Jesteśmy jedną. Ten numer będzie poświęcony uczestnictwu zawodników, którzy są niepełnosprawni fizycznie np. niewidomi, czy głusi.

Transkrypt

1 Ten numer będzie poświęcony uczestnictwu zawodników, którzy są niepełnosprawni fizycznie np. niewidomi, czy głusi. Szachy są wyjątkowym sportem, gdyż KAŻDY może w nie grad i niezależnie od stanu swojego ciała np. niewidomy, niedowidzący czy głuchy, może rywalizowad w jednej grupie z osobami w pełni sprawnymi i grad z nimi na tym samym poziomie! Ten numer składa się z artykuły napisanego specjalnie na naszą stronę (cis.fide.com) przez am Teske, naszego niemieckiego tłumacza i koordynatora. IPCA Międzynarodowe Stowarzyszenie Szachowe Niepełnosprawnych Fizycznie IBCA Międzynarodowe Stowarzyszenie Szachowe Niewidomych ICCD Międzynarodowa Komisja Szachowa Niesłyszących c.htm Doskonały przykład motto FIDE Gens una sumus Jesteśmy jedną 1 FIDE-CiS FSM Magazyn 123

2 rodziną! Szachy i włączanie, FIDE jako prekursor am Henrik Teske (konsultant FIDE CIS do spraw języka niemieckiego) Szachy są grą dla wszystkich: młodych i starych siedzących przy szachownicy. Różnice kulturowe, społeczne, czy materialne nie mają żadnego znaczenia podczas partii. Dosłownie każdy może cieszyd się tym sportem, formą nauki, czy sztuki. Gdyby znane na całym świecie szachy jeszcze nie istniały, byłby najwyższy czas, by je stworzyd. Dzisiaj chcieliśmy przedstawid kilku graczy, którym nie sprzyja szczęście i są skazani na życie z dysfunkcjami ciała. Prawo do normalnego codziennego życia było zapewnione przez ONZ i cały czas wzmacniane, szczególnie przez ostatnie lat w postad konwencji praw człowieka. FIDE już od dekad w praktyce zastosowało te zasady. Thomas Luther, niemiecki am, jest osobą, która może się na ten temat wypowiedzied. Yvonne Ledfuss (Schachfestival e.v.) i am Thomas Luther (FIDE - Szachy dla niepełnosprawnych) Drezno FIDE-CiS FSM Magazyn 123

3 Thomas urodził się z uszkodzonymi oboma ramionami. Posiada jedynie trzy palce na każdej z dłoni, a w rękach brakuje łokci. Taki stan utrudnia mu grę, szczególnie wykonywanie długich ruchów na ostatnich liniach szachownicy, a przez całą partię jest pod presją czasu. Męczy się szybciej, gdyż nie może podtrzymywad głowy rękami. Thomas zwierza się, że szachy pozwoliły mu zaistnied w społeczeostwie i cieszyd się jego aspektami. Podobnie jak wielu ludzi z wrodzonymi lub nabytymi wadami, Thomas starał się spełnid ambitne zadanie znalezienia sobie miejsca w społeczeostwie. W młodości został kilka razy mistrzem NRD (Niemiecka Republika Demokratyczna). W późniejszym okresie udało mu się wygrad indywidualne mistrzostwa zjednoczonych Niemiec i to 3 razy. Zakwalifikował się do dwóch eliminacji Mistrzostw Świata w 1997r. w Groningen oraz 2000r. w Moskwie. Jego największym sukcesem było zdobycie wraz z zespołem Niemiec srebrnego medalu na Olimpiadzie w 2000r. w Stambule. Thomas grał w kilku innych olimpiadach. W 2010r. poprowadził zespół IPCA (International Physically Disabled Chess Association Międzynarodowe Stowarzyszenie Szachowe Niepełnosprawnych Fizycznie) na miejsce 63, oczko wyżej niż zespół z Niemiec. Ten zespół, IBCA (niewidomi) oraz ICCD (głusi) biorą udział w olimpiadach. Thomas jest aktywnym zawodowo graczem, a ponadto FIDE wspiera go i zachęca do dalszej pracy jako członek oficjalnej komisji Światowej Federacji Szachowej. Od 2011 jest on członkiem komisji dla niepełnosprawnych, która ostatnio została przearanżowana na nowo. Dzięki jego zaangażowaniu zostały utworzone zasady dla zawodników z niepełnosprawnościami, które mają za zadanie sprawid, by ich partie były sprawiedliwe i by mogli konkurowad na tym samym poziomie z innymi graczami. Kary czasowe dla zawodników niepełnosprawnych, którzy nie mogą z tego powodu pisad, zostały zniesione. Żaden zawodnik już nie musi się obawiad przegranej partii z powodu konieczności udania się do toalety. Obecnie każdy zawodnik posiada prawo, aby organizator w odpowiedni sposób pomógł z jego problemem, jeśli prośba zawodnika jest racjonalna. A oto zasady dotyczące dzieci i seniorów: 3 FIDE-CiS FSM Magazyn 123

4 Podczas międzynarodowych Mistrzostw Niemiec w Szachach organizator powinien zapewnid pomoc dzieciom do lat 8, szczególnie dla tych, którzy jeszcze nie poznali notacji szachowej. Chwilę po rundzie dzieci, rodzice i trenerzy mają otrzymad broszurę z zapisanymi partiami do analizy. W 2011r. w Dreźnie podczas Schachfestival ( Społeczny Festiwal Szachów w Dreźnie) rozpoczął się pilotażowy projekt organizacji pierwszych Mistrzostw Świata w Szachy dla niepełnosprawnych (WCCD). FIDE wspiera to przedsięwzięcie, także finansowo. Od 2013 turniej ten jest oficjalnie uznany i odbywa się co dwa lata. Gdy to pisałem, rozpoczęły się te Mistrzostwa Świata 2015 (ponownie w Dreźnie). Ideą turnieju jest możliwośd zaoferowania niepełnosprawnym zawodnikom współzawodnictwa z przyjaciółmi w podobnej sytuacji zdrowotnej, przy najlepszych warunkach jakie organizatorzy mogą zapewnid (które, rzadko są stosowane na innych turniejach). Uczestnicy WCCD w Drezno 2013: Yulia Turkeeva z Rosji Thomas, Henrik oraz Kathrin w Kathrin studiuje kartografię na Uniwersytecie Technicznym w Dreźnie. Jej projektem jest stworzenie mapy Drezna dla niepełnosprawnych. 4 FIDE-CiS FSM Magazyn 123

5 Najmłodszy uczestnik pierwszych Mistrzostw Świata dla niepełnosprawnych w 2013 był Raphael (ówcześnie miał 9 lat). Poznałem go w Dreźnie i zaprosiłem, by w czasie wolnym przybył do Sebnitz, gdzie odbyły się Międzynarodowe Niemieckie Mistrzostwa do lat 8 i pomógł przy analizie partii razem z zawodnikami, rodzicami i trenerami. Poniższe zdjęcie wykonała matka Raphaela podczas zwiedzania pięknej skały Bastei. Oczywiście szachownica była w plecaku. Zamiast bierek szachowych znaleźliśmy pudełko ze zużytymi bateriami, na szczęście było wystarczająco kolorów by posiadad cały komplet. W sztuce improwizacji szachiści zawsze są najlepsi! Raphael i Henrik, Skała Bastei niedaleko Drezna, Niemcy 2013 Zawsze staram się, by doświadczenia dla niepełnosprawnych zawodników szachowych oraz trenerów poza szachownicą były jak najbardziej przyjemne. Włączanie do społeczeostwa oznacza, by ci najbardziej narażeni na różne czynniki dostawali adekwantną pomoc.,,wszyscy jesteśmy kandydatami... było oficjalnym stanowiskiem FIDE. Każdego z nas może spotkad jakaś katastrofa. Jest to wystarczającym powodem, by promowad szachy dla niepełnosprawnych i dostosowywad do ich potrzeb. To niesamowite, jak niepełnosprawni radzą sobie w codziennym życiu, w jaki sposób przezwyciężają fizyczne ułomności. Jeśli się z nimi rozmawia lub samemu przez pewien czas traci się sprawnośd fizyczne, dopiero wtedy rozumie się trudności i przeszkody z jakimi muszą sobie radzid. Oto kilka przykładów: Dla osób na wózkach schody są przeszkodą nie do pokonania bez pomocy. Głusi mogą jedynie zdobywad wiedzę i informacje środkami wizualnymi, co powoduje, że rozmowy są krótkie i często pomijane są ważne niuanse. Już w dzieciostwie udało mi się w szachach zdobyd przyjaciela, który jest niewidomy. Brak wzroku Whilhema uświadomiłem sobie podczas incydentu, którego do dzisiaj się wstydzę. Po treningu pobiegliśmy razem z Wilhelmem na przystanek autobusowy. Zapomnieliśmy zarówno o przypadłości kolegi oraz o lampie stojącej na drodze. Wilhelm musiał nas przekląd, gdyż spotkanie zabolało go bardzo. 5 FIDE-CiS FSM Magazyn 123

6 Lata minęły. Niestety rzadko się spotykamy, ale często wspominamy ten incydent i się z niego śmiejemy. Gdy spotkaliśmy się ostatnio, Stefan Koch przyszedł i zawiózł nas do moich rodziców, a Whilhelm wspomniał, że nie wiedział, iż mieszkają na wzgórzu. Mogę powiedzied, że doskonale orientuje się w terenie. Niesamowitą pamięd Wilhelma podziwiałem już jako dziecko, ale teraz chcę się dowiedzied więcej. Siedzieliśmy cicho w samochodzie. Podczas pięciokilometrowej przejażdżki do centrum treningowego pytaliśmy Wilhelma gdzie jesteśmy. Zawsze odpowiadał prawidłowo! W każdym budynku, który jest dla niego w jakiś sposób znaczący, zna ilośd stopni, rozmieszczenie wind, w którą stronę drzwi się otwierają, po prostu wszystko! Tylko tymczasowe stoiska i śliskie drogi są dla niego koszmarem. Niestety dla większości niepełnosprawnych ludzi prowadzenie codziennych czynności wymaga ogromnej uwagi, energii, czasu i wsparcia innych. Dlatego jeśli chodzi o ambicję, upór, determinację, planowanie to właśnie ci ludzie są wzorami do naśladowania dla młodych, oni mogą wywrzed wielki wpływ na społeczeostwo. Zawsze podróżujemy w minibusie do lokalnej ligii w Suhl. Wilhelm i siostra mojego pierwszego trenera grali w tym samym zespole. Większośd rozegranych partii z Petrą grałem z przepaską, a Wilhelm był naszym sędzią. Mieliśmy wtedy albo 6, albo 8 lat, to były czasy. Po kilku tytułach z juniorskich mistrzostw GDR, mając 20 lat zostałem międzynarodowym mistrzem szachowym (im), a w wieku 28 lat osiągnąłem tytuł arcymistrza (am) w Obecnie w 4 językach pracuję jako trener w domu oraz za granicą w ramach szachów szkolnych. Dopiero teraz w pełni mogę docenid, w jaki sposób gra w dzieciostwie na ślepo pomogła mi w mojej karierze, ta historia otworzyła mi oczy: Wiceprezes do spraw szachów młodzieżowych w Saskim Związku Szachowym, Frank Schulze, zaryzykował odważny eksperyment. Cztery lata temu odbył się 3-dniowy trening, w którym uczestniczyło 17 dzieci w wieku do lat 13, w tym paru, których nie znałem zbyt dobrze. W drugim dniu prowadziłem analizy dłuższych partii, wiele taktyk przedstawianych na dwóch tablicach. W dodatku każdy z uczestników siedział przed normalną szachownicą. Moją główną zasadą było prowadzenie intensywnego treningu, ale nie dłuższego niż czas gry na najbliższym turnieju. Dyscyplina grupy była wyjątkowo dobra. Czasami dało się słyszed szepty, ale atmosfera ciszy szybko powracała. Nikt nie miał żadnych uwag do prowadzonych zajęd, chod prosiłem, aby w razie jakiegoś kłopotu od razu mnie informowad. Wieczorem przyszła babcia i powiedziała, że jej wnuk nie nadąża, gdyż zajęcia są prowadzone zbyt szybko. Najwidoczniej dziesięciolatek bał się przyznad przed kolegami, ale za pośrednictwem babci zwrócił mi uwagę. Na następnych zajęciach zrozumiałem, na czym polegał problem dziecka. Dezorientacja pojawiała się, gdy podawałem długie warianty nie pokazując ich całkowicie na tablicy demonstracyjnej. Starał on się znaleźd odpowiedzi u kolegów, ale to nie skutkowało. Test na ślepo (10-12 par ruchów bez patrzenia na szachownicę, znając początkowe ustawienie) przyniósł dokładną odpowiedź. 10-latek miał problem z obliczaniem dłuższych sekwencji ruchów. Pamiętałem, że umiejętnośd liczenia dwóch ruchów w przód pozwala uzyskad dodatkowe punktów Elo (oficjalna punktacja FIDE). Dlatego poleciłem, by grał na ślepo podczas wyjazdów, tak jak ja w dzieciostwie z Wilhelmem i Petrą. Babcia i dwóch braci stworzyli wspaniały zespół! Starszy brat Robert może się już mierzyd z arcymistrzami. 6 FIDE-CiS FSM Magazyn 123

7 Nawet jako trener uczysz się bez przerwy. Przybywa mi doświadczenia, którym obdarowuję uczniów i kolegów. Ci bardziej zdeterminowani osiągają już tytuły. Aravindh (15) został arcymistrzem, Praggnanandhaa (9) i Murali (15) mistrzyniami świata. Wszyscy troje są z Indii, po krótkim treningu. Seminarium treningowe w Chennai, Indie Bardzo miłe i udane doświadczenie. Młodzi w Niemczech planują swoją karierę inaczej. Najpierw chcą skooczyd szkołę, zanim zdecydują rozpocząd profesjonalną karierę. Alexander i Julian zostali mm jako nastolatki, Falko później został arcymistrzem. Roven (15) będzie następny. Otrzyma tytuł mm na następnym szczycie FIDE. Przez październik 2015 mieliśmy wiele okazji do świętowania: brąz dla Matthiasa Bluebauma w Mistrzostwach Świata w kategorii do lat 20, tytuł Mistrza Europy dla Leonida Sawlina w kategorii do lat 16, Mistrzostwa Świata Szachów Szybkich i Błyskawicznych z pełną widownią w Berlinie, Międzynarodowe Niemieckie Mistrzostwa do lat 8 w Sebnitz i oczywiście Mistrzostwa Świata w Szachach dla niepełnosprawnych w Dreźnie. 7 FIDE-CiS FSM Magazyn 123

8 8 FIDE-CiS FSM Magazyn 123