Komisja nadzoru publicznego i komitety audytu nowymi organami zapewnienia jakości zbadanych sprawozdań finansowych

Transkrypt

1 - bited. - bited. - bited. - This copy is for persona ZESZYTY TEORETYCZNE RACHUNKOWOŚCI, tom 56 (112), Warszawa 2010 Komisja nadzoru publicznego i komitety audytu nowymi organami zapewnienia jakości zbadanych sprawozdań finansowych Wprowadzenie Kazimierz Sawicki W obecnych warunkach turbulencji i coraz bardziej globalnej gospodarki rynkowej upadłość i likwidację licznych jednostek uznaje się wprawdzie za zjawisko normalne, to jednak przedmiotem szczególnego zainteresowania i niepokoju społecznego są bankructwa dużych jednostek (koncernów, holdingów, banków), które sporządzały i publikowały fałszowane sprawozdania finansowe. Wydanie przez firmy audytorskie pozytywnych opinii o tych sprawozdaniach powodowało zarówno znaczne szkody gospodarcze i finansowe, jak też podważało zaufanie społeczne do wiarygodności informacji zawartych w tych sprawozdaniach, a tym samym do rzetelności usług świadczonych przez biegłych rewidentów, którzy te sprawozdania badali i atestowali. W dążeniu do uniknięcia w przyszłości, zapoczątkowanych bankructwami Enronu i innych dużych organizacji gospodarczych (WorldCom, Medco, Xerox, Palmalat, Ahold), takich wysoce niekorzystnych sytuacji zarówno dla poszczególnych podmiotów, jak i części lub całej gospodarki światowej, podjęto i nadal podejmuje się różnego rodzaju działania. Dotyczą one wydawania nowych przepisów prawa, doskonalenia standardów rachunkowości i rewizji, zwiększenia przydatności kontroli i audytu wewnętrznego, przestrzegania norm etycznych, powoływania organów nadzoru publicznego nad firmami audytorskimi. Celem artykułu jest przedstawienie zmian prawnych i organizacyjnych zmierzających do niedopuszczenia lub co najmniej ograniczenia w przyszłości negatywnych skutków spowodowanych oszukańczą sprawozdawczością Prof. dr hab. Kazimierz Sawicki, Uniwersytet Szczeciński, Instytut Rachunkowości, ksaw@wneiz.pl 185

2 - bited. - bited. - bited. - This copy is for persona finansową i bankructwem dużych spółek giełdowych, a także sformułowanie uwag i wniosków odnośnie do Dyrektywy 2006/43/WE 1 i nowej ustawy o audytingu 2 w części dotyczącej powołania organu nadzoru publicznego i komitetów audytu. 1. Charakterystyka Dyrektywy 2006/43/WE w aspekcie badania jednostkowych i skonsolidowanych sprawozdań finansowych Zakres podmiotowy i przedmiotowy nowej dyrektywy Unii Europejskiej, ujęty w 55 artykułach, jest bardzo szeroki. Obejmuje on w szczególności: 1) zatwierdzenie, ustawiczne doskonalenie i wzajemne uznawanie kompetencji biegłych rewidentów i firm audytorskich, 2) prowadzenie rejestru publicznego biegłych rewidentów i firm audytorskich 3, 3) zapewnienie stosowania zasad etyki zawodowej, niezależności, obiektywizmu, poufności i tajemnicy zawodowej, 4) obowiązek prowadzenia badań ustawowych zgodnie ze standardami rewizji finansowej i sporządzania sprawozdań z przeprowadzonych czynności, 5) obligatoryjne objęcie wszystkich biegłych rewidentów i firm audytorskich systemem zapewnienia jakości, 6) zapewnienie istnienia skutecznych systemów dochodzeń i sankcji służących wykrywaniu, korygowaniu i zapobieganiu nieodpowiedniemu wykonywaniu badania ustawowego sprawozdań finansowych, 7) organizację systemu nadzoru publicznego i rozwiązania regulacyjne między państwami członkowskimi Wspólnoty Europejskiej, 8) zasady wyboru, regulacji i zwolnienia biegłych rewidentów i firm audytorskich z prowadzenia rewizji finansowej, 1 Użyta w artykule skrótowa nazwa Dyrektywa 2006/43/WE oznacza Dyrektywę 2006/43/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 17 maja 2006 r. w sprawie ustawowych badań rocznych i skonsolidowanych sprawozdań finansowych, zmieniającą dyrektywę Rady 78/660/EWG i 83/349/EWG oraz uchylającą dyrektywę Rady 84/253/EWG. 2 Określenie ustawa o auditingu jest również skrótem pełnej nazwy: Ustawa z dnia 7 maja 2009 r. o biegłych rewidentach i ich samorządzie, podmiotach uprawnionych do badania sprawozdań finansowych oraz o nadzorze publicznym. 3 W Polsce stosuje się oddzielne rejestry biegłych rewidentów (osób fizycznych) i listę podmiotów uprawnionych do badania sprawozdań finansowych (firm audytorskich). 186

3 - bited. - bited. - bited. - This copy is for persona 9) przepisy szczególne dotyczące badania ustawowego sprawozdań finansowych jednostek interesu publicznego 4. Warto zaznaczyć, że nowa dyrektywa Unii Europejskiej jest w znacznej części oparta na rozwiązaniach amerykańskich. Uwzględnia kilkuletnie doświadczenie USA, które pierwsze zareagowały na oszustwa skutkujące bankructwem Enronu i innych dużych spółek giełdowych; uchwaliły 30 czerwca 2003 r. ustawę Sarbanesa Oxleya (Sarbones Oxley Act); powołały Radę Nadzoru nad Rachunkowością Spółek Publicznych (Public Companies Accounting Board) oraz wprowadziły nowe szczególne rozwiązania w zakresie rachunkowości i audytingu (Smejda, 2004). Spośród szerokiego zakresu Dyrektywy 2006/43/UE na uwagę zasługują zagadnienia uprzednio wymienione w punktach 5, 6, 7 i 9. W myśl nowej dyrektywy, wszyscy biegli rewidenci i firmy audytorskie podlegają nadzorowi publicznemu, czego celem jest zbudowanie rynku wewnętrznego Unii Europejskiej dla działalności gospodarczej (z wyjątkiem rynku kapitałowego), a to wymaga wysokiej jakości pracy wszystkich biegłych rewidentów, niezależnie od wielkości podmiotu, dla którego pracują. Każde państwo członkowskie może zorganizować system nadzoru publicznego zgodnie ze swoim ustawodawstwem krajowym i tradycyjnym w sposób umożliwiający osiągnięcie największej efektywności i zapewniający skuteczną współpracę między członkami Wspólnoty. Wykorzystując możliwości różnicowania organizacji nadzoru publicznego, powołano we Francji Wysoką Radę (ang. Higt Council of Statuory Audit H3C), która jest niezależnym organem administracyjnym związanym z Ministerstwem Sprawiedliwości. W skład 13 osobowej Wysokiej Rady, powołanej na okres 6 lat, wchodzi 3 biegłych rewidentów, 1 przedstawiciel środowiska akademickiego (Guillebert, Audas, 2007). W Niemczech powołano Komisję ds. Nadzoru nad Biegłymi Rewidentami (ang. Auditor Oversight Commission, ADC), a jej członków powołuje Federalne Ministerstwo Gospodarki i Technologii (Leners, 2007). W 12 państwach, które zostały najpóźniej przyjęte do Unii Europejskiej, członków organu nadzoru publicznego najczęściej nominuje minister finansów. W odróżnieniu od poprzedniej Ósmej Dyrektywy EWG, drugim novum w powołanej dyrektywie jest wyodrębnienie jednostek interesu publicznego 5 i obligatoryjne utworzenie w nich komitetów audytu, a także poświęcenie odrębnego rozdziału dotyczącego szczególnych regulacji w zakresie badania usta- 4 Przez pojęcie jednostka interesu publicznego rozumie się jednostki podlegające prawu Państwa Członkowskiego, których zbywalne papiery wartościowe są dopuszczone do obrotu na rynku regulowanym któregokolwiek z Państw Członkowskich, instytucje kredytowe oraz zakłady ubezpieczeń. Państwa Członkowskie mogą ponadto wyznaczyć inne jednostki interesu publicznego, np. jednostki o doniosłym znaczeniu publicznym ze względu na charakter prowadzonej działalności, ich wielkość lub ilość zatrudnionych pracowników (Dyrektywa, 2006, art. 2, pkt 13). 5 Nazywanych w polskiej ustawie o audytingu jednostkami zainteresowania publicznego. 187

4 - bited. - bited. - bited. - This copy is for persona wowego jednostek interesu publicznego (Dyrektywa 2006/43/WE, rozdział X). Analogicznie jak w przypadku organu nadzoru publicznego, rozdział dziesiąty dyrektywy zawiera ogólne wymagania, pozostawiając rozwiązania szczegółowe do decyzji władz Państw Członkowskich. Mogą one również zwolnić jednostki interesu publicznego, biegłych rewidentów i firmy audytorskie z niektórych obowiązków określonych w dyrektywie, np. Państwo Członkowskie może: nie wymagać od firm audytorskich przeprowadzających badania ustawowe sprawozdań finansowych jednostki interesu publicznego, aby na swojej stronie internetowej publikowały wykaz jednostek interesu publicznego, dla których dana firma audytorska przeprowadzała badania ustawowe w poprzednim roku obrotowym, po spełnieniu określonych wymogów zezwolić, aby w jednostkach interesu publicznego funkcje przydzielone komitetowi ds. audytu wykonywał organ administracyjny lub nadzorczy jako całość, zwolnić jednostkę interesu publicznego z obowiązku posiadania komitetu ds. audytu, jeżeli dana jednostka spełnia warunki określone w dyrektywie. Pomijając omówienie różnych rozwiązań przyjętych przez niektóre Państwa Członkowskie, istotne znaczenie mają przepisy polskiego prawodawstwa, przedstawione w następnym punkcie artykułu. 2. Wprowadzenie Dyrektywy 2006/43/WE w zakresie nadzoru publicznego i komitetów audytu do polskiego prawa Jak wspomniano uprzednio, w celu zapewnienia prawidłowej kontroli nad biegłymi rewidentami i firmami audytorskimi, nowa Dyrektywa zobowiązała Rzeczpospolitą Polską do zorganizowania skutecznego systemu nadzoru publicznego. Wykonując ten obowiązek utworzono Komisję Nadzoru Audytowego i określono ustawowe jej zadania, które zawiera tabela 1. Warto zwrócić uwagę, że zadaniem Komisji Nadzoru Audytowego jest również nadzór publiczny nad działalnością samorządu biegłych rewidentów, w tym prawo zatwierdzania określonych uchwał organów Krajowej Izby Biegłych Rewidentów. Organ nadzoru publicznego jest ponadto uprawniony do zaskarżania do sądu administracyjnego tych uchwał organów Izby, które nie podlegają zatwierdzeniu przez Komisję, jednak naruszają przepisy prawa lub godzą w interes publiczny, albo mają tylko znamiona pomyłki lub błędu. 188

5 - bited. - bited. - bited. - This copy is for persona Tabela 1. Zadania Komisji Nadzoru Audytowego Lp. Zadania Komisji Objaśnienia i uwagi 1. Zatwierdzanie uchwał organów Krajowej Izby Biegłych Rewidentów 2. Zatwierdzanie rocznych planów kontroli, sporządzanych przez Krajową Komisję Nadzoru 3. Przeprowadzanie kontroli oraz uczestniczenie w kontrolach określonych w art. 26 ust. 3 ustawy o audytingu 4. Rejestrowanie biegłych rewidentów i firm audytorskich 5. Zaskarżanie do sądu administracyjnego uchwał organów Krajowej Izby Biegłych Rewidentów niepodlegających zatwierdzeniu 6. Rozpatrywanie odwołań od uchwał organów Krajowej Izby Biegłych Rewidentów 7. Przeprowadzanie kontroli dokumentacji Krajowej Rady Biegłych Rewidentów 8. Zatwierdzanie kandydatów na kontrolerów przed ich zatrudnieniem oraz kontrolerów wyznaczonych do poszczególnych kontroli 9. Prowadzenie współpracy międzynarodowej 10. Wykonywanie innych zadań i innych czynności Źródło: (Ustawa, 2009, art. 64 ust. 1). Dotyczy przypadków określonych w ustawie Dotyczy biegłych rewidentów i firm audytorskich wykonujących czynności rewizji finansowej w jednostkach zainteresowania publicznego Dotyczy kontroli przeprowadzonych przez Krajową Komisję Nadzoru w firmach audytorskich: 1) wykonujących czynności rewizji finansowej w jednostkach zainteresowania publicznego nie rzadziej niż raz na 3 lata 2) pozostałych nie rzadziej niż raz na 6 lat Dotyczy osób i firm z państw trzecich (państw członkowskich Unii Europejskiej i Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu EFTA) Dotyczy uchwał, które naruszają przepisy prawa lub godzą w interes publiczny lub mają znamiona pomyłki lub błędu w terminie 30 dni od dnia doręczenia uchwał Dotyczy uchwał, do których stosuje się przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego Dotyczy dokumentacji na podstawie której zostały podjęte uchwały w sprawie wpisu biegłych rewidentów do rejestru lub wpisu firm audytorskich na listę Dotyczy czynności rewizji finansowej w jednostkach zainteresowania publicznego Dotyczy w szczególności współpracy z Komisją Europejską, z organami nadzoru z innych państw Unii Europejskiej oraz państw trzecich Dotyczy innych zadań określonych w ustawie oraz innych czynności niezbędnych do prawidłowej realizacji tych zadań Członkami Komisji Nadzoru Audytowego są osoby o nieposzlakowanej opinii, cieszące się autorytetem, posiadające wiedzę i doświadczenie w zakresie 189

6 - bited. - bited. - bited. - This copy is for persona rewizji finansowej. Ustawa o audytingu stanowi, że większość członków Komisji, co najmniej przez 3 lata przed powołaniem w skład Komisji Nadzoru Audytowego oraz w trakcie trwania kadencji, nie może wykonywać czynności rewizji finansowej, mieć prawa głosu w podmiocie uprawnionym do badania sprawozdań finansowych i być członkiem zarządu lub rady nadzorczej tego podmiotu. W skład dziewięcioosobowego organu nadzoru publicznego, powołanego przez Ministra Finansów, wchodzą przedstawiciele: Ministra Finansów (2), w tym sekretarz lub podsekretarz stanu w Ministerstwie jako przewodniczący; Komisji Nadzoru Finansowego (2) jeden z nich jako zastępca przewodniczącego; Ministra Sprawiedliwości (1); Krajowej Izby Biegłych Rewidentów (2); organizacji pracodawców (1) oraz Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie S.A.(1). Z punktu widzenia samorządu zawodowego istotne znaczenie ma powołanie w skład Komisji Nadzoru Audytowego czterech biegłych rewidentów, a jest to największa możliwa liczba biegłych rewidentów dopuszczalna w prawie polskim i nowej Dyrektywie Unii Europejskiej, które stanowią, że biegli rewidenci nie mogą zdominować liczbowo pozostałych członków Komisji (Kęsik, 2010). Kadencja Komisji trwa cztery lata. W myśl założeń przyjętych przez ustawodawcę, Komisja Nadzoru Adytowego powinna być organem (Dadacz, 2009, s. 7): kolegialnym, działającym przy wsparciu administracyjnym Ministerstwa Finansów, administracji publicznej w rozumieniu przepisów o postępowaniu administracyjnym ( z prawem wydawania uchwał, decyzji i postanowień), niezależnym, gdyż Minister Finansów nie jest organem wyższego stopnia w rozumieniu Kodeksu postępowania administracyjnego. Od decyzji administracyjnych wydanych przez Komisję przysługuje pokrzywdzonym prawo złożenia wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy. Wniosek jest składany do tej Komisji. Aby zapewnić maksymalnie skuteczny nadzór nad jednostkami zainteresowania publicznego, ustawa o audytingu nakłada obowiązek utworzenia komitetów audytu w tych jednostkach, w których rada nadzorcza składa się z więcej niż pięciu członków. Jeżeli skład rady nadzorczej jest mniejszy, to zadania tego komitetu mogą być powierzone radzie nadzorczej. Zadaniem komitetu audytu jest w szczególności monitorowanie: procesu sprawozdawczości finansowej, skuteczności systemów kontroli wewnętrznej, audytu wewnętrznego oraz zarządzania ryzykiem, wykonywania czynności rewizji finansowej, niezależności biegłego rewidenta i firmy audytorskiej, zwłaszcza w przypadku świadczenia usług w zakresie doradztwa podatkowego, usługowego prowadzenia ksiąg, wykonywania ekspertyz ekonomiczno-finansowych itp. Do obowiązków komitetu audytu należy rekomendacja radzie nadzorczej lub innemu organowi nadzorującemu określonej firmy audytorskiej w celu przeprowadzenia czynności rewizji finansowej jednostki. Z kolei firma au- 190

7 Krajowa Izba Biegłych Rewidentów - bited. - bited. - bited. - This copy is for persona dytorska powinna w formie pisemnej informować komitet audytu o istotnych stwierdzeniach związanych z czynnościami rewizji finansowej, a w szczególności o znaczących nieprawidłowościach systemu kontroli wewnętrznej jednostki w odniesieniu do procesu sprawozdawczości finansowej. Ponadto komitet audytu w jednostce zainteresowania publicznego powinien w każdym roku otrzymać od firmy audytorskiej: 1) oświadczenie potwierdzające niezależność firmy audytorskiej i niezależność biegłych rewidentów wykonujących czynności rewizji finansowej, 2) informacje dotyczące innych usług niż badanie sprawozdań finansowych świadczonych na rzecz tej jednostki. Jeżeli firma audytorska stwierdzi zagrożenie swojej niezależności oraz czynności zastosowanych w celu ograniczenia tych zagrożeń, to jest zobowiązana pisemnie poinformować o tym komitet audytu. Schemat 1. Struktura systemu nadzoru i kontroli firm audytorskich po ustanowieniu nadzoru publicznego Komisja Nadzoru Audytowego Krajowa Rada Biegłych Rewidentów Krajowa Komisja Nadzoru Inne organy Krajowej Izby Biegłych Rewidentów Minister Finansów Firma audytorska badająca również jednostki zainteresowania publicznego Firma audytorska niebadająca jednostek zainteresowania publicznego Firma audytorska nie badająca jednostek zainteresowania publicznego Źródło: opracowanie własne na podstawie (Ustawa, 2009). Ministerstwo Finansów Komórka wykonująca zadania Komisji Nadzoru Audytowego Jednostka zainteresowania publicznego Komitet audytu Spółka akcyjna Spółka z o.o. Przedsiębiorstwo państwowe Spółka z o.o. Spółka jawna Inne jednostki Strukturę systemu nadzoru i kontroli firm audytorskich po ustanowieniu nadzoru publicznego ilustruje uproszczony schemat 1. Nie uwzględnia on 191

8 - bited. - bited. - bited. - This copy is for persona wszystkich zależności i powiązań, np. kierowania przez Komitet Nadzoru Audytowego do firmy audytorskiej żądania usunięcia stwierdzonych nieprawidłowości lub składania przez firmę audytorską w każdym roku informacji o podpisanych w roku poprzedzającym umowach o badanie sprawozdań finansowych z jednostkami zainteresowania publicznego do Krajowej Komisji Nadzoru, która z kolei przekazuje te informacje do Komisji Nadzoru Audytowego. Uwagi końcowe Głównym celem Dyrektywy 2006/43/WE i nowej ustawy o audytingu jest poprawa jakości obligatoryjnych badań rocznych sprawozdań finansowych i zwiększenie zaufania interesariuszy do informacji zawartych w tych sprawozdaniach. Osiągnięcie tego celu jest szczególnie ważne w odniesieniu do jednostek zaufania publicznego działających w gospodarce wolnorynkowej, która nieustannie zmierza do pełnej globalizacji. Dane statystyczne ostatnich lat pokazują, że charakter gospodarki narodowej, zachodzące w niej procesy oraz działalność przedsiębiorstw nie pozostają bez wpływu na sytuację społeczną jednego tylko kraju, ale wpływają także na sytuację społeczno-gospodarczą nierzadko całych regionów geopolitycznych (Kamela-Sowińska, 2009, s. 12). Zapewnienie bezpieczeństwa obrotu gospodarczego w skali globalnej, m.in. poprzez badanie sprawozdań finansowych zwłaszcza jednostek zainteresowania publicznego, powinno być obowiązkiem każdego państwa. Jak wspomniano uprzednio, Stany Zjednoczone A.P. pierwsze zareagowały na bankructwa dużych organizacji gospodarczych i banków uchwalając w 2003 r. ustawę Sarbanesa-Oxleya oraz zmieniając lub wydając nowe standardy rachunkowości i rewizji finansowej. Rygorystyczne przepisy nie uchroniły sektora finansów i gospodarki USA przed kryzysem, który następnie przeniósł się na gospodarkę Unii Europejskiej i Polski. Rozważając ten problem można postawić pytania (Kamela-Sowńska 2009, s. 11): 1) czy i kiedy informacje wynikające ze sprawozdań finansowych były ostrzeżeniem dla zarządów banków i organizacji gospodarczych? 2) kto, kiedy i dlaczego nie korzystał z obowiązkowego zestawu informacji zawartych w sprawozdaniach finansowych i rozbudowanego systemu informacji rachunkowości? 3) dlaczego audytorzy badali sprawozdania banków za rok 2007 i wydawali masowo pozytywne opinie o ich kondycji finansowej, a po pół roku okazało się, że banki te wykazują bilionowe straty? 4) kto na kryzysie finansowym stracił, a kto i ile na tym kryzysie skorzystał, czyli pieniądze zatrzymał i skonsumował? 192

9 - bited. - bited. - bited. - This copy is for persona Rzeczywistość ukazała też mały wpływ na zapobieganie kryzysowi finansowemu organu nadzoru publicznego (PCAB), komitetów audytu i rad nadzorczych oraz nieskuteczność ich działania. Warto zaznaczyć, że efektywność i skuteczność komitetów audytu była przedmiotem badań w krajach mających wieloletnie doświadczenie w tym zakresie. W badaniach przyjęto założenie (Dobija, 2009), że najistotniejszymi czynnikami wpływającymi na efektywność komitetów audytu są: skład komitetu, uprawnienia, zasoby i zaangażowanie. Badania umożliwiały szersze poznanie działania tych czynników w komitetach audytu, jednak nie dały jednoznacznej odpowiedzi, które komitety są bardziej, a które mniej efektywne. Przeszkodami były prawdopodobnie trudności w pomiarze zmiennych niezależnych oraz w zdefiniowaniu i pomiarze zmiennych zależnych. Ustalenie, czy komitety audytu spełniają swoją rolę i czy są efektywne w swoich działaniach będzie możliwe dopiero po kilku latach powszechnego ich funkcjonowania w Państwach Członkowskich Unii Europejskiej, w tym w Polsce. Wydaje się celowe, aby podobnymi badaniami objąć również organy nadzoru publicznego w Europie. Literatura Dadacz J. (2009), Ustawa o biegłych rewidentach i ich samorządzie, firmach audytorskich oraz o nadzorze publicznym, Rachunkowość Nr 3, s Dobija D. (2009), Problemy ustalania efektywności komitetów audytu istniejący dorobek i kierunki dalszych badań, Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości, Stowarzyszenie Księgowych w Polsce, Rada Naukowa, Warszawa, tom 50 (106), s Dyrektywa 2006/43/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 17 maja 2006 r. w sprawie ustawowych badań rocznych sprawozdań finansowych i skonsolidowanych sprawozdań finansowych zmieniająca dyrektywy Rady 78/660/EWG i 83/349/EWG oraz uchylająca dyrektywę Rady 84/254/EWG, Dz. Urz. UE L 196/87. Guillebert B., Aundas J. (2007), Organizacja systemu nadzoru publicznego, [w:] Jakość usług biegłego rewidenta, materiały pokonferencyjne, Krajowa Izba Biegłych Rewidentów, Warszawa, s Kamela-Sowińska A. (2009), Rachunkowość w czasach kryzysu, Rachunkowość, Nr 9, s Kęsik A. (2010), Wchodzimy w trudny rok, Rachunkowość audytor, Nr 1 (42), s Krapivko M. (2009), Rola audytu w przezwyciężeniu i uniknięciu kryzysu finansowego w przyszłości, [w:] Standaryzacja usług biegłego rewidenta, materiały pokonferencyjne, Krajowa Izba Biegłych Rewidentów, Warszawa, s Leners R. (2007), System nadzoru publicznego nad zawodem biegłego rewidenta w Niemczech zgodnie z Dyrektywą 2006/43/WE, [w:] Jakość usług biegłego rewidenta, materiały pokonferencyjne, Krajowa Izba Biegłych Rewidentów, Warszawa s

10 - bited. - bited. - bited. - This copy is for persona Smejda A. (2004), IV Doroczna konferencja audytingu, Rachunkowość audytor, Nr 1 (18), s Ustawa (2009) z 7 maja 2009 r. o biegłych rewidentach i ich samorządzie, podmiotach uprawnionych do badania sprawozdań finansowych oraz o nadzorze publicznym, Dz.U. Nr 77, poz Streszczenie Artykuł przedstawia zmiany w zakresie audytingu, wprowadzone w Polsce na podstawie Dyrektywy 2006/43/WE, których celem jest zapewnienie wysokiej jakości usług świadczonych przez biegłych rewidentów oraz rzetelność i wiarygodność sprawozdań finansowych. Osiągnięcie tego celu powinno ułatwić ustanowienie niezależnego organu nadzoru publicznego i powołanie komitetów audytu w jednostkach zainteresowania publicznego. Artykuł zawiera również próbę oceny skuteczności i efektywności nowych rozwiązań prawno-organizacyjnych, w wysokim stopniu opartych na stosowanych w USA. Summary Public Supervision Committee and audit committees as new bodies ensuring the quality of examined financial statements The paper presents changes in the area of auditing, introduced in Poland in accordance with Directive 2006/43/EC. The changes are intended to ensure high quality of services provided by statutory auditors as well as reliability and credibility of financial statements. Achievement of this aim should be easier thanks to introducing an independent body of public supervision and establishment of audit committees in entities of public interest. The article also undertakes assessment of the efficiency and effectiveness of the new legal and organizational solutions, largely based on the solutions used in the United States. 194