Przed æwiczeniami. Systematyka wybranych gatunków roœlin nagozal¹ kowych. Gromada nagozal¹ kowe (nagonasienne) - Gymnospermae (Pinophyta)

Transkrypt

1 Opracuj na podstawie podanej literatury i wiadomoœci uzyskanych na wyk³adzie nastêpuj¹ce zagadnienia: 1. Charakterystyka taksonomiczna nadgromady (lub typu) nasienne - Spermatophyta. 2. Charakterystyka taksonomiczna gromady nagozal¹ kowe - Gymnospermae (Pinophyta). 3. Charakterystyka taksonomiczna klas: mi³orzêbowe - Ginkgopsida, iglaste - Coniferopsida (Pinopsida). 4. Charakterystyka rzêdów: Taxales i Pinales. 5. Charakterystyka rodzin: mi³orzêbowate - Ginkgoaceae, cisowate - Taxaceae, sosnowate - Pinaceae i cyprysowate - Cupressaceae. Przed æwiczeniami Literatura podstawowa: Szweykowska A., Szweykowski J. Botanika cz. II. Systematyka i wydania póÿniejsze. PWN. Tomanek J., Witkowska- uk L. Botanika leœna. wyd. VII PWRiL. Literatura uzupe³niaj¹ca: Seneta W., Dolatowski J. Dendrologia i wydania póÿniejsze. PWN. Seneta W. Drzewa i krzewy iglaste w Polsce PWN. Bellon S., Tumi³owicz J., Król S. Obce gatunki drzew w gospodarstwie leœnym PWRiL. Biologia œwierka pospolitego. pod. red. A. Boratyñskiego i W. Buga³y PAN ID Kórnik. Bogucki Wydawnictwo Naukowe. Biologia sosny zwyczajnej - pod red. S. Bia³oboka, A. Boratyñskiego i W. Buga³y PAN ID Kórnik. Wyd. Sorus. Jod³a pospolita - pod red. S. Bia³oboka PAN ID Kórnik. PWN. Limba - pod red. S. Bia³oboka PAN ID Kórnik. PWN. Cis - pod red. S. Bia³oboka PAN ID Kórnik. PWN. Amann G. Drzewa i krzewy Multico. H. Pirc. Drzewa od A do Z KDC, Warszawa. Systematyka wybranych gatunków roœlin nagozal¹ kowych Gromada nagozal¹ kowe (nagonasienne) - Gymnospermae (Pinophyta) Klasa mi³orzêbowe - Ginkgopsida Rodzina mi³orzêbowate - Ginkgoaceae Rodzaj mi³orz¹b - Ginkgo Mi³orz¹b dwuklapowy - Ginkgo biloba Klasa iglaste (szpilkowe) - Coniferopsida (Pinopsida, Coniferae) Rodzina cisowate - Taxaceae Rodzaj cis - Taxus Cis pospolity - Taxus baccata Rz¹d cisowce - Taxales 22

2 Rz¹d sosnowce - Coniferales (Pinales) Rodzina sosnowate - Pinaceae Pinus mugo (P. montana, P. mughus) - subsp. mugo - subsp. uncinata (P. uncinata, P. uliginosa) Podrodzina jod³owe - Abietoideae Sosna drzewokosa (s. b³otna) - Pinus x Rodzaj jod³a - Abies rhaetica Jod³a pospolita - Abies alba (A. pectinata) Limba syberyjska - Pinus cembra var. sibirica Jod³a kaukaska - Abies nordmanniana (P. sibirica) Jod³a olbrzymia - Abies grandis Sosna boœniacka - Pinus heldreichii (P.leucodermis) Jod³a jednobarwna (j. kalifornijska) - Abies Sosna przybrze na - Pinus pinaster concolor Sosna pinia - Pinus pinea Jod³a grecka - Abies cephalonica Jod³a koreañska - Abies koreana Sosna ó³ta - Pinus ponderosa Jod³a szlachetna - Abies procera Rodzina cypryœnikowate - Taxodiaceae Rodzaj cypryœnik - Taxodium Rodzaj œwierk - Picea Cypryœnik b³otny - Taxodium distichum Podrodzaj - Picea Sekcja - Picea Rodzaj metasekwoja - Metasequoia Œwierk pospolity - Picea abies (P. excelsa) Œwierk syberyjski - Picea abies subsp. obovata Metasekwoja chiñska - Metasequoia glyptostroboides Œwierk kaukaski - Picea orientalis Sekcja - Omorika Rodzaj sekwoja - Sequoia Œwierk serbski - Picea omorika Sekwoja wieczniezielona - Sequoia Podrodzaj - Cassicta sempervirens Sekcja - Pungentes Œwierk k³uj¹cy - Picea pungens Rodzaj mamutowiec - Sequoiadendron Œwierk Engelmanna - Picea engelmannii Mamutowiec olbrzymi - Sequoiadendron Sekcja - Sitcha giganteum (Sequoia gigantea) Œwierk sitkajski - Picea sitchensis Rodzaj jedlica - Pseudotsuga Jedlica Douglasa (daglezja) - Pseudotsuga menziesii (P. taxifolia) odmiana zielona - v. viridis odmiana sina - v. glauca Rodzaj Szydlica - Cryptomeria Szydlica japoñska - Cryptomeria japonica Rodzina cyprysowate - Cupressaceae Podrodzina cyprysowe - Cupressoideae Rodzaj cyprys - Cupressus Rodzaj choina - Tsuga Cyprys wieczniezielony - Cupressus Choina kanadyjska - Tsuga canadensis sempervirens Choina zachodnia (ch. amerykañska) - Tsuga heterophylla Rodzaj cyprysik - Chamaecyparis Cyprysik groszkowy - Chamaecyparis pisifera Podrodzina modrzewiowe - Laricoideae Cyprysik nutkajski - Chamaecyparis nootkatensis Rodzaj modrzew - Larix Cyprysik Lawsona - Chamaecyparis lawsoniana Modrzew europejski typowy (m. pospolity) - Larix decidua subsp. decidua (L. europaea) Podrodzina ywotnikowe - Thujoideae Modrzew europejski polski - L. decidua subsp. Rodzaj ywotnik - Thuja polonica (Larix polonica) Podrodzaj Euthuja Modrzew syberyjski - Larix sibirica (L. russica) ywotnik zachodni - Thuja occidentalis Modrzew japoñski - Larix kaempferi ywotnik olbrzymi - Thuja plicata (L. leptolepis) Podrodzaj Biota Modrzew eurojapoñski (m. poœredni) - ywotnik wschodni - Thuja orientalis Larix x eurolepis Modrzew amerykañski - Larix laricina Podrodzina ja³owcowe - Juniperoideae (L. americana) Rodzaj ja³owiec - Juniperus Ja³owiec pospolity - Juniperus communis Ja³owiec halny (j. pospolity odm. halna) - Podrodzina sosnowe - Pinoideae Rodzaj sosna - Pinus Podrodzaj Strobus (Haploxylon) Sosna limba - Pinus cembra Sosna amerykañska (wejmutka) - Pinus strobus Sosna rumelijska - Pinus peuce Podrodzaj Pinus (Diploxylon) Sosna smo³owa - Pinus rigida Sosna Banksa - Pinus banksiana Sosna czarna - Pinus nigra Sosna pospolita - Pinus sylvestris Sosna górska (kosodrzewina, kosówka) - Juniperus communis subsp. alpina (J. communis var. saxatilis, J. nana) Ja³owiec sawina (j. kozacki, j. sabiñski) - Juniperus sabina Ja³owiec wirginijski - Juniperus virginiana 23

3 Mi³orzêbowate - Ginkgoaceae Rodzaj mi³orz¹b - Ginkgo (mi³orzêbowate - Ginkgoaceae) Mi³orz¹b dwuklapowy (m. chiñski, m. dwudzielny) - Ginkgo biloba [Chiny]. Obejrzyj okazy naturalne i porównaj z za³¹czonymi rysunkami. WprowadŸ objaœnienia: d³ugopêd, krótkopêd, liœcie, kwiat eñski, zal¹ ki, nasienie, miêsista osnówka, nasienie bez osnówki. Na rysunku dowolnego liœcia zaznacz grubsz¹ lini¹ jeden rozga³êziony nerw. 24

4 Klasa Iglaste - Coniferopsida Cykl rozwojowy Cykl rozwojowy sosny. Opisz rysunek, symbolem R! zaznacz gdzie zachodzi mejoza. B C D E F A G A - B - H N I C - E - J G - I - L - K M L D - F - H - J - K - M - N - 25

5 Rozwi¹ samodzielnie (u ywaj¹c o³ówka) za³¹czony test*, a nastêpnie sprawdÿ poprawnoœæ odpowiedzi i popraw d³ugopisem dostrze one b³êdy. *ród³o: Pa³czyñski A., Jasnowska J Atlas botaniczny. Æwiczenia. PWN. Roœliny nagozal¹ kowe 1 Roœliny nagozal¹ kowe, do których nale ¹ nagozal¹ kowe drobnolistne... [³ac.], reprezentuje 2 w naszej florze klasa iglastych... [³ac.], obejmuj¹ca roœliny drzewiaste z liœæmi w postaci szpilek oraz systemem korzeniowym palowym pochodzenia zarodkowego. W budowie anatomicznej na podkreœlenie 3 zas³uguje wystêpowanie przyrostu.... Nagozal¹ kowe wytworzy³y nowy rodzaj organów, s³u ¹cych 4 do rozmna ania, to jest....iglaste maj¹ mêskie kwiaty zebrane w k³osy, a kwiaty eñskie - w kwiatostany 5 w formie.... Nowym filogenetycznie utworem jest zal¹ ek, w którym z tkanki archesporialnej (podobnie 6 7 jak u paprotników ró nozarodnikowych) tworzy siê... przez podzia³....nastêpnie rozwija 8 siê brylaste, wielokomórkowe przedroœle eñskie, okreœlane tu jako z komórkami jajowymi w uproszczonych rodniach. Przedroœle nie opuszcza zarodni (makrosporangium), któr¹ w zal¹ ku stanowi Nowym dodatkowym tworem jest os³onka, okrywaj¹ca od zewn¹trz....ziarna py³ku powstaj¹ w kwiatach mêskich z tkanki archesporialnej w workach py³kowych i (podobnie jak u paprotników ró nozarodnikowych) s¹..., zaœ worki py³kowe odpowiadaj¹.... Przedroœla mêskie 13 rozwijaj¹ siê w pylnikach z... w obrêbie œcian zarodników i s¹ zredukowane do kilku komórek. 14 Dojrza³e ziarno py³ku przenoszone przez wiatr na zal¹ ek stanowi Gdy znajdzie siê pod 15 os³onk¹ zal¹ ka, wytwarza ono......, w której z podzia³u j¹dra generatywnego powstaj¹ ; proces p³ciowy nie wymaga ju obecnoœci wody. Jeden plemnik zap³adnia komórkê jajow¹, a z powsta³ej zygoty rozwija siê.... Ca³y zal¹ ek przekszta³ca siê w.... Tkank¹ od ywcz¹ jest..., powsta³e z woreczka zal¹ kowego, zaœ os³onka przekszta³ca siê w Nasiona roœlin iglastych ukryte s¹ najczêœciej w szyszce, z³o onej ze zdrewnia³ych.... Pokolenie powsta³e w wyniku procesu p³ciowego, czyli..., odgrywa u nagozal¹ kowych rolê... ). 26

6 Budowa kwiatów, szyszek, nasion i siewek Pêd z kwiatostanami mêskimi i eñskimi sosny zwyczajnej - Pinus sylvestris (sosnowate - Pinaceae). Na rysunku wprowadÿ objaœnienia: pêd dwuletni z zesz³orocznymi ig³ami, rozwijaj¹cy siê pêd tegoroczny, kwiatostany eñskie, kwiatostany mêskie. 27

7 Przekrój pod³u ny przez kwiat mêski sosny zwyczajnej - Pinus sylvestris (sosnowate - Pinaceae). Na rysunku wprowadÿ objaœnienia: oœ kwiatu mêskiego, ³uska prêcika, worek py³kowy, ziarno py³ku. Budowa ziarna py³ku sosny zwyczajnej - Pinus sylvestris (sosnowate - Pinaceae). Na rysunku wprowadÿ objaœnienia: komórka wegetatywna, komórka generatywna, intyna, egzyna, worki powietrzne. 28

8 Budowa szyszki na przyk³adzie jod³y pospolitej - Abies alba i sosny czarnej - Pinus nigra (sosnowate - Pinaceae). Porównaj budowê szyszki jod³y i sosny. Narysuj ³uskê nasienn¹ i wspieraj¹c¹ z szyszki jod³y (widok z góry i z do³u). Zaznacz miejsce wystêpowania nasion. Na rysunku szyszki sosny wprowadÿ objaœnienia: ³uska nasienna, tarczka (apophysis), piramidka (umbo). szyszka jod³y szyszka sosny Budowa szyszki cyprysika groszkowego - Chamaecyparis pisifera i szyszkojagody na przyk³adzie ja³owca pospolitego - Juniperus communis (cyprysowate - Cupressaceae). Narysuj w powiêkszeniu szyszkê i szyszkojagodê. 29

9 Budowa nasienia na przyk³adzie cisa pospolitego - Taxus baccata (cisowate - Taxaceae), sosny zwyczajnej - Pinus sylvestris i limby europejskiej - Pinus cembra (sosnowate - Pinaceae). Narysuj i opisz nasiona wymienionych gatunków. cis nasienie w osnówce, ornitochoria sosna zwyczajna nasienie z aparatem lotnym w postaci skrzyde³ka, anemochoria limba europejska nasienie ciê kie, jadalne,bez apartu lotnego, barochoria, zoochoria Budowa siewki na przyk³adzie jod³y pospolitej Abies alba i sosny pospolitej Pinus sylvestris Narysu siewkê jod³y, opisz rysunki obu siewek wprowadzaj¹c objaœnienia: korzeñ, hypokotyl, liœcienie, p¹k szczytowy, ig³y m³odociane (pojedyncze). siewka jod³y pospolitej siewka sosny pospolitej 30

10 Budowa pêdów wegetatywnych drzew i krzewów iglastych Pêd roczny drzewa iglastego na przyk³adzie cisa pospolitego - Taxus baccata (cisowate - Taxaceae), sosny zwyczajnej - Pinus sylvestris i modrzewia - Larix sp. (sosnowate - Pinaceae). Wierzcho³kowy fragment pêdu cisa pospolitego. WprowadŸ objaœnienia: d³ugopêd, ig³y, p¹k szczytowy, p¹ki boczne. Fragment d³ugopêdu sosny zwyczajnej. WprowadŸ objaœnienia: liœcie ³uskowate d³ugopêdu, pochewka z b³onkowatych ³usek, krótkopêd, liœcie w³aœiwe w postaci osadzonych ig³y na krótkopêdzie. Pêd roczny z fragmentem pêdu dwuletniego modrzewia. WprowadŸ objaœnienia: pêd roczny, pêd dwuletni, krótkopêd z wieloletnim przyrostem, p¹k szczytowy d³ugopêdu, p¹k szczytowy krótkopêdu, p¹ki boczne d³ugopêdu. 31

11 Rodzaj cis - Taxus (cisowate - Taxaceae) Cis pospolity - Taxus baccata [œrodkowa i zachodnia Europa, pó³nocny Iran i Kaukaz, Azja Mn., pó³nocna Afryka, w Polsce wschodnia granica zasiêgu]. Gatunek pod œcis³¹ ochron¹ Opisz cechy charakterystyczne pêdu cisa. Nasienie w osnówce patrz str. 7. Po zajêciach narysuj obszar naturalnego wystêpowania cisa pospolitego na terenie Polski. Gdañsk Szczecin Koszalin Olsztyn Bydgoszcz Bia³ystok Poznañ Warszawa Zielona Góra ódÿ Wroc³aw Lublin Katowice Kraków Rzeszów 32

12 Podrodzina jod³owe - Abietoideae Jod³a pospolita - Abies alba (A. pectinata) [góry œrodkowej i po³udniowej Europy, w Polsce pó³nocna granica zasiêgu.] Po zajêciach narysuj obszar naturalnego wystêpowania jod³y pospolitej. Gdañsk Szczecin Koszalin Olsztyn Bydgoszcz Bia³ystok Poznañ Warszawa Zielona Góra ódÿ Wroc³aw Lublin Katowice Kraków Rzeszów 33

13 Jod³a kaukaska - Abies nordmanniana [Azja Mn., Kaukaz] Jod³a olbrzymia - Abies grandis [Ameryka P³n.] Jod³a jednobarwna (j. kalifornijska) - Abies concolor [Ameryka P³n.] Korzystaj¹c z podanej literatury opracuj samodzielnie charakterystykê gatunków: Jod³a grecka - Abies cephalonica [góry P³w. Ba³kañskiego] Jod³a koreañska - Abies koreana [góry P³w. Koreañskiego], Jod³a szlachetna - Abies procera [Ameryka Pn.]. Rodzaj œwierk - Picea (sosnowate - Pinaceae) Œwierk pospolity - Picea abies (P. excelsa) [œrodkowa i pó³nocna Europa] 34

14 Narysuj po zajêciach obszar naturalnego wystêpowania œwierka pospolitego. WprowadŸ zasiêg historyczny i aktualnie przyjmowany. Gdañsk Szczecin Koszalin Olsztyn Bydgoszcz Bia³ystok Poznañ Warszawa Zielona Góra ódÿ Wroc³aw Lublin Katowice Kraków Rzeszów Œwierk kaukaski - Picea orientalis [Azja Mn., Kaukaz] Œwierk serbski - Picea omorika [Boœnia, Hercegowina] 35

15 Œwierk k³uj¹cy - Picea pungens [Ameryka P³n.] Korzystaj¹c z podanej literatury opracuj samodzielnie charakterystykê gatunków: Œwierk sitkajski - Picea sitchensis [Ameryka Pn.] Œwierk syberyjski - Picea abies subsp. obovata [pn.-wsch. Europa, pn. Azja], Œwierk Engelmanna - Picea engelmannii [Ameryka Pn.]. Rodzaj daglezja ( jedlica) - Pseudotsuga (sosnowate - Pinaceae) Daglezja zielona (jedlica Douglasa) odmiana zielona i odmiana sina - Pseudotsuga menziesii var. viridis i var. glauca [Ameryka P³n.] Rodzaj choina - Tsuga (sosnowate - Pinaceae) Choina kanadyjska - Tsuga canadensis [wsch. czêœæ Ameryki P³n.] Korzystaj¹c z podanej literatury opracuj samodzielnie charakterystykê gatunku: Choina zachodnia (ch. amerykañska) - Tsuga heterophylla [zach. czêœæ Ameryki P³n.] 36

16 Rodzaj modrzew - Larix (sosnowate - Pinaceae) 1. Modrzew europejski typowy (m. pospolity) - Larix decidua subsp. decidua (L. europaea) [œr. i zach. Europa, w Polsce stanowiska naturalne tylko w Tatrach] 2. Modrzew europejski polski - Larix decidua subsp. polonica (L. polonica) [œr. i pd.-wsch. Polska, Rumunia, S³owacja, Ukraina] 3. Modrzew japoñski - Larix kaempferi (L. leptolepis) [Japonia] 4. Modrzew eurojapoñski (m. poœredni) - Larix x eurolepis Po zajêciach narysuj obszary naturalnego wystêpowania modrzewia europejskiego i polskiego. Gdañsk Szczecin Koszalin Olsztyn Bydgoszcz Bia³ystok Poznañ Warszawa Zielona Góra ódÿ Wroc³aw Lublin Katowice Kraków Rzeszów Korzystaj¹c z podanej literatury zapoznaj siê z morfologi¹ i wystêpowaniem gatunków: Modrzew amerykañski - Larix laricina [Ameryka Pn., g³ównie Kanada], Modrzew syberyjski - Larix sibirica (L. russica) [p³n.-wch. Rosja, Ural, zach. Syberia] 37

17 Rodzaj cedr - Cedrus (sosnowate - Pinaceae) Cedr atlaski - Cedrus libani subsp. atlantica [góry Atlas, pn. Afryka] Korzystaj¹c z podanej literatury zapoznaj siê z morfologi¹ i wystêpowaniem gatunku. Rodzaj sosna - Pinus (sosnowate - Pinaceae) Sosna zwyczajna (s. pospolita) - Pinus sylvestris Po zajêciach narysuj obszar naturalnego wystêpowania sosny zwyczajnej. Gdañsk Szczecin Koszalin Olsztyn Bydgoszcz Bia³ystok Poznañ Warszawa Zielona Góra ódÿ Wroc³aw Lublin Katowice Kraków Rzeszów 38

18 Sosna górska (kosodrzewina, kosówka) - Pinus mugo (P. montana, P. mughus) - subsp. mugo, - subsp. uncinata (P. uncinata, P. uliginosa). Po zajêciach narysuj obszar naturalnego wystêpowania kosodrzewiny. Gdañsk Szczecin Koszalin Olsztyn Bydgoszcz Bia³ystok Poznañ Warszawa Zielona Góra ódÿ Wroc³aw Lublin Katowice Kraków Rzeszów Sosna b³otna (s. drzewokosa) - Pinus x rhaetica Korzystaj¹c z podanej literatury zapoznaj siê z morfologi¹ i wystêpowaniem gatunku. 39

19 Sosna czarna - Pinus nigra [œrodkowa i po³udniowa Europa] Sosna Banksa - Pinus banksiana [Ameryka P³n.] Sosna smo³owa - Pinus rigida [Ameryka P³n.] Sosna limba (limba europejska) - Pinus cembra 40

20 Po zajêciach narysuj obszar naturalnego wystêpowania sosny limby. Gdañsk Szczecin Koszalin Olsztyn Bydgoszcz Bia³ystok Poznañ Warszawa Zielona Góra ódÿ Wroc³aw Lublin Katowice Kraków Rzeszów Sosna wejmutka (s. amerykañska) - Pinus strobus [Ameryka P³n.] Korzystaj¹c z podanej literatury opracuj samodzielnie charakterystykê gatunków: Sosna rumelijska - Pinus peuce [góry P³w. Ba³kañskiego], Sosna pinia - Pinus pinea [rejon Morza Œródziemnego], Sosna przybrze na (s. nadmorska) - Pinus pinaster [rejon Morza Œródziemnego], Sosna boœniacka - Pinus heldreichii (p. leucodermis) [pd. W³ochy, P³w. Ba³kañski], Limba syberyjska - Pinus cembra var. sibirica (P. sibirica) [Rosja, Syberia do Mongolii], Sosna ó³ta - Pinus ponderosa [zach. rejony Ameryki Pn.], 41

21 Rodzaj ywotnik - Thuja (cyprysowate - Cupressaceae) ywotnik zachodni - Thuja occidentalis [wschodnia czêœæ Ameryki P³n.] ywotnik olbrzymi - Thuja plicata [zachodnia czêœæ Ameryki P³n.] Korzystaj¹c z podanej literatury opracuj samodzielnie charakterystykê bioty wschodniej - Biota orientalis (Platykladus orientalis, Thuja orientalis) [góry pó³nocnych Chin, Korei i Mand urii]. Rodzaj cyprysik - Chamaecyparis (cyprysowate - Cupressaceae) Cyprysiki w Polsce uprawiane s¹ wy³¹cznie w ogrodach, w polskim leœnictwie zupe³nie nie maj¹ znaczenia. W ogrodach najczêœciej spotykamy odmiany, czasem trudne do rozpoznania nawet dla znawców, a gatunki, w czystej postaci botanicznej, prawie wy³¹cznie w kolekcjach ogrodów botanicznych i arboretach. Cyprysik groszkowy - Chamaecyparis pisifera [Japonia] Korzystaj¹c z podanej literatury opracuj samodzielnie charakterystykê gatunków: Cyprysik Lawsona - Chamaecyparis lawsoniana [pd.-zach. Ameryka P³n.] Cyprysik nutkajski - Chamaecyparis nootkatensis [P³n.-zach. Ameryka P³n.] 42

22 Rodzaj cyprys - Cupressus (cyprysowate - Cupressaceae) Cyprys wieczniezielony - Cupressus sempervirens [obszar œródziemnomorski] Korzystaj¹c z podanej literatury opracuj samodzielnie charakterystykê gatunku. Rodzaj ja³owiec - Juniperus (cyprysowate - Cupressaceae) Ja³owiec pospolity - Juniperus communis Zaobserwuj budowê pêdu i uk³ad igie³ na ³odydze. Opisz za³¹czony rysunek. Narysuj w powiêkszeniu fragment pêdu z uwzglêdnieniem uk³adu igie³. Opisz ten uk³ad. Korzystaj¹c z podanej literatury opracuj morfologiê i wystêpowanie gatunków: Ja³owiec pospolity odm. halna - Juniperus communis subsp. alpina (J. communis var. saxatilis, J. nana) [Pireneje, Alpy, Tatry, Sudety, w Polsce poza wysokimi górami ma 2 stanowiska ni owe w okolicach E³ku i Pucka] Ja³owiec sawina (j. kozacki, j. sabiñski) - Juniperus sabina [góry œrodkowej i po³udniowej Europy, w Polsce tylko w Pieninach] Korzystaj¹c z podanej literatury opracuj samodzielnie charakterystykê rodziny Taxodiaceae. Zapoznaj siê z cechami taksonomicznymi, wystêpowaniem i znaczeniem wybranych gatunków: cypryœnik b³otny - Taxodium distichum [Ameryka P³n.], sekwoja wieczniezielona - Sequoia sempervirens [Ameryka P³n.], mamutowiec olbrzymi - Sequoiadendron giganteum [Ameryka P³n.], metasekwoja chiñska - Metasequoia glyptostroboides [Chiny], szydlica japoñska - Cryptomeria japonica [Japonia, Chiny]. 43