Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 4 grudnia 2012 r. III SA/Kr 222/12

Transkrypt

1 Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 4 grudnia 2012 r. III SA/Kr 222/12 Tytuł: Okoliczności decydujące o powstaniu choroby zawodowej. 1. O powstaniu konkretnej choroby (w tym mogącej być uznaną za zawodową) współdecydują różne okoliczności, także cechy osobnicze pracownika, uwarunkowania genetyczne, indywidualne skłonności itp. Nie mają one jednak żadnego znaczenia w uznaniu powstałej choroby za zawodową, o którym to uznaniu decyduje - zgodnie z art k.p. - istnienie w środowisku pracy narażenia zawodowego (działanie czynników szkodliwych dla zdrowia albo sposób wykonywania pracy) oraz figurowanie choroby w wykazie chorób zawodowych. 2. Z art. 236 k.p. wynika prawne domniemanie istnienia związku przyczynowego między pracą w warunkach mogących wywołać konkretną chorobę a jej stwierdzeniem u pracownika. Oznacza to, że w związku ze stwierdzeniem narażenia zawodowego, o którym mowa w art k.p. i jednocześnie stwierdzeniem wystąpienia u skarżącej choroby figurującej w wykazie chorób zawodowych zachodzi prawne domniemanie istnienia związku przyczynowo skutkowego ujawnionych warunków pracy ze stwierdzoną chorobą. Domniemanie to może być jednoznacznie wykluczone konkretnym dowodem, a nie przypuszczeniem. LEX nr Dz.U : art. 235(1); art. 236 Skład orzekający Przewodniczący: Sędzia WSA Dorota Dąbek. Sędziowie: NSA Krystyna Kutzner, WSA Bożenna Blitek (spr.). Sentencja Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 4 grudnia 2012 r. sprawy ze skargi K. P. na decyzję Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego z dnia 8 grudnia 2011 r. nr

2 (...) w przedmiocie choroby zawodowej I. uchyla zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję organu pierwszej instancji, II. zasądza od Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego na rzecz skarżącej kwotę 257,00 zł (słownie: dwieście pięćdziesiąt siedem złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania. Uzasadnienie faktyczne Przedmiotem zaskarżenia jest decyzja Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego z dnia 8 grudnia 2011 r. Nr (...) utrzymująca w mocy decyzję Nr (...) Powiatowego Inspektora Sanitarnego z dnia (...) 2010 r. znak (...) o braku podstaw do stwierdzenia u skarżącej K. P. choroby zawodowej - przewlekłej choroby obwodowego układu nerwowego wywołanej sposobem wykonywania pracy - pod nazwą: zespół cieśni w obrębie nadgarstka, wymienionej w poz. 20)1 wykazu chorób zawodowych będącego załącznikiem do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 30 czerwca 2009 r. w sprawie chorób zawodowych (Dz. U. Nr 105, poz. 869). W uzasadnieniu decyzji organ odwoławczy podzielił ustalenia i wnioski organu I instancji wskazując, że u K. P. rozpoznano chorobę pod nazwą zespół cieśni w obrębie nadgarstka, jednak choroby tej nie uznano za chorobę zawodową, gdyż przedłożona przez skarżącą dokumentacja medyczna z 2007 r. świadczy jedynie o podejrzewaniu tej choroby, a nie o jej rozpoznaniu. Podkreślono, że schorzenie występujące pod nazwą zespół cieśni w obrębie nadgarstka musi być potwierdzone badaniem EMG, a takie potwierdzenie nastąpiło dopiero podczas badania neurologicznego przeprowadzonego w Ośrodku Medycyny Pracy w dniu 26 września 2009 r., a więc - zdaniem tego organu - ponad 2 lata od ustania pracy w narażeniu, co nie spełnia kryteriów upoważniających do rozpoznania choroby zawodowej. Zaskarżona decyzja Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego została poprzedzona następującymi okolicznościami: Z Karty oceny narażenia zawodowego w związku z podejrzeniem choroby zawodowej z dnia 12 listopada 2009 r. wynika, że K. P. zatrudniona była jako operator linii produkcyjnej (...) w A Sp.z o.o. w S w okresie od 21 marca 2002 r. do 31 maja 2009 r. w warunkach narażenia na powstanie przewlekłej choroby obwodowego układu nerwowego wywołanej sposobem wykonywania pracy - zespołu cieśni nadgarstka (k. 2 akt adm.). K. P. była badana w Ośrodku Medycyny Pracy, który w dniu (...) 2009 r. wydał orzeczenie lekarskie Nr (...) o braku podstaw do rozpoznania choroby zawodowej - przewlekłej choroby obwodowego

3 układu nerwowego wywołanej sposobem wykonywania pracy pod postacią zespołu cieśni w obrębie nadgarstka prawego. W uzasadnieniu tego orzeczenia Ośrodek Medycyny Pracy podał, że u K. P. rozpoznano we wrześniu 2009 r. i potwierdzono badaniem EMG z dnia 26 września 2009 r. schorzenie pod nazwą zespół cieśni w obrębie nadgarstka prawego, nie mniej nastąpiło to "ponad 2 lata od zakończenia pracy w narażeniu", a w badaniu EMG wykonanym 23 sierpnia 2007 r. nie stwierdzono uszkodzenia pnia nerwu pośrodkowego prawego. Zaznaczono, że K. P. pracowała jako operator linii produkcyjnej do 16 stycznia 2007 r., następnie od 17 stycznia 2007 r. do 15 lipca 2008 r. była leczona w ramach czasowej niezdolności do pracy i świadczenia rehabilitacyjnego, następnie po uzyskaniu 16 lipca 2008 r. orzeczenia o zdolności do pracy wykorzystała 6 tygodni urlopu wypoczynkowego i w dniu 1 września 2008 r. powróciła na 1 dzień do pracy, a następnie miała orzeczoną czasową niezdolność do pracy i świadczenia rehabilitacyjne, przy czym rozwiązano z nią umowę o pracę w dniu 31 maja 2009 r. Podniesiono, że kompleksowa ocena narażenia środowiskowego nie potwierdza, aby K. P. w trakcie czynności zawodowych wykonywała seryjne ruchu zginania i prostowania nadgarstka, które wymagałyby długotrwałej powtarzalności "ruchów monotypowych" (k. 3 akt adm.). Od powyższego orzeczenia K. P. odwołała się pismem z dnia 9 grudnia 2009 r. (k. 18 akt adm.). Instytut Medycyny Pracy i Zdrowia Środowiskowego wydał w dniu (...) 2010 r. orzeczenie lekarskie Nr (...) o braku podstaw do rozpoznania u K. P. choroby zawodowej - choroby obwodowego układu nerwowego, wywołanej sposobem wykonywania pracy pod postacią zespołu cieśni w obrębie nadgarstka prawego - wymienionej w poz. 20)1 wykazu chorób zawodowych określonych w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 30 czerwca 2009 r. w sprawie chorób zawodowych (Dz. U. Nr 105, poz. 869). W uzasadnieniu orzeczenia Instytut stwierdził, że u K. P. rozpoznano chorobę obwodowego układu nerwowego - zespół cieśni w obrębie nadgarstka prawego - jednakże nie można uznać, że pochodzenie choroby ma charakter zawodowy albowiem zgodnie z dochodzeniem epidemiologicznym przeprowadzonym przez Powiatowego Inspektora Sanitarnego sposób wykonywania przez K. P. pracy powodował nadmierne obciążenie kończyn w stawach łokciowych, natomiast nie potwierdzono jednoznacznie narażenia na ruchy monotypowe w zakresie stawów nadgarstkowych. Zaznaczono, że powyższą chorobę rozpoznano u K. P. 2,5 roku od zaprzestania pracy zawodowej i podkreślono, że zespół

4 cieśni nadgarstka może mieć przyczyny samoistne lub może wynikać z podejrzewanego zespołu górnego otworu klatki piersiowej (TOS), co wymaga dalszej diagnostyki (k. 6 akt adm.). Z karty oceny narażenia zawodowego w związku z podejrzeniem choroby zawodowej z dnia 20 sierpnia 2010 r. wynika, że K. P. zatrudniona była jako operator linii produkcyjnej w A Sp. z o.o. w S w okresie od 21 marca 2002 r. do 31 maja 2009 r. (w tym w okresie od 17 lipca 2007 r. do 10 lipca 2008 r. przebywała na świadczeniu rehabilitacyjnym), przy czym w podsumowaniu postępowania stwierdzono, że "z uwagi na charakter wykonywanych czynności zawodowych nie można wykluczyć pracy obciążającej stawy nadgarstków" (k akt adm.). Z informacji o przebytej rehabilitacji leczniczej w ramach prewencji rentowej ZUS widniejącej na k. 13 akt adm. wynika, że K. P. została skierowana do ośrodka rehabilitacyjnego z podejrzeniem m.in. zespołu cieśni nadgarstka prawego i przebywała w Szpitalu Uzdrowiskowym A w okresie 5 lipca 2007 r lipca 2007 r., gdzie rozpoznano u niej jako "rozpoznanie ustalone w ośrodku rehabilitacyjnym" m.in. "zespół cieśni nadgarstka prawego" (k. 13 akt adm.). Również z "Zaświadczenia z kuracji" z dnia 12 listopada 2007 r. Uzdrowiska B Sp. z o.o. wynika, że K. P. przebywała na leczeniu w tym ośrodku w okresie od 4 października 2007 r. do 30 października 2007 r. z podejrzeniem m.in. zespołu cieśni nadgarstka (k. 14 akt adm.). Z karty zabiegowej z dnia 4 września 2007 r. wynika rozpoznanie lekarza kierującego m.in. "zespól cieśni nadgarstka" (k. 15 akt adm.). Z karty leczenia znajdującej się na k. 16 akt adm. wynika zapis lekarza - specjalisty medycyny przemysłowej z dnia 28 stycznia 2008 r. - "Pacjentka ma wyznaczony termin wykonania EMG na koniec stycznia". Decyzją Nr (...) o braku podstaw do stwierdzenia choroby zawodowej z dnia (...) 2010 r. Powiatowy Inspektor Sanitarny nie stwierdził u K. P. choroby zawodowej - przewlekłej choroby obwodowego układu nerwowego, wywołanej sposobem wykonywania pracy - zespołu cieśni w obrębie nadgarstka - wymienionej w poz. 20)1 wykazu chorób zawodowych określonych w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 30 czerwca 2009 r. w sprawie chorób zawodowych (Dz. U. Nr 105, poz. 869). Organ I instancji w uzasadnieniu decyzji stwierdził, że K. P. zatrudniona była jako operator linii produkcyjnej w A Sp. z o.o. w S w okresie od 21 marca 2002 r. do 31 maja 2009 r. i do zakresu wykonywanych przez nią prac należało skręcanie i składanie modułów chłodniczych przy użyciu wkrętarki pneumatycznej wiszącej lub będącej na prowadnicy, przy czym praca ta wymagała długotrwałej

5 powtarzalności i przeciążenia głównie stawów łokciowych, natomiast obciążenie nadgarstków ruchami monotypowymi powodującymi zespół cieśni nadgarstka było niewielkie. Organ zaznaczył, że w wydaniu decyzji oparł się na orzeczeniach lekarskich, które nie dały podstaw do wydania decyzji o stwierdzeniu u K. P. choroby zawodowej z poz. 20)1 - zespołu cieśni nadgarstka. W odwołaniu od powyższej decyzji Powiatowego Inspektora Sanitarnego K. P. wniosła o jej uchylenie. Odwołująca się podała, że od 2007 r. uskarża się na dolegliwości bólowe prawej ręki zlokalizowane głównie w okolicy nadgarstka, które następnie zostały zdiagnozowane jako zespół cieśni nadgarstka i podkreśliła, że rozpoznanie tej choroby nastąpiło w okresie przewidzianym w wykazie chorób zawodowych stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 30 czerwca 2009 r. w sprawie chorób zawodowych. odwołująca się zarzuciła, że jej sprawa nie została wyjaśniona w sposób należyty i wskazała na sprzeczność uzasadnienia decyzji organu I instancji w zakresie narażenia zawodowego ze stwierdzeniem tego narażenia zawartym w formularzu oceny narażenia zawodowego. Jednocześnie odwołująca się wniosła o przeprowadzenie dowodu z opinii Instytutu Medycyny Pracy (k akt adm.). W toku postępowania odwoławczego organ II instancji zwrócił się o uzupełnienie oceny narażenia zawodowego na stanowisku operator linii produkcyjnej w firmie A Sp. z o.o. w S oraz w pozostałych zakładach pracy, w których była zatrudniona K. P. Z "Adnotacji służbowej" z dnia 12 maja 2011 r. organu I instancji wynika, że wykonywane przez K. P. czynności zawodowe w firmie A Sp. z o.o. w S wymagały wykonywania powtarzalnych ruchów zginania w stawie łokciowym oraz ruchów monotypowych nadgarstków. Do Adnotacji tej dołączono instrukcję obsługi - wykonywania czynności na stanowisku, na którym była zatrudniona K. P. (k akt adm.). Instytut Medycyny Pracy i Zdrowia Środowiskowego, w odpowiedzi na pismo organu odwoławczego, pismem z dnia 31 października 2011 r. podał, że rozpoznanie zespołu cieśni nadgarstka musi być potwierdzone badaniem EMG, a wynik badania z dnia 23 sierpnia 2007 r. nie potwierdził u K. P. tej choroby. Zdaniem Instytutu, dokumentacja medyczna z 2007 r. świadczy jedynie o podejrzewaniu w 2007 r. u K. P. zespołu cieśni nadgarstka, ale nie o jego rozpoznaniu. Skoro u K. P. potwierdzono badaniem neurograficznym chorobę - zespół cieśni nadgarstka - 2,5 roku od ustania narażenia, to - zdaniem Instytutu - nie wpływa to na zmianę wydanego orzeczenia (k. 89 akt adm.). Decyzją z dnia 8 grudnia 2011 r. Nr (...), wydaną na podstawie art.

6 138 1 pkt 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz z późn. zm.) w związku z art. 5 pkt 4a i art. 12 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (Dz. U. z 2006 r. Nr 122, poz. 851 z późn. zm.) oraz 8 ust. 1 i 11 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 30 czerwca 2009 r. w sprawie chorób zawodowych (Dz. U. z 2009 r. Nr 105, poz. 869), Wojewódzki Inspektor Sanitarny utrzymał w mocy decyzję Nr (...) Powiatowego Inspektora Sanitarnego z dnia (...) 2010 r. W uzasadnieniu decyzji organ II instancji opisał dotychczasowy przebieg postępowania administracyjnego. Zdaniem organu odwoławczego, chorobę zawodową obwodowego układu nerwowego wywołaną sposobem wykonywania pracy można rozpoznać pod warunkiem wystąpienia w okresie do 1 roku od zakończenia narażenia zawodowego na ruchy monotypowe udokumentowanych objawów chorobowych, a dokumentacja medyczna z 2007 r. świadczy jedynie o podejrzewaniu u K. P. choroby - zespołu cieśni nadgarstka, a nie o jej rozpoznaniu. Według organu, rozpoznanie choroby zespołu cieśni nadgarstka nastąpiło ponad 2 lata od ustania pracy w narażeniu, co nie spełnia kryteriów upoważniających do rozpoznania choroby zawodowej. Nadto organ odwoławczy stwierdził, że z oceny narażenia zawodowego wynika, że K. P. w czasie pracy w firmie A Sp. z o.o. w S wykonywała ruchy monotypowe nadgarstków, jednak - zdaniem tego organu - obciążenie to było niewielkie. Z powyższą decyzją Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego nie zgodziła się K. P., która ponownie zarzuciła niewyjaśnienie stanu faktycznego, jak w odwołaniu od decyzji organu I instancji. Jednocześnie skarżąca wskazała na odmienne uregulowanie przesłanek upoważniających do stwierdzenia choroby zawodowej w aktualnych przepisach prawa od uregulowania w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 30 lipca 2002 r. i przytoczyła na poparcie swoich argumentów stanowisko sądownictwa administracyjnego zawarte w konkretnych wyrokach. W odpowiedzi na skargę Wojewódzki Inspektor Sanitarny wniósł o oddalenie skargi podtrzymując stanowisko zawarte w zaskarżonej decyzji. Na rozprawie w dniu 4 grudnia 2012 r. skarżąca podała, że już w 2007 r. przebywała na świadczeniu rehabilitacyjnym z powodu schorzenia łokcia i nadgarstka. Podała, że już w 2007 r. podczas badań w Ośrodku Medycyny Pracy wskazywała na bóle łokcia i nadgarstka, ale wówczas zajęto się tylko łokciem, a nie zajęto się nadgarstkiem. Podała, że ma przyznaną chorobę zawodową łokcia.

7 Uzasadnienie prawne Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie zważył, co następuje: Wojewódzki Sąd Administracyjny zgodnie z art. 3 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. (Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.) - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (p.p.s.a.) sprawuje kontrolę działalności administracji publicznej i bada legalność zaskarżonego aktu administracyjnego stosownie do przepisu art. 1 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz z późn. zm.) nie będąc w sprawowaniu tej kontroli związany granicami skargi - zarzutami, wnioskami oraz powołaną podstawą prawną (art p.p.s.a.). W ramach tej kognicji Sąd bada, czy przy wydaniu zaskarżonego aktu administracyjnego nie naruszono przepisów prawa materialnego i przepisów postępowania. Stosownie do treści art. 7 i art ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. (Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz z późn. zm.) - Kodeks postępowania administracyjnego (k.p.a.) organ prowadzący postępowanie administracyjne obowiązany jest do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego, jak też obowiązany jest w sposób wyczerpujący zebrać i rozpatrzyć cały materiał dowodowy. Zdaniem Sądu, skarga K. P. jest uzasadniona. Podstawę prawną zaskarżonej decyzji i poprzedzającej ją decyzji organu I instancji stanowią przepisy ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. (Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.) Kodeks pracy (k.p.) oraz wydane na podstawie art. 237 tej ustawy rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 czerwca 2009 r. w sprawie chorób zawodowych (Dz. U. Nr 105, poz. 869) wraz z załącznikiem do tego rozporządzenia stanowiącym wykaz chorób zawodowych wraz z okresem, w którym, wystąpienie udokumentowanych objawów chorobowych upoważnia do rozpoznania choroby zawodowej pomimo wcześniejszego zakończenia pracy w narażeniu zawodowym. W szczególności art k.p. i art k.p. stanowią: "Art Za chorobę zawodową uważa się chorobę, wymienioną w wykazie chorób zawodowych, jeżeli w wyniku oceny warunków pracy można stwierdzić bezspornie lub z wysokim prawdopodobieństwem, że została ona spowodowana działaniem czynników szkodliwych dla zdrowia występujących w środowisku pracy albo w związku ze sposobem wykonywania pracy, zwanych "narażeniem zawodowym". Art Rozpoznanie choroby zawodowej u pracownika lub byłego pracownika może nastąpić w okresie jego zatrudnienia w

8 narażeniu zawodowym albo po zakończeniu pracy w takim narażeniu, pod warunkiem wystąpienia udokumentowanych objawów chorobowych w okresie ustalonym w wykazie chorób zawodowych." Sąd zwraca uwagę na to, że wymienione wyżej przepisy Kodeksu pracy i rozporządzenia Rady Ministrów są aktami prawnymi bezwzględnie obowiązującymi i brak jest podstaw do stosowania jakichkolwiek odstępstw od wyrażanych w nich zasad. Jest niewątpliwym, że skarżąca K. P. zatrudniona była jako operator linii produkcyjnej (...) w A Sp. z o.o. w S w okresie od 21 marca 2002 r. do 31 maja 2009 r. w warunkach narażenia na powstanie przewlekłej choroby obwodowego układu nerwowego wywołanej sposobem wykonywania pracy - zespołu cieśni nadgarstka. Świadczą o tym zapisy kart oceny narażenia zawodowego sporządzone zarówno z dnia 12 listopada 2009 r., na k. 2, jak i z dnia 20 sierpnia 2010 r. na k. 10 akt administracyjnych. Co prawda w karcie oceny narażenia zawodowego z dnia 6 maja 2011 r. stwierdzono jakoby warunki pracy nie stwarzały możliwości powstania choroby zawodowej, to jednak z przeprowadzonego w dniu 12 maja 2011 r. postępowania wyjaśniającego te kwestie wynika, że wykonywane przez K. P. czynności zawodowe w firmie A Sp. z o.o. w S wymagały wykonywania powtarzalnych ruchów zginania w stawie łokciowym oraz ruchów monotypowych nadgarstków. Tym samym przesądza to (wraz z ujawnionymi instrukcjami obsługi) stwierdzenie, że K. P. z uwagi na sposób wykonywania pracy pracowała w warunkach narażenia zawodowego. Jednocześnie Sąd zwraca uwagę na to, że ustawodawca nie stopniuje "narażenia zawodowego", to znaczy, że prawnie irrelewantnym jest okoliczność pracy w warunkach niewielkiego, małego czy dużego narażenia zawodowego. Z tego względu podnoszenie okoliczności, jakoby narażenie zawodowe, w jakim pracowała skarżąca, było niewielkie jest niezgodne z obowiązującym prawem. Sąd zauważa, że o powstaniu konkretnej choroby (w tym mogącej być uznaną za zawodową) współdecydują różne okoliczności, także cechy osobnicze pracownika, uwarunkowania genetyczne, indywidualne skłonności itp. Nie mają one jednak żadnego znaczenia w uznaniu powstałej choroby za zawodową, o którym to uznaniu decyduje - zgodnie z art k.p. - istnienie w środowisku pracy narażenia zawodowego (działanie czynników szkodliwych dla zdrowia albo sposób wykonywania pracy) oraz figurowanie choroby w wykazie chorób zawodowych.

9 Sąd zauważa także, że to na pracodawcy ciąży obowiązek zapewnienia pracownikowi właściwych warunków pracy, warunków nie zagrażających jego zdrowiu i życiu i to na pracodawcach ciąży obowiązek poddawania pracowników stałym, systematycznym badaniom okresowym z dokumentowaniem wyników badań. Taki obowiązek szczególnie obciąża pracodawców zatrudniających pracowników w warunkach mogących szkodzić ich zdrowiu. Należy zwrócić uwagę na treść art. 236 k.p., który stanowi: "Art Pracodawca jest obowiązany systematycznie analizować przyczyny wypadków przy pracy, chorób zawodowych i innych chorób związanych z warunkami środowiska pracy i na podstawie wyników tych analiz stosować właściwe środki zapobiegawcze." Z przytoczonego wyżej unormowania ustawowego w art. 236 k.p. wynika - zdaniem Sądu - prawne domniemanie istnienia związku przyczynowego między pracą w warunkach mogących wywołać konkretną chorobę a jej stwierdzeniem u pracownika. Oznacza to, że w związku ze stwierdzeniem narażenia zawodowego, o którym mowa w art k.p. i jednocześnie stwierdzeniem wystąpienia u skarżącej choroby figurującej w wykazie chorób zawodowych zachodzi prawne domniemanie istnienia związku przyczynowo skutkowego ujawnionych warunków pracy ze stwierdzoną chorobą. Domniemanie to może być jednoznacznie wykluczone konkretnym dowodem, a nie przypuszczeniem. Nie jest - zdaniem Sądu - zgodne z prawdą stwierdzenie organów jakoby skarżąca pracowała w narażeniu zawodowym do dnia 16 stycznia 2007 r., gdyż skarżąca po powrocie ze zwolnienia lekarskiego i świadczenia rehabilitacyjnego powróciła do pracy w dniu 1 września 2008 r., a to oznacza, że skarżąca pracowała w narażeniu zawodowym do dnia 1 września 2008 r. włącznie. Okoliczność, że skarżąca przepracowała w tym okresie tylko 1 dzień nie ma znaczenia prawnego, albowiem ustawodawca nie uczynił wyłączenia z okresu, o którym mowa w wykazie, 1 czy 2 dni pracy. Sąd podnosi, że organy mając świadomość pracy w warunkach narażenia zawodowego skarżącej jeszcze w dniu 1 września 2008 r. w żaden sposób nie wyłączyły go dowodem wskazującym na przeniesienie na ten jeden dzień skarżącej na stanowisko pracy nie powodujące narażenia zawodowego. Powyższa okoliczność - pracy w narażeniu tylko 16 stycznia 2007 r. mogłaby mieć znaczenie w sytuacji, gdyby uznać, że rację mają organy jakoby decydującym w sprawie była data rozpoznania choroby - zespołu cieśni nadgarstka - i to w dodatku w wyniku badania EMG. Sąd

10 podnosi jednak, że ustawodawca w przytoczonym wyżej art k.p. nie wymaga, aby w okresie ustalonym w wykazie chorób zawodowych nastąpiło rozpoznanie choroby wymienionej w tym wykazie, a w przypadku schorzenia pod nazwą zespół cieśni nadgarstka, aby choroba ta była rozpoznana wyłącznie w wyniku badania EMG. Ustawodawca mówi po pierwsze: o udokumentowanych objawach choroby, a nie o rozpoznaniu choroby, a po drugie: nie wprowadza ograniczenia rodzaju badania, w wyniku którego można byłoby uznać lub nie uznać ujawnione schorzenie jako chorobę zawodową. Sąd zwraca uwagę, że zgodnie ze Słownikiem Języka Polskiego PWN tom II str. 412 pojęcie "objaw" to uzewnętrznienie, przejaw, symptom lub oznaka czegoś - w tym wypadku choroby. Z kolei, zdaniem Sądu, "udokumentowanie" może oznaczać zaświadczenie lekarskie lekarza prowadzącego byłego pracownika, kartę informacyjną leczenia szpitalnego lub inny dokument o tym charakterze, który pozwalałby na bezsporne ustalenie wystąpienia objawów choroby (tak też Wojewódzki Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 6 maja 2010 r., sygn. akt IV SA/Gl 835/09 opubl. LEX nr ). Mając na względzie powyższą wykładnię pojęcia "udokumentowane" objawy choroby Sąd podnosi, że w aktach sprawy znajdują się dokumenty - zaświadczenia lekarskie, informacje leczenia szpitalnego, sanatoryjnego i inne świadczące o tym, że wystąpienie u skarżącej objawów schorzenia pod nazwą zespół cieśni nadgarstka miało miejsce już w 2007 r. Nie można pominąć także okoliczności, że - według twierdzeń skarżącej - przebywała ona już w 2007 r. na świadczeniu rehabilitacyjnym z powodu m.in. schorzenia nadgarstka. W tym miejscu Sąd zwraca uwagę na treść 6 ust. 1 obowiązującego rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 30 czerwca 2009 r. w sprawie chorób zawodowych (Dz. U. Nr 105, poz. 869), który stanowi: " Lekarz, o którym mowa w 5 ust. 1, wydaje orzeczenie o rozpoznaniu choroby zawodowej albo o braku podstaw do jej rozpoznania, zwane dalej "orzeczeniem lekarskim", na podstawie wyników przeprowadzonych badań lekarskich i pomocniczych, dokumentacji medycznej pracownika lub byłego pracownika, dokumentacji przebiegu zatrudnienia oraz oceny narażenia zawodowego." Treść przytoczonego wyżej 6 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 30 czerwca 2009 r. w sprawie chorób zawodowych (Dz. U. Nr 105, poz. 869) oznacza, że uprawniony lekarz orzecznik stwierdza wystąpienie lub brak u osoby badanej schorzenia opisanego

11 w wykazie chorób zawodowych mając na względzie wykonywanie pracy przez osobę badaną w konkretnym narażeniu zawodowym, przy czym wiedza lekarzy o pracy osoby badanej w konkretnym narażeniu zawodowym ma służyć medycznemu rozpoznaniu choroby i ustaleniu związku ujawnionego klinicznego obrazu choroby z wykonywaną pracą w warunkach narażenia zawodowego. Tym samym - zdaniem Sądu - konkretne schorzenie i jego związek z narażeniem na konkretne czynniki szkodliwe występujące w miejscu pracy w sensie medycznym ustala lekarz orzecznik. Jednakże, co należy podkreślić, pojęcie choroby zawodowej - pomimo rozpoznawania jej w sensie medycznym przez uprawnionych lekarzy orzeczników - jest pojęciem prawnym i w związku z tym stwierdzenie konkretnej choroby zawodowej u konkretnego pracownika leży w gestii organów administracyjnych - państwowych powiatowych i wojewódzkich inspektorów sanitarnych. Świadczy o tym wprost treść 8 ust. 1 omawianego rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 30 czerwca 2009 r. w sprawie chorób zawodowych, który stanowi: " Decyzję o stwierdzeniu choroby zawodowej albo decyzję o braku podstaw do stwierdzenia choroby zawodowej wydaje się na podstawie materiału dowodowego, a w szczególności danych zawartych w orzeczeniu lekarskim oraz formularzu oceny narażenia zawodowego pracownika lub byłego pracownika." Przytoczone powyżej unormowanie w 8 rozporządzenia rozdziela więc kompetencje lekarzy orzeczników od kompetencji organów administracyjnych. Z powyższego - zdaniem Sądu - wynika, że lekarze orzecznicy orzekający o rozpoznaniu u skarżącej schorzenia opisanego w wykazie chorób zawodowych (w poz. 20)1 wykazu) mogą - z uwagi na obraz kliniczny choroby - wykluczyć związek tej choroby z warunkami pracy wskazując na inną niż zawodowa etiologię schorzenia, przy czym wykluczenie tego związku powinno być jednoznaczne, a nie oparte jedynie na przypuszczeniu. Z kolei - zdaniem Sądu - organy administracyjne, które mają pełne rozeznanie co do występującego lub nie narażenia zawodowego i co do okresu, w jakim narażenie wystąpiło, mając na względzie kliniczne rozpoznanie choroby przez lekarzy orzeczników, są wyłącznie władne do stwierdzenia lub odmowy stwierdzenia choroby zawodowej u konkretnego pracownika. Tak więc organy administracyjne, mając na względzie rozpoznanie u skarżącej przez właściwe medyczne organy orzecznicze choroby ujętej w wykazie chorób zawodowych i brak wykluczenia przez lekarzy orzeczników (z uwagi na obraz kliniczny

12 choroby) jej związku z warunkami pracy skarżącej, mogą samodzielnie dokonać ustalenia, że udokumentowane objawy choroby wystąpiły w okresie ujętym w wykazie i tym samym stwierdzić wystąpienie konkretnej choroby zawodowej. Świadczy o tym wprost - zdaniem Sądu - przytoczona wyżej treść 8 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 30 czerwca 2009 r. w sprawie chorób zawodowych. Dla zajęcia nie budzącego wątpliwości stanowiska organy administracyjne mogą sformułować do lekarzy orzeczników zapytanie w rodzaju, czy mając na względzie okoliczność, że została stwierdzona u osoby badanej choroba ujawniona w okresie ujętym w wykazie chorób zawodowych, można - mając na względzie obraz kliniczny choroby - wykluczyć związek stwierdzonej choroby z ujawnionym działaniem konkretnych czynników szkodliwych, a jeśli tak, to z jakiego powodu. Sąd orzekający w niniejszej sprawie zobowiązuje organy przy ponownym rozpatrzeniu sprawy do wzięcia pod uwagę zajętego przez Sąd stanowiska. Jednocześnie Sąd uznał, że organy wydając zaskarżone decyzje błędnie zastosowały obowiązujące przepisy prawa, co miało bezpośredni wpływ na wynik sprawy, a zatem Wojewódzki Sąd Administracyjny uchylił je orzekając na mocy powołanych wyżej przepisów oraz art pkt 1 lit. a p.p.s.a. - jak w pkt I wyroku. Na podstawie art. 200 p.p.s.a. w związku z art. 205 p.p.s.a. Sąd zasądził od organu na rzecz strony skarżącej koszty zastępstwa procesowego - jak w pkt II wyroku.