57/03/2018 CZASOPISMO LITERACKIE JANKOWICKIEJ PODSTAWÓWKI S Ł Ó W K A. Paweł, spokojny, nie wadził nikomu, Gaweł najdziksze wymyślał swawole.

Transkrypt

1 57/03/2018 CZASOPISMO LITERACKIE JANKOWICKIEJ PODSTAWÓWKI S Ł Ó W K A Wiosna i Wielkanoc czekamy na nie z niecierpliwością. A czekanie, z całą pewnością, umili nowy numer Słówek. A w nim, w pierwszej części, kontynuujemy temat domu, chociaż w innej odsłonie. Zapraszamy do czytania! A zaczynamy od komiksowej wersji utworu Aleksandra Fredry Paweł i Gaweł Paweł i Gaweł w jednym stali domu, Paweł na górze, a Gaweł na dole; Paweł, spokojny, nie wadził nikomu, Gaweł najdziksze wymyślał swawole. Ciągle polował po swoim pokoju: To pies, to zając - między stoły, stołki Gonił, uciekał, wywracał koziołki, Strzelał i trąbił, i krzyczał do znoju. Wolnoć, Tomku, W swoim domku. Znosił to Paweł, nareszcie nie może; Schodzi do Gawła i prosi w pokorze: Zmiłuj się waćpan, poluj ciszej nieco, Bo mi na górze szyby z okien lecą. Cóż było mówić? Paweł ani pisnął, Wrócił do siebie i czapkę nacisnął.

2 Nazajutrz Gaweł jeszcze smacznie chrapie, A tu z powały coś mu na nos kapie. Zerwał się z łóżka i pędzi na górę. Stuk! Puk! - Zamknięto. Spogląda przez dziurę I widzi Cóż tam? Cały pokój w wodzie, A Paweł z wędką siedzi na komodzie. Co waćpan robisz? Ryby sobie łowię. Ależ, mospanie, mnie kapie po głowie! A Paweł na to: Wolnoć, Tomku W swoim domku. Z tej to powiastki morał w tym sposobie: Jak ty komu, tak on tobie. Jonathan Kurczak Paweł i Gaweł nie są dobrym przykładem domowych relacji. Więcej dobrych nauk możemy zaczerpnąć z ludowych przysłów. Oto kilka wybranych. Wszędzie dobrze, ale w domu najlepiej. Lepszy w domu groch, kapusta niż na wojnie kura tłusta. czym chata bogata tym rada. Tam dom, gdzie rodzina. ( ) budynek to jeszcze nie dom (Alutka Kossoń w serialu Rodzina zastępcza) Człowiek nigdzie naprawdę nie był, póki nie wróci do domu. (Terry Pratchett, Blask fantastyczny) Dom nie jest tam, gdzie mieszkamy, ale tam, gdzie kochamy i jesteśmy kochani. Karlheinz Deschner

3 Jak ma być we wzorowej rodzinie nie będzie miał wątpliwości ten, kto zobaczy rodzinne herby stworzone przez czwartoklasistów. Nierozerwalnie związany z naszą kulturą i krajobrazem Od wieków otaczany sympatią i szacunkiem ze strony ludzi Niewątpliwy symbol naszego kraju

4 Klekce bocian bocianowej W Afryce nad rzeką: - Czas się zbierać do podróży, Do Polski daleko! Kiwa dziobem bocianowa, Brodząc w ciepłej rzece: -Bardzo chętnie, już mój mężu do domu polecę. ( ) - Tam nas czeka chłodna łąka, Czekają topole, Złote jaskry i kaczeńce......i gniazdo na szkole! Bociany I. Suchorzewska Polska to "bocianowa" potęga. Prawdopodobnie co czwarty bociek na świecie to Polak. To tu, w Polsce, jest jego DOM. W porównaniu z innymi państwami zdecydowanie jesteśmy bocianim mocarstwem. Gnieździ się u nas ponad 1/4 ich europejskiej populacji. Bocian biały to jeden z największych ptaków europejskich. Długość jego ciała wynosi około 100 cm. Waży przeciętnie 3,5 kg. Rozpiętość skrzydeł tego okazałego i dostojnego ptaka dorównuje orłom. Bocian podobnie jak one porusza się najsprawniej lotem szybującym. Bociany to grupa ptaków wędrownych czyli odbywających regularne sezonowe przeloty z terenów lęgowiskowych na zimowiska i z powrotem. Obrączkowanie lub umieszczanie nadajników satelitarnych na ciele ptaka pozwalają określić miejsce pobytu bociana z dokładnością do jednego kilometra. (z zeszytu trzecioklasistów) Powróciły do domu bociany Z zamorskiej powróciły ziemi. Słonko skrami grzeje promiennymi, Kwiat po łąkach lśni się rozsypany. Dźwięczą srebrne rzeki, Szumi bór daleki Żywiczne śląc zapachy na rozległe łany ( ). Powróciły do domu bociany Jan Kasprowicz

5 MARZEC Pierwsze bociany docierają do Polski w drugiej połowie miesiąca. Najczęściej pierwszy wraca do gniazda samiec, a kilka dni po nim samica. KWIECIEŃ Bociany naprawiają gniazda i przystępują do lęgów. Wysiadywanie jaj trwa dni. W Polsce bocianie pary budują swoje gniazda na drzewach, na szczycie słupa linii energetycznej czy komina. Budują je wspólnie - samiec i samica. Głównym materiałem są suche gałęzie niekiedy o znacznej długości (ponad 1 m). Bardzo stare gniazda mogą ważyć ponad 1000 kg, nowe najczęściej są lżejsze. Bocianie budowle są bardzo płaskie, a jedyne zagłębienie jest robione w wyściółce, specjalnie pod jaja. Miejsce pod gniazdo zapewnia bocianom swobodny start i lądowanie. Bocianie gniazdo to często budynek wielorodzinny W szczelinach między gałęziami zakładają gniazda wróble, mazurki, a czasami także szpaki. MAJ Wykluwają się pisklęta. Trwa okres intensywnego karmienia i wychowywania młodych. Para posiadająca cztery podrastające młode musi dostarczyć im codziennie ok. 3 kg pożywienia. Dlatego też dorosłe ptaki w okresie wychowu potomstwa muszą żerować nawet ok. 10 godzin. CZERWIEC Młode bociany potrafią już stać na gnieździe. Zaczynają ćwiczyć mięśnie skrzydeł. LIPIEC Młode osiągają rozmiary dorosłych osobników. Uczą się sztuki latania. W drugiej połowie miesiąca potrafią już wykonywać samodzielne loty. W ciągu dnia żerują z rodzicami. SIERPIEŃ Wszystkie bocianie rodziny szykują się do jesiennej wędrówki na zimowiska. Opuszczają gniazda i zbierają się w stada, tworząc tzw. sejmiki. W ostatniej dekadzie miesiąca wyruszają w drogę na południe. Lecą nad Ukrainą, dalej wzdłuż wybrzeży Morza Czarnego(przez Rumunię, Bułgarię do Turcji). Podczas wędrówki bociany potrafią przelecieć dziennie nawet ponad 500 km, choć zwykle pokonują 200 km. Co pewien czas odpoczywają dzień lub dwa w miejscach obfitych w pożywienie.

6 WRZESIEŃ Przekraczają cieśninę Bosfor, lecą nad Turcją, dalej wzdłuż wybrzeży Morza Śródziemnego (przez Syrię, Liban, Izrael). W Izraelu odpoczywają 7-10 dni dla nabrania sił do dalszej wędrówki. Pod koniec miesiąca docierają do Egiptu i podążają na południe wzdłuż doliny Nilu. PAŹDZIERNIK Lecą przez Sudan, Etiopię, Ugandę. Część ptaków pozostaje tu na całą zimę, większość podąża dalej na południe. LISTOPAD Wędrują przez Kenię, Tanzanię, Malawi, Zambię. Część kończy tu swoją wędrówkę, pozostałe lecą na południe kontynentu. GRUDZIEŃ Bociany, lecą przez Botswanę i Zimbabwe (część z nich zimuje w tych krajach), docierając do Afryki Południowej. STYCZEŃ Polskie bociany przebywają na zimowiskach w Afryce Środkowowschodniej i Południowej. LUTY Rozpoczynają wiosenną wędrówkę. Opuszczają tereny zimowiskowe i kierują się w stronę lęgowisk. Dziennie pokonują średnio 250 km. W miejscach obfitujących w pożywienie zatrzymują się, aby odpocząć i zregenerować siły. MARZEC Ptaki w początkach miesiąca przekraczają Kanał Sueski i pozostawiając sobą Afrykę wędrując na północ wzdłuż wybrzeży Morza Śródziemnego, przez Turcję, cieśninę Bosfor do Europy. Trasa wędrówki bocianów może wynosić nawet tyle, co 1/4 kuli ziemskiej. Dlaczego bociany decydują się na tak długą wędrówkę? W jaki sposób ptaki orientują się, przecież nie mają żadnych przyrządów nawigacyjnych? Czy tak długa droga na pewno jest niebezpieczna? Wszystkich zainteresowanych odpowiedzią na nurtujące Was pytania związane z bocianami, pragnących pogłębić swoją wiedzę na temat tych wyjątkowych ptaków zachęcamy do odwiedzenia stron:

7 Mamy nadzieję, że w naszej szkole znajdą się "Bocianiarze", czyli osoby zajmujące się obserwowaniem bocianów białych. Będziemy wdzięczni za informację gdzie w naszej gminie można zobaczyć gniazdo bocianie? Tymczasem u nas, trzecioklasiści zachęcają do przeczytania książki autorstwa Marii Kownackiej, która towarzyszy polskim dzieciakom już 70 lat Akcja utworu rozgrywa się na wsi. W książce przedstawione są cztery pry roku. Zdarzenia dzieją się wokół gospodarstwa Orczyków. Toczą się na podwórku, w domu, w polu i łące. W książce splatają się losy ludzi i zwierząt. Wiodą oni życie wokół siebie, poszukują wspólnego języka porozumiewania się. Kajtek wypadł z gniazda a jego rodzice polecieli do ciepłych krajów. Po pewnym czasie Kajtek wrócił do gniazda. Z każdym dniem było coraz gorzej. Po tygodniu Kajtek poszedł do gospodarstwa, a rodzina go przygarnęła. Jego życie stało się inne. Antek Niemiec kl.3c Nazywam się Kajtuś. Mam długie, czerwone nogi, biały kubrak z czarnymi wyłogami, no i potężny, mocny czerwony dziób. Przyszedłem na świat w pięknym, rozłożystym gnieździe ze starej brony, na wysokiej bronie u Orczyków. Byłem największy i najsilniejszy i ciągle wołałem: Jeść!... Jeść!... Jeść!.... Rosłem jak na drożdżach, byłem coraz mocniejszy. Jednego rana przyniosła nam matka tłustego ślimaka. Brat pochwycił go dziobem, wygiął szyję i oczy przymkną, żeby połknąć smaczny kąsek. Rzuciłem się na niego: - Oddawaj mi to zaraz, niedołęgo!... Naraz usłyszałem nad sobą cienki głosik. - Ojej Bocianek wyleciał z gniazda! Schwyciły mnie czyjeś ręce i ktoś powiedział. - Nie ma chyba nic złamanego. Dawajcie drabinę, trzeba włożyć go z powrotem do gniazda! Nikodem Boruta kl.3c Kajtkowe przygody to niezwykle popularna opowieść dla dzieci. Jedna z najbardziej lubianych lektur szkolnych. Zabawne przygody, pogodny nastrój, ciekawa fabuła, oryginalny sposób obserwacji życia ludzi i zwierząt na wsi A które z przygód podobały się naszym Trzecioklasistom najbardziej?

8 O mysiej norce, o kopaniu i Wawrzonka pilnowaniu Pewnego ciepłego, lipcowego dnia Orczykowie poszli w pole kopać ziemniaki. Kajtuś pilnował śpiącego na kocyku małego Wawrzonka. Bocian był bardzo dumny ze swojej roli opiekun. Pilnował Wawrzonka bardzo uważnie. W pewnej chwili zauważył malutki pyszczek myszki, która próbowała porwać skórkę chleba trzymaną w rączce przez małego chłopca. Kajtek natychmiast zareagował. Zaczął dziobem odganiać myszkę, a przestraszony Wawrzonek zaczął przeraźliwie krzyczeć. Słysząc płacz dziecka wszyscy zbiegli się do chłopczyka. Gospodyni skarciła bociana, a Kajtek przyrzekł sobie, że już nigdy nie tknie Wawrzonka, nawet, gdy wszystkie żaby i myszy będą po nim spacerowały. Marysia Niewęgłowska kl. 3c Z bocianiego gniazda na podwórko jazda Pewnego dnia Kajtek poczuł zimno i zdrętwiały mu nogi Dziobem nie mógł nawet zaklekotać, siedział w swoim gnieździe i patrzył jak gospodyni z dziećmi karmią zwierzęta. Kury dostały ziemniaki. Kajtek rzucił w kury kamieniem i zaczął zajadać się ziemniakami, chociaż dla bociana ziemniaki nie są przysmakiem, ale Kajtek był głodny. Potem szybko wrócił na dach. Hanna Weirauch kl. 3c Bójka o ślimaka Gdy Kajtek był jeszcze małym bocianem wyróżniał się wielkością wśród swojego rodzeństwa. Ciągle był głodny. Pewnego razu mama przyniosła ślimaka. Bracia kłócili się o niego. Podczas bójki Kajtuś wypadł z gniazda. Dzięki gospodarzowi udało mu się znaleźć w nim z powrotem. Bocianiątko nie było już teraz zbyt silne. W dzień świętego Bartłomieja starsze bociany na łące sprawdzały, czy młode bociany dają radę przelecieć przez morze. Niestety Kajtuś nie mógł. Alicja Piechaczek kl. 3c Pewnego razu mama przyniosła do gniazda, wielkiego tłustego ślimaka i nakarmiła nim słabszych z braci. Kajtek przyzwyczajony, że to on pierwszy dostaje smakołyki, wyrwał bratu ślimaka i wypadł z gniazda. Mały bocian uderzył z impetem w ziemię i gdyby nie pomoc ze strony gospodarzy z pewnością by zmarł. Gdy wyzdrowiał ludzie umieścili Kajtka ponownie w gnieździe, jednak nie był on już tym samym ptakiem. Stał się słaby, mało jadł i gdy nadszedł czas odlotu nie był w stanie lecieć z innymi bocianami do ciepłych krajów. Emilia Nowak kl. 3c

9 O mysich psotach i jak zamiast myszy można złapać kota Kajtek wraz z Mruczkiem polowali na mysz. Kajtek z lewej, Mruczek z prawej strony. Kajtek wetknął dziób do norki i zamiast złapać mysz złapał Mruczka. Daniel Wójcik klasa 3c Podkradania jedzenia W Kajtkowych przygodach podobało mi się to, że dzieci chciały oduczyć Kajtka, podkradania jedzenia, więc postanowiły dać mu nauczkę. Chłopcy posmarowali chleb masłem i posypali pieprzem, gdy chleb już był gotowy, to Kajtek go ukradł. Bocian się zdziwił, bo bardzo go szczypał dziób i biegał jak poparzony. Nauczyło to Kajtka polować na swoje jedzenie i być, uczciwym, nie straszyć dzieci. Kamil Włodarczyk kl.3c Pewnego razu Kajtek był tak głodny, że szedł za dziećmi do szkoły, aby zabrać im chleb z masłem i go zjeść, i mu się udało. Antek był tak zdenerwowany na Kajtka. Podał mu kromkę chleba posypaną pieprzem. Kajtek poczuł ten dziwny smaki i przestraszył się tak bardzo, że zaczął biegać po podwórku gospodarstwa Orczyków. W tym momencie Kajtek zauważył, że potrafi machać skrzydłami i dobrze latać. Malwina Cudo kl.3c Maria Kownacka ( ) ponad sześćdziesiąt lat swojej pracy twórczej poświęciła dzieciom i młodzieży. Pisała o sprawach bliskich czytelnikowi o domu, o szkole, o stosunku do zwierząt, o przyrodzie i życiu wsi polskiej. Bogaty i różnorodny dorobek Marii Kownackiej obejmuje kilkadziesiąt książek, między innymi: Na zdjęciu Kownacka z kukiełką Szewczyka Dratewki. Foto: Literatura dla dzieci i młodzieży w latach Warszawa 1979., Domena publiczna,

10 Plastusiowy pamiętnik, Przygody Plastusia, Kajtkowe przygody, Rogaś z Doliny Roztoki, Dzieci z Leszczynowej Górki, Szkoła nad obłokami i in. Wspólnie z Janem Edwardem Kucharskim napisała Wiatrak profesora Biedronki i Skarb pod wiatrakiem. Na koniec fotorelacja z imprezy Dziyń Ślonskij Godki Zespół redakcyjny: Elżbieta Naparstek, Aleksandra NIewelt