Gminny program profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych oraz przeciwdziałania narkomanii w gminie Brwinów na 2013 r.

Transkrypt

1 Załącznik do uchwały nr XXXV z dnia 25 stycznia 2013 r. Rady Miejskiej w Brwinowie Gminny program profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych oraz przeciwdziałania narkomanii w gminie Brwinów na 2013 r. I. Wstęp Gminny program profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych oraz przeciwdziałania narkomanii w gminie Brwinów na rok 2013, zwany dalej Programem, określa lokalną strategię w zakresie profilaktyki oraz minimalizacji szkód społecznych i indywidualnych wynikających z używania alkoholu i narkotyków. W tym obszarze działań gmina Brwinów należy do Ogólnopolskiej Sieci Gmin Wiodących. Ilekroć w Programie jest mowa o substancjach psychoaktywnych" oznacza to substancje legalne i nielegalne: alkohol, tytoń, leki psychotropowe i środki odurzające. Cele i zadania ujęte w niniejszym Programie są zgodne z rekomendacjami do realizowania i finansowania gminnych programów profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych opublikowanych przez Państwową Agencję Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. Program stanowi część Strategii integracji i rozwiązywania problemów społecznych w gminie Brwinów na lata II. Diagnoza W maju 2011 roku została przeprowadzona diagnoza problemów uzależnień i innych zagrożeń społecznych dla gminy Brwinów. Na podstawie przeprowadzonych badań monitoringowych można wskazać następujące wnioski w obszarze z lokalnej diagnozy problemów alkoholowych i innych zagrożeń społecznych: 1) Alkoholizm zajmuje drugie miejsce w hierarchii problemów społecznych. Wymienia go 51% badanych. Dodając do tego narkomanię 33% wskazań, uzyskamy pełny obraz zagrożenia uzależnieniami widziany przez dorosłych mieszkańców Brwinowa. Młodzież widzi to jeszcze ostrzej: alkoholizm jest na pierwszym miejscu (53%), a narkomania na trzecim (49%). 2) Więcej niż czterech na dziesięciu ankietowanych uważa, że osoby pijące alkohol w ich okolicy stanowią szczególne zagrożenie dla bezpieczeństwa. 3) Według danych szacunkowych opartych na wskaźnikach wypracowanych przez PARPA, co piąty mieszkaniec miasta uwikłany jest w jakiś sposób (osobiście, lub przez członków rodziny) w problem alkoholowy. 4) Zagrożenie młodzieży gminy Brwinów problemami alkoholowymi jest bardzo duże. - wśród dzisiejszych latków nie pije alkoholu zaledwie 17% uczniów, zaś wśród drugoklasistów ze szkół ponadgimnazjalnych odsetek ten wynosi tylko 2%. Dla porównania, czterech na dziesięciu dzisiejszych dorosłych mieszkańców Brwinowa podaje, że nie znało smaku alkoholu przed 18-tym rokiem życia (lub w ogóle nie pije). Do 15 roku życia po alkohol sięgnęło 25% dorosłych. Potwierdza się więc teza o wzroście zachowań ryzykownych wśród młodzieży. Połowa 15-latków piła alkohol w ciągu ostatniego miesiąca. To samo dotyczy niemal siedmiu na dziesięciu uczniów szkół ponadgimnazjalnych. - uczniowie nie tylko piją, ale i upijają się. Pijany był już co ósmy uczeń klasy szóstej, 46% uczniów klasy III gimnazjum i 3/4 uczniów klas II szkół ponadgimnazjalnych. - co czwarty uczeń gimnazjum i co trzeci z uczniów II klas szkół ponadgimnazjalnych uczestniczyło w kłótni, sprzeczce lub bójce z powodu alkoholu. 1

2 5) Młodzi ludzie nie mają problemu z omijaniem zakazu sprzedaży alkoholu osobom niepełnoletnim. 29% uczniów klasy III gimnazjum kupowało samodzielnie alkohol. 6) Czy w dynamice problemów alkoholowych istnieją jakieś pozytywne tendencje? Odpowiedź brzmi: TAK. - prawie 2/3 badanych mieszkańców coraz częściej styka się z osobami, które zostały abstynentami lub przynajmniej piją w sposób mniej destrukcyjny niż dawniej. - według wielu badanych (49%) zmniejsza się picie alkoholu w pracy. - zmieniają się preferencje alkoholowe. Napoje spirytusowe są często zastępowane napojami o niskiej zawartości alkoholu. - niemal siedmiu na dziesięciu badanych wiedziałoby, gdzie szukać pomocy, gdyby ktoś z ich bliskich miał problemy z alkoholem (wiązać z tym można wzrost liczby osób zgłaszających się po pomoc do instytucji.). - duże jest także zaufanie do działań związanych z rozwiązywaniem problemów alkoholowych. 71% badanych wierzy w skuteczność leczenia odwykowego. - w porównaniu z poprzednim badaniem w 2006r. zmalała liczba uczniów klas III gimnazjów i klas II szkół ponadgimnazjalnych, którzy spożywali alkohol w miesiącu poprzedzającym badanie. - uczniowie szkól ponadgimnazjalnych upijają się rzadziej niż 4 lata temu. (por. diagnozy 2006 i 2011). Według WHO (Światowej Organizacji Zdrowia) wśród czynników ryzyka dla zdrowia populacji alkohol znajduje się na trzecim miejscu a jego spożycie wiąże się z 60 rodzajami chorób oraz urazów. Alkohol przyczynia się do zaistnienia negatywnych zjawisk typu: wypadkowość, wykroczenia, czyny karalne. III. Cele Programu 1. Strategicznym celem Programu jest ograniczenie w gminie Brwinów występowania uzależnień, nadużywania alkoholu, używania innych środków psychoaktywnych oraz negatywnych skutków społecznych, będących konsekwencją tych zjawisk, w tym przeciwdziałanie przemocy w rodzinie. Cel ten wpisuje się w cel strategiczny nr 4 Strategii integracji i rozwiązywania problemów społecznych w gminie Brwinów na lata Budowa sprawnego systemu profilaktyki i rozwiązywania problemów uzależnień. 2. Cel strategiczny Programu realizowany będzie w pięciu obszarach: 1) profilaktyka uzależnień i przemocy; 2) pomoc psychospołeczna i prawna; 3) terapia, rehabilitacja; 4) edukacja publiczna; 5) interwencje. 3. Cele operacyjne Programu wytyczone są zgodnie z celami operacyjnymi ujętymi w Strategii i są to: 1) ograniczenie skali występowania ryzykownych zachowań u dzieci i młodzieży poprzez realizację działań profilaktycznych; 2) ograniczenie zjawiska przemocy w rodzinie poprzez realizację działań profilaktycznych; 3) poprawa dostępności pomocy terapeutycznej, leczniczej i rehabilitacyjnej dla osób zagrożonych uzależnieniem, uzależnionych i ich rodzin oraz osób doznających przemocy w związku z uzależnieniem lub nadużywaniem alkoholu; 4) podniesienie poziomu wiedzy społeczności lokalnej na temat problemów związanych z używaniem substancji psychoaktywnych i zachowań ryzykownych oraz przeciwdziałaniem przemocy domowej poprzez prowadzenie profilaktycznej działalności informacyjnej i edukacyjnej w zakresie rozwiązywania problemów uzależnień oraz przeciwdziałania przemocy w rodzinie. 5) propagowanie modelu trzeźwego i zdrowego stylu życia w społeczności lokalnej. 2

3 6) zapewnienie kompleksowej oferty pomocowej poprzez wspomaganie działalności instytucji, stowarzyszeń i fundacji oraz osób fizycznych służącej rozwiązywaniu problemów alkoholowych, innych uzależnień oraz przemocy domowej; 7) ograniczenie naruszania prawa i modyfikacja postaw społecznych wobec naruszeń przepisów określonych w art. 15 (m.in. zakaz sprzedaży napojów alkoholowych osobom do 18 lat) ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz. U. z 2007 r. Nr 70, poz. 473, z późn. zm.), zwanej dalej ustawą o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi ; 8) poszerzanie kompetencji pracowników oświaty, pomocy społecznej, administracji samorządowej, służby zdrowia, Policji, straży miejskiej, organizacji pozarządowych, członków Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz liderów grup samopomocowych i środowisk lokalnych w zakresie oddziaływań profilaktycznych, znajomości prawa, podejmowania interwencji w sytuacjach problemowych oraz umiejętności psychospołecznych. 3

4 IV. Zadania, realizatorzy, odbiorcy i wskaźniki Lp. Obszar działań 1. Profilaktyka uzależnień i przemocy Zadania do realizacji Prowadzenie profilaktycznej działalności informacyjnej i edukacyjnej wśród dzieci, młodzieży i dorosłych, w tym programów edukacyjnych adresowanych do rodziców. Organizacja konkursów, spektakli i widowisk artystycznych o charakterze profilaktycznym dla dzieci i młodzieży. Prowadzenie na rzecz dzieci i młodzieży zajęć i programów promujących zdrowy styl życia wolny od narkotyków i innych substancji psychoaktywnych oraz ograniczających występowanie zachowań ryzykownych, poprzez działania profilaktyczne w ramach: zajęć pozalekcyjnych i pozaszkolnych rozwijających zainteresowania i umiejętności kluczowe uczniów, programów edukacyjnych nt. konsekwencji zdrowotnych, Realizator, osoby i instytucje wspomagające realizację Gminne placówki oświatowe Adresaci osoby dorosłe (rodzice, nauczyciele) Wskaźniki osiągnięcia celu liczba realizowanych programów / zajęć; liczba uczestników programów / zajęć; liczba placówek / szkół prowadzących działalność informacyjną i edukacyjną; liczba realizowanych programów; liczba uczestników programów; liczba placówek realizujących programy; liczba odbiorców działań; liczba placówek podejmujących działania ograniczające rozmiar problemowych zachowań dzieci i młodzieży; 4

5 społecznych i prawnych podejmowania zachowań ryzykownych. Realizacja programów i przedsięwzięć profilaktycznych opracowanych i realizowanych przez młodzież, skierowanych do grup rówieśniczych. Wdrażanie nowatorskich i modelowych rozwiązań w zakresie profilaktyki (np.: streetworking, asystent rodziny, mediator) Prowadzenie zajęć i programów profilaktycznych, wychowawczych i socjoterapeutycznych dla dzieci i młodzieży. osoby dorosłe rodziny Kontynuacja działań podjętych w ramach programu Komendy Głównej Policji Profilaktyka a Ty - młodzieżowa grupa teatralna realizująca spektakle profilaktyczne; liczba programów; liczba uczestników; liczba przygotowanych spektakli. liczba wdrożonych rozwiązań; liczba osób objętych pomocą; liczba dofinansowanych zajęć; liczba placówek realizujących zajęcia; liczba organizacji/podmiotów realizujących programy socjoterapeutyczne, profilaktyczne; 5

6 Organizowanie wyjazdów profilaktyczno-terapeutycznych dla dzieci i młodzieży. z rodzin dysfunkcyjnych z grup ryzyka liczba zorganizowanych wyjazdów profilaktycznoterapeutycznych; liczba uczestników; 2. Pomoc psychospołeczna i prawna Organizacja programów, szkoleń, kursów specjalistycznych w zakresie pracy profilaktycznej z dziećmi i młodzieżą oraz rozwijania umiejętności prowadzenia zajęć profilaktycznych dla nauczycieli, psychologów, pedagogów. Prowadzenie Punktu Informacyjno- Konsultacyjnego ds. przemocy dla osób i rodzin dotkniętych przemocą. nauczyciele pedagodzy wychowawcy świetlic mieszkańcy liczba uczestników; liczba szkoleń; liczba i wykazy osób zatrudnionych w PIK; Prowadzenie psychoterapii dla dzieci, młodzieży i osób dorosłych Udzielanie konsultacji psychiatrycznych niezbędnych do realizacji skutecznej psychoterapii. Udzielanie konsultacji prawnych liczba i wykazy zatrudnionych terapeutów; liczba udzielonych konsultacji; liczba osób objętych pomocą; liczba osób zatrudnionych w ramach realizacji działania; 6

7 Działania mające na celu integrację rodzin i środowisk abstynenckich, np. wyjazdów, imprez tematycznych. Organizacje pozarządowe osoby uzależnione, rodziny i bliscy osób uzależnionych liczba podjętych działań; liczba odbiorców działań; Programy wsparcia, warsztaty, treningi dla osób i rodzin dotkniętych przemocą. osoby i rodziny dotknięte przemocą liczba realizowanych programów; liczba odbiorców; koszty związane z realizacją programów; wyniki ewaluacji programów; Wspieranie bieżącej działalności specjalistycznych form wsparcia dziennego dla dzieci i młodzieży zagrożonych wykluczeniem społecznym w tym prowadzenie specjalistycznych placówek wsparcia dziennego w rozumieniu ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (4 świetlic socjoterapeutycznych). W tym: dofinansowanie zatrudnianie pracowników merytorycznych w świetlicach, finansowanie dożywiania dzieci uczestniczących w pozalekcyjnych programach socjoterapeutycznych, dofinansowanie z rodzin dysfunkcyjnych z grup ryzyka liczba świetlic socjoterapeutycznych; liczba świetlic prowadzących dożywianie; liczba uczestników; 7

8 wyposażenia placówek. Organizowanie i finansowanie superwizji dla specjalistów udzielających pomocy psychospołecznej dzieciom i rodzinie (wychowawcy świetlic, pracownicy socjalni). wychowawcy świetlic pracownicy socjalni liczba osób korzystających z superwizji i konsultacji; Prowadzenie grupy wsparcia dla ofiar przemocy w rodzinie. osoby dotknięte problemem przemocy w rodzinie liczba osób korzystających z zajęć; Prowadzenie szkoleń, konferencji, lokalnych narad dla przedstawicieli służb i instytucji udzielających pomocy psychospołecznej i prawnej. Dofinansowanie szkoleń i kursów specjalistycznych w zakresie pracy z dziećmi i rodziną w tym na temat zjawiska przemocy w rodzinie, mechanizmów przemocy w rodzinie, możliwości udzielania pomocy. szkoły Policja Straż Miejska Zespół interdyscyplinarny ds. przeciwdziałania przemocy w rodzinie przedstawiciele służb i instytucji, grup roboczych ds. przeciwdziałania przemocy w rodzinie liczba szkoleń; liczba uczestników; 8

9 3. Terapia, rehabilitacja 4. Edukacja Publiczna Zwiększenie oferty pomocy dla osób uzależnionych i ich rodzin poprzez zlecanie realizacji zajęć terapeutycznych wykraczających poza standardowy program terapii uzależnienia placówkom leczenia uzależnienia od alkoholu: - Wojewódzkiemu Ośrodkowi Terapii Uzależnienia od Alkoholu i Współuzależnienia w Pruszkowie oraz Poradni Leczenia Uzależnień w Pruszkowie. Realizacja zajęć: 1) Trening asertywnych zachowań abstynenckich 2) Praca nad mechanizmami uzależnienia i destrukcja alkoholową 3) Warsztat pracy nad bezsilnością wobec alkoholu 4) Grupę dla kobiet doświadczających przemocy Prowadzenie Punktów informacyjnokonsultacyjnych ds. uzależnień. prowadzenie grup wsparcia dla osób uzależnionych. prowadzenie grup wsparcia dla osób współuzależnionych. Organizacja lub udział w ogólnopolskich i lokalnych kampaniach edukacyjnych, festynach, happeningach, konferencjach, debatach w lokalnych mediach, akcjach ; PLU w Pruszkowie /wsparcie gmin/ WOTUW w Pruszkowie /wsparcie gmin/ Gminna Komisja osoby uzależnione, współuzależnione, dotknięte przemocą, dorosłe dzieci alkoholików ich rodziny oraz bliscy osób uzależnionych, mieszkańcy liczba realizowanych programów; liczba placówek; liczba PIK; liczba kampanii edukacyjnych, festynów, happeningów, konferencji, debat w lokalnych mediach, 9

10 informacyjnych. Realizacja działań edukacyjnych skierowanych do sprzedawców napojów alkoholowych Zlecanie wykonania lokalnej diagnozy problemów społecznych Zakup, opracowanie oraz dystrybucja materiałów informacyjnych i edukacyjnych z zakresu profilaktyki uzależnień i przeciwdziałania przemocy, a także miejsc udzielających pomocy. Zakup i upowszechnianie książek, czasopism, broszur, ulotek, podręczników dotyczących problemów związanych z używaniem substancji psychoaktywnych, przemocy domowej, problemów rozwojowych. Redagowanie stron internetowych poświęconych służących edukacji publicznej ( ). Rozwiązywania Problemów Alkoholowych Organizacje pozarządowe akcji informacyjnych; liczba odbiorców działań; liczba rozdysponowanych materiałów informacyjnych i edukacyjnych; liczba szkoleń dla sprzedawców napojów alkoholowych liczba sfinansowanych badań społecznych, lokalnych diagnoz i ekspertyz; liczba i rodzaj respondentów; liczba rozdysponowanych materiałów informacyjnych i edukacyjnych; liczba redagowanych stron; liczba odsłon; 10

11 5. Interwencje Przekazywanie za pośrednictwem mediów lokalnych informacji nt. uzależnień i przemocy. Organizowanie i współorganizowanie szkoleń dla osób i podmiotów realizujących i współrealizujących Program oraz przeciwdziałania przemocy. Podejmowanie działań interwencyjnych, w przypadku wystąpienia przemocy w rodzinie, związanej z nadużywaniem alkoholu Podejmowanie interwencji w związku z naruszeniem przepisów określonych w art. 13 [1] i 15 ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, występowanie przed sądem w roli oskarżyciela publicznego w przypadku naruszenia prawa (przepisów określonych w art. 13[1] i 15 ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi). Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych; Straż Miejska, Policja, Urząd Gminy Brwinów Wydział Działalności Gospodarczej. specjaliści realizujący program profilaktyki i rozwiązywania problemów uzależnień oraz przeciwdziałania przemocy rodziny dotknięte przemocą podmioty prowadzące sprzedaż alkoholu (właściciele i sprzedawcy) liczba przekazanych artykułów, informacji; liczba dofinansowanych szkoleń; liczba i rodzaj uczestników szkoleń; liczba wypełnionych niebieskich kart, liczba rodzin, wobec których podjęto działania interwencyjne, liczba rodzin, w których członkowie GKRPA uczestniczyli w pracach grup roboczych; liczba interwencji; liczba cofniętych zezwoleń; 11

12 Prowadzenie postępowań w sprawach o sądowe zobowiązanie do leczenia osób uzależnionych od alkoholu. Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych osoby uzależnione liczba złożonych wniosków o wszczęcie procedury; liczba osób wobec których GKRPA skierowała wniosek do SR o postanowienie zobowiązujące do leczenia odwykowego; 12

13 V. Realizatorzy Programu 1. Jednostką organizacyjną odpowiedzialną za prawidłową realizację Programu jest Środowiskowy - Dział Wspierania Rodziny w Brwinowie. 2. W celu realizacji zadań wynikających z Programu Ośrodek współpracował będzie z: Gminną Komisją Rozwiązywania Problemów Alkoholowych (GKRPA), szkołami i innymi placówkami oświatowymi, instytucjami oraz organizacjami pozarządowymi działającymi w zakresie profilaktyki, Poradnią Leczenia Uzależnień w Pruszkowie, Wojewódzkim Ośrodkiem Terapii Uzależnień i Współuzależnienia w Pruszkowie, Starostwem Powiatowym, Zespołem Ośrodków Wsparcia w Piastowie, Państwową Agencją Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Krajowym Biurem ds. Przeciwdziałania Narkomanii, Mazowieckim Centrum Mazowieckim Centrum Polityki. VI. Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz zasady jej finansowania 1. Stawka ryczałtowego wynagrodzenia przysługującego każdemu członkowi Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Brwinowie z tytułu uczestnictwa w posiedzeniu komisji wynosi kwotę 100,00 zł brutto. Miesięczne wynagrodzenie członka Komisji nie może przekroczyć kwoty 400,00 zł brutto. Wynagrodzenie, o którym mowa przysługuje, jeżeli członek Komisji uczestniczył w całym posiedzeniu, to znaczy od jego otwarcia, aż do czasu zamknięcia przez Przewodniczącego Komisji. Podstawę do wypłaty wynagrodzenia stanowi podpis członka Komisji na liście obecności dołączonej do protokołu posiedzenia. 2. Przewodniczący GKRPA otrzymuje wynagrodzenie na zasadach i warunkach określonych w punkcie 1 powiększone o zryczałtowany dodatek w wysokości 100,00 zł brutto. Górna granica wynagrodzenia miesięcznego nie może przekroczyć kwoty 500 zł brutto. VII. Finansowanie Programu Realizacja zadań Programu finansowana jest z opłat za korzystanie z zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych, wnoszonych przez przedsiębiorców prowadzących sprzedaż oraz dodatkowo, w miarę możliwości, z innych środków własnych. Zadania realizowane w ramach Programu mogą być również finansowane z dotacji celowych Ministra Pracy i Polityki, Wojewody Mazowieckiego oraz Państwowej Agencji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, z darowizn, zapisów i innych wpływów od osób prawnych i fizycznych oraz funduszy Unii Europejskiej, a także ze środków własnych realizatorów. Przewodniczący Rady Miejskiej w Brwinowie /-/ Sławomir Rakowiecki 13