Wypis z wiersza Mieszkańcom Rumina. Ocalić od zapomnienia Irena Trocha

Transkrypt

1 Dawno, dawno temu przed wieloma laty były tu przeważnie małe wiejskie chaty. Rzadko spotykano murowane domy, dachy prawie wszystkie były tu ze słomy. Przez wieś biegła droga sucha i piaszczysta, a gdy spadły deszcze to bardzo błotnista. Prawie że pośrodku wsi kapliczka stała, zieleń kasztanowców urok jej dawała. Gdy w słońcu, w zieleni cała wioska stała, to ludność na wspólne modły się zbierała. Gdy pewnego roku przyszła złota jesień, tę ciszę i spokój zakłócił nam wrzesień. Ta piękna kapliczka tak nam wszystkim droga, została zburzona przez naszego wroga. Wypis z wiersza Mieszkańcom Rumina. Ocalić od zapomnienia Irena Trocha

2 Trudno sobie wyobrazić polski pejzaż bez krzyży i kapliczek. Takiego bogactwa małej architektury przydrożnej nie posiada żaden naród europejski, stanowią wyjątkowe dobro kultury narodowej, o które powinniśmy dbać i które powinniśmy szanować niezależnie od prezentowanego światopoglądu. Ich rola i znaczenie w przestrzeni kulturowej jest często niedoceniana a przecież są to niemi świadkowie ważnych wydarzeń w życiu każdej miejscowości. Przydrożny krzyż i kapliczka to nie tylko obiekty kultu religijnego. Oprócz tego, że są wyrazem wyznawanej wiary, to pełnią również funkcję historycznego i kulturowego przekazu, można na nie patrzeć, jak na znaki pamięci, niepisaną kronikę lokalnej społeczności, jak na ślady historii widzianej z perspektywy wioski czy małego miasteczka. Wznoszono je bowiem tam, gdzie polała się krew, znaczyły miejsce walk i groby powstańców ale też tam gdzie ktoś zginął śmiercią nienaturalną. Dziś na krzyże i kapliczki patrzymy jak na akcenty ludowej pobożności ale dawniej mieszkańcom wiosek mówiły więcej, przypominając dzieje własne a także kraju. Niestety systematycznie od jakiegoś czasu krzyże i kapliczki, podobnie jak inne formy dawnej ludowej architektury znikają z naszego krajobrazu, niszczone bezpowrotnie przez czas oraz bezmyślność i niefrasobliwość ludzką. Los zapomnianych, niszczejących, chylących się ku upadkowi przydrożnych krzyży i kapliczek nie może być obojętny zwłaszcza lokalnej społeczności. W ostatnich czasach widać ogromne zainteresowanie kapliczkami i krzyżami ze strony władz samorządowych zwłaszcza tych niższego szczebla, stowarzyszeń regionalnych, rad parafialnych oraz samych proboszczów a przede wszystkim miłośników, którzy efekty swoich pasji publikują drukiem lub na forach internetowych. Piękno tej małej architektury przydrożnej, jej artystyczna forma i wartości jakie ze sobą niesie ich obecność oraz historie z nimi związane są wystarczającym powodem do zajmowania się nimi, także od strony dokumentacyjnej, archiwistycznej oraz od strony właściwej promocji. W tym przypadku nieoceniona może okazać się pomoc samorządu terytorialnego i jego wsparcie finansowe oraz działania związane z promocją np. szlaku kapliczek i krzyży przydrożnych jako produktu turystyki lokalnej. W ten ogólnopolski trend, którego podstawowym celem jest uchronienie od zapomnienia i zachowanie dla kolejnych pokoleń miejscowej ludności i turystów, znaków właśnie tego rodzaju, jak krzyże i kapliczki, które niegdyś stanowiły punkty oparcia dla pamięci, pomagały w przekazie pokoleniowym historii widzianej z lokalnej perspektywy wpisuje się między innymi projekt realizowany przez Bibliotekę Publiczną Gminy Stare Miasto, wspólnie ze szkołami i gimnazjami tej gminy Ocalić od zapomnienia- kapliczki i krzyże przydrożne Gminy Stare Miasto. Celem projektu było rozbudzenie wśród młodzieży zainteresowań historią regionu, architekturą sakralną, pogłębienie wiedzy o kulturze i historii najbliższej okolicy, kształtowanie szacunku do tradycji lokalnych, religijnych, patriotycznych oraz opisanie i zachowanie dziedzictwa religijnego i kulturowego gminy Stare Miasto. W tym celu w miesiącu maju, w szkołach tutejszej gminy wśród uczniów klas IV VI szkół podstawowych i klas I III szkół gimnazjalnych, były przeprowadzone warsztaty etnograficzne, fotograficzne i malarskie, a od czerwca do października konkursy fotograficzny, plastyczny i multimedialny, które miały pomóc młodzieży w skutecznym utrwaleniu i zachowaniu piękna tych pereł lokalnego krajobrazu mającego promować gminę Stare Miasto. Efektem końcowym tego projektu jest wydany katalog dokumentujący w fotografii i pracach plastycznych, jakże ważne dla kształtowania szacunku dla tradycji- krzyże i kapliczki, które być może rozbudzą również wśród mieszkańców gminy zainteresowanie historią regionu i pomogą pogłębić wiedzę o architekturze sakralnej, kulturze i historii najbliższej okolicy, naszej małej ojczyzny.

3 Stare Miasto Stare Miasto Krzyż drewniany na skrzyżowaniu ulic Szkolnej i Rumińskiej 1981 r. Krzyż przydrożny przy ulicy Głównej Bogu na chwałę z wdzięczności za odzyskanie wolności 1945 r. Kapliczka przy ulicy Lisieckiej postawiona w latach 80-tych XX wieku przez Franciszka Kałużnego z Rychwała w intencji dziękczynnej. Pierwsza kapliczka była drewniana. Przez lata zmieniał się jej wygląd. Obecna odnowiona została w 2009 r. Kapliczka przy ulicy Lisieckiej powstała około 1949 r. z inicjatywy Heleny Michalak. Pierwotnie znajdowała się poniżej posesji pomiędzy drzewami. Przebudowana w 2011 r., stoi przed domem państwa Wacławy i Władysława Wiśniewskich.

4 Stare Miasto Stare Miasto Kapliczka znajduje się na wzniesieniu równolegle do drogi, którą jedzie się w stronę toru kartingowego w Starym Mieście. Tuż obok jest Restauracja Staromiejska. Kapliczka jest darem od PMK WUPPERTAL SOCIETAS CHRISTI PRO EMIGRANTIBUS. Kapliczka położona przy drodze ze Starego Miasta w stronę Rumina przed skrzyżowaniem (Rumin, Rzgów, Konin). Kapliczka wisi na drzewie w lesie przy drodze polnej, którą jedzie się ze Starego Miasta, z ulicy Szkolnej, w stronę Branna. Kapliczka wisi na drzewie przy drodze polnej, położonej równolegle do drogi powiatowej ze Starego Miasta do Barczygłowa, po jej prawej stronie.

5 Barczygłów Barczygłów Kapliczka znajduje się przy Szkole Podstawowej Powstała przed wojną. Pierwsza kapliczka była murowana. W latach 90-tych została przebudowana przez pana Edwarda Białasa. Krzyż znajduje się przy Szkole Podstawowej Kapliczka w ogródku przed domem państwa Janiaków Powstała w intencji dziękczynnej. Kapliczka na posesji pana Stanisława Paulińskiego Powstała w 2009 r. w intencji dziękczynnej.

6 Barczygłów Bicz Kapliczka w Barczygłowie Kolonii na posesji Pani Jolanty Olejnik-Grochowskiej. Kapliczkę postawił w 1995 r. Józef Olejnik. Na wysokości Barczygłów przy drodze Stare Miasto-Barczygłów. W maju 2000 r. mieszkańcy Bicza pobudowali z kamienia polnego kapliczkę z figurą Matki Bożej Fatimskiej zaprojektowaną przez Aldonę i Jacka Albrychów. Przy figurze co roku 13 maja odprawiana jest Msza święta W maju 1995 r. wybudowano i poświęcono kapliczkę z figurką PJ Miłosiernego przy skrzyżowaniu dróg Bicz Ostatki Żdżary. Przy kapliczce odprawiana jest Msza święta w siódmą niedzielę wielkanocną.

7 Główiew Janowice Kapliczka powstała w 1995 r. Napis na tablicy: O Maryjo miej nas w swojej opiece. Kapliczka przy Szkole Podstawowej Powstała przed wojną z inicjatywy pana Kuźniackiego, który zbudował kapliczkę z kamienia, a na nim umieścił krzyż. W czasie wojny została niszczona. Po wojnie odbudowana z drewna. Przebudowana w 1995 r. Krzyż w Janowicach 12 13

8 Karsy Kazimierów Kazimierów Krzyż powstał przed wojną Pierwszy krzyż był drewniany, później kilkakrotnie odnawiany, ostatnio w latach 80-tych. Kapliczka z 1955 r. Kapliczka powstała w 1922 r. lub w 1929 r. Bogosław Lud Twój Kapliczkę Matki Bożej postawiono w 1999 r. w miejsce dawnego krzyża.