W KIERU KU FAKTYCZ EJ U II GOSPODARCZEJ I WALUTOWEJ

Transkrypt

1 5 GRUD IA 2012 R. W KIERU KU FAKTYCZ EJ U II GOSPODARCZEJ I WALUTOWEJ Herman Van Rompuy, przewodniczący Rady Europejskiej W ścisłej współpracy z: José Manuel Barroso, przewodniczący Komisji Europejskiej Jean-Claude Juncker, przewodniczący Eurogrupy Mario Draghi, prezes Europejskiego Banku Centralnego 1

2 W KIERU KU FAKTYCZ EJ U II GOSPODARCZEJ I WALUTOWEJ Na posiedzeniu w czerwcu 2012 r. Rada Europejska poprosiła przewodniczącego Rady Europejskiej o to, by w ścisłej współpracy z przewodniczącym Komisji, przewodniczącym Eurogrupy i prezesem EBC przygotował konkretny harmonogram działań prowadzących do faktycznej unii gospodarczej i walutowej. W oparciu o sprawozdanie okresowe i konkluzje Rady Europejskiej z posiedzenia w październiku 2012 r. niniejsze sprawozdanie stanowi kontekst harmonogramu działań przedstawionego na posiedzeniu Rady Europejskiej w grudniu 2012 r. Zaproponowano w nim ramy czasowe i etapowy proces zmierzający do ukończenia tworzenia unii gospodarczej i walutowej (UGW) obejmującej wszystkie podstawowe elementy składowe określone w sprawozdaniu pt. W kierunku faktycznej unii gospodarczej i walutowej, które przedstawiono na czerwcowym posiedzeniu Rady Europejskiej. Zawarto w nim również cenne elementy, które przedstawiła Komisja w swoim komunikacie pt. Plan działania na rzecz pogłębionej i rzeczywistej unii gospodarczej i walutowej Otwarcie debaty europejskiej z dnia 28 listopada 2012 r. Również Parlament Europejski wniósł cenny wkład. Zgodnie z postulatem Rady Europejskiej w niniejszym sprawozdaniu przeanalizowano dalsze mechanizmy w kontekście zintegrowanych ram budżetowych, w tym odpowiedni mechanizm zdolności fiskalnej dla UGW, oraz koncepcję zakładającą, że państwa członkowskie strefy euro miałyby zawierać z instytucjami UE ustalenia o charakterze umownym w sprawie reform, które państwa te zobowiązują się podejmować, i ich realizacji. Na mocy Traktatu Unia ustanowiła unię gospodarczą i walutową, której walutą jest euro. Poglądy wyrażone w niniejszym sprawozdaniu koncentrują się na państwach członkowskich strefy euro, gdyż z racji wspólnej waluty stoją one przed specyficznymi wyzwaniami. Proces prowadzący do głębszej unii gospodarczej i walutowej powinien się charakteryzować otwartością i przejrzystością i powinien być w pełni spójny z jednolitym rynkiem we wszystkich jego aspektach. W niniejszym sprawozdaniu określono działania wymagane do zapewnienia stabilności i integralności UGW oraz zaapelowano o przyjęcie politycznego zobowiązania do realizacji proponowanego harmonogramu działań. Potrzeba działania w trybie pilnym wynika z rozmiarów wewnętrznych i zewnętrznych wyzwań, które stoją obecnie przed strefą euro i jej poszczególnymi członkami. 2

3 Strefa euro potrzebuje silniejszych mechanizmów, aby zapewnić należyte polityki krajowe tak, aby państwa członkowskie mogły w pełni czerpać z korzyści, jakie daje UGW. Ma to kapitalne znaczenie dla zapewnienia zaufania w skuteczność polityk europejskich i krajowych, dla pełnienia kluczowych funkcji publicznych, takich jak stabilizacja gospodarek i systemów bankowych, dla ochrony obywateli przed skutkami niewłaściwych polityk gospodarczych i budżetowych, a także dla zapewnienia wysokiego poziomu wzrostu gospodarczego i dobrobytu społecznego. Strefa euro ma do czynienia z szybko zmieniającym się międzynarodowym otoczeniem, którego cechą charakterystyczną jest rozkwit dużych gospodarek wschodzących. Odporniejsza i w większym stopniu zintegrowana UGW chroniłaby państwa strefy euro przed zewnętrznymi wstrząsami gospodarczymi, zabezpieczała europejski model spójności społecznej i pozwoliła zachować wpływy Europy na szczeblu globalnym. Łącznie te wyzwania sprawiają, że niezbędne staje się podjęcie zobowiązania na rzecz harmonogramu działań w kierunku faktycznej UGW i jego późniejszej realizacji. Wyzwania te uwypuklają fakt, że jeszcze więcej Europy nie jest celem samym w sobie, ale raczej środkiem pozwalającym służyć obywatelom Europy i zwiększać ich dobrobyt. Działania uznane za konieczne w celu zapewnienia odporności UGW przedstawiono w niniejszym sprawozdaniu jako proces etapowy. Niezależnie od perspektywy czasowej wszystkie propozycje dotyczące polityki zostały pomyślane i opracowane jako elementy ścieżki w kierunku faktycznej unii gospodarczej i walutowej. Z uwagi na silne powiązania między elementami podstawowymi, należy je przeanalizować jako część wzajemnie się wzmacniającego kompleksowego pakietu. Utworzenie zintegrowanych ram finansowych niesie za sobą istotne implikacje fiskalne i gospodarcze, w związku z czym nie można ich rozpatrywać oddzielnie. Podobnie, propozycje przedstawione w sferze polityki budżetowej i gospodarczej są ściśle ze sobą związane. A jako że wszystkie propozycje oznaczają głębszą integrację, demokratyczna legitymacja i rozliczalność mają zasadnicze znaczenie dla faktycznej unii gospodarczej i walutowej. 3

4 Kolejność działań Proces ten mógłby przebiegać w następujących trzech etapach (zob. również schemat w załączniku): Etap 1 (koniec ) Zapewnienie stabilności budżetowej i zerwanie powiązania między bankami a rządami Zakończenie pierwszego etapu powinno skutkować zapewnieniem należytego zarządzania finansami publicznymi i zerwaniem powiązania między bankami a rządami, co było jedną z podstawowych przyczyn kryzysu zadłużeniowego. Etap ten obejmowałby pięć podstawowych elementów: Zakończenie prac nad wzmocnionymi ramami zarządzania fiskalnego ( sześciopak, traktat o stabilności, koordynacji i zarządzaniu, dwupak ) i ich staranne wprowadzenie. Utworzenie ram systematycznej koordynacji ex ante najważniejszych reform gospodarczych, jak przewidziano w art. 11 traktatu o stabilności, koordynacji i zarządzaniu (TSCG). Utworzenie skutecznego jednolitego mechanizmu nadzorczego dla sektora bankowego oraz wejście w życie rozporządzenia i dyrektywy w sprawie wymogów kapitałowych (CRR / CRDIV). Porozumienie w sprawie harmonizacji krajowych ram restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji banków oraz gwarantowania depozytów, zapewniające stosowne środki finansowe od sektora finansowego. Utworzenie ram operacyjnych bezpośredniego dokapitalizowywania banków poprzez Europejski Mechanizm Stabilności (EMS). Etap 2 (lata ) Zakończenie prac nad zintegrowanymi ramami finansowymi i propagowanie solidnych polityk strukturalnych Etap ten składałby się z dwóch podstawowych elementów: Zakończenie prac nad zintegrowanymi ramami finansowymi poprzez utworzenie wspólnego organu ds. restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji oraz stosownego mechanizmu zabezpieczającego po to, by decyzje w sprawie restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji były podejmowane szybko, w sposób bezstronny i w najlepszym interesie wszystkich. Utworzenie mechanizmu większej koordynacji, konwergencji i skuteczniejszego egzekwowania polityk strukturalnych w oparciu o ustalenia o charakterze umownym między państwami członkowskimi i instytucjami unijnymi dotyczące polityk, do realizacji których poszczególne państwa się zobowiązują, oraz ich wdrażania. W indywidualnych przypadkach można by udzielać tymczasowego, ukierunkowanego i elastycznego wsparcia finansowego na rzecz tych działań. W związku z tym, że takie wsparcie finansowe miałoby charakter tymczasowy, należy je traktować w oderwaniu od wieloletnich ram finansowych. 4

5 Etap 3 (po 2014) Poprawa odporności UGW dzięki utworzeniu mechanizmu amortyzacji wstrząsów na szczeblu centralnym Etap ten stanowiłby punkt kulminacyjny procesu. Etap 3 składałby się z następujących elementów: Utworzenie szczegółowo zdefiniowanego i ograniczonego mechanizmu zdolności fiskalnej, tak by wstrząsy gospodarcze w poszczególnych krajach były poprzez system ubezpieczający lepiej absorbowane na szczeblu centralnym. Zwiększyłoby to odporność strefy euro jako całości i stanowiło uzupełnienie ustaleń umownych opracowanych w ramach etapu 2. Przy pomocy wbudowanego systemu opartego na zachętach państwa członkowskie strefy euro kwalifikujące się do udziału w mechanizmie amortyzacji wstrząsów kontynuowałyby prowadzenie solidnych polityk budżetowych i strukturalnych zgodnie z ich zobowiązaniami umownymi. W ten sposób dwa cele polegające na amortyzacji wstrząsów asymetrycznych i propagowaniu solidnych polityk gospodarczych byłyby nadal wewnętrznie powiązane, uzupełniałyby się i wzajemnie się wzmacniały. Ten etap mógłby się również opierać na częstszym wspólnym podejmowaniu decyzji w sprawie budżetów krajowych oraz na wzmocnionej koordynacji polityk gospodarczych, w szczególności w dziedzinie podatków i zatrudnienia, z uwzględnieniem opracowanych przez poszczególne państwa członkowskie krajowych planów zwiększania zatrudnienia. W szerszym ujęciu, wraz ze zmierzaniem UWG ku pogłębionej integracji, wiele innych istotnych zagadnień będzie musiało zostać poddanych dalszej analizie. W tym kontekście niniejsze sprawozdanie i przygotowany przez Komisję plan działania na rzecz UGW mogłyby stanowić podstawę debaty. I. Zintegrowane ramy finansowe Obecne europejskie ustalenia dotyczące zabezpieczenia stabilności finansowej opierają się na odpowiedzialności krajowej. Stoi to w sprzeczności z wysoce zintegrowanym charakterem UGW i z pewnością nasiliłoby szkodliwe wzajemne zależności między słabościami rządów i sektora bankowego. Utworzenie jednolitego mechanizmu nadzorczego zagwarantuje ścisły i bezstronny nadzór, a w efekcie przyczyni się do zerwania powiązania między rządami a bankami i zmniejszy prawdopodobieństwo systemowego kryzysu bankowego w przyszłości. W swoich konkluzjach z października 2012 r. Rada Europejska zwróciła się do prawodawców, by priorytetowo potraktowali dalsze prace nad wnioskami ustawodawczymi dotyczącymi jednolitego mechanizmu nadzorczego, z myślą o uzgodnieniu ram ustawodawczych do 1 stycznia 2013 r. Zaapelowała również o szybkie zakończenie prac nad jednolitym zbiorem przepisów, w tym o osiągnięcie porozumienia w sprawie wniosków dotyczących wymogów kapitałowych dla banków przed końcem roku. Zaapelowała też o szybkie przyjęcie przepisów dotyczących harmonizacji krajowych ram restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji oraz gwarantowania depozytów. 5

6 Jednolity mechanizm nadzorczy będzie pierwszym krokiem w kierunku unii rynków finansowych. Bezwzględnie konieczne jest, by prace przygotowawcze mogły się poważnie rozpocząć na początku 2013 r., tak by wspomniany mechanizm mógł osiągnąć pełną operacyjność nie później niż 1 stycznia 2014 r. Podstawowe znaczenie będzie miało zapewnienie, by EBC mógł korzystać z zestawu silnych narzędzi nadzorczych, oraz by nałożenie na niego ostatecznej odpowiedzialności za nadzór bankowy wiązało się z odpowiednimi uprawnieniami kontrolnymi. W związku z tym istotne będzie utworzenie stosownych ram polityki makroostrożnościowej, które w należyty sposób będą uwzględniać zarówno wymiar krajowy, jak i ogólnoeuropejski. EBC potwierdził, że wprowadzi rozwiązania organizacyjne gwarantujące wyraźny rozdział jego funkcji nadzorczych od funkcji dotyczących polityki pieniężnej. Gdy powstanie skuteczny jednolity mechanizm nadzorczy, w odniesieniu do banków w strefie euro EMS mógłby, w drodze zwykłej decyzji, mieć możliwość bezpośredniego dokapitalizowywania banków. Prace nad prawnymi i operacyjnymi ramami bezpośredniego dokapitalizowywania banków w ramach EMS powinny zostać zakończone pod koniec marca 2013 r. Aby przybliżyć się do ustanowienia zintegrowanych ram finansowych, jednolity mechanizm nadzorczy będzie musiał zostać uzupełniony o jednolity mechanizm restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji banków oraz o bardziej zharmonizowane mechanizmy gwarantowania depozytów. Jednolity mechanizm restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji banków Od początku kryzysu wsparcie udzielane instytucjom finansowym jest znaczne. Miało ono nadmierny wpływ na finanse publiczne i zbyt mocno obniżyło możliwość wykorzystywania polityki budżetowej do łagodzenia skutków recesji. Solidne i zintegrowane ramy restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji przyczyniłyby się do ograniczenia kosztów bankructw banków ponoszonych przez podatników. Obecny wniosek ustawodawczy dotyczący naprawy oraz restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji banków zapewni dostęp do zharmonizowanych narzędzi niezbędnych do uporządkowanej restrukturyzacji i likwidacji banków we wszystkich państwach członkowskich UE, także w przypadku wczesnych interwencji, zamiany długu na kapitał (bailing-in) i tworzenia banków pomostowych. 6

7 W sytuacji gdy nadzór zostanie skutecznie przejęty przez jednolity mechanizm nadzorczy, podstawowe znaczenia będzie jednak miało to, by odpowiedzialność za przeprowadzanie restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji banków została również przesunięta na szczebel europejski. Komisja ogłosiła już, że po tym jak przyjęte zostaną wnioski dotyczące dyrektywy w sprawie naprawy oraz restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji banków oraz dyrektywy w sprawie systemu gwarantowania depozytów zamierza przygotować wniosek dotyczący utworzenia jednolitego mechanizmu nadzorczego. Mechanizm ten utworzony wokół jednolitego organu ds. restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji należy utworzyć po przejęciu przez EBC pełnej odpowiedzialności w kwestii nadzoru. Mechanizm ten, który dotyczy wszystkich banków objętych nadzorem w ramach jednolitego mechanizmu nadzorczego, powinien opierać się na solidnych ustaleniach w zakresie zarządzania, obejmujących stosowne przepisy dotyczące niezależności i rozliczalności, a także na skutecznym wspólnym mechanizmie zabezpieczającym, który jest niezbędny do zakończenia prac nad zintegrowanymi ramami finansowymi. Konieczność utworzenia jednolitego mechanizmu nadzorczego Utworzenie jednolitego mechanizmu nadzorczego jest niezbędne do zakończenia prac nad zintegrowanymi ramami finansowymi: Mechanizm ten zapewniłby proces podejmowania decyzji przebiegający terminowo i w sposób bezstronny oraz skoncentrowany na wymiarze europejskim. Doprowadziłoby to do zmniejszenia wielu obecnych przeszkód w zakresie restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji, takich jak krajowe faworyzowanie i tarcia we współpracy transgranicznej. Obniżyłoby koszty restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji ze względu na to, że wczesne i szybkie działania przyczyniają się do utrzymania gospodarczej wartości banków, które należy objąć takim postępowaniem. Mechanizm pozwoliłby na maksymalne obniżenie kosztów restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji i zerwanie powiązania między bankami a rządami. Silny i niezależny organ ds. restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji banków, wsparty przez skuteczny system restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji, dysponowałby zdolnościami finansowymi, prawnymi i administracyjnymi, a także niezbędną niezależnością, by skutecznie i po najniższych kosztach wykonywać działania w zakresie restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji. Czuwając nad tym, by koszty restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji banków przede wszystkim spoczywały na sektorze prywatnym, organ ten doprowadziłby do zwiększenia dyscypliny na rynku i zminimalizowania kosztów rezydualnych ponoszonych przez podatników w związku z bankructwami banków. Jednolity mechanizm nadzorczy stanowiłby uzupełnienie jednolitego mechanizmu nadzorczego, ponieważ dbałby o to, by bankrutujące banki były restrukturyzowane lub likwidowane sprawnie. Jednolity mechanizm nadzorczy przeprowadzałby oceny potrzeb w zakresie restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji w stosownym terminie i w bezstronny sposób, a jednolity organ ds. restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji banków dbałby o to, by faktyczna restrukturyzacja i uporządkowana likwidacja przebiegała terminowo i skutecznie. W ramach jednolitego mechanizmu nadzorczego działania dotyczące restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji powinny być przeprowadzane z zastosowaniem strategii najniższych kosztów; mogłyby być one finansowane zgodnie z ustaloną hierarchią udziałowców długu zamienionego na kapitał (bailing-in) i niektórych wierzycieli, i przy wsparciu sektora bankowego. Finansowanie mogłoby zostać zorganizowane z wykorzystaniem europejskiego funduszu na cele restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji, który stanowiłby podstawowy element nowego systemu restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji. Fundusz ten byłby finansowany poprzez oparte na ryzyku opłaty nakładane ex ante na wszystkie banki bezpośrednio uczestniczące w jednolitym mechanizmie nadzorczym. Jednolity mechanizm restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji banków powinien obejmować odpowiedni i skuteczny mechanizm zabezpieczajacy. Można by go zorganizować poprzez utworzenie w ramach EMS linii kredytowej dla organu ds. restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji banków. Taki mechanizm zabezpieczający powinien być w perspektywie średniookresowej neutralny pod względem fiskalnym dzięki zapewnieniu, że pomoc publiczna zostanie zrekompensowana z opłat nakładanych ex post na sektor finansowy. 7

8 Mechanizmy gwarantowania depozytów Dotychczasowe kryzysy finansowe pokazały, że niepewność towarzysząca depozytom bankowym może mieć destabilizujący wpływ na poszczególne instytucje finansowe i na całe systemy bankowe. Wniosek dotyczący harmonizacji krajowych systemów gwarantowania depozytów zawiera przepisy mające zapewnić, że w każdym państwie członkowskim utworzone zostaną wystarczająco solidne krajowe systemy ubezpieczenia depozytów, co pozwoli na ograniczenie efektów rozlania związanych z ucieczką depozytów do innych instytucji i krajów oraz zapewnienie odpowiedniego stopnia ochrony deponentów w Unii Europejskiej. Istotne jest, by wniosek ten został szybko przyjęty. II. Zintegrowane ramy budżetowe Kryzys ujawnił, że kraje strefy euro są w znacznym stopniu powiązane ze sobą i silnie odczuwają efekty rozlania. Pokazał, że krajowe polityki budżetowe są kwestią wspólnego zainteresowania o podstawowym znaczeniu. W związku z tym należy stopniowo przechodzić do stosowania zintegrowanych ram budżetowych, które zapewnią zarówno solidne krajowe polityki budżetowe, jak i większą odporność strefy euro jako całości na wstrząsy gospodarcze. Przyczyniłoby się to do zapewnienia trwałego wzrostu gospodarczego i stabilności makroekonomicznej. W październikowym sprawozdaniu okresowym podkreślono, że należy wzmocnić zarządzanie gospodarcze, i jako dodatkowy krok zasugerowano możliwość stopniowego rozwijania mechanizmu zdolności fiskalnej dla UGW, co mogłoby ułatwić korektę związaną z wstrząsami gospodarczymi. W związku z konkluzjami październikowej Rady Europejskiej w tej sekcji przeanalizowano warianty mechanizmu zdolności fiskalnej strefy euro i stosowne wytyczne. Solidne krajowe polityki budżetowe to podstawa UGW W krótkim terminie priorytetem jest ukończenie prac nad nowymi działaniami na rzecz wzmocnionego zarządzania gospodarczego i ich realizacja. Znaczące usprawnienia w opartych na zasadach ramach dla polityk fiskalnych w UGW już zostały uchwalone ( sześciopak ) lub uzgodnione (traktat o stabilności, koordynacji i zarządzaniu) w ciągu kilku ostatnich lat, a przedmiotem większej uwagi było zapobieganie zakłóceniom równowagi budżetowej, rozwój sytuacji w zakresie zadłużenia, lepsze mechanizmy egzekwujące oraz większa odpowiedzialność w poszczególnych krajach w odniesieniu do unijnych przepisów. Pozostałe elementy dotyczące wzmocnienia zarządzania fiskalnego w strefie euro ( dwupak ), w przypadku których proces ustawodawczy jest w toku, powinny być pilnie sfinalizowane i starannie wprowadzone w życie. Te nowe ramy zarządzania zapewnią szeroką koordynację ex ante rocznych budżetów państw członkowskich strefy euro i zwiększą nadzór nad państwami tej strefy, które doświadczają trudności finansowych. 8

9 W kierunku mechanizmu zdolności fiskalnej dla UGW Historia i doświadczenia innych unii walutowych pokazują, że są różne sposoby dążenia do unii fiskalnej, a niepowtarzalne cechy UGW uzasadniałyby szczególne podejście. Niemniej jednak, choć stopień scentralizowania instrumentów budżetowych i ustaleń dotyczących solidarności fiskalnej względem negatywnych wstrząsów jest różny, we wszystkich innych uniach walutowych stosuje się centralny mechanizm zdolności fiskalnej. W związku z tym Rada Europejska obradująca w październiku 2012 r. zwróciła się o przeanalizowanie dalszych mechanizmów dla strefy euro, w tym stosownego mechanizmu zdolności fiskalnej. Wspierałby on nowe funkcje nieobjęte wieloletnimi ramami finansowymi, od których jest on wyraźnie oddzielony. Na etapie 2 reformy strukturalne mogłyby w szczególnych przypadkach być wspierane poprzez ograniczone, tymczasowe, elastyczne i ukierunkowane zachęty finansowe, jako że państwa członkowskie zawierają z instytucjami unijnymi ustalenia o charakterze umownym. Ustalenia te byłyby obowiązkowe w przypadku państw członkowskich strefy euro oraz dobrowolne w przypadku pozostałych państw członkowskich (zob. sekcja III poniżej). Komisja zamierza przedstawić wniosek w sprawie konkretnych sposobów ustanowienia takich ustaleń umownych, a także sposobów wspierania ich wdrażania przy wykorzystaniu procedur unijnych. Wdrożenie ustaleń umownych i powiązanych z nimi zachęt wspomogłoby proces konwergencji prowadzący w etapie 3 do utworzenia mechanizmu zdolności fiskalnej w celu ułatwienia korekty związanej z wstrząsami gospodarczymi. Mógłby on przyjąć postać mechanizmu typu ubezpieczającego między państwami strefy euro, który by stanowił zabezpieczenie przed znacznymi wstrząsami gospodarczymi w poszczególnych krajach. Przyjęcie tego mechanizmu zapewniłoby pewną formę solidarności fiskalnej przejawianej w cyklach koniunkturalnych, zwiększyło odporność gospodarczą strefy euro jako całości i obniżyło koszty finansowe i koszty produkcji związane z korektami makroekonomicznymi. Przyczyniając się do stabilności makroekonomicznej, mechanizm ten w przydatny sposób uzupełniałby ramy zarządzania w sytuacji kryzysowej w oparciu o Europejski Mechanizm Stabilności. Ze względu na to, że właściwie działający mechanizm amortyzacji wstrząsów wymagałaby dalszego zbliżenia między strukturami i politykami gospodarczymi państw członkowskich, dwa cele polegające na wspieraniu reform strukturalnych sprzyjających wzrostowi gospodarczemu i na amortyzowaniu wstrząsów gospodarczych w poszczególnych krajach wzajemnie się uzupełniają i wzmacniają. 9

10 Ekonomiczne uzasadnienie takiego mechanizmu zdolności fiskalnej W obszarze stosującym wspólną walutę dostosowywanie się do wstrząsów gospodarczych w poszczególnych krajach odbywa się kosztem mobilności pracowników i kapitału, elastyczności cen i kosztów oraz polityki budżetowej. Aby chronić się przed negatywnymi budżetowymi efektami zewnętrznymi, należy dzielić się ryzykiem fiskalnym, w przypadku gdy mechanizmy dostosowań gospodarczych wykorzystywane w związku z wstrząsami gospodarczymi w poszczególnych krajach nie przynoszą oczekiwanych rezultatów. Bez wątpienia tak jest w przypadku strefy euro, gdzie mobilność pracowników jest stosunkowo niska, przepływy kapitału są narażone na gwałtowne wahania, które mogą osłabić stabilność finansową, a także gdzie strukturalny brak elastyczności może opóźniać lub utrudniać korekty cen i realokację zasobów. W takich przypadkach kraje mogą się znaleźć w sytuacji braku równowagi, co ma negatywne skutki dla strefy euro jako całości. W tym kontekście utworzenie narzędzi podziału ryzyka, takich jak wspólny, choć ograniczony, mechanizm amortyzacji wstrząsów, może się przyczynić do złagodzenia skutków wstrząsów w poszczególnych krajach i pomóc w zapobieganiu ich rozprzestrzeniania się w całej strefie euro i poza nią. Narzędzia te musi uzupełniać mechanizm służący zapewnieniu większej konwergencji gospodarczej w oparciu o polityki strukturalne mające na celu poprawę zdolności dostosowawczych gospodarek poszczególnych krajów i unikanie ryzyka pokusy nadużyć typowego dla każdego systemu ubezpieczeń. W związku z tym, oprócz wypełniania swojego podstawowego celu, pomyślne wdrożenie reform określonych w ustaleniach umownych mogłoby również stanowić kryterium uczestnictwa w mechanizmie amortyzacji wstrząsów asymetrycznych utworzonym na etapie 3. Rozwiązanie to dodatkowo zachęciłoby mocno poszczególne kraje do wdrażania solidnych polityk gospodarczych zarówno przed przystąpieniem do mechanizmu amortyzacji wstrząsów, jak i później. W okresie prowadzącym do utworzenia mechanizmu automatycznej stabilizacji i w zależności od konkretnych okoliczności, można by udostępnić państwom członkowskim ograniczone, tymczasowe i elastyczne zachęty finansowe, które miałyby propagować reformy strukturalne. Aby uniknąć nawrotów lub pojawienia się zakłóceń równowagi makroekonomicznej po uzyskaniu przez poszczególne kraje dostępu do mechanizmu amortyzacji wstrząsów, nadal stosowano by podejście oparte na ustaleniach umownych. Ponadto transfery netto dokonywane w ramach mechanizmu amortyzacji wstrząsów mogłyby zostać zmodyfikowane w taki sposób, by odzwierciedlać, czy dane kraje na bieżąco wywiązują się z zobowiązań podjętych w ramach ustaleń umownych. 10

11 Warianty mechanizmu amortyzacji wstrząsów w ramach mechanizmu zdolności fiskalnej strefy euro Mechanizm zdolności fiskalnej UGW z ograniczonym mechanizmem amortyzacji wstrząsów asymetrycznych mógłby przyjąć postać systemu typu ubezpieczającego między państwami strefy euro. Wkłady z budżetów krajowych i wypłaty na ich rzecz wahałyby się w zależności od pozycji każdego państwa w cyklu koniunkturalnym. Konkretny kształt tego mechanizmu można osiągnąć przez zastosowanie dwóch podejść. Pierwsze z nich byłoby podejściem makroekonomicznym, w którym wkłady i wypłaty opierałyby się na wahaniach w zakresie pozycji cyklicznych dochodów i wydatków, lub na wskaźnikach działalności gospodarczej. Drugie z nich mogłoby opierać się na podejściu mikroekonomicznym i być bardziej bezpośrednio powiązane z konkretnymi funkcjami publicznymi wrażliwymi na cykl koniunkturalny, takimi jak ubezpieczenie od utraty pracy. W takim przypadku poziom wkładów na rzecz mechanizmu zdolności fiskalnej i korzyści z niego zależałyby bezpośrednio od rozwoju sytuacji na rynku pracy. W tym scenariuszu mechanizm zdolności fiskalnej działałby wówczas jako uzupełnienie lub częściowy substytut krajowych systemów ubezpieczenia od utraty pracy. Transfery mogłyby przykładowo zostać ograniczone do bezrobocia cyklicznego, obejmując wyłącznie bezrobocie krótkotrwałe. Ocena indywidualnych zalet każdego podejścia wymagałaby bardziej pogłębionej analizy. W sposób istotny siła mechanizmu amortyzacji wstrząsów przypisana mechanizmowi zdolności fiskalnej w dużym stopniu zależałaby od jego wielkości, a skutki finansowe dla budżetów krajowych zależałyby od jego dokładnego kształtu i parametrów. Istotne będzie jednak zagwarantowanie, że niezależnie od przyjętego podejścia wprowadzenie tego mechanizmu nie wpłynie na całkowity poziom wydatków publicznych i presji podatkowej w strefie euro. Należałoby również uważnie przeanalizować dokładne warunki i progi dotyczące uruchomienia transferów, ponieważ tylko wstrząsy w poszczególnych krajach o wystarczającej sile powinny być amortyzowane centralnie. Na przykład w przypadku podejścia mikroekonomicznego, transfery związane z bezrobociem można byłoby uruchamiać wyłącznie, gdy wzrost bezrobocia krótkotrwałego przekroczy określony próg. 11

12 Zasoby finansowe mechanizmu zdolności fiskalnej i zdolność do zaciągania pożyczek Należałoby zebrać konkretne zasoby, aby finansować obie funkcje propagowanie reform strukturalnych i amortyzację wstrząsów asymetrycznych. Zasoby te mogłyby przybrać formę wkładów krajowych, zasobów własnych lub być połączeniem obu tych form. W dłuższej perspektywie jednym z kluczowych aspektów przyszłego mechanizmu zdolności fiskalnej, który będzie trzeba starannie przeanalizować, byłaby jego ewentualna zdolność do zaciągania pożyczek. Mechanizm zdolności fiskalnej strefy euro mógłby rzeczywiście stworzyć odpowiednie podstawy wspólnej emisji długu bez odwoływania się do uwspólnienia długu państwowego. Należy zatem przeanalizować kwestię stosowania do tego mechanizmu zdolności fiskalnej złotej reguły fiskalnej, takiej jak reguła równowagi budżetowej, zapisana zarówno w pakcie stabilności i wzrostu, jak i w traktacie o stabilności, koordynacji i zarządzaniu. Pełne zintegrowane ramy budżetowe wymagałyby ustanowienia organu skarbowego o wyraźnie zdefiniowanych obowiązkach. Wytyczne dla mechanizmu amortyzacji wstrząsów w ramach mechanizmu zdolności fiskalnej UGW Niezależnie od podejścia makro- lub mikroekonomicznego stworzenie takiego mechanizmu amortyzacji wstrząsów powinno opierać się na kilku wytycznych, odzwierciedlających również konkretne cechy UGW: Elementy fiskalnego podziału ryzyka związane z amortyzacją wstrząsów w poszczególnych krajach powinny być określone w taki sposób, by nie prowadziły do jednokierunkowych i trwałych transferów między państwami, nie powinny one również być postrzegane jako narzędzia wyrównywania dochodów. Z upływem czasu każde państwo strefy euro byłoby, zgodnie z własnym cyklem koniunkturalnym, kolejno odbiorcą netto i płatnikiem netto tego systemu. Taki mechanizm nie powinien osłabiać bodźców do prowadzenia solidnej polityki budżetowej na szczeblu krajowym ani też bodźców do eliminowania krajowych słabości strukturalnych. W ramach mechanizmu amortyzacji wstrząsów należy stworzyć odpowiednie mechanizmy, by ograniczyć pokusy nadużycia i wspierać reformy strukturalne. Należy przewidzieć ścisłe powiązanie tego mechanizmu z przestrzeganiem szerokich ram zarządzania w UE, w tym ewentualnymi ustaleniami o charakterze umownym (zobacz sekcja III poniżej). Mechanizm zdolności fiskalnej powinien być opracowywany w ramach Unii Europejskiej i jej instytucji. Zagwarantowałoby to jego spójność z obecnymi opartymi na zasadach unijnymi ramami i procedurami fiskalnymi służącymi koordynacji polityk gospodarczych. Mechanizm zdolności fiskalnej nie powinien być instrumentem zarządzania kryzysowego, ponieważ do tego celu ustanowiony już został Europejski Mechanizm Stabilności (EMS). Przeciwnie, rola mechanizmu zdolności fiskalnej powinna polegać na zwiększeniu ogólnej odporności gospodarczej UGW i państw strefy euro. Przyczyniłoby się to do zapobiegania kryzysom i zmniejszyłoby prawdopodobieństwo przyszłych interwencji w ramach EMS. Projekt mechanizmu zdolności fiskalnej powinien być spójny z zasadą pomocniczości, a jego działanie powinno być przejrzyste i powinno podlegać odpowiedniej demokratycznej kontroli i rozliczalności. Mechanizm ten powinien być również racjonalny pod względem kosztów i nie powinien prowadzić do nadmiernego rozwoju kosztownych procedur administracyjnych czy też do niepotrzebnej centralizacji. Nie powinien prowadzić do zwiększenia wydatków czy poziomów opodatkowania. 12

13 III. Zintegrowane ramy polityki gospodarczej Kryzys długu państwowego boleśnie uwidocznił fakt, że niezrównoważone polityki gospodarcze prowadzone w przeszłości przez niektóre państwa strefy euro oraz brak elastyczności występujący w ich gospodarkach mają negatywne skutki dla wszystkich członków UGW. Zintegrowane ramy polityki gospodarczej powinny zawsze nakierowywać polityki państw członkowskich w stronę silnego i trwałego wzrostu gospodarczego, tak aby osiągnąć wyższe poziomy wzrostu gospodarczego i zatrudnienia. W perspektywie krótkoterminowej konieczne jest zakończenie tworzenia jednolitego rynku, jako że dostarcza on potężnego narzędzia do propagowania wzrostu. Istnieje ponadto potrzeba dogłębnej oceny działania rynków pracy i towarów w strefie euro. Przy braku korekt kursu wymiany dobrze funkcjonująca UGW wymaga wydajnych rynków pracy i towarów. Jest to konieczne do zwalczania bezrobocia o dużej skali oraz do ułatwienia korekt cen i kosztów, które mają kluczowe znaczenie dla konkurencyjności i wzrostu gospodarczego. Należy pilnie zwrócić uwagę na propagowanie transgranicznej mobilności pracowników i zlikwidowanie rozbieżności umiejętności na rynku pracy. Komisja mogłaby podjąć się tej oceny na zasadzie priorytetu. Należy również ustanowić ramy systematycznej koordynacji ex ante głównych reform polityki gospodarczej, co przewidziano w art. 11 traktatu o stabilności, koordynacji i zarządzaniu (TSCG). Aby Unia pozostała bardzo atrakcyjną społeczną gospodarką rynkową i aby zachować europejski model społeczny, musi ona być konkurencyjna w skali światowej i musi unikać nadmiernych rozbieżności w konkurencyjności między poszczególnymi członkami UGW. Reformy wprowadzone do ram nadzoru UE przez ustanowienie europejskiego semestru z zaleceniami dla poszczególnych krajów i nowa procedura dotycząca zakłóceń równowagi makroekonomicznej z ewentualnymi sankcjami stanowią krok w dobrym kierunku. Należy jednak iść dalej i ustanowić silniejsze ramy koordynacji, konwergencji i wykonywania polityk strukturalnych. W tym kontekście w październikowych konkluzjach Rady Europejskiej wezwano do głębszego przeanalizowania idei ustaleń o charakterze umownym między państwami członkowskimi a instytucjami UE w sprawie reform propagujących konkurencyjność, wzrost gospodarczy i zatrudnienie, które to reformy dane państwa zobowiązują się realizować. Do wprowadzenia tych ustaleń wykorzystane zostałoby podejście stopniowe. 13

14 Ustalenia o charakterze umownym muszą likwidować słabości na wczesnym etapie Zakłócenia równowagi makroekonomicznej mają tendencję do powolnego nawarstwiania się i są często maskowane przez sprzyjające warunki wzrostu gospodarczego i płynności. Jednak w związku ze strukturalnym brakiem elastyczności na rynkach pracy, towarów i usług, jak również z ramami instytucjonalnymi, kiedy zakłócenia te są już zidentyfikowane często trudno je szybko skorygować. Istotne jest zatem, by na wczesnym etapie likwidować pierwotne przyczyny zakłóceń równowagi, w tym przez zapewnianie możliwości szybkiego dostosowania tych podstawowych rynków do wstrząsów oraz by ramy krajowe również sprzyjały wzrostowi gospodarczemu i zatrudnieniu. W ustaleniach umownych należy zatem położyć nacisk na bariery mikroekonomiczne, sektorowe i instytucjonalne oraz dążyć do zwiększenia konkurencyjności i potencjału wzrostu gospodarki. Przyszłe ustalenia umowne powinny zatem być obowiązkowe dla wszystkich państw strefy euro, ale dobrowolne dla innych państw członkowskich. Ustalenia umowne muszą skupić się na najważniejszych słabościach Nie każda niewydolność gospodarcza jest obciążeniem dla funkcjonowania UGW. Również stopień konkurencyjności i wyzwania związane ze wzrostem gospodarczym różnią się w poszczególnych krajach. Treść i zakres porozumień dotyczących reform odzwierciedlałyby to zróżnicowanie i dostosowałyby się do potrzeb poszczególnych krajów (np. skuteczny rynek pracy do walki z bezrobociem wśród młodzieży; ulepszenie systemów sądowniczych). Aby jednak w ustaleniach tych uwzględniono taką różnorodność, konieczny byłby intensywny dialog między każdym państwem członkowskim a instytucjami UE zarówno na poziomie technicznym, jak i politycznym. Przyjąłby on postać dogłębnej analizy prowadzonej przez obie strony, stanowiąc podstawę dostosowanej do potrzeb i szczegółowego porozumienia dotyczącego pewnych konkretnych reform. W zależności od rodzaju koniecznych środków, okres obowiązywania tych porozumień prawdopodobnie wieloletni różniłby się dla poszczególnych krajów. Aby nadal koncentrować się na najważniejszych słabościach, ustalenia takie powinny umożliwiać pewien stopień elastyczności, aby sprostać poważnym wstrząsom oraz zmieniającym się warunkom i priorytetom gospodarczym. W zależności od konkretnej sytuacji każdego kraju na etapie 2 działania te można wspomóc ukierunkowanym, ograniczonym i elastycznym wsparciem finansowym w ramach mechanizmu zdolności fiskalnej. 14

15 Ustalenia umowne muszą zostać zintegrowane z obecnymi działaniami UE Kryzys doprowadził do wzmocnienia unijnych ram zarządzania gospodarczego. Każdego roku zintegrowane zalecenia Rady dla poszczególnych krajów, opierające się na wnioskach Komisji, są kierowane do wszystkich państw członkowskich. Wprowadzono ponadto procedurę dotyczącą zakłóceń równowagi makroekonomicznej, aby wykrywać i korygować zakłócenia równowagi na wczesnym etapie. Aby uniknąć niekonsekwencji i powielania, ustalenia umowne należy włączyć do europejskiego semestru. Powinny one być spójne z ogólną kombinacją polityki fiskalnej i monetarnej, będącej wynikiem rocznej analizy wzrostu gospodarczego, i powinny opierać się na zaleceniach dla poszczególnych krajów. Zgodnie z celem polegającym na wczesnym wykrywaniu, dogłębne analizy byłyby uogólnianie na wszystkie państwa UGW. Dogłębne przeglądy powinny opierać się na bardzo starannym dialogu na miejscu oraz na analizie gospodarek państw członkowskich. Oparte na wnioskach z dogłębnego przeglądu, zalecenia Komisji dla poszczególnych krajów stanowiłyby podstawę dialogu z każdym państwem w sprawie konkretnych i szczegółowych środków zawartych w uzgodnieniach dotyczących reform, w tym dotyczących ram czasowych realizacji. W przypadku państw członkowskich objętych częścią naprawczą w ramach procedury dotyczącej zakłóceń równowagi makroekonomicznej, porozumienie przyjęłoby postać planu działań naprawczych; zgodnie z założeniami obecnego rozporządzenia, nieprzestrzeganie procedury doprowadziłoby do sankcji. Ustalenia umowne muszą korzystać z pełnej odpowiedzialności i rozliczalności krajowej i europejskiej Odpowiedzialność na poziomie krajowym ma zasadnicze znaczenie w realizacji reform strukturalnych. Debata krajowa dotycząca środków priorytetowych oraz zatwierdzenie porozumień dotyczących reform przez parlamenty narodowe mają podstawowe znaczenie w zagwarantowaniu odpowiedzialności na poziomie krajowym. Komisja powinna być w stanie poinformować Parlament Europejski i parlamenty narodowe o konieczności zastosowania tych środków z perspektywy UGW. Obie strony umowy byłyby odpowiedzialne za treść i wykonanie swojej części porozumienia na rzecz konwergencji i konkurencyjności oraz za składanie odnośnym parlamentom (narodowym i europejskiemu) sprawozdań z poczynionych postępów. Pełna rozliczalność obu stron może być zagwarantowana wyłącznie, jeśli uzgodniony program reform jest konkretny, szczegółowy i mierzalny. Wymaga to porozumienia ex ante w sprawie dokładnych ram czasowych, konkretnych warunków monitorowania i w sprawie dostępu do informacji. Porozumienia i sprawozdania z wypełniania zobowiązań byłyby publikowane regularnie i terminowo. Znaczne zmiany gospodarcze lub zmieniające się warunki polityczne, np. wybory nowego rządu, mogłyby doprowadzić do ponownej negocjacji konkretnych środków i kroków prowadzących do osiągnięcia celów reform. 15

16 Główne elementy ustaleń o charakterze umownym dotyczących reform strukturalnych Podsumowując, ustalenia takie, wpisane w ramy zarządzania w UE, mogłyby opierać się na następujących zasadach: Byłyby one wpisane w europejski semestr, byłyby zgodne z ogólną kombinacją polityki fiskalnej i monetarnej i wspierałyby tę ogólną kombinację; byłyby obowiązkowe dla wszystkich państw członkowskich strefy euro, ale dobrowolne dla innych państw członkowskich, opierałyby się na starannych przeglądach na miejscu dotyczących najważniejszych barier dla wzrostu gospodarczego i zatrudnienia. Przeglądy te byłyby dokonywane przez Komisję. Obejmowałyby wieloletni, konkretny i podlegający monitorowaniu harmonogram reform, wspólnie uzgodniony z instytucjami UE i kładący nacisk na konkurencyjność i wzrost gospodarczy, które mają podstawowe znaczenie dla sprawnego funkcjonowania UGW. Za treść i realizację obowiązków w ramach porozumień państwa członkowskie odpowiadałyby przed parlamentami narodowymi, a Komisja przed Parlamentem Europejskim. Reformy strukturalne byłyby wspierane przy pomocy bodźców finansowych, a ich rezultatem byłyby tymczasowe transfery na rzecz państw członkowskich o nadmiernych słabościach strukturalnych. To ukierunkowane wsparcie powinno być finansowane z konkretnych zasobów. Przestrzeganie porozumień można zagwarantować za pośrednictwem ram opierających się na bodźcach. Przestrzeganie porozumień może być jednym z kryteriów uczestniczenia w mechanizmie amortyzacji wstrząsów w ramach mechanizmu zdolności fiskalnej. Ponadto wkłady krajowe na rzecz mechanizmu zdolności fiskalnej można zwiększyć w przypadku nieprzestrzegania porozumień. V. Demokratyczna legitymacja i rozliczalność W swoich październikowych konkluzjach Rada Europejska podkreśliła, że potrzebne są silne mechanizmy demokratycznej legitymacji i rozliczalności. Jedna z podstawowych zasad stanowi, że demokratyczna kontrola i rozliczalność powinny odbywać się na poziomie, na którym podejmowane są decyzje. Wdrożenie tej zasady ma kluczowe znaczenie dla zagwarantowania skuteczności zintegrowanych ram polityki finansowej, budżetowej i gospodarczej. Pociąga to za sobą zaangażowanie Parlamentu Europejskiego w związku z rozliczalnością za decyzje podejmowane na szczeblu europejskim, przy zachowaniu, w odpowiednich przypadkach, zasadniczej roli odgrywanej przez parlamenty narodowe. Decyzje w sprawie budżetów krajowych to istota demokracji parlamentarnej państw członkowskich. Równocześnie przepisy w zakresie demokratycznej legitymacji i rozliczalności powinny gwarantować, że odpowiednio uwzględniany będzie wspólny interes unii; jednak pozycja parlamentów narodowych nie najlepiej pozwala im w pełni uwzględniać ten interes. Oznacza to, że dalszej integracji kształtowania polityki i łączeniu w większym stopniu kompetencji na szczeblu europejskim powinno najpierw i przede wszystkim towarzyszyć współmierne zaangażowanie Parlamentu Europejskiego w zintegrowane ramy na rzecz faktycznej UGW. 16

17 Po pierwsze, w zintegrowanych ramach finansowych: choć Europejski Bank Centralny zarówno jako jednolity organ nadzorczy, jak i jako przyszły jednolity organ ds. restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji powinien być rozliczany na szczeblu europejskim, działanie to powinny uzupełniać silne mechanizmy informowania, sprawozdawczości i przejrzystości wobec parlamentów narodowych uczestniczących państw członkowskich. Po drugie, w kontekście zintegrowanych ram polityki budżetowej i gospodarczej: państwa członkowskie powinny zapewnić odpowiedni udział swoich parlamentów narodowych w proponowanych ustaleniach o charakterze umownym dotyczących reform i szerzej w działaniach związanych z europejskim semestrem. W tym duchu Rada Europejska obradująca w październiku zwróciła się o przeanalizowanie sposobów na zapewnienie przeprowadzenia w Parlamencie Europejskim i parlamentach narodowych debat na temat zaleceń przyjętych w kontekście europejskiego semestru. Utworzenie nowych mechanizmów służących zacieśnieniu współpracy między parlamentami narodowymi a Parlamentem Europejskim, np. w oparciu o art. 13 traktatu o stabilności, koordynacji i zarządzaniu i protokół nr 1 do tego traktatu, mogłoby przyczynić się do zwiększenia demokratycznej legitymacji i rozliczalności. Za doprecyzowanie organizacji i warunków działania tych mechanizmów odpowiadają Parlament Europejski i parlamenty narodowe, które mają decydować wspólnie. Po trzecie, utworzenie nowego mechanizmu zdolności fiskalnej dla UGW powinno również doprowadzić do wypracowania odpowiednich ustaleń zapewniających jego pełną demokratyczną legitymację i rozliczalność. Szczegóły takich ustaleń w dużej mierze zależałyby od jego specyfiki, w tym od źródeł finansowania, procesów podejmowania decyzji i zakresu działalności tego mechanizmu. Na koniec, kryzys pokazał również, że należy wzmocnić nie tylko ramy nadzorcze UGW, ale także jej zdolność do szybkiego podejmowania decyzji wykonawczych w celu usprawnienia zarządzania w sytuacji kryzysowej w trudnych czasach i lepszego kształtowania polityki gospodarczej w czasach dobrej koniunktury. Niektóre ustalenia międzyrządowe zostały utworzone w związku z niedociągnięciami w poprzedniej strukturze, ale ostatecznie trzeba je będzie włączyć do ram prawnych Unii Europejskiej. Zostało to już przewidziane w traktacie o stabilności, koordynacji i zarządzaniu i mogłoby również dotyczyć innych przypadków. Konieczne jest zwiększenie zdolności do podejmowania decyzji wykonawczych dotyczących polityki gospodarczej w odniesieniu do UGW na szczeblu europejskim. Ponadto, jako że UGW ewoluuje w kierunku unii bankowej, fiskalnej i gospodarczej, musi być jasno określone, kto reprezentuje UGW na zewnątrz. Podsumowując, te dalekosiężne zmiany wprowadzane ogólnie na poziomie Unii Europejskie, a w szczególności na poziomie unii gospodarczej i walutowej wymagają u państw członkowskich poczucia wspólnego celu, wysokiego poziomu spójności społecznej, szerokiego uczestnictwo Parlamentu Europejskiego i parlamentów narodowych oraz wznowienia dialogu z partnerami społecznymi. Otwartość i przejrzystość tego procesu, tak jak i jego rezultaty, to kluczowe elementy dla zbliżania się do faktycznej unii gospodarczej i walutowej. 17

18 ZAŁĄCZ IK Etapy w kierunku faktycznej UGW Zintegrowane ramy finansowe Zapewnienie stabilności budżetowej i zerwanie powiązania między bankami a rządami Jednolity mechanizm nadzorczy i jednolity zbiór przepisów Zharmonizowane krajowe systemy gwarantowania depozytów Zharmonizowane krajowe ramy restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji banków Bezpośrednie dokapitalizowywanie banków z EMS Zakończenie prac nad zintegrowanymi ramami finansowymi oraz propagowanie solidnych polityk strukturalnych na poziomie krajowym Ustanowienie w ramach UGW mechanizmu amortyzacji wstrząsów dla poszczególnych krajów Jednolity mechanizm restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji banków z odpowiednimi ustaleniami zabezpieczającymi Sześciopak, dwupak, TSCG Zintegrowane ramy budżetowe Tymczasowe/ela styczne/ ukierunkowane wsparcie Zachęty finansowe związane z ustaleniami umownymi Warunkowy udział w oparciu o kryteria/zgodność Amortyzacja wstrząsów dla poszczególnych krajów Warunki udziału zależą od bieżącej zgodności Zintegrowane ramy gospodarcze Ramy koordynacji ex ante reform polityki gospodarczej (TSCG, art. 11) Ustalenia umowne włączone do europejskiego semestru Polityczna rozliczalność Współmierne postępy w zakresie demokratycznej legitymacji i rozliczalności Etap I Zakończenie: koniec Etap II Rozpoczęcie 2013 zakończenie 2014 Etap III Po