OBRONA POZWANEGO. niepodjęcie obrony. formy obrony pozwanego. zaprzeczenia. zarzuty. powództwo wzajemne. uznanie powództwa

Transkrypt

1 OBRONA POZWANEGO niepodjęcie obrony formy obrony pozwanego zaprzeczenia zarzuty powództwo wzajemne uznanie powództwa

3 NIEPODJĘCIE OBRONY PRZEZ POZWANEGO odmowa przyjęcia odpisu pozwu lub nieodebranie go z urzędu pocztowego (awizo) fikcja doręczenia możliwośd wydania wyroku zaocznego (art. 339 KPC) złożenie przez pozwanego formalnego wniosku o przeprowadzenie rozprawy podczas jego nieobecności (art. 209 KPC) sąd nie wyda wyroku zaocznego sąd może uznad za przyznane fakty przytoczone przez powoda (art. 230 KPC) w sprawach małżeoskich oraz między rodzicami i dziedmi sąd może skazad na grzywnę stronę, która mimo wezwania nie stawia się bez usprawiedliwionych powodów na posiedzenie (art. 429 KPC)

5 FORMY OBRONY POZWANEGO zaprzeczenia zarzuty powództwo wzajemne Źródło opracowania: E. Marszałkowska Krześ [w:] E. Marszałkowska Krześ (red.), Postępowanie cywilne, Warszawa 2013, str

6 FORMY OBRONY POZWANEGO zaprzeczenia zarzuty powództwo wzajemne

7 ZAPRZECZENIE zaprzeczenie jest czynnością procesową zawierającą oświadczenie wiedzy strony, która przeczy określonej okoliczności faktycznej* ZAPRZECZENIE może dotyczyd wszystkich okoliczności faktycznych (zaprzeczenie podstawy faktycznej powództwa) może odnosid się do poszczególnych okoliczności ZAPRZECZENIE w formie prostej negacji zaprzeczenie umotywowane pozwany oświadcza, że nie miały miejsca fakty, na które powołuje się powód twierdzenie pozwanego stoi w sprzeczności z twierdzeniem strony przeciwnej ZAPRZECZENIE całkowite częściowe ZAPRZECZENIE powoduje koniecznośd przeprowadzenia postępowania dowodowego -> fakt zaprzeczony staje się faktem spornym *E. Marszałkowska-Krześ, *w:+ E. Marszałkowska-Krześ (red.), Postępowanie cywilne, Warszawa 2013, str. 319.

9 ZARZUTY to twierdzenia strony o istnieniu okoliczności faktycznej niesprzeczne z twierdzeniami przeciwnika, które mają uzasadniad skutek skierowany przeciwko żądaniu przeciwnika* ZARZUTY FORMALNE (PROCESOWE) MERYTORYCZNE *W. Broniewicz, Postępowanie cywilne w zarysie, Warszawa 2008, str. 197.

10 ZARZUTY FORMALNE (PROCESOWE) opierają się na przepisach prawa procesowego i wymierzone są przeciwko biegowi postępowania ZARZUTY NIWECZĄCE (PEREMPTORYJNE) ich uwzględnienie kooczy proces dla pozwanego (np. zarzut niedopuszczalności drogi sądowej, braku jurysdykcji krajowej, res iudicata) ZARZUTY ZAWIESZAJĄCE (DYLATORYJNE) stanowią usuwalne przeszkody procesowe (np. niewłaściwośd sądu lub trybu postępowania) ZARZUTY FORMALNE (PROCESOWE) najistotniejsze z nich są te, które dotyczą przesłanek postępowania > skutkują odrzuceniem pozwu sąd może ograniczyd rozprawę do poszczególnych zarzutów (art. 222 KPC) oddalając zarzuty, których uwzględnienie uzasadniałoby odrzucenie pozwu, sąd wydaje oddzielne postanowienie i może wstrzymad rozpoznanie sprawy do jego uprawomocnienia się (art. 220 KPC) oddalenie innych zarzutów sąd stwierdza w uzasadnieniu orzeczenia kooczącego postępowanie, przytaczając powody rozstrzygnięcia prekluzja zgłaszania pewnych zarzutów należy je odróżnid od tzw. wniosków formalnych, polegających na zwróceniu uwagi na naruszenie jakiegoś przepisu procesowego -> nie zmierzają one do odrzucenia powództwa, lecz do usunięcia naruszenia przepisów proceduralnych wniosek o wyłączenie sędziego (art. 49 KPC) zastrzeżenia do protokołu (wpisanie do protokołu uwag o uchybieniach procesowych) (art. 162 KPC)

11 ZARZUTY MERYTORYCZNE (MATERIALNOPRAWNE) są skierowane bezpośrednio przeciwko roszczeniom powoda podniesienie zarzutu merytorycznego polega na przytoczeniu okoliczności, z których wynika, że podstawa powództwa nie istnieje i wobec tego żądanie pozwu nie jest uzasadnione, albo powoływaniu się na własne prawo, które czyni nieuzasadnionym żądanie powództwa wobec pozwanego pozwany przytacza twierdzenia o zaistnieniu okoliczności faktycznej wpływające na zasadnośd żądania lub powołuje się na oświadczenia złożone w związku z wykonaniem przysługującego mu prawa lub uprawnienia kształtującego ZARZUTY MERYTORYCZNE (MATERIALNOPRAWNE) ZARZUTY NIWECZĄCE (PEREMPTORYJNE) ich uwzględnienie kooczy proces dla pozwanego (np. zarzut przedawnienia, upływu terminu zawitego, wykonania zobowiązania, potrącenia) ZARZUTY ZAWIESZAJĄCE (DYLATORYJNE) stanowią usuwalne przeszkody procesowe (np. zarzut przedwczesności powództwa) ZARZUTY MERYTORYCZNE (MATERIALNOPRAWNE) ich skuteczne wniesienie prowadzi do oddalenia powództwa (w całości lub w części) najczęściej spotykanym zarzutem merytorycznym jest zarzut potrącenia Źródło opracowania: E. Marszałkowska Krześ [w:] E. Marszałkowska Krześ (red.), Postępowanie cywilne, Warszawa 2008, str oraz E. Marszałkowska Krześ [w:] E. Marszałkowska Krześ (red.), Postępowanie cywilne, Warszawa 2013, str

12 ZARZUT POTRĄCENIA jest zarzutem merytorycznym oparty jest na własnym prawie pozwanego ma charakter zarzutu niweczącego POTRĄCENIE (compensatio) (art. 498 i n. KC) 1) potrącający musi byd równocześnie dłużnikiem i wierzycielem tego samego podmiotu; obie wierzytelności musza istnied między tymi samymi podmiotami; 2) przedmiot potrącenia musi reprezentowad tę samą jakośd pieniądze lub rzeczy tej samej jakości oznaczone tylko co do gatunku (jednorodzajowośd świadczeo) 3) obie wierzytelności muszą byd wymagalne 4) obie wierzytelności mogą byd dochodzone przed sądem lub innym organem (zaskarżalnośd obu wierzytelności) POTRĄCENIE czynnośd materialnoprawna jej celem jest odpowiednie umorzenie wierzytelności wzajemnej przez złożenie oświadczenia woli o dokonaniu potrącenia drugiej stronie zarzut potrącenia (czynnośd procesowa) jego celem jest oddalenie powództwa w części lub w całości

14 POWÓDZTWO WZAJEMNE (art. 204 KPC) jest to powództwo wytoczone przeciwko powodowi przez pozwanego w ramach tego samego procesu powództwo wzajemne można wytoczyd, jeżeli: 1) sprawa zawisła już w sądzie (lis pendens) 2) zachodzi identycznośd stron 3) bądź w odpowiedzi na pozew bądź oddzielnie, nie później jednak niż na pierwszej rozprawie albo w sprzeciwie od wyroku zaocznego 4) zachodzi związek między roszczeniem wzajemnym a roszczeniem głównym albo roszczenie zgodnie z prawem materialnym nadaje się do potrącenia POWÓDZTWO WZAJEMNE powinno spełniad warunki przewidziane dla pozwu (art. 126 i 187 KPC) wnosi się do sądu pozwu głównego jeżeli jednak pozew wzajemny podlega rozpoznaniu przez sąd okręgowy, a sprawa była wszczęta w sądzie rejonowym, to sąd ten przekazuje całą sprawę sądowi właściwemu do rozpoznania powództwa wzajemnego (art KPC) wywołuje takie same skutki procesowe i materialne, jak każde powództwo NIEDOPUSZCZALNOŚD WYTOCZENIA POWÓDZTWA WZAJEMNEGO w sprawach o rozwód lub o separację (art. 439 KPC) w sprawach o ochronę posiadania (art. 479 KPC) w postępowaniu nakazowym (art KPC)

15 POWÓDZTWO WZAJEMNE (art. 204 KPC) TERMIN teminem początkowym jest doręczenie odpisu pozwu pozwanemu (art. 192 pkt 2 KPC) pozew wzajemny można wnieśd nie później niż na pierwszej rozprawie albo w sprzeciwie od wyroku zaocznego PODMIOTY powództwo wzajemne może wytoczyd tylko pozwany przeciwko powodowi pozwany nie może obok powoda zapozywad jeszcze jakiejś innej osoby jeśli z istoty stosunku prawnego wynika, że w tej sprawie powinna byd zapozwana także osoba trzecia (tzn. w wypadku współuczestnictwa koniecznego), powództwo wzajemne jest niedopuszczalne w przypadku współuczestnictwa: biernego każdy z pozwanych może wytoczyd powództwo wzajemne przeciwko powodowi czynnego pozwany może wytoczyd powództwo wzajemne przeciwko któremukolwiek z powodów, chyba że z istoty stosunku prawnego wynika, że postępowaniem z powództwa wzajemnego powinni byd objęci wszyscy powodowie w przypadku interwencji głównej każda ze stron procesu głównego może wnieśd powództwo wzajemne przeciwko interwenientowi głównemu w przypadku interwencji ubocznej wniesienie pozwu przeciwko interwenientowi ubocznemu jest niedopuszczale, pozwu wzajemnego nie może wnieśd również interwenient uboczny (nawet samoistny), gdyż nie jest stroną w procesie ZWIĄZEK MIĘDZY ROSZCZENIEM GŁÓWNYM A WZAJEMNYM gdy oba roszczenia dotyczą tego samego przedmiotu gdy oba roszczenia wskazują na ten sam stan faktyczny gdy zasadnośd jednego z roszczeo będzie miała wpływ na rozstrzygnięcie co do roszczenia drugiego

17 UZNANIE POWÓDZTWA w przypadku niezaprzeczania faktom wysuwanym przez powoda, pozwany musi liczyd się z możliwością uznania ich za przyznane pozwany może też wprost potwierdzid okoliczności podnoszone przez stronę przeciwną (art. 229, 230 KPC) UZNANIE POWÓDZTWA jest czynnością o podwójnym charakterze jest czynnością procesową dokonywaną w procesie przez stronę procesową i wywołującą skutki procesowe może powodowad również skutki w zakresie prawa materialnego - jest jednocześnie oświadczeniem woli i wiedzy stanowi przyznanie okoliczności faktycznych leżących u podstaw pozwu oraz zgodę na wydanie wyroku zgodnie z żądaniem powoda UZNANIE POWÓDZTWA w całości w części

18 dr Aleksandra Budniak-Rogala, LL.M. Instytut Prawa Cywilnego Zakład Postępowania Cywilnego Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego rok akademicki 2015/2016 SKUTKI UZNANIA POWÓDZTWA 1) wydanie wyroku opartego na uznaniu powództwa SKUTKI PROCESOWE sąd jest w zasadzie związany uznaniem powództwa i jest zobowiązany na jego podstawie wydad wyrok (art KPC) jest sprzeczne z prawem chyba że uznanie: jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego zmierza do obejścia prawa wydanie wyroku w oparciu o uznanie powództwa nie jest dopuszczalne w niektórych postępowaniach odrębnych pomimo uznania sąd ma obowiązek przeprowadzenia postępowania dowodowego w sprawach małżeoskich (art. 431 KPC) w sprawach między rodzicami a dziedmi (art. 458 KPC) w sprawach o uznanie postanowieo wzorca za niedozwolone (art KPC) 2) pozwany może żądad od powoda zwrotu kosztów, jeśli nie dał powodu do wytoczenia sprawy i uznał powództwo przy pierwszej czynności procesowej (art. 101 KPC wyjątek od zasady z art KPC) 3) wydając wyrok oparty na uznaniu powództwa, sąd z urzędu nadaje mu rygor natychmiastowej wykonalności (art pkt 2 KPC) 4) uznanie przez pozwanego żądania pozwu w sprawie o rozwód lub separację, gdy małżonkowie nie mają wspólnych małoletnich dzieci, daje sądowi możliwośd ograniczenia postępowania dowodowego do przesłuchania stron (art. 442 KPC) PRZYKŁADOWE SKUTKI MATERIALNOPRAWNE 1) w treści oświadczenia o uznaniu powództwa zawarte jest zrzeczenie się przez pozwanego z korzystania z zarzutu przedawnienia (art KC) 2) uznanie roszczenia jeszcze nie wymagalnego jest równoznaczne z zawarciem umowy o jego natychmiastowej wymagalności 3) uznanie powództwa o rozwód wytoczonego przez małżonka wyłącznie winnego rozkładu pożycia oznacza wyrażenie przez pozwanego zgody na rozwód (art KRO) 4) uznanie powództwa jest czynnością procesową, ale może zawierad w sobie także czynnośd materialnoprawną (np. darowiznę)