ZAGROŻENIA ZDROWIA ZWIĄZANE Z SEKSEM GEJOWSKIM 1
|
|
- Eugeniusz Mazurek
- 9 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Dr med. John R. Diggs, junior Corporate Resource Council ZAGROŻENIA ZDROWIA ZWIĄZANE Z SEKSEM GEJOWSKIM 1 STRESZCZENIE Relacje seksualne pomiędzy osobami tej samej płci narażają gejów, lesbijki i osoby biseksualne na wysokie ryzyko zapadnięcia na choroby przenoszone drogą płciową (ch.p.d.p.), zranienia fizyczne, zaburzenia psychiczne a nawet skrócenie wieku życia. Istnieje pięć zasadniczych cech, które różnią relacje gejowskie od relacji heteroseksualnych ze względu na określone konsekwencje medyczne. Oto one: Poziom promiskuityzmu W okresie przed wybuchem epidemii AIDS, w badaniach przeprowadzonych w roku 1978, 75% białych gejów deklarowało posiadanie więcej niż 100 męskich partnerów seksualnych w ciągu życia: 15% miało partnerów seksualnych; 17% miało ; 15% miało ; a 28% zadeklarowało posiadanie więcej niż 1000 męskich partnerów seksualnych. W następnych latach poziom promiskuityzmu obniżył się, ale kilku obserwatorów obawia się, że promiskuityzm znowu zbliża się do poziomu z lat siedemdziesiątych. Konsekwencją medyczną promiskuityzmu jest znacznie większe u gejów prawdopodobieństwo zakażenia HIV/AIDS, syfilisem i innymi ch.p.d.p. Podobnych poziomów promiskuityzmu nie odnotowano wśród lesbijek. Jednakże w badaniach australijskich 93% lesbijek poinformowało o tym, że miało stosunki seksualne z mężczyznami, przy czym lesbijki 4,5 raza częściej aniżeli kobiety heteroseksualne miały więcej aniżeli 50 męskich partnerów seksualnych w ciągu życia. Każdy stopień zmienności partnera seksualnego niesie z sobą ryzyko ch.p.d.p. Zdrowie fizyczne Powszechne wśród gejów praktyki seksualne prowadzą do licznych ch.p.d.p. oraz zranień fizycznych, które są praktycznie nieznane w populacji heteroseksualnej. Także u lesbijek występuje podwyższone ryzyko ch.p.d.p. Poza tym, w badaniach przeprowadzonych w australijskiej klinice ch.p.d.p. stwierdzono, że lesbijki trzy do czterech razy częściej aniżeli kobiety heteroseksualne odbywają stosunki seksualne z mężczyznami zagrożonymi HIV. 1 Tł umaczenie artykuł u JOHN R. DIGGS, JR. M.D., The Health Risks of Gay Sex ze strony: 1
2 Zdrowie psychiczne Dobrze udokumentowane badaniami są wysokie wskaźniki zaburzeń psychiatrycznych wśród gejów i lesbijek, w tym depresji, narkomanii i prób samobójczych. Są one faktem nawet w Holandii, gdzie związki gejowskie, lesbijskie i biseksualne (GLB) są znacznie bardziej akceptowane przez społeczeństwo aniżeli w USA. Istnieje wysoka korelacja pomiędzy depresją i narkomanią a niebezpiecznymi praktykami seksualnymi, które prowadzą do poważnych problemów medycznych. Długość życia Jedyne przeprowadzone badanie epidemiologiczne dokonujące pomiaru długości życia mężczyzn, którzy są gejami lub biseksualistami, wykazało, że tracą oni do 20 lat życia. Monogamia Monogamia - w znaczeniu długotrwałej wierności seksualnej jest rzeczą rzadką w związkach GLB, zwłaszcza wśród mężczyzn gejów. Jedno z badań wykazało, że 66% par gejowskich informowało o stosunkach seksualnych poza związkiem, które miały miejsce w ciągu pierwszego roku, a prawie 90% miało stosunki seksualne poza związkiem po pięciu latach jego trwania. Zachęcanie ludzi do angażowania się w obarczone ryzykiem zachowania seksualne stwarza zagrożenie dla ich zdrowia i może prowadzić do skrócenia wieku ich życia. Jednak właśnie to czynią pracodawcy i podmioty rządowe, kiedy zapewniają parom GLB zasiłki albo status, który sprawia, że związki GLB wydają się bardziej akceptowane przez społeczeństwo. WPROWADZENIE Kiedy sięgam pamięcią we wczesne lata osiemdziesiąte - a pracowałem wtedy w Szpitalu Beth Israel - mam przed sobą żywy obraz młodych, zdrowych gejów umierających na tajemniczą chorobę, którą dopiero później naukowcy zidentyfikowali jako chorobę przenoszoną drogą płciową AIDS. Przez te lata widziałem wielu pacjentów umierających z tą diagnozą. Moim obowiązkiem jako lekarza jest oceniać zachowania ze względu na ich wpływ na zdrowie i pomyślność człowieka. Jeśli coś jest korzystne, tak jak ruch, zdrowe odżywianie czy odpowiednia ilość snu, moim obowiązkiem jest to zalecić. Podobnie, jeśli coś jest szkodliwe, tak jak palenie, przejadanie się, nadużywanie alkoholu czy narkotyków, moim obowiązkiem jest to odradzić. Jeśli aktywność seksualna podejmowana jest poza małżeństwem, konsekwencje tego mogą być bardzo poważne. Nie ulega kwestii, że promiskuityzm jest często źródłem chorób, od trywialnych po poważne i śmiertelne. W istocie, Centrum Kontroli i 2
3 Prewencji Chorób w USA szacuje, że 65 milionów Amerykanów cierpi na jedną z nieuleczalnych chorób przenoszonych drogą płciową (ch.p.d.p.) 2. Istnieją różnice pomiędzy mężczyznami a kobietami co do konsekwencji aktywności seksualnej w obrębie tej samej płci. Ale, co najważniejsze, konsekwencje aktywności homoseksualnej różnią się od konsekwencji aktywności heteroseksualnej. Moim obowiązkiem jako lekarza jest informować pacjentów o zagrożeniach dla zdrowia, jakie niesie seks gejowski, i odradzać im angażowanie się w zachowania szkodliwe. I. Różnice pomiędzy związkami homoseksualnymi a heteroseksualnymi Aktualny obraz medialny związków gejowskich i lesbijskich sugeruje, że są one równie - albo nawet w jeszcze większym stopniu - zdrowe, stabilne i pełne miłości, co małżeństwa heteroseksualne 3. Stowarzyszenia medyczne rozpowszechniają trochę podobne przesłanie 4. Jednakże, istnieje co najmniej pięć głównych obszarów zróżnicowania pomiędzy związkami gejowskimi a heteroseksualnymi, a każdy ma określone konsekwencje medyczne. Różnice te dotyczą nastepujących dziedzin: A. Poziom rozwiązłości B. Zdrowie fizyczne C. Zdrowie psychiczne D. Długość życia E. Definicja monogamii. A. Promiskuityzm Gejowski autor, Gabriel Rotello, odnotowuje przekonanie wielu gejów, że podstawą wyzwolenia gejowskiego ( ) było «seksualne braterstwo promiskuityzmu», i jakiekolwiek porzucenie promiskuityzmu równałoby się «zdradzie wspólnoty na ogromną skalę» 5. Sposób, a w jaki Rotello spostrzega rozwiązłość gejów - o której wyraża się krytycznie - jest spójne z wynikami badań. Szeroko zakrojone badania nad mężczyznami o orientacji homoseksualnej, opublikowane w roku 1978, wykazały, że 75% białych mężczyzn identyfikujących się jako geje wyznało, iż odbyło w ciągu życia stosunki seksualne z ponad 100 różnymi mężczyznami: 15% miało partnerów seksualnych, 17% miało ich , 15% wyznało, że miało , a 28% miało w 2 Tracking the Hidden Epidemics: Trends in STDs in the United States, 2000 [ Idąc tropem ukrytych epidemii: trendy rozwojowe ch.p.d.p. w Stanach Zjednoczonych w 2000 ], Centres for Disease Control and Prevention (CDC) [Centra Kontroli i Prewencji Chorób], artykuł dostępny na 3 Becky Birtha, Gay Parents and the Adoption Option [ Homoseksualni rodzice a opcja adopcyjna ], The Philadelphia Inquirer, 24 marca 2002, Grant Pick, Make Room for Daddy and Poppa [ Miejsce dla taty - i dla papy ], The Chicago Tribune Internet Edition, 24 marca 2002, 4 Ellen C. Perrin i inni, Technical Report: Coparent or Second-Parent Adoption by Same-Sex Parents [ Raport zawodowy: Adopcja dziecka przez jednego lub dwoje rodziców w związkach tej samej płci ], Pediatrics, 109(2): (2002). 5 Gabriel Rotello, Sexual Ecology: AIDS and the Destiny of Gay Men [Ekologia seksualna: AIDS i los gejów], s. 112, New York: Penguin Group, 1998 (cytujący autora będącego gejem, Michaela Lyncha). 3
4 życiu więcej aniżeli 1000 męskich partnerów seksualnych 6. Odnotowano, że po wybuchu epidemii AIDS, do roku 1984 mężczyźni o orientacji homoseksualnej ograniczyli promiskuityzm, ale w niewielkim stopniu. Zamiast 6 i więcej partnerów na miesiąc, wedle danych z roku 1982, przeciętny respondent w San Francisco nie żyjący w związku monogamicznym miał 4 partnerów na miesiąc w roku W nowszych badaniach amerykańskie Centrum Kontroli Zachorowań donosi o wzroście promiskuityzmu, przynajmniej wśród młodych mężczyzn o orientacji homoseksualnej w San Francisco. W latach liczba homoseksualistów podejmujących kontakty seksualne z wielu partnerami i uprawiających seks analny bez zabezpieczeń wzrosła z 23,6% do 33,3%, przy czym największy wzrost dotyczył mężczyzn poniżej 25 roku życia 8. Wydaje się, że chociaż AIDS jest w dalszym ciągu chorobą nieuleczalną, nie powstrzymuje już gejów od angażowania się w rozwiązłe kontakty seksualne 9. Dane na temat promiskuityzmu gejów pochodziły od mężczyzn, którzy określili siebie jako gejów. Niektórzy stronnicy twierdzą, że wskaźnik byłby niższy, gdyby w statystykach ujęto homoseksualistów nieujawnionych 10. To jest prawdopodobne w świetle danych z badań przeprowadzonych w Australii w 2000 roku, których celem było ustalenie, czy mężczyźni uprawiający seks z mężczyznami są związani ze wspólnotą gejów. W grupie mężczyzn związanych ze wspólnotą gejowską istniało czterokrotnie większe prawdopodobieństwo odbycia stosunku z więcej niż 50 partnerami seksualnymi 6 Alan P. Bell i Martin Weinberg, Homosexualities: A Study of Diversity among Men and Women [Rodzaje homoseksualizmu: Studium różnic pomiędzy mężczyznami a kobietami], s. 308, Tablica 7, New York: Simon and Schuster, Leon McKusick, i inni, Reported Changes in the Sexual Behavior of Men at Risk for AIDS, San Francisco, the AIDS Behavioral Research Project [ Zmiany w zachowaniach seksualnych u mężczyzn zagrożonych AIDS w San Francisco w latach projekt badań behawioralnych nad AIDS], Public Health Reports, 100(6): , s. 625, Tablica 1 (listopad-grudzień 1985). W 1982 osoby badane odpowiedziały, że w ostatnim miesiącu średnio spotykały się z 4,7 nowymi partnerami; w roku 1984 respondenci zadeklarowali, że w ostatnim miesiącu spotkali się z 2,5 nowymi partnerami. 8 Increase in Unsafe Sex and Rectal Gonorrhea among Men Who Have Sex with Men San Francisco, California [ Wzrost kontaktów seksualnych bez zabezpieczenia a rzeżączka odbytu u mężczyzn podejmujących kontakty seksualne z mężczyznami na przykładzie San Francisco w stanie Kalifornia w latach ], Mortality and Morbidity Weekly Report, CDC, 48(03): 45-48, p. 45 (29 stycznia 1999). 9 Było to oczywiste przed przełomem lat 80 i 90. Dr Jeffrey A. Kelly i inni. Acquired Immunodeficiency Syndrome/Human Immunodeficiency Virus Risk Behavior among Gay Men in Small Cities [ Zachowania związane z ryzykiem AIDS/HIV wśrod mężczyzn będących gejami w małych miastach ], Archives of Internal Medicine, 152: , s (listopad 1992); Donald R. Hoover i inni, Estimating the and Future Spread of Human Immunodeficiency Virus Type 1 in Subgroups of Homosexual Men [ Szacowane rozprzestrzenianie się wirusa HIV Typu 1 w latach i w przyszłości w podgrupach mężczyzn o orientacji homoseksualnej ], American Journal of Epidemiology, 134(10): , s (1991). 10 Kobieta pastor będąca lesbijką wypowiedziała tę uwagę podczas sesji pytań i odpowiedzi po przedstawieniu przez nią zagrożeń zdrowia związanych z homoseksualizmem w Chatauqua Institute w Western New York latem
5 w ostatnich sześciu miesiącach poprzedzających badania aniżeli w grupie mężczyzn, którzy nie byli związani ze wspólnotą gejów 11. To może oznaczać, że z homoseksualizmem jawnym wiąże się większe ryzyko aniżeli z homoseksualizmem ukrytym. Przyjęcie tożsamości geja może stwarzać sytuację, w której osobnik czuje się przymuszony do promiskuityzmu, i to w grupie innych, bardziej rozwiązłych gejów. Ekscesy promiskuityzmu rodzą poważne konsekwencje medyczne w istocie, jest on przepisem na rozprzestrzenianie chorób i wywołanie epidemii 12. Epidemia HIV/AIDS w USA pozostała przeważnie problemem gejów, przede wszystkim z powodu większego promiskuityzmu w tym środowisku 13. W badaniach opartych na statystykach z lat oszacowano, iż 20-letni geje z 50-procentowym prawdopodobieństwem zostaną zakażeni HIV, zanim osiągną 55 rok życia 14. W badaniach z czerwca 2001 blisko 64% mężczyzn chorych na AIDS miało uprzednio kontakty seksualne z mężczyznami 15. Również syfilis jest bardziej rozpowszechniony wśród gejów. Wydział Zdrowia Publicznego w San Francisco ostatnio poinformował, że syfilis wśród gejów i biseksualistów w mieście osiagnął poziom epidemii. W dzienniku San Francisco Chronicle czytamy: Według ekspertów syfilis ma tendencję wzrostową wśród gejów i biseksualistów, ponieważ podejmują oni aktywność seksualną bez zabezpieczeń i z wielu partnerami, których często spotkali w sytuacjach anonimowych, takich jak sex club, księgarnia dla dorosłych, spotkanie internetowe lub łaźnia. Najnowsze dane wskazują, że 93 gejów i biseksualistów w tym roku miało łącznie partnerów seksualnych 16. Badania przeprowadzone w Baltimore i opublikowane w Archives of Internal Medicine wykazały, że geje zakażali się syfilisem od 3 do 4 razy częściej aniżeli 11 Paul Van de Ven i inni, Facts & Figures: 2000 Male Out Survey [ Fakty i liczby: badania nad ujawnionymi homoseksualistami, 2000 ], s. 20 i Tablica 20, studium monograficzne opublikowane przez National Centre in HIV Social Research Faculty of Arts and Social Sciences, The University of New South Wales [Narodowe Centrum Badań Społecznych nad HIV na Wydziale Sztuk Pięknych i Nauk Społecznych Uniwersytetu Nowej Południowej Walii], luty Rotello, dz. cyt., s Tamże, s Hoover i inni, dz. cyt., Tablica Basic Statistics [ Podstawowe statystyki ], CDC Division of HIV/AIDS Prevention [Wydział Prewencji HIV/AIDS Centrum Kontroli Zachorowań], czerwiec 2001, (Blisko 8% /50 066/ mężczyzn zarówno miało kontakty seksualne z mężczyznami, jak i używało narkotyków dożylnych. Stanowią oni część spośród 64% / / w grupie mężczyzn z diagnozą AIDS.) 16 Liczby pochodzą z badań zaprezentowanych na spotkaniu Amerykańskiego Towarzystwa Chorób Zakaźnych w San Francisco i opublikowanych przez Christophera Heredię, Big spike in cases of syphilis in S.F.: Gay, bisexual men affected most [ Duży skok wskaźnika zachorowań na syfilis w San Francisco: najbardziej dotknięci to geje i osoby biseksualne ], San Francisco Chronicle, October 26, 2001, 5
6 mężczyźni heteroseksualni 17. Promiskuityzm jest czynnikiem najbardziej odpowiedzialnym za wysokie wskaźniki tych oraz innych chorób przenoszonych drogą płciową, które zostaną wymienione poniżej. Wiele spośród nich powoduje skrócenie wieku życia u mężczyzn, którzy podejmują kontakty seksualne z innymi mężczyznami. Promiskuityzm lesbijek nie osiaga tak ekstremalnego poziomu, ale jest wyższy aniżeli u kobiet heteroseksualnych. Ogółem, kobiety mają mniej partnerów seksualnych aniżeli mężczyźni. Literatura jednakże przytacza zdumiewające odkrycie na temat promiskuityzmu lesbijek. Badacze australijscy poinformowali, że lesbijki 4,5 raza częściej miały w życiu ponad 50 partnerow seksualnych aniżeli kobiety heteroseksualne (9% lesbijek w porównaniu do 2% kobiet heteroseksualnych); a 93% kobiet, które określiły się jako lesbijki, miało w życiu kontakty seksualne z mężczyznami 18. Podobnie inne badania wskazują na to, że kobiety uprawiające seks z kobietami, podejmują także kontakty seksualne z mężczyznami 19. B. Zdrowie fizyczne Niekorzystne dla zdrowia zachowania seksualne zdarzają się zarówno wśród osób heteroseksualnych, jak i homoseksualnych. Jednak świadectwo zarówno medycyny, jak i nauk społecznych wskazuje na to, że zachowanie homoseksualne jako całokształt jest niezdrowe. Choć zarówno męskie, jak i kobiece praktyki homoseksualne prowadzą do wzrostu zachorowań na choroby przenoszone drogą płciową, to jednak praktyki te, jak i choroby, wystarczająco różnią się od siebie, by zasługiwać na osobą dyskusję. 1. Męskie zachowanie homoseksualne Kontakty seksualne mężczyzn z innymi mężczyznami prowadzą do większego zagrożenia zdrowia aniżeli kontakty seksualne mężczyzn z kobietami 20 nie tylko wskutek 17 Catherine Hutchinson i inni, Characteristics of Patients with Syphilis Attending Baltimore STD Clinics [ Cechy charakterystyczne chorych na syfilis pacjentów klinik ch.p.d.p. w Baltimore ], Archives of Internal Medicine, 151: , s. 513 (1991). 18 Katherine Fethers, Caron marks i inni, Sexually trasmitted infections and risk behaviours in women who have sex with women [ Choroby przenoszone drogą płciową i zachowania obarczone ryzykiem u kobiet uprawiających seks z kobietami ], Sexually Transmitted Infections, 76(5): , s. 347 (October 2000). 19 James Price i inni, Perceptions of cervical cancer and pap smear screening behavior by Women s Sexual Orientation [Postrzeganie raka szyjki a zgłaszanie się do badania cytologicznego w zależności od orientacji seksualnej kobiet ], Journal of Community Health, 21(2): (1996); Daron Ferris i inni, A Neglected Lesbian Health Concern: Cervical Neoplasia [ Zaniedbany problem zdrowia u lesbijek: neoplazma szyjki macicy ], The Journal of Family Practice, 43(6): , s. 581 (December 1996); C. Skinner, J. Stokes i inni, A Case-Controlled Study of the Sexual Health Needs of Lesbians [ Badania poprzeczne nad potrzebami lesbijek w zakresie zdrowia seksualnego ], Sexually Transmitted Infections, 72(4): , Streszczenie (1996). 20 The Gay and Lesbian Medical Association (GLMA) opublikowało ostatnio notę prasową pt. Dziesięć spraw, które geje powinni omówić ze swoją opieką medyczną (17 lipca, 2002), Na liście znajdują się: HIV/AIDS (bezpieczny seks), substancje uzależniające, zaburzenia lękowo-depresyjne, szczepienie przeciwko żółtaczce, choroby przenoszone drogą płciową, rak prostaty, jądra lub okrężnicy, alkohol, papierosy, brodawczak (nowotwór) jelita grubego, fitnes. 6
7 promiskuityzmu, ale także z powodu natury kontaktów seksualnych pomiędzy mężczyznami. Badacz brytyjski tak podsumowuje to niebezpieczeństwo: Męskie zachowania homoseksualne nie są tak po prostu albo aktywne, albo pasywne, ponieważ obaj partnerzy podejmują zwykle kontakt seksualny polegający na stosunkach genitalno-analnych, oralno-genitalnych i ręcznej stymulacji odbytu, a i kontakt oralnoanalny nie należy do rzadkości. ( ) Kontakt oralno-analny odpowiada za stosunkowo wysoki wskaźnik chorób spowodowanych przez patogeny obecne w jelitach osobników homoseksualnych. Uraz może utorować drogę mikroorganizmom i doprowadzić tym sposobem do pierwotnych zmian syfilitycznych w części analno-genitalnej. ( ) Poza samą sodomią uraz może być spowodowany także przez ciała obce, w tym stymulatory różnego rodzaju, ozdoby penisa i protezy 21. Chociaż te specyficzne praktyki opisane poniżej mogą niekiedy być podejmowane przez osoby heteroseksualne, geje podejmują je o wiele częściej 22. a. Kontakty analno-genitalne Seks analny jest warunkiem koniecznym (sine qua non) seksu dla wielu gejów 23. Z fizjologii człowieka jasno jednak wynika, że ciało nie jest przeznaczone do tej aktywności. Odbytnica w sposób znaczący różni się od pochwy pod względem przystosowania do penetracji przez penisa. Wagina posiada naturalne lubrykanty i jest podtrzymywana przez system mięśni. Jest utworzona ze śluzówki pokrytej wielowarstwowym nabłonkiem, co pozwala na znoszenie przez nią tarcia bez uszkodzenia, a także na stawianie oporu działaniom immunologicznym spowodowanym przez nasienie i spermę. W porównaniu z waginą odbyt jest delikatnym mechanizmem złożonym z małych mięśni, które tworzą jednokierunkowe przejście - tylko dla wychodzących 24. Przy ponawiających się urazach, otarciach i naciągnięciach zwieracz traci napięcie oraz możliwość utrzymania szczelnej izolacji. W konsekwencji seks analny prowadzi do wycieku fekaliów, który łatwo może się przerodzić w dolegliwość chroniczną R. R. Wilcox, Sexual Behaviour and Sexually Transmitted Disease Patterns in Male Homosexuals [ Zachowania seksualne a choroby przenoszone drogą płciową u mężczyzn o orientacji homoseksualnej ], British Journal of Venereal Diseases, 57(3): , 167(1981). 22 Robert T. Michael i inni, Sex in America: a Definitive Survey [Seksualność w Ameryce: badania kompleksowe], s , Tablica 11, Boston: Little, Brown and Co., 1994; Rotello, s Rotello, dz. cyt., s Jeremy Agnew, Some Anatomical and Physiological Aspects of Anal Sexual Practices [ Niektóre anatomiczne i fizjologiczne aspekty seksu analnego ], Journal of Homosexuality, 12(1): 75-96, s. 91 (Fall 1985). 25 Tamże, s ; A.J.G. Miles i inni, Effect of Anoreceptive Intercourse on Anorectal Function [ Wpływ stosunku doodbytniczego na funkcjonowanie odbytu i odbytnicy ], Journal of the Royal Society of Medicine, 86: , s. 146 (March 1993). 7
8 Możliwość urazu pogarsza fakt, że jelito posiada wyłącznie pojedynczą warstwę komórek oddzielającą je od wysoce unaczynionej tkanki, to jest krwi 26. Dlatego jakiekolwiek organizmy wprowadzone do odbytnicy potrzebują o wiele krótszego czasu, by utorować drogę infekcji, aniżeli wprowadzone do pochwy. Pojedyncza warstwa tkanki nie jest w stanie wytrzymać tarcia związanego z penetracją penisa, czego rezultatem są urazy narażające obu uczestników na kontakt z krwią, organizmami obecnymi w fekaliach i na zmieszanie płynów ustrojowych 27. Co więcej, sperma posiada składniki immunosupresyjne. Dzięki nim w trakcie zwykłego fizjologicznego aktu seksualnego nasienie unika obrony immunologicznej w organizmie kobiety. Zapładnianie królików drogą odbytniczą pokazało, że sperma uszkodziła obronę immunologiczną biorcy 28. Nasienie może mieć podobny wpływ na ludzi 29. Ostateczny efekt sprowadza się do tego, że kruchość odbytu i odbytnicy wraz z immunosupresyjnym efektem działania spermy sprawiają, że stosunek analno-genitalny jest najskuteczniejszym sposobem przekazywania wirusa HIV i innych infekcji. Lista chorób pojawiających z niezwykłą częstotliwościa u aktywnych homoseksualistów w następstwie seksu analnego jest zatrważająca: rak odbytu ziarnica weneryczna pachwin kryptosporidia lamblioza opryszczka wirus niedoboru odporności (HIV) wirus brodawek ludzkich drobnoustrojowe zakażenie przewodu pokarmowego isospora belli zakażenie grzybicze microsporidia rzeżączka żółtaczka typu B i C syfilis Agnew, dz. cyt., s Tamże. 28 Jon M. Richards, J. Michael Bedford i Steven S. Witkin, Rectal Insemination Modifies Immune Responses in Rabbits [ Wpływ zapłodnienia doodbytniczego na reakcje immunologiczne u królików ], Science, 27(224): (1984). 29 S. S. Witkin i J. Sonnabend, Immune Responses to Spermatozoa in Homosexual Men [ Reakcje immunologiczne na spermę u mężczyzn homoseksualnych ], Fertility and Sterility, 39(3): , s (1983). 30 Anne Rompalo, Sexuality Transmitted Causes of Gastrointestinal Symptoms in Homosexual Men [ Przeniesione drogą płciową przyczyny zaburzeń żołądkowo-jelitowych u mężczyzn o orientacji homoseksualnej ], Medical Clinics of North America, 76(6): (November 1990); Anal Health for Men and Women [ Zdrowie analne mężczyzn i kobiet ], LGBTHealthChannel, Safer Sex (MSM) for Men who Have Sex with Men [ Bezpieczniejszy seks dla mężczyzn podejmujących kontakty seksualne z mężczyznami ], LGBTHealthChannel, 8
9 Przenoszenie niektórych spośród tych chorób drogą płciową jest tak rzadkie w wyłącznie heteroseksualnej populacji, że właściwie aż niespotykane. Pozostałe choroby, chociaż spotyka się je zarówno wśród praktykujących akty seksualne osobników heteroseksualnych, jak i homoseksualnych, wyraźnie dominują u tych, którzy podejmują akty homoseksualne. Syfilis, na przykład, spotyka się zarówno wśród odbywających stosunki osobników heteroseksualnych, jak i homoseksualnych. Jednakże w roku 1999, hrabstwo King w stanie Washington (Seattle) ogłosiło, że 85% przypadków zachorowań na syfilis odnotowano pomiędzy zdeklarowanymi aktywnymi homoseksualistami 31. I, jak wspomniano powyżej, syfilis wśród homoseksualistów osiągnął obecnie poziom epidemii w San Francisco 32. W badaniach Centrum Kontroli Zachorowań w roku 1988 stwierdzono, że 21% wszystkich przypadków zakażenia żółtaczką typu B było wynikiem praktyk homoseksualnych, podczas gdy 18% zostało przeniesionych drogą współżycia heteroseksualnego 33. Ponieważ homoseksualiści stanowią tak niewielki procent populacji (jedynie 1-3%) 34, posiadają znacząco wyższy wskaźnik infekcji aniżeli osoby heteroseksualne. Seks analny naraża także mężczyzn na znaczne ryzyko zachorowania na raka odbytu. Rak odbytu jest wynikiem zakażenia niektórymi podtypami wirusa brodawek ludzkich (HPV), które należą do znanych wirusów rakotwórczych. Dane z roku 1989 wykazały, że poziom zachorowań na raka odbytu był dziesięciokrotnie wyższy u mężczyzn podejmujących praktyki homoseksualne aniżeli u aktywnych seksualnie mężczyzn o orientacji heteroseksualnej i miał tendencję rosnącą 35. Tak więc 31 Resurgent Bacterial Sexually Transmitted Disease Among Men who Have Sex with Men King County, Washington, [ Odradzająca się choroba bakteryjna przeniesiona droga płciową u mężczyzn uprawiających seks z mężczyznami hrabstwo King w stanie Washington, ], Morbidity and Mortality Weekly Report, CDC, 48(35): (September 10, 1999). 32 Heredia, dz. cyt. 33 Changing Patterns of Groups at High Risk for Hepatitis B in the United States [ Zmieniający się układ grup wysokiego ryzyka zachorowania na żółtaczkę typu B w Stanach Zjednoczonych ], Morbidity and Mortality Weekly Report, CDC, 37(28): , s. 437 (July 22, 1988). Hepatitis B i C to choroby wirusowe wątroby. 34 Edward O. Laumann, John H. Gagnon i inni, The social organization of sexuality: Sexual practices in the United States [Społeczna organizacja życia seksualnego: Praktyki seksualne w Stanach Zjednoczonych], s. 293, Chicago: University of Chicago Press, 1994; Michael i inni, s. 176; David Forman i Clair Chilvers, Sexual behavior of young and middle-aged men in England and Wales [ Zachowania seksualne mężczyzn młodych i w średnim wieku w Anglii i Walii ], British Medical Journey, 298: (1989); and Gary Remafedi i inni, Demography of sexual orientation in adolescents [ Demografia orientacji seksualnej u adolescentów ], Pediatrics, 89: (1992). Patrz Dodatek A. 35 Mads Melbye, Charles Rabkin i inni, Changing patterns of anal cancer incidence in the United States, [ Zmieniający się układ zachorowalności na raka odbytu w Stanach Zjednoczonych na przestrzeni lat ], American Journal of Epidemiology, 139: , s. 779, Tablica 2 (1994). 9
10 rozpowszechnienie raka odbytu pośród gejów jest poważnym problemem. W przypadku tych, którzy są chorzy na AIDS, wskaźnik zachorowania na raka odbytu podwaja się 36. Inne problemy fizyczne związane z seksem analnym to: hemoroidy pęknięcia odbytu uraz odbytu utknięcie ciała obcego 37. b. Kontakty oralno-analne Udokumentowano niezwykle wysoki wskaźnik zarażenia pasożytami i innych infekcji jelit w populacji aktywnych homoseksualistów płci męskiej, które są spowodowane kontaktami oralno-analnymi. W rzeczywistości istnieje tak wiele infekcji, że w literaturze medycznej opisano tak zwany syndrom gejowskiego jelita 38. Syndrom gejowskiego jelita to zespół uwarunkowań pojawiający się wśród osób, które uprawiają seks analny bez zabezpieczenia, anilingus (kontakt oralno-analny, przyp. tłum.) czy fellatio (kontakt oralno-genitalny, przyp. tłum.) po akcie analnym 39. Chociaż kilku kobietom postawiono diagnozę niektórych infekcji żołądkowo-jelitowych związanych z jelitem gejowskim, olbrzymia większość pacjentów posiadająca te uwarunkowania to mężczyźni uprawiający seks z mężczyznami 40. Rimming (sugeruje ruchu okrężne po obrzeżu, przyp. tłum.) to nazwa slangowa dla kontaktu oralno-analnego. To z powodu tej praktyki pasożyty jelit, zwykle spotykane na obszarach tropikalnych, znajdowane są w ciele młodych gejów amerykańskich. W połączeniu z seksem analnym i innymi praktykami homoseksualnymi, rimming stanowi bogate źródło rozmaitych infekcji. Kontaktami seksualnymi mężczyzn z innymi mężczyznami tłumaczy się większość rosnącej liczby amerykańskich przypadków infekcji przeniesionych drogą płciową, które generalnie nie rozprzestrzeniają się na drodze kontaktu seksualnego. Do 36 James Goedert i inni, dla AIDS-Cancer Match Study Group, Spectrum of AIDS-associated malignant disorders [ Spektrum związanych z AIDS zmian o charakterze złośliwym ], The Lancet, 351: , s (June 20, 1998). 37 Anal Health, dz. cyt.; J. E. Barone i inni, Management of Foreign Bodies and Trauma of the Rectum [ Postępowanie w przypadku ciała obcego w odbytnicy i jej urazu ], Surgery, Gynecology and Obstretics, 156(4): (April 1983). 38 Henry Kazal i inni, The gay bowel syndrome: Clinicopathologic correlation in 260 cases [ Syndrom gejowskiego jelita: kliniczno-patologiczna korelacja w 260 przypadkach ], Annals of Clinical and Laboratory Science 6(2): (1976). 39 Glen E. Hastings i Richard Weber, Use of the term Gay Bowel Syndrome [ Zastosowanie terminu «syndrom gejowskiego jelita» ], odpowiedź na list do redakcji, American Family Physician, 49(3): 582(1994). 40 Tamże; E. K. Markell i inni, Intestinal Parasitic Infections in Homosexual Men at a San Francisco Health Fair [ Zarażenie pasożytami jelit u mężczyzn o orientacji homoseksualnej na Targach Zdrowia w San Francisco ], Western Journal of Medicine, 139(2): (August, 1983). 10
11 tych chorób zaliczają się żółtaczka typu A 41, lamblioza (giardia lamblia), czerwonka pełzakowa (entamoeba histolytica) 42, mononukleoza zakaźna (wirus Epsteina-Barra, EBV) 43, ropne zapalenie opon mózgowych (neisseria meningitides) 44, czerwonka bakteryjna, salmonelloza, wszawica, świerzb, ostre zapalenie żołądka i jelit (kampilobakterioza) 45. Amerykańskie Centrum Kontroli Zachorowań stwierdziło wybuch zachorowań na żołtaczkę typu A w Nowym Yorku, gdzie 78% badanych mężczyzn określiło siebie jako osobę o orientacji homoseksualnej lub biseksualnej 46. Chociaż żółtaczka typu A może się przenosić inną drogą aniżeli droga płciowa, w wielu stanach większość przypadków żółtaczki stwierdza się u gejów 47. Zakażenie salmonellą rzadko wiąże się z aktywnością seksualną z wyjątkiem stosunków pomiędzy gejami, którzy podejmują kontakty oralno-analne i oralno-genitalne po stosunku doodbytniczym 48. Najbardziej niepokojącym nowym odkryciem jest doniesienie o przenoszeniu drogą płciową tyfusu. Na chorobę tę, która jest przenoszona drogą kropelkową i jest dobrze znana w krajach tropikalnych, zapada rocznie tylko 400 Amerykanów, zwykle w wyniku spożycia zakażonej wody lub pożywienia w czasie pobytu za granicą. Jednakże w Ohio przeniesienie tyfusu drogą płciową zdiagnozowano u grupy seksualnych partnerów pewnego mężczyzny, który odbył wcześniej podróż do Puerto Rico Hepatitis A among Homosexual Men United States, Canada and Australia [ Żółtaczka typu A u mężczyzn o orientacji homoseksualnej w USA, Kanadzie i Australii ], Morbidity and Mortality Weekly Report, CDC, 41(09): 155, (March 06, 1992). 42 Rompalo, dz. cyt., s H. Naher, B. Lenhard i inni, Detection of Epstein-Barr virus DNA in anal scrapings from HIV-positive homosexual men [ Wykrycie DNA wirusa Epsteina-Barra w wymazach pobranych z odbytów mężczyzn o orientacji homoseksualnej zarażonych HIV ], Archives of Dermatological Research, 287(6): , Streszczenie (1995). 44 B. L. Carlson, N. J. Fiumara inni, Isolation of Neisseria meningitidis from anogenital specimens from homosexual men [ Wyodrębnienie neisseria meningitidis z próbek pobranych z okolic anogenitalnych u mężczyzn o orientacji homoseksualnej ], Sexually Transmitted Deseases, 7(2): (April 1980). 45 P. Paulet i G. Stoffels, Maladies anorectales sexuallement transmissibles [ Choroby odbytu i odbytnicy przenoszone drogą płciową ], Revue Medicale Bruxelles, 10(8): , Streszczenie (October 10, 1989). 46 Hepatitis A among Homosexual Men, dz. cyt. 47 Tamże. 48 C. M. Thorpe i G. T. Keutsch, Enteric bacterial pathogens: Shigella, Salmonella, Campylobacter [ Bakteryjne patogeny jelit: czerwonka, salmonella, kampylobakter ], w K. K. Holmes, P. A. Mardh i inni (red.), Sexually Transmitted Diseases (wyd. III), s. 549, New York: McGraw-Hill Health Professionals Division, Tim Bonfield, Typhoid traced to sex encounters [ Kontakty seksualne jako źródło tyfusu ], Cincinnati Enquirer, 26 kwietnia 2001; Erin McClam, Health Officials Document First Sexual Transmission of Typhoid in U.S. [ Administracja służby zdrowia dokumentuje pierwsze przeniesienie tyfusu drogą płciową w Stanach Zjednoczonych ], Associated Press, 25 kwietnia 2001, body.com/cdc/news_updates_archive/apr26_01/typhoid.html. Przedstawiciel Sekcji ds. Chorób Przenoszonych Drogą Pokarmową i Chorób Biegunkowych przy Wydziale Chorób Bakteryjnych i 11
12 W Ameryce zakażenie ludzkim wirusem opryszczki (HHV-8) jest chorobą spotykaną wyłącznie wśród aktywnych homoseksualistów. Badacze dawno już odnotowali, że u mężczyzn zakażonych HIV/AIDS na drodze kontaktów homoseksualnych często rozwijała się rzadka wcześniej forma raka skóry zwana Kaposi sarcoma. Wśród mężczyzn, którzy zakażają się HIV/AIDS na drodze kontaktów heteroseksualnych czy z powodu używania narkotyków podawanych dożylnie, rzadko spotyka się tę postać raka. Najnowsze badania potwierdziły, że Kaposi carcoma jest następstwem zakażenia wirusem opryszczki HHV-8. The New England Journal of Medicine opisał grupę z San Francisco, w której 38% mężczyzn, którzy mieli jakikolwiek kontakt homoseksualny w ciągu ostatnich pięciu lat, miało pozytywny wynik badania na obecność tego wirusa, podczas gdy żaden z mężczyzn podejmujących kontakty heteroseksualne nie miał pozytywnego wyniku. Autorzy badań sformułowali prognozę, iż u połowy mężczyzn zakażonych zarówno HIV, jak i HHV-8 w ciągu 10 lat rozwinie się rak 50. Bieżąca literatura medyczna nie określa jasno i szczegółowo rodzaju zachowania seksualnego, które przenosi HHV-8, ale istnieje podejrzenie, że może on być przenoszony przez ślinę 51. c. Ludzkie odchody Niektórzy geje seksualizują odchody ludzkie, chodzi tu między innymi o niebezpieczną z punktu widzenia medycznego praktykę koprofilii, która oznacza kontakt seksualny z wysoce zaraźliwymi fekaliami 52. Praktyka ta naraża uczestników na wszystkie zagrożenia związane z kontaktem analno-oralnym i wiele związanych z kontaktem analno-genitalnym. d. Fisting Fisting polega na włożeniu ręki lub przedramienia do odbytnicy i uszkadza ją w o wiele większym stopniu aniżeli seks analny. Może to doprowadzić do zranienia, a także do niesprawności zwieracza odbytu. Do następstw tej praktyki należą infekcje, zapalenia i zwiększona podatność na przyszłe zakażenia ch.p.d.p. W jednym z badań 22% homoseksualistów przyznało, że uczestniczyło w tej praktyce 53. Grzybiczych w CDC [Centrum Kontroli Zachorowań] w Atlancie w stanie Georgia potwierdził ten raport i 4 października 2002 dołączył link do historii odnotowanej przez AP. 50 Jeffrey Martin i inni, Sexual Transmission and the Natural History of Human Herpes Virus 8 Infection [ Przenoszenie drogą płciową i historia naturalna zakażenia ludzkim herpesem, wirusem typu 8 ], New England Journal of Medicine, 338(14): , s. 952(1998). 51 Alexandra M. Levine, Kaposi s Sarcoma: Far from Gone [ Rak Kaposi sarcoma jest daleki od odstąpienia ], referat przedstawiony na V Międzynarodowej Konferencji nt. zezłośliwienia w AIDS, kwietnia 2001, Bethesda w stanie Maryland, 52 Paraphilias [ Parafilie ], Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders [Diagnostyczny i statystyczny podręcznik zaburzeń psychicznych], wyd. IV poprawione, s. 576, Washington: American Psychiatric Association, 2000; Karla Jay i Allen Young, The Gay Report: Lesbians and Gay Men Speak out about Sexual Experiences and Lifestyles [Raport o gejach: lesbijki i geje mówią o doświadczeniach seksualnych i stylach życia], s , New York: Summit Books (1979). 53 Jay i Young, jw. 12
13 e. Sadyzm Seksualizację bólu i okrucieństwa opisano jako sadyzm, nazwany tak od nazwiska osiemnastowiecznego powieściopisarza, markiza de Sade. Jego powieść pt. Justyna opisuje wielokrotne gwałty i narzucone biczowania 54. Nie wszystkie osoby uprawiające sadyzm podejmują te same praktyki. Wszakże niedawne ogłoszenie na temat sadystycznej konferencji zawierało ostrzeżenie, że uczestnicy mogą ujrzeć zamierzone zadawanie bólu przez kaleczenie skóry do krwi ( ). W programie warsztatów znalazł się fisting waginalny (z demonstracją), seks sakralny z okaleczaniem, któremu miała towarzyszyć demonstracja okaleczenia na żywym obiekcie, skrępowanie liną oraz warsztat z uprzężą, w trakcie którego miała nastąpić demonstracja i trening w wiązaniu uprzęży erotycznych z prezentacją genitaliów męskich i żeńskich 55. Podobne wydarzenie, pod nazwą Dzikie Walentynki miało miejsce koło Chicago w dniach lutego 2002 roku 56. Zakres konsekwencji medycznych takich działań jest szeroki od łagodnych po śmiertelne, zależnie od natury zadanych obrażeń 57. Aż 37% homoseksualistów praktykowało sadyzm w jakiejś formie 58. f. Wniosek Konsekwencje aktywności homoseksualnej dokonały znacznej zmiany w świadczeniu opieki medycznej wobec ogółu populacji. Wraz ze wzrostem występowania w nieoczekiwanych częściach ciała organizmów powodujących ch.p.d.p., prosty ból gardła już nie jest taki prosty. Obecnie lekarze muszą zadawać swoim pacjentom daleko idące pytania, żeby nie popaść w ryzyko błędnej diagnozy. Celem zdiagnozowania bólu gardła należy teraz zadawać pytania dotyczące uprawiania seksu oralnego i analnego. Przypadek hemoroidów nie jest już tylko problemem chirurgicznym. Teraz musimy pytać o praktyki seksualne i wziąć pod rozwagę, że rak odbytu, rzeżączka odbytnicza czy 54 Sade, Marquis de, Justine or Good Conduct Well Chastised [Justyna czyli niedole cnoty] (1791), New York: Grove Press (1965). 55 Ogłoszenie internetowe na stronie forum Michigan Rope [ Lina miczigeńska ] na temat imprezy O krępowaniu liną i nie tylko w dniach 9-10 lutego 2002 koło Detroit w stanie Michigan; Dosłowny charakter ogłoszenia uległ zmianie w następstwie niespodziewanego rozgłosu, a hotel, w którym zaplanowano to spotkanie, ostatecznie wycofał się z przedsięwzięcia. Marsha Low, Hotel Ties Noose Around 2-Day Bondage Meeting [ Hotel zastawia sidła na dwudniową sesję zniewolenia ], Detroit Free Press, January 25, 2002, 56 Allyson Smith, Ramada to host Vicious Valentine Event [ Hotel Ramada będzie gospodarzem «Dzikich Walentynek» ], WorldNet Daily, February 14, 2002, Vicious Valentine 5 Celebrates Mardi Gras, Feb 15-17, 2002 [ V Dzikie Walentynki obchodzą karnawałowe ostatki lutego 2002 ], 57 Sadystyczny gwałt na 13-letnim Jessem Dirkhisingu 26 września 1999 doprowadził do jego śmierci. Patrz Andrew Sullivan, The Death of Jesse Dirkhising [ Śmierć Jessego Dirkhisinga ], The Pittsburgh Post-Gazette, April 1, Jay i Young, dz. cyt., s
14 ziarnica weneryczna odbytnicy może utaić się w postaci jawiącej się złudnie jako zwykłe hemoroidy 59. Mało tego, dane wskazują na to, że na przykład rzeżączka odbytnicy i gardła występuje w postaci bezobjawowej w 75% przypadków 60. Wpływ konsekwencji zdrowotnych seksu gejowskiego nie ogranicza się do osób podejmujących praktyki homoseksualne. Chociaż prawie 11 milionów ludzi w Stanach jest bezpośrednio dotkniętych nowotworem złośliwym, a dla porównania liczba chorych na AIDS wynosi niewiele ponad trzy czwarte miliona, to wydatki związane z leczeniem chorego na AIDS 61 siedmiokrotnie przewyższają wydatki związane z leczeniem pacjenta chorego na raka 62. Niesprawiedliwość tej dysproporcji jest jeszcze bardziej uderzająca w przypadku cukrzycy i chorób serca 63. W rezultacie, nieproporcjonalne kwoty wydane na AIDS uszczuplają środki przeznaczone na badania nad lekami przeciwko chorobom, na które zapada większość ludzi. 2. Zachowania homoseksualne kobiet 59 Gay and Lesbian Medical Association [Stowarzyszenie Medyczne Gejów i Lesbijek], MSM: Clinician s Guide to Incorporating Sexual Risk Assessment in Routine Visits [ Seks męsko-męski: przewodnik kliniczny dla oceny w czasie rutynowej wizyty lekarskiej zagrożenia, którego źródłem jest życie seksualne pacjenta ], 60 S. Bygdeman, Gonorrhea in men with homosexual contacts. Serogroups of isolated gonococcal strains related to antibiotic susceptibility, site of infection, and symptoms [ Rzeżączka u mężczyzn podejmujących kontakty intymne o charakterze homoseksualnym. Serogrupy wyodrębnionych kultur rzeżączki a ich związek z podatnością na antybiotyki, miejscem infekcji i objawami ], British Journal of Venereal Diseases, 57(5): , Streszczenie (October 1981). 61 Na dzień 1 stycznia 1999, National Cancer Institute [NCI, Narodowy Instytut Onkologiczny] oszacował występowanie raka w Stanach Zjednoczonych na 8,9 miliona. Estimated US Cancer Prevalence Counts: Who Are Our Cancer Survivors in the US [ Szacunkowe wskaźniki wystepowania raka w USA: kim są ocaleni od raka w Stanach? ], Cancer Control & Population Sciences, National Cancer Institute, April 2002, W 1999 American Cancer Society [ACS, Amerykańskie Stowarzyszenie Chorób Nowotworowych] podało szacunkowe liczby nowych zachorowań na raka w Stanach i związanych z rakiem zgonów, Cancer Facts and Figures 2000 [ Fakty i liczby dotyczące raka za rok 2000 ], s. 4, American Cancer Society, Inc. 2000, w 2001 ACS oszacowało całkowitą liczbę nowych zachorowań na raka na a liczbę zgonów na , Cancer Facts and Figures 2001 [ Fakty i liczby dotyczące zachorowań na raka za rok 2001 ], s. 5, American Cancer Society, Inc., 2001, To daje w rezultacie wzrost liczby nowych zachorowań na raka o na przestrzeni ostatnich 3 lat oraz szacowaną liczbę osób chorych na raka na dzień 1 stycznia W roku 2001 doniesiono o przypadkach AIDS. Basic Statistics [ Podstawowe statystyki ], CDC Division of HIV/AIDS Prevention [Centrum Kontroli Zachorowań, Wydział Prewencji HIV/AIDS], czerwiec 2001, 62 Wydatki federalne na badania nad AIDS w roku 2001 wyniosły $, natomiast wydatki na badania nad rakiem, nie przewyższyły tej kwoty nawet dwukrotnie, wynosząc $. Funding for Research Areas of Interest [ Fundowanie dziedzin badań będących przedmiotem zainteresowania ], National Institute of Health [Narodowy Instytut Zdrowia], 2002, www4.od.nih.gov/officeofbudget/fundingresearchareas.htm. 63 Tamże; Fast Stats A to Z: Diabetes [ Podręczne statystyki od A do Z: cukrzyca ], CDC National Center for Health Statistics [CDC Narodowe Centrum Statystyk Zdrowotnych], 4 czerwca 2002, 14
15 Także u lesbijek występuje większe aniżeli u kobiet heteroseksualnych ryzyko wystąpienia ch.p.d.p. i innych problemów zdrowotnych 64. Jednakże konsekwencje zdrowotne kontaktów lesbijskich są gorzej udokumentowane aniżeli te, które dotyczą homoseksualizmu męskiego. Jest tak po części dlatego, że dewastacja poczyniona przez AIDS spowodowała, że męskie praktyki homoseksualne przyciągnęły większość uwagi medycznej. Ale także dlatego, że jest mniej lesbijek aniżeli gejów 65. Nie ma też danych, które świadczyłyby, że promiskuityzm lesbijek sięga tak ekstremalnego poziomu, jaki charakteryzuje gejów. Mniejsza ilość danych medycznych nie oznacza jednak, że żeńskie zachowania homoseksualne nie mają rozpoznanej patologii. Spora część tej patologii wiąże się z kontaktami heteroseksualnymi lesbijek. Do trudności w ustaleniu patologii związanej z lesbizmem należy problem określenia, kto jest lesbijką 66. Badania jedne po drugich dokumentują ten fakt, że przeważająca większość kobiet określających się jako lesbijki podejmuje kontakty seksualne z mężczyznami 67. Badacze australijscy w jednej z klinik ch.p.d.p. odkryli, że jedynie 7% spośród badanej grupy lesbijek nigdy nie miało kontaktu seksualnego z mężczyzną 68. Lesbijki nie tylko na ogół podejmowały kontakty seksualne z mężczyznami, ale podejmowały je z ogromną ilością partnerów męskich. 4,5 raza częściej aniżeli kobiety z wyłącznie heteroseksualnej grupy kontrolnej miały one w życiu więcej niż 50 męskich partnerów seksualnych 69. W konsekwencji, średnia liczba męskich partnerów w grupie lesbijek dwukrotnie przewyższała średnią męskich partnerów kobiet wyłącznie heteroseksualnych 70. Lesbijki trzy do czterech razy częściej aniżeli kobiety heteroseksualne uprawiały seks z mężczyznami z kręgu wysokiego ryzyka zachorowania na HIV homoseksualistami, biseksualistami czy mężczyznami uzależnionymi od narkotyków dożylnych 71. Potwierdzając poprzednie doniesienia, badanie pokazuje, że kobiety 64 Oświadczenie prasowe Medycznego Stowarzyszenia Gejów i Lesbijek, Ten Things Lesbians Should Discuss with Their Health Care Providers [ Dziesięć spraw, które lesbijka powinna omówić ze swoim lekarzem ] (17 lipca 2002), Lista zawiera następujące punkty: rak piersi, depresje i lęki, rak narządów rodnych, fitnes, używki, tytoń, alkohol, przemoc w rodzinie, osteoporoza i stan zdrowia serca. 65 Michael i inni, dz. cyt. s. 176 ( ok. 1,4% kobiet myślało o sobie jako o osobie homoseksualnej bądź biseksualnej, i ok. 2,8% mężczyzn identyfikowało się w ten sposób ). 66 Patrz Dodatek A. 67 Skinner i inni, dz. cyt. Streszczenie; Ferris i inni, dz. cyt. s. 581; James Price i inni, dz. cyt., s. 90; patrz Dodatek A. 68 Katherine Fethers i inni, dz. cyt., s. 348 (2000). 69 Tamże, s Tamże. 71 Tamże. 15
16 uprawiające seks z kobietami częściej aniżeli kobiety heteroseksualne podejmują zachowania uznane za zachowania wysokiego ryzyka zakażenia HIV, takie jak używanie dożylnych narkotyków, usługi seksualne, seks z biseksualistą, seks z mężczyzną używającym dożylnych narkotyków 72. W znacznie większych proporcjach aniżeli w grupie kontrolnej dały się stwierdzić w grupie praktykujących lesbijek - bakteryjna waginoza, żółtaczka typu B i C, palenie ogromnych ilości papierosów, nadużywanie alkoholu, wstrzykiwanie narkotyków i prostytucja 73. Nadużywanie narkotyków dożylnych było prawie sześć razy częstsze 74. W jednym z badań, którym poddano kobiety podejmujące kontakty seksualne z kobietami w ciągu ostatnich 12 miesięcy, 30% miało bakteryjną waginozę 75. Bakteryjna waginoza wiąże się z wyższym ryzykiem wystąpienia zapalenia dróg rodnych i innych infekcji przenoszonych drogą płciową 76. W świetle danych liczbowych dotyczących lesbijek podejmujących stosunki seksualne z wielu mężczyznami, w tym gejami, i tych, które mówią o wyższym wskaźniku użycia narkotyków dożylnych w tej grupie, widać, że ryzyko zapadnięcia na choroby nie jest wcale niskie. Chociaż naukowcy dopiero niedawno rozpoczęli badania nad rozprzestrzenianiem się ch.p.d.p. wśród lesbijek, odnotowano już choroby takie jak wszawica łonowa, brodawki genitalne, chlamydioza i opryszczka 77. Nawet u tych kobiet, 72 Tamże, s Tamże, s. 347, Tablica 1; Susan D. Cochran i inni, Cancer-Related Risk Indicators and Preventive Screening Behaviors among Lesbians and Bisexual Women [ Wskaźniki zagrożenia chorobą nowotworową a podejmowanie badań profilaktycznych przez lesbijki i kobiety biseksualne ], American Journal of Public Health, 91(4): (April 2001); Juliet Richters, Sara Lubowitz i inni, HIV risks among women in contact with Sydney s gay and lesbian community [ Zagrożenie infekcją HIV wśród kobiet podejmujących kontakty ze społecznością gejów i lesbijek w Sydney ], Venerology, 11(3): (1998); Juliet Richters, Sarah Bergin i inni, Women in Contact with the Gay and Lesbian Community: Sydney Women and Sexual Health Survey 1996 i 1998 [ Kobiety podejmujące kontakty ze społecznością gejów i lesbijek w Sydney: Kobiety z Sydney i badania nad zdrowiem seksualnym w roku 1996 i 1998 ], National Centre in HIV Social Research [Narodowe Centrum Badań Socialnych nad HIV], University of New South Wales, Fethers i inni, dz. cyt., s. 347 i Tablica Barbara Berger, Shelley Kolton i inni, Bacterial vaginosis in lesbians: a sexually transmitted disease [ Waginoza bakteryjna u lesbijek jako choroba przenoszona drogą płciową ], Clinical Infectious Diseases, 21: (1995). 76 E. H. Koumans i inni, Preventing adverse sequelae of Bacterial Vaginosis: a Public Health Program and Research Agenda [ Zapobieganie powikłaniom bakteryjnej waginozy: program zdrowia publicznego i badań naukowych ], Sexually Transmitted Diseases, 28(5): (May 2001); R. L. Sweet, Gynecologic Conditions and Bacterial Vaginosis: Implications for the Non-Pregnant Patient [ Uwarunkowania ginekologiczne a bakteryjna waginoza: implikacje dla pacjentek nie będących w ciąży ], Infectious Diseases in Obstretics and Gynecology, 8(3): (2000). 77 Kathleen M. Morrow i inni, Sexual Risk in Lesbians and Bisexual Women [ Zagrożenia związane z życiem seksualnym u lesbijek i kobiet biseksualnych ], Journal of the Gay and Lesbian Medical Association, 4(4): , s. 161 (2000). 16
17 które nigdy nie miały stosunków seksualnych z mężczyznami, wykryto ludzki wirus opryszczki (HPV), chorobę rzęsistkową oraz brodawki anogenitalne 78. C. Zdrowie psychiczne 1. Zaburzenia psychiatryczne W licznych badaniach wykazano wysokie wskaźniki zaburzeń psychiatrycznych, w tym depresji, narkomanii i prób samobójczych w grupie zdeklarowanych gejów i lesbijek 79. Niektórym obrońcom praw GLB (gejów, lesbijek i biseksualistów) dane te posłużyły do sformułowania wniosku, że choroba psychiczna jest spowodowana niechęcią innych ludzi do zaakceptowania pociągu do tej samej płci oraz zachowań homoseksualnych jako normalnych. Upatrują oni w homofobii zdefiniowanej efektownie jako krytyka seksu gejowskiego i przeciwstawianie się jemu przyczyny występowania wyższych wskaźników zaburzeń psychiatrycznych, zwłaszcza wśród gejowskiej młodzieży 80. Chociaż homofobia powinna być wzięta pod uwagę jako potencjalna przyczyna wzrostu poziomu problemów psychicznych, literatura medyczna sugeruje inne konkluzje. Rozległe badania przeprowadzone w Holandii podkopują tezę, że homofobia jest przyczyną wzrostu występowania zaburzeń psychicznych wśród gejów i lesbijek. Holendrzy darzą znacznie większą akceptacją związki homoseksualne aniżeli inne kraje Zachodu faktycznie, obecnie pary homoseksualne w Holandii posiadają prawo zawarcia związku małżeńskiego 81. Dlatego wysoki wskaźnik zaburzeń psychiatrycznych współwystępujący z homoseksualnymi zachowaniami w Holandii nie może tak łatwo zostać przypisany odrzuceniu społecznemu i homofobii. W istocie, badania holenderskie, opublikowane w Archives of General Psychiatry, odkryły wysoki poziom zaburzeń psychiatrycznych związanych z kontaktami 78 Tamże, s Na przykład: Judith Bradford, Caitlin Ryan i Esther D. Rothblum, National Lesbian Health Care Survey: Implications for Mental Health Care [Badania Narodowego Centrum Zdrowia Lesbijek: implikacje dla opieki nad zdrowiem psychicznym ], Journal of Consulting and Clinical Psychology, 62(2): (1994); Richard C, Pillard, Sexual orientation and mental disorder [ Orientacja seksualna a zaburzenia psychiczne ], Psychiatric Annals, 18(1): (1088); patrz także Mubarak S. Dahir, The Gay Community s New Epidemic [Nowa epidemia w społeczności gejów ], Daily News (5 czerwca, 2000), 80 Katherine A. O Hanlan i inni, Homophobia as a Health Hazard [ Homofobia jako zagrożenie zdrowia ], Report of the Gay & Lesbian Medical Association [ Raport Medycznego Stowarzyszenia Gejów i Lesbijek ], s. 3, 5, Laura Dean i inni, Lesbian, Gay, Bisexual, and Transgender Health: Findings & Concerns [ Zdrowie gejów, lesbiejk, osób biseksualnych i transeksualnych: fakty i problemy ], Journal of the Gay & Lesbian Medical Association, 4(3): , s. 102, 116 (2000). 81 Netherlands Ends Discrimination in Civil Marriage: Gays to Wed [ Holandia kładzie kres dyskryminacji w zakresie prawa małżeńskiego: geje moga zawierać małżeństwa ], Lambda Legal Defense and Education Fund Press Release [Oświadczenie prasowe Funduszu Lambda Legal na rzecz Obrony i Edukacji], 30 marca, 2001, 17
18 seksualnymi w obrębie tej samej płci 82. W porównaniu z grupą kontrolną, która nie miała homoseksualnych kontaktów w czasie ostatnich 12 miesięcy poprzedzających wywiad, u mężczyzn, którzy mieli jakikolwiek homoseksualny kontakt w tym czasie, częściej występowała depresja, zaburzenia afektywne dwubiegunowe, napady lęku, agorafobia, zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne. U kobiet podejmujących jakikolwiek kontakt homoseksualny w ostatnich 12 miesiącach diagnozowano częściej depresję, fobię społeczną, zależność od alkoholu. W istocie, osoby z kontaktami homoseksualnymi w wywiadzie miały wyższe wskaźniki prawie całej patologii psychiatrycznej, którą tu badano 83. Badacze odkryli, że problemy zdrowia psychicznego wiążą się z homoseksualizmem nie tylko w okresie dojrzewania i wczesnego wieku dorosłego, jak dotąd sugerowano, ale także w wieku późniejszym 84. Właściwie, badacze obawiają się, że cechy metodologiczne tych badań mogły nie docenić różnic pomiędzy osobami homoseksualnymi a heteroseksualnymi 85. Badacze holenderscy doszli do wniosku, że ich badania dostarczają dowodu na to, że homoseksualizm wiąże się z wyższą występowalnością zaburzeń psychiatrycznych. Wyniki te zgadzają się z odkryciami wcześniejszych badań, w których zastosowano mniej rygorystyczny projekt 86. Badacze nie przedstawili żadnej opinii wyjaśniającej, czy zachowanie homoseksualne jest przyczyną zaburzeń psychiatrycznych, czy też ich skutkiem. 2. Lekkomyślne zachowania seksualne Depresja i narkomania mogą prowadzić do lekkomyślnych zachowań seksualnych, nawet u tych, którzy mogą najlepiej rozumieć związane z nimi śmiertelne zagrożenie. W artykule z serii AIDS w 20 roku życia w New York Times pisano o ryzyku, na jakie naraża się wielu gejów. Pewnej nocy, kiedy gej imieniem Seth Watkins, szkolący innych w zakresie prewencji HIV, wpadł w stan przygnębienia, spotkał atrakcyjnego nieznajomego, odbył z nim analny kontakt seksualny bez kondomu i zaraził się wirusem HIV. Pomimo przygotowania do szkolenia w zakresie prewencji HIV, Seth wyjaśniając swe zachowanie seksualne, zastosował psychologiczna obronę negację. Podobnie jak coraz większa liczba gejów w San Francisco i gdzie indziej, pan Watkins wciąż jeszcze czasem naraża siebie i potencjalnie innych ludzi na ryzyko. «Nie lubię o 82 Theo Sandfort, Ron de Graaf i inni, Same-Sex Sexual Behavior and Psychiatric Disorders [ Seksualne zachowania w obrębie tej samej płci a zaburzenia psychiatryczne ], Archives of General Psychiatry, 58(1): 85-91, s. 89 I Tablica 2 (January 2001). 83 Tamże. 84 Tamże, s Tamże, s Tamże. 18
19 tym myśleć, bo przecież nie chcę nikomu przekazać wirusa HIV», powiedział pan Watkins 87. Inny gej imieniem Vince, który nigdy dotąd wcześniej nie odbywał stosunków analnych bez kondomu, poszedł do sex clubu pod wpływem chwili, kiedy czuł się przygnębiony, i miał kontakt seksualny bez zabezpieczeń: Zdecydowanie byłem wtedy w depresji ( ) I było coś takiego w tych właśnie okolicznościach i tej właśnie osobie. Nie wiem, jak to opisać. To mnie po prostu pociągnęło; to sprawiło, że wydawało mi się: wszystko w porządku 88. Niektórzy z mężczyzn, z którymi rozmawiał New York Times, byli celowo nierozważni. Pewien fatalista, gej zakażony wirusem HIV, był daleki od przepraszania za to, że naraża innych: Perspektywa spędzenia reszty życia pośród konieczności ukrywania się za każdym razem, kiedy pragnie się intymności z drugą osobą, to okropność ( ) Teraz zostałem zaarażony HIV i nie muszę się już martwić, że się zakażę. Część mnie odczuwa ulgę. Byłem zmęczony koniecznością ciągłego czuwania, tą nieustanną uwagą, którą trzeba zwracać na intymność, podczas gdy intymność powinna być spontaniczna 89. Wyznawszy, że prawie nigdy nie używa kondomów, dodaje: Nie ma czegoś takiego jak bezpieczny seks. ( ) Jeżeli ludzie chcą używać kondomów, niech używają. Ja nie chciałem złapać HIV. Wypadki się zdarzają 90. Inne doniesienia pokazują podobne lekceważenie dla bezpieczeństwa własnego i innych. W badaniach przeprowadzonych w Seattle w roku 1998 stwierdzono, że 10% mężczyzn zakażonych HIV przyznało, że podejmowało seks analny bez zabezpieczeń; procent ten podwoił się w roku Według badań nad mężczyznami, którzy chodzą na gejowskie party okręgowe - circuit parties - 92, zagrożenie związane z takimi 87 Erica Goode, With Fears Fading, More Gays Spurn Old Preventive Message [ Strach blednie: coraz więcej gejów pogardza starym przesłaniem na temat prewencji, New York Times, 19 sierpnia Tamże. 89 Tamże. 90 Tamże. 91 Officials Voice Alarm over Halt in AIDS Decline [ Pracownicy administracji alarmują: liczba zachorowań na AIDS przestała spadać ], New York Times, 14 sierpnia Nie ma jednorodnej definicji circuit party, poniekąd dlatego że takie party dopiero się rozwijają. Jednakże circuit party oznacza na ogół weekend pełen wydarzeń, który ma miejsce co roku w tym samym mieście mniej więcej w tym samym czasie ( ). Gordon Mansergh, Grant Colfax i inni, The Circuit Party Men s Health Survey: Findings and Implications for Gay and Bisexual Men [ Badania nad zdrowiem mężczyzn biorących udział w circuit parties: wyniki i ich implikacje dla gejów i biseksualistów ], American Journal of Public Health, 91(6): , s. 953 (June 2001). 19
20 spotkaniami jest jeszcze większe. 10% badanych mężczyzn spodziewało się zakażenia HIV w swoim życiu. Wykryto, że 17% badanych uczestników takich spotkań już było zakażonych HIV 93. Dwie trzecie uczestników circuit parties uprawiało seks oralny lub analny, a 28% nie używało kondomów 94. Co więcej, na spotkaniach tych powszechnie używane są narkotyki. Chociaż jedynie 57% uczestników badań zeznało, że chodzi na circuit parties, aby zażywać narkotyki, 95% uczestników powiedziało, że używało środków psychoaktywnych na ostatnim spotkaniu 95. Stwierdzono bezpośrednią korelację pomiędzy ilością narkotyków użytych podczas weekendu z circuit party a prawdopodobieństwem podjęcia analnych kontaktów seksualnych bez zabezpieczenia 96. Badacze doszli do konkluzji, że w świetle wyników ich badań, prawdopodobieństwo przeniesienia wirusa HIV i innych chorób przenoszonych drogą płciową wśród uczestników spotkań gejowskich i ich drugorzędnych partnerów staje się w społeczeństwie rzeczywistym problemem zdrowotnym 97. Dobry stan zdrowia psychicznego nakazywałby porzucenie party gejowskich i innych niebezpiecznych form seksualności. Ale ani edukacja, ani wystarczający dostęp do opieki zdrowotnej nie odstręcza od tak nierozważnego zachowania. W badaniach przeprowadzonych na Uniwersytecie Nowej Południowej Walii ustalono, że mężczyźni w dojrzałym wieku, będący dobrze wykształconymi profesjonalistami a zarazem tymi, którzy byli świadkami epidemii AIDS w latach osiemdziesiątych najczęściej nie używali kondomu 98. D. Skrócenie wieku życia Większa występowalność problemów ze zdrowiem fizycznym i psychicznym wśród gejów i lesbijek ma poważny wpływ na długość życia. Chociaż wielu ludzi zdaje sobie sprawę ze wskaźnika śmiertelności w AIDS, niewiele uwagi społecznej poświęcono ilości utraconych lat życia. Przeprowadzona w Vancouver w Kanadzie analiza danych epidemiologicznych dotyczących zgonów związanych z AIDS w latach wykazała, że mężczyźni będący aktywnymi homoseksualistami lub biseksualistami tracili do 20 lat życia. Badania prowadziły do konkluzji, że podczas gdy 3% badanej populacji stanowili geje lub biseksualiści, prawdopodobieństwo, że 20-letni gej lub biseksualista dożyje 65 roku życia, wynosił tylko 32% w porównaniu z 78% prawdopodobieństwa dla ogólnej 93 Tamże, s Tamże, s Tamże, s , Tablice 2 i Tamże. 97 Tamże, s Autor zaleca więcej edukacji. 98 Julie Robotham, Safe sex by arrangement as gay men reject condoms [ Bezpieczny seks na zasadzie umowy. Kiedy geje odrzucają kondomy ], Sydney Morning Herald, 7 czerwca Źródło danych: 2000 Male Out Survey [Badania nad jawnymi gejami z roku 2000], National Centre in HIV Social Research [Narodowe Centrum Badań Socjalnych nad HIV] w Australii. 20
a. kontakty analno-genitalne
Niezdrowe zachowania seksualne pojawiają się zarówno wśród heteroseksualistów jak i homoseksualistów. Jednak dowody medyczne i społeczne wskazują, iż zachowania homoseksualne są zasadniczo, z definicji
Ryzykowne zachowania seksualne aspekt medyczny
Konferencja naukowa Wychowanie seksualne w szkole cele, metody, problemy. Lublin, 10 marca 2014 r. Ryzykowne zachowania seksualne aspekt medyczny dr n.med Ewa Baszak-Radomańska Gabinety TERPA ryzykowne
EPIDEMIOLOGIA. Mierniki epidemiologiczne. Mierniki epidemiologiczne. Mierniki epidemiologiczne. Mierniki epidemiologiczne
EPIDEMIOLOGIA NOWOTWORÓW ZŁOŚLIWYCH EPIDEMIOLOGIA prof. dr hab. med. Jan Kornafel Katedra Onkologii i Klinika Onkologii Ginekologicznej AM we Wrocławiu Mierniki epidemiologiczne Mierniki epidemiologiczne
Wirus HPV przyczyny, objawy i leczenie
Wirus HPV przyczyny, objawy i leczenie Spis treści: 1. 2. 3. 4. 5. Informacje ogólne Przyczyny Objawy Leczenie Rodzaje HPV Informacje ogólne Wirus brodawczaka ludzkiego (HPV Human Papilloma Virus) stanowi
RAPORT I KOMENTARZ MEDYCZNY 1
dr med. John Shea (radiolog) dr med. John K. Wilson (kardiolog) dr med. Paul Ranalli (neurolog) dr med. Christina Paulaitis (lekarz rodzinny) dr med. Luigi Castagna (neurolog dziecięcy) dr med. Hans-Christian
EPIDEMIOLOGIA DANE KRAJOWE
EPIDEMIOLOGIA DANE KRAJOWE Dane krajowe zostały opracowane na podstawie informacji przekazanych przez Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego - Państwowy Zakład Higieny (zwany dalej NIZP-PZH) oraz zamieszczonych
Co mogę zrobić, aby ochronić się przed rakiem szyjki macicy i innymi chorobami powodowanymi przez HPV*? Wszystko, co mogę
Co mogę zrobić, aby ochronić się przed rakiem szyjki macicy i innymi chorobami powodowanymi przez HPV*? Wszystko, co mogę Mam tyle marzeń co zrobić, aby je ochronić? Wszystko, co mogę. Marzenia są po to,
[logo Rządu Walii] www.cymru.gov.uk. Twój poradnik na temat szczepienia przeciwko wirusowi brodawczaka ludzkiego (HPV) Pokonać raka szyjki macicy
[logo Rządu Walii] www.cymru.gov.uk Twój poradnik na temat szczepienia przeciwko wirusowi brodawczaka ludzkiego (HPV) Pokonać raka szyjki macicy Co to jest rak szyjki macicy? Ten typ raka rozwija się w
Badania. przesiewowe stosowane w celu wczesnego wykrycia raka szyjki macicy. zalecenia National Comprehensive Cancer Network (NCCN)
Badania przesiewowe stosowane w celu wczesnego wykrycia raka szyjki macicy zalecenia National Comprehensive Cancer Network (NCCN) Zalecenia dotyczące badań przesiewowych stosowanych w celu wczesnego wykrycia
HI H V? AI A DS D? J.Kadowska 2006
W Ŝyciu jak w tańcu kaŝdy krok ma znaczenie. HIV? AIDS? J.Kadowska 2006 HIV? To ludzki wirus upośledzenia odporności AIDS? To zespół nabytego upośledzenia odporności to końcowy etap zakażenia wirusem HIV
Weronika Dmuchowska I Liceum Ogólnokształcące im. Marii Skłodowskiej-Curie w Starogardzie Gdańskim
Weronika Dmuchowska I Liceum Ogólnokształcące im. Marii Skłodowskiej-Curie w Starogardzie Gdańskim Szeroko rozpowszechniony wirus, który występuje w około 100 typach, z czego 30 może być niebezpieczne
Wirusowe zapalenie wątroby typu B. Czy jestem w grupie ryzyka?
Wirusowe zapalenie wątroby typu B Czy jestem w grupie ryzyka? Spis treści Nr strony Co to jest WZW B? 2 Jak mogę się zarazić WZW typu B? 3 Skąd mam wiedzieć, czy jestem nosicielem wirusa? 5 Co zrobić,
ZAPRASZAMY Rodziców uczniów. klas VII na spotkanie
ZAPRASZAMY Rodziców uczniów klas VII na spotkanie PROGRAM PROFILAKTYKI ZAKAŻEŃ WIRUSEM BRODAWCZAKA LUDZKIEGO (HPV) ósma edycja 2017-2018 Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna we Wrocławiu Dolnośląskie
Bank pytań na egzamin magisterski 2013/2014- kierunek Zdrowie Publiczne. Zdrowie środowiskowe
Bank pytań na egzamin magisterski 2013/2014- kierunek Zdrowie Publiczne Zdrowie środowiskowe 1. Podaj definicję ekologiczną zdrowia i definicję zdrowia środowiskowego. 2. Wymień znane Ci czynniki fizyczne
Epidemiologia HIV: kto, kiedy i dlaczego zakaża się wirusem HIV w Polsce
Epidemiologia HIV: kto, kiedy i dlaczego zakaża się wirusem HIV w Polsce Magdalena Rosińska, Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego Państwowy Zakład Higieny Jak powstają statystyki dotyczące HIV? Osoby,
Europejski Tydzień Walki z Rakiem
1 Europejski Tydzień Walki z Rakiem 25-31 maj 2014 (http://www.kodekswalkizrakiem.pl/kodeks/) Od 25 do 31 maja obchodzimy Europejski Tydzień Walki z Rakiem. Jego celem jest edukacja społeczeństwa w zakresie
1 grudnia - Światowy Dzień AIDS
1 grudnia - Światowy Dzień AIDS HIV to ludzki wirus upośledzenia (niedoboru) odporności. Może wywołać zespół nabytego upośledzenia odporności AIDS. Ze względu na skalę zakażeń i tempo rozprzestrzeniania
Cel 3: Zapewnić wszystkim ludziom w każdym wieku zdrowe życie oraz promować dobrobyt
Cel 3: Zapewnić wszystkim ludziom w każdym wieku zdrowe życie oraz promować dobrobyt Zapewnienie wszystkim w każdym wieku zdrowego życia oraz promowanie dobrostanu stanowi podstawę zrównoważonego rozwoju.
Wojewódzki Program Edukacyjny w zakresie profilaktyki HPV i raka szyjki macicy
WYBIERZ śycie PIERWSZY KROK Wojewódzki Program Edukacyjny w zakresie profilaktyki HPV i raka szyjki macicy POWSTANIE PROGRAMU Rada programowa programu edukacyjnego Wybierz śycie Pierwszy Krok, w skład
EPIDEMIOLOGIA HIV/AIDS W Polsce i na świecie* www.aids.gov.pl. www.aids.gov.pl
EPIDEMIOLOGIA HIV/AIDS W Polsce i na świecie* * Materiał do wykorzystania w ramach kampanii Krajowego Centrum ds. AIDS trwającej od 1 lipca 2008 do 1 grudnia 2009 r. - Wybrane problemy w walce z epidemią
Statystyki zachorowań
I AIDS Informacje ogólne Budowa wirusa HIV Statystyki zachorowań Światowy dzień HIV/AIDS Aktywność fizyczna Zapobieganie HIV HIV u kobiet Możliwości z HIV Przeciwskazania Ciąża Ludzie młodzi HIV u dzieci
Badania przesiewowe w kierunku raka jelit. www.bowelscreeningwales.org.uk
Badania przesiewowe w kierunku raka jelit 1 www.bowelscreeningwales.org.uk Badania przesiewowe w kierunku raka jelit Ta broszura informuje o badaniach przesiewowych w kierunku raka jelit w Walii. Dalsze
ZAPROSZENIE NA BADANIA PROFILAKTYCZNE WYKONYWANE W RAMACH PODSTAWOWEJ OPIEKI ZDROWOTNEJ ( )
ZAPROSZENIE NA BADANIA PROFILAKTYCZNE WYKONYWANE W RAMACH PODSTAWOWEJ OPIEKI ZDROWOTNEJ (2015-08-03) PROFILAKTYKA CHORÓB UKŁADU KRĄŻENIA ADRESACI - Osoby zadeklarowane do lekarza POZ, w wieku 35, 40, 45,
Nieheteroseksualność a wsparcie ze strony rodziny
OGÓLNOPOLSKA STUDENCKA KONFERENCJA NAUKOWA PRZEMIANY W SYSTEMIE WSPARCIA RODZINY WE WSPÓŁCZESNEJ POLSCE. RZESZÓW, 10.12.2015 R. Nieheteroseksualność a wsparcie ze strony rodziny WOJCIECH ORONOWICZ INSTYTUT
statystyka badania epidemiologiczne
statystyka badania epidemiologiczne Epidemiologia Epi = wśród Demos = lud Logos = nauka Epidemiologia to nauka zajmująca się badaniem rozprzestrzenienia i uwarunkowań chorób u ludzi, wykorzystująca tą
WYBIERZ ŻYCIE PIERWSZY KROK EDYCJA 2015 / 2016
WYBIERZ ŻYCIE PIERWSZY KROK EDYCJA 2015 / 2016 Opracowanie: mgr Barbara Szlendak Samodzielne Stanowisko Pracy ds. Oświaty Zdrowotnej i Promocji Zdrowia PSSE w Głogowie HPV (Human Papilloma Virus) to skrócona
Światowy Dzień Pamięci o Zmarłych na AIDS
Światowy Dzień Pamięci o Zmarłych na AIDS 17 maja Warszawa 2015 Międzynarodowy Dzień Pamięci o Zmarłych na AIDS obchodzony jest w trzecią niedzielę maja od 1984 roku. Inicjatorem obchodów była międzynarodowa
HPV......co to jest?
HPV......co to jest? HPV- wirus brodawczaka ludzkiego Wirus z rodziny papillomawirusów. Szacuje się, że istnieje od 100 do 200 typów tego wirusa, które wywołują różne choroby. CHOROBY WYWOŁYWANE PRZEZ
Co robię, aby nie zachorować na AIDS? Mateusz Hurko kl. III AG
Co robię, aby nie zachorować na AIDS? Mateusz Hurko kl. III AG -Czym jest HIV? -HIV jest wirusem. Jego nazwa pochodzi od: H human I immunodeficiency ludzki upośledzenia odporności V virus wirus -To czym
Poznań, ul. Przybyszewskiego 49 tel Recenzja
UNIWERSYTET MEDYCZNY IM. KAROLA MARCINKOWSKIEGO W POZNANIU ZAKŁAD DERMATOLOGII I WENEROLOGII WNOZ 60-355 Poznań, ul. Przybyszewskiego 49 tel. 61 8691285 e-mail: ryszardzaba@gmail.coml Poznań, dnia 27.04.2019
- Human. - Immunodeficenc. - Virus. (ludzki) (upośledzenie odporności immunologicznej) (wirus)
H I V - Human (ludzki) - Immunodeficenc (upośledzenie odporności immunologicznej) - Virus (wirus) Drogi zakaŝenia HIV Kontakt zakaŝonej krwi z krwią lub błoną śluzową osoby niezakaŝonej, np. uŝywanie tej
UCHWAŁA Nr II/25/2018 RADY GMINY KOBYLNICA z dnia 29 listopada 2018 roku
UCHWAŁA Nr II/25/2018 RADY GMINY KOBYLNICA z dnia 29 listopada 2018 roku w sprawie przyjęcia gminnego programu zdrowotnego pn.: Program Profilaktyki Zakażeń HPV w Gminie Kobylnica na lata 2019-2022 Na
Czy istnieje problem celowych zakażeń? Przyznać się czy nie do zakażenia HIV?
Czy istnieje problem celowych zakażeń? Przyznać się czy nie do zakażenia HIV? dr n. społ. Magdalena Ankiersztejn-Bartczak Fundacja Edukacji Społecznej http://silnazhiv.blogspot.com/ Miranda Ujawnić się.
Urząd Miasta Bielsko-Biała - um.bielsko.pl Wygenerowano: /21:04:46 1 GRUDNIA ŚWIATOWYM DNIEM WALKI Z AIDS
1 GRUDNIA ŚWIATOWYM DNIEM WALKI Z AIDS AIDS (ang. A quired I mmune D eficiency Syndrome) zespół nabytego niedoboru odporności jest późnym (końcowym) etapem zakażenia HIV (ang. H uman I mmunodeficiency
Czy grozi mi wirusowe zapalenie wątroby typu B?
Czy grozi mi wirusowe zapalenie wątroby typu B? Co to jest? Wirus zapalenia wątroby typu B (HBW) powoduje zakażenie wątroby mogące prowadzić do poważnej choroby tego organu. Wątroba jest bardzo ważnym
CHOROBY ZAKAŹNE I ZATRUCIA W POLSCE W 2010 ROKU - UAKTUALNIENIE
CHOROBY ZAKAŹNE I ZATRUCIA W POLSCE W 00 ROKU UAKTUALNIENIE Infectious diseases and poisonings in Poland in 00 Update Zmiany zgłoszone do Zakładu Epidemiologii NIZPPZH w okresie od października 0 r. do
mnw.org.pl/orientujsie
mnw.org.pl/orientujsie Jeżeli dziecko czuje się bezpieczne, kochane i jest szczęśliwe, to jest to, co tworzy dom, co tworzy rodzinę. kamila i beata Bardzo często, gdy mówi się o osobach LGBT+, pojawia
AIDS AIDS jest nabytym zespołem upośledzenia odporności, którego skrót (AIDS) wywodzi się od pierwszych liter nazwy angielskiej: (A)cquired (I)mmune
AIDS AIDS jest nabytym zespołem upośledzenia odporności, którego skrót (AIDS) wywodzi się od pierwszych liter nazwy angielskiej: (A)cquired (I)mmune (D)eficiency (S)yndrome. Przyczyny zakażenia AIDS Czynnikiem
Tego samego dnia rozpoczyna się też Europejski Tydzień Testowania na HIV.
#mamczasrozmawiac W piątek 17 listopada 2017 roku, ruszyła kampania edukacyjna Krajowego Centrum ds. AIDS Mam czas rozmawiać (#mamczasrozmawiac) promująca dialog międzypokoleniowy o zdrowiu, a zwłaszcza
Kłykciny kończyste przyczyny, objawy i leczenie
Kłykciny kończyste przyczyny, objawy i leczenie Spis treści: 1. 2. 3. 4. Informacje ogólne Przyczyny Objawy Leczenie 1. Informacje ogólne co to są kłykciny kończyste? Kłykciny kończyste są to małe, cieliste
Mariola Winiarczyk Zespół Szkolno-Gimnazjalny Rakoniewice
Mariola Winiarczyk Zespół Szkolno-Gimnazjalny Rakoniewice Szkolny Konkurs Wiedzy o AIDS i HIV obejmuje dwa etapy. Etap pierwszy przeprowadzany jest ok. 25 października. Biorą w nim udział trój osobowe
Profilaktyka raka szyjki macicy
Profilaktyka raka szyjki macicy Lek. Dominika Jasińska-Stasiaczek Katowice, 04.07.2015 Co to jest szyjka macicy? Macica zbudowana jest z trzonu i szyjki. Szyjka macicy składa się z części brzusznej i z
WIRUSOWE ZAPALENIE WĄTROBY TYPU C PROGRAM PROFILAKTYKI ZAKAŻEŃ HCV
WIRUSOWE ZAPALENIE WĄTROBY TYPU C PROGRAM PROFILAKTYKI ZAKAŻEŃ HCV Wątroba to największy i bardzo ważny narząd! Produkuje najważniejsze białka Produkuje żółć - bardzo istotny czynnik w procesie trawienia
Kinga Janik-Koncewicz
Kinga Janik-Koncewicz miażdżyca choroby układu krążenia cukrzyca typu 2 nadciśnienie choroby układu kostnego nowotwory Światowa Organizacja Zdrowia szacuje, że około 7-41% nowotworów jest spowodowanych
mgr Agnieszka Górecka Warszawa r.
Międzynarodowy projekt SHE wsparcie kobiet seropozytywnych i ich bliskich mgr Agnieszka Górecka Warszawa 24.11.2014 r. HIV i jego kobieca strona Według szacunków WHO w Polsce żyje około 8 200 (6 200-11
Kierownik: prof. dr hab. Brygida Knysz ' e.mail: mgr Anny Czerneckiej
Katedra i Klinika Chorób Zakaźnych, Chorób Wątroby i Nabytych Niedoborów Odpornościowych Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu ul. Koszarowa 5, 51-149 Wrocław; tel. 71395-75-49, tel/fax 7132.5-52-42 Kierownik:
Chronimy Ciebie i Twoje dziecko
Chronimy Ciebie i Twoje dziecko Badania krwi podczas Twojej pierwszej wizyty przedporodowej Polish (Protecting you and your baby) Niniejsza ulotka opisuje badania krwi, które są zazwyczaj oferowane i zalecane
r Vlp/. 2012-09- '1 2
to PROJEKT UCHWAL y Uchwala nr. Rady Miasta Katowice z dnia. I BIURO RADY MIASTA KATOWICE f;'.:.;~_i r Vlp/. 2012 09 '1 2 BRM w sprawie przyjęcia "Programu profilaktyki zakażeń wirusem brodawczaka ludzkiego
Epidemiologia HIV/AIDS w woj. zachodniopomorskim z uwzględnieniem działalności Punktów Konsultacyjno- Diagnostycznych Konferencja wojewódzka w
Epidemiologia HIV/AIDS w woj. zachodniopomorskim z uwzględnieniem działalności Punktów Konsultacyjno- Diagnostycznych Konferencja wojewódzka w Zachodniopomorskim Urzędzie Wojewódzkim w Szczecinie 17.10.2013r.
Czy potrzebujemy nowych. szczepionek. Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego-Paostwowy Zakład Higieny Konferencja Prasowa 20.04.
Czy potrzebujemy nowych szczepionek Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego-Paostwowy Zakład Higieny Konferencja Prasowa 20.04.2015 Ewa Bernatowska Klinika Immunologii Instytut Pomnik Centrum Zdrowia Dziecka
Wojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna we Wrocławiu GORĄCZKA KRWOTOCZNA E B O L A. Dr n. med. Jacek Klakočar
GORĄCZKA KRWOTOCZNA E B O L A Dr n. med. Jacek Klakočar Dolnośląski Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny we Wrocławiu Gorączka krwotoczna Ebola (inaczej: choroba wywołana przez wirusa Ebola [Ebola
1 GRUDNIA 2015R. Światowy Dzień Walki z AIDS
1 GRUDNIA 2015R. Światowy Dzień Walki z AIDS O AIDS zaczęło być głośno w latach 80. Przede wszystkim dzięki działalności środowisk gejowskich w Stanach Zjednoczonych, które jako pierwsze padły ofiarą epidemii.
NASTĘPNY KROK W WALCE Z RAKIEM PŁUCA
NASTĘPNY Z RAKIEM PŁUCA Czy wiedzą Państwo, że: Rak płuca, z szacunkową liczbą 353 000 zgonów każdego roku, to niekwestionowany lider pod względem liczby zgonów spowodowanych przez choroby nowotworowe
dystrybucji serotypów powodujących zakażenia inwazyjne w poszczególnych grupach wiekowych zapadalność na IChP w poszczególnych grupach wiekowych
Warszawa, 15.06.2015 Rekomendacje Pediatrycznego Zespołu Ekspertów ds. Programu Szczepień Ochronnych (PZEdsPSO) dotyczące realizacji szczepień obowiązkowych, skoniugowaną szczepionką przeciwko pneumokokom;
Wirusy 2018 aktualne dane dotyczące zagrożeń epidemicznych
Wirusy 2018 aktualne dane dotyczące zagrożeń epidemicznych Dr med. Iwona Paradowska-Stankiewicz Zakład Epidemiologii Chorób Zakaźnych i Nadzoru Konsultant Krajowy w dziedzinie Epidemiologii Warszawa, 6
Prawo a choroby zakaźne dr n. med. Marta Rorat
Prawo a choroby zakaźne dr n. med. Marta Rorat Katedra i Zakład Medycyny Sądowej, Zakład Prawa Medycznego UM we Wrocławiu Ustawa z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób
Seks Polaków w Internecie. Raport Polpharmy 2010. Prof. dr hab. Zbigniew Izdebski
Seks Polaków w Internecie Raport Polpharmy 2010 Prof. dr hab. Zbigniew Izdebski Informacje o badaniu Termin realizacji badania Grudzień 2009 styczeń 2010 Cel badania Metoda badania Diagnoza aktywności
EPIDEMIOLOGIA NOWOTWORÓW ZŁOŚLIWYCH W WOJ. ŚWIĘTOKRZYSKIM. Dorota Stępień Świętokrzyskie Centrum Onkologii Zakład Epidemiologii Nowotworów
EPIDEMIOLOGIA NOWOTWORÓW ZŁOŚLIWYCH W WOJ. ŚWIĘTOKRZYSKIM Dorota Stępień Świętokrzyskie Centrum Onkologii Zakład Epidemiologii Nowotworów Nowotwory złośliwe stanowią narastający problem zdrowotny i ekonomiczny
CHOROBY PRZENOSZONE DROGĄ PŁCIOWĄ (STI)
TEMAT: CHOROBY PRZENOSZONE DROGĄ PŁCIOWĄ (STI) CELE: Przekazanie wiedzy dotyczącej definicji chorób przenoszonych drogą płciową Omówienie chorób przenoszonych drogą płciową z podziałem na rodzaje Omówienie
Wirus HPV w ciąży. 1. Co to jest HPV?
Wirus HPV w ciąży Czy zdajesz sobie sprawę z tego, że rak szyjki macicy jest drugą, najczęstszą chorobą nowotworową u kobiet na świecie a piąta wśród kobiet i mężczyzn łącznie? W samej Polsce, jak donosi
Epidemiologia raka szyjki
Epidemiologia raka szyjki W 2004 roku na raka szyjki macicy (kanału łączącego trzon macicy z pochwą) zachorowało blisko 3 500 Polek, a prawie 2 000 zmarło z jego powodu. Wśród wszystkich zachorowań kobiet
X8@ www.gay health network.ie
X8@ www.gay health network.ie Informacje w języku POLSKIM dla mężczyzn, którzy uprawiają seks z innymi mężcyznami, na temat bezpiecznego seksu, testów na HIV, syfilisu, chorób przenoszonych drogą płciową
U C H W A Ł A nr XLII/ 291 /2014 RADY GMINY BIERAWA z dnia 27 marca 2014 r.
U C H W A Ł A nr XLII/ 291 /2014 RADY GMINY BIERAWA z dnia 27 marca 2014 r. W sprawie: przyjęcia Programu szczepień profilaktycznych przeciwko wirusowi HPV wywołującego raka szyjki macicy na lata 2014-2016
Edukacja seksualna, ale jaka? (typy edukacji seksualnej: A, B i C)
Edukacja seksualna, ale jaka? (typy edukacji seksualnej: A, B i C) Teresa Król Współczesne zagrożenia dzieci i młodzieży Edukacja seksualna, ale która? Slajd nr 1 Typy edukacji seksualnej A, B i C Współczesne
Uchroń się przed HIV/AIDS
Uchroń się przed HIV/AIDS Dlaczego wiedza na temat HIV/AIDS jest tak ważna? HIV i AIDS zabiły już miliony ludzi na świecie. Na HIV nie ma lekarstwa. Każdy, kto nie wie jak się ustrzec przed HIV, może się
Uchwała Nr XIX/169/2008 Rady Miasta Marki z dnia 18 czerwca 2008 roku
Uchwała Nr XIX/169/2008 Rady Miasta Marki z dnia 18 czerwca 2008 roku w sprawie wyrażenia zgody na realizację programu zdrowotnego w zakresie szczepień ochronnych przeciwko grypie, dla mieszkańców Miasta
Ilość zachorowań na grypę stale rośnie.
Ilość zachorowań na grypę stale rośnie. Od początku 2010 roku zachorowalność na grypę z roku na rok stale rośnie. W sezonie 2010/11 na grypę zachorowało 1 085 471 osób. Sezon 2016/17 to aż 4 841 678 zachorowań
mgr Dorota Lasota Wpływ alkoholu etylowego na ciężkość obrażeń ofiar wypadków komunikacyjnych Streszczenie Wstęp
mgr Dorota Lasota Wpływ alkoholu etylowego na ciężkość obrażeń ofiar wypadków komunikacyjnych Streszczenie Wstęp Wypadki komunikacyjne są istotnym problemem cywilizacyjnym, społecznym i medycznym. Są jedną
PILOTAŻOWY PROGRAM PROFILAKTYKI ZAKAŻEŃ WIRUSEM BRODAWCZAKA LUDZKIEGO (HPV) W GMINIE ZAGNAŃSK NA LATA 2013-2017
Załącznik nr 1 do Uchwały nr 68/2013 Rady Gminy Zagnańsk z dnia 26 sierpnia 2013 roku PILOTAŻOWY PROGRAM PROFILAKTYKI ZAKAŻEŃ WIRUSEM BRODAWCZAKA LUDZKIEGO (HPV) W GMINIE ZAGNAŃSK NA LATA 2013-2017 Autor
ŚWIATOWY DZIEŃ AIDS KOBIETY, DZIEWCZYNY I HIV/AIDS. AIDS EPIDEMIC UPDATE RAPORT UNAIDS i WHO NA 2004 ROK
ŚWIATOWY DZIEŃ AIDS KOBIETY, DZIEWCZYNY I HIV/AIDS AIDS EPIDEMIC UPDATE RAPORT UNAIDS i WHO NA 2004 ROK AIDS EPIDEMIC UPDATE RAPORT EPIDEMIOLOGICZNY HIV/AIDS NA ROK 2004 Ciągły wzrost liczby osób zakażonych
Rola prewencji pierwotnej (szczepień) w budowaniu zdrowia Polaków
Rola prewencji pierwotnej (szczepień) w budowaniu zdrowia Polaków Witold Zatoński Centrum Onkologii Instytut im. Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie Seminarium edukacyjne pt.: Innowacje w systemie szczepień
Leczenie antyretrowirusowe osób żyjących z wirusem HIV w Polsce
Program zdrowotny Ministerstwa Zdrowia Leczenie antyretrowirusowe osób żyjących z wirusem HIV w Polsce Beata Zawada Krajowe Centrum ds. AIDS Agenda Ministra Zdrowia Realizacja Programu Leczenia ARV 2012-2016
Internetowy test wiedzy i postaw wobec HIV/ AIDS
Internetowy test wiedzy i postaw wobec HIV/ AIDS Raport z badania ilościowego Lipiec 2004 1 Spis treści Cele i metodologia badania...3 Podsumowanie...4 Prezentacja wyników...6 Cechy społeczno demograficzne
mnw.org.pl/orientujsie
mnw.org.pl/orientujsie W Polsce żyją 2 miliony osób LGBT+. Na pewno znasz przynajmniej jedną. oktawiusz Niestety w Polsce o osobach LGBT+ mówi się mało i często nieprawdę. Dlaczego tak jest, przeczytasz
MAM HAKA NA CHŁONIAKA
MAM HAKA NA CHŁONIAKA CHARAKTERYSTYKA OGÓLNA Chłoniaki są to choroby nowotworowe, w których następuje nieprawidłowy wzrost komórek układu limfatycznego (chłonnego). Podobnie jak inne nowotwory, chłoniaki
XXVI edycja akcji Żółty Tydzień Profilaktyka może uchronić przed poważnymi konsekwencjami wirusowego zapalenia wątroby. WZW A i B powiedz NIE!
Warszawa, 10 kwietnia 2013 r. XXVI edycja akcji Żółty Tydzień Profilaktyka może uchronić przed poważnymi konsekwencjami wirusowego zapalenia wątroby. WZW A i B powiedz NIE! W dniach od 15 do 26 kwietnia
Kampania edukacyjna Jeden test. Dwa życia. Zrób test na HIV. Dla siebie i swojego dziecka
Kampania edukacyjna Jeden test. Dwa życia. Zrób test na HIV. Dla siebie i swojego dziecka Krajowe Centrum ds. AIDS, agenda Ministra Zdrowia, 20 listopada 2014 r. rozpoczyna ogólnopolską kampanię edukacyjną
Kobieta, ciąża i HIV Projekt SHE Magdalena Ankiersztejn-Bartczak. wykład sponsorowany przez Bristol Myers Squibb
Kobieta, ciąża i HIV Projekt SHE Magdalena Ankiersztejn-Bartczak wykład sponsorowany przez Bristol Myers Squibb Cele i założenia projektu SHE Stworzenie społeczności silnych, pewnych siebie, kobiet żyjących
Program polityki zdrowotnej Program profilaktyki zakażeń wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV) w mieście Radom Okres realizacji: 2019
Program polityki zdrowotnej Program profilaktyki zakażeń wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV) w mieście Radom Okres realizacji: 2019 Autor programu: Gmina Miasta Radomia ul. Jana Kilińskiego 30 26-600 Radom
Wychowanie do życia w rodzinie
Wychowanie do życia w rodzinie SZKOŁA PODSTAWOWA Wychowanie do życia w rodzinie w szkole podstawowej 1 czy jak na Zachodzie? Czy są uzasadnione obawy wielu rodziców wobec nacisku niektórych środowisk i
PROFILAKTYKA HIV/AIDS. NOWOśCI
PROFILAKTYKA HIV/AIDS STATYSTYKI LOKALNE DZIAłANIA OZ I PZ PSSE W ROKU 2012 NOWOśCI CIEKAWOSTKI STATYSTYKI HIV i AIDS w Polsce dane od początku epidemii (1985 r.) do 30 czerwca 2012 roku 15 724 zakażonych
Program Profilaktyki i Promocji Zdrowia dla miasta Torunia na lata
Załącznik do uchwały Nr 110/15 Rady Miasta Torunia z dnia 9 lipca 2015 r. Program Profilaktyki i Promocji Zdrowia dla miasta Torunia na lata 2015-2020 WSTĘP Jednym z najistotniejszych zadań Gminy z zakresu
WYBRANE DANE Z PUNKTÓW KONSULTACYJNO-DIAGNOSTYCZNYCH
WYBRANE DANE Z PUNKTÓW KONSULTACYJNO-DIAGNOSTYCZNYCH SPOTKANIE ZESPOŁU DS. REALIZACJI KRAJOWEGO PROGRAMU ZAPOBIEGANIA ZAKAŻENIOM HIV I ZWALCZANIA AIDS 7 grudnia 2016 r. DANE SKUMULOWANE (dane NIZP-PZH)
Informacje dodatkowe CHOROBY ZAKAŹNE WYCHODZĘ NA WOLNOŚĆ ZDROWY. Kiła IDS
Informacje dodatkowe CHOROBY ZAKAŹNE W ZW A WZW B Kiła Co-funded by the Health Programme of the European Union WZW Broszurę przygotowało Krajowe Centrum ds. AIDS dla Centralnego Zarządu Służby Więziennej
Sprawdź jakie jest Twoje ryzyko zakażenia HIV. Zadanie to ułatwi Ci udzielenie odpowiedzi na poniższe pytania. Wybierz odpowiedź TAK lub NIE.
Sprawdź jakie jest Twoje ryzyko zakażenia HIV. Zadanie to ułatwi Ci udzielenie odpowiedzi na poniższe pytania. Wybierz odpowiedź TAK lub NIE. 1. Czy chociaż raz w swoim życiu zmieniłeś/zmieniłaś partnera
Walka z rakiem szyjki macicy
Polish translation of Beating cervical cancer The HPV vaccine questions and answers for parents of girls in Year 9 Walka z rakiem szyjki macicy Szczepionka przeciwko HPV (wirusowi brodawczaka ludzkiego)
PROGRAM PROFILAKTYKI ZAKAŻEŃ WIRUSEM BRODAWCZAKA LUDZKIEGO (HPV) Okres realizacji: wrzesień 2012 grudzień 2015
PROGRAM PROFILAKTYKI ZAKAŻEŃ WIRUSEM BRODAWCZAKA LUDZKIEGO (HPV) Okres realizacji: wrzesień 2012 grudzień 2015 Autor programu: Miasto Kielce, ul. Rynek 1, 25-303 Kielce 1 I. Opis problemu zdrowotnego Rak
Ripetizione Powtórne badanie del test przesiewowe di screening per w kierunku i tumori raka intestinali jelit 6 www.bowelscreeningwales.org.uk Powtórne badanie przesiewowe w kierunku raka jelit Ta broszura
Pakiet onkologiczny. w podstawowej opiece zdrowotnej
Pakiet onkologiczny w podstawowej opiece zdrowotnej Agnieszka Jankowska-Zduńczyk Specjalista medycyny rodzinnej Konsultant krajowy w dziedzinie medycyny rodzinnej Profilaktyka chorób nowotworowych Pakiet
Szczepienia ochronne elementem zaleceń Europejskiego Kodeksu Walki z
Szczepienia ochronne elementem zaleceń Europejskiego Kodeksu Walki z Irena Rakiem Przepiórka Zakład Epidemiologii i Prewencji Nowotworów Centrum Onkologii - Instytut im. Marii Skłodowskiej-Curie XXXV Sympozjum:
Charakterystyka kliniczna chorych na raka jelita grubego
Lek. Łukasz Głogowski Charakterystyka kliniczna chorych na raka jelita grubego Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Opiekun naukowy: Dr hab. n. med. Ewa Nowakowska-Zajdel Zakład Profilaktyki Chorób
Epidemiologia zakażenia HIV. Specyfika pacjenta zakażonego.
Epidemiologia zakażenia HIV. Specyfika pacjenta zakażonego. dr med. Monika Bociąga-Jasik 1981 stwierdza się liczne przypadki pneumocystozowego zapalenia płuc i mięska Kaposiego u młodych, dotychczas zdrowych
TEMAT: Choroby cywilizacyjne i społeczne 20. 19. Zagrożenia dla zdrowia ludzkiego:
TEMAT: Choroby cywilizacyjne i społeczne 20. 19. Zagrożenia dla zdrowia ludzkiego: choroby układu krążenia; choroby nowotworowe; narkomania; choroba Alzheimera; alergie; zaburzenia zdrowia psychicznego;
Program zdrowotny w zakresie profilaktyki zakażeń wirusami brodawczaka ludzkiego (HPV) typu 6, 11,16,18 w Gminie Trzebnica na lata 2014-2016
Program zdrowotny w zakresie profilaktyki zakażeń wirusami brodawczaka ludzkiego (HPV) typu 6, 11,16,18 w Gminie Trzebnica na lata 2014-2016 Wstęp Samorząd Gminy wykonuje zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt. 5
Wpływ zanieczyszczeń powietrza na zdrowie, najnowsze wyniki badań
Wpływ zanieczyszczeń powietrza na zdrowie, najnowsze wyniki badań Łukasz Adamkiewicz Health and Environment Alliance (HEAL) 10 Marca 2014, Kraków HEAL reprezentuje interesy Ponad 65 organizacji członkowskich
Prawa seksualne zawarte są w dokumencie...
Raport z analizy ankiet ewaluacyjnych przeprowadzonych wśród uczniów Gimnazjum nr 9 w Sosnowcu w ramach projektu Profilaktyka wczesnego rodzicielstwa, ryzykownych zachowań seksualnych i chorób nowotworowych
Krzysztof Krzemieniecki. Konsultant Wojewódzki w dziedzinie Onkologii Klinicznej. Szpital Uniwersytecki w Krakowie
Nowotwory wyzwanie globalne Krzysztof Krzemieniecki Konsultant Wojewódzki w dziedzinie Onkologii Klinicznej Szpital Uniwersytecki w Krakowie 1 Dlaczego onkologia jest tak ważna? Nowotwory zjawisko masowe
ANALIZA PRZYCZYN UMIERALNOŚCI MIESZKAŃCÓW POWIATU OLECKIEGO. 1. Długość życia i umieralność mieszkańców powiatu oleckiego
ANALIZA PRZYCZYN UMIERALNOŚCI MIESZKAŃCÓW POWIATU OLECKIEGO 1. Długość życia i umieralność mieszkańców powiatu oleckiego Analiza opracowana na podstawie publikacji GUS, Departamentu Badań Demograficznych
ukąszenie komara używanie tych samych sztućców, co nosiciel wirusa
NIE DAJ SZANSY! AIDS AIDS (AcquiredImmune DeficiencySyndrome) to zespół nabytego niedoboru odporności -nieuleczalna choroba, która niszczy siły samoobronne organizmu. HIV HIV (HumanImmunodeficiencyVirus)