Wymagania edukacyjne z Chemii klasa: 1w rok szkolny: 2018/2019 AUTOR: Małgorzata Mańska Nauczyciel: Kinga Fros

Transkrypt

1 Wymagania edukacyjne z Chemii klasa: 1w rok szkolny: 2018/2019 AUTOR: Małgorzata Mańska Nauczyciel: Kinga Fros Wyróżnione wymagania programowe odpowiadają wymaganiom ogólnym i szczegółowym zawartym w treściach nauczania podstawy programowej. 1. Materiały i tworzywa pochodzenia naturalnego Uczeń: Uczeń: Uczeń: Uczeń: zna i stosuje zasady BHP obowiązujące opisuje, jak zidentyfikować węglan wapnia projektuje doświadczenie chemiczne wyjaśnia zjawisko powstawania kamienia w pracowni chemicznej (bezpiecznie posługuje opisuje właściwości oraz zastosowania skał Odróżnianie skał wapiennych od innych skał kotłowego się prostym sprzętem laboratoryjnym wapiennych i gipsowych i minerałów oraz zapisuje odpowiednie omawia proces twardnienia zaprawy i podstawowymi odczynnikami chemicznymi) opisuje właściwości tlenku krzemu(iv) równania reakcji chemicznych wapiennej i zapisuje odpowiednie równanie definiuje pojęcia: skorupa ziemska, minerały, podaje nazwy soli bezwodnych i zapisuje ich definiuje pojecie skala twardości minerałów reakcji chemicznej skały, surowce mineralne wzory sumaryczne podaje twardości w skali Mohsa dla wybranych opisuje szczegółowo przeróbkę gipsu dokonuje podziału surowców mineralnych na podaje przykłady nazw najważniejszych minerałów wymienia rodzaje szkła oraz opisuje ich budowlane, chemiczne, energetyczne, hydratów i zapisuje ich wzory sumaryczne podaje nazwy systematyczne hydratów właściwości i zastosowania metalurgiczne, zdobnicze oraz wymienia oblicza masy cząsteczkowe hydratów i zapisuje ich wzory sumaryczne opisuje glinę pod względem jej zastosowań przykłady poszczególnych rodzajów surowców przewiduje zachowanie się hydratów opisuje różnice we właściwościach hydratów w materiałach budowlanych zapisuje wzór sumaryczny i podaje nazwę podczas ogrzewania i soli bezwodnych opisuje zastosowania cementu, zaprawy systematyczną podstawowego związku opisuje sposób otrzymywania wapna palonego projektuje doświadczenie chemiczne Usuwanie cementowej i betonu chemicznego występującego w skałach i gaszonego wody z hydratów wymienia źródła zanieczyszczeń gleby, wapiennych opisuje właściwości wapna palonego oblicza zawartość procentową wody omawia ich skutki oraz proponuje sposoby opisuje rodzaje skał wapiennych i gipsowych i gaszonego w hydratach ochrony gleby przed degradacją opisuje podstawowe zastosowania skał zapisuje równania reakcji otrzymywania opisuje właściwości omawianych odmian wapiennych i gipsowych i gaszenia wapna palonego (otrzymywania kwarcu opisuje sposób identyfikacji CO2 (reakcja wapna gaszonego) projektuje doświadczenie chemiczne charakterystyczna) projektuje doświadczenie chemiczne Gaszenie Badanie właściwości tlenku krzemu(iv) definiuje pojęcie hydraty wapna palonego projektuje doświadczenie chemiczne przewiduje zachowanie się hydratów podczas zapisuje równanie reakcji chemicznej wapna Termiczny rozkład wapieni ogrzewania gaszonego z CO2 (twardnienie zaprawy opisuje szczegółowo sposób otrzymywania wymienia główny składnik kwarcu i piasku wapiennej) wapna palonego i wapna gaszonego zapisuje wzór sumaryczny krzemionki oraz zapisuje wzory sumaryczne gipsu i gipsu zapisuje równanie reakcji otrzymywania gipsu podaje jej nazwę systematyczną palonego oraz opisuje sposoby ich palonego wymienia najważniejsze odmiany SiO2 otrzymywania wyjaśnia, dlaczego gips i gips palony są występujące w przyrodzie i podaje ich wyjaśnia, czym są zaprawa gipsowa i zaprawa hydratami zastosowania wapienna oraz wymienia ich zastosowania projektuje doświadczenie chemiczne wymienia najważniejsze właściwości tlenku wyjaśnia proces twardnienia zaprawy Sporządzanie zaprawy gipsowej i badanie krzemu(iv) gipsowej jej twardnienia podaje nazwy systematyczne wapna palonego opisuje proces produkcji szkła (wymienia zapisuje równanie reakcji twardnienia i gaszonego oraz zapisuje wzory sumaryczne kolejne etapy) zaprawy gipsowej tych związków chemicznych opisuje niektóre rodzaje szkła i ich opisuje każdy z etapów produkcji szkła

2 wymienia podstawowe właściwości zastosowania wyjaśnia niektóre zastosowania gliny na i zastosowania wapna palonego i gaszonego wymienia właściwości gliny podstawie jej właściwości 1

3 wymienia podstawowe zastosowania gipsu wymienia surowce do produkcji wyrobów projektuje i przeprowadza doświadczenie palonego ceramicznych, cementu i betonu chemiczne Badanie właściwości sorpcyjnych wymienia właściwości szkła projektuje i przeprowadza badanie gleby podaje różnicę między substancjami kwasowości gleby projektuje i przeprowadza doświadczenie krystalicznymi a ciałami bezpostaciowymi uzasadnia potrzebę stosowania nawozów chemiczne Badanie odczynu gleby opisuje proces produkcji szkła (wymienia opisuje znaczenie właściwości sorpcyjnych opisuje wpływ niektórych składników gleby podstawowe surowce) i odczynu gleby oraz wpływ ph gleby na na rozwój roślin definiuje pojęcie glina wzrost wybranych roślin uzasadnia potrzebę stosowania nawozów wymienia przykłady zastosowań gliny wyjaśnia, na czym polega zanieczyszczenie sztucznych i podaje ich przykłady definiuje pojęcia: cement, zaprawa cementowa, gleby wyjaśnia, na czym polega chemiczne beton, ceramika wymienia źródła chemicznego zanieczyszczenie gleby opisuje, czym są właściwości sorpcyjne gleby zanieczyszczenia gleby oraz co to jest odczyn gleby definiuje pojęcie degradacja gleby wymienia składniki gleby opisuje metody rekultywacji gleby dokonuje podziału nawozów na naturalne i sztuczne (fosforowe, azotowe i potasowe) wymienia przykłady nawozów naturalnych i sztucznych wymienia podstawowe rodzaje zanieczyszczeń gleby opisuje, na czym polega rekultywacja gleby omawia zjawiska krasowe i zapisuje równania reakcji chemicznych ilustrujące te zjawiska wyjaśnia, czym są światłowody i opisuje ich zastosowania omawia naturalne wskaźniki odczynu gleby wyjaśnia znaczenie symboli umieszczonych na etykietach nawozów 2. Źródła energii Uczeń: Uczeń: Uczeń: Uczeń: wymienia przykłady surowców naturalnych wymienia właściwości kopalnych paliw stałych opisuje właściwości diamentu, grafitu proponuje rodzaje szkła laboratoryjnego wykorzystywanych do pozyskiwania energii opisuje budowę diamentu, grafitu i fulerenów na podstawie znajomości ich niezbędnego do wykonania doświadczenia definiuje pojecie gaz ziemny i fulerenów oraz wymienia ich właściwości budowy chemicznego Destylacja frakcjonowana ropy wymienia właściwości gazu ziemnego (z podziałem na fizyczne i chemiczne) wymienia zastosowania diamentu, grafitu naftowej zapisuje wzór sumaryczny głównego składnika wyjaśnia, jakie właściwości ropy naftowej i fulerenów wynikające z ich właściwości projektuje doświadczenie chemiczne Sucha gazu ziemnego oraz podaje jego nazwę umożliwiają jej przetwarzanie w procesie definiuje pojęcia grafen i karbin destylacja węgla kamiennego systematyczną destylacji frakcjonowanej opisuje przebieg destylacji ropy naftowej definiuje pojęcie izomeria wymienia zasady BHP dotyczące obchodzenia wymienia nazwy i zastosowania kolejnych projektuje doświadczenie chemiczne Badanie wyjaśnia, w jakim celu przeprowadza się się z węglowodorami i innymi paliwami produktów otrzymywanych w wyniku właściwości ropy naftowej procesy krakingu i reformingu definiuje pojęcie ropa naftowa destylacji ropy naftowej projektuje doświadczenie chemiczne Badanie analizuje wady i zalety środków wymienia skład i właściwości ropy naftowej opisuje proces suchej destylacji węgla właściwości benzyny przeciwstukowych 2

4 definiuje pojęcie alotropia pierwiastków kamiennego (pirolizę) wyjaśnia, na czym polegają kraking chemicznych wymienia nazwy produktów procesu suchej i reforming wymienia odmiany alotropowe węgla destylacji węgla kamiennego oraz opisuje ich opisuje, jak ustala się liczbę oktanową wymienia nazwy kopalnych paliw stałych skład i stan skupienia wymienia nazwy substancji stosowanych definiuje pojęcia: destylacja, frakcja, wymienia zastosowania produktów suchej jako środki przeciwstukowe destylacja frakcjonowana, piroliza destylacji węgla kamiennego opisuje właściwości różnych rodzajów benzyn (pirogenizacja, sucha destylacja), katalizator, opisuje, jak można zbadać właściwości benzyn zapisuje równania reakcji powstawania kwasów izomer wymienia przykłady rodzajów benzyn (dotyczące kwaśnych opadów) wymienia nazwy produktów destylacji ropy wymienia nazwy systematyczne związków analizuje możliwości zastosowań naftowej chemicznych o LO = 100 i LO = 0 alternatywnych źródeł energii (biopaliwa, wymienia nazwy produktów suchej destylacji wymienia sposoby podwyższania LO wodór, energia słoneczna, wodna, jądrowa, węgla kamiennego benzyny geotermalna, itd.) wymienia składniki benzyny, jej właściwości zapisuje równania reakcji spalania całkowitego wymienia wady i zalety wykorzystywania i główne zastosowania i niecałkowitego węglowodorów tradycyjnych i alternatywnych źródeł energii definiuje pojęcie liczba oktanowa wymienia główne powody powstania dokonuje podziału źródeł energii na nadmiernego efektu cieplarnianego oraz wyczerpywalne i niewyczerpywalne kwaśnych opadów wymienia przykłady negatywnego wpływu zapisuje przykłady równań reakcji tworzenia stosowania paliw tradycyjnych na środowisko się kwasów przyrodnicze definiuje pojecie smog definiuje pojęcia: efekt cieplarniany, kwaśne wymienia poznane alternatywne źródła energii opady, globalne ocieplenie wymienia gazy cieplarnianie wymienia przykłady alternatywnych źródeł energii zapisuje proste równania reakcji spalania całkowitego i niecałkowitego węglowodorów opisuje właściwości tlenku węgla(ii) i jego wpływ na organizm człowieka analizuje wpływ sposobów uzyskiwania energii na stan środowiska przyrodniczego zapisuje wzory (półstrukturalne, strukturalne) izomerów dla prostych przykładów węglowodorów wyjaśnia, czym różnią się węglowodory łańcuchowe od pierścieniowych (cyklicznych), podaje nazwy systematyczne prostych węglowodorów o łańcuchach rozgałęzionych i pierścieniowych oraz zapisuje ich wzory strukturalne opisuje właściwości fosforu białego i fosforu czerwonego opisuje proces ekstrakcji wyjaśnia, czym jest biodiesel opisuje znaki informacyjne znajdujące się na stacjach paliw wyjaśnia znaczenie symboli znajdujących się na produktach, przy których wytwarzaniu ograniczono zużycie energii, wydzielanie gazów cieplarnianych i emisję zanieczyszczeń 3. Środki czystości i kosmetyki 3

5 Uczeń: definiuje pojęcie mydła dokonuje podziału mydeł ze względu na rozpuszczalność w wodzie i stan skupienia oraz podaje ich przykłady wymienia metody otrzymywania mydeł definiuje pojęcia: reakcja zmydlania, reakcja zobojętniania, reakcja hydrolizy zapisuje wzory sumaryczne i nazwy zwyczajowe podstawowych kwasów tłuszczowych wymienia właściwości i zastosowania wybranych mydeł podaje odczyn roztworów mydeł oraz wymienia nazwy jonów odpowiedzialnych za jego powstanie wymienia składniki brudu wymienia substancje zwilżalne i niezwilżalne przez wodę wyjaśnia pojęcia: hydrofilowy, hydrofobowy, napięcie powierzchniowe wymienia podstawowe zastosowania detergentów podaje przykłady substancji obniżających napięcie powierzchniowe wody definiuje pojęcia: twarda woda, kamień kotłowy opisuje zachowanie mydła w twardej wodzie dokonuje podziału mieszanin ze względu na rozmiary cząstek opisuje zjawisko tworzenia się emulsji wymienia przykłady emulsji i ich zastosowania podaje, gdzie znajdują się informacje o składnikach kosmetyków wymienia zastosowania wybranych kosmetyków i środków czystości wymienia nazwy związków chemicznych znajdujących się w środkach do przetykania rur wymienia przykłady zanieczyszczeń metali (rdza) oraz sposoby ich usuwania definiuje pojęcie eutrofizacja wód wymienia przykłady substancji powodujących eutrofizację wód Uczeń: opisuje proces zmydlania tłuszczów zapisuje słownie przebieg reakcji zmydlania tłuszczów opisuje, jak doświadczalnie otrzymać mydło z tłuszczu zapisuje nazwę zwyczajową i wzór sumaryczny kwasu tłuszczowego potrzebnego do otrzymania mydła o podanej nazwie wyjaśnia, dlaczego roztwory mydeł mają odczyn zasadowy definiuje pojęcie substancja powierzchniowo czynna (detergent) opisuje budowę substancji powierzchniowo czynnych zaznacza fragmenty hydrofobowe i hydrofilowe w podanych wzorach strukturalnych substancji powierzchniowo czynnych oraz opisuje rolę tych fragmentów wymienia rodzaje substancji powierzchniowo czynnych opisuje mechanizm usuwania brudu projektuje doświadczenie chemiczne Badanie wpływu różnych substancji na napięcie powierzchniowe wody wymienia związki chemiczne odpowiedzialne za powstawanie kamienia kotłowego wyjaśnia, co to są emulgatory dokonuje podziału emulsji i wymienia przykłady poszczególnych jej rodzajów wyjaśnia różnice między typami emulsji (O/W, W/O) wymienia niektóre składniki kosmetyków z uwzględnieniem ich roli (np. składniki nawilżające, zapachowe) wyjaśnia przyczynę eliminowania fosforanów(v) z proszków do prania (proces eutrofizacji) dokonuje podziału zanieczyszczeń metali na fizyczne i chemiczne oraz opisuje różnice między nimi opisuje zanieczyszczenia występujące na powierzchni srebra i miedzi wymienia składniki proszków do prania odpowiadające za tworzenie się kamienia Uczeń: projektuje doświadczenie chemiczne Otrzymywanie mydła w reakcji zmydlania tłuszczu projektuje doświadczenie chemiczne Otrzymywanie mydła w reakcji zobojętniania zapisuje równanie reakcji otrzymywania mydła o podanej nazwie wymienia produkty reakcji hydrolizy mydeł oraz wyjaśnia ich wpływ na odczyn roztworu wyjaśnia, z wykorzystaniem zapisu jonowego równania reakcji chemicznej, dlaczego roztwór mydła ma odczyn zasadowy projektuje doświadczenie chemiczne Wpływ twardości wody na powstawanie piany zapisuje równania reakcji chemicznych mydła z substancjami odpowiadającymi za twardość wody określa rolę środków zmiękczających wodę oraz podaje ich przykłady wyjaśnia, jak odróżnić koloidy od roztworów właściwych opisuje składniki bazowe, czynne i dodatkowe kosmetyków wyszukuje w dostępnych źródłach informacje na temat działania kosmetyków opisuje wybrane środki czystości (do mycia szyb i luster, używane w zmywarkach, do udrażniania rur, do czyszczenia metali i biżuterii) wskazuje na charakter chemiczny składników środków do mycia szkła, przetykania rur, czyszczenia metali i biżuterii w aspekcie zastosowań tych produktów opisuje źródła zanieczyszczeń metali oraz sposoby ich usuwania omawia szczegółowo proces eutrofizacji Uczeń: zapisuje równanie reakcji hydrolizy podanego mydła na sposób cząsteczkowy i jonowy wyjaśnia zjawisko powstawania osadu, zapisując jonowo równania reakcji chemicznych zapisuje równania reakcji usuwania twardości wody przez gotowanie projektuje doświadczenie chemiczne Badanie wpływu emulgatora na trwałość emulsji opisuje działanie wybranych postaci kosmetyków (np. emulsje, roztwory) i podaje przykłady ich zastosowań wymienia zasady odczytywania i analizy składu kosmetyków na podstawie etykiet wymienia zasady INCI omawia mechanizm usuwania brudu przy użyciu środków zawierających krzemian sodu na podstawie odpowiednich równań reakcji opisuje sposób czyszczenia srebra metodą redukcji elektrochemicznej projektuje doświadczenie chemiczne Wykrywanie obecności fosforanów(v) w proszkach do prania wyjaśnia, dlaczego substancje zmiękczające wodę zawarte w proszkach są szkodliwe dla urządzeń piorących omawia wpływ freonów na warstwę ozonową 4

6 definiuje pojęcie dziura ozonowa kotłowego (zmiękczające) stosuje zasady bezpieczeństwa podczas definiuje pojęcie freony korzystania ze środków chemicznych w życiu codziennym definiuje pojęcie parabeny wyjaśnia różnicę między jonowymi i niejonowymi substancjami powierzchniowo czynnymi opisuje działanie napojów typu cola jako odrdzewiaczy wyjaśnia znaczenie symboli znajdujących się na opakowaniach kosmetyków 4. Żywność Uczeń: Uczeń: Uczeń: Uczeń: wymienia rodzaje składników odżywczych opisuje sposób wykrywania białka przeprowadza obliczenia z uwzględnieniem projektuje doświadczenie chemiczne oraz określa ich funkcje w organizmie w produktach żywnościowych pojęć GDA, wartość odżywcza i energetyczna Odróżnianie tłuszczu od substancji tłustej definiuje pojęcia: wartość odżywcza, wartość opisuje sposób wykrywania tłuszczu projektuje i wykonuje doświadczenie zapisuje równanie hydrolizy podanego energetyczna, GDA w produktach żywnościowych chemiczne Wykrywanie białka w produktach tłuszczu przeprowadza bardzo proste obliczenia podaje nazwę produktu rozkładu termicznego żywnościowych (np. w twarogu) wyjaśnia, dlaczego sacharoza i skrobia dają z uwzględnieniem pojęć: wartość odżywcza, tłuszczu oraz opisuje jego działanie na projektuje doświadczenie chemiczne ujemny wynik próby Trommera wartość energetyczna, GDA organizm Wykrywanie tłuszczu w produktach projektuje doświadczenie chemiczne opisuje zastosowanie reakcji ksantoproteinowej opisuje sposób wykrywania skrobi, np. w mące żywnościowych (np. w pestkach dyni Fermentacja alkoholowa zapisuje słownie przebieg reakcji hydrolizy ziemniaczanej i ziarnach fasoli i orzechach) opisuje proces produkcji serów tłuszczów opisuje sposób wykrywania glukozy opisuje sposób odróżniania substancji tłustej opisuje jedną z przemysłowych metod podaje po jednym przykładzie substancji tłustej wymienia pokarmy będące źródłem białek, od tłuszczu produkcji octu i tłuszczu tłuszczów i sacharydów projektuje doświadczenie chemiczne wyjaśnia skrót INS i potrzebę jego dokonuje podziału sacharydów dokonuje podziału witamin (rozpuszczalne Wykrywanie skrobi w produktach stosowania podaje nazwy i wzory sumaryczne i nierozpuszczalne w tłuszczach) i wymienia żywnościowych (np. mące ziemniaczanej analizuje zalety i wady stosowania dodatków podstawowych sacharydów przykłady z poszczególnych grup i ziarnach fasoli) do żywności opisuje, jak wykryć skrobię opisuje procesy fermentacji (najważniejsze, projektuje doświadczenie chemiczne opisuje wybrane emulgatory i substancje opisuje znaczenie wody, witamin oraz soli podstawowe informacje) zachodzące podczas Wykrywanie glukozy (próba Trommera) zagęszczające, ich pochodzenie mineralnych dla organizmu wyrabiania ciasta, pieczenia chleba, zapisuje równania reakcji chemicznych dla i zastosowania wyszukuje w dostępnych źródłach informacje produkcji napojów alkoholowych, próby Trommera, utleniania glukozy analizuje potrzebę stosowania aromatów na temat składników wody mineralnej i mleka otrzymywania kwaśnego mleka, jogurtów opisuje produkcję napojów alkoholowych i regulatorów kwasowości opisuje mikroelementy i makroelementy oraz zapisuje wzór sumaryczny kwasu mlekowego, opisuje, na czym polegają: fermentacja przedstawia konsekwencje stosowania podaje ich przykłady masłowego i octowego alkoholowa, mlekowa i octowa dodatków do żywności wymienia pierwiastki toksyczne dla człowieka definiuje pojęcie hydroksykwas zapisuje równania reakcji fermentacji oraz pierwiastki biogenne wyjaśnia przyczyny psucia się żywności oraz alkoholowej i octowej definiuje pojęcia: fermentacja, biokatalizator proponuje sposoby zapobiegania temu zapisuje równanie reakcji fermentacji masłowej dokonuje podziału fermentacji (tlenowa, procesowi z określeniem warunków jej zachodzenia beztlenowa) oraz opisuje jej rodzaje opisuje sposoby otrzymywania różnych zapisuje równania reakcji hydrolizy laktozy wymienia, z podaniem przykładów zastosowań, dodatków do żywności i powstawania kwasu mlekowego 5

7 rodzaje procesów fermentacji zachodzących wymienia przykłady barwników, konserwantów wyjaśnia określenie chleb na zakwasie w życiu codziennym (tradycyjnych), przeciwutleniaczy, substancji opisuje procesy jełczenia, gnicia i butwienia zalicza laktozę do disacharydów zagęszczających, emulgatorów, aromatów, przedstawia znaczenie stosowania dodatków definiuje pojęcia: jełczenie, gnicie, butwienie regulatorów kwasowości i substancji do żywności wymienia najczęstsze przyczyny psucia się słodzących wymienia niektóre zagrożenia wynikające ze żywności wyjaśnia znaczenie symbolu E stosowania dodatków do żywności wymienia przykłady sposobów konserwacji podaje przykłady szkodliwego działania opisuje poznane sposoby konserwacji żywności żywności niektórych dodatków do żywności opisuje wybrane substancje zaliczane do opisuje, do czego służą dodatki do żywności; barwników, konserwantów, przeciwutleniaczy, dokonuje ich podziału ze względu na substancji zagęszczających, emulgatorów, pochodzenie aromatów, regulatorów kwasowości i substancji słodzących określa rolę substancji zagęszczających i emulgatorów opisuje proce produkcji miodu i zapisuje równanie zachodzącej reakcji chemicznej wyjaśnia obecność dziur w serze szwajcarskim opisuje proces produkcji i zastosowanie octu winnego opisuje zjawisko bombażu wyjaśnia znaczenie symboli znajdujących się na opakowaniach żywności 5. Leki Uczeń: Uczeń: Uczeń: Uczeń: definiuje pojęcia: substancje lecznicze, leki, wyszukuje informacje na temat działania opisuje sposoby otrzymywania wybranych wymienia skutki nadużywania niektórych placebo składników popularnych leków na organizm substancji leczniczych leków dokonuje podziału substancji leczniczych ze ludzki (np. węgla aktywnego, kwasu opisuje działanie kwasu acetylosalicylowego wyjaśnia powód stosowania kwasu względu na efekt ich działania (eliminujące acetylosalicylowego, środków zapisuje równanie reakcji zobojętniania kwasu acetylosalicylowego (opisuje jego działanie objawy bądź przyczyny choroby), metodę neutralizujących nadmiar kwasów solnego sodą oczyszczoną na organizm ludzki, zastosowania) otrzymywania (naturalne, półsyntetyczne w żołądku) wykonuje obliczenia związane z pojęciem dokonuje trudniejszych obliczeń związanych i syntetyczne) oraz postać, w jakiej występują wymienia przykłady substancji leczniczych dawki leku z pojęciem dawki leku wymienia postaci, w jakich mogą występować eliminujących objawy (np. przeciwbólowe, określa moc substancji toksycznej na podstawie analizuje problem testowania leków leki (tabletki, roztwory, syropy, maści) nasenne) i przyczyny choroby (np. wartości LD50 na zwierzętach definiuje pojecie maść przeciwbakteryjne, wiążące substancje opisuje wpływ odczynu środowiska wyjaśnia wpływ baru na organizm wymienia właściwość węgla aktywnego, toksyczne) na działanie leków wyjaśnia, zapisując odpowiednie równania umożliwiającą zastosowanie go w przypadku wymienia przykłady nazw substancji wyjaśnia zależność szybkości działania leku reakcji chemicznych, działanie odtrutki dolegliwości żołądkowych leczniczych naturalnych, półsyntetycznych od sposobu jego podania w przypadku zatrucia barem wymienia nazwę związku chemicznego i syntetycznych opisuje działanie rtęci i baru na organizm analizuje skład dymu papierosowego występującego w aspirynie i polopirynie opisuje właściwości adsorpcyjne węgla wymienia związki chemiczne neutralizujące (wymienia jego główne składniki nazwy wymienia zastosowania aspiryny i polopiryny aktywnego szkodliwe działanie baru na organizm ludzki systematyczne, wzory sumaryczne) podaje przykład związku chemicznego wyjaśnia, jaki odczyn mają leki stosowane na opisuje wpływ rozpuszczalności substancji zapisuje wzory sumaryczne poznanych 6

8 stosowanego w lekach neutralizujących nadmiar nadkwasotę leczniczej w wodzie na siłę jej działania kwasu solnego w żołądku wyjaśnia, od czego mogą zależeć lecznicze definiuje pojęcie tolerancja na dawkę wyjaśnia, od czego mogą zależeć lecznicze i toksyczne właściwości związków substancji i toksyczne właściwości niektórych związków chemicznych opisuje skutki nadmiernego używania etanolu chemicznych oblicza dobową dawkę leku dla człowieka oraz nikotyny na organizm ludzki wyszukuje podstawowe informacje na temat o określonej masie ciała opisuje działanie na organizm morfiny, heroiny, działania składników popularnych leków wyjaśnia różnicę między LC50 i LD50 kokainy, haszyszu, marihuany i amfetaminy (np. węgla aktywnego, kwasu wymienia klasy toksyczności substancji opisuje działanie dopalaczy na organizm acetylosalicylowego, środków wymienia czynniki biologiczne, wpływające wyszukuje informacje na temat działania neutralizujących nadmiar kwasów na działanie leków składników napojów, takich jak: kawa, w żołądku) opisuje wpływ sposobu podania leku na herbata, napoje typu cola na organizm definiuje pojęcia: dawka minimalna, dawka szybkość jego działania ludzki lecznicza, dawka toksyczna, dawka śmiertelna opisuje jaki wpływ mają rtęć i jej związki na średnia organizm ludzki wymienia ogólne czynniki warunkujące opisuje działanie substancji uzależniających działanie substancji leczniczych wymienia właściwości etanolu i nikotyny wymienia sposoby podawania leków definiuje pojęcie narkotyki wymienia przykłady uzależnień oraz substancji wymienia nazwy substancji chemicznych uzależniających uznawanych za narkotyki opisuje ogólnie poszczególne rodzaje wyszukuje podstawowe informacje na temat uzależnień działania składników napojów, takich jak: wymienia przykłady leków, które mogą kawa, herbata, napoje typu cola prowadzić do lekomanii (leki nasenne, wymienia właściwości kofeiny oraz opisuje jej psychotropowe, sterydy anaboliczne) działanie na organizm ludzki opisuje, czym są narkotyki i dopalacze wymienia napoje zawierające kofeinę narkotyków oraz klasyfikuje je do odpowiedniej grupy związków chemicznych wyjaśnia, dlaczego nie powinno się karmić psów i kotów czekoladą wymienia produkt pośredni utleniania alkoholu w organizmie i opisuje skutki jego działania porównuje poszczególne zakresy stężeń alkoholu we krwi z ich działaniem na organizm ludzki 6. Odzież i opakowania Uczeń: Uczeń: Uczeń: Uczeń: definiuje pojęcia: tworzywa sztuczne, mer, opisuje zasady tworzenia nazw polimerów omawia różnice we właściwościach kauczuku zapisuje równanie reakcji wulkanizacji polimer wymienia właściwości kauczuku przed i po wulkanizacji kauczuku dokonuje podziału polimerów ze względu opisuje, na czym polega wulkanizacja kauczuku opisuje budowę wewnętrzną termoplastów wyjaśnia, z uwzględnieniem budowy, na ich pochodzenie zapisuje równanie reakcji otrzymywania i duroplastów zachowanie się termoplastów i duroplastów wymienia rodzaje substancji dodatkowych PVC omawia zastosowania PVC pod wpływem wysokich temperatur w tworzywach sztucznych oraz podaje ich opisuje najważniejsze właściwości wyjaśnia, dlaczego mimo użycia tych samych wyjaśnia, dlaczego stężony roztwór kwasu przykłady i zastosowania poznanych polimerów merów, właściwości polimerów mogą się różnić azotowego(v) przechowuje się wymienia nazwy systematyczne syntetycznych wyjaśnia, dlaczego roztworu kwasu w aluminiowych cysternach 7

9 najpopularniejszych tworzyw sztucznych oraz wymienia czynniki, które należy uwzględnić fluorowodorowego nie przechowuje się zapisuje równanie reakcji glinu z kwasem zapisuje skróty pochodzące od tych nazw przy wyborze materiałów do produkcji w opakowaniach ze szkła azotowym(v) opisuje sposób otrzymywania kauczuku opakowań zapisuje równanie reakcji tlenku krzemu(iv) analizuje wady i zalety różnych sposobów wymienia podstawowe zastosowania kauczuku opisuje wady i zalety opakowań stosowanych z kwasem fluorowodorowym radzenia sobie z odpadami stałymi wymienia substraty i produkt wulkanizacji w życiu codziennym opisuje recykling szkła, papieru, metalu opisuje właściwości i zastosowania nylonu kauczuku wyjaśnia, dlaczego składowanie niektórych i tworzyw sztucznych oraz goreteksu wymienia podstawowe zastosowania gumy substancji chemicznych stanowi problem podaje zapis procesu biodegradacji polimerów opisuje zastosowania włókien aramidowych, wymienia nazwy polimerów sztucznych, przy uzasadnia potrzebę zagospodarowania w warunkach tlenowych i beztlenowych węglowych, biostatycznych i szklanych których powstawaniu jednym z substratów była odpadów pochodzących z różnych opakowań opisuje zastosowania poznanych włókien analizuje wady i zalety różnych włókien celuloza opisuje, które rodzaje odpadów stałych sztucznych oraz syntetycznych i uzasadnia potrzebę ich stosowania klasyfikuje tworzywa sztuczne według ichstanowią zagrożenie dla środowiska naturalnego projektuje doświadczenie chemiczne właściwości (termoplasty i duroplasty) w przypadku ich spalania Odróżnianie włókien naturalnych pochodzenia podaje przykłady nazw systematycznych wymienia przykłady polimerów zwierzęcego od włókien naturalnych termoplastów i duroplastów biodegradowalnych pochodzenia roślinnego wymienia właściwości poli(chlorku winylu) podaje warunki, w jakich może zachodzić projektuje doświadczenie chemiczne (PVC) biodegradacja polimerów (tlenowe, beztlenowe) Odróżnianie jedwabiu sztucznego zapisuje wzór strukturalny meru dla PVC opisuje sposób odróżnienia włókna białkowego od naturalnego wymienia przykłady i najważniejsze (wełna) od celulozowego (bawełna) wymienia nazwy włókien do zadań specjalnych zastosowania tworzyw sztucznych (np. podaje nazwę włókna, które zawiera keratynę i opisuje ich właściwości polietylenu, polistyrenu, polipropylenu, teflonu) dokonuje podziału surowców do otrzymywania wskazuje na zagrożenia związane z gazami włókien sztucznych (organiczne, nieorganiczne) powstającymi w wyniku spalania PVC oraz wymienia nazwy surowców danego dokonuje podziału opakowań ze względu na rodzaju materiał, z którego są wykonane wymienia próbę ksantoproteinową jako sposób podaje przykłady opakowań (celulozowych, na odróżnienie włókien jedwabiu naturalnego szklanych, metalowych, sztucznych) od włókien jedwabiu sztucznego stosowanych w życiu codziennym wymienia najbardziej popularne włókna wymienia sposoby zagospodarowania syntetyczne określonych odpadów stałych podaje niektóre zastosowania włókien definiuje pojęcie polimery biodegradowalne syntetycznych definiuje pojęcia: włókna naturalne, włókna sztuczne, włókna syntetyczne klasyfikuje włókna na naturalne, sztuczne i syntetyczne wymienia najważniejsze zastosowania włókien naturalnych, sztucznych i syntetycznych wymienia właściwości wełny, jedwabiu naturalnego, bawełny i lnu opisuje reakcje polikondensacji i poliaddycji oraz wymienia ich produkty opisuje metodę otrzymywania styropianu definiuje pojęcie kompozyty omawia proces merceryzacji bawełny 8

10 definiuje pojęcie mikrofibra, wymienia jej właściwości i zastosowania wyjaśnia znaczenie symboli znajdujących się na opakowaniach i wyrobach tekstylnych 9