Analiza opłacalności napraw powypadkowych wybranych samochodów osobowych 4

Transkrypt

1 Jerzy Kaszkowiak 1, Sylwester Borowski 2, Dawid Kurczewski 3 Uniwersytet Technologiczno-Przyrodniczy w Bydgoszczy Analiza opłacalności napraw powypadkowych wybranych samochodów osobowych 4 Pomimo podejmowanych działań organizacyjno administracyjnych coraz powszechniejsze jest używanie samochodów osobowych jako środka transportu. Jak pokazują statystyki, praktycznie we wszystkich krajach Europy liczba pojazdów przypadająca na tysiąc mieszkańców rośnie z roku na rok. Z uwagi na dużą podaż samochody, zwłaszcza używane, są stosunkowo łatwo dostępne. Powszechne korzystanie z pojazdów samochodowych wynika w dużej mierze z konieczności przemieszczania się ludzi (w związku z pracą i wypoczynkiem) i towarów (transport surowców i produktów). Wraz z coraz częstszym użytkowaniem samochodów wzrasta liczba zdarzeń drogowych. Oprócz ofiar, wypadki wiążą się z powstaniem strat materialnych w postaci uszkodzeń pojazdów. Dominującym obecnie kierunkiem działań producentów jest produkcja pojazdów zapewniających jak największe bezpieczeństwo kierowcy i pasażerów oraz innych uczestników ruchu (np. piesi)[6]. Konstruktorzy nieustannie dążą do usztywnienia przedziału pasażerskiego samochodu oraz wprowadzają strefy kontrolowanego zgniotu, aby zmniejszyć odczuwanie przeciążeń zależnych od siły uderzenia oraz umożliwić samodzielne opuszczenie pojazdu tuż po kolizji[5]. Zastosowanie elementów bezpieczeństwa czynnego (np. układy wspomagające jak ABS i ESP) oraz bezpieczeństwa biernego (poduszki powietrzne, napinacze pasów, aktywne zagłówki) przyczynia się do zmniejszenia skutków wypadków. Wraz z wprowadzaniem nowoczesnych rozwiązań technicznych zauważalny jest wzrost kosztów napraw pojazdów powypadkowych. W związku z montowaniem elementów łatwo ulegających uszkodzeniom oraz zmniejszających odczuwanie skutków kolizji, deformacji doznaje większa liczba detali niż w przypadku starszych rozwiązań [2],[3],[4]. Sprawia to, że niekiedy naprawa pojazdu jest ekonomicznie nieuzasadniona, pomimo stosunkowo nieznacznych uszkodzeń. Analiza kosztów napraw samochodów powypadkowych może pozwolić wyodrębnić najbardziej korzystną metodykę naprawy pojazdów. Cel i metody badawcze Celem artykułu jest przedstawienie kosztów naprawy pojazdów samochodowych z wykorzystaniem części zamiennych różnego pochodzenia. Na podstawie wcześniejszych analiz dokonanych na podstawie oceny grupy 100 samochodów osobowych stwierdzono iż najczęściej ulegają uszkodzeniom zderzaki, pokrywy i reflektory[1]. Dla wybranej grupy 12 pojazdów dokonano porównania kosztów naprawy z wykorzystaniem części zamiennych: dostarczanych przez sieć serwisów autoryzowanych danej marki, części nowych produkowanych przez inne podmioty oraz części używanych, oryginalnych. Wycenę prac lakierniczych przyjęto na podstawie średnich wartości dla regionu kujawsko pomorskiego na 350,00 zł brutto, a prace blacharskie wyceniono na podstawie średniej oferowanej przez 3 warsztaty blacharskie dla konkretnych pojazdów. określono na podstawie cen autoryzowanych stacji obsługi. Ceny części nowych, zamienników ustalono na podstawie informacji z firmy Polcar. W związku z szeroką gamą dostępnych zamienników do wyceny przyjęto części zalecane przez warsztaty blacharskie, jako spełniające wymogi jakościowe. Ceny używanych części oryginalnych, przyjęto na podstawie cen oferowanych przez dostawców w serwisach internetowych, wybierano jedynie nieuszkodzone części używane. Ze względów bezpieczeństwa do kosztów naprawy przyjęto jedynie nowe części mające związek z bezpieczeństwem a w szczególności poduszki powietrzne, pasy bezpieczeństwa, napinacze pasów 1 dr inż. J. Kaszkowiak, Zakład Maszyn Roboczych, Wydział Inżynierii Mechanicznej.. 2 dr inż. S. Borowski, Zakład Maszyn Roboczych, Wydział Inżynierii Mechanicznej. 3 D. Kurczewski, Wydział Inżynierii Mechanicznej. 4 Artykuł recenzowany. 975

2 bezpieczeństwa. W tabelach pozycję te oznaczone są (*).Analizowane pojazdy są uszkodzone w stopniu nie naruszającym konstrukcji nadwozia. Ceny samochodów w stanie nieuszkodzonym ustalono na podstawie cennika INFOEKSPERT I/2015.Wartość pojazdu w stanie uszkodzonym ustalono na podstawie ogłoszeń w serwisach internetowych. Wyniki badań Na podstawie analizy 12 wybranych pojazdów (6 z uszkodzeniami przednimi i 6 z uszkodzeniami tylnej części nadwozia) dokonano wyceny całkowitej wartości pojazdu po naprawie. Na rysunku 1 przedstawiono widok samochodu Renault Modus rok produkcji ,5 dci. W tabeli 1 zestawiono wartości części zamiennych oraz prac blacharsko lakierniczych pojazdu, jego wartość w stanie uszkodzonym i nie uszkodzonym oraz opłacalność naprawy w zależności od użytych części zamiennych. W tabeli 2 przedstawiono dane zbiorcze dla pojazdów z uszkodzoną przednią częścią. W tabeli 3 przedstawiono analogiczne informacje dla pojazdów z uszkodzoną tylną częścią.. Dla wszystkich pojazdów w tabeli 2 i 3 zestawiono jedynie łączną wartość części i wartości prac blacharsko lakierniczych, bez rozbijania na poszczególne pozycje. Szczegółowego zestawienia części uszkodzonych dokonano na podstawie przeprowadzonych oględzin, dokonując wyceny części wymagających wymiany. Dla uproszczenia w zestawieniach używane są skróty: ON-określające części oryginalne, nowe, OU-części oryginalne używane, NZ- części nowe zamienniki oferowane przez nieautoryzowane sklepy. Tab. 1. Zestawienie wartości pojazdu Renault Modus 2007, kosztów naprawy oraz cen części zamiennych według różnych źródeł Źródło: oprac. własne Element uszkodzony Cena części nowej, oryginalnej [zł] Cena częsci używanej, oryginalnej [zł] Cena części nowej, zamiennik [zł] Zderzak przedni Błotnik prawy Reflektor prawy Kierunkowskaz prawy Chłodnica cieczy Chłodnica klimatyzacji Koszt prac lakierniczych Koszt napraw blacharskich Razem Wartość pojazdu Koszt pojazdu po naprawie (pojazd uszkodzony + naprawa) Wartość pojazdu nie Opłacalność naprawy

3 Rys. 1. Przykładowy widok pojazdu: Renault Modus 1,5 dci 2007 rok. Źródło: własne Tab. 2. Zestawienie wartości części, kosztów prac blacharskich i malarskich, wartości pojazdów nieuszkodzonych i uszkodzonych oraz opłacalności naprawy dla pojazdów z uszkodzoną przednią częścią. Źródło: oprac. własne Pojazd Modus 1,5 dci Suzuki Swift 1, Nissan Qashqai 1,5dci BMW X5 3,0 d VW Passat 2,0 TDI * * * BMW 1,6d * * Brak dostępności /4370/ /9090/ /11470 / /14330/ / /-1767 ON z robocizną OU z robocizną NZ z robocizną Wartość pojazdu nie Opłacalność naprawy i wartość ON, OU, NZ / / brak Rys. 2. Widok samochodu Mazda 2 1, z uszkodzoną tylną częścią nadwozia. Źródło: własne. 977

4 Tab. 3. Zestawienie wartości części, kosztów prac blacharskich i malarskich, wartości pojazdów nieuszkodzonych i uszkodzonych oraz opłacalności naprawy dla pojazdów z uszkodzoną tylną częścią Źródło: oprac. własne Pojazd ON z robocizną OU z robocizną NZ z robocizną Wartość pojazdu nie Opłacalność naprawy i wartość ON, OU, NZ Toyota RAV-4 2,0 VVT Nissan X-Tail 2,2 dci BMW 318d Skoda Octawia 1,6 TDI Mazda 2 1, Peugeot 207 1,4 HDI /12010 / /5980/ /10400 / /14790 / / 1546/ / 2420/ 2300 Na rys. 3 przedstawiono udział poszczególnych elementów składowych kosztów naprawy pojazdów z uszkodzoną częścią przednią nadwozia, a na rys. 4 opłacalność naprawy Porównanie wskazuje iż we wszystkich przypadkach najwyższe koszty ponoszone są podczas napraw z wykorzystaniem oryginalnych części zamiennych. W dwóch z 6 analizowanych przypadków naprawa była nieopłacalna mimo stosunkowo nieznacznych uszkodzeń. Zadecydowały o tym w obu przypadkach uszkodzenia poduszek powietrznych oraz pasów bezpieczeństwa. W czterech przypadkach naprawa była opłacalna, przy czym w trzech przypadkach mniejsze koszty generowało wykorzystanie do naprawy nowych części-zamienników. W jednym przypadku tańsze okazało się użycie części używanych. Szczególnie wysoka wartość części zamiennych wystąpiła w przypadku 6 gdzie w oprócz konieczności zakupu poduszek powietrznych niekorzystnie wpłynął brak zamienników. Podobne sytuacje zdarzają się szczególnie w przypadku bardzo nowych i drogich modeli gdzie dostępność części używanych jest stosunkowo niska a skomplikowane technologie wytwarzania zniechęcają do produkcji części nieoryginalnych. Na rys. 4 porównano opłacalność naprawy dla pojazdów z uszkodzoną przednią częścią nadwozia, a na rys. 5 i 6 analogiczne wartości dla pojazdów uszkodzonych w tylnej części. Należy zaznaczyć, iż żaden z pojazdów z drugiej grupy nie miał uszkodzonej poduszki powietrznej i pasów bezpieczeństwa ani ich napinaczy. W tej grupie nieopłacalna była jedynie naprawa z wykorzystaniem części oryginalnych nowych w dwóch pojazdach, gdzie zaobserwowano największą różnicę między ceną części oryginalnych a używanych bądź zamienników i przekraczała 80% (zderzak tylny). Dla naprawy z wykorzystaniem zamienników lub części używanych naprawa była opłacalna. 978

5 poduszka powietrzna prace lakiernicze naprawy blacharskie wartość części Rys. 3. Koszty naprawy pojazdów z uszkodzoną przednią częścią nadwozia w zależności od pochodzenia użytych części zamiennych (w Pln). Źródło: oprac. własne Modus 1,5 dci 2007 Suzuki Swift Nissan 1, Quashqai 1,5 dci 2010 BMW X5 3, VW PassaT 2,0 TDI 2007 BMW 116d 2012 Oryginalne nowe Oryginalne używane Zamienniki nowe Rys. 4. Opłacalność naprawy wybranych pojazdów z uszkodzoną przednią częścią nadwozia w zależności od pochodzenia użytych części. Źródło: oprac. własne. 979

6 poduszka powietrzna prace lakiernicze naprawy blacharskie wartość części 0 Rys. 5. Koszty naprawy (w PLN) pojazdów z uszkodzoną tylną częścią nadwozia w zależności od pochodzenia użytych części zamiennych. Źródło: oprac. własne Oryginalne nowe Oryginalne używane Zamienniki nowe Toyota RAV Nissian X- Trail 2004 BMW 318 d 2012 Octavia 1,6 TDI 2011 Mazda Peugeot Rys. 6. Opłacalność naprawy wybranych pojazdów z uszkodzoną tylną częścią nadwozia w zależności od pochodzenia użytych części. Źródło: oprac. własne. 980

7 Należy podkreślić, iż koszty naprawy często są znacznie wyższe niż wynikałoby to z faktycznych uszkodzeń spowodowanych wypadkiem, gdyż w niektórych modelach pojazdów uruchamiane są poduszki nie mające wpływu na bezpieczeństwo (na przykład poduszki tylne, w sytuacji gdy w samochodzie znajduje się jedna osoba, a uderzenie było z przedniej części, lub uruchomienie pirotechnicznych pasów bezpieczeństwa dla foteli w których pasy nie były zapięte). Takie działania zwielokrotniają koszt naprawy pojazdu. Do wzrostu kosztów naprawy przyczynia się również stosowanie w budowie nadwozi z aluminium. Zarówno wykonanie części zamiennych jak i wymiana elementów wymaga najczęściej specjalistycznego sprzętu i kwalifikowanego personelu. Podsumowanie Na podstawie przedstawionych przypadków należy uznać iż naprawa pojazdów o niewielkim stopniu uszkodzenia jest opłacalna ze względów ekonomicznych. Korzystniejsze ekonomicznie jest naprawianie pojazdów z uszkodzoną tylną częścią nadwozia (mniejsze prawdopodobieństwo uszkodzenia poduszek powietrznych). Najwyższe koszty naprawy dla wszystkich analizowanych przypadków zanotowano podczas naprawy z wykorzystaniem oryginalnych części zamiennych. Nieopłacalne było wykorzystanie części oryginalnych nowych jedynie w przypadku dwóch pojazdów z uszkodzoną częścią tylną, i dwóch pojazdów z uszkodzoną częścią przednią, dla których naprawa była nieopłacalna niezależnie od rodzaju wykorzystanych części Warto podkreślić, iż mimo różnych zastrzeżeń dotyczących między innymi legalności pochodzenia i legalizacji podatkowej wykorzystanie części zamiennych pochodzących z demontażu pojazdów uszkodzonych jest z wielu względów korzystne. Przede wszystkim części pochodzące z demontażu jakością wykonania przewyższają zamienniki a ich cena często ułamkiem ceny części nowej. Nie bez znaczenia jest również częściowe rozwiązanie problemu utylizacji i recyklingu pojazdów powypadkowych. W przypadku wykorzystania części wykonanych przez producentów alternatywnych często problemem jest ich jakość wpływająca na walory estetyczne i funkcjonalne (niższa dokładność wykonania) oraz niższą trwałość (na przykład słabsze zabezpieczenie antykorozyjne). Pomimo, iż analizie poddano pojazdy o stosunkowo niewielkich uszkodzeniach w kilku przypadkach stwierdzono nieopłacalność naprawy. Dotyczyło to przede wszystkim pojazdów z uszkodzonymi poduszkami powietrznymi. Mimo, iż te części są dostępne jako używane lub w kilku (nie prezentowanych w pracy) modelach zamienniki ich zastosowanie może stwarzać zagrożenie dla bezpieczeństwa. W większości obecnie produkowanych pojazdów można zaobserwować rozwiązania sprzyjające zwiększeniu kosztów naprawy. Część z tych rozwiązań polega na łączeniu kilku elementów w fizyczny sposób uniemożliwiający wymianę tylko niektórych elementów. Przykładem takiego rozwiązania są poduszki powietrzne pasażera, które w wielu rozwiązaniach po aktywacji powodują uszkodzenie konsoli. Również można spotkać się z ograniczeniami handlowymi, gdzie przykładowo elementy występują tylko w kompletach. Na podstawie dokonanych analiz stwierdzono, iż podjęcie decyzji o naprawie pojazdu powinno być poprzedzone dokładną analizą techniczną oraz kalkulacją kosztów naprawy. Streszczenie Celem artykułu jest przedstawienie opłacalności napraw powypadkowych pojazdów samochodowych. Porównano koszty naprawy z użyciem części oryginalnych, zamienników oraz części używanych. Stwierdzono, iż w przypadku uszkodzeń w których zachodzi konieczność wymiany poduszek powietrznych naprawa jest najczęściej nieopłacalna, nawet w przypadku stosunkowo nowych pojazdów. Koszt naprawy z wykorzystaniem zamienników najczęściej nie odbiega w znaczący sposób od kosztów naprawy z wykorzystaniem części używanych. 981

8 Abstract Analysis of the profitability of accident repair cars This article aims to show the profitability of accident repair of motor vehicles. We compared the cost of repairs using original spare parts, alternatives and used parts. It was found that in case of damage where there is a need to replace the airbags repair is most often unprofitable, even in the case of relatively new vehicles. The cost of repair with the use of alternatives usually do not differ significantly from thecost of repair with the use of used parts. LITERATURA / BIBLIOGRAPHY [1]. Borowski S., Kaszkowiak J., Kurczewski D., Zastempowski M., Ocena uszkodzeń powypadkowych nadwozi samochodów osobowych, Logistyka, 5, 2014r, s [2]. Fundowicz P.,Radzimierski M., Wieczorek M., Podwozia i nadwozia pojazdów samochodowych, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne,Warszawa 2013r. [3]. Orzełowski S., Budowa podwozi i nadwozi samochodowych, WSiP, Warszawa 2010r. [4]. Praca zbiorowa Podwozia i nadwozia pojazdów samochodowych, Wydawnictwo REA, Warszawa 2008r. [5]. Wicher J., Bezpieczeństwo samochodów i ruchu drogowego, Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, wydanie drugie, Warszawa 2004r. [6]. Zieliński A., Konstrukcja nadwozi samochodów osobowych i pochodnych, Wydawnictwo Komunikacji i Łączności, Warszawa 2008r. 982