Jan Kasprowicz urodził się 12 grudnia 1860 roku w Szymborzu na Kujawach; pochodzi z biednej, chłopskiej rodziny, jego ojciec

HTML
DOWNLOAD

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Jan Kasprowicz urodził się 12 grudnia 1860 roku w Szymborzu na Kujawach; pochodzi z biednej, chłopskiej rodziny, jego ojciec"

Włodzimierz Pawlik
9 lat temu
Przeglądów:

1 Jan Kasprowicz - prądy artystyczne Młodej Polski Jan Kasprowicz urodził się 12 grudnia 1860 roku w Szymborzu na Kujawach; pochodzi z biednej, chłopskiej rodziny, jego ojciec Piotr był analfabetą; dzięki wysiłkowi i ambicji matki i innych ludzi ukończył gimnazjum w Poznaniu i w 1884 zdał maturę; jego dalsza droga naukowa wiodła przez studia w Lipsku, potem, po pobycie we Wrocławiu i Szymborzu zamieszkał we Lwowie, tam m. in. pracował w Kurierze Lwowskim; w tym czasie osiągał duże sukcesy literackie, jako krytyk teatralny, tłumacz i poeta; w roku filmy edukacyjne on-line Strona 1/14

maturę; jego dalsza droga naukowa wiodła przez studia w Lipsku, potem, po pobycie we Wrocławiu i Szymborzu zamieszkał we Lwowie, tam m. in.

2 doktoryzował się, potem zaś pełnił zaszczytną funkcję rektora; zmarł 1 sierpnia 1926 roku modernizm to czas formułowania się nowych kierunków w sztuce i ewolucji wcześniej istniejących; impresjonizm [wrażenie] - za jego początek przyjmuje się wystawę zorganizowaną w 1874r. młodych 30 artystów, którzy odłączyli się od Salonu Odrzuconych nazwano wrażeniowcami; nazwa impresjonizm pochodzi od obrazu C. Monet Wschód słońca wrażenie; ten malarz powiedział kiedyś: pewnego dnia, kiedy znajdowałem się u łoża zmarłej ( ) pochwyciłem się na tym, że patrząc na tę tragiczną - filmy edukacyjne on-line Strona 2/14

młodych 30 artystów, którzy odłączyli się od Salonu Odrzuconych nazwano wrażeniowcami; nazwa impresjonizm pochodzi od obrazu C.

3 skroń, szukam machinalnie skali barw, jakie śmierć nałożyła na tę martwą twarz. Tony żółte, niebieskie, szare oto do czego doszedłem; jest to kierunek artystyczno-literacki, który głosił, że zadaniem sztuki jest przedstawienie przelotnych wrażeń artysty; impresjoniści wyszli z pracowni w plener, fascynowało ich światło i woda, wprowadzili do malarstwa nowe tematy, życie kabaretów, kawiarni, ulicy, malowali tak jak widzieli, stąd impresja; przedstawiciele: Claude Monet, Auguste Renoir, Edgar Degas symbolizm - wynikał z przekonania, że obok świadomych przeżyć istnieje rozległa sfera podświadomości, artysta ma za zadanie - filmy edukacyjne on-line Strona 3/14

artysty; impresjoniści wyszli z pracowni w plener, fascynowało ich światło i woda, wprowadzili do malarstwa nowe tematy, życie kabaretów, kawiarni, ulicy, malowali tak

4 wyrazić tę niewyrażalną podświadomość dostępnymi środkami; można ją jedynie zasugerować symbolicznie (symbol pozwala wyrazić to co jest niewyobrażalne w inny sposób, to konstrukcja dwupoziomowa 1. poziom to dosłownie to co wyraża 2. poziom to ten, który należy odczytać, zinterpretować jego wieloznaczność); przedstawiciele malarze: Gustave Moreau, Gustave Dore, Odilon Redon; w literaturze: JEAN ARTUR RIMBAUD w poezji znajdował ucieczkę od rzeczywistości - filmy edukacyjne on-line Strona 4/14

poziom to ten, który należy odczytać, zinterpretować jego wieloznaczność); przedstawiciele malarze: Gustave Moreau, Gustave

5 poszukiwał poetyckich słów; Charles Baudelaire - poeta francuskiego dekadentyzmu, autor rewolucyjnego tomu Kwiaty zła naturalizm - kierunek odrzucał wszelki byt nadprzyrodzony uznawał prawo przyrody, biologii za jedyne istotne; głównym przedstawicielem w literaturze jest Emil Zola, który niejako wyłożył istotę naturalizmu w utworze Powieść eksperymentalna: artysta, pisarz powinien szukać prawdy, eksponować rejony życia dotychczas pomijane; literatura powinna naśladować rzeczywistość w sposób ścisły i szczegółowo odtwarzać zaobserwowane fakty; nie ma dla literatury tematów zakazanych, pisarz powinien sięgać do - filmy edukacyjne on-line Strona 5/14

utworze Powieść eksperymentalna: artysta, pisarz powinien szukać prawdy, eksponować rejony życia dotychczas pomijane; literatura powinna naśladować rzeczywistość w

6 najciemniejszych intymnych i drażliwych stron ludzkiego życia ekspresjonizm - kierunek w sztuce i literaturze dąży do wyrażenia w sposób spotęgowany i dramatyczny wewnętrznych przeżyć twórcy; ojcem ekspresjonizmu nazywa się Vincenta van Gogha, wybitnym przedstawicielem kierunku jest Edward Munch; wszystkie te tendencje miały swe odzwierciedlenie w poezji i prozie Młodej Polski, również w twórczości Kasprowicza twórczość Jana Kasprowicza możemy podzielić na trzy zasadnicze etapy: I etap - rzecznik skrzywdzonych i poniżonych - podejmuje - filmy edukacyjne on-line Strona 6/14

Edward Munch; wszystkie te tendencje miały swe odzwierciedlenie w poezji i prozie Młodej Polski, również w twórczości Kasprowicza twórczość Jana

7 tematy społeczne, pisze wtedy cykl sonetów Z chałupy; na cykl ten składa się 40 sonetów zawierający bogaty, pełen konkretnych szczegółów społecznych i obyczajowych obraz życia wsi kujawskiej; badacze podkreślają, że to pierwszy w polskiej literaturze tak prawdziwy, pełen obrazów konfliktów między chłopem a jego społecznymi antagonistami, ale również przenikliwy obraz rozwarstwienia społecznego wewnątrz wiejskiej wspólnoty; obraz wsi wyłaniający się z sonetu I i XV; w Sonecie I podmiot - filmy edukacyjne on-line Strona 7/14

prawdziwy, pełen obrazów konfliktów między chłopem a jego społecznymi antagonistami, ale również przenikliwy obraz rozwarstwienia

8 liryczny wspomina ubogą wieś, widać w jego słowach tęsknotę i sentyment; wieś, którą opisuje we swych wspomnieniach nie jest wcale ładna; przeciwnie wieś jest biedna i zaniedbana: Płot się wali; piołun na podwórkach;/ Tu rżą konie, ryczą chude krowy; Sonet XV również jest bardzo smutny i przynosi nowatorski, naturalistyczny sposób obrazowania; opowiada w nim podmiot liryczny o kobiecie, która zmuszona była sprzedać pole, z którego żyła: Miała rolę, sprzedali jej rolę / Były czasy gradu i - filmy edukacyjne on-line Strona 8/14

również jest bardzo smutny i przynosi nowatorski, naturalistyczny sposób obrazowania; opowiada w nim podmiot liryczny o kobiecie, która

9 posuchy,/ Kubę dawno zamknął grób już głuchy,/ A skąd płacić, gdy pustki w stodole?; tragiczny los kobiety potęguje fakt, iż po śmierci męża pozostała sama na gospodarstwie i musi sobie radzić z nędzną rzeczywistością; dalszy jej los jest jeszcze straszniejszy: najpierw na służbę idą jej młode córki, potem ona sama wędrować musi od wioski do wioski za pracą, wreszcie zaś starsza już i przede wszystkim schorowana nie ma siły pracować i musi chodzić i żebrać; ostatni zaś wers sonetu mówi, że - filmy edukacyjne on-line Strona 9/14

dalszy jej los jest jeszcze straszniejszy: najpierw na służbę idą jej młode córki, potem ona sama wędrować musi od wioski do wioski za

10 znaleziono ją zmarłą na gruncie, czyli na ziemi; może nawet tej samej, którą musiała sprzedać po śmierci męża II etap - przełom modernistyczny, buntowniczy etap w poezji Kasprowicza, ale również etap fascynacji symbolizmem i jednocześnie przyrodą tatrzańską; przykładem jest Krzak dzikiej róży w ciemnych smreczynach - oczami wyobraźni poety śledzimy następujący obraz: na tle szarych skał wśród pięknych górskich ujęć kwitnie krzak dzikiej róży, obok umiera stara powalona limba; opis jest wyrazem impresjonizmu: pawiookie stawy, pąsowy krzak dzikiej róży; jeśli potraktujemy starą limbę i różę jako - filmy edukacyjne on-line Strona 10/14

wyobraźni poety śledzimy następujący obraz: na tle szarych skał wśród pięknych górskich ujęć kwitnie krzak dzikiej róży, obok umiera stara powalona limba; opis

11 bohaterów stwierdzimy że są one symbolami przemijalności i młodości siły twórczej i schyłku istnienia; współistnieją, róża, to istota młoda, która przeżywa tęsknoty i rozterki dlatego wtula się w skały: W skrytych załomach, w cichym schronie,/ Między graniami w słońcu płonie,/ Zatopin w szum, krzak dzikiej róży / Do ścian się tuli, jakby we śnie,/ A obok limbę toczą pleśnnie,/ Limbę, zwaloną tchnieniem burzy. Dies irae Kasprowicz - hymn - Kasprowicz tworzy wtedy też Hymny są one wyrazem buntu i katastrofizmu; Dies irae czyli Dzień - filmy edukacyjne on-line Strona 11/14

krzak dzikiej róży / Do ścian się tuli, jakby we śnie,/ A obok limbę toczą pleśnnie,/ Limbę, zwaloną tchnieniem burzy.

12 gniewu- nawiązujące do tradycji św. Jana, apokaliptyczna wizja zagłady świata pełnego grzechu (katastrofizm); sam tytuł nawiązuje do hymnu mszalnego przypisywanego najczęściej Tomaszowi z Celana [XIIIwiek]; ukazuje człowieka pełnego winy i grzechu, a Boga jako potężnego i groźnego sędziego, tak brzmi fragment utworu: w Pańskiego gniewu nieskończony dzień / Niechaj mnie sądzą,/ niechaj mnie karzą / tak, mnie, Adama, com na barki swoje/ zabrał z Ogrodu to nadludzkie - filmy edukacyjne on-line Strona 12/14

najczęściej Tomaszowi z Celana [XIIIwiek]; ukazuje człowieka pełnego winy i grzechu, a Boga jako potężnego i groźnego sędziego,

13 brzemię/ przygniatającej winy; wyraźnie zarysowany ekspresjonizm, nadaje utworowi silnego napięcia emocjonalnego i udramatyzowania treści III etap - postawa franciszkańska - uważał że zło jest rezultatem sprzeniewierzenia się człowieka Bogu, cierpienie koniecznym warunkiem zrozumienia szczęścia; istotę świata odnalazł w harmonii kontrastów, w pochwale pokory, w przyrodzie i mądrości prostego człowieka; Hymn św. Franciszka z Asyżu głosi zbawienie przez miłość dla wszystkich przejawów życia np. uwielbienie - filmy edukacyjne on-line Strona 13/14

zrozumienia szczęścia; istotę świata odnalazł w harmonii kontrastów, w pochwale pokory, w przyrodzie i mądrości prostego człowieka; Hymn św.

14 Powered by TCPDF ( Ściąga eksperta przyrody, pochwała pokory, która przyjmuje jako Boży porządek na ziemi współistnienie cierpienia i radości - filmy edukacyjne on-line Strona 14/14

Podobne dokumenty

Publikacja pod patronatem wiedza24h.pl. Wypracowania Jan Kasprowicz. Wybór wierszy

Publikacja pod patronatem wiedza24h.pl Wypracowania Jan Kasprowicz Wybór wierszy Wydawnictwo Psychoskok, 2013 Copyright by Wydawnictwo Psychoskok, 2013 Copyright by wiedza24h.pl Wszelkie prawa zastrzeżone.