iglicy specjalnymi występami, jednocześnie wyłączenie szyny spustowej i zwolnienie kurka w połoŝenie przednie, jeŝeli znajdował się w połoŝeniu tylnym. PRZYRZĄDY CELOWNICZE - wyregulowane są na odległość 25 m. Umieszczone i wyregulowane na stałe. S p r ę Ŝ y n a p o w r o t n a Przesuwa zamek do połoŝenia przedniego po strzale. Ostatni zwój jednego końca spręŝyny ma mniejszą średnicę w porównaniu z pozostałymi zwojami. Podczas 19

20 składania pistoletu tym właśnie zwojem nakłada się spręŝynę na lufę, aby zapewnić jej pewne osadzenie. SpręŜyna nałoŝona na lufę mieści się razem z nią w komorze zamka. M a g a z y n e k MAGAZYNEK - słuŝy do pomieszczenia w nim 6 naboi. Składa się z: - pudełka wraz ze szczękami i występem do zaczepu magazynka, - donośnika, - spręŝyny magazynka, - denka z kopytkiem. PUDEŁKO MAGAZYNKA - górne krawędzie bocznych ścianek magazynka są zagięte do wewnątrz. SłuŜą do utrzymania donośnika, naboi (szczęki). W bocznych ściankach mają podłuŝne wycięcia do sprawdzenia liczby naboi. Dolne krawędzie wygięte są na zewnątrz i słuŝą do połączenia z dnem. Na bocznej ścianie znajduje się występ zatrzasku magazynka. DONOŚNIK - słuŝy do donoszenia naboi z magazynka. Donośnik z nabojami jest podnoszony do góry przez spręŝynę magazynka. SPRĘśYNA MAGAZYNKA - słuŝy do dosyłania naboi przez donośnik. DENKO Z KOPYTKIEM - nasuwa się na dolne wygięte krawędzie pudełka magazynka. Na denko nałoŝone jest kopytko, które udogadnia uchwycenie pistoletu i umoŝliwia oparcie o nie małego palca. 20

21 Rys. 9. Przekrój P-64 1) lufa, 2) muszka, 3) spręŝyna powrotna, 4) kołek, 5) nabój, 6) spręŝyna iglicy, 7) iglica, 8) zamek, 9) celownik, 10) bezpiecznik, 11) wskaźnik naboju, 12) spręŝyna zaczepu kurka, 13) wyłącznik, 14) kurek, 15) oś kurka, 16) zaczep kurka, 17) szyna spustowa, 18) Ŝerdź spręŝyny kurka, 19) spręŝyna kurka, 20) zatrzask magazynka, 21) magazynek, 22) kopytko, 23) spręŝyna magazynka, 24) donośnik, 25) szkielet pistoletu, 26) Ŝerdź spręŝyny kabłąka, 27) spręŝyna kabłąka, 28) język spustowy, 29) spręŝyna języka spustowego, 30) kabłąk. 21

22 5. Rozkładanie i składanie pistoletu P-64 Pistolet P-64 rozkłada się na zasadnicze zespoły i części w następujący sposób: - trzymając chwyt pistoletu w prawej dłoni, naciska się kciukiem lewej ręki na zatrzask magazynka, po czym magazynek wyjmuje się z chwytu, - sprawdza się, czy broń nie jest nabita: w tym celu, po odbezpieczeniu, odciąga się zamek w tylne połoŝenie, - upewnia się wzrokowo przez okienko w zamku, czy komora nabojowa jest pusta oraz oddaje się tzw. strzał kontrolny (sprawdzenie P-64 naleŝy poprzedzić określeniem połoŝenia wskaźnika obecności naboju w komorze nabojowej), - palcami lewej ręki kabłąk odchyla się w dolne połoŝenie, po czym zaczepia się go górnym fragmentem o szkielet broni, - równieŝ palcami lewej ręki odciąga się zamek w tylne połoŝenie, po czym unosi się jego tylną część w pewien kąt do góry, a następnie przemieszcza do przodu i odłącza od chwytu, - ruchem skrętnym ściąga się spręŝynę powrotną z lufy. Składanie pistoletu przeprowadza się w porządku odwrotnym do czynności rozkładania. KaŜdorazowo po złoŝeniu pistoletu, przed podłączeniem magazynka, naleŝy sprawdzić prawidłowość współdziałania podstawowych zespołów broni. W tym celu naleŝy kilkakrotnie odciągnąć i puścić zamek, a następnie zwolnić kurek. Podłączenie magazynka jest ostatnią czynnością. Trzeba zawsze pamiętać, Ŝe praktyka bezpiecznego i prawidłowego posługiwania się bronią wymaga od uŝytkownika wypracowania stałego nawyku sprawdzania stanu komory nabojowej, w szczególności niezwłocznie po kaŝdorazowym wzięciu pistoletu do ręki. 22

23 LITERATURA 1. Mieczysław Adamczyk, Pistolet P-64, Typy Broni i Uzbrojenia, Wydawnictwo MON, Warszawa Waldemar Ciechanowicz, Lech Pellowski, Od Naganta do Czaka, Słupsk Instrukcja 9 mm pistolet wz Opis i uŝytkowanie. Sposoby i zasady strzelania, Wydawnictwo MON, Warszawa Stanisław Kochański, Automatyczna broń strzelecka, Wydawnictwo Czasopism i KsiąŜek Technicznych Sigma Not, Warszawa Stanisław Kochański, Broń strzelecka lat osiemdziesiątych, Wydawnictwo MON, Warszawa Leszek Erenfeicht, Zbigniew Gwóźdź, Gdzie kucharek sześć...czyli P-64, Strzał 2005, nr Andrzej Subocz, Polska broń krótka, Broń 2000, nr Andrzej Subocz, Polska broń krótka cz II, Broń 2000, nr Lucjan Zawodny, 9 mm pistolet wz (P-64,Czak), Strzał 2004, nr