##7#52#aNTQ4ODcwM0EzOTM3MzQ2Ng==

Transkrypt

1 OTO JEST KASIA Miry Jaworczakowej

2 POLECAMY

3 OTO JEST KASIA Miry Jaworczakowej AUTOR 1

4 Wydawnictwo LITERAT ul. Łazienna Toruń tel.: Opracowanie: Agnieszka Marszał Konsultacje i korekta: Beata Guzowska AUTOR Skład komputerowy: Mariusz Makuch Ilustracja na okładce: Miriam Sawicka ISBN Copyright by Literat 2

5 Spis treści O autorze... 5 Plan wydarzeń... 5 Plan wydarzeń wybranych rozdziałów... 8 Kłamczuch... 8 Agnieszka popamięta... 8 Nie musi się być kapitanem... 9 Streszczenie... 9 Gatunek Kompozycja Fabuła Narracja Wątki Czas akcji Miejsce akcji Bohaterowie Problematyka Charakterystyczne motywy Wypracowania Przemiana Kasi Moje spotkanie z Kasią opowiadanie z dialogiem Cytaty Zadania sprawdzające Test...76 Krzyżówki Bibliografia AUTOR 3

6 Zwróć uwagę na informacje pojawiające się na górze każdej strony: Przeczytaj, jeśli chcesz wiedzieć więcej Dla chętnych i dociekliwych Przykładowe wypracowania Cytaty Sprawdź się. AUTOR W streszczeniu opis najważniejszych fragmentów książki jest zapisany większą czcionką, natomiast mniej istotnych mniejszą. W dalszej części opracowania mniejszą czcionką wyróżniono wiadomości nieobowiązkowe, trudniejsze, dla zainteresowanych. 4

7 Przeczytaj, jeśli chcesz wiedzieć więcej O autorze Mira Jaworczakowa urodziła się w 1917 roku, zmarła w 2009 roku. Była autorką książek dla dzieci i młodzieży: Jacek, Wacek i Pankracek Oto jest Kasia Coś ci powiem, Stokrotko Majka z Siwego Brzegu Po słonecznej stronie i innych. Plan wydarzeń 1. Kasia pod opieką starszego brata Jurka. 2. Pojawienie się nowej koleżanki w klasie. 3. Niechęć Kasi do Antolki. 4. Ujawnienie się u Kasi chęci rządzenia innymi. 5. Wizyta dziadzia Hilarego i cioci Kloci. 6. Grymasy Kasi przy jedzeniu. 7. Nieoczekiwany wyjazd mamy. 8. Narada taty i Jurka. 9. Wielkie porządki. 10. Powrót mamy z małą Agnieszką. 11. Niechęć Kasi do siostry. 12. Dwie piątki Kasi. 13. Prośba Kasi o nowe sukienki dla lalek i książkę PLAN WYDARZEŃ 5

8 PLAN WYDARZEŃ Przeczytaj, jeśli chcesz wiedzieć więcej 14. Samolubne zachowanie dziewczynki wobec brata. 15. Awantura o niekupioną książkę. 16. Przechwałki Kasi przed koleżankami. 17. Nieuważanie na lekcji. 18. Poczucie wyższości Kasi nad innymi dziećmi. 19. Wizyta dziadzia i jego brak zainteresowania Kasią. 20. Brak zainteresowania Kasią ze strony rodziców i dziadka. 21. Pierwsza dwója. 22. Popchnięcie Antolki. 23. Powrót taty z Warszawy. 24. Wielkie zmartwienie rodziców z powodu zachowania Kasi. 25. Zemsta Kasi na Ewce. 26. Zrobienie Ewce przykrości. 27. Awantura o karmienie rybek. 28. Zachwyt dzieci nad filmem o niesfornej kaczuszce. 29. Dobre zachowanie Kasi wynikające z chęci pójścia do kina. 30. Nieudane próby namówienia taty na pójście do kina. 31. Nieprawdziwe przechwałki Kasi o trzykrotnym obejrzeniu filmu. 32. Wyjście kłamstwa na jaw. 33. Wiadomość o przedstawieniu. 6

9 Przeczytaj, jeśli chcesz wiedzieć więcej 34. Pomoc brata w nauce. 35. Zepsuta zabawa. 36. Pierwsze postępy Kasi w nauce. 37. Wycieczka do lasu. 38. Dobra ocena. 39. Złość na Agnieszkę. 40. Rozmowa Kasi z Jurkiem na temat jej niechęci do małej siostrzyczki. 41. Odpłacenie Agnieszce za wszystkie przykrości. 42. Chwila grozy. 43. Wyjazd taty do Warszawy. 44. Ciężka choroba Agnieszki. 45. Wyrzuty sumienia Kasi i jej przemiana. 46. Powrót Agnieszki do zdrowia. 47. Rozważania Kasi na temat pożyczania książek. 48. Dyżur przy rybkach. 49. Szkolne opowieści o młodszym rodzeństwie. 50. Wspólny powrót do domu Kasi i Antolki. 51. Pierwszy uśmiech Agnieszki. 52. Wyprawa w odwiedziny do cioci Kloci i dziadzia Hilarego. 53. Stłuczony talerzyk. 54. Odwiedziny koleżanek. 55. Medal dla Kasi. 56. Pomoc mamie w karmieniu Agnieszki PLAN WYDARZEŃ 7

10 Przeczytaj, jeśli chcesz wiedzieć więcej PLAN WYDARZEŃ WYBRANYCH ROZ- DZIAŁÓW PLAN WYDARZEŃ Kłamczuch 1. Wyśmiewanie się Kasi z brzydkiego pisma Ewki. 2. Złość koleżanek na Kasię. 3. Kłamstwo Kasi na temat filmu. 4. Zachwyt dzieci. 5. Rozmowy o filmie. 6. Milczenie Kasi. 7. Ciekawskie pytania chłopców. 8. Wyjście prawdy na jaw. 9. Wyśmiewanie się dzieci z Kasi. 10. Wściekłość Kasi. 11. Rzut pomidorem w Kazika. 12. Ucieczka Kasi pod krzaki jaśminu. Agnieszka popamięta 1. Wyjście mamy na zebranie. 2. Pozostawienie Agnieszki pod opieką Kasi. 3. Brak zainteresowania Kasi młodszą siostrą. 4. Płacz Agnieszki. 5. Złość Kasi na małą siostrzyczkę. 6. Duszenie się Agnieszki. 7. Przerażenie Kasi tym, co dzieje się z siostrą. 8. Pomoc Agnieszce. 9. Zmiana nastawienia Kasi do siostry. 8

11 Nie musi się być kapitanem 1. Oczekiwanie Kasi na gości. 2. Przyjście Ewki, Magdzi i Antolki. 3. Propozycja zabawy w cyrk rzucona przez Kasię. 4. Niezgoda koleżanek na to, by Kasia rządziła. 5. Zabawa w statek zaproponowana przez Antolkę. 6. Niezadowolenie Kasi z tego powodu, że to nie ona jest kapitanem. 7. Odznaczenie marynarza Kasi za uratowanie tonącego misia. 8. Pomysł Kasi, by częściej zapraszać koleżanki do domu. 9. Pomoc przy karmieniu Agnieszki. Streszczenie WSTĘP We wstępie narrator osoba, która opowiada o zdarzeniach prezentuje tytułową bohaterkę powieści, czyli Kasię. Mamy tu kilka informacji na temat jej wyglądu. Obserwujemy tu także niezbyt grzeczne zachowanie bohaterki. W ten sposób dostrzegamy jedną z cech Kasi, bohaterki całej powieści. Wstęp jest rodzajem przedstawienia czytelnikowi bohaterki i odwrotnie: narrator jakby przedstawia 9

12 książkowej postaci czytelników. Czytelnikami są rówieśnicy Kasi ze wszystkich szkół: Ależ, Kasiu, patrz: Przecież to są twoi koledzy i twoje koleżanki z tej samej co i ty klasy ze wszystkich szkół. Oni chcą poznać ciebie, chcą wiedzieć, jaka jesteś. Wielkie rzeczy, nie potrzebuję wcale! Odwróciła się. Poszła. Więc nie bardzo dobrze zaczyna się ta nowa znajomość. Ale trudno! Zobaczymy, co będzie dalej... (s. 5). Skarżypyta Kasia i jej starszy brat Jurek są sami w domu. Ich rodzice poszli do kina. Jurek czyta książkę. Kasia strasznie się nudzi. Zaczyna przeszkadzać bratu. Nalega, by się z nią bawił. Jurek odmawia stanowczo. Jest pochłonięty książką. Kasia podbiega do okna. Przez chwilę obserwuje to, co dzieje się na ulicy. A dzieje się tam dużo ciekawych rzeczy. Jedzie wóz, a za nim zielony samochód, który trąbi. Kasia słyszy nagle jakieś śpiewy. To grupka harcerzy maszeruje ulicą. Na przedzie idzie mały chłopiec i wybija takt na żółtym bębenku. Dziewczynka zazdrości mu. Ona też chciałaby tak maszerować na czele grupy, żeby wszyscy zwracali na nią uwagę. Wraca do swoich zabawek, ale nie ma ochoty bawić się lalkami. Kasia znowu prosi brata, żeby się z nią bawił, ale on zupełnie nie zwraca na nią uwagi. Dziew- 10

13 czynka grozi, że naskarży na niego rodzicom. Jurek przecież miał się nią zajmować, a wcale tego nie robi. Te groźby ostatecznie wytrącają chłopca z równowagi. Wali książką w stół i każe siostrze odejść. Kasia zasłania twarz rękami i udaje, że płacze. Brat pyta ją, dlaczego płacze, przecież on nic jej nie zrobił. Kasia mówi, że o wszystkim powie rodzicom. Jurek nazywa ją skarżypytą. W odpowiedzi Kasia pokazuje mu język. Jurek nie wytrzymuje i lekko uderza ją w rękę. Tym razem dziewczynka naprawdę zaczyna płakać, bardziej ze złości niż z bólu. W tym momencie wchodzą rodzice. Kasia natychmiast mówi płaczliwym głosem: Jurek mnie bił i krzyczał SKARGA KASI na mnie! (s. 10). Ojciec daje jej czekoladę. Mama wchodzi do pokoju i staje przy Jurku. Jest zmartwiona tym, co się wydarzyło podczas jej nieobecności. Jurek, widząc to, nie próbuje nawet wyjaśniać, jak było naprawdę. Obiecuje tylko, że to się już nigdy nie powtórzy. Nowa Do klasy Kasi przychodzi nowa uczennica. Ewce, koleżance Kasi z ławki, nowa dziewczynka NOWA UCZENNICA bardzo się podoba. Chciałaby się z nią zaprzyjaźnić, jednak nic o tym nie mówi Kasi. Kasia jest od same- 11

14 go początku wrogo nastawiona do nowej koleżanki. Ewka chwali urodę nowej dziewczynki i jej ładną kokardę we włosach. Kasia natychmiast odpowiada, że ona też ma w domu takie kokardy. Zauważa też, że nowa ma pocerowaną sukienkę. Wszystkie dzieci natychmiast otaczają nową dziewczynkę. Pytają ją, skąd jest i co robią jej rodzice. Ewka też do nich dołącza. Kasia jest o to zła na Ewkę. Przecież jeszcze przedwczoraj zaklinała się, że będzie przyjaciółką Kasi na całe życie, a teraz już pobiegła do nowej. Kasia właściwie też jest ciekawa, co mówi nowa koleżanka, ale nie podchodzi do niej. Ewka oznajmia Kasi, że nowa dziewczynka Antolka będzie z nimi skakać na skakance w czasie przerwy. Mówi też z zachwytem, że tata Antolki jest strażakiem. Kasia czuje zazdrość. Antolka siada w ławce z Wisią. Wstając na powitanie pani, Antolka zrzuca na podłogę swój zeszyt. Kasia parska śmiechem. Nowa koleżanka spogląda na nią i oblewa się rumieńcem. Na lekcji Antolka zostaje wezwana do odpowiedzi i nie idzie jej dobrze. Zacina się i myli. Niepowodzenie koleżanki cieszy Kasię. Na przerwie Kasia upomina Antolkę, że musi się dobrze uczyć, żeby nie przyniosła wstydu klasie. SKAKANIE NA SKAKANCE Kasia, Magdzia, Ewka i Antolka idą na podwórko skakać na skakance. 12

15 Wybierają miejsce blisko krzewów jaśminu. Antolka zachwyca się krzewami i mówi, że na pewno mieszkają w nich wróżki. Kasia przerywa jej, twierdząc, że to nieprawda. Antolce robi się przykro. Po prostu chciała coś ładnego opowiedzieć nowym koleżankom. Dziewczynki zaczynają zabawę. Uzgadniają, że będą skakać po dwadzieścia razy. Magdzia proponuje, żeby zaczęła Antolka, bo przecież jest nowa. Kasia jednak wyrywa jej z rąk skakankę i oznajmia, że to ona będzie skakać pierwsza. Koleżanki nie protestują. Liczą podskoki Kasi. Kiedy doliczają do dwudziestu, Ewka przypomina Kasi, że teraz kolej Antolki. Kasia jednak nie przerywa skakania. Wreszcie Antolka podbiega do Kasi i wyrywa jej skakankę. Kasia stoi osłupiała. Nie wie, co zrobić. W końcu stwierdza, że i tak już się jej nie chciało skakać. Ewka i Magdzia patrzą na nową koleżankę z podziwem. Antolka przekazuje skakankę Magdzi, ale dziewczynka nalega, by to Antolka teraz skakała. Kasi nie podoba się ta uprzejmość Magdzi. Kasia wraca na lekcję zła. Kiedy Magdzia prosi ją o pożyczenie pióra, każe koleżance być cicho. Myśli złośliwie, że Magdzia powinna sobie pożyczyć pióro od Antolki. Jaka z niej panna Po powrocie ze szkoły Kasia zastaje w domu dziadzia Hilarego i ciocię Klocię. Dziadzio zachwy- DZIADZIO HILARY I CIOCIA KLOCIA 13

16 ca się Kasią. Chwali jej urodę i bardzo dobre wyniki w nauce. Do tych pochwał dołącza się też ciocia, a tata chwali się przed nimi córką. Upomina go mama Kasi, mówiąc, że nie można tak wychwalać Kasi w jej obecności. Kasia uwielbia być w centrum zainteresowania. Biega wokół dziadzia i cioci. Przerywa rozmowę dorosłych, chwaląc się, że umie nowy wierszyk, i zaczyna deklamować. Goście są zachwyceni jej zdolnościami. Później Kasia raz jeszcze recytuje wiersz, ale przedrzeźniając koleżankę z klasy, która sepleni. Wzbudza tym śmiech dziadzia. Kasia jest zadowolona, że tak dobrze udało jej się naśladować sepleniącą Wisię. Goście wychodzą i robi się normalnie. Mama woła wszystkich na kolację. Kasia nie chce jeść, bo jest jajecznica, której ona nie lubi. Mama prosi ją, żeby zjadła, i tłumaczy, że z powodu gości nie mogła zrobić nic innego. Ojciec próbuje przekonać mamę, aby jednak przygotowała coś innego dla córki, ale mama jest nieugięta. Twierdzi, że Kasia powinna jeść to, co wszyscy. Dziewczynka, żeby pokazać swoje niezadowolenie, je tak wolno, jak tylko można na przekór mamie, która ją pospiesza. Kasia jest obrażona na mamę, bo zmusza ją do jedzenia jajecznicy, i na tatę za to, że nie stanął w jej obronie bardziej zdecydowanie. Raz tylko odzywa się, pytając ojca, czy mógłby zostać strażakiem. Tata odpowiada, że nie. Ma inny zawód, pracuje w wydawnictwie. Kasia ma więc do niego jeszcze większe pretensje i nawet nie pozwala się pocałować na dobranoc. 14

17 Coś dziwnego NIESPO- DZIE- WANY WYJAZD MAMY Jest ranek. Dzwoni budzik. Kasia jednak nie wstaje. Wie, że za chwilę przyjdzie ją obudzić mama, i czeka na to. W kuchni jednak nie słychać zwykłej, codziennej krzątaniny mamy. W drzwiach pokoju staje natomiast ubrany już tata i mówi, że mama musiała wyjechać. Wróci za kilka dni. Jurek wystraszony pyta, czy mamie coś się stało. Ojciec zapewnia, że wszystko jest w porządku i żeby się nie martwili. Przez kilka dni muszą dawać sobie radę sami. Kasia pyta, kto teraz zrobi im śniadanie i ugotuje obiad. Jurek każe siostrze szybciej wstawać i nie marudzić. Jurek i tata biegną do kuchni robić śniadanie. Kasia jest zła. Chce, żeby ktoś się nią zajął. Marudzi. Próbuje przywołać ojca, kłamiąc, że zgubiła skarpetkę, ale ojciec krzyczy tylko z kuchni, żeby dobrze poszukała. Ociąga się z ubieraniem. Brat co chwilę musi jej zwracać uwagę, żeby się pospieszyła. Tata i Jurek nie mogą niczego znaleźć w kuchni. Przypalają mleko. W dodatku jest już bardzo późno i nie zdążą zrobić herbaty. Jedzą więc tylko chleb z masłem. Tata wybiega z domu pierwszy. Każe Jurkowi zamknąć drzwi i zabrać klucz. Chłopak zastanawia się, jak oni sobie poradzą bez mamy. W dodatku Kasia tak marudzi. 15

18 Wielkie rzeczy: porządki Któregoś dnia tata i Jurek zamykają się w pokoju i rozmawiają. Kasia jest bardzo ciekawa o czym mówią. Podchodzi do drzwi i nasłuchuje, ale mówią tak cicho, że do Kasi nie dociera żadne słowo. Kasia jest zła. Dodatkowo złości ją to, że tata rozmawia tylko z Jurkiem. Dziewczynka zaczyna kopać w drzwi. Ojciec i brat wychodzą. Tata zwraca uwagę córce, że nie może tak się zachowywać. Mówi też, że mama już niedługo wróci i przywiezie niespodziankę. Kasia natychmiast zapomina o dąsach. Chce wiedzieć, co to będzie. Tata jednak nie zdradza tajemnicy. Kasia próbuje wypytać o to brata, ale Jurek też milczy. Kasia bardzo cieszy się na powrót mamy. Zastanawia się nad niespodzianką. Może to będzie żółty bębenek, a może niebieskie filiżanki albo czerwone garnki i patelnia! Mama na pewno pozwoli zaprosić koleżanki. Przy kolacji rozmawiają tylko o tym, jak to będzie, kiedy mama wróci. Nagle tata z przerażeniem zauważa, jaki wszędzie jest bałagan. Postanawiają zrobić porządki. Nie bardzo wiedzą, jak się do tego zabrać, ale są pełni zapału. Następnego dnia Kasia nie może doczekać się końca lekcji. Jest przejęta wielkim sprzątaniem. Zaraz po powrocie taty zabierają się do pracy. Mija godzina za godziną. Tata i Jurek trą podłogi, a one za nic nie chcą błyszczeć. Wreszcie bardzo zmęczeni kładą się spać. Jurek myśli jeszcze przed snem, że dwa mecze koszykówki rozegrane jeden po drugim to pestka w porównaniu z takim pastowaniem podłóg. 16

19 Rano Jurek ledwie się rusza, tak go wszystko boli. Kasia wyśmiewa się z niego. Kpi, że to nic wielkiego takie sprzątanie. Jurek jest zły na siostrę i nazywa ją smarkatą, czego Kasia bardzo nie lubi. Piszczący tłumoczek Nadchodzi dzień powrotu mamy. Kasia w związku z tym obiecuje sobie, że będzie bardzo grzeczna i nie będzie już więcej denerwować mamy. Jest szczęśliwa. Z tej radości pożycza nawet Antolce swój zielony ołówek. Kiedy Kasia wraca do domu, drzwi otwiera tata i Kasia jest tym zdziwiona. Tata powinien przecież być teraz w pracy. Mama natomiast wcale nie czeka w przedpokoju. Po chwili jej głos dobiega z pokoju rodziców. Mama prosi, by Kasia umyła ręce. Kasia odczuwa niepokój. Dlaczego mama jej nie wita? Skąd to mycie rąk? Wchodzi do pokoju rodziców, a to co widzi, budzi jej zdziwienie. Mama nie krząta się, ale leży w łóżku. Po POWRÓT MAMY AGNIESZKA chwili Kasia zauważa leżący obok mamy mały tłumoczek, z którego dochodzi słaby pisk, jakby miauczenie kota. Mama wyjaśnia Kasi, że to jej siostrzyczka Agnieszka. Kasia jest zawiedziona. Spodziewała się bębenka albo niebieskich filiżanek, a to siostrzyczka. Pyta, po co im ta siostrzyczka. Zastanawia się, co można by z nią robić. Chce, żeby Agnieszka otworzyła oczy. Mówi to rozkazują- 17

20 cym tonem. Mama ucisza Kasię. Mała musi dużo spać. Mama prosi córkę, by była grzeczna i dobra dla swojej młodszej siostrzyczki. Kasia buntuje się. Przecież to ona jest młodsza! Mama tłumaczy, że dotychczas rzeczywiście ona była młodsza, ale teraz najmłodsza jest Agnieszka. Kasia jest zła. Każe mamie oddać Agnieszkę tam, skąd ją wzięła. Agnieszka jest tu zupełnie niepotrzebna. Jurek wraca ze szkoły. Słychać jego wesoły głos. Idzie umyć ręce i przychodzi do mamy. Mówi szeptem, żeby nie obudzić małej siostrzyczki. Podchodzi do niej i dotyka jej ciemnych włosków. Tata pochyla się nad Kasią i pyta, czy cieszy się z takiej ślicznej niespodzianki. Kasia głośno, żeby zbudzić Agnieszkę, odpowiada: Nie cieszę się, wcale się nie cieszę! I tysiąc razy wolałabym zamiast niej niebieskie filiżanki albo bębenek... (s. 44). Dlaczego, Kasiu, dlaczego? DOBRE OCENY KASI Kasia wraca ze szkoły. Jest szczęśliwa, bo dostała dziś dwie piątki. W klasie nikt się temu nie dziwił, bo Kasia nie może dostać innego stopnia. W domu jednak na pewno ją pochwalą. Na wystawie sklepowej dziewczynka zauważa książkę pod tytułem Pyza na polskich dróżkach. Podoba jej się ta książeczka i wpada na pomysł, że poprosi tatę, to ją kupi dla niej. W domu Kasia chwali się ocenami. Mówi też, że Antolka dostała tylko trójkę i strasznie się jąkała 18

21 przy odpowiedzi. Mamie żal Antolki. Zauważając reakcję córki, pyta, czy dzieci w klasie nie lubią nowej koleżanki. Kasia odpowiada, że ona nie lubi Antolki. Mama chce wiedzieć dlaczego, ale dziewczynka nie umie odpowiedzieć na to pytanie. Po prostu nie lubi i już. Kasia zmienia temat. Prosi mamę, żeby uszyła dla jej lalki Małgosi sukienki. Jej koleżanka Magdzia ma dwie nowe sukienki dla lalek, więc Kasia też musi mieć, najlepiej od razu trzy. Kasia zawsze chce być najlepsza. Mama nie wie, czy będzie miała czas na to. Najpierw musi uszyć nowe ubranka dla Agnieszki, bo te, które ma, robią się powoli za małe. Kasi się to nie podoba. Kiedy tata wraca do domu, Kasia natychmiast chwali się piątkami. Tata nie ma dla niej dużo czasu. Zaraz po obiedzie znowu musi wyjść. Dziewczynka prosi, by kupił jej książkę o Pyzie. Tata obiecuje, że oczywiście kupi. Mama prosi go jeszcze, żeby kupił w aptece mleko dla Agnieszki, bo już się kończy i nie wystarczy na jutro. Jurek wraca ze szkoły. Siostra od razu w progu chwali mu się, że tata kupi jej książkę. Kasia i Jurek odrabiają lekcje. Dziewczynka zajmuje prawie cały stół. Brat zwraca jej uwagę, żeby zrobiła miejsce także dla niego. Kasia w ogóle go nie słucha. Twierdzi, że jej lekcje są ważniejsze i nie cofa książek. Jurek ustępuje. Nie ma ochoty się kłócić. Zadowolona dziewczynka zabiera się do zadań, które okazują się nie być wcale trudne. Po chwili do pokoju wchodzi mama i włącza radio. Mówi, że trzeba Agnieszkę przyzwyczajać do muzyki. Kasia protestuje. Radio przeszkadza jej w odrabianiu lekcji, a ma do zrobienia 19

22 bardzo trudne zadanie. Jurek zauważa, że dotąd radio nigdy jej nie przeszkadzało. Mama wyłącza radio. Jurek jest zły na siostrę, która najzwyczajniej w świecie urządza grymasy. Mama uspokaja go, mówiąc, że nauka jest najważniejsza. Radia posłuchają później. Akurat w momencie, kiedy kończą lekcje, rozlega się dzwonek u drzwi. Przynoszą łóżeczko od cioci Krysi dla małej Agnieszki. Jurek ogląda mebel i planuje odnowienie go. Łóżeczko jest trochę odrapane. Po chwili wraca tata. Z zainteresowaniem ogląda łóżeczko i chwali syna za to, że pomyślał o odmalowaniu. Kasia przerywa ich rozmowę i nalega, by ojciec dał jej książkę. Tata mówi, że nie zdążył jej kupić przed zamknięciem sklepu. Długo szukał mleka dla Agnieszki. Po tym wyjaśnieniu wraca do rozmowy o łóżeczku. Kasia jest wściekła. Nie dość, że nie ma książki, to jeszcze wszyscy rozmawiają tylko o Agnieszce. I nagle Kasia wybucha płaczem. Rodzice i Jurek natychmiast do niej podbiegają. Pytają, co się stało. Tata pyta, czy to z powodu książki. Dziewczynka nie odrywa dłoni od oczu i przecząco potrząsa głową. Więc dlaczego, Kasiu, dlaczego? dociekają rodzice. Ona nic nie odpowiada, tylko odwraca się do ściany i płacze dalej. Kasia nie może dostać złego stopnia Jest ranek. Kasia idzie do szkoły. Po drodze spotyka Ewkę i Magdzię. Obie koleżanki są bardzo podekscytowane. Okazuje się, że to z powodu kota, którego ma Ewka. Są nim zachwycone. Kasia chwali 20

23 KŁAMSTWO O KANARKU się, że ma trzy nowe sukienki dla lalek. Magdzia z przekonaniem twierdzi, że sukienki to nic w porównaniu z kotem. Wtedy Kasia mówi, że ma kanarka. Koleżanki patrzą na nią ze zdziwieniem. Kasia zaś wyjaśnia im, że kanarek jest lepszy od kota, bo śpiewa, a kot nie. Ewka i Magdzia milkną, a Kasia obrzuca je triumfującym spojrzeniem. Oczywiście historia o kanarku to kłamstwo, ale Kasia powiedziała tak, żeby Ewka nie chwaliła się kotem! Na lekcjach Kasia jest niespokojna. Wierci się, nie słucha, patrzy w sufit albo przez okno. Zauważa to pani i wywołuje ją do odpowiedzi. Dziewczynka nie umie powtórzyć tego, co przed chwilą mówiła nauczycielka. Pani martwi się o swoją uczennicę. Pyta ją, czy dobrze się czuje. Może jest chora? Kasia zaprzecza. Jednak zapytana, czy boli ją gardło, mówi, że możliwe. Gardło ma bowiem ściśnięte tak, że nie może przełknąć śliny. Wreszcie siada i uważa na to, co mówi pani, jak nigdy dotąd. Pani czyta bajkę o kotku, który urodził się zupełnie czarny. Cała jego rodzina była biała, a on czarny. Kasia myśli o swojej rodzinie. Wszyscy zapewniają, że ją kochają, ale ona wie, że to nieprawda. Kochają tylko Agnieszkę. Te myśli powodują, że dziewczynka znowu przestaje słuchać lekcji. Pani zerka na nią, ale już jej nie pyta. Jest przerwa. Dzieci obstępują Kasię. Są przekonane, że jest chora. Może ma anginę? Kasia jest 21

24 bardzo dobrą uczennicą. Zawsze wszystko wie, a dziś jest nieprzytomna. Są też zdziwione tym, że ich koleżanka, choć nie umiała odpowiedzieć na pytanie pani, nie dostała dwói. Te pretensje oburzają Ewkę, która mówi: Kasia nie może dostać złego stopnia. Skąd? Taka dobra uczennica? (s. 55). Ta odpowiedź Ewki rozwesela Kasię. Dziwi się, że inne dzieci nie rozumieją tego, że ona to zupełnie coś innego niż one. Jej pani po prostu nie może postawić złego stopnia! Kasia, Magdzia, Ewka i Antolka biegną grać w klasy. Ewka i Magdzia rysują klasy. W tym czasie Kasia ogląda zielone szkiełko Antolki, które jest naprawdę śliczne. Po chwili woła, że będzie skakać pierwsza i już rzuca szkiełkiem. Antolka protestuje. Dlaczego to Kasia ma być pierwsza? Magdzia prosi ją, by ustąpiła, więc Antolka już nic nie mówi. Kasia tymczasem skacze i obiecuje nowej koleżance, że ona będzie druga. Ewki i Magdzi w ogóle nie pyta o zdanie. Wie, że one zawsze robią to, co im każe. I nagle Kasi robi się bardzo wesoło. Zapomina o domowych zmartwieniach, o Agnieszce. Lubi szkołę, bo tu nic się nie zmienia. Czuje nawet sympatię do Antolki, która nie zabiera szkiełka, nie pcha się, tylko czeka na swoją kolej, wyznaczoną jej przez Kasię. Dziadzio Hilary zapomniał Do domu Kasi codziennie przychodzą goście. Wszyscy chcą oglądać Agnieszkę. Kasia zawsze lubiła gości. Te- ZAINTERESO- WANIE GOŚCI AGNIESZKĄ 22

25 raz jednak chowa się przed nimi. Nie chce nawet wyjść, żeby się przywitać. Pewnego popołudnia zjawiają się jej ulubieni goście: dziadzio Hilary i ciocia Klocia. Kasia natychmiast wybiega do przedpokoju i przytula się do dziadzia. Od razu prosi go, by przyszedł obejrzeć jej zeszyty i obrazek do gazetki szkolnej. Dziadzio zapewnia ją, że przyjdzie. Kasia pomaga mu zdjąć płaszcz, odbiera szalik. Dziadek winszuje mamie córy. Mama dziękuje, mówiąc, że rzeczywiście jest czego. Kasia jest taka szczęśliwa, że dziadzio i mama ją chwalą. Nagle spostrzega, że nikt nie zwraca na nią uwagi. To nie o niej rozmawiają, tylko o Agnieszce! Dziadzio już zmierza do pokoju rodziców. Kasia zastępuje mu drogę i prosi, by tam nie szedł. Ona pokaże mu zeszyty i obrazek. Jurek stanowczo odsuwa siostrę. Dziadzio uspokaja Kasię. Zapewnia, że przyjdzie do niej, ale później. Najpierw chcą z ciocią zobaczyć małą. Ciocia prosi Kasię, by pokazała im swoją siostrzyczkę, ale ona wyrywa się z objęć cioci i odchodzi na bok. Ciocia i dziadzio są bardzo zdziwieni jej zachowaniem. Mama tłumaczy, że Kasia jest zazdrosna o Agnieszkę. Mama myśli, że Kasia nie słyszy tego. Ona jednak wszystko słyszy, choć stoi daleko. Nie rozumie, co znaczy być zazdrosnym. Wie tylko tyle, że mama ma do niej o coś pretensje. Dziadzio i ciocia stoją nad łóżeczkiem i zachwycają się Agnieszką. Kasia woła dziadzia, żeby już 23

26 do niej przyszedł. Dziadzio odpowiada, że za chwilę przyjdzie. Obrażona dziewczynka odchodzi do swego pokoju. Myśli, że wcale nie potrzebuje odwiedzin dziadka. Cały czas jednak nasłuchuje jego kroków, ale dziadzio nie nadchodzi. Po dłuższym czasie Kasia słyszy głosy w przedpokoju. Goście już wychodzą. Mama prosi, żeby jeszcze nie szli. Przypomina dziadkowi, że miał zajrzeć do Kasi. Ona tak go lubi. Ale goście muszą już wracać. Ciocia jest umówiona z przyjaciółką. Dziadek ma wyrzuty sumienia, że nie porozmawiał z wnuczką. Pyta mamę, co u Kasi. Mama mówi, że z nauką na szczęście dobrze. Później mówi coś jeszcze, ale tak cicho, że Kasia już tego nie słyszy. Do pokoju wchodzi Jurek i prosi siostrę, by poszła pożegnać się z gośćmi. Kasia udaje, że śpi nad książką. W jej głowie kłębią się myśli:...szczęście, że z nauką dobrze powtórzyła w myśli słowa mamy, ale od siebie jeszcze dodała: Aha! (s. 63)....Dostałam dwóję! Kasia na lekcji polskiego zostaje wezwana do odpowiedzi. Ma PIERWSZA DWÓJA wyrecytować wiersz, który był KASI zadany. Kasia umie ten wiersz, ale nie recytuje. Chce dostać dwóję. Nie odpowiada na pytania pani. Stoi i mil- 24

27 czy. Nauczycielka nie ma wyjścia i wstawia jej dwóję. Cała klasa jest zaskoczona i zdziwiona. Kasia jest bardzo dobrą uczennicą. Po raz pierwszy dziś dostała zły stopień. Kiedy siada w ławce, nagle ogarnia ją przerażenie: Co ja zrobiłam! Przecież umiałam, dobrze umiałam! (s. 65). Już po chwili jednak myśli, że dobrze zrobiła. Chciała dostać dwóję, żeby rodzice się martwili. Na samą myśl o tym, jak zareagują, odczuwa radość. Na przerwie Ewka tłumaczy koleżankom, że to niesprawiedliwe, że Kasia dostała dwóję. Ona nie powinna, jest przecież bardzo dobrą uczennicą i na pewno umiała. Jeden z chłopców mówi, że gdyby umiała, to odpowiedziałaby. Po prostu nie nauczyła się. Kasia na przerwie twierdzi, że nauczyła się wiersza. Na pytania dzieci, dlaczego w takim razie nie recytowała, odpowiada, że nie chciało jej się. Wszyscy są oburzeni. Niedługo koniec roku, a Kasia łapie dwóję! Antolka wprost pyta Kasię, dlaczego tak się złości na kolegów i koleżanki. Kasia podbiega do Antolki i chwyta ją za fartuch, pytając, ile ona dostała dwój. Dzieci wstawiają się za Antolką i każą ją puścić. Kasię ogarnia straszna złość. Z całej siły popycha koleżankę, a ta przewraca się i uderza głową o kant ławki. W tej chwili do klasy wchodzi nauczycielka. Pyta Antolkę, co się dzieje. Dziewczynka mówi, że się przewróciła, ale wszystko jest w porządku. 25 KASIA POPYCHA ANTOLKĘ

28 Dzieci biegną na podwórko. Próbują się bawić, ale jakoś im nie wychodzi. Wszyscy mówią o tym, co się wydarzyło. Ewka błaga Kasię, by przeprosiła Antolkę. Kasia jednak stanowczo odmawia. Kasia myśli o tym, jaki ten dzień jest straszny. Wszyscy są przeciwko niej, a ona nic nie może zrobić. Kasia słyszy, jak dwie koleżanki chwalą Antolkę za to, że nic nie powiedziała pani. Czuje, że nie wytrzyma w szkole ani chwili dłużej. Biegnie do klasy, zabiera tornister i wybiega ze szkoły. W domu mama jest zdziwiona tak wczesnym powrotem córki ze szkoły. Pyta, co się stało. Może jest chora? Kasia, patrząc mamie prosto w oczy, mówi, że dostała dwóję z polskiego. Na twarzy mamy widać zmartwienie. Kasia wzrusza tylko ramionami i maszeruje do swojego pokoju. Żeby Agnieszka nie była najważniejsza POWRÓT TATY Tata Kasi wraca do domu po dwutygodniowym pobycie w Warszawie. Jest szczęśliwy. Pyta, co działo się w domu podczas jego nieobecności. Mama wzdycha, a Jurek zerka na Kasię. Mama prosi, by opowiedziała wszystko tacie. Dziewczynka nie chce mówić. Wzrusza ramionami i twierdzi, że nic się nie stało. Tato nalega, by córka o wszystkim mu powiedziała. Opór Kasi irytuje go coraz bardziej. Stanowczym tonem każe jej mówić. Dziewczyn- 26

29 ka nadal milczy. W końcu mama cicho mówi, że ich córka dostała dwójkę. Tata początkowo w to nie wierzy. Myśli, że to tylko żarty. Mama i Jurek zapewniają go, że niestety nie. Tata jest zmartwiony. Kasia zrobiła się ostatnio nieznośna, a do tego teraz jeszcze ma problemy w szkole. Kasia stoi ze spuszczoną głową i słucha tego wszystkiego. Jest jej przyjemnie, bo wreszcie wszyscy mówią o niej i nią się zajmują. Agnieszka zaczyna płakać. Mama idzie ją nakarmić. Jurek spogląda jeszcze ze złością na siostrę i odchodzi do swojego pokoju. Kasia nie chce być sama z ojcem, wychodzi więc z pokoju do kuchni, gdzie mama przyrządza jedzenie dla małej. Mama każe córce przeprosić ojca, ale ona odmawia. Wcale nie pójdzie i... wcale niczego nie żałuje! Jeszcze więcej dwój przyniesie, a tak! Żeby już nie ta cała Agnieszka była najważniejsza w domu, tylko ona Kasia (s. 73). Mama karmi Agnieszkę. Po chwili z pokoju dobiega jej głos. Woła, żeby Kasia przyniosła jej śliniaczek, który został w kuchni na stole. Kasia bierze śliniaczek do ręki i dokładnie go ogląda. Mama przynagla ją. Kasia tymczasem odkłada śliniaczek z powrotem na stół. Ma ochotę roześmiać się. To takie przyjemne nic sobie nie robić z tego, co mówi mama. Do kuchni wchodzi ojciec. Bierze śliniaczek. Do Kasi w ogóle się nie odzywa. Kasia słyszy, jak tata mówi do mamy, że z Kasi zrobiło się zupełnie niemożliwe dziecko. W tej chwili 27

30 dziewczynce robi się bardzo przykro. Żałuje, że nie usłuchała prośby mamy. Trwa to jednak tylko chwilę. Jurek upomina siostrę, żeby odrobiła lekcje. Kasia twierdzi, że już to zrobiła, choć to nieprawda. Zaczynają się kłócić. Do pokoju wchodzi tata, pytając, co się dzieje. Za nim wpada mama. Narzeka, jakie to z Kasi niedobre dziecko. Dziewczynka parska śmiechem i przytupując sobie do taktu, śpiewa: Agnieszka jest dobra, Agnieszka jest dobra, a ja właśnie nie! (s. 75). Złote rybki ZŁAMANA STALÓWKA 28 Ewka na lekcji łamie stalówkę przy pisaniu. Prosi Kasię, by jej pożyczyła. Ewka widziała w piórniku koleżanki trzy nowe stalówki. Kasia najpierw mówi, że nie ma stalówek, potem twierdzi, że wszystkie trzy są jej potrzebne. Tak naprawdę Kasia obiecała sobie, że już nigdy nic Ewce nie pożyczy. To zemsta za to, że Ewka jako dyżurna postawiła Kasi krzyżyk za wyrwanie Magdzi skakanki z rąk i rzucenie jej aż za szkolne ogrodzenie. W końcu Magdzia daje Ewce stalówkę. Złości to Kasię. Na przerwie Ewka nawet nie patrzy na Kasię. Wybiega na podwórko, trzymając się za ręce z Magdzią i Antolką. Kasia też wychodzi. Staje sama pod drzewem i nudzi się. Chętnie by się pobawiła, ale nie ma z kim. Zła na tę sytuację postanawia,

31 że jeżeli ona nie ma się z kim bawić, to inni też nie będą się bawić. Podbiega do dwóch koleżanek grających w klasy i popycha jedną z nich tak, że ta gubi szkiełko przenoszone na stopie. Później zaczyna biegać między chłopcami, którzy grają w piłkę, i w ten sposób im przeszkadzać. Dzieci krzyczą na nią, a Kasi psucie innym zabawy sprawia wielką przyjemność. Dzwoni dzwonek na lekcję. Dzieci biegną do klasy. ZŁOTE RYBKI Pani wchodzi na lekcję ze słoikiem w rękach. W słoiku są złote rybki. Nauczycielka mówi, że te rybki zostaną w ich klasie i dzieci będą się nimi opiekować. Kasia od razu zaczyna krzyczeć, że to ona będzie karmić rybki. Wybiega przed wszystkie dzieci i przekrzykuje je. W tej chwili nic nie znaczą dla niej wszystkie zabawy z koleżankami. Rybki są najważniejsze. Pani proponuje, żeby wyznaczyć dyżury do karmienia rybek. Pierwszy taki dyżur wydaje się wszystkim najważniejszy, dlatego trzeba wyznaczyć do niego wyjątkowe osoby. Dzieci wspólnie z panią ustalają, że ten dyżur będą pełniły dwie osoby: najlepszy uczeń i ten, kto jest najbardziej koleżeński. Do niedawna to Kasia była najlepszą uczennicą. Ktoś mówi, że teraz najlepiej uczy się Kazio i to on zostaje wybrany. Czas na wskazanie drugiego dyżurnego. Kto jest najbardziej koleżeński? Kasia myśli o tym, co dobrego komuś zrobiła. Szarpie Ewkę i mówi, że pożyczy jej stalówki, a nawet da na zawsze. Dziewczynka odpowiada, że już ma i nie trzeba. 29

32 Potem ktoś proponuje, żeby Magdzia karmiła rybki, bo to ona jest najbardziej koleżeńska. Cała klasa się z tym zgadza. Nagle Kasia nie wytrzymuje i krzyczy: Nie Magdzia, wcale nie! Ja chcę... (s. 83). Kasia nie chce czekać na swoją kolej. Ona chce karmić rybki teraz! Jest zła. Film o niesfornej kaczuszce FILM O KACZUSZCE Ewka, Magdzia, Antolka, nawet Jędrek i Kazik oraz wiele innych dzieci z klasy było w kinie na nowym filmie o niesfornej, zabawnej kaczuszce. Wszyscy w klasie mówią tylko o tym filmie. Zachwycają się kaczuszką i opowiadają sobie jej przygody. Ewka pyta Kasię, czy podobał się jej film. Kasia nic nie mówi. Wstydzi się przyznać, że ona jeszcze nie była w kinie. Po chwili mówi, że jej tata był w Warszawie i nie mogła pójść do kina, ale wczoraj wrócił i dziś właśnie idą na film. Skłamała. Tata wrócił już przed tygodniem. Nie mogła mu wspomnieć o kinie, przynosząc jednocześnie ze szkoły kolejną dwóję. Dziś musi jakoś przekonać tatę, żeby zabrał ją do kina. Kasia postanawia być dziś wyjątkowo grzeczna i miła dla wszystkich. Wchodząc po szkole do domu, mówi wszystkim dzień dobry i od razu zapewnia mamę, że poda jej śliniaczek dla Agnieszki. Uprzedzając prośbę mamy, biegnie umyć ręce. Mama nie musi 30

33 jej także wołać na obiad, jak to zwykle bywało. Sama przybiega do stołu i zjada wszystko szybko i bez marudzenia. Od razu po obiedzie biegnie odrabiać lekcje. Zadanie z matematyki okazuje się bardzo trudne. Dziewczynka nie może sobie z nim poradzić. Odkłada je więc i zabiera się za polski. Szybko odrabia tę lekcję i cieszy się, że będzie mogła pokazać zeszyt tacie. Tata wraca z pracy. Mama od razu chwali przed nim Kasię za jej dzisiejsze dobre zachowanie. Rodzice mają nadzieję, że może Kasia w końcu się zmieni. Kasia słyszy tę rozmowę i jest pewna, że teraz tatuś zabierze ją do kina. Biegnie do kuchni i przymilnym ruchem przytula się do ojca. Mówi, że odrobiła już wszystkie lekcje i obiecuje, że tak będzie co dzień. Pyta, czy tata zabierze ją dziś do kina. Tata mówi, że oczywiście pójdą, ale dopiero wtedy, kiedy Kasia poprawi oceny. Kasia jest zaskoczona uporem taty. Zaczyna go błagać, żeby poszli. Tata odmawia. ZAWIEDZIONA KASIA Kasia tłumaczy, że wszystkie dzieci już widziały ten film, tylko ona nie. Tata zauważa, że inne dzieci pewnie dobrze się uczą i są grzeczne, więc rodzice zabierają je do kina. Kasia też pójdzie, jak poprawi dwóje. Kasia jest bardzo zła. Tupie nogą i mówi, że wcale nie potrzebuje kina, po czym wybiega z kuchni. Zastanawia się, co powie koleżankom. Myśli o tym, że one mają dobrych ojców, tylko ona Ka- 31

34 sia ma złego i dlatego jest taka biedna i nieszczęśliwa. Zaczyna płakać. Czeka, kiedy ktoś do niej przyjdzie. Nikt jednak nie otwiera drzwi jej pokoju. Powoli więc milknie. Kłamczuch Na lekcji Kasia wyśmiewa się z brzydkiego pisma Ewki. Ewka czerwieni się i pochyla głowę nad zeszytem, ale Kasia nie przestaje dokuczać koleżance. Jej litery zawsze są ładne i równe, nie takie kulfony jak u Ewki. Ewka prosi Kasię, by przestała, bo wszystko jej pomyli. Pani zwraca dziewczynkom uwagę, żeby nie rozmawiały. Na przerwie Ewka wypomina Kasi, że jeżeli dostanie zły stopień, to przez nią, bo jej przeszkadzała. Kasia wyzywa koleżankę od mazgajów. Ewka, Magdzia i Antolka idą razem na podwórko. Kasia bardzo chciałaby bawić się z nimi. Dogoniwszy dziewczynki, decyduje, że będą grać w klasy. One jednak nie chcą grać w klasy i wrogo patrzą na Kasię. Kasia nie wie, co im powiedzieć. KŁAMSTWO Po chwili mówi: A ja byłam już trzy razy na filmie o kaczuszce! (s. 92). Koleżanki są zaskoczone i zachwycone. Zaczynają opowiadać o przygodach kaczuszki. Dołącza się kilku chłopców. Wszyscy przekrzykują się nawzajem. Kasia się nie odzywa. Udaje, że wie, o co chodzi. Słucha tych barwnych opowieści o fil- 32

35 mie, którego ona nie widziała, i zaczyna marzyć. Nagle zupełnie niechcący wyrywa jej się: Płynie sobie i śpiewa... (s. 93). Antolka pyta ją, kto śpiewa. Kasia zaczyna się jąkać. Wszystkie dzieci cichną i patrzą na nią uważnie i wyczekująco. Któryś z chłopców mówi, że kaczuszka wcale nie śpiewała i coś się musiało Kasi pomylić. Kasia jednak zaczyna się upierać przy swoim i twierdzi, że kaczuszka śpiewała. Po czym, chcąc urwać rozmowę, zaczyna jeść śniadanie. Chłopcy jednak nie dają za wygraną. Zaczynają dopytywać się Kasi, kiedy to kaczuszka śpiewała. Kasia próbuje wymigać się od odpowiedzi, ale nie jest to proste. Kazik pierwszy domyśla się, że Kasia wcale nie widziała filmu, głośno to wykrzykuje. Kasia tupie nogą i z rozpaczą w głosie krzyczy: Byłam! Właśnie, że byłam! (s. 95). Chłopcy wytykają ją palcami, nazywając kłamczuchem. To było zupełnie straszne! Kasia miała w tej chwili tylko jedno pragnienie: zapaść się pod ziemię, żeby nikt nie mógł na nią patrzeć. Ale boisko szkolne wcale nie zamierzało się zapadać (s ). Dzieci tymczasem naśmiewają się z koleżanki i przezywają kozucha-kłamczucha. Do grupki podchodzą też uczniowie starszych klas. Pytają, z której klasy jest Kasia. Naśmiewają się, że tak kłamie. Kasia jest wściekła. Krzyczy do dzieci, że są głupie. Wreszcie nie wiedząc, co zrobić, rzuca pomido- 33

36 rem. Pomidor trafia prosto w nos Kazika. Chłopiec ma czerwoną całą twarz, pomidor przecieka mu przez palce. Najgorsze jest jednak to, że Kazik ma plamę na nowym swetrze. Chłopiec zaczyna płakać. Skarży się, że jego mama będzie się gniewać za ten sweter. Dzieci żałują kolegi. Kasia, korzystając z tego, że uwaga wszystkich zwrócona jest na Kazika, wycofuje się w kąt podwórka. Stoi pod drzewem przez dłuższą chwilę, a potem biegnie pod krzak jaśminu. Patrzy na białe kwiaty i żałuje, że nie mieszkają w nich wróżki, o których kiedyś mówiła Antolka. Może umiałyby jej pomóc? Błękitna królewna Magdzia i Ewka chciałyby być KRÓLEWNA motylkami. Pytają Kasię, o jakiej roli ona marzy. Kasia od razu odpowiada, że chce być królewną. Magdzia nawet nie śmie marzyć o byciu królewną. Przecież to naj- PRZEDSTA- WIENIE Pewnego dnia Antolka wpada do klasy rozgorączkowana i mówi, że w szkole będzie robione przedstawienie, w którym udział ma wziąć także ich klasa. Dzieci zarzucają koleżankę pytaniami. Antolka wie, że w przedstawieniu będzie królewna w błękitnej sukience, a wkoło niej będą tańczyły krasnale, żabki i motylki. 34

37 ważniejsza postać. Kasia z przekonaniem powtarza: Ja będę królewną! (s. 101). W tej chwili już nie żałuje, że nie mogła jako pierwsza karmić rybek. Rybki to nic w porównaniu z królewną! Antolka nie wie, kiedy będzie przedstawienie. O to trzeba zapytać panią. Chłopcy, usłyszawszy, że Kasia ma być królewną, zaczynają krzyczeć. Oni nie chcą takiej królewny. Kasia ciągle się obraża, przeszkadza wszystkim, nikomu nie pomaga. Ktoś taki nie może grać królewny! Kasia w osłupieniu patrzy na krzyczących chłopców, do których dołącza także kilka dziewczynek. Jest zszokowana. Serce bije jej mocno. Kasia czuje, że jej jedynym ratunkiem może być teraz tylko pani. Jeżeli pani obieca, że Kasia zostanie królewną, to już nic tego nie zmieni. Kasia biegnie korytarzem. Nagle wpada na kogoś. To ich pani. Nauczycielka pyta, co się stało. Dziewczynka mówi, że chce grać królewnę. Pani nie może jej tego zapewnić. Zrobią zebranie w klasie i wtedy rozdzielą role. Kasia wyznaje bolesną prawdę: dzieci w klasie nie chcą, żeby była królewną. Pani czule unosi buzię uczennicy do góry i mówi, że dziś był u niej tata Kasi. Ona i tata bardzo martwią się o Kasię, o jej złe stopnie i zachowanie. Może się stać tak, że dziewczynka będzie musiała zostać na drugi rok w tej samej klasie. Kasia jest przerażona. O tym nie pomyślała. Jaki to będzie wstyd! 35

38 Wracają do rozmowy o przedstawieniu. Pani pyta, dlaczego dzieci nie chcą, żeby Kasia grała królewnę. Kasia odpowiada, że nie wie, ale nic ją to nie obchodzi: To co, że oni nie chcą? Wielkie rzeczy! A ja właśnie chcę... (s. 105). Pani zwraca jej uwagę na zachowanie. Dziewczynka, która tak niegrzecznie się zachowuje, chyba nie może grać królewny. Kasia jest załamana. Zaczyna płakać. Pani obejmuje ją ramieniem i długo szepcze coś do jej ucha. Później bierze dziewczynkę za rękę i razem wchodzą do klasy. Brat pomoże Rodzice proszą Jurka, by pomagał Kasi w lekcjach. Chłopak próbuje się wymigać. Nie chce pomagać siostrze. Jest na nią zły za jej zachowanie, za to, że tak nałapała dwój. Tłumaczy rodzicom, że sam ma dużo lekcji, a popołudniami majsterkuje w świetlicy albo gra z chłopakami w piłkę. Rodzice w końcu rezygnują z tej rozmowy, widząc, że Jurek po prostu nie chce zająć się siostrą. Wracają do swoich zajęć. Jurek ma wyrzuty sumienia. Idzie do kuchni. Jest tam Kasia. Stoi i patrzy w okno. Jurek pyta ją, co się stało. Dziewczynka ostro odpowiada, że nic się nie stało. Po prostu stoi i patrzy. Kasia jest taka niegrzeczna. I on ma jej pomagać w lekcjach?! W domu jest bardzo cicho i jakoś tak smutno. W końcu Jurek pyta siostrę, dlaczego nie odra- 36

39 bia lekcji. Kasia mówi, że próbowała. Jurek proponuje jej pomoc. Dziewczynka jest zaskoczona. Brat zaś zapewnia ją, że od dziś codziennie będzie pomagał jej w nauce aż do czasu, kiedy nadrobi WSPÓLNE ODRA- BIANIE LEKCJI wszystkie zaległości. Jest przecież jej starszym bratem, a starszy brat musi pomagać. Kasia jest szczęśliwa. Zaczynają odrabiać zadania. Przecież nie chciała Trwa lekcja. Kasia, zamiast słuchać pani, patrzy na wróbla, który usiadł na parapecie. Mówi o nim Ewce, a Ewka Magdzi. Pani wyrywa Kasię do odpowiedzi. Dziewczynka nie wie, o czym mówiła nauczycielka. Tłumaczy, że nie słuchała, bo zainteresowała się wróblem. Nauczycielka upomina Kasię. Na szczęście nie stawia dwói. Dziewczynka jest rozczarowana. Znowu nie uważała, a przecież tak bardzo chce się poprawić. Do końca lekcji już ani razu nie spogląda w stronę okna. Na przerwie Kasia biega po podwórku. Ma dużo energii. Chciałaby się z kimś pobawić. Wszystkie dzieci jednak już mają swoje grupki. Z nią nikt nie chce się bawić. Kasia znowu jest rozżalona. Przecież na lekcji przyznała się, że nie uważała, bo obserwowała wróbla. Potem zaś już była skupiona. Uważa, że wobec tego dzieci dziś powinny być dla niej bardziej przyjazne, przynajmniej Ewka i Magdzia. Nagle Kasia spostrzega Magdzię, która biegnie przez podwórko. W rękach trzyma piłkę. Kasia 37

40 POGOŃ ZA MAGDZIĄ krzyczy do koleżanki. Kiedy ta nie reaguje, Kasia zaczyna za nią biec. Magdzia spostrzega, że Kasia ją goni, i przyspiesza. Jest przekonana, że koleżanka chce jej odebrać piłkę. Pewnie potem wyrzuci ją gdzieś daleko. Kasia przecież zawsze tylko przeszkadza i psuje zabawę. Kasia tymczasem jest pewna, że Magdzia bawi się z nią w berka. Przyspiesza więc, by ją dogonić. Magdzia, widząc to, mocniej chwyta piłkę i chce również przyspieszyć. Nagle potyka się o kamień i upada. Rani sobie dość mocno kolano. Kasia myśli, że to taki żart. Dobiega do koleżanki i wesoło woła: A mam cię! (s. 116). Magdzia jest na nią zła. Mówi, że to przez nią się przewróciła, i każe Kasi odejść. Kasia proponuje jej pomoc, ale dziewczynka wyrywa się jej i ze złością krzyczy: To przez ciebie, czego się czepiasz? Nie dostaniesz piłki i tak, żebyś wiedziała! Baw się sama, jak jesteś taka... (s. 116). Kasia nie rozumie, o co Magdzi chodzi. Przecież ona tylko chciała się bawić. Widzi, jak Magdzia i inne koleżanki coś szepczą między sobą z oburzeniem, co chwilę na nią zerkając. 38

41 Przyjemny dzień Jurek codziennie pomaga siostrze w lekcjach. Nie jest to łatwe. Kasia czasem płacze, denerwuje się. Czasem prosi Jurka, by odrobił zadanie za nią. On jednak jest nieugięty. Cierpliwie wszystko tłumaczy, nawet po kilka razy, ale nie rozwiązuje zadań za siostrę. Kasia czasem niecierpliwi się tym, że poprawienie dwój wymaga tyle czasu i nauki. Okazuje się, że łatwo dostać zły stopień, ale poprawić go bardzo trudno. Pewnego dnia pani chwali Kasię za postępy w nauce. Pyta, czy ktoś jej pomaga. Kasia z zadowoleniem przyznaje, że brat. Pani mówi, że Kasia ma dobrego brata. Dziewczynka jest z tego dumna i szczęśliwa. Cały ten dzień jest dla Kasi bardzo radosny. Całą klasą wybie- WYCIECZKA rają się na wycieczkę do lasu. W tramwaju Kasia ustępuje miejsca starszej pani. Wtedy Ewka robi dla Kasi miejsce na swoim siedzeniu. Za miastem razem wysiadają i idą w stronę lasu. Dołączają do nich także Antolka i Magdzia, ale już po chwili biorą się pod ręce i idą osobno. Ewka ogląda się za nimi. Kasia widzi to i mówi koleżance, żeby do nich poszła. Mówi to tonem ostrym, nieprzyjemnym. Ewka nieśmiało odpowiada, że miały się bawić w lesie w chowanego. W lesie Ewka pyta Kasię, czy też chciałaby się z nimi bawić. Kasia po chwili namysłu zgadza się. Magdzia i Antolka nie są zachwycone tym, że 39

42 Kasia też będzie się z nimi bawić. Kasia obiecuje, że nie zrobi nic złego, i zaczyna wyliczać. Magdzia przerywa jej. Dlaczego to ona ma wyliczać? Antolka popiera Magdzię. Decydują, że będą ciągnąć węzełki. Wypada na Ewkę. Ewka wylicza i okazuje się, że kryć będzie Antolka. Dziewczynki rozbiegają się po lesie, szukając kryjówek. Antolka najpierw odnajduje Ewkę, a w chwilę później także Magdzię. Kasia cieszy się, że koleżanka nie może jej znaleźć. Nagle słyszy czyjeś kroki. To Jędrek. Chłopiec staje przy Kasi i zdziwiony pyta, co ona robi pod krzakiem. W ten sposób Antolka odnajduje kryjówkę koleżanki. Kasia jest zła na Jędrka za to, że zdradził jej kryjówkę. Twierdzi, że to nie powinno się liczyć. Jędrek wybucha śmiechem, ale reszta dziewczynek jest również oburzona. Ewka decyduje, że będą chować się jeszcze raz, bo to rzeczywiście nie powinno się liczyć. Kasi co prawda nie udaje się już znaleźć tak dobrej kryjówki, ale zabawa i tak jest świetna. W drodze powrotnej wszystkie dzieci śpiewają piosenkę. Kasia także. Jest szczęśliwa. W domu Kasia chce opowiedzieć mamie o wycieczce i o tym, jak wspaniale się dziś bawiła. Mama jednak prosi córkę, by zaczekała chwilę, bo ona teraz musi zająć się Agnieszką. Małą boli brzuszek i płacze. 40

43 Ona mi musi zawsze wszystko popsuć! pomyślała Kasia i uśmiech znikł z jej twarzy (s. 123). Co to właściwie znaczy? Kasia dostaje czwórkę z polskiego. Jest szczęśliwa. Jurek i mama też bardzo się cieszą. Jurek idzie na podwórko grać w piłkę z kolegami. Kasia też by gdzieś poszła, ale nie CZWÓRKA Z POL- SKIEGO ma do kogo. Prosi mamę, żeby poszły na spacer do parku. Mama jednak nie może. Musi uprać ubranka dla Agnieszki. Kasia ze złością myśli, że znowu Agnieszka wszystko psuje. Mama próbuje jej to wytłumaczyć. Przecież Kasia też nie chciałaby chodzić w brudnych ubraniach, a Agnieszka na jutro nie ma już nic czystego. Kasia jednak twierdzi, że ona to co innego niż Agnieszka, po czym idzie do swojego pokoju. Chciałaby, żeby tata już wrócił i żeby mogła pochwalić się swoją czwórką. Tata wraca dopiero wieczorem. Jest zmęczony, ale bardzo cieszy się dobrą oceną córki. Cała rodzina w dobrym humorze zasiada do kolacji. Kasia nawet nie grymasi przy jedzeniu. Nagle słychać z pokoju Agnieszki dźwięk jakiegoś upadającego przedmiotu. Tata prosi dzieci, by poszły zobaczyć, co spadło. Jurek szybko biegnie do pokoju siostrzyczki. Kasia też zsuwa się z krzesła, ale jej nie spieszy się tak jak bratu. W pokoju Agnieszki pali się mała lampa. Kasia podchodzi do łóżeczka. Mała na widok jej i Jurka zaczyna wymachiwać rękami i gaworzyć. 41

44 Jurek zauważa, że pewnie mała chce pieska, który jej wypadł. Zaczyna szukać zabawki. Kasia dziwi się temu. Przecież Agnieszka ma w łóżeczku grzechotkę, to po co jej piesek. Ona i tak niczego nie rozumie, bo jest za mała. ROZ- MOWA JURKA I KASI Jurek pyta Kasię, dlaczego nie lubi Agnieszki. Kasia nie wie, co powiedzieć. Zastanawia się, skąd brat o tym wie. Jurek tłumaczy, że Agnieszka jest przecież taka mała, nic nie potrafi. We wszystkim trzeba jej pomagać. Kasia ze złością odpowiada: No to jej sobie pomagaj! Chłopiec mówi, że będzie pomagał i Agnieszce, i Kasi, bo jest od nich starszy. Kasia zauważa, że ona też jest starsza od Agnieszki. Chce w ten sposób dać do zrozumienia, że Jurek nie może stawiać jej na równi z małą siostrą, która jest zupełnie nierozumnym stworzeniem. Właśnie powiedział znacząco brat. Jesteś starsza (s. 128). Kasia nie rozumie, o co mu chodzi. Jurek zaś wraca do kuchni, niczego nie wyjaśniając. Agnieszka popamięta Pewnego popołudnia do mamy przychodzi jakaś pani z wiadomością o pilnym zebraniu. Zebranie zaczyna się za godzinę i mama Kasi musi na nim być. Mama nie ma jednak z kim zostawić Agnieszki. 42

45 Pani zauważa Kasię i przekonuje, że przecież ona może zaopiekować się siostrą. Tata wyszedł, Jurka też nie ma. Przecież jest już dużą dziewczynką. Mama wie, jaki jest stosunek Kasi do siostry, ale nie może tego powiedzieć obcej osobie. Mama długo się waha, w końcu jednak postanawia zostawić Agnieszkę pod opieką Kasi. Ubiera się i udziela Kasi kilku rad, jak zająć się małą. Po chwili wychodzi na zebranie. Kasia zostaje sama z Agnieszką. Gdyby nie ta pani, od razu powiedziałaby, że nie chce zajmować się siostrą. Niezręcznie jednak było powiedzieć to przy kimś obcym. Jednak nie ma zamiaru opiekować się małą. Biegnie do swego pokoju i zaczyna odrabiać lekcje. Potem bawi się w szkołę. Nagle słyszy płacz Agnieszki. Na chwilę przerywa zabawę. Nasłuchuje. Szybko jednak wraca do swoich zajęć, myśląc: A becz sobie! Ja i tak do ciebie nie przyjdę! (s. 132). Agnieszka nie przestaje płakać. Kasia ze złością myśli, że siostra przeszkadza w zabawie. Nie przerywa jej jednak. Mała tymczasem płacze coraz bardziej rozpaczliwie. Kasia nie wytrzymuje. Wpada do pokoju rodziców. Teraz, kiedy w domu nikogo nie ma, wreszcie 43 KASIA SAMA Z AG- NIESZKĄ

46 może sobie odbić swoje krzywdy. Już ona pokaże tej Agnieszce! Okazuje się, że wiatr otworzył szeroko okno. W pokoju jest zimno. Agnieszka skopała kocyk. Leży teraz odkryta, z jedną rączką zaplątaną w siatkę łóżeczka, z główką niewygodnie przekręconą. Sama nie może nic zrobić, tylko płacze. Kasia stoi nad nią i ma ochotę wytargać ją za ciemne, sterczące kosmyczki włosów. Krzyczy na siostrzyczkę: Wynoś się od nas, wynoś! Nikt tu ciebie nie potrzebuje! (s. 134). Agnieszka przestraszona krzykiem drży. Unosi główkę, ale nie ma siły i opada w dół, buzią do poduszki. Płacze dalej, ale płaczem dziwnym, zduszonym. Kasia w pewnym momencie zauważa, że z siostrą dzieje się coś niedobrego. Ma wrażenie, że to jej krzyk tak przeraził małą. Agnieszka zaczęła tłumaczyć zostaniesz u nas! Tylko już nie rób tak... (s. 134). Agnieszka wstrząsa się. Kasia w końcu orientuje się w sytuacji. Przecież mała się dusi! Wtuliła buzię w poduszkę i nie może oddychać! Kasia, najdelikatniej jak umie, odwraca siostrzyczkę na wznak. Mała ma prawie siną buzię. Jej rączki i nóżki są niemal lodowate. Cała trzęsie się z zimna. Kasia szybko przykrywa ją kocykiem. Mówi do niej spokojnie i czule: 44

47 Masz, teraz się ogrzejesz. Widzisz? No, prawda, że już dobrze? (s. 135). Po kilku minutach buzia Agnieszki odzyskuje różowy kolor, a mała macha rączkami i zaczyna gaworzyć. Kasia daje jej pieska i oddycha z ulgą. Wieczorem Kasia słyszy, jak mama opowiada tacie o tym, jak to Kasia ładnie zajęła się Agnieszką. Tata bardzo się z tego cieszy. Później mama, pochylona nad łóżeczkiem małej, mówi: Widzisz, widzisz? Masz starszą siostrzyczkę, która się tobą potrafi opiekować... (s. 136). Kasia leży już w łóżku. Słysząc te słowa mamy, czuje, jak jej serce zaczyna mocno bić. Tym razem jednak nie ze strachu. Gdyby dziś byłoby inaczej Tata wyjeżdża do Warszawy. Pyta wszystkich, co im przywieźć. Jurek chce świderek do robienia dziurek w metalu, Kasia różowe filiżanki dla lalek, a mama niebieskie korale do granatowej sukienki. Tata obiecuje przywieźć wszystkie te prezenty. Kasia pyta go, co przywiezie Agnieszce. Tata odpowiada, że to będzie jakaś śliczna niespodzianka, i wybiega z domu. Agnieszka ciężko oddycha. Mama jest przewrażliwiona na punkcie chorób. Jeśli tylko któreś WYJAZD TATY CHOROBA AGNIESZKI 45

48 z dzieci poskarży się choćby na ból głowy, mama zaraz bardzo się przejmuje. Kasia cieszy się, że będzie mogła powiedzieć koleżankom o prezencie, który przywiezie jej tatuś. Nawet nie po to, żeby się chwalić, tylko żeby podzielić się z nimi swoją radością. Po drodze jednak nie spotyka ani Ewki, ani Magdzi, a w szkole nie jest już tak przyjemnie. MAGDZIA KRÓLEWNĄ Wszyscy w klasie mówią o przedstawieniu. Ostatecznie rolę królewny będzie grała Magdzia. Kasia patrzy na dzieci, słucha tych rozmów i jest jej smutno. W końcu zaczyna się lekcja i Kasia nawet się z tego cieszy. Po lekcjach Kasia wraca do domu z Ewką. Ewka śpiewa jej nową piosenkę. Kasia szybko uczy się dwóch pierwszych strofek i myśli, że zaśpiewa je Agnieszce. W domu dzieje się coś niedobrego. Mama ledwie tylko otwiera Kasi drzwi i od razu biegnie do Agnieszki. Mała jest chora. Ma gorączkę i straszny kaszel. Mama nie wie, gdzie Agnieszka mogła się tak zaziębić. Kasia jednak wie. Nic nie mówi. Gdyby dziś Kasia została sama z małą, wszystko byłoby inaczej. Kasia z przerażeniem patrzy na małą siostrzyczkę, która jest strasznie rozpalona i z trudem chwyta powietrze. W końcu doskakuje do mamy i błagalnie woła: Mamusiu, zrób coś, żeby ona wyzdrowiała. Ja cię tak proszę, mamusiu, zrób coś! (s. 142). 46

49 Jurek wraca ze szkoły. Obydwoje z Kasią zmartwieni siadają w kuchni. Nie chce się im nawet jeść. Nasłuchują tylko jednostajnych kroków mamy, która cały czas tuli w ramionach chorą Agnieszkę. Wreszcie Jurek mówi, że muszą odrobić lekcje. I tak nic nie poradzą. Mama prosi syna o podanie termometru. Kasia zrywa się pierwsza i biegnie do mamy. Mama posyła Jurka do sąsiadki na drugie piętro. Tam jest telefon. Trzeba wezwać lekarza, bo z małą jest coraz gorzej. Niech tylko wyzdrowieje Agnieszka jest bardzo chora. Mama cały czas jest przy niej. Jest zmęczona. Kasia i Jurek leżą w łóżku. W ciemności nasłuchują kroków mamy. Kasia wolałaby, żeby mama nakrzyczała na nią za to, że źle opiekowała się siostrą i teraz mała jest chora. Mama jednak nic nie mówi, co najwyżej prosi o podanie czegoś. Cały czas smutnymi oczami wpatruje się w Agnieszkę. Kasia obiecuje sobie, że kiedy tylko jej siostrzyczka wyzdrowieje, to ona będzie już dla niej dobra. Żeby tylko wyzdrowiała. Wybija jedenasta. Jurek mówi Kasi, że powinna już dawno spać. Dziewczynka nie może jednak zasnąć. Jurek zresztą także nie. Zaczynają rozmawiać o chorobie siostrzyczki, o tym, co powiedział doktor. Okazuje się, że Agnieszka może mieć zapalenie płuc. Kasia chciałaby zawołać mamę. Wierci się na łóżku. Brat każe jej przestać hałasować. Kasia jednak myśli, że kiedy mama to usłyszy, przyjdzie. 47

50 Mama jednak nie przychodzi. Wciąż słychać kroki z pokoju małej. W jednej chwili Kasia zaczyna płakać. Jurek wyskakuje z łóżka i siada obok siostry. Serce mu mięknie, kiedy na nią patrzy. Pyta, dlaczego płacze. Kasia przez łzy mówi: Żeby Agnieszka wyzdrowiała... (s. 146). Jurek, tak jak Kasia, w duchu obiecuje sobie, że kiedy tylko Agnieszka wyzdrowieje, on się zmieni. Będzie spokojny i cierpliwy. Na nikogo już nigdy nie podniesie głosu. Będzie rano wcześniej wstawał i chodził po świeże bułki. Nie będzie się wymigiwał od wycierania talerzy. Kasia, szlochając jeszcze, wtula się w poduszkę. Jurek cicho wraca do swojego łóżka. Po chwili obydwoje zasypiają. Mama nie śpi w ogóle. O świcie tylko gasi lampę i rozsuwa zasłony, żeby wpuścić światło dzienne. Mija kilka dni, a Agnieszka wciąż choruje. Przychodzi lekarz. Robi jej zastrzyki. Mama prawie w ogóle nie śpi. Jest bardzo zmęczona. POWRÓT TATY przywiózł. Tata wraca z Warszawy. On też bardzo przejmuje się Agnieszką. Nikt też nie cieszy się prezentami, które W końcu doktor wesoło mówi, że jest lepiej. Teraz Agnieszka szybko wróci do zdrowia. Mama 48

51 bardzo się cieszy. Tata długo ściska rękę lekarza, dziękując mu za opiekę. AGNIESZKA ZDROWIEJE Tego dnia wieczorem Kasia urządza przyjęcie dla lalek, podając im mleko w różowych filiżankach. Jurek rozkłada na stole jakieś blaszki i wierci w nich dziurki nowym świderkiem. Mama zaś wkłada nowe korale. Tata mówi jej, że świetnie wygląda. Książki Antolki i książki Kasi Kasia dziś bardzo śpieszy się do szkoły. Jest prawie pewna, że bardzo dobrze napisała zadanie z polskiego. Skrycie marzy o piątce. Na ulicy Kasię doganiają Ewka i Magdzia. Ewka niesie pod pachą książki, które pożyczyła od Antolki. Magdzia mówi, że ona KSIĄŻKI ANTOLKI SĄ LEPSZE już przeczytała wszystkie książki Antolki. Kasia wtrąca szybko, że ona też ma dużo ciekawych książek. Na pewno więcej od Antolki. Ewka po chwili milczenia odpowiada: A ja i tak wolę książki Antolki niż twoje (s. 151). Zdziwionej i oburzonej tą wypowiedzią Kasi Ewka wyjaśnia, że woli książki Antolki, bo Antolka swoje pożycza, a Kasia nie. Kasia zaczyna się zastanawiać, jak zaproponować koleżankom pożyczenie książek. Dziś przypada Kasi dyżur przy rybkach. Dziewczynka sypie im trochę za dużo jedzenia i rybki rozpierzchają się na boki. Kasia 49

52 zaczyna do nich mówić i po chwili rybki powoli zbliżają się do jedzenia. Kasia myśli o tym, że w końcu doczekała się swojego dyżuru. Dziwi się sama sobie, dlaczego tak chciała być pierwsza. Przecież karmienie rybek teraz nie jest mniej przyjemne. CZWÓRKA Z POLSKIEGO Po powrocie ze szkoły Kasia od razu chwali się czwórką z polskiego. Jurek jest z niej dumny. Dziewczynka jest jednak trochę rozczarowana. Spodziewała się piątki. Brat uspokaja ją. To zupełnie naturalne, że nie od razu będzie miała piątki. Dawniej Kasia miała same piątki, ale nie tak łatwo nadrobić zaległości. Kasia idzie się pobawić. Po drodze przystaje przy półce z książkami i przegląda je. Myśli, że mogłaby zanieść którąś do klasy, żeby dzieci czytały ją tak jak książki Antolki. Po chwili pojawia się w jej głowie myśl, że dzieci mogłyby pobrudzić książkę. Kasia przez jakiś czas jeszcze stoi obok półki, po czym odkłada książki, nie podejmując żadnej decyzji. Na zabawę jednak traci ochotę. Biegnie do Agnieszki. AGNIESZKA JEST ŁADNA Po raz pierwszy Kasia tak dokładnie przygląda się siostrzyczce. Zauważa ze zdziwieniem, że mała wygląda zupełnie inaczej niż przed kilkoma miesiącami. Teraz jest zupełnie ładna. Dużo ładniejsza niż wszystkie lalki! Kasia pyta mamę, kiedy Agnieszka pójdzie do szkoły. Mama uśmiecha się i mówi, że nieprędko. Kasia żałuje, bo chciałaby pokazać małej rybki. 50

53 Pierwszy uśmiech SPÓŹNIENIE ANTOLKI Kasia siedzi w klasie. Zaczyna się lekcja. Wszyscy są zdziwieni, że nie ma Antolki. Są przekonani, że ich koleżanka zachorowała. Pani pisze na tablicy zadanie. Jest już kilkanaście minut po dzwonku, gdy nagle drzwi do klasy otwierają się i wchodzi Antolka. Widać zmartwienie na jej twarzy z powodu spóźnienia. Dzieci są zaskoczone. Szepczą, że pani na pewno postawi Antolce kreskę w dzienniku za spóźnienie. Kasia ma wielką ochotę odwrócić się do Ewki i Magdzi i powiedzieć im: Macie swoją Antolkę! (s. 157). Pani pyta dziewczynkę, dlaczego się spóźniła. Antolka wyjaśnia, że jej mama wyjechała i ona musiała odprowadzić braciszka do przedszkola. Pani uważa spóźnienie za usprawiedliwione i chwali Antolkę za opiekę nad bratem. Antolka bardzo się cieszy, a klasa natychmiast zaczyna szeptać, jaka to z Antolki dobra, opiekuńcza siostra. Niektóre dziewczynki wzdychają ciężko, żałując, że nie mają młodszego rodzeństwa, którym mogłyby się opiekować. Kasia myśli o Agnieszce i uśmiecha się sama do siebie. Na przerwie dziewczynki po raz pierwszy opowiadają o swoim młodszym rodzeństwie. Kasia także wspomina o Agnieszce. Wszyscy są zdziwieni, że Kasia ma siostrę. Po skończonej opowie- 51

54 ści Kasia chwyta Antolkę za rękę i razem wybiegają na podwórko. Na następnej przerwie Kasia daje Antolce swoją zakładkę do książki. Antolka chce objąć koleżankę za szyję, ale w ostatniej chwili powstrzymuje się. Nie jest pewna, czy byłoby to dla Kasi przyjemne. Kasia zauważa to i zawstydza się. Przez chwilę obydwie stoją sztywno i patrzą na siebie tylko. Antolka proponuje, że pożyczy Kasi książkę. Kasia jest uradowana z tej propozycji. Okazuje się jednak, że ona już czytała te wszystkie bajki. Śmieją się razem z Antolką i Kasia proponuje, że to ona pożyczy książkę koleżance. POWRÓT Z KOLEŻANKĄ Po lekcjach Ewka, Magdzia, Antolka i Kasia razem wychodzą ze szkoły. Kasia dziwi się, że Antolka idzie w tę samą stronę co ona. Pyta koleżankę, dlaczego nigdy nie wracały razem. Antolka czerwieni się i mówi: Ja myślałam, że ty mnie nie lubisz (s. 160). Teraz czerwieni się Kasia. Nic jednak nie odpowiada, bo trudno jest mówić o takich rzeczach. Wie, że Antolka ma rację. W końcu Kasia wesoło proponuje, że pokaże Antolce okno jednego z domów, w którym zawsze siedzi mały biały piesek. Ewka proponuje jednak, by najpierw poszły zobaczyć papużki na wystawie sklepowej. Wszystkie dziewczynki z radością zgadzają się na tę propozycję. Tak dobrze jest im razem, że Kasia wraca do domu godzinę później niż zwykle i mama jest już trochę zaniepokojona. Córka opowiada jej o miłym dniu z koleżankami, a potem biegnie powiedzieć o wszystkim Agnieszce. 52

55 Po chwili Kasia przybiega do mamy i mówi, że Agnieszka uśmiechnęła się do niej. Wieczorem mama opowiada o tym tacie. Są szczęśliwi. Mama wie zawsze Mama mówi Kasi, żeby włożyła najładniejszą niebieską sukienkę. Idą w odwiedziny do cioci i dziadzia Hilarego. Kasia nie lubi już dziadka tak jak kiedyś. Upewnia się, czy ją także zaprosili. Miło jest iść ulicą w taki ciepły, słoneczny dzień. Kasia i Jurek idą z przodu. Za nimi rodzice z Agnieszką. Rozmawiają. Tata proponuje mamie, że poprowadzi wózek. Mama przekonuje go, że to niepotrzebne, bo ona zupełnie się nie zmęczyła. Rodzice uśmiechają się do siebie i tata jednak zabiera mamie wózek. Kasia proponuje, że to ona poprowadzi wózek z Agnieszką. Mama popiera ją i w końcu tata oddaje wózek Kasi. Ludzie idący ulicą przyglądają się Kasi wiozącej małą siostrzyczkę. Jedna pani nawet zagaduje ją. Jakiś staruszek z kolei chwali Kasię przed rodzicami: Proszę, jaką pomoc państwo mają, jak się córeczka opiekuje młodszym dzieckiem (s. 166). Kasia jest szczęśliwa i dumna. Idzie wyprostowana, z poważną miną, mocno trzymając poręcz wózka. Czuje się taka ważna. 53 RADOŚĆ KASI

56 U DZIAD- KA HILA- REGO I CIOCI KLOCI Dziadek wita gości już na schodach. Wybiega także ciocia. Porywa Kasię w objęcia, ciesząc się, że tak urosła. Kasia przez chwilę czuje się trochę sztywno, ale także obejmuje ciocię i już się cieszy, że tu przyszli. Potem wszyscy zasiadają do stołu. Dziadek pyta Jurka i Kasię, jak idzie im w szkole, jak w domu. Mama zapewnia, że już wszystko jest dobrze i w szkole, i w domu. Kasia trochę się już nudzi siedzeniem przy stole. Nie może jednak odejść. Jest już przecież duża i musi zachowywać się jak dorosła. Czas zaczyna jej się dłużyć. Wreszcie ku jej zadowoleniu dziadek pyta, czy Jurek i Kasia chcieliby już wstać. Pewnie, że chcą. ROZBICIE TALERZYKA Zrywają się obydwoje od razu. Kasia zrzuca przy tym na podłogę talerzyk, który się rozbija. Dziadek próbuje załagodzić sytuację, ale to talerzyk od kompletu i cioci jest trochę przykro. Mama obiecuje, że poszuka takiego samego w sklepach. Na pewno gdzieś będzie. Kasia już do końca wizyty ma zepsuty humor. Wyobraża sobie, jaką burę dostanie po powrocie do domu od rodziców. Rodzice jednak w ogóle nie wspominają o tym stłuczonym talerzyku ani po drodze, ani w domu. Mama nie gniewa się, bo wie, że Kasia nie zrobiła tego naumyślnie. Po prostu to był wypadek. 54

57 Nie musi się być kapitanem Kasia oczekuje gości. Mają przyjść Ewka, Magdzia i Antolka. Dziewczynka obrzuca wzrokiem pokój, sprawdzając, czy wszystko jest w porządku. Upomina brata, żeby zwolnił stół, bo ona zaplanowała zabawę, do której stół będzie potrzebny. Jurek rozłożył na stole części statku, który zamierza złożyć. Teraz czyta książkę i prosi siostrę, żeby mu nie przeszkadzała. Kasia jednak nie daje za wygraną i Jurek w końcu robi jej miejsce na połowie stołu. Nakazuje tylko, żeby dziewczynki niczego nie dotykały. Słychać dzwonek do drzwi. Kasia natychmiast biegnie otworzyć, a Jurek wychodzi z pokoju. Kasia cieszy się, że będą miały cały pokój dla siebie. Koleżanki początkowo są trochę sztywne. Wreszcie Magdzia pyta, w co się pobawią. Kasia od razu mówi, że na początek zaplanowała zabawę w cyrk. Dziewczynki nigdy nie były w cyrku, więc Kasia wyjaśnia im, na czym ma polegać zabawa. Otóż ona będzie treserem z pałeczką, a dziewczynki będą zwierzątkami. Kiedy Kasia da znak, one zrobią jakąś sztuczkę. Ewka nie chce tak się bawić. Magdzia także nie jest zachwycona tym pomysłem. Kasia uważała, że skoro koleżanki przyszły do niej, to powinny bawić się w to, co ona chce. Antolka proponuje, żeby pobawiły się w statek. Łóżko będzie KOLEŻANKI W DOMU KASI ZABAWA W STATEK 55

58 statkiem. Magdzia wtrąca, że ona często bawi się w to z bratem i jest świetnie. Trzeba tylko wybrać kapitana, bo kapitan jest najważniejszy. Pozostali są marynarzami i muszą go słuchać. Magdzia i Ewka chcą się bawić w statek. Kasia początkowo z niechęcią słuchała opowieści o tej zabawie. Teraz pyta, kto będzie kapitanem. Nie czekając jednak na odpowiedź koleżanek, wskakuje na poręcz łóżka i krzyczy: Hej! Załoga do mnie! (s. 174). Dziewczynki nie ruszają się z miejsca. Magdzia zaś wyciąga z kieszeni chusteczkę. Będą ciągnąć węzełki i w ten sposób zdecydują, która zostanie kapitanem. Tak będzie sprawiedliwie. Kasia jest z tego niezadowolona, ale Ewka i Antolka popierają propozycję Magdzi. Ostatecznie kapitanem zostaje Antolka. Na statku oprócz marynarzy są też pasażerowie, czyli wszystkie lalki Kasi i miś. Nagle wybucha wielka burza. Statkiem miotają wielkie fale. Jedna z nich wywraca kapitana, który obcasem wyrzuca za burtę (czyli na podłogę) misia. Marynarz Ewka woła, że pasażer tonie. Marynarz Magdzia wzrusza tylko ramionami, mówiąc: Przy takiej strasznej burzy pasażer może utonąć... (s. 175). Marynarz Kasia jest innego zdania. Natychmiast wyskakuje ze statku, by uratować tonącego. Cała 56

59 załoga jest zdumiona. Kasia po chwili wraca na pokład z misiem. Kapitan wydaje rozkaz: Burza się skończyła. Wysiadamy na ląd (s. 175). Po czym kapitan zarządza odznaczenie marynarza Kasi za uratowanie pasażera. ORDER DLA KASI Pod ręką nie ma żadnego orderu. Antolka odpina więc sobie małą broszkę w kształcie niebieskiego kwiatka i przypina ją Kasi do swetra. Kasia rumieni się i czuje wielkie wzruszenie. Później dziewczynki bawią się w mamy i córeczki. Po wyjściu koleżanek Kasia biegnie do kuchni i pyta mamę, czy dziewczynki będą mogły przychodzić do niej częściej. Mama oczywiście się zgadza, prosząc tylko córkę, by nie ucierpiały na tym lekcje. Kasia chciałaby, żeby Agnieszka była już większa i żeby mogła się z nimi bawić. Mama zwraca jej uwagę, że Agnieszka, nawet kiedy już urośnie, i tak zawsze będzie młodsza od Kasi i jej koleżanek. Kasia przyznaje mamie rację. Dodaje jednak, że w takim razie Agnieszka będzie córeczką, bo nie zawsze trzeba być koniecznie kapitanem. Mama nic nie mówi, tylko się uśmiecha. Potem wylewa na talerzyk porcję kleiku dla Agnieszki. Zobaczywszy to, Kasia zeskakuje ze stołka i bierze śliniaczek. Zawiąże go Agnieszce. Kasia biegnie za mamą do pokoju siostrzyczki. 57

60 Przeczytaj, jeśli chcesz wiedzieć więcej ZAKOŃCZENIE W zakończeniu, podobnie jak we wstępie, mamy do czynienia z prezentacją Kasi. Jest to już jednak PRZEMIANA KASI inna Kasia, po wielkiej przemianie. Teraz Kasia jest grzeczna, miła, opiekuje się młodszą siostrą, nie denerwuje brata ani rodziców i nie chce zawsze rządzić. Gatunek GATUNEK Gatunek literacki określa się na podstawie charakterystycznych cech budowy i stylu danego utworu. Utwór Oto jest Kasia to powieść, jego cechy charakterystyczne to: jest pisany prozą, jest podzielony na rozdziały, zawiera liczne dialogi i opisy akcji, ma dużą objętość, zawiera wiele tematów, wydarzenia następują jedne po drugich, zgodnie z upływem czasu, występuje tu narrator, czyli ktoś, kto opowiada o zdarzeniach i bohaterach, nie wiemy, kim jest narrator, narrator wie wszystko o bohaterach, zna nawet ich myśli i uczucia. 58

61 Przeczytaj, jeśli chcesz wiedzieć więcej Kompozycja Kompozycja budowa utworu, układ i powiązanie jego elementów. Kompozycja Oto jest Kasia: książka dzieli się na 26 rozdziałów, każdy rozdział dotyczy jednego wydarzenia, wszystkie wydarzenia są ze sobą powiązane, wynikają jedno z drugiego, wszystkie wydarzenia łączą się w opowieść o losach Kasi, które stanowią główny temat powieści, książka ma wstęp i zakończenie, które pokazują, jak zmieniła się Kasia: we wstępie narrator przedstawia Kasię: poznajemy niegrzeczną dziewczynkę, która jest niemiła i humorzasta, w zakończeniu Kasia pokazana jest już jako zupełnie inna osoba, odmieniona: teraz zajmuje się młodszą siostrą, jest miła i dobra dla rodziców, brata i swoich koleżanek, wstęp i zakończenie to dwa momenty z życia Kasi, pomiędzy którymi dokonuje się jej wielka przemiana. KOMPOZYCJA 59

62 FABUŁA Przeczytaj, jeśli chcesz wiedzieć więcej Fabuła Fabuła układ zdarzeń w utworze. Zdarzenia te są ze sobą powiązane w ten sposób, że jedno wynika z drugiego. Następują po sobie w czasie. Fabuła w Oto jest Kasia: czas opowiadania jest równy czasowi, w którym rozgrywają się opowiadane wydarzenia, w powieści nie są przywoływane żadne wcześniejsze zdarzenia, nie ma także informacji na temat późniejszych losów postaci. Narracja Narracja wypowiedź prezentująca świat przedstawiony, czyli czas i miejsce akcji, postaci oraz wydarzenia. Narracja w Oto jest Kasia: narrator wie wszystko o bohaterach, zna nawet ich myśli i uczucia, narrator nie ujawnia się, narracja prowadzona jest w czasie przeszłym, z nieco innym narratorem mamy do czynienia we wstępie i w zakończeniu: osoba mówiąca (narrator) rozmawia z Kasią; narratorem może tu być ktoś z otoczenia Kasi albo sama autorka, która przedstawia bohaterkę swojej książki. 60

63 Przeczytaj, jeśli chcesz wiedzieć więcej Wątki Wątek ciąg związanych ze sobą zdarzeń. Może być wątek główny (dotyczy głównych bohaterów) i wątek poboczny (związany z mniej ważnymi postaciami). Stanowi część fabuły utworu. W Oto jest Kasia możemy wyróżnić wątek główny i wątki poboczne: wątek główny to historia wewnętrznej przemiany tytułowej bohaterki Kasi: początkowo nie kocha swojej małej siostrzyczki, jest zbuntowana, zadaje ból rodzicom i koleżankom z klasy. Pod wpływem ciężkiej choroby Agnieszki, do której sama się przyczyniła, zaczyna zmieniać swoje postępowanie, dojrzewa wewnętrznie, wątki poboczne to: problemy Kasi w szkole, jej relacje z rodzicami. Czas akcji czas nie jest dokładnie określony: nie ma żadnych informacji na temat tego, w którym roku ani nawet w jakich miesiącach rozgrywają się opisywane wydarzenia, akcja trwa kilka miesięcy, możemy wywnioskować, że akcja rozpoczyna się późną jesienią albo na przełomie jesieni CZAS AKCJI 61

64 MIEJSCE AKCJI Przeczytaj, jeśli chcesz wiedzieć więcej i zimy, bo dziadek Hilary i ciocia Klocia przychodzą w odwiedziny w płaszczach; trwa już także rok szkolny, ponieważ wspomniane jest, że Antolka dochodzi do klasy Kasi już w czasie roku szkolnego, akcja powieści kończy się najprawdopodobniej wiosną albo nawet na przełomie wiosny i lata; mowa jest bowiem o kwitnących krzakach jaśminu, o zbliżającym się zakończeniu roku szkolnego (Kasia poprawia oceny, a pani ostrzega ją, że może nie zdać do następnej klasy); z wizytą do dziadka i cioci rodzina Kasi idzie lekko ubrana, musi więc być już ciepło. Miejsce akcji miejsce, podobnie jak czas, nie jest dokładnie określone, wiemy, że akcja rozgrywa się w mieście, na pewno nie jest to Warszawa, bo do Warszawy tata Kasi wyjeżdża w sprawach służbowych, ani Poznań, bo tam jedzie ciocia Klocia, szkoła, szkolne podwórko, dom Kasi, droga do szkoły, dom dziadzia Hilarego i cioci Kloci. 62

65 Przeczytaj, jeśli chcesz wiedzieć więcej Bohaterowie W powieści wyróżnić możemy bohatera głównego, postaci drugoplanowe i epizodyczne, czyli takie, które pojawiają się tylko w pojedynczych zdarzeniach. Główną bohaterką powieści jest Kasia. Postaci drugoplanowe to Jurek starszy brat Kasi, Agnieszka jej młodsza siostrzyczka, jej rodzice oraz trzy koleżanki: Magdzia, Ewka i Antolka. Postaci epizodyczne to: ciocia Klocia, dziadek Hilary, pani nauczycielka, koledzy i koleżanki z klasy. Oto krótka charakterystyka bohaterów: Kasia Wygląd ma okrągłą, rumianą buzię, często nadąsaną, oczy ciemne, szarobure, zwyczajne, ani ładne, ani brzydkie, trochę zadarty nos, włosy proste, starannie uczesane. Proszę, oto jest Kasia. Buzia rumiana, okrągła, trochę nadąsana. Oczy ciemne, ani ładne, ani brzydkie takie sobie zwyczajne, szarobure; nos odrobinę zadarty, włosy proste, porządnie przyczesane. Do tego jeszcze spódniczka w kratkę i sweter granatowy, własnoręcznie przez mamę zrobiony na drutach (s. 5). BOHATEROWIE 63

66 BOHATEROWIE Przeczytaj, jeśli chcesz wiedzieć więcej Cechy charakteru Opisując cechy charakteru Kasi, należy uwzględnić przemianę, jaka dokonuje się w niej w trakcie trwania powieści. Kasia przed przemianą jest kapryśna i zarozumiała, uważa się za lepszą od innych dzieci, często odnosi się pogardliwie do koleżanek i kolegów, jest złośliwa, psuje innym dzieciom zabawę tylko dlatego, że ona nie ma się z kim bawić, przechwala się, zawsze chce być w centrum zainteresowania, uwielbia rządzić innymi i uważa, że wszyscy powinni jej słuchać i podporządkowywać się jej, kłamie, jest bardzo dobrą uczennicą, jest egoistką: nie myśli o uczuciach innych, po narodzinach siostrzyczki Agnieszki czuje się odrzucona, zaniedbana przez rodzinę, więc się buntuje, żeby zwrócić na siebie uwagę, opuszcza się w nauce, zaczyna przynosić do domu same dwóje (najniższe oceny), często urządza w domu awantury o głupstwa, jest nieznośna, nie chce pomagać rodzicom w opiece nad Agnieszką, 64

67 Przeczytaj, jeśli chcesz wiedzieć więcej nie lubi młodszej siostry, chciałaby, żeby w ogóle jej nie było. Kasia po przemianie staje się kochającą i opiekuńczą siostrą dla małej Agnieszki, chętnie pomaga mamie w opiece nad siostrzyczką, stopniowo poprawia złe oceny, przestaje być złośliwa wobec koleżanek i kolegów z klasy oraz rodziców, zaprzyjaźnia się z Antolką, zaczyna brać pod uwagę potrzeby i uczucia innych, zauważa, że nie trzeba rządzić, żeby być ważnym, docenionym i by się świetnie bawić i dobrze czuć, nie jest zarozumiała i arogancka. Jurek starszy brat Kasi, chodzi do piątej klasy, jest o głowę wyższy od Kasi, bardzo lubi majsterkować, czytać książki przygodowe i grać z kolegami w piłkę, rodzice traktują go już poważnie, niemal jak dorosłego i Jurek też się tak czuje, opiekę nad siostrami uważa za swój obowiązek: z czułością i chętnie opiekuje się małą Agnieszką, pomaga Kasi w nauce, 65 BOHATEROWIE

68 BOHATEROWIE Przeczytaj, jeśli chcesz wiedzieć więcej jest godny zaufania, poważny, spokojny, rozsądny, nie sprawia problemów rodzicom złości go zachowanie Kasi wobec rodziców i małej siostrzyczki, jest wrażliwy na potrzeby i uczucia innych. Rodzice Kasi mama ma na imię Maria, a tata Zygmunt, tata pracuje w wydawnictwie, lubią ze sobą przebywać, chodzą na przykład do kina, są kochającymi, czułymi rodzicami, bardzo przejmują się problemami swoich dzieci i ich zdrowiem, martwi ich złe zachowanie Kasi i jej problemy w nauce, próbują temu zaradzić, tata rozmawia z nauczycielką o Kasi, proszą Jurka, by pomógł siostrze w nauce, są stanowczy, ale też wyrozumiali, nie krzyczą na swoje dzieci, ale rozmawiają o problemach. Antolka dochodzi do klasy Kasi w ciągu roku szkolnego, od razu wzbudza zainteresowanie Ewki i Magdzi, jest ładna, jest dobrą koleżanką, chętnie dzieli się swoimi rzeczami z innymi, np. pożycza swoje książki, 66

69 Dla chętnych i dociekliwych potrafi sprzeciwić się Kasi, czym wzbudza podziw Ewki i Magdzi oraz zdumienie i złość Kasi, ma młodszego brata, którym się opiekuje. Ewka i Magdzia chodzą do klasy razem z Kasią, są najlepszymi koleżankami Kasi, Ewka siedzi z Kasią w ławce, podziwiają Kasię, uważają ją za bardzo mądrą, wręcz nieomylną, podporządkowują się Kasi, zawsze słuchają jej poleceń, bawią się w to, w co ona chce, są koleżeńskie: Magdzia zostaje wskazana przez dzieci jako najbardziej koleżeńska osoba w klasie, dlatego jako pierwsza karmi rybki i dostaje rolę królewny w przedstawieniu. Problematyka PROBLEMATYKA Powieść Oto jest Kasia porusza następujące problemy: reakcja dziecka na pojawienie się młodszego rodzeństwa: poczucie zagrożenia, odsunięcia przez rodziców, osamotnienia, braku zainteresowania ze strony dorosłych, relacje z rówieśnikami: stwarzanie podziałów na lepszych i gorszych, wyśmiewanie innych, chęć górowania nad innymi, przywództwo w grupie, relacje z rodzicami: bunt przeciwko rodzicom, chęć zwrócenia na siebie uwagi, relacje z rodzeństwem, wewnętrzna przemiana: Kasia zmienia się z niegrzecznej, 67

70 MOTYWY Dla chętnych i dociekliwych zbuntowanej dziewczynki w troskliwą siostrę, dobrą córkę i uczynną koleżankę. Charakterystyczne motywy Bunt Kasia buntuje się przeciwko rodzicom. Powodem tego buntu jest zazdrość o nowo narodzoną siostrę Agnieszkę. Kasia czuje się odrzucona przez rodziców, którzy dużo czasu i uwagi poświęcają jej siostrze. Chcąc zwrócić na siebie uwagę rodziców, staje się nieznośna, złośliwa, opuszcza się w nauce. Dom W powieści możemy przyjrzeć się z bliska domowi głównej bohaterki. Dom występuje tu w znaczeniu nie budynku, ale rodzinnego gniazda. Dom jest miejscem schronienia, daje poczucie bezpieczeństwa, jest bardzo ważny dla Kasi i jej rodziny. To właśnie zmiany, które zaszły w domu po narodzinach Agnieszki, powodują całą serię wydarzeń w życiu Kasi oraz jej wewnętrzną przemianę, najpierw negatywną, a później pozytywną. Dom jest w omawianej powieści także miejscem, gdzie człowiek uczy się zasad i norm obowiązujących między ludźmi. Przemiana W Oto jest Kasia opisana jest wewnętrzna przemiana tytułowej bohaterki Kasi. Właściwie możemy tu nawet zaobserwować jej dwie przemiany. Najpierw negatywną, kiedy po narodzinach siostry Kasia buntuje się i z dnia na dzień staje się nieznośna, zaczyna sprawiać mnóstwo kłopotów, źle traktuje rodzinę i przyjaciół. Pod wpływem ciężkiej choroby siostry Kasia zaczyna zmieniać swoje myślenie i postępowanie. Staje się mniej egoistyczna, zarozumiała i zaborcza. Budzi się w niej miłość do siostry, której początkowo bardzo nie lubiła. Przyjaźń Kasia przyjaźni się z Ewką i Magdzią, choć właściwie trudno nazwać to prawdziwą przyjaźnią. Kasia lubi te dziewczynki, bo 68

71 Dla chętnych i dociekliwych zawsze wykonują jej polecenia, nigdy jej nie krytykują i uważają ją za najmądrzejszą. Sytuacja zmienia się po przyjściu do klasy nowej uczennicy Antolki. Antolka ma odwagę buntować się przeciwko Kasi. Pokazuje w ten sposób Ewce i Magdzi, że przyjaźń nie polega na ślepym posłuszeństwie i spełnianiu czyichś życzeń. Później dostrzega to również Kasia i zmienia swoje postępowanie. Potrafi zrezygnować z przywództwa, zaczyna liczyć się ze zdaniem koleżanek, staje się bezinteresowna i pożycza nawet swoje książki, czego wcześniej nigdy nie robiła. Rodzina W powieści obserwujemy rodzinę Kasi. Opowieść zaczyna się właściwie w momencie narodzin Agnieszki. Jest to moment trudny szczególnie dla Kasi. Młodsza siostra skupia na sobie uwagę wszystkich i Kasia czuje się odrzucona. Chcąc wzbudzić zainteresowanie dorosłych, zaczyna stwarzać problemy. Rodzice Kasi kochają siebie nawzajem i swoje dzieci. Wszystkie problemy bardzo ich martwią i zawsze próbują je rozwiązać. Nie zostawiają Kasi samej sobie. Proszą jej brata Jurka, by pomagał siostrze w lekcjach, sami rozmawiają o problemach córki z nauczycielką. Są wymagający i stanowczy, ale także wyrozumiali i cierpliwi. Zazdrość Przyczyną problemów Kasi w szkole i w domu jest jej zazdrość o młodszą siostrę. Kasia zawsze była oczkiem w głowie całej rodziny. Po narodzinach Agnieszki uwaga wszystkich zostaje zwrócona na maleństwo, a Kasia czuje się zapomniana i odrzucona. Jest tak zazdrosna o siostrę, że wolałaby, by wcale jej nie było. Nie potrafi jej kochać. Jest przepełniona złością. Te wszystkie negatywne uczucia powoduje właśnie zazdrość. Kasia jednak jest zazdrosna nie tylko o Agnieszkę. Często zazdrości czegoś swoim koleżankom i kolegom, bo uważa, że to ona jest najlepsza i ma wszystko, co najlepsze. Zazdrości na przykład innym, że byli w kinie na filmie o kaczuszce. Kasia nie była, ale nie przyznaje się do tego i kłamie. MOTYWY 69

72 WYPRACOWANIA Przykładowe wypracowania Wypracowania Przemiana Kasi Kasia, główna bohaterka książki Miry Jaworczakowej, jest uczennicą drugiej klasy szkoły podstawowej. Ma okrągłą, rumianą buzię, szarobure oczy i trochę zadarty nos. Jej włosy są proste, najczęściej gładko uczesane. Kasię poznajemy jako dziewczynkę dość egoistyczną, uważającą się za kogoś najważniejszego i lepszego od innych. Kiedy zostaje pod opieką brata, żąda, żeby Jurek cały czas się nią zajmował, a kiedy do jej domu przychodzą goście, dziadzio Hilary i ciocia Klocia, Kasia wymaga, aby cała ich uwaga była poświęcona tylko jej. Wśród koleżanek uważa się za najmądrzejszą i pełni rolę przywódcy. Tylko Antolka ma odwagę protestować przeciwko ustaleniom Kasi, czym wprawia ją w osłupienie i powoduje jej wściekłość. Życie Kasi zmienia się bardzo po narodzinach jej siostrzyczki Agnieszki. Dziewczynka czuje się odrzucona, bo rodzina poświęca dużo czasu Agnieszce. Rodzice zaczynają wymagać od Kasi pomocy i więcej zrozumienia. Dziewczynka nienawidzi Agnieszki za te wszystkie zmiany. Próbuje zwrócić na siebie uwagę niegrzecznym zachowaniem. 70

73 Przykładowe wypracowania Wreszcie postanawia przestać się uczyć, by w ten sposób wzbudzić zainteresowanie dorosłych. Zmiana w postępowaniu Kasi zachodzi dopiero pod wpływem choroby Agnieszki, do której dziewczynka się przyczyniła. Pod wpływem strachu o życie Agnieszki w Kasi budzą się przyjazne uczucia do siostrzyczki. Po tym tragicznym wydarzeniu Kasia zmienia się całkowicie. Zaczyna opiekować się Agnieszką. Pomaga rodzicom. Powoli, z pomocą Jurka, nadrabia zaległości w szkole. Zmienia także swoje postępowanie wobec koleżanek i kolegów. Kasia, którą obserwujemy w zakończeniu książki, to zupełnie inna dziewczynka niż ta, którą poznaliśmy na początku. Moje spotkanie z Kasią opowiadanie z dialogiem Mam na imię Ania. Chodzę do czwartej klasy. Pewnego dnia w czasie przerwy zauważyłam zbiegowisko na szkolnym boisku. Poszłam tam, żeby zobaczyć, co się stało. W środku dużej grupy stał chłopiec z czerwonymi plamami od pomidora na twarzy i swetrze, a naprzeciwko niego dziewczynka, bardzo zła. Wszyscy wokół krzyczeli i śmiali się. Nagle dziewczynka pobiegła w stronę krzaków jaśminu. Podeszłam do niej. WYPRACOWANIA 71

74 CYTATY Cytaty Cześć powiedziałam. Coś ci się stało? Zostaw mnie! odburknęła. Co tam się stało? Skąd ten tłum? pytałam dalej. Daj mi spokój! Słyszysz?! Co cię to obchodzi?! Co ja ciebie obchodzę?! Nikogo nie obchodzę! krzyczała dziewczynka. Pomyślałam, że jest dziwna i niesympatyczna. Przypomniałam sobie, że słyszałam, jak chłopcy krzyczeli imię Kasia. Ty jesteś Kasia, tak? zapytałam. Dziewczynka nic nie odpowiedziała. Nie to nie! Nie będę się narzucać pomyślałam. Wtedy ona nagle odwróciła się i powiedziała już spokojniej: Tak. Jestem Kasia. Zaczęłyśmy rozmawiać. Kasia opowiedziała mi o tym, co się stało: o swoim kłamstwie w związku z filmem i wyśmiewaniu się z niej kolegów. Następnego dnia też spotkałyśmy się na boisku. Cytaty Nowa uczennica Antolka: Tak ni stąd, ni zowąd w ciągu roku przybyła do klasy nowa uczennica. Ewce, która siedziała w jednej ławce z Kasią, bardzo się ta nowa od razu spodobała. Patrzcie, dziewczynki, jaka ona ładna i jaką ma kokardę! Wielkie rzeczy: kokarda ostro powiedziała Ka- 72

75 Cytaty sia. Ja też mam w domu kokardę, nawet dwie. Ewa zamilkła i niepewnie spojrzała na Kasię. Kasia jest bardzo dobrą uczennicą, więc pewnie ma rację, że kokarda to żadne wielkie rzeczy. Chociaż ta nowa podobała się Ewce nie tylko z powodu kokardy; była taka ładna, rezolutnie patrzyła spod długich rzęs na wszystkie dzieci. Ma brzydką sukienkę zauważyła Kasia. I pocerowaną. (rozdz. Nowa, s. 12) Kasia jest zła, bo wszyscy mówią tylko o Agnieszce: Agnieszka, Agnieszka, Agnieszka! Wszyscy troje tylko o niej rozprawiają: tatuś, mama i Jurek. Jakby nic, nic nie było ważniejsze od Agnieszki. I Kasia, słuchając tego wszystkiego sama nawet nie wie, jak się to stało czuje, że wargi jej zaczynają drżeć, coraz mocniej i mocniej, i coś się nagle dzieje z buzią, z oczami... Kasia wciska obie pięści w oczy i wybucha płaczem. (rozdz. Dlaczego, Kasiu, dlaczego?, s ) CYTATY Kasia jest zła na Agnieszkę: Wiatr otworzył szeroko okno i w pokoju było zimno, ale Kasia nawet nie poczuła chłodu. Cała rozogniona stanęła nad łóżeczkiem siostry. Agnieszka umilkła na chwilę i znów aż zachłysnęła się płaczem. 73

76 Cytaty Przestań, bo dostaniesz! zagroziła Kasia. (rozdz. Agnieszka popamięta, s ) Kasia w tej chwili najchętniej wytargałaby ją za te sterczące, ciemne kosmyczki. Jeszcze raz krzyknęła gniewnie, pochylając się nisko nad łóżeczkiem: Wynoś się od nas, wynoś! Nikt tu ciebie nie potrzebuje! (rozdz. Agnieszka popamięta, s ) CYTATY Agnieszka jest chora i Kasia czuje, że to wszystko przez nią: Agnieszka rzeczywiście otworzyła szeroko małą buzię i zaniosła się kaszlem. Aż poczerwieniała przy tym i spociła się. Sama nie wiem powiedziała mama gdzie ona się mogła tak strasznie zaziębić. Kasia nic się nie odezwała, tylko patrzyła to na mamę, to na Agnieszkę i myślała. A ja wiem, ja wiem... Och, co ja zrobiłam!. Nie zdejmując płaszcza, przysiadła w fotelu. Gdyby dziś została sama w domu z Agnieszką, wszystko byłoby inaczej. Niechby dziś siostra zapłakała, Kasia już byłaby przy niej. Ach, gdyby nawet wcale nie płakała, Kasia zamiast bawić się bez przerwy naguskiem, przychodziłaby co chwila i sprawdzała, czy okno się nie otworzyło, czy Agnieszka jest dobrze przykryta kocykiem, czy nie zmarzła. 74

77 Cytaty Gdyby dziś... Ale tamto, niedobre, zdarzyło się wczoraj, i już nic nie można zmienić, chociażby Kasia nie wiem jak chciała. Teraz siedziała skulona, wciśnięta w róg fotela, nie spuszczając oczu z pełnej niepokoju twarzy matki i z rozognionej buzi Agnieszki, która otwierała spieczone usta, łapiąc z trudem powietrze. I to było żałosne, takie smutne, ze Kasia nie wytrzymała i skoczyła do mamy, wołając: Mamusiu, zrób coś, żeby ona wyzdrowiała. Ja cię tak proszę, mamusiu, zrób coś! (rozdz. Gdyby dziś byłoby zupełnie inaczej, s ) Kasia zmienia swoje nastawienie do Agnieszki: Chciałabym, żeby Agnieszka była już większa i żeby mogła bawić się z nami powiedziała nieoczekiwanie, kołysząc się na statku. Nie wiem, czy będziecie chciały się z nią bawić roześmiała się mama. Zawsze przecież będzie od was młodsza. Prawda zgodziła się Kasia, jednak zaraz znalazła wyjście. Ale to nic nie szkodzi: Agnieszka będzie córeczką. Nie musi się być koniecznie kapitanem, wiesz? (rozdz. Mama wie zawsze, s ) CYTATY 75

78 Sprawdź się Zadania sprawdzające Test ZADANIA 1. Jak ma na imię nowa uczennica w klasie Kasi? a) Madzia b) Wisia c) Ewka d) Antolka 2. Jak ma na imię dziadek Kasi? a) Kazik b) Hilary c) Jurek d) Staś 3. W co najczęściej w czasie przerw w szkole bawi się Kasia z koleżankami? a) w berka b) bawią się lalkami c) skaczą na skakance i grają w klasy d) zadają sobie zagadki 4. Dokąd w sprawach służbowych wyjeżdża tatuś Kasi? a) do Poznania b) do Warszawy c) do Płocka d) do Gdańska 76

79 Sprawdź się 5. Pod wpływem jakiego wydarzenia Kasia zmienia swój stosunek do małej siostrzyczki? a) choroby mamy b) choroby Agnieszki c) wyjazdu taty d) rozmowy z Antolką 6. Kim jest tata Antolki? a) policjantem b) strażakiem c) nauczycielem d) pracuje w wydawnictwie 7. Jakie zwierzątko było bohaterem filmu, którym zachwycała się cała klasa Kasi? a) kaczuszka b) gąska c) kotek d) wróbelek 8. Do której klasy chodzi brat Kasi, Jurek? a) trzeciej b) czwartej c) piątej d) szóstej 9. Gdzie pracuje tata Kasi? a) w fabryce b) w szkole c) w księgarni d) w wydawnictwie ZADANIA 77

80 Sprawdź się Krzyżówki Krzyżówka nr ZADANIA 1. Imię taty Kasi. 2. Bohater powieści o imieniu Hilary to dla Kasi Główna postać przedstawienia przygotowywanego w szkole Kasi. 4. Przyrząd używany do pisania przez Kasię i jej koleżanki. Rozwiązanie to imię autorki powieści Oto jest Kasia. 78

81 Krzyżówka nr 2 Sprawdź się Tata przywozi je dla Kasi w prezencie z Warszawy. 2. Służy do skakania. 3. Tymi zwierzątkami opiekuje się klasa Kasi. 4. Warzywo, którym Kasia rzuca w Kazika. 5. Ten krzew rośnie przy szklonym boisku. Antolka twierdzi, że mieszkają tam wróżki. 6. Jest na nim kapitan i marynarze. 7. Dostaje go Kasia w nagrodę za uratowanie tonącego misia podczas zabawy w statek. 8. Pomaga Kasi w nauce. Rozwiązanie to określenie osoby, która opowiada o zdarzeniach w utworze literackim. ZADANIA 79

82 Krzyżówki Bibliografia Mira Jaworczakowa, Oto jest Kasia, Warszawa 1995 [wszystkie cytaty wg tego wydania]. Barbara Drabarek, Jacek Falkowski, Izabella Rowińska, Szkolny słownik motywów literackich, Warszawa Słownik terminów literackich, pod red. Henryka Sułka, Kraków BIBLIOGRAFIA Odpowiedzi Test: 1. d; 2. b; 3. c; 4. b, 5. b; 6. b, 7. a; 8. c; 9. d Krzyżówka nr 1: 1. Zygmunt; 2. dziadek; 3. królewna; 4. stalówka Rozwiązanie: Mira Krzyżówka nr 2: 1. filiżanki; 2. skakanka; 3. rybki; 4. pomidor; 5. jaśmin; 6. statek; 7. order; 8. brat Rozwiązanie: narrator 80

83 Lektury wszech czasów streszczenie analiza interpretacja 1. F. Molnár, Chłopcy z Placu Broni 2. A. Kamiński, Kamienie na szaniec 3. Z. Nałkowska, Granica 4. A. de Saint-Exupéry, Mały Książę 5. G. Orwell, Rok M. Bułhakow, Mistrz i Małgorzata 7. M. Jaworczakowa, Oto jest Kasia 8. J. R. R. Tolkien, Hobbit, czyli tam i z powrotem 9. N. H. Kleinbaum, Stowarzyszenie umarłych poetów 10. L. M. Montgomery, Ania z Zielonego Wzgórza 11. I. Jurgielewiczowa, Ten obcy 12. J. Korczakowska, Spotkanie nad morzem 13. G. Orwell, Folwark zwierzęcy 14. H. Krall, Zdążyć przed Panem Bogiem 15. G. Herling-Grudziński, Inny świat 16. Ch. Dickens, Opowieść wigilijna 17. Z. Krasiński, Nie-Boska komedia 18. Sofokles, Antygona 19. Molier, Skąpiec 20. Molier, Świętoszek 21. S. I. Witkiewicz, Szewcy 22. S. Żeromski, Ludzie bezdomni 23. S. Żeromski, Syzyfowe prace 24. W. Szekspir, Romeo i Julia 25. S. Żeromski, Przedwiośnie 26. Sofokles, Król Edyp 27. W. Szekspir, Hamlet 28. A. Fredro, Śluby panieńskie

84 29. J. Słowacki, Kordian 30. W. Szekspir, Makbet 31. S. Wyspiański, Wesele 32. G. Zapolska, Moralność pani Dulskiej 33. A. Fredro, Zemsta 34. H. Sienkiewicz, W pustyni i w puszczy 35. D. Defoe, Robinson Kruzoe 36. J. Bédier, Dzieje Tristana i Izoldy 37. J. Słowacki, Balladyna 38. H. Balzac, Ojciec Goriot 39. A. Mickiewicz, Dziady 40. A. Mickiewicz, Pan Tadeusz 41. E. Hemingway, Stary człowiek i morze 42. A. Camus, Dżuma 43. B. Prus, Lalka 44. H. Sienkiewicz, Krzyżacy 45. E. Niziurski, Sposób na Alcybiadesa 46. F. Dostojewski, Zbrodnia i kara 47. S. Mrożek, Tango 48. W. Gombrowicz, Trans-Atlantyk 49. K. Makuszyński, Szatan z siódmej klasy 50. H. Sienkiewicz, Quo vadis 51. W. Gombrowicz, Ferdydurke 52. C. S. Lewis, Opowieści z Narnii, cz. 1.: Lew, Czarownica i stara szafa 53. A. Szklarski, Tomek w krainie kangurów 54. M. Białoszewski, Pamiętnik z powstania warszawskiego 55. S. Lem, Bajki robotów 56. A. Fiedler, Dywizjon W. S. Reymont, Chłopi, t. 1: Jesień 58. M. Twain, Przygody Tomka Sawyera

85 59. H. Sienkiewicz, Potop 60. J. Brzechwa, Akademia pana Kleksa 61. A. Lindgren, Dzieci z Bullerbyn 62. A. Mickiewicz, Grażyna 63. J. W. Goethe, Cierpienia młodego Wertera 64. M. Kuncewiczowa, Cudzoziemka 65. L. Kruczkowski, Niemcy 66. J. Parandowski, Mitologia 67. G. Byron, Giaur 68. F. H. Burnett, Tajemniczy ogród 69. T. Borowski, Opowiadania 70. B. Prus, Nowele i opowiadania 71. H. Sienkiewicz, Opowiadania i nowele 72. E. Orzeszkowa, Opowiadania i nowele 73. S. Żeromski, Opowiadania i nowele 74. A. Czechow, Opowiadania 75. J. Twardowski, Zeszyt w kratkę 76. C. Collodi, Pinokio 77. R. Goscinny, J.-J. Sempé, Mikołajek i inne chłopaki 78. A. A. Milne, Kubuś Puchatek 79. J. Parandowski, Przygody Odyseusza 80. E.-E. Schmitt, Oskar i pani Róża 81. F. Kafka, Proces 82. M. Musierowicz, Opium w rosole 83. M. Musierowicz, Kwiat kalafiora 84. M. Krüger, Karolcia 85. R. Pisarski, O psie, który jeździł koleją 86. J. Conrad, Jądro ciemności 87. M. Musierowicz, Kłamczucha 88. D. Terakowska, Władca Lewawu 89. J. Verne, W 80 dni dookoła świata

86 90. H. Lofting, Doktor Dolittle i jego zwierzęta 91. A. i Cz. Centkiewiczowie, Zaczarowana zagroda 92. I. Krasicki, A. Mickiewicz, Bajki 93. J. Kochanowski, Fraszki i Treny 94. S. Mrożek, Opowiadania 95. J. Chmielewska, Nawiedzony dom 96. A. Christie, I nie było już nikogo 97. Z. Nałkowska, Medaliony 98. F. H. Burnett, Mała księżniczka 99. M. Kownacka, Kajtkowe przygody 100. J. Grabowski, Puc, Bursztyn i goście 101. Cz. Centkiewicz, Anaruk, chłopiec z Grenlandii 102. S. Michałkow, Nie płacz, Koziołku 103. W. Chotomska, Dzieci pana Astronoma 104. A. Christie, Dwanaście prac Herkulesa 105. I. Fink, Opowiadania 106. M. Kownacka, Kukuryku na ręczniku 107. K. Drzewiecka, Piątka z Zakątka 108. E.-E. Schmitt, Dziecko Noego 109. S. Żeromski, Wierna rzeka 110. T. Różewicz, Kartoteka 111. S. Szmaglewska, Czarne Stopy 112. G. Flaubert, Pani Bovary 113. M. Konopnicka, Na jagody 114. M. Konopnicka, O krasnoludkach i sierotce Marysi 115. M. Kownacka, Plastusiowy pamiętnik 116. E. Knight, Lassie, wróć! 117. R. Dahl, Charlie i fabryka czekolady 118. D. Terakowska, Córka Czarownic 119. U. Eco, Imię róży 120. E. Orzeszkowa, Nad Niemnem

87 POLECAMY