WIADOMOŚCI ARCHIDIECEZJALNE

Transkrypt

1 Nr 1 Rok 84 WIADOMOŚCI ARCHIDIECEZJALNE ORGAN URZĘDOWY ARCHIDIECEZJI KATOWICKIEJ STYCZEŃ 2016 STOLICA APOSTOLSKA 1 PRZEZWYCIĘŻ OBOJĘTNOŚĆ I ZYSKAJ POKÓJ Orędzie Ojca Świętego Franciszka na Światowy Dzień Pokoju 1 stycznia 2016 roku 1. Bóg nie jest obojętny! Dla Boga ludzkość jest ważna, Bóg jej nie opuszcza! Na początku nowego roku chciałbym, aby to moje głębokie przekonanie towarzyszyło życzeniom obfitego błogosławieństwa i pokoju, pełnym nadziei na przyszłość każdego mężczyzny i kobiety, każdej rodziny, ludu i narodu świata, a także szefów państw i rządów oraz zwierzchników religijnych. Nie tracimy bowiem nadziei, że w roku 2016 wszyscy będziemy, na różnych poziomach, mocno i ufnie zaangażowani w realizowanie sprawiedliwości i w działania na rzecz pokoju. Tak, pokój jest darem Boga i dziełem ludzi. Pokój jest darem Boga, ale powierzonym wszystkim mężczyznom i kobietom, którzy są powołani do jego realizacji.

2 WIADOMOŚCI ARCHIDIECEZJALNE Strzec motywów nadziei STOLICA APOSTOLSKA 2. Wojny i działania terrorystyczne z ich tragicznymi konsekwencjami, uprowadzenia osób, prześladowania na tle etnicznym czy religijnym, sprzeniewierzanie się zasadom moralnym naznaczyły od początku do końca ubiegły rok, boleśnie pojawiając się coraz częściej w wielu regionach świata, do tego stopnia, by przybrać cechy tego, co można określić trzecią wojną światową w kawałkach. Niektóre jednak wydarzenia minionych lat i dopiero co zakończonego roku zachęcają mnie do ponowienia w perspektywie nowego roku zachęty, by nie tracić nadziei, że człowiek, z pomocą Bożej łaski, jest zdolny do pokonania zła, i by nie poddawać się rezygnacji i obojętności. Wydarzenia, o których mówię, ukazują zdolność człowieka do działania w duchu solidarności, przekraczając interesy indywidualne, apatię i obojętność wobec sytuacji krytycznych. Chciałbym wśród nich przypomnieć wysiłek na rzecz umożliwienia spotkania światowych przywódców w ramach COP 21, aby poszukiwać nowych sposobów przeciwdziałania zmianom klimatycznym i ocalenia stabilności Ziemi, naszego wspólnego domu. A to odsyła nas do dwóch poprzednich wydarzeń na poziomie globalnym: szczytu w Addis Abebie w celu pozyskania funduszy na rzecz zrównoważonego rozwoju na świecie; oraz przyjęcia przez Organizację Narodów Zjednoczonych Agendy na Rzecz Zrównoważonego Rozwoju 2030, mającej na celu zapewnienie do tego roku bardziej godnego życia wszystkim, a zwłaszcza najuboższym mieszkańcom planety był rokiem szczególnym dla Kościoła, ponieważ związany był z 50.rocznicą publikacji dwóch dokumentów Soboru Watykańskiego II, które wyrażają w bardzo wymowny sposób solidarność Kościoła ze światem. Papież Jan XXIII na początku Soboru chciał otworzyć na oścież okna Kościoła, aby komunikacja między nim a światem była bardziej ożywiona. Dwa dokumenty, Nostra aetate oraz Gaudium et spes, wyraziście symbolizują nową relację dialogu, solidarności i towarzyszenia, jaką Kościół pragnął wprowadzić w obrębie ludzkości. W deklaracji Nostra aetate Kościół został wezwany do otwarcia się na dialog z religiami niechrześcijańskimi. W Konstytucji duszpasterskiej Gaudium et spes ponieważ: radość i nadzieja, smutek i lęk ludzi w naszych czasach, szczególnie ubogich i wszystkich uciśnionych, są również 2

3 ORGAN URZĘDOWY ARCHIDIECEZJI KATOWICKIEJ radością i nadzieją, smutkiem i lękiem uczniów Chrystusa 1 Kościół chciał nawiązać dialog z rodziną ludzką odnośnie do problemów świata, jako znak solidarności i miłości naznaczonej szacunkiem 2. W tej samej perspektywie, poprzez Jubileusz Miłosierdzia pragnę zachęcić Kościół do modlitwy i działania, aby każdy chrześcijanin mógł wypracować serce pokorne i współczujące, zdolne do głoszenia i świadczenia miłosierdzia, do przebaczania i do dawania [...], do otwarcia się na tych wszystkich, którzy żyją na najróżniejszych peryferiach egzystencjalnych, które często dzisiejszy świat stwarza w sposób dramatyczny, nie popadając w obojętność, która upokarza, w przyzwyczajenie, które znieczula ducha i nie pozwala odkryć nowości, w cynizm, który niszczy 3. Istnieje wiele powodów, aby wierzyć w zdolność ludzkości do wspólnego działania w solidarności, w uznaniu swego wzajemnego powiązania i współzależności, mając na uwadze członków najsłabszych oraz ochronę dobra wspólnego. Ta postawa solidarnej współodpowiedzialności jest podstawą powołania do braterstwa i do wspólnego życia. Godność i relacje międzyosobowe konstytuują nas jako istoty ludzkie, które Bóg stworzył na swój obraz i podobieństwo. Jako stworzenia obdarzone niezbywalną godnością żyjemy w relacji z naszymi braćmi i siostrami, wobec których mamy odpowiedzialność i z którymi działamy solidarnie. Bez tej relacji bylibyśmy zubożeni w człowieczeństwie. Właśnie w ten sposób obojętność stanowi zagrożenie dla rodziny ludzkiej. Gdy podążamy ku nowemu rokowi chciałbym zachęcić wszystkich do uznania tego faktu, aby przezwyciężyć obojętność i zyskać pokój. Niektóre formy obojętności 3. Oczywiście postawa obojętności ludzi zamykających serce, by nie myśleć o innych, zamykających oczy, żeby nie widzieć tego, co ich otacza, czy stosujących uniki, żeby nie być dotkniętymi problemami innych osób, jest cechą ludzkiej typologii dość rozpowszechnioną i obecną w każdej epo- 1 Sobór Wat. II, Konst. duszp. Gaudium et spes, 1. 2 Por. tamże, 3. STOLICA APOSTOLSKA Bulla ustanawiająca nadzwyczajny Jubileusz Miłosierdzia, Misericordiae vultus, 3

4 WIADOMOŚCI ARCHIDIECEZJALNE STOLICA APOSTOLSKA ce dziejów. Jednak w dzisiejszych czasach przekroczyła ona zdecydowanie wymiar indywidualny, by nabrać wymiaru globalnego i wytworzyć zjawisko globalizacji obojętności. Pierwszą formą obojętności w ludzkim społeczeństwie jest obojętność wobec Boga, z której wypływa także obojętność wobec bliźnich i wobec stworzenia. Jest to jeden z poważnych skutków fałszywego humanizmu i praktycznego materializmu, połączonych z myślą relatywistyczną i nihilistyczną. Człowiek myśli, że jest twórcą samego siebie, swojego życia i społeczeństwa, czuje się samowystarczalny i dąży nie tylko do zastąpienia Boga, ale obycia się całkowicie bez Niego. W rezultacie myśli, że nic nikomu poza sobą samym nie jest winien i żąda jedynie posiadania praw 4. W obliczu tego błędnego samorozumienia osoby Benedykt XVI przypomniał, że ani człowiek, ani jego rozwój nie są w stanie nadać sobie samym swego ostatecznego sensu 5. A wcześniej Paweł VI stwierdził, że prawdziwy humanizm to tylko ten, który zwraca się w kierunku Absolutu, uznając powołanie dające prawdziwą ideę życia ludzkiego 6. Obojętność wobec bliźniego przyjmuje różne oblicza. Są ludzie dobrze poinformowani, słuchający radia, czytający gazety czy oglądający programy telewizyjne, którzy czynią to w sposób chłodny, niemal z przyzwyczajania: ludzie tacy mgliście znają dramaty trapiące ludzkość, ale nie czują się zaangażowani, nie przeżywają współczucia. Jest to postawa tych, którzy wiedzą, ale kierują spojrzenie, myśl i działanie na samych siebie. Niestety, musimy stwierdzić, że charakterystyczny dla naszych czasów wzrost informacji sam przez się nie oznacza zwiększenia uwagi na problemy, jeśli nie towarzyszy mu otwarcie sumienia w poczuciu solidarności 7. Może on wręcz pociągać za sobą pewne nasycenie, które znieczula i w jakimś stopniu relatywizuje powagę problemów. Niektórzy zwyczajnie się cieszą, obarczając winą ubogich i kraje biedne za swoje własne trudne problemy, stosując niesprawiedliwe uogólnienia, chcąc znaleźć rozwiązanie w «edukacji», która by ich uspoko- 4 Por. Benedykt XVI, Enc. Caritats in veritate, Por. tamże, Enc. Populorum progressio, Społeczeństwo coraz bardziej zglobalizowane zbliża nas, ale nie czyni nas braćmi. Rozum sam potrafi pojąć, że ludzie są równi i dać podstawę ich obywatelskiemu współżyciu, ale nie potrafi zaprowadzić braterstwa (Benedykt XVI, Enc. Caritas in veritate, 19). 4

5 ORGAN URZĘDOWY ARCHIDIECEZJI KATOWICKIEJ iła i zamieniła w oswojone i niegroźne istoty. Staje się to jeszcze bardziej drażliwe, jeśli wykluczeni widzą, jak rozrasta się ów rak społeczny, jakim jest korupcja głęboko zakorzeniona w wielu krajach w sferach rządowych, pośród przedsiębiorców oraz w instytucjach, niezależnie od politycznej ideologii rządzących 8. W innych przypadkach, obojętność przejawia się jako brak wrażliwości na otaczającą rzeczywistość, szczególnie bardziej odległą. Niektórzy ludzie wolą nie szukać, nie być poinformowanymi i żyją swoim dobrobytem i wygodą, głusi na krzyk bólu cierpiącej ludzkości. Niemal nie zdając sobie z tego sprawy staliśmy się niezdolni do odczuwania współczucia dla innych, dla ich dramatów, nie obchodzi nas troska o nich, jakby odpowiedzialność za to, co im się przytrafia nas nie dotyczyła, nie należała do naszych kompetencji 9. Kiedy my mamy się dobrze i żyje się nam wygodnie, oczywiście zapominamy o innych (Bogu nie zdarza się to nigdy), nie obchodzą nas ich problemy, ich cierpienia i krzywdy, jakich zaznają..., wtedy nasze serce popada w obojętność gdy ja mam się względnie dobrze i żyję wygodnie, zapominam o ludziach, którzy nie mają się dobrze 10. Żyjąc we wspólnym domu, nie możemy nie stawiać sobie pytania o jego stan, jak to starałem się uczynić w encyklice Laudato si. Zanieczyszczenie wody i powietrza, masowa eksploatacja lasów, zniszczenie środowiska, są często wynikiem obojętności człowieka wobec innych, bo wszystko jest ze sobą powiązane. Podobnie także zachowanie człowieka wobec zwierząt ma wpływ na jego relacje z innymi 11, nie mówiąc już o tych, którzy pozwalają sobie czynić gdzie indziej to, na co nie ośmielają się we własnym domu 12. W tych i w innych przypadkach, obojętność powoduje zamknięcie i unikanie obowiązków, przyczyniając się w ostateczności do braku pokoju z Bogiem, z innymi i ze stworzeniem. 8 Adhort. apost. Evangelii gaudium, Por. tamże, Orędzie na Wielki Post 2015 r STOLICA APOSTOLSKA 11 Por. Enc. Laudato si, Por. tamże, 51. 5

6 WIADOMOŚCI ARCHIDIECEZJALNE Pokój zagrożony zglobalizowaną obojętnością STOLICA APOSTOLSKA 4. Obojętność wobec Boga wykracza poza sferę wewnętrzną i duchową poszczególnej osoby, aktywnie wpływając na sferę publiczną i społeczną. Jak powiedział Benedykt XVI: istnieje ścisły związek między wielbieniem Boga a pokojem między ludźmi na ziemi 13. Bowiem, bez otwarcia na transcendencję człowiek łatwo pada łupem relatywizmu, a później trudno mu działać w zgodzie ze sprawiedliwością i angażować się na rzecz pokoju 14. Zapomnienie i zanegowanie Boga, pobudzające człowieka, by nie uznawać żadnej normy ponad sobą i do obrania jako normy jedynie samego siebie, spowodowały okrucieństwo i przemoc bez miary 15. Na poziomie indywidualnym i wspólnotowym obojętność wobec bliźniego, zrodzona z obojętności wobec Boga, przybiera postać bierności i braku zaangażowania, będących pożywką dla utrzymywania sytuacji niesprawiedliwości i poważnej nierównowagi społecznej, które mogą z kolei prowadzić do konfliktów lub w każdym razie zrodzić atmosferę niezadowolenia, która grozi doprowadzeniem, wcześniej czy później, do przemocy i braku bezpieczeństwa. W tym sensie obojętność i wynikający z niej brak zaangażowania stanowią poważne zaniedbywanie obowiązku, jaki posiada każda osoba, by przyczyniać się na miarę swoich możliwości i roli odgrywanej w społeczeństwie, do dobra wspólnego, szczególnie do pokoju, który jest jednym z najcenniejszych dóbr ludzkości 16. Ponadto, jeśli obojętność wobec drugiego wkracza na poziom instytucjonalny, jest wymierzona w jego godność, prawa podstawowe i jego wolność w połączeniu z kulturą zysku i hedonizmu, to sprzyja ona, a czasami usprawiedliwia działania i politykę, które w ostateczności stanowią zagrożenie dla pokoju. Taka postawa obojętności może nawet doprowadzić do uzasadnienia niektórych godnych pożałowania polityk gospodarczych, zapowiadających 13 Przemówienie podczas noworocznej audiencji dla członków korpusu dyplomatycznego akredytowanego przy Stolicy Apostolskiej, 7 stycznia Tamże. 15 Por. Benedykt XVI, Przemówienie podczas Dnia refleksji, dialogu i modlitwy o pokój i sprawiedliwość w świecie. Asyż, 27 października Por. Adhort. apost. Evangelii gaudium,

7 ORGAN URZĘDOWY ARCHIDIECEZJI KATOWICKIEJ niesprawiedliwości, podziały i przemoc, mających na celu osiągnięcie własnego dobrobytu czy też dobrobytu narodu. Nierzadko bowiem ludzkie plany polityczne i gospodarcze mają za cel podbój lub utrzymanie władzy i bogactwa, nawet za cenę pogwałcenia podstawowych praw i potrzeb innych. Kiedy ludom odmawia się ich praw podstawowych, takich jak żywność, woda, opieka zdrowotna lub praca, są one kuszone, by zapewnić je sobie z użyciem siły 17. Co więcej, obojętność wobec środowiska naturalnego, powodując wylesienie, zanieczyszczenie środowiska i katastrofy naturalne wykorzeniające całe społeczności z ich środowiska życia, prowadząc je do niepewności i braku bezpieczeństwa, tworzy nowe ubóstwo, nowe sytuacje niesprawiedliwości przez często fatalne skutki w zakresie bezpieczeństwa i pokoju społecznego. Jak wiele wojen prowadzono i jak wiele jeszcze będzie prowadzonych z powodu braku środków lub niezaspokojonego popytu na zasoby naturalne? 18 Od obojętności do miłosierdzia: nawrócenie serca 5. Kiedy przed rokiem w Orędziu na Światowy Dzień Pokoju zatytułowanym Już nie niewolnicy, lecz bracia przypominałem pierwszy biblijny obraz ludzkiego braterstwa, obraz Kaina i Abla (por. Rdz 4,1-16), chodziło mi o zwrócenie uwagi na to, jak zostało to pierwsze braterstwo zdradzone. Kain i Abel byli braćmi. Obaj pochodzili z tego samego łona, byli równi w godności i stworzeni na obraz i podobieństwo Boga; ale ich braterstwo zawarte w akcie 17 Dopóki nie wyeliminuje się wykluczenia i nierówności w społeczeństwie i między różnymi narodami, niemożliwe będzie wykorzenienie przemocy. Oskarża się o przemoc ubogich i ludy najbiedniejsze, ale bez równych szans różne formy agresji i wojny znajdą żyzną glebę, co wcześniej czy później doprowadzi do wybuchu. Gdy społeczność lokalna, krajowa czy światowa pozostawia na peryferiach część siebie, nie ma programów politycznych ani sił porządkowych czy bezpieczeństwa, które mogłyby zapewnić spokój bez końca. Dzieje się tak nie tylko dlatego, że nierówność społeczna prowokuje do gwałtownej reakcji wykluczonych przez system, ale ponieważ system społeczny i ekonomiczny jest niesprawiedliwy u samych swych korzeni. Podobnie jak dobro dąży do udzielania się, tak też i zło, na które wyrażamy zgodę, czyli niesprawiedliwość, ma skłonność do poszerzania swej niszczącej siły i milczącego podważania podstaw każdego systemu politycznego i społecznego, niezależnie od tego jak bardzo wydaje się trwały (Adhort. ap. Evangelii gaudium, 59). 18 Por. Enc. Laudato si, 31; 48. STOLICA APOSTOLSKA 7

8 WIADOMOŚCI ARCHIDIECEZJALNE STOLICA APOSTOLSKA stworzenia ulega zniszczeniu. Kain nie tylko nie może znieść swego brata Abla, ale zabija go z zazdrości 19. Zatem bratobójstwo staje się formą zdrady i odrzucenia przez Kaina braterstwa Abla i pierwszym odrzuceniem w rodzinnych relacjach braterstwa, solidarności i wzajemnego szacunku. Wówczas interweniuje Bóg, by wezwać człowieka do odpowiedzialności wobec istoty do niego podobnej, dokładnie tak samo, jak to uczynił, gdy Adam i Ewa, pierwsi rodzice, zerwali komunię ze Stwórcą. Wtedy Bóg zapytał Kaina: «Gdzie jest brat twój, Abel?» On odpowiedział: «Nie wiem. Czyż jestem stróżem brata mego?» Rzekł Bóg: «Cóżeś uczynił? Krew brata twego głośno woła ku mnie z ziemi!» (Rdz 4,9-10). Kain powiada, że nie wie, co stało się z jego bratem, mówi, że nie jest jego stróżem. Nie czuje się odpowiedzialny za jego życie, za jego los. Nie czuje się zaangażowany. Jest obojętny wobec swego brata, pomimo że byli związani wspólnym pochodzeniem. Jakie to smutne! Jakiż to dramat braterski, rodzinny, ludzki! Jest to pierwszy przejaw obojętności między braćmi. Bóg jednak nie jest obojętny: krew Abla ma wielką wartość w Jego oczach i żąda od Kaina zdania sprawy. Bóg zatem od początku ludzkości objawia się jako Ten, który jest zainteresowany losem człowieka. Gdy później synowie Izraela byli w niewoli egipskiej, Bóg ponownie interweniuje. Mówi do Mojżesza: Dosyć napatrzyłem się na udrękę ludu mego w Egipcie i nasłuchałem się narzekań jego na ciemięzców, znam więc jego uciemiężenie. Zstąpiłem, aby go wyrwać z ręki Egiptu i wyprowadzić z tej ziemi do ziemi żyznej i przestronnej, do ziemi, która opływa w mleko i miód (Wj 3,7-8). Ważne jest zwrócenie uwagi na czasowniki opisujące interwencję Boga: On zauważa, słyszy, zstępuje, wyzwala. Bóg nie jest obojętny. Jest czujny i działa. Podobnie w swoim Synu Jezusie, Bóg zstąpił między ludzi, przyjął ludzkie ciało i okazał się solidarny z ludzkością we wszystkim, za wyjątkiem grzechu. Jezus utożsamiał się z ludzkością, był pierworodnym między wielu braćmi (Rz 8,29). Nie tylko nauczał rzesze, ale troszczył się o nie, zwłaszcza gdy widział, że były głodne (por. Mk 6,34-44) lub bezrobotne (por. Mt 20,3). Jego spojrzenie było skierowane nie tylko na ludzi, ale także na ryby morskie, na ptaki niebieskie, rośliny i drzewa, małe i duże; obejmowało całe stworzenie. Z pewnością widział On, ale do tego się nie ograniczał, ponieważ dotykał ludzi, rozmawiał z nimi, działał na ich rzecz i czynił dobro potrzebującym. 19 Orędzie na Światowy Dzień Pokoju 2015, 2. 8

9 ORGAN URZĘDOWY ARCHIDIECEZJI KATOWICKIEJ Nie tylko to, ale wzruszał się i płakał (por. J 11,33-44). I działał, aby położyć kres cierpieniu, smutkowi, nędzy i śmierci. Jezus uczy nas, abyśmy byli miłosierni jak Ojciec (por. Łk 6,36). W przypowieści o miłosiernym Samarytaninie (por. Łk 10,29-37) piętnuje nieudzielenie pomocy w obliczu pilnej potrzeby bliźnich: zobaczył go i minął (por. Łk 10,31.32). Równocześnie, posługując się tym przykładem, zachęca swoich słuchaczy, a zwłaszcza swoich uczniów, aby się nauczyli zatrzymywać w obliczu cierpień tego świata, aby im ulżyć, aby opatrywać rany innych, takimi środkami, jakie mamy do dyspozycji, począwszy od własnego czasu, pomimo wielu zajęć. Obojętność bowiem często poszukuje pretekstów: w przestrzeganiu nakazów rytualnych, w ilości rzeczy, które mamy do zrobienia, w antagonizmach, które trzymają nas z daleka od siebie, w różnego rodzaju uprzedzeniach, które uniemożliwiają nam, byśmy stali się dla siebie bliźnimi. Miłosierdzie jest sercem Boga. Dlatego powinno być sercem tych wszystkich, którzy uznają siebie za członków jednej wielkiej rodziny Jego dzieci; sercem, które mocno bije wszędzie tam, gdzie ludzka godność odzwierciedlenie oblicza Boga w Jego stworzeniach jest zagrożona. Jezus nas przestrzega: miłość wobec innych cudzoziemców, chorych, więźniów, bezdomnych, a nawet wrogów to jednostka miary Boga osądzającego nasze działania. Od tego zależy nasze wieczne przeznaczenie. Nic dziwnego, że apostoł Paweł wzywa chrześcijan Rzymu, by radowali się z tymi, którzy się weselą i płakali z tymi, którzy płaczą (por. Rz 12,15) lub poleca chrześcijanom Koryntu, by zorganizowali zbiórkę na znak solidarności z cierpiącymi członkami Kościoła (1 Kor 16,2-3). A święty Jan pisze: Jeśliby ktoś posiadał majętność tego świata i widział, że brat jego cierpi niedostatek, a zamknął przed nim swe serce, jak może trwać w nim miłość Boga? (1 J 3,17; por. Jk 2, 15-16). Dlatego ma to kluczowe znaczenie dla Kościoła oraz dla wiarygodności jego przesłania, aby on sam żył i świadczył o nim miłosierdziem. Język Kościoła i jego gesty muszą przekazywać miłosierdzie, aby przeniknąć do serca ludzi i natchnąć ich do odnalezienia drogi powrotu do Ojca. Pierwszą prawdą Kościoła jest miłość Chrystusa. Tejże miłości, która posuwa się do przebaczenia i do daru z siebie, Kościół jest sługą i pośrednikiem wobec ludzi. Stąd też tam, gdzie Kościół jest obecny, musi być też widoczne miłosierdzie Ojca. W naszych parafiach, w naszych wspólnotach, w stowarzyszeniach, w ru- STOLICA APOSTOLSKA 9

10 WIADOMOŚCI ARCHIDIECEZJALNE chach, gdziekolwiek są chrześcijanie, każdy powinien odnaleźć oazę miłosierdzia 20. Zatem my również jesteśmy powołani do uczynienia z miłości, ze współczucia, z miłosierdzia i solidarności prawdziwego programu życia, stylu zachowania w naszych wzajemnych relacjach 21. Wymaga to nawrócenia serca: to znaczy, aby łaska Boża przemieniła nasze serca z kamienia w serca z ciała (por. Ez 36,26), zdolne do otwarcia się na innych z autentyczną solidarnością. Jest ona w istocie czymś więcej niż tylko nieokreślonym współczuciem czy powierzchownym rozrzewnieniem wobec zła dotykającego wielu osób, bliskich czy dalekich 22. Solidarność jest mocną i trwałą wolą angażowania się na rzecz dobra wspólnego, czyli dobra wszystkich i każdego, wszyscy bowiem jesteśmy naprawdę odpowiedzialni za wszystkich 23, ponieważ współczucie wypływa z braterstwa. Tak rozumiana solidarność stanowi postawę moralną i społeczną, która lepiej odpowiada uświadomieniu sobie plag naszych czasów i niezaprzeczalnej, zawsze istniejącej współzależności, zwłaszcza w zglobalizowanym świecie, między życiem jednostki i jej wspólnoty w określonym miejscu, a życiem innych mężczyzn i kobiet w pozostałym świecie 24. Pielęgnować kulturę solidarności i miłosierdzia, by przezwyciężyć obojętność STOLICA APOSTOLSKA 6. Solidarność jako cnota moralna jest postawą społeczną będącą owocem osobistego nawrócenia. Wymaga zaangażowania ze strony wielu podmiotów, które mają odpowiedzialność o charakterze edukacyjnym i formacyjnym. Moja pierwsza myśli biegnie ku rodzinom powołanym do podstawowej i niezbywalnej misji edukacyjnej. Stanowią one pierwsze miejsce, w którym przeżywa się i przekazuje wartości miłości i braterstwa, współistnienia i dzielenia się nawzajem, troski i opieki nad innymi. Są one również uprzywilejo- 20 Bulla ustanawiająca nadzwyczajny Jubileusz Miłosierdzia, Misericordiae vultus, Por. tamże, Jan Paweł II, Enc. Sollecitudo rei socialis, Tamże. 24 Por. tamże. 10

11 ORGAN URZĘDOWY ARCHIDIECEZJI KATOWICKIEJ wanym środowiskiem przekazywania wiary, począwszy od tych pierwszych prostych gestów pobożności, jakich matki uczą swoje dzieci 25. Jeśli chodzi o wychowawców i formatorów, którzy w szkole lub w różnych ośrodkach kultury dla dzieci i młodzieży mają trudne zadanie ich wychowywania, to są oni wezwani, by mieli świadomość, że ich odpowiedzialność dotyczy wymiaru moralnego, duchowego i społecznego osoby. Wartości takie jak: wolność, wzajemny szacunek i solidarność mogą być przekazywane począwszy od najmłodszych lat. Zwracając się do odpowiedzialnych za instytucje wychowawcze, Benedykt XVI powiedział: Oby każde środowisko wychowawcze było miejscem otwierającym na transcendencję i na ludzi; miejscem dialogu, integracji, słuchania drugiego, w którym młody człowiek poczuje, że jego możliwości i wewnętrzne bogactwo są dowartościowane, a także nauczy się doceniać braci. Oby uczyły one kosztowania radości, która płynie z codziennego życia miłością i współczuciem wobec bliźniego oraz uczestniczenia w budowie bardziej humanitarnego i braterskiego społeczeństwa 26. Także promotorzy kultury i twórcy środków społecznego przekazu ponoszą odpowiedzialność w zakresie wychowania i formacji, zwłaszcza we współczesnym społeczeństwie, w którym dostęp do narzędzi informacyjnych i komunikacyjnych jest coraz bardziej powszechny. Ich pierwszym zadaniem jest służba prawdzie, a nie interesom partykularnym. Bowiem media nie tylko informują, ale też formują ducha swoich odbiorców, mogą zatem mieć znaczny udział w wychowaniu młodzieży. Ważne jest, by pamiętać, że związek między wychowaniem i przekazem jest bardzo ścisły: proces wychowania umożliwia bowiem właśnie przekaz, który pozytywnie bądź negatywnie wpływa na formację osoby 27. Instytucje kultury i media powinny również czuwać, aby sposób, w jaki pozyskuje się i rozpowszechniania informacje był zawsze prawnie i moralnie godziwy. 25 Por. Katecheza podczas audiencji ogólnej, 7 stycznia STOLICA APOSTOLSKA 26 Orędzie na Światowy Dzień Pokoju 2012, Tamże. 11

12 WIADOMOŚCI ARCHIDIECEZJALNE Pokój: owoc kultury solidarności, miłosierdzia i współczucia STOLICA APOSTOLSKA 7. Świadomi niebezpieczeństwa globalizacji obojętności, nie możemy nie dostrzec, że w powyżej opisany scenariusz wpisują się także liczne inicjatywy i działania pozytywne, które świadczą o współczuciu, miłosierdziu i solidarności, do jakich zdolny jest człowiek. Chciałbym tu wspomnieć o kilku przykładach godnych pochwały wysiłków ukazujących, jak można przezwyciężyć obojętność, kiedy postanowi się nie odwracać wzroku od swego bliźniego, stanowiących dobre praktyki na drodze do bardziej ludzkiego społeczeństwa. Istnieje wiele organizacji pozarządowych i grup charytatywnych, w Kościele i poza nim, których członkowie w czasie epidemii, katastrof lub konfliktów zbrojnych, narażają się na trudy i niebezpieczeństwa, aby troszczyć się o rannych i chorych oraz pogrzebać zmarłych. Obok nich chciałbym wspomnieć osoby i stowarzyszenia, które spieszą na ratunek imigrantom przemierzającym pustynie i morza w poszukiwaniu lepszych warunków życia. Działania te są uczynkami miłosierdzia co do ciała i co do duszy, z których będziemy sądzeni u kresu naszego życia. Moja myśl kieruje się także ku dziennikarzom i fotografom, którzy informują społeczeństwo o trudnych sytuacjach, będących wyzwaniem dla sumień, oraz ku tym, którzy są zaangażowani w obronę praw człowieka, w szczególności praw mniejszości etnicznych i religijnych, ludów pierwotnych, kobiet i dzieci, i wszystkich tych, którzy żyją w trudnej sytuacji. Jest wśród nich także wielu księży i misjonarzy, którzy jako dobrzy pasterze pozostają u boku swoich wiernych i wspierają ich, pomimo niebezpieczeństw i trudności, zwłaszcza podczas konfliktów zbrojnych. Ponadto sporo rodzin, pośród wielu trudności związanych z pracą oraz natury społecznej, kosztem wielkich ofiar angażuje się konkretnie, aby wbrew dominującym nurtom wychowywać swoje dzieci do wartości solidarności, współczucia i braterstwa! Ileż rodzin otwiera swoje serca i domy potrzebującym, na przykład uchodźcom i imigrantom! Pragnę szczególnie podziękować wszystkim osobom, rodzinom, parafiom, wspólnotom zakonnym, klasztorom i sanktuariom, które ochotnie odpowiedziały na mój apel, aby ugościć rodzinę uchodźców Por. Anioł Pański, 6 września

13 ORGAN URZĘDOWY ARCHIDIECEZJI KATOWICKIEJ Na koniec chciałbym wspomnieć o ludziach młodych, którzy łączą się, aby wspólnie realizować projekty solidarności i o tych wszystkich, którzy otwierają swoje ręce, aby pomóc bliźnim potrzebującym w swoim mieście, swoim kraju lub w innych regionach świata. Chcę podziękować i zachęcić wszystkich tych, którzy angażują się w takie działania, nawet jeśli nie są reklamowane: ich głód i pragnienie sprawiedliwości zostaną zaspokojone, ich miłosierdzie sprawi, że znajdą miłosierdzie, a jako wprowadzający pokój zostaną nazwani synami Bożymi (por. Mt 5,6-9). Pokój pod znakiem Jubileuszu Miłosierdzia 8. W duchu Jubileuszu Miłosierdzia wszyscy są wezwani do rozpoznania, jak obojętność przejawia się w ich życiu i do podjęcia konkretnego wysiłku, by przyczynić się do poprawy rzeczywistości, w której żyjemy, wychodząc od swej rodziny, kręgu sąsiedzkiego lub środowiska pracy. Również państwa są wezwane do konkretnych czynów, do odważnych działań wobec najsłabszych członków swoich społeczeństw, takich jak więźniowie, imigranci, bezrobotni i chorzy. W odniesieniu do więźniów, w wielu przypadkach pilne wydaje się podjęcie konkretnych działań na rzecz poprawy warunków życia w więzieniach, zwracając szczególną uwagę na tych, którzy są pozbawieni wolności w oczekiwaniu na proces 29, uwzględniając cel reedukacyjny sankcji karnej i oceniając możliwość włączenia do ustawodawstwa danego kraju kar alternatywnych wobec pozbawienia wolności. W tym kontekście pragnę ponowić apel do władz państwowych o zniesienie kary śmierci, tam gdzie jest ona jeszcze stosowana, a także rozważenia możliwości amnestii. Jeśli chodzi o imigrantów, chciałbym skierować zachętę do przemyślenia przepisów migracyjnych tak, aby wyrażały wolę przyjęcia, w poszanowaniu wzajemnych obowiązków i odpowiedzialności, i aby mogły ułatwiać integrację imigrantów. W tym kontekście szczególną uwagę należy zwrócić na warunki życia imigrantów, pamiętając, że nielegalność grozi popchnięciem ich ku przestępczości. STOLICA APOSTOLSKA 29 Por. Przemówienie do delegacji Międzynarodowego Stowarzyszenia Prawa Karnego, 23 października

14 WIADOMOŚCI ARCHIDIECEZJALNE STOLICA APOSTOLSKA Chciałbym również w tym Roku Jubileuszowym sformułować pilny apel do przywódców państw, by podjęli konkretne gesty na rzecz naszych braci i sióstr, którzy cierpią z powodu braku pracy, ziemi i dachu. Myślę o stworzeniu miejsc godnej pracy, aby przeciwdziałać społecznej pladze bezrobocia, które dotyka wiele rodzin oraz ludzi młodych i ma niezwykle poważne konsekwencje dla stanu całego społeczeństwa. Brak pracy osłabia w dużym stopniu poczucie godności i nadziei, a może być zrekompensowany tylko częściowo przez konieczne zasiłki przeznaczone dla osób bezrobotnych i ich rodzin. Szczególną uwagę należy poświęcić kobietom niestety nadal dyskryminowanym w dziedzinie pracy oraz niektórym kategoriom pracowników, których warunki są niepewne i niebezpieczne, a których wynagrodzenia nie odpowiadają znaczeniu ich misji społecznej. Chciałbym wreszcie zachęcić do podjęcia skutecznych działań w celu poprawy warunków życia osób chorych, zapewniając wszystkim dostęp do opieki medycznej i leków niezbędnych do życia, w tym możliwości opieki domowej. Kierując spojrzenie poza własne granice, szefowie państw są również wezwani do odnowienia relacji z innymi narodami, pozwalając wszystkim w skutecznym uczestnictwie i włączeniu się w życie społeczności międzynarodowej, aby urzeczywistniło się także braterstwo w obrębie rodziny narodów. W tej perspektywie pragnę skierować potrójny apel: o powstrzymanie się od wciągania innych narodów w konflikty i wojny, które niszczą nie tylko bogactwo materialne, kulturowe i społeczne, ale także i to przez długi czas integralność duchową i moralną; o anulowanie lub zrównoważone zarządzanie długiem międzynarodowym krajów najbiedniejszych; o podjęcie polityki współpracy, która, zamiast uginać się przed dyktaturą pewnych ideologii, szanowałaby wartości ludności lokalnej i która w żadnym przypadku nie byłaby szkodliwa dla podstawowego i niezbywalnego prawa nienarodzonych do życia. Powierzam te refleksje, wraz z najlepszymi życzeniami na Nowy Rok, wstawiennictwu Najświętszej Maryi, Matki troszczącej się o potrzeby ludzkości, aby nam wyjednała u swego Syna Jezusa, Księcia Pokoju, wysłuchanie naszych błagań i błogosławieństwo dla naszego codziennego zaangażowania na rzecz świata braterskiego i solidarnego. 14

15 ORGAN URZĘDOWY ARCHIDIECEZJI KATOWICKIEJ Watykan, 8 grudnia 2015 r., w uroczystość Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny, w dniu inauguracji Nadzwyczajnego Jubileuszu Miłosierdzia. FRANCISCUS 2 Orędzie Ojca świętego Franciszka na 50. Światowy Dzień Środków Społecznego Przekazu Komunikacja i Miłosierdzie owocne spotkanie Drodzy bracia i siostry, Rok Święty Miłosierdzia zachęca nas do refleksji na temat relacji między komunikacją a miłosierdziem. Kościół zjednoczony z Chrystusem, żywym ucieleśnieniem Boga Miłosiernego jest powołany bowiem do życia miłosierdziem, jako znakiem rozpoznawczym całego swego istnienia i działania. To, co mówimy i jak mówimy, każde słowo i każdy gest powinien móc wyrazić współczucie, czułą troskę i przebaczenie Boga dla wszystkich. Miłość ze swej natury jest komunikacją, prowadzi do otwarcia się a nie do izolowania się. A jeśli nasze serca i nasze działania są inspirowane przez miłość, przez Bożą miłość, to nasza komunikacja będzie nośnikiem Bożej mocy. Jesteśmy powołani, aby jako dzieci Boże komunikować się ze wszystkimi bez wyjątku. Tym bardziej, że właściwością języka i działania Kościoła jest przekazywanie miłosierdzia, aby poruszyć serca ludzi i wspierać ich w drodze do pełni życia, którą Jezus Chrystus, posłany przez Ojca, przyszedł przynieść wszystkim. Chodzi o przyjęcie w nas i upowszechnienie wokół nas serdeczności Kościoła - Matki, aby Jezus był poznany i kochany; tej serdecz- STOLICA APOSTOLSKA 15

16 WIADOMOŚCI ARCHIDIECEZJALNE ności która ukonkretnia słowa wiary i która rozpala w przepowiadaniu i świadectwie tę iskrę, jaka ją ożywia. Komunikacja ma moc budowania mostów, sprzyjania spotkaniu i integracji, ubogacając w ten sposób społeczeństwo. Jak to dobrze, gdy widzimy osoby zaangażowane w staranne dobieranie słów i gestów, ażeby przezwyciężyć nieporozumienia, uleczyć zranioną pamięć i budować pokój oraz zgodę. Słowa mogą przerzucać mosty między ludźmi, rodzinami, grupami społecznymi, narodami. Jest to możliwe zarówno w przestrzeni fizycznej jak i cyfrowej. Dlatego słowa i działania powinny nam pomóc wyjść z zaklętego kręgu potępień i zemsty, które stale wpędzają w matnię osoby i narody, prowadzące do wyrażania się przesłaniami nienawiści. Natomiast słowo chrześcijanina stawia sobie za cel spowodowanie rozwoju komunii i nawet jeśli musi zdecydowanie potępić zło, stara się nie zrywać relacji i komunikacji. STOLICA APOSTOLSKA Chciałbym w związku z tym zaprosić wszystkich ludzi dobrej woli do odkrycia na nowo mocy miłosierdzia, aby uzdrawiać porozrywane relacje i przywrócić pokój i zgodę między rodzinami i we wspólnotach. Wszyscy wiemy, jak bardzo stare rany i przewlekłe urazy mogą ludzi usidlić i uniemożliwić im komunikowanie się ze sobą oraz wzajemne pojednanie. Dotyczy to także stosunków między narodami. We wszystkich tych przypadkach miłosierdzie może uaktywnić nowy sposób rozmawiania i prowadzenia dialogu, jak to wymownie wyraził Szekspir: Dla miłosierdzia nikt przymusu nie ma; Ono jak kropla niebieskiego deszczu spływa na ziemię, dwakroć błogosławi tego, co daje, i tego, co bierze 1. Warto byłoby, aby także język polityki i dyplomacji dał się zainspirować miłosierdziem, które nigdy nie traktuje niczego jako stracone. Zwracam się szczególnie do tych, którzy mają odpowiedzialność instytucjonalną, polityczną oraz odpowiadają za kształtowanie opinii publicznej, aby zawsze czuwali nad sposobem wypowiadania się względem tych, którzy myślą czy działają inaczej, lub nawet tych, którzy mogą się mylić. Łatwo ulec pokusie, aby wykorzystać podobne sytuacje i podsycać w ten sposób płomienie nieufności, strachu i nienawiści. Tymczasem potrzebna jest odwaga, aby ukierunkować 1 Zob. Kupiec wenecki, akt IV, scena I. 16

17 ORGAN URZĘDOWY ARCHIDIECEZJI KATOWICKIEJ osoby ku procesom pojednania. To właśnie taka pozytywna i twórcza śmiałość oferuje realne rozwiązania dawnych konfliktów i możliwości osiągnięcia trwałego pokoju. Błogosławieni miłosierni, albowiem oni miłosierdzia dostąpią [...] Błogosławieni, którzy wprowadzają pokój, albowiem oni będą nazwani synami Bożymi (Mt 5,7.9). Jakże chciałbym, aby nasz sposób komunikowania się, a także nasza posługa pasterzy w Kościele nigdy nie wyrażały wyniosłej pychy triumfu nad wrogiem ani też nie upokarzały tych, których mentalność świata uważa za przegranych, tych których trzeba odrzucić! Miłosierdzie może pomóc w załagodzeniu przeciwności życia i dać ciepło tym, którzy zaznali jedynie chłodu osądzenia. Niech styl naszej komunikacji pozwoli na przezwyciężenie logiki, która wyraźnie oddziela grzeszników od sprawiedliwych. Możemy i musimy osądzać sytuacje grzechu - przemoc, korupcję, wyzysk, i tym podobne - ale nie możemy osądzać ludzi, bo tylko Bóg może czytać w głębi ich serc. Naszym zadaniem jest ostrzeżenie tych, którzy popełniają błędy, potępiając zło i niesprawiedliwość pewnych zachowań, aby uwolnić ofiary i podnieść upadłych. Ewangelia Jana przypomina nam, że prawda was wyzwoli (J 8,32). Tą prawdą jest ostatecznie sam Chrystus, którego łagodne miłosierdzie jest miarą naszego sposobu głoszenia prawdy i potępiania niesprawiedliwości. Naszym najważniejszym obowiązkiem jest stwierdzanie prawdy w miłości (por. Ef 4,15). Tylko słowa wypowiadane z miłością, którym towarzyszy łagodność i miłosierdzie dotykają serc nas, grzeszników. Słowa i gesty szorstkie lub moralizatorskie mogą jeszcze bardziej wyobcowywać tych, których chcemy doprowadzić do nawrócenia i wolności, umacniając ich poczucie sprzeciwu i obrony. Niektórzy uważają, że pewna wizja społeczeństwa zakorzenionego w miłosierdziu jest stanowczo zbyt pobłażliwa lub idealistyczna. Ale spróbujmy pomyśleć o naszych pierwszych doświadczeniach relacji w obrębie rodziny. Rodzice nas kochali i doceniali bardziej za to czym jesteśmy, niż ze względu na nasze umiejętności i osiągnięcia. Oczywiście rodzice chcą jak najlepiej dla swoich dzieci, ale ich miłość nigdy nie jest uzależniona od osiągnięcia celów. Dom rodzinny jest miejscem, w którym zawsze jesteś akceptowany (por. Łk 15,11-32). Chciałbym wszystkich zachęcić do myślenia o ludzkim społeczeństwie nie jako o przestrzeni, w której obcy rywalizują i starają STOLICA APOSTOLSKA 17

18 WIADOMOŚCI ARCHIDIECEZJALNE się dominować, ale raczej jako o domu lub rodzinie, gdzie drzwi są zawsze otwarte i którego mieszkańcy starają się wzajemnie akceptować. Dlatego istotne znaczenie ma wysłuchanie. Komunikowanie oznacza dzielenie się, a dzielenie się wymaga wysłuchania, akceptacji. Wysłuchanie to znacznie więcej niż słuchanie. Słuchanie dotyczy dziedziny informacji; natomiast wysłuchanie odwołuje się komunikacji i wymaga bliskości. Wysłuchanie pozwala nam przyjąć właściwą postawę, opuszczając spokojną kondycję widzów, użytkowników, konsumentów. Wysłuchanie oznacza również zdolność dzielenia się pytaniami i wątpliwościami, przemierzenie jakiejś drogi obok siebie, wyzwolenie się z wszelkiej pyszałkowatości wszechmocy i pokorne oddanie swoich umiejętności i darów na służbę dobra wspólnego. STOLICA APOSTOLSKA Wysłuchanie nigdy nie jest łatwe. Czasami bardziej wygodne jest udawanie głuchych. Wysłuchanie oznacza zwracanie uwagi, posiadanie chęci zrozumienia, docenienia, szanowania, strzeżenia słowa drugiego. W wysłuchaniu mamy do czynienia z pewnego rodzaju męczeństwem, ofiarą z siebie samego, w którym ponawia się święty gest uczyniony przez Mojżesza przed płonącym krzewem: zdjęcie sandałów na świętej ziemi spotkania z drugim, który do mnie mówi (por. Wj 3,5). Umiejętność wysłuchania to ogromna łaska, to dar, o który trzeba prosić, aby następnie uczyć się go realizować. Także e, sms-y, sieci społecznościowe, czaty mogą być w pełni ludzkimi formami komunikacji. To nie technologia określa, czy komunikacja jest autentyczna, czy też nie, ale serce człowieka i jego zdolność do dobrego wykorzystania środków, jakimi dysponuje. Sieci społecznościowe mogą ułatwiać relacje i promować dobro społeczeństwa, ale mogą również prowadzić do dalszej polaryzacji i podziałów między ludźmi i grupami. Środowisko cyfrowe jest placem, miejscem spotkań, gdzie można wyrazić sobie serdeczność, albo zadać rany, nawiązać pożyteczną dyskusję lub dokonać linczu moralnego. Modlę się, aby ten Rok Jubileuszowy przeżywany w miłosierdziu sprawił, że staniemy się bardziej otwarci na dialog, aby poznać się lepiej i wzajemnie zrozumieć; niech wyeliminuje wszelkie formy zamknięcia i pogardy i odrzuci wszelką przemoc i dyskryminację 2. Także w sieci buduje się 2 Misericordiae vultus,

19 ORGAN URZĘDOWY ARCHIDIECEZJI KATOWICKIEJ prawdziwe społeczeństwo obywatelskie. Dostęp do sieci cyfrowych pociąga za sobą odpowiedzialność za drugiego, którego nie widzimy, ale który jest realny, posiada swoją godność, która musi być respektowana. Sieć może być dobrze używana, aby spowodować rozwój zdrowego społeczeństwa, otwartego na dzielenie się z innymi. Komunikacja, jej miejsca i jej narzędzia doprowadziły do poszerzenia horyzontów dla wielu osób. Jest to dar od Boga, a także wielka odpowiedzialność. Lubię nazywać tę władzę komunikacji bliskością. Spotkanie pomiędzy komunikacją a miłosierdziem jest owocne na tyle, na ile rodzi bliskość, która otacza troską, pociesza, uzdrawia, towarzyszy i wyprawia święto. W świecie podzielonym, rozdrobnionym, spolaryzowanym, miłosierne komunikowanie się oznacza przyczynianie się do dobrej, wolnej i solidarnej bliskości między dziećmi Boga i braćmi w człowieczeństwie. Watykan, 24 stycznia 2016 roku FRANCISCUS 3 Orędzie Ojca Świętego Franciszka na Wielki Post 2016 roku Chcę raczej miłosierdzia niż ofiary (Mt 9,13) Uczynki miłosierdzia w Roku Jubileuszowym 1. Maryja, ikona Kościoła ewangelizującego, bo jest ewangelizowany. W bulli ogłaszającej Jubileusz napisałem: Niech Wielki Post w Roku Jubileuszowym będzie przeżywany jeszcze bardziej intensywnie, jako ważny STOLICA APOSTOLSKA 19

20 WIADOMOŚCI ARCHIDIECEZJALNE moment, by celebrować miłosierdzie Boga i go doświadczać 1. Przez wezwanie do słuchania Słowa Bożego oraz inicjatywę 24 godziny dla Pana pragnąłem podkreślić prymat modlitewnego słuchania Słowa Bożego, zwłaszcza prorockiego. Miłosierdzie Boże jest bowiem przesłaniem skierowanym do świata, ale każdy chrześcijanin jest powołany do tego, by sam go doświadczać. Dlatego w czasie Wielkiego Postu roześlę Misjonarzy Miłosierdzia, aby byli dla wszystkich żywym znakiem Bożego przebaczenia i bliskości. Po przyjęciu od archanioła Gabriela Dobrej Nowiny, Maryja w Magnificat profetycznie sławi miłosierdzie, z którym Bóg Ją wybrał. Tym samym zaręczona z Józefem Dziewica z Nazaretu stała się doskonałą ikoną Kościoła, który ewangelizuje, bo sam jest nieustannie ewangelizowany za sprawą Ducha Świętego, który zapłodnił jej dziewicze łono. W tradycji prorockiej miłosierdzie jak wskazuje etymologia tego słowa ma ścisły związek z matczynym łonem (rahamim) i z dobrocią wielkoduszną, wierną i współczującą (hesed), praktykowaną w związkach małżeńskich i w rodzinie. 2. Przymierze Boga z ludźmi: historia miłosierdzia. STOLICA APOSTOLSKA Tajemnica Bożego Miłosierdzia objawia się w dziejach Przymierza między Bogiem i Izraelem. Bóg jest bowiem zawsze bogaty w miłosierdzie, w każdych okolicznościach gotowy otoczyć swój lud wielką czułością i współczuciem, zwłaszcza w najbardziej dramatycznych momentach, gdy niewierność zrywa przymierze i trzeba je na nowo ustanowić, w sposób bardziej stabilny, w sprawiedliwości i prawdzie. Jest to prawdziwy dramat miłości, w którym Bóg odgrywa rolę zdradzonego Ojca i męża, a Izrael niewiernych syna/córki i małżonki. Właśnie obrazy z życia rodzinnego jak w Księdze Ozeasza (por. Oz 1-2) pokazują, jak bardzo Bóg pragnie związać się ze swoim ludem. Ten dramat miłości osiągnął swój szczyt w Synu, który stał się człowiekiem. Na Niego Bóg wylał swe bezgraniczne miłosierdzie, czyniąc z niego wcielone Miłosierdzie 2. Jako człowiek, Jezus z Nazaretu jest w pełni sy- 1 Misericordiae Vultus, Por. Misericordiae Vultus, 8. 20

21 ORGAN URZĘDOWY ARCHIDIECEZJI KATOWICKIEJ nem Izraela. Uosabia owo doskonałe słuchanie Boga, które jest wymagane od każdego Żyda w Szema Jisrael, jeszcze dzisiaj stanowiące sedno przymierza Boga z Izraelem: Słuchaj, Izraelu, Pan jest naszym Bogiem Pan jedynie. Będziesz więc miłował Pana, Boga twojego, z całego swego serca, z całej duszy swojej, ze wszystkich swych sił (Pwt 6, 4-5). Syn Boży jest Oblubieńcem czyniącym wszystko, by zdobyć miłość swojej Oblubienicy, z którą łączą Go więzy bezwarunkowej miłości, uwidoczniającej się w wiecznych zaślubinach z nią. To jest pulsujące serce kerygmatu apostolskiego, w którym Boże miłosierdzie ma centralne i fundamentalne miejsce. On jest pięknem zbawczej miłości Boga objawionej w Jezusie Chrystusie, który umarł i zmartwychwstał (Evangelii gaudium, 36), głównym orędziem, do którego trzeba stale powracać i słuchać na różne sposoby i które trzeba stale głosić podczas katechezy (tamże, 164). Miłosierdzie zatem wyraża zachowanie Boga w stosunku do grzesznika, ofiarując mu jeszcze jedną możliwość skruchy, nawrócenia i wiary (Misericordiae Vultus, 21), a tym samym odbudowania relacji z Nim. W Jezusie Ukrzyżowanym Bóg pragnie dotrzeć do grzesznika, który odszedł najdalej, tam właśnie, gdzie się zagubił i od Niego oddalił. Robi to z nadzieją, że zdoła poruszyć zatwardziałe serce swojej Oblubienicy. 3. Dzieła miłosierdzia Miłosierdzie Boże zmienia serce człowieka i pozwala mu doświadczyć wiernej miłości, sprawiając, że i on staje się zdolny do miłosierdzia. Wciąż odnawiającym się cudem jest fakt, że miłosierdzie Boże może opromienić życie każdego z nas, pobudzając nas do miłości bliźniego i tego, co tradycja Kościoła nazywa uczynkami miłosierdzia względem ciała i duszy. Przypominają nam one o tym, że nasza wiara wyraża się w konkretnych, codziennych uczynkach, które mają pomagać naszemu bliźniemu w potrzebach jego ciała i duszy i na podstawie których będziemy sądzeni: karmienie, nawiedzanie, pocieszanie, pouczanie. Dlatego życzyłem sobie, aby chrześcijanie zastanowili się podczas Jubileuszu nad uczynkami miłosierdzia względem ciała i duszy. Będzie to sposób na obudzenie naszego sumienia, często uśpionego w obliczu dramatu ubóstwa, a także na wchodzenie coraz głębiej w serce STOLICA APOSTOLSKA 21

22 WIADOMOŚCI ARCHIDIECEZJALNE Ewangelii, gdzie ubodzy są uprzywilejowani przez Boże miłosierdzie 3. Bowiem to w człowieku ubogim i potrzebującym ciało Chrystusa staje się znów widoczne w umęczonych, poranionych, ubiczowanych, niedożywionych, uciekinierach, abyśmy mogli Go rozpoznać, dotknąć i troskliwie Mu pomóc 4. Niebywała i skandaliczna tajemnica przedłużającego się w dziejach cierpienia Niewinnego Baranka, krzaku gorejącego bezinteresowną miłością, przed którym można tylko, jak Mojżesz, zdjąć z nóg sandały (por. Wj 3, 5); a jeszcze bardziej, gdy ubogim jest brat lub siostra w Chrystusie cierpiący z powodu swojej wiary. STOLICA APOSTOLSKA W obliczu tej miłości potężnej jak śmierć (por. Pnp 8, 6) najnędzniejszym ubogim jest ten, kto nie chce przyznać się, że nim jest. Wydaje mu się, że jest bogaty, a w rzeczywistości jest najuboższym z ubogich. A to dlatego, że jest niewolnikiem grzechu, który każe mu używać swego bogactwa i władzy nie po to, by służyć Bogu i bliźnim, ale by zagłuszyć w sobie myśl, że i on w rzeczywistości jest tylko ubogim żebrakiem. Im większym bogactwem i władzą dysponuje, tym większe może się stać jego kłamliwe zaślepienie. Dochodzi do tego, że nie chce nawet widzieć ubogiego Łazarza, żebrzącego u drzwi jego domu (por. Łk 16, 20-21), który jest figurą Chrystusa żebrzącego w ubogich o nasze nawrócenie. Łazarz stanowi możliwość nawrócenia, którą Chrystus nam daje, a której być może nie widzimy. Temu zaślepieniu towarzyszy pełna pychy żądza wszechmocy, w której rozlegają się złowieszczo szatańskie słowa: będziecie jak Bóg (Rdz 3, 5), będące źródłem każdego grzechu. Ta żądza może przyjąć formę społeczną i polityczną, jak pokazały systemy totalitarne XX w. i jak pokazują dzisiaj ideologie promujące jedyną słuszną myśl oraz technonaukę, dążące do tego, by Bóg stał się nieistotny, a człowiek został sprowadzony do masy, którą można posługiwać się w sposób instrumentalny. Obecnie mogą to pokazywać także struktury grzechu związane z modelem fałszywego rozwoju, opartego na kulcie pieniądza, który zobojętnia na los ubogich bogatsze osoby i społeczeństwa, które zamykają przed nimi drzwi, odmawiając nawet tego, by ich zobaczyć. 3 Misericordiae Vultus, Tamże. 22

23 ORGAN URZĘDOWY ARCHIDIECEZJI KATOWICKIEJ Dla wszystkich zatem Wielki Post w tym Roku Jubileuszowym jest sprzyjającym momentem, by wreszcie móc wyjść z wyobcowania poprzez słuchanie Słowa Bożego oraz uczynki miłosierdzia. Poprzez uczynki względem ciała dotykamy ciała Chrystusa w braciach i siostrach, którzy potrzebują, by ich nakarmić, odziać, przyjąć do domu i nawiedzić, a poprzez uczynki duchowe dawanie rad, pouczanie, darowanie uraz, upominanie i modlitwę, obcujemy bardziej bezpośrednio z naszą własną grzesznością. Z tego powodu uczynków względem ciała i względem ducha nigdy nie należy od siebie oddzielać. Bowiem właśnie wtedy, gdy dotyka w ubogim człowieku ciała Chrystusa Ukrzyżowanego, grzesznik może otrzymać w darze uświadomienie sobie, że on sam jest biednym żebrakiem. Na tej drodze także pyszniący się, władcy, bogacze, o których mówi Magnificat, mają możliwość spostrzeżenia, że są niezasłużenie miłowani przez Chrystusa Ukrzyżowanego, który umarł i zmartwychwstał również dla nich. Tylko ta miłość może zaspokoić pragnienie nieskończonego szczęścia i miłości, które człowiek usiłuje osiągnąć, łudząc się, że je znajdzie w kulcie wiedzy, bogactwa i władzy. Jest jednak zawsze niebezpieczeństwo, że coraz szczelniej zamykając się na Chrystusa, który w ubogich i potrzebujących wciąż puka do drzwi ich serc, pyszni, możni i bogaci skażą sami siebie na tę otchłań samotności, którą jest piekło. Dlatego dla nich i dla nas wszystkich na nowo rozbrzmiewają pełne bólu słowa Abrahama: Mają Mojżesza i Proroków, niechże ich słuchają! (Łk 16, 29). Słuchanie Słowa i wprowadzanie go w życie przygotowuje nas w najlepszy sposób do świętowania ostatecznego zwycięstwa nad grzechem i nad śmiercią Zmartwychwstałego Oblubieńca, Tego który pragnie oczyścić swą Oblubienicę, która oczekuje na Jego przybycie. Nie zmarnujmy tego czasu Wielkiego Postu, który sprzyja nawróceniu! Prośmy o to przez macierzyńskie wstawiennictwo Dziewicy Maryi, która jako pierwsza, w obliczu wielkiego Bożego miłosierdzia, jakim Bóg Ją darmo obdarował, uniżyła się (por. Łk 1, 48) mówiąc, że jest pokorną służebnicą Pańską (por. Łk 1, 38). Watykan, 4 października 2015 r. Święto św. Franciszka z Asyżu STOLICA APOSTOLSKA FRANCISCUS 23

24 WIADOMOŚCI ARCHIDIECEZJALNE EPISKOPAT POLSKI 4 Kondolencje Prezydium KEP po śmierci o. Jana Góry OP Czcigodny Ojcze Prowincjale! Z wielkim smutkiem przyjęliśmy wiadomość o śmierci O. Jana Góry, dominikanina, charyzmatycznego duszpasterza młodzieży. Jego nagłe odejście do Domu Pana naszego życia uzmysłowiło nam prawdę, jak wielkim darem dla Kościoła była Osoba tego wyjątkowego zakonnika. Świętej pamięci o. Góra, będąc świadkiem Jezusa Chrystusa, człowiekiem głębokiej wiary oraz pełnym miłości duszpasterzem, swoje liczne talenty i uzdolnienia wykorzystywał w dynamicznym zaangażowaniu na rzecz duchowego dobra ludzi młodych. Całe swoje kapłańskie oraz zakonne życie poświęcił służbie Bogu i Kościołowi. EPISKOPAT POLSKI Znany i ceniony współorganizator VI Światowego Dnia Młodzieży na Jasnej Górze w 1991 r., inicjator dorocznych spotkań młodych na Polach Lednickich, pozostanie w naszej pamięci także jako twórca innych, znanych dzieł duszpasterskich. Należą do nich m.in. młodzieżowe kolokwia w Ustroniu- -Hermanicach, Dom Świętego Jacka ośrodek duszpasterski na górze Jamna niedaleko Tarnowa wraz z Sanktuarium Matki Niezawodnej Nadziei, czy Laboratorium Wiary Jana Pawła II na Polach Lednickich. Zakon Ojców Dominikanów oraz cały Kościół w Polsce żegna zasłużonego duchownego, którego modlitwa, praca i wielkie oddanie współkształtowały profil dusz-pasterskiej troski Kościoła o życie religijne młodego pokolenia w naszym kraju. 24

25 ORGAN URZĘDOWY ARCHIDIECEZJI KATOWICKIEJ W geście braterskiej i chrześcijańskiej solidarności łączymy się dzisiaj w modlitwie z Czcigodnym Ojcem Prowincjałem, a także z wszystkimi Członkami Rodziny Zakonnej, którzy boleją nad śmiercią Współbrata. Niech Pan, który wezwał do siebie śp. o. Jana Górę, przyjmie swojego wiernego Sługę i obmywszy go w niewyczerpanych strugach Bożego Miłosierdzia da mu udział w radości oraz chwale zbawionych. Abp Stanisław Gądecki Metropolita Poznański Przewodniczący KEP Abp Marek Jędraszewski Metropolita Łódzki Zastępca Przewodniczącego KEP Bp Artur G. Miziński Sekretarz Generalny KEP Warszawa, dnia 22 grudnia 2015 r. Czcigodny O. Paweł Kozacki, OP 5 RODZINA - SZKOŁĄ MIŁOSIERDZIA List Pasterski Episkopatu Polski na Niedzielę Świętej Rodziny Drodzy Siostry i Bracia! EPISKOPAT POLSKI Trwając w zadumie nad ubogim żłóbkiem, wpatrujemy się w pogodne twarze Dzieciątka Jezus, Maryi i Józefa. W naszych domach przeżywamy 25

26 WIADOMOŚCI ARCHIDIECEZJALNE tajemnicę Bożego Narodzenia, która prowadzi każdego człowieka do podstawowego pytania o miłość. Ojciec posyła do nas swojego Syna, aby zaświadczył o miłości i głosił Ewangelię o Bogu bogatym w miłosierdzie. W obecnym roku przeżywaliśmy jako Kościół XIV Zwyczajny Synod Biskupów, którego temat brzmiał: Powołanie i misja rodziny w Kościele i świecie współczesnym. Refleksja synodalna prowadziła do zgłębienia tajemnicy ludzkiej miłości wyrażającej się w małżeństwie i rodzinie. Wdzięczni za to wydarzenie, chcemy iść razem jako wspólnota wierzących i realizować powołanie do świętości, którym Bóg nas obdarzył. Młodzi ludzie pytani o ideał szczęścia, niezmiennie odpowiadają, że chcieliby zawrzeć małżeństwo i założyć szczęśliwą rodzinę. Niestety, jak możemy to zaobserwować, z różnych powodów część z nich nie spełnia swoich marzeń, uciekając przed odpowiedzialnością. Synod, odnosząc się do tej rzeczywistości, wskazał, że źródłem takich decyzji jest często lęk przed przyszłością, wyrażający się w niechęci do podejmowania stałych zobowiązań. Potrzeba więc świadectwa radosnych i świętych małżeństw, dzięki któremu ludzie młodzi, ale także i małżonkowie przeżywający kryzysy uwierzą w miłość. EPISKOPAT POLSKI Liturgia słowa prowadzi nas dzisiaj do odkrywania rodzinnego szczęścia. Jego źródłem są wzajemne relacje otwarte na obecność Boga i drugiego człowieka. Wspólna modlitwa, posiłek przy jednym stole, rodzinne świętowanie sprawiają, że odkrywamy radość bycia ze sobą i dla siebie. Niestety wielu rodziców ze smutkiem stwierdza, że nie mają czasu ani dla współmałżonka, ani dla swoich dzieci. Brak rozmowy, wspólnego spędzania wolnego czasu często skutkuje nieufnością i załamaniem się relacji rodzinnych. Nie można tworzyć trwałej wspólnoty, jeżeli brakuje zrozumienia i szacunku. Wyrażają się one w uważnym słuchaniu drugiego, w chęci pomocy i podjęciu odpowiedzialności każdego z członków rodziny za powierzone mu obowiązki. Wiemy jednak dobrze, że wzajemny szacunek nie wystarczy do tworzenia relacji rodzinnych. Każdy człowiek potrzebuje miłości i jest zdolny do jej realizacji. Jak przypomniał Sobór Watykański II w dokumencie Gaudium et spes, człowiek [ ] nie może odnaleźć się w pełni inaczej jak tylko przez bez- 26

27 ORGAN URZĘDOWY ARCHIDIECEZJI KATOWICKIEJ interesowny dar z siebie samego 1. Ten, kto kocha, nie musi się niczego obawiać, bo rozumie, że tylko poprzez dar z siebie może zapewnić drugiej osobie szczęście. Oddanie się sobie wzajemnie i zdolność do bezinteresownej miłości biorą swój początek w Bożym akcie stwórczym. Bóg bowiem nie chciał, aby człowiek był sam, ale uzdolnił jego serce do miłości. Święty Jan Paweł II w adhortacji Familiaris consortio, mówiąc o zadaniach rodziny chrześcijańskiej, stwierdził, że pierwszym wśród nich jest tworzenie wspólnoty osób 2. To doświadczenie jedności i bliskości staje się okazją do przeżywania prawdziwej radości wiary. Małżeństwo nie jest rzeczywistością smutku i niesienia ciężarów ponad siły, nie jest problemem, ale jest szansą dla każdego z członków rodziny na pełny rozwój. Ojciec Święty Franciszek wielokrotnie wzywał małżonków chrześcijańskich do radości wiary, która promieniuje i przemienia cały świat. Do tej rzeczywistości wracali ojcowie synodalni. Omawiając problemy współczesnych małżeństw i rodzin, podkreślali, że w wielu przypadkach to egoizm i skrajny subiektywizm stoi na przeszkodzie do zawarcia sakramentalnego małżeństwa. Dlatego konieczna jest stała i systematyczna formacja małżeństw i rodzin, które ożywione duchem wiary poprowadzą swoje dzieci ku Chrystusowi. Wiara pozwala człowiekowi otworzyć się na cud miłosierdzia Bożego i wprowadza go na drogę przebaczenia. Dziś, gdy tak wiele jest zagubionych małżeństw, gdy wiele z nich niemal zatraciło świadomość ostatecznego znaczenia życia małżeńskiego i rodzinnego, trzeba przypominać, że małżeństwo sakramentalne jest komunią pomiędzy Bogiem i ludźmi. Osoby żyjące w małżeństwie nie zostają same i nie są skazane wyłącznie na siebie, ale żyją w obecności Boga, czerpiąc z łaski sakramentalnej. Odkrywając prawdę o człowieku stworzonym przez Boga, chcemy razem z uczestnikami synodu zdecydowanie przypomnieć, że małżeństwo to zawsze i wyłącznie relacja dwóch osób, mężczyzny i kobiety, którzy łączą się ze sobą w jednym i nierozerwalnym przymierzu i są otwarci na owoc swojej miłości, którym są dzieci. Jakiekolwiek próby wprowadzania innych definicji małżeństwa i rodziny spotykają się z naszym zdecydowanym sprzeciwem. EPISKOPAT POLSKI 1 Gaudium et spes, 24 2 por. FC,18. 27

28 WIADOMOŚCI ARCHIDIECEZJALNE Zachęcamy rodziny, aby odważnie odrzucały zakusy zwolenników ideologii gender, którzy próbują narzucić poglądy niezgodne z naturą człowieka. Podczas synodu wielokrotnie podkreślano konieczność towarzyszenia na drodze wiary dzieciom, młodzieży, małżeństwom i rodzinom. Musi być ono oparte na wspólnym odkrywaniu obecności Jezusa Chrystusa w życiu każdego człowieka. Pierwszymi świadkami wiary są rodzice, którzy mają obowiązek przekazywania jej swoim dzieciom. Nikt i nic nie może zastąpić rodziców w tym zadaniu. Święty Jan Paweł II napisał w Familiaris consortio: Rodzina chrześcijańska jest pierwszą wspólnotą głoszenia Ewangelii osobie ludzkiej, która jest w stałym rozwoju, i doprowadzenia jej, poprzez stopniowe wychowanie i katechezę, do pełnej dojrzałości ludzkiej i chrześcijańskiej (FC, 2). Żadna rodzina, nawet najszczęśliwsza, nie powinna jednak zamykać się na inne wspólnoty i zapominać o obowiązku dzielenia się Ewangelią. Wychodząc temu naprzeciw, ojcowie synodalni proponowali, aby w każdej parafii powstały wspólnoty małżeńskie i rodzinne, które spotykałyby się systematycznie na modlitwie, pogłębiałyby swoją formację i głosiły Dobrą Nowinę we własnym środowisku. EPISKOPAT POLSKI Obrady synodu prowadziły także do podkreślenia uzdrawiającej siły miłosierdzia. W Roku Miłosierdzia, który ustanowił Papież Franciszek, jesteśmy zaproszeni do tego, aby nie tylko częściej korzystać z daru przebaczenia w sakramencie pokuty i pojednania, ale także okazać się miłosiernymi dla naszych braci i sióstr, którzy zawinili wobec nas. Rodzina jest przecież pierwszą szkołą miłosierdzia, w której uczymy się praktykować uczynki miłosierne względem ciała i duszy na wzór naszego Mistrza Jezusa Chrystusa. Zachęcamy do modlitwy w intencji małżeństw i rodzin, zwłaszcza tych, które przeżywają problemy, którym grozi rozpad, w których brakuje jeszcze bezinteresownej miłości. Naszą modlitwą powinniśmy ogarnąć te kobiety, które z różnych względów zdecydowały się na zabicie swojego nienarodzonego dziecka. Prośmy także o miłosierdzie dla mężczyzn, którzy nie potrafili wziąć odpowiedzialności za nowe życie i zachęcali do aborcji dziecka lub ją finansowali. Jesteśmy zaproszeni przez papieża Franciszka, aby nie wpa- 28

29 ORGAN URZĘDOWY ARCHIDIECEZJI KATOWICKIEJ dając w pokusę łatwego osądzania i potępiania nieść wszystkim posługę miłosierdzia. Miłosierdzie możemy czynić tylko w prawdzie. Dlatego przypominamy, że nauczanie Kościoła oparte na Słowie Bożym i Tradycji odnośnie do osób rozwiedzionych a żyjących w nowych związkach zostaje podtrzymane. Osoby te nie mogą przyjmować Komunii św., ponieważ nie żyją w związku sakramentalnym. Niemożność przyjmowania sakramentu Eucharystii nie ma charakteru wykluczającego czy dyskryminującego, ale odzwierciedla tylko obiektywną sytuację tych osób w Kościele. Zachęcamy ich do uczestniczenia we Mszy Świętej, rozważania Słowa Bożego, wytrwania na modlitwie, włączania się w dzieła miłosierdzia i w pracę na rzecz wspólnot parafialnych. Nikogo nie potępiamy, a jako ludzie wierzący chcemy prowadzić do spotkania z przebaczającym Chrystusem. Dlatego zapraszamy do modlitwy w intencji małżonków i dzieci, których dotknął dramat rozpadu małżeństwa, a także do ofiarowania im naszego wsparcia. Przypominamy rozwiązania zawarte w Familiaris consortio i prosimy, aby wierni stosowali się do tych zaleceń, w myśl których do Komunii św. nie mogą przystąpić osoby rozwiedzione, żyjące w nowym związku, jeżeli nie otrzymały stwierdzenia nieważności małżeństwa i nie zawarły sakramentalnego związku małżeńskiego. W przypadku braku stwierdzenia nieważności małżeństwa wierny pragnący przystąpić do Komunii św., powinien zerwać grzeszną relację. Owszem, istnieją sytuacje szczególne, kiedy po ludzku rozstanie wydaje się niemożliwe, np. ze względu na konieczność wychowania dzieci z nowego związku. W takich przypadkach osoby po rozwodzie, żyjące w nowym związku, mogą przyjąć Komunię św. pod warunkiem, że postanawiają żyć w pełnej wstrzemięźliwości, czyli powstrzymywać się od aktów, które przysługują wyłącznie małżonkom (FC 84). W dzisiejsze święto dziękujemy wszystkim małżeństwom i rodzinom, które pomimo trudności trwają przy Chrystusie i z wiarą pokonują piętrzące się przed nimi problemy. Chcemy zachęcić ich, aby jak Święta Rodzina z Nazaretu budowali swoje życie w oparciu o dar z siebie i codziennie okazywane miłosierdzie. Jak słyszeliśmy we fragmencie Ewangelii według św. Łukasza, Jezus posłuszny swoim rodzicom wzrastał w mądrości, w latach, w łasce u Boga i ludzi (por. Łk 2,52). EPISKOPAT POLSKI 29

30 WIADOMOŚCI ARCHIDIECEZJALNE Życząc wszystkim rodzinom, aby ten zbliżający się Rok Pański 2016 stał się okazją do autentycznego duchowego wzrostu, z serca błogosławimy. Podpisali: Pasterze Kościoła katolickiego w Polsce obecni na 371. Zebraniu Plenarnym Konferencji Episkopatu Polski na Jasnej Górze w dniu 26 listopada 2015 r. 6 Słowo Przewodniczącego Komitetu KEP ds. Dialogu z Judaizmem na Dzień Judaizmu w Kościele katolickim w Polsce EPISKOPAT POLSKI Minęła 50. rocznica zamknięcia II Soboru Watykańskiego, który wśród wielu dokumentów wydał Deklarację o stosunkach Kościoła do religii niechrześcijańskich, zatytułowaną Nostra aetate, a podpisaną dnia 28 października 1965 r. przez papieża Pawła VI. Wspólną cechą przyję tego stanowiska w Deklaracji wobec religii niechrześcijańskich, a zwłasz cza judaizmu, jest stanowczy zwrot katolicyzmu ku postawie dialogu i współpracy. Treść Deklaracji w punkcie 4, traktującym o Żydach, można spro wadzić do trzech zasadniczych zagadnień. Pierwsze dotyczy różnorakich i głębokich więzi istniejących między Kościołem a narodem żydowskim. Więzi te wywodzą się z potrójnego faktu, mianowicie: mistycznej i typo logicznej ciągłości Kościoła i starotestamentalnej społeczności żydowskiej, następnie jej roli w nosicielstwie dzieła zbawienia i Bożego Objawienia oraz żydowskiego pochodzenia kluczowych postaci nowej, zbawczej ekonomii, do których należy Chrystus, Maryja i Apostołowie. W konsekwencji tego zakorzenienia Kościoła w judaizmie istnieje potrzeba wzajemnego pozna wania się i poszanowania". 30

31 ORGAN URZĘDOWY ARCHIDIECEZJI KATOWICKIEJ Drugim problemem poruszanym w Deklaracji jest przypisywana Żydom odpowiedzialność za śmierć Chrystusa i konsekwencje odrzucenia Go jako Mesjasza. Watykański dokument stanowczo odrzuca obarczanie za śmierć Chrystusa narodu żydowskiego jako całości, jak również Żydów żyjących współcześnie. Odpowiedzialność ta spada na zwierzchników żydowskich, jak również na Rzymian. Ostatecznie śmierć Chrystusa była aktem jak najbardziej dobrowolnym. Powyższe stwierdzenia mają swoje odniesienie do słów św. Pawła zawartych w liście do Rzymian: Bracia: Czyż Bóg odrzucił lud swój? Żadną miarą. I ja przecież jestem Izraelitą. (...) Nie odrzucił Bóg swego ludu, który wybrał przed wiekami. Pytam jednak czy aż tak się potknęli, że całkiem upadli? Żadną miarą. Ale przez ich przestępstwo zbawienie przypadło w udziale poganom, by ich pobudzić do współuczestnictwa. (...) Zatwar działość dotknęła tylko część Izraela aż do czasu, gdy wejdzie do Kościoła pełnia pogan. I tak cały Izrael będzie zbawiony, (...).(...) gdy jednak chodzi o wybranie, są oni ze względu na przodków przedmiotem miłości. Bo dary łaski i wezwanie Boże są nieodwołalne" (Rz ll,lnn). Chociaż Kościół jest nowym Ludem Bożym, nie można przedstawiać Żydów jako odrzuconych. Trzeba więc zatroszczyć się o to, aby w katechezie i głoszeniu Słowa Bożego nikt nie nauczał niczego, co nie licowałoby z prawdą objawioną o wspól nych korzeniach i wspólnym z Żydami dziedzictwie. Trzecim wątkiem Deklaracji na temat Żydów jest napiętnowanie, a nawet opłakiwanie, pod wpływami ewangelicznej miłości, dokonanych wobec Żydów aktów eksterminacji, jakiejkolwiek dyskryminacji, jako sprzecznych z duchem Ewangelii. Chrystus podjął dobrowolnie z bezmier nej miłości śmierć za grzechy wszystkich ludzi, aby wszyscy dostąpili zbawienia. Zadaniem Kościoła jest przedstawiać krzyż Chrystusa jako znak zwróconej ku wszystkim miłości Boga. Jako dzieci Jednego Ojca wraz z Żydami modlimy się do Boga, traktując siebie nawzajem jako braci w człowieczeństwie i wierze Abrahamowej. Papieże ostatnich pontyfikatów, mianowicie: Jan XXIII, Paweł VI, Jan Paweł II, Benedykt XVI i papież Franciszek wcielali w życie ducha deklaracji Nostra aetate słowem i działaniem (np. odwiedzanie synagog). Papieskie EPISKOPAT POLSKI 31

32 WIADOMOŚCI ARCHIDIECEZJALNE słowa pogłębiły świadomość chrześcijan o judaistycznych korze niach, o tym, że istnieje wewnętrzna więź między judaizmem a chrześcijaństwem, że Żydzi są naszymi starszymi braćmi (Jan Paweł II), a nawet ojcami w wierze (Benedykt XVI), że antysemityzm jest grzechem, że kto spotyka Chrystusa, spotyka judaizm, że z Żydami mamy budować wspól notę braterstwa i przyjaźni. Potrzebne są wspólne braterskie spotkania, refleksja nad Słowem Bożym, wspólna modlitwa. W naszej ojczyźnie, która była i jest wspólna dla chrześcijan i Żydów, w duchu Chrystusowej Ewangelii nie może mieć miejsca żadna wrogość, uprzedzenie, dyskryminacja. Nasza wspólna ziemia kryje prochy Żydów i Polaków. Stąd też, kiedy wskutek eksterminacji żydowskiego narodu przez niemieckich nazistów na polskiej ziemi, oprócz nielicznych ocalonych, pozostały jedynie tu i ówdzie ich groby, my winniśmy być strażnikami ich cmentarzy i mogił. Ten szacunek należy do naszej katolickiej kultury. EPISKOPAT POLSKI Kościół w Polsce uczynił już wiele w dziedzinie budowania braterskiej relacji z Żydami. Od lat osiemdziesiątych działa Komitet KEP ds. Juda izmu, organizujący już po raz 19. ogólnopolskie obchody Dnia Judaizmu, który kształtuje u wiernych świadomość wzajemnej więzi chrześcijan i Żydów. Kościół opłakuje też własne grzechy prześladowania Żydów, dyskryminacji, a nawet zadawania śmierci. Episkopat wydał też trzy listy pasterskie, występując w nich przeciw antysemityzmowi, łącznie z ostatnim, w 50. rocznicę wydania Nostra aetate. Okazywał solidarność z Żydami w sytuacji ograniczania ich obywatelskich praw. Organizuje sympozja i konferencje teologiczne z udziałem rabinów i przedstawicieli gmin żydowskich, tworząc klimat współpracy, eliminowania uprzedzeń i budowania zaufania. Soborowa Deklaracja jest dalej pisana braterskim działaniem, dziś jeszcze w ograniczonym zakresie, ale środowisk dialogu coraz bardziej przybywa. Cieszy fakt odzewu ze strony żydowskiej na katolickie inicjatywy dialogu. Bez otwarcia, współpracy i współudziału Żydów nie byłoby coraz liczniejszych owoców dialogu. W 2000 roku stu kilkudziesięciu rabinów i żydowskich teologów wydało o historycznym znaczeniu deklarację o współpracy i budowaniu wzajemnych więzi. Po ostatnim liście Episko patu strona katolicka z wielką radością i nadzieją przyjęła listopadowe oświadczenie polskich 32

33 ORGAN URZĘDOWY ARCHIDIECEZJI KATOWICKIEJ rabinów zawierające satysfakcję z prowadzenia dialogu, akceptację wspólnych działań i wyrażającą wolę dalszej współ pracy i budowania wspólnoty braterstwa. Hasłem XIX Dnia Judaizmu w Polsce są słowa z 1 Krl 19,13: Co ty tu robisz, Eliaszu?" Prorok Eliasz jest wiodącą postacią dla judaizmu, jaki dla chrześcijaństwa. Jest on oczekiwany przez Żydów jako poprzedza jący przyjście Mesjasza (Ml 3,23). Wraz z Mojżeszem objawia się Eliasz jako świadek i mesjański poprzednik Chrystusa w chwili przemienia nia na górze Tabor. Dla chrześcijan i Żydów Eliasz symbolizuje walkę o wierność narodu w obliczu odejścia od wiary w jednego Boga, poprzez przyjmowanie pogaństwa. Eliasz doświadcza trudnych chwil zagrożenia, osamotnienia, a nawet rezygnacji, ale Bóg go ochrania nagradzając jego wierność zwycięstwem, a ostatecznie niebem. bp Mieczysław Cisło 7 Oświadczenie Rady Wspólnej Katolików i Muzułmanów na XVI Dzień Islamu w Kościele katolickim w Polsce 26 stycznia 2016 r. Już po raz szesnasty obchodzimy w Polsce Dzień Islamu w Kościele katolickim. Dzień ten Konferencja Episkopatu Polski w 2001 r. z inicjatywy Rady Wspólnej Katolików i Mu zułmanów wpisała do oficjalnego kalendarza Kościoła w naszym kraju. Temat tegorocznych obchodów pochodzi, jak co roku, z ostatniego przesłania Papieskiej Rady ds. Dialogu Mię dzyreligijnego do muzułmanów na zakończenie ramadanu i brzmi: Chrześcijanie i muzułmanie: razem wobec przemocy popełnianej w imię religii. Jeśli ma się w pamięci wydarzenia ostatniego roku, widać wyraźnie, że wezwanie to jest jak najbardziej na czasie. Światem zachodnim i światem muzułmańskim wstrząsały zamachy, ginęli ludzie. Są to przerażające wyda- EPISKOPAT POLSKI 33

34 WIADOMOŚCI ARCHIDIECEZJALNE EPISKOPAT POLSKI rzenia, a tymczasem, jak pisze w swoim przesłaniu Pa pieska Rada ds. Dialogu Międzyreligijnego: Życie jakiegokolwiek człowieka nie jest cen niejsze niż życie innego z powodu przynależności do danej rasy czy religii. Dlatego nikomu nie wolno zabijać. Nikomu nie wolno zabijać w imię Boga; taki czyn byłby podwójną zbrod nią: przeciwko Bogu i przeciw tej osobie. W naszym kraju miały ostatnio miejsce także ataki na miejsca kultu muzułmańskiego, na osoby o ciemniejszym kolorze skóry, wypowiadano negatywne opinie na temat wyznawców islamu przy okazji debaty na temat uchodźców. Rada z całą stanowczością potępia mowę nienawiści i stoi na stanowisku, że miejsca kultu wszystkich religii powinny być otoczone szacunkiem. Takie negatywne zjawiska naruszają zasady dobrosąsiedzkich relacji, tworzą atmosferę nieufności, a do tego naruszają prawo do wolności religijnej w Polsce Muzułmanie i chrześcijanie, jak zauważyło w liście do chrześcijan Jednakowe słowo dla nas i dla was 138 uczonych i przywódców muzułmańskich, stanowią razem ponad połowę ludności całego świata. Bez pokoju i sprawiedliwości między tymi dwiema społecznościami religijnymi nie może być mowy o pokoju na świecie. Dlatego dla przezwyciężania nienawi ści i przemocy konieczna jest właściwa edukacja młodzieży. Jak pisze Papieska Rada Wszy scy zaangażowani w kształcenie i wychowanie młodzieży na różnych polach edukacji po winni uczyć świętości życia i wynikającej z niej godności każdej osoby ludzkiej bez względu na pochodzenie etniczne, religię, kulturę, pozycję społeczną czy jej orientację poli tyczną. W imieniu Rady pragniemy podziękować wszystkim zaangażowanym w rozwój dialogu międzyreligijnego w naszym kraju, a także życzyć błogosławieństwa Bożego dla dalszej, wspólnej pracy na rzecz wzajemnego poznawania się wyznawców różnych religii w Polsce i na świecie oraz w podejmowaniu prac na rzecz zwalczania nienawiści i przemocy. W imieniu członków Rady Wspólnej Katolików i Muzułmanów: Agata Skowron-Nalborczyk współprzewodnicząca ze strony katolickiej Andrzej Saramowicz współprzewodniczący ze strony muzułmańskiej 34

35 ORGAN URZĘDOWY ARCHIDIECEZJI KATOWICKIEJ 8 OSOBY KONSEKROWANE ŚWIADKAMI MIŁOSIERDZIA List pasterski Episkopatu Polski na Dzień Życia Konsekrowanego, 2 lutego 2016 roku Drodzy Bracia i Siostry, Liturgia święta Ofiarowania Pańskiego przypomina nam scenę, w której Maryja i Józef przynieśli do Jerozolimy Dzieciątko Jezus, aby zgodnie z prawem żydowskim poświęcić je Bogu. Kiedy Jezus umierał na krzyżu okazało się w pełni, że nie był to jedynie rytuał. Ofiarowując swe życie, objawił światu Boże miłosierdzie. Bez odniesień do Boga, który jest Miłością Miłosierną i który tej Miłości uczy każdego wierzącego, prawdy Ewangelii nie będą przekazywane i nie napełnią świata radością z tego, że: [ ] nasze oczy ujrzały Twoje zbawienie, któreś przygotował wobec wszystkich narodów (Łk 2, 30-31). Ofiarowanie Jezusa w świątyni, które dzisiaj wspominamy, jest pierwszą manifestacją Miłości Miłosiernej i zapowiedzią Jego ofiary, którą złoży za zbawienie świata pod koniec swojego życia. W tym roku w święto Ofiarowania Pańskiego kończy się ogłoszony przez papieża Franciszka Rok Życia Konsekrowanego. Był to czas wielu wydarzeń organizowanych przez Kościół w Polsce i na świecie. Refleksja i modlitwa dotyczyła całego życia konsekrowanego w jego rozmaitych formach: zakonów i zgromadzeń zakonnych, instytutów świeckich, stowarzyszeń życia apostolskiego, dziewic, wdów konsekrowanych i pustelników. Pragniemy wyrazić wdzięczność wszystkim, którzy zaangażowali się w inicjatywy i wydarzenia Roku Życia Konsekrowanego, służąc swoim doświadczeniem i wiedzą. Dzię- EPISKOPAT POLSKI 35

36 WIADOMOŚCI ARCHIDIECEZJALNE ki temu mogliśmy spojrzeć z wdzięcznością na dar, jakim jest życie konsekrowane w Kościele i w społeczeństwie oraz głębiej poznać jego blaski i cienie, aby z odnowioną ewangeliczną pasją bez lęku spojrzeć w przyszłość. Koniec Roku Życia Konsekrowanego przypada w czasie Nadzwyczajnego Jubileuszu Miłosierdzia. Ten znaczący splot wydarzeń przypomina nam, że w głoszeniu orędzia o Bożym Miłosierdziu wielką rolę odegrały i odgrywają osoby konsekrowane. Ich życie jest także ofiarowaniem siebie, ale nie dla samej ofiary, lecz po to, by poprzez czystość, ubóstwo i posłuszeństwo doświadczać miłosierdzia i dzielić się nim z innymi. Nie ma bowiem miłosierdzia bez poświęcenia i ofiary, wyrzeczenia się własnych planów, ambicji i dóbr. 1. Szkoła komunii w Kościele szkoła miłosierdzia W Liście na Rok Życia Konsekrowanego papież Franciszek wskazał m.in., że życie konsekrowane ma być świadectwem komunii, poczynając od samych wspólnot zakonnych, poprzez współpracę z innymi środowiskami kościelnymi, kończąc na twórczych relacjach z niekatolikami 1. Jednocześnie papież podkreśla, że niemożliwe jest budowanie wspólnoty bez miłosierdzia: Droga miłosierdzia, która się przed nami otwiera, jest niemal nieskończona, ponieważ trzeba dążyć do wzajemnej akceptacji i troski, praktykować wspólnotę dóbr materialnych i duchowych, braterskie upominanie, szacunek dla osób najsłabszych [...] 2. EPISKOPAT POLSKI W życiu wielu założycieli zakonów istotną rolę odgrywało z jednej strony osobiste doznanie Bożego miłosierdzia i darmowego przebaczenia, a z drugiej doświadczenie materialnej i duchowej biedy napotkanych ludzi. Zadawali oni sobie wówczas pytania, które znajdujemy w Ćwiczeniach duchowych św. Ignacego Loyoli: Co uczyniłem dla Chrystusa, co czynię dla Chrystusa i co powinienem uczynić dla Chrystusa?. Przy czym zdawali sobie sprawę, że służba Chrystusowi miłosiernemu wiedzie przez miłosierną służbę ludziom. Wspólnoty życia konsekrowanego, zjednoczone w modlitwie i wspólnej misji, były odpowiedzią na tego rodzaju pytania. 1 List na Rok Życia Konsekrowanego, II, 3. 2 Tamze. 36

37 ORGAN URZĘDOWY ARCHIDIECEZJI KATOWICKIEJ W adhortacji Vita consecrata św. Jan Paweł II napisał: Pragnąłem zwrócić szczególną uwagę na ten stały element historii Kościoła: na rzeszę założycieli i założycielek, świętych mężczyzn i kobiet, którzy wybrali Chrystusa, idąc drogą radykalizmu ewangelicznego i braterskiej służby przede wszystkim ubogim i opuszczonym (VC nr 5). Ta służba przybierała różne formy od modlitwy za grzeszników i przepowiadania łaski nawrócenia, po prowadzenie instytucji charytatywnych, szpitalnych i wychowawczych. XXI wiek jeszcze bardziej niż minione wieki potrzebuje tego rodzaju świadectwa, potrzebuje tego, co św. Jan Paweł II nazwał wyobraźnią miłosierdzia, by odpowiedzialnie reagować na współczesne problemy. Wyobraźnia ta dotyczy ubogich, odrzuconych, migrantów, cierpiących z powodu różnych form niesprawiedliwości, ale także ludzi pogrążonych w grzechu, zamkniętych na Bożą łaskę przebaczenia i nawrócenia. Nadzieja, jaką głosi Kościół, nie ogranicza się bowiem do życia doczesnego, ale pozostaje otwarta na wieczność, do której zaprasza nas Bóg. Osoby konsekrowane są obecne w newralgicznych punktach świata, próbując odpowiadać słowem i czynami miłosierdzia na przemoc i niesprawiedliwość oraz na duchową pustkę, w którą wchodzi grzech. Są posłane do służby, ale potrzebują naszego wsparcia. Wspomagajmy ich posługę naszą modlitwą, współpracą, dobrym słowem i zapewnieniem o bliskości. W życiu Kościoła odnajdujemy przykłady wielu osób, które ofiarowały się Bogu, pełniąc dzieła miłosierdzia. Wystarczy wymienić wśród nich św. Faustyną Kowalską i św. Maksymiliana Kolbe. 2. Siostra Faustyna Kowalska apostołka miłosierdzia Bóg zechciał przypomnieć światu prawdę o swym miłosierdziu poprzez prostą, pokorną i otwartą na Jego natchnienia zakonnicę, siostrę Faustynę Kowalską. Ta zakonnica należy dziś do najbardziej znanych i podziwianych Polaków na świecie. Sam Jezus na różne sposoby przekazywał św. Faustynie orędzie o miłosierdziu: Powiedz, że miłosierdzie jest największym przymiotem Boga czytamy w Dzienniczku (nr 301). To orędzie dociera do najdalszych zakątków świata m.in. poprzez obrazek Jezusa miłosiernego i słowa: Jezu, ufam Tobie, poprzez Koronkę do Miłosierdzia Bożego, Niedzielę EPISKOPAT POLSKI 37

38 WIADOMOŚCI ARCHIDIECEZJALNE Miłosierdzia czy też Godzinę Miłosierdzia, czyli przez owoce mistycznych wizji, jakie otrzymała siostra Faustyna. Żadna inna polska książka nie została przetłumaczona na tyle języków i wydana w tylu milionach egzemplarzy, co Dzienniczek siostry Faustyny. Okazją do przypomnienia św. Faustyny Kowalskiej jako apostołki miłosierdzia będą Światowe Dni Młodzieży w Krakowie. Wszak relikwie świętej spoczywają pod obrazem Jezu, ufam Tobie, w kaplicy klasztornej w Łagiewnikach, przy sanktuarium Bożego Miłosierdzia. Modlimy się i mamy nadzieję, że właśnie podczas Światowych Dni Młodzieży Bóg wzbudzi w wielu młodych powołanie do życia konsekrowanego w służbie Bożemu Miłosierdziu. 3. Ojciec Kolbe męczennik miłosierdzia EPISKOPAT POLSKI Wymownym świadectwem miłosierdzia jest także męczeńska śmierć św. Maksymiliana Kolbego, której 75. rocznica przypada w tym roku. Pójście na głodową śmierć w miejsce współwięźnia Franciszka Gajowniczka było owocem całego konsekrowanego życia, oddanego służbie Bogu i ludziom. We wszystkim całkowicie zaufaj Miłosierdziu Bożemu, co przez Niepokalaną cię prowadzi. Resztę zostaw cudom miłosierdzia Opatrzności Bożej i Niepokalanej. Daj się w pokoju i ufności prowadzić Miłosierdziu Bożemu przez Niepokalaną 3 nauczał Maksymilian Kolbe. Jego współwięźniowie z Auschwitz zaświadczyli, że nawet w strasznych warunkach niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjnego, ojciec Kolbe promieniował spokojem, który nie był niczym innym, jak złożeniem nadziei w Bogu wbrew nadziei. Jerzy Bielecki, więzień Auschwitz, podkreślał, że błędem byłoby mówienie, że ojciec Maksymilian umarł dla jednego współwięźnia i jego rodziny. Świadectwo miłosierdzia, jakie dał zakonnik, było bowiem umocnieniem dla wielu więźniów. Oto w obozowym piekle okazało się stwierdził Jerzy Bielecki że prawdziwy świat istnieje, jak istniał, że nasi oprawcy i mordercy nie potrafią go zniszczyć, że ten świat wcale nie zaczyna się za drutami naszego obozu, że jest i tutaj. Niejeden zaczął szukać w sobie samym tego 3 Pisma Maksymiliana Kolbego

39 ORGAN URZĘDOWY ARCHIDIECEZJI KATOWICKIEJ prawdziwego świata, odnajdywał go i dzielił się nim z obozowym kolegą, by siebie i jego wzmocnić w szamotaniu się ze złem 4. Ojciec Kolbe dał świadectwo, że nawet w świecie zdawałoby się bez miłosierdzia, ostatecznie zwyciężają miłość i miłosierdzie. Takie właśnie świadectwo jest istotą życia konsekrowanego. 4. Ofiarowanie warunkiem miłosierdzia Święta Faustyna i święty Maksymilian stali się narzędziami Bożego Miłosierdzia, gdyż całkowicie ofiarowali swoje życie Bogu i pozwolili, by mógł On ich używać wedle swojej Woli do czynienia dobra w świecie. Przypominamy ich sylwetki, by umocnić współczesne osoby konsekrowane w ich wolnym i osobistym wyborze ofiarowania życia Bogu dla zbawienia świata. Wzorem takiego ofiarowania jest Maryja, Matka Miłosierdzia. Polecamy Bogu za jej wstawiennictwem nowe powołania, a także za wszystkich, którzy już idą drogą życia konsekrowanego, aby dzień po dniu stawali się świadkami Bożej prawdy i Bożego miłosierdzia. Podpisali: Pasterze Kościoła katolickiego w Polsce obecni na 370. Zebraniu Plenarnym Konferencji Episkopatu Polski w Warszawie w dniu 6 października 2015 r. EPISKOPAT POLSKI 4 Św. Maksymilian Maria Kolbe, o. L. Dyczewski, ATK, 1984, s

40 WIADOMOŚCI ARCHIDIECEZJALNE ARCHIDIECEZJA KATOWICKA HOMILIE i LISTY ARCYBISKUP WIKTOR SKWORC METROPOLITA KATOWICKI 9 NASZA ADORACJA JEST INTERAKTYWNA Homilia Arcybiskupa Katowickiego, ; Panewniki, Adoracja Alumnów. ARCHIDIECEZJA KATOWICKA 1. Otwórzmy słownik wyrazów obcych. Adoracja, co znaczy to słowo; czym jest adoracja. Adoracja to cześć, uwielbienie, zachwyt. Od adorującego zależy treść adoracji; może nią być słowo lub milczenie; muzyka i śpiew, obecność tylko, trwanie, wpatrywanie. Wszystkimi tymi formami wypełniamy treść naszej dzisiejszej adoracji Tego, który dla nas i dla naszego zbawienia stał się człowiekiem. Możemy też stwierdzić, że nasza adoracja jest interaktywna; nie tylko my trwamy, mówimy, śpiewamy; mówi też do nas swoją obecnością, słowem, darem, łaska, sam Adorowany; przemawia z własnego wyboru z niezwykłego miejsca jak żłóbek by nikt ostatecznie nie mógł Go zawłaszczyć. Zachowując szacunek wobec wszystkich adorujących, wydaje się jednak, iż ważniejsze od tego, co my komunikujemy Adorowanemu, jest to, co nam mówi Adorowany (na pewno pozytywnie odnotuje naszą tu obecność). Adorowany wypowiedział do nas słowo w Ewangelii; choć zatrzymajmy się najpierw nie na słowach Adorowanego, ile na działaniu, na Jego czynach. W Ewangelii są opisane następującymi słowami: usłyszał; usunął się, opuścił, przyszedł i osiadł.. To ostatnie słowo mówi o stabilizacji; wreszcie w życiu Adorowanego nastąpił czas, poczucie stabilizacji. Nie dawało go Betlejem, ani żadne inne miejsce; miejscem stabilizacji okazało się Kafarnaum. 40

41 ORGAN URZĘDOWY ARCHIDIECEZJI KATOWICKIEJ Już przez sam fakt zatrzymania się spełniło się proroctwo Izajasza o Zajordaniu, Galilei pogan; o ludzie, który siedział w ciemnościach i ujrzał światłość wielka. Mieszkańcom cienistej krainy śmierci wzeszło światło.. bo Słowo, które stało się Ciałem i zaczęło nauczać i wołać: nawracajcie się; albowiem bliskie jest królestwo niebieskie i to jest przesłanie (światłość wielka), które nam duchownym i przygotowującym się do stanu duchownego nam wszystkim adorującym przekazuje dziś Adorowany Zbawiciel Świata. Motywem nawrócenia jest bliskość królestwa niebieskiego, bliskość samego Boga, który mówił przez proroków, wielokrotnie a na końcu czasów przemówił do nas przez Syna, ostatecznie objawienie Bożej miłości i miłosierdzia. Drodzy Bracia! Ważna jest stabilizacja naszej relacji z Adorowanym w seminaryjnym Kafarnaum, które okazuje się miejscem spełniania obietnic Pana, spełniania się powołania. 2. W tym samy duchu idą wskazania płynące z Listu Apostoła Jana, który nas upewnia, że jeśli trwamy w adoracji (co w ujęciu św. Jana oznacza zachowanie przykazań Boga i czynienie tego, co Mu się podoba), otrzymamy od Boga to, o co prosimy. A potem św. Jan dopowiada jakże aktualne ostrzeżenie nie dowierzajcie każdemu duchowi W życiu duchowym oznacza to, że nie każdemu natchnieniu można zaufać. Badajcie duchy, zachęca dalej św. Jan Apostoł, zwłaszcza dziś, gdy tyle zamętu. Nie wystarczy dobrze zacząć. Św. Ignacy, autorytet w dziedzinie rozeznawania duchowego, podaje m.in. zasadę, według której należy badać początek, kolejne etapy i zakończenie (CD 333). Co to oznacza? Pojawia się dobra myśl, inspiracja. Idę za nią, lecz po jakimś czasie następuje zamieszanie i brak pokoju. Zbliżam się do skalnego urwiska. Lepiej wrócić, niż brnąć uparcie za gwiazdą, która nie prowadzi do Betlejem, do adoracji Boga. A uwodzi i może ostatecznie zrzucić w przepaść grzechu. ARCHIDIECEZJA KATOWICKA 41

42 WIADOMOŚCI ARCHIDIECEZJALNE Jezus zachęca do nawrócenia; do powrotu na pewny, ewangeliczny szlak życia i powołania. I pewnie nie byłoby w ostatnim czasie tak wielu ofiar w Tatrach, gdyby przecież już nieraz wytrwani turyści nie opuszczali szlaku. Drodzy Bracia! W najważniejszej wyprawie, jaką jest realizacja powołania i życie, ostatecznie nie uratuje specjalistyczny sprzęt, inteligencja, spryt. Absolutny ratunek i to musi wiedzieć duchowny na całe życie przychodzi od Adorowanego i przez posłuszeństwo Jego słowu. Bracia! ARCHIDIECEZJA KATOWICKA Nawracajcie się, czyli zaufajcie jedynemu, ostatecznemu Ratownikowi, bo tylko On jest Redemptor hominis!. I jeszcze słuchajcie rad, wskazówek przewodników, którzy was uczą właściwej adoracji i słuchania Adorowanego. Idźmy zatem z eucharystycznym pokłonem! Amen. 10 MODLITWĄ DZIAŁACIE I ODDZIAŁUJECIE! Homilia Arcybiskupa Katowickiego; Panewniki, Adoracja Róż Różańcowych; Serdecznie witam i pozdrawiam, Róże różańcowe z naszej archidiecezji. Bóg zapłać wam za pielgrzymowanie, aby tu w geście adoracji Nowonarodzonego wyznać, że Jezus jest Synem Bożym! Bóg zapłać wam za wasza modlitwę, przez którą trwacie w Bogu i przy Bogu, a On w was! 42

43 ORGAN URZĘDOWY ARCHIDIECEZJI KATOWICKIEJ Drodzy! Św. Jan Paweł II napisał kiedyś o modlitwie różańcowej takie słowa: Jest to modlitwa, którą bardzo ukochałem. Przedziwna modlitwa! Przedziwna w swojej prostocie i głębi zarazem. (...) Jakbyśmy obcowali z Panem Jezusem poprzez serce Jego Matki. Równocześnie w te same dziesiątki różańca serce nasze może wprowadzić wszystkie sprawy, które składają się na życie człowieka, rodziny, narodu, Kościoła, ludzkości. Sprawy osobiste, sprawy naszych bliźnich, zwłaszcza tych, którzy są nam najbliżsi, tych, o których najbardziej się troszczymy. W ten sposób ta prosta modlitwa różańcowa pulsuje niejako życiem ludzkim. Bracia i Siostry! Myślę, że i wy, jako członkowie Żywych Róż rożańcowych, możecie z pełnym przekonaniem przychylić się do tej opinii. Sami przecież poprzez modlitwę na różańcu przekonujecie się, że jest to modlitwa, która pulsuje życiem ludzkim; w waszej modlitwie odzwierciedla się całe bogactwo życia ludzkiego, a zwłaszcza życia Kościoła. Dlatego w imieniu naszego katowickiego Kościoła pragnę wam wszystkim serdecznie podziękować za to piękne i skuteczne świadectwo służby Kościołowi i podejmowania odpowiedzialności za los Kościoła oraz za losy świata i człowieka. Wszak misją Kościoła jest oddziaływanie na rzeczywistość, w której żyje i w której kontynuuje misję Zbawiciela świata, który nie przyszedł na świat w celach turystycznych; nie po to, by chodzić brzegami Jeziora Galilejskiego a czasem po jego falach, tylko po to by nam powiedzieć: Odwagi. Ja jestem, nie bójcie się. To jestem zostało zapisane w tajemnicach różańca; w radosnych i bolesnych; i w tajemnicach światła. W swoim Synu Jezusie, Bóg zstąpił między ludzi, przyjął ludzkie ciało i okazał się solidarny z ludzkością we wszystkim, za wyjątkiem grzechu. Jezus utożsamiał się z ludzkością, był pierworodnym między wielu braćmi (Rz 8,29). Nie tylko nauczał rzesze, ale troszczył się o nie, zwłaszcza gdy widział, że były głodne (por. Mk 6,34-44) lub bezrobotne (por. Mt20,3). Jego spojrzenie było skierowane nie tylko na ludzi, ale także na ryby morskie, na ptaki niebieskie, rośliny i drzewa, małe i duże; obejmowało całe stworzenie. Z pewnością widział On, ale do tego się nie ograniczał, ponieważ dotykał ludzi, rozmawiał z nimi, działał na ich rzecz i czynił dobro potrzebującym. Nie ARCHIDIECEZJA KATOWICKA 43

44 WIADOMOŚCI ARCHIDIECEZJALNE tylko to, ale wzruszał się i płakał (por. J 11,33-44). I działał, aby położyć kres cierpieniu, smutkowi, nędzy i śmierci. Jezus uczy nas, abyśmy byli miłosierni jak Ojciec (por. Łk 6,36). W przypowieści o miłosiernym Samarytaninie (por. Łk 10,29-37) piętnuje nieudzielenie pomocy w obliczu pilnej potrzeby bliźnich: zobaczył go i minął (por. Łk 10,31.32). Równocześnie, posługując się tym przykładem, zachęca swoich uczniów, aby się nauczyli zatrzymywać w obliczu cierpień tego świata, aby im ulżyć, aby opatrywać rany innych, takimi środkami, jakie mamy do dyspozycji, począwszy od własnego czasu, pomimo wielu zajęć. ARCHIDIECEZJA KATOWICKA Bracia i Siostry! To Różaniec daje wam odwagę, aby dotykać ran człowieka i świata; by mówić odwagi, nie bójcie się, jest Jezus Chrystus, Jedyny Odkupiciel Człowieka! Odmawianie różańca w ramach Róż Różańcowych jest prawdziwą służbą Kościołowi, ponieważ poprzez modlitwę wspieramy wysiłki Ojca Świętego, biskupów, kapłanów i świeckich na rzecz kształtowania życia w Kościele i w świecie, zgodnego z wolą Chrystusa i Jego Matki oraz na wzór ich ziemskiego życia. Modlitwa różańcowa jest też dowodem odpowiedzialności za Kościół, gdyż nie pozostawia nas biernymi w dziele ewangelizowania świata i człowieka. Chociaż nie uczestniczymy wprost w wydarzeniach, które kształtują oblicze Kościoła i świata, to jednak wpływamy na nie poprzez modlitwę, która jest najskuteczniejszym, chociaż niewidocznym, sposobem ewangelizacji i wprowadzania Królestwa Bożego. I chociaż nikt o tym nie mówi w telewizji, nikt o tym nie pisze na pierwszych stronach gazet, to jednak Bóg wie, ile człowiek i ludzka rodzina oraz Kościół zawdzięczają modlitwie różańcowej. Nieprzypadkowo Maryja podczas swych objawień w Lourdes czy w Fatimie pojawiała się z różańcem w ręku i niezmiennie nalegała: odmawiajcie różaniec. Bracia i Siostry! To wy modlitwą działacie i oddziałujecie; przezwyciężacie obojętność i zyskujecie pokój. Objawiacie też prawdę, że miłosierdzie jest sercem Boga ; jest też sercem ludzi modlitwy; sercem, które mocno bije wszędzie tam, gdzie ludzka godność jest zagrożona. Jezus nas przestrzega: miłość wobec innych 44

45 ORGAN URZĘDOWY ARCHIDIECEZJI KATOWICKIEJ cudzoziemców, chorych, więźniów, bezdomnych, a nawet wrogów to jednostka miary Boga osądzającego nasze działania. Od tego zależy nasze wieczne przeznaczenie. Nic dziwnego, że apostoł Paweł wzywa chrześcijan Rzymu, by radowali się z tymi, którzy się weselą i płakali z tymi, którzy płaczą (por. Rz 12,15) lub poleca chrześcijanom Koryntu, by zorganizowali zbiórkę na znak solidarności z cierpiącymi członkami Kościoła (1 Kor 16,2-3). A święty Jan pisze: Jeśliby ktoś posiadał majętność tego świata i widział, że brat jego cierpi niedostatek, a zamknął przed nim swe serce, jak może trwać w nim miłość Boga? (1 J 3,17; por. Jk 2, 15-16). Dostrzegamy cierpiących niedostatek a w obliczu licznych niepokojów i wojen oraz wobec kryzysu rodziny różaniec staje się ratunkiem i skuteczną pomocą. Tym bardziej, że niejako z samej swej natury różaniec jest modlitwą o pokój i za rodziny. Jest modlitwą o pokój z tej racji, że koncentruje się na osobie Jezusa Księcia Pokoju i do spotkania z Nim prowadzi. Rozważane codziennie tajemnice z życia Jezusa i Maryi niech pomogą Wam w prowadzeniu ewangelicznego życia! Niech wasze słowa i modlitwy nie rozmijają się z czynami i działaniami. Niech Wasze życie w coraz większym stopniu staje się różańcowe; nie tyle ze względu na zwiększający się czas poświęcony na tę modlitwę, co z powodu stylu Waszego życia, będącego konsekwencją rozważań tajemnic różańcowych. Inspiratorką do takiego postępowania niech będzie dla Was Matka Najświętsza. Ją przecież nazywamy Królową Pokoju i Królową Rodzin. Pomimo rozmaitych powodów do niepokoju i lęku, zawsze zachowywała pokój serca i sumienia. Z ufnością polecamy Matce Zbawiciela i Kościoła intencje całej ludzkiej rodziny, a wreszcie i dzieło Róż Różańcowych w naszej archidiecezji. Niech rozwijają się i kwitną dla dobra nas samych, naszych bliskich, dla dobra naszych parafii, dla dobra archidiecezji, metropolii i misyjnego dzieła Kościoła, dla dobra i pokoju całej ludzkiej rodziny. Idźcie za Chrystusem poznając Go, miłując i naśladując w tajemnicach różańca, których rozważanie jest adoracją! Idźcie wytrwale, adorujcie i głoście: odwagi, nie bójcie się; radujcie się: jest z nami Jezus, Jedyny Odkupiciel Człowieka. Amen. ARCHIDIECEZJA KATOWICKA 45

46 WIADOMOŚCI ARCHIDIECEZJALNE 11 Z MODLITWĄ W SERCU WIERNIE TOWARZYSZYĆ Słowo Arcybiskupa Katowickiego wygłoszone w czasie adoracji dla mężczyzn; Panewniki, Pozdrawiam was serdecznie, witam i dziękuję za przybycie na adorację Nowonarodzonego w niedzielę, która jest świętem Chrztu Pańskiego. W parafialnych kościołach ponowiliście przyrzeczenia chrzcielne odrzuciliście zło i Złego a wyznaliście wiarę w Boga Ojca, Syna i Ducha Świętego. Ta adoracja to czas wyznania wiary w Nowonarodzonego, a śpiewane kolędy to pełnie miłości i serdeczności rozważanie tajemnicy, że tak Bóg świat umiłował, że Syna swego dał. ARCHIDIECEZJA KATOWICKA Moi Drodzy! Kiedy patrzymy na osoby dramatu, jaki się rozegrał w betlejemskiej grocie, to trudno nie dostrzec rodziny, wspólnoty trzech osób. Kobieta, dziecko, mężczyzna. I chociaż w centrum naszego zainteresowania jest Dziecko; to jednak postawy adoracji Dziecka chcemy się uczyć od św. Józefa. W Ewangelii nie znajdujemy żadnych słów Józefa. To zrozumiałe, bo to nie On ani Maryja nie mieli za zadanie przedstawiać światu Boże Dziecko. Zostali powołani po to, by przyjąć Słowo Boże, Światłość ze Światłości i na jakiś określony czas ukryć Jego blask w domu w Nazarecie. W niczym nie sprzeniewierzyli się swemu posłannictwu. Józef miał ludziom wiele do powiedzenia, ale wybrał milczenie o tym, jak realizował Bożą wolę. I to był właściwy wybór, bo żadna z tajemnic, przeżytych przez Józefa i Maryję, nie może być wyrażona w ludzkim języku. Tego, czego doświadczyli poprzez tajemnicę Wcielonego Słowa, nie byli w stanie przełożyć na słowa; poza tym nie bylibyśmy w stanie ich zrozumieć. To do Przedwiecznego Słowa, które stało się Ciałem, należało ujawnianie Siebie - kiedy chciało i jak uważało za stosowne. Dlatego Józef uczy nas milczenia i trwania! Bo Józef i Maryja zamiast mówić działali. Józef zrobił dla Jezusa i dla nas więcej poprzez swoje czyny, niż mógłby zdziałać poprzez słowa. Z wła- 46

47 ORGAN URZĘDOWY ARCHIDIECEZJI KATOWICKIEJ snej woli i z pełną świadomością zgodził się związać swe życie z życiem Słowa Wcielonego. Zgodził się na wszystkie wyrzeczenia, jakich wymagała od niego ta zupełnie wyjątkowa sytuacja. Wziął na siebie odpowiedzialność za Dziecko, nie stawiając żadnych warunków i nie dopytując się, jak długo to potrwa. Zgodził się być ojcem Dziecka - Boga, ojcem jedynym w swym rodzaju, ojcem w imieniu Boga, ojcem proroczym, ojcem bardzo prawdziwym. To Duch Święty kształtował serce matki u Maryi i serce ojca u Józefa Bracia św. Józef uczy konsekwentnego ojcostwa, niezależnie od trudności i okoliczności; uczy trwania przy Dziecku i Jego Matce; to znaczy uczy wierności słowu danemu Bogu. Maryja dała tylko jedną radę, która przechowana została dla nas w Ewangelii i która dotyczy nas wszystkich: Zróbcie wszystko, cokolwiek wam powie (J 2,5). To zdanie wypowiedziane na weselu w Kanie (nie wiemy, czy na weselu był obecny Józef) odnosiło się do obsługujących przyjęcie, a następnie do nowo wybranych Apostołów. Maryja powiedziała im: Zróbcie wszystko, co On wam powie, zaufajcie Mu! Nie będziecie żałować, że poszliście za Nim. Wydaje się, że Józef daje nam takie samo polecenie - nie słowami, lecz całym życiem. Godząc się, aby Mesjasz narodził się w jego domu, poświęcił swój spokój i przyszłość; oddał niejako do Jego dyspozycji swój dom. Dzień po dniu, w szarości codziennych obowiązków godził się na wszystkie wyrzeczenia, które wynikały z tej wyjątkowej sytuacji. Jego zasługą jest to, że w życiu - z ludzkiego punktu widzenia - bez horyzontów i żadnych korzyści, zaufał Panu. I tego zaufania nas uczy. Ewangelia nic nie mówi o zajęciach Józefa i Maryi. Zapewne robili to, co wszyscy ich współcześni. Wykonywali codzienne obowiązki bez tych wszystkich ułatwień gospodarstwom domowym dała współczesna technika. Wykonując codzienne obowiązki szli ku świętości w swoim środowisku i w zwyczajnych okolicznościach nie zapominali o swoim powołaniu i misji. I nam nie wolno o tym zapominać, choć nieraz przestrzeń czasu jaki upłynął od chrztu św. od zawarcia sakramentu małżeństwa, od złożenia ślubów zakonnych osłabia wolę zachowania złożonych zobowiązań, osłabia gorliwość. Niech spojrzenie na adorującego Józefa nas mobilizuje do naśladowania. Tym bardziej, że żaden święty nie wypełnił woli Boga w tak doskonały sposób, jak uczynili to Józef i Maryja, żaden nie jest więc godniejszy naśladowania. Im jakiś święty znajduje się bliżej Boga, tym bardziej promieniuje on na świat. Nikt nie był tak blisko Wcielonego Słowa, jak Maryja i Józef. Zbli- ARCHIDIECEZJA KATOWICKA 47

48 WIADOMOŚCI ARCHIDIECEZJALNE żając się do nich, zbliżamy się do światła; możemy się bardziej nim radować i obficiej rozlewać je na innych. Niedawna uroczystość Objawienia Pańskiego i dzisiejsza Niedziela Chrztu Pańskiego mocno akcentują konieczność objawiania Nowonarodzonego; prowadzenia innych do adoracji Boga. Niech spotkanie z Nim w tej Godzinie Miłosierdzia umocni w nas wolę głoszenia i świadczenia o Jezusie Chrystusie, Jednym Odkupicielu Człowieka. ARCHIDIECEZJA KATOWICKA Drodzy Bracia! Z tą misją nie musicie się udawać do krajów misyjnych; dla Chrystusa nie zdobywamy ani lądów ani krajów; zdobywamy dla niego ludzkie serca a te są wokół nas; w rodzinie, miejscu pracy, w sąsiedztwie. Szczególnej trosce powierzam wam wasze dzieci i wnuków; tych, dla których byliście ojcami chrzestnymi. Stańcie przy nich jak Józef przy Nowonarodzonym z modlitwą w sercu, z towarzyszeniem, ze świadectwem.. Podejmijcie te zadania. Wystarczy wam Bożego Błogosławieństwa, na jego realizację. Pan Bóg da wam dość sił, jak dał je św. Józefowi. 12 NIECH NAS WSZYSTKICH NA NOWO OBMYJE ŁASKA CHRZTU ŚW. Homilia Arcybiskupa Katowickiego; Stypendyści; WŚSD; W II Niedzielę stycznia w liturgii Kościoła wspominamy chrzest Pana Jezusa. Ewangelia tej Niedzieli prowadzi nas nad Jordan, gdzie Jan udzielał chrztu. Przyjął go także z jego rąk nasz Zbawiciel. Chrzest w Jordanie to znak, że Jezus rozpoczyna swoją misję od niezwykłego gestu: stanął pośród całego ludu, znalazł się w gronie grzeszników przyjmujących chrzest pokuty, aby już na początku czytelnie zadeklarować, 48

49 ORGAN URZĘDOWY ARCHIDIECEZJI KATOWICKIEJ że przyszedł jak później powie- odnaleźć to, co było zginęło i oddać z powrotem w ręce Ojca. W ten sposób już w wydarzeniu chrztu Jezusa rysuje się tajemnica Krzyża. A nad nią ukazuje się znak zmartwychwstania i uwielbienia gołębica symbolizująca Ducha Świętego. Słychać również głos z nieba: Tyś jest mój Syn umiłowany, w Tobie mam upodobanie (Łk 3,22). Początek i koniec misji Jezusa stykają się ze sobą i tworzą nierozerwalną jedność Jezus stając w gronie grzeszników, oczekujących na chrzest pokuty i nawrócenia, współuczestniczy w ich cierpieniu, które zadaje grzech. Nie jest widzem, lecz współcierpiącym, cierpiącym za innych, a przez to przemieniającym cierpienie, zwyciężającym jego przyczynę zło. Wydarzenie znad Jordanu kondensuje w sobie całą drogę Jezusa, o której mówił prorok Izajasz i święty Paweł. Jezus, Sługa Pański, przyszedł, aby ustanowić nowe przymierze między Bogiem i ludźmi, przyszedł, aby uwolnić człowieka z ciemności grzechu, zła i śmierci, aby uwolnić człowieka z więzów Mocnego (por. Iz 42,6-7). Chrystus przeszedł swoją drogę dobrze czyniąc i uzdrawiając wszystkich, którzy byli pod władzą diabła, dlatego, że Bóg był z Nim (Dz 10,38). W chwili naszego chrztu (warto poznać jego datę i ten dzień świętować) wstąpiliśmy na drogę Jezusa. Był to czas otwarcia drzwi do szkoły Chrystusa i powołania nas na Jego uczniów. Odtąd mamy do wypełnienia zadanie: poznawać i naśladować Jezusa, iść za Nim, kroczyć Jego śladami. W praktyce oznaczało to i nadal oznacza: dobrze czynić, uzdrawiać świat, nasze ludzkie relacje, więzi, z niewoli zła, budować cywilizację życia i miłości, przemieniać struktury naszego życia społecznego i politycznego w duchu Chrystusowej Ewangelii. Uczeń Chrystusa jest nim w całej pełni wówczas, kiedy ma świadomość, że jest synem, dzieckiem umiłowanym Ojca. Na co dzień ma się to wyrażać w posłuszeństwie Bogu, w poznawaniu i wypełnianiu Jego woli, w bojaźni, która nie jest paraliżującym lękiem niewolnika, człowieka przymuszonego, lecz szacunkiem, adoracją, wolą i czynem, by Ojca nigdy nie obrażać, by Ojcu się nie sprzeciwiać. ARCHIDIECEZJA KATOWICKA 49

50 WIADOMOŚCI ARCHIDIECEZJALNE ARCHIDIECEZJA KATOWICKA Jako umiłowani przez Boga nosimy w sobie Ducha Jezusa. Miłość Boża została rozlana w naszych sercach. Bóg, który jest Miłością, podarował nam nowe życie, a wraz z nim nowe powołanie: Bądźcie świadkami Miłości!. W ten sposób chrzest święty, który niegdyś przyjęliśmy, stał się początkiem naszej publicznej, apostolskiej działalności. Od nas zależy, czy idziemy w mocy Ducha Świętego za Jezusem, dając świadectwo, że Bóg jest Miłością. Wielu przypomina sobie z dzieciństwa, że wychodząc z domu żegnali się wodą święconą, aby w świecie nigdy nie zapomnieć, kim są jako ochrzczeni, powołani, aby być świadkami Miłości. Jej znakiem jest krzyż. Nie skazujmy go w mieszkaniach, w naszym życiu na swoisty niebyt. Wspominając chrzest, czyńmy codziennie znak Krzyża. Niech ten świadomy gest uchroni nas od swoistej amnezji, zapominania o tożsamości człowieka ochrzczonego i umocni w praktykowaniu stylu życia opartego na wzajemnej miłości, którą Krzyż ukazuje i do której wzywa. To kiedy dziś odnowimy nasze przyrzeczenia chrzcielne, to nad każdym z was otworzy się niebo i zabrzmi glos Ojca: to jest mój umiłowany syn; moja umiłowana córka.. Drodzy Młodzi, miejcie stałe poczucie tego, że jesteście umiłowani przez Boga i kochani przez Kościół, a konkretem tego uczucia są stypendia, na które składają się ofiary wiernych, czasem wdowi grosz.. Św. Paweł pouczył nas dziś w II czytaniu, że ukazała się wobec nas dobroć i miłość Zbawiciela, naszego Boga z motywu miłosierdzia ; przez obmycie odradzające i odnawiające nas w Duchu Świętym.. Moi Drodzy, niech nas wszystkich na nowo obmyje łaską Chrztu św., abyśmy odeszli stąd odnowienie w Duchu Świętym.. To On was dziś posyła do apostolstwa, do świadectwa.. Bądźcie świadkami miłości i miłosierdzia. Amen. 50

51 ORGAN URZĘDOWY ARCHIDIECEZJI KATOWICKIEJ 13 JEST Z NAMI MARYJA! Homilia Arcybiskupa Katowickiego; Przywrócenie do kultu Obrazu MB Częstochowskiej Katowice - Podlesie Wyjątkowa więź przymierza Boga z potomstwem Abrahama, biorąca swój początek w wierze Abrahama, była przedstawiana przez proroków w obrazie miłości małżeńskiej. W tej konwencji Bóg jest Oblubieńcem, a Izrael Oblubienicą (por. Oz 2,4nn; Ez 16; 23), niestety niewierną. Mimo niewierności Izraela, Bóg pozostawał wierny swej miłości i swoim obietnicom. A prorocy zapowiadali nadejście takiego dnia w dziejach Izraela (por. Iz 61,2), kiedy to Bóg-Oblubieniec na nowo poślubi Izraela Oblubienicę (Iz 62,5). Będzie to niezwykłe wydarzenie i dzień pełen radości i wesela. Zapowiedź prorocka wypełniła się w wydarzeniu i znaku wesela w Kanie Galilejskiej, które znajduje się w centrum liturgii Słowa dzisiejszej Niedzieli. To właśnie w kontekście wesela w Kanie, Jezus objawił swoją chwałę i uwierzyli w Niego Jego uczniowie. Tymi właśnie słowami kończy się relacja o weselu w Kanie Galilejskiej. Ewangeliczna relacja pomija głównych aktorów tego wydarzenia Młodą Parę. Ich zaślubiny stały się okazją do przekazania informacji, rozpoczęły się czasy mesjańskie. Wreszcie - ze swoim narodem jest Oblubieniec, Syn Boga Żywego; Światłość ze Światłości i jest Lud Przymierza, reprezentowany przez Córę Syjonu, przez Maryję-Niewiastę, uczniów Jezusa i wszystkich uczestników wesela, którzy czekali na Mesjasza. Są tam też stągwie do żydowskich oczyszczeń, symbol judaizmu, które symbolizują przeszłość. Były one wykonane z kamienia, podobnie jak tablice przykazań, ciężkie i nieruchome. Niestety są puste, niczego w sobie nie zawierają. A w czasie wesela, gdy zaczęło brakować wina - starotestamentalnego symbolu radości i miłości - Maryja-Niewiasta, Córa Syjonu powiedziała ARCHIDIECEZJA KATOWICKA 51

52 WIADOMOŚCI ARCHIDIECEZJALNE ARCHIDIECEZJA KATOWICKA o tym Jezusowi. Ten natomiast dał dobre wino. Spełnił powinność pana młodego. W ten sposób Jezus objawił się, jako Oblubieniec, a odbywające się wesele stało się symbolem wesela Jezusa-Mesjasza, które właśnie się rozpoczęło. Znakiem była przemiana wody w lepsze wino. Woda przeznaczona do żydowskich oczyszczeń (J 2,6; por. Kpł 11,16) została przemieniona, za sprawą Jezusa w dobre wino, zgodnie z nadzieją mesjańską. Dar przemiany, jak każdy dar mesjański, był przeobfity: goście mogli się cieszyć mnogością najlepszego wina, które rozwesela serce człowieka (Ps 104,15; Koh 10,19). W rozważanym opisie znajduje się pewien bardzo ważny szczegół. Jezus, będąc Mesjaszem-Oblubieńcem, daje dobre wino, co znaczy, że On jest źródłem prawdziwej radości, której oczekiwano w dniach Mesjasza. Przybył On wraz ze swymi uczniami; pozostawał wymieszany w tłum, prawie niezauważony i anonimowy. Nie wyróżniał się, nie został przedstawiony, jako szczególny Gość; nic nie wskazywało, aby miał być centrum odniesień. Był po prostu jednym z wielu. Nikt nie patrzył na Niego jak na kluczową postać, nikt też nie poprosiłby Go o rozwiązanie problemu. Potrzebny był ktoś, kto już Go znał, aby Go wyciągnął z anonimowości, wskazał Go, jako tego, który mógłby rozwiązać przykry incydent, który dziś nazwalibyśmy sytuacją kryzysową. Tą osobą była Matka Jezusa, nazwana przez Niego niewiastą, która reprezentuje cały naród wybrany, pełni rolę Córy Syjonu. Maryja zachęciła sługi, by zrobili wszystko, cokolwiek im powie jej syn, Jezus. Maryja pomogła sługom stać się uczniami Jezusa, dziedzicami Nowego Przymierza. W ten sposób Maryja - Córa Syjonu stała Matką ludu Nowego Przymierza, co ostatecznie potwierdzą słowa Jezusa z wysokości krzyża. Zróbcie wszystko, cokolwiek wam powie. To zdanie jest najpiękniejszą zasadą postępowania pojawiającą się w Nowym Testamencie. Wypełnianie, stosowanie się do Jego słów, jest wysiłkiem poznania, wysłuchania, posłuszeństwa względem skutecznego, działającego Słowa Bożego. Często kaznodzieje mówią o Jasnej Górze, jako o polskiej Kanie ; może niejeden z nas słyszał kazanie kardynała Józefa Glempa, który mówił o wydarzeniu wesela w Kanie galilejskiej, o pustych stągwiach, o roli Maryi i o Jej jakże ważnych słowach: zróbcie, czyńcie wszystko, co powie wam mój Syn! Bracia i Siostry! Wyznawcy Chrystusa i czciciele Maryi! Dziś, kiedy tu w parafii Podlesie przywracamy do kultu obraz MB Częstochowskiej a Kościół każe nam czytać ewangelię o wydarzeniu w Kanie 52

53 ORGAN URZĘDOWY ARCHIDIECEZJI KATOWICKIEJ Galilejskiej, to możemy mówić o szczęśliwym zbiegu okoliczności lub o działaniu Bożej Opatrzności. Moi Drodzy! Oczywiście, że to działanie Bożej Opatrzności! Podobieństwa i skojarzenia nasuwają się same; oto Kana Galilejska jest dziś tu w Podlesiu; to tu uobecnia się radość z przyjścia Mesjasza; to On daje nam wszystko w sakramentach Kościoła, do którego wprowadza sakrament Chrztu św. I jest z nami Maryja przedstawiona w Jasnogórskim Wizerunku, która zachęca nas zróbcie wszystko cokolwiek każe mój Syn. Przemawia do nas z uporem Matki przekonanej, że ma rację, bo wie, czego potrzebują jej dzieci, byśmy nie debatowali o brakach, nie narzekali na puste stągwie, które ktoś głupi lub złośliwy tak pozostawił, tylko podejmowali działania, pamiętając na Jej słowa: uczyńcie wszystko.. Co znaczy: wszystko czynić; czy w ogóle można zrobić wszystko, czy to jest na ludzkie siły? Wszystko, całe Jezusowe orędzie do człowieka sprowadza w Ewangelii do zdania: Będziesz miłował Pana Boga swego całym swoim sercem, całą swoją duszą i całym swoim umysłem. (...) Będziesz miłował swego bliźniego jak siebie samego (Mt 22, 37-39). W tym zawiera się wszystko cała wiara sprowadza się do wykonywania tego jedynego aktu wiary, miłości i miłosierdzia, obejmującego Boga i ludzi. Bracia i Siostry! W ten niedzielny dzień przyjmując Słowo, które stało się Ciałem, przyjmijmy również do serca, do pamięci, do wykonywania te Jego słowa, nakaz; mocno brzmiący imperatyw: będziesz! To mozolna droga do budowania komunii z Bogiem i bliźnimi, poprzedzana przechodzeniem przez Bramę Miłosierdzia! Przyjmijmy światło Bożego Słowa jak pasterze i czyńmy wszystko, cokolwiek mówi nam Jezus Chrystus i Jego Kościół. Amen. ARCHIDIECEZJA KATOWICKA 53

54 WIADOMOŚCI ARCHIDIECEZJALNE 14 IDŹMY WSPÓLNIE, BY OGŁASZAĆ WIELKIE DZIEŁA PANA! Nabożeństwo Ekumeniczne na rozpoczęcie Tygodnia Modlitw o Jedność Chrześcijan. Katowice, kościół p.w. Zmartwychwstania Pańskiego ARCHIDIECEZJA KATOWICKA 1. Rozpoczyna się wyjątkowy i błogosławiony czas dla wspólnoty ludzi wierzących w Chrystusa. Rozpoczynamy Tydzień wspólnego wołania o łaskę jedności; o spełnienie się modlitwy i woli Jezusa, wypowiedzianej w Modlitwie Arcykapłańskiej, aby byli jedno! Serdecznie dziękujemy biskupowi Marianowi za zaproszenie na wspólne słuchanie słowa Bożego i modlitwę w kościele Zmartwychwstania Pańskiego. Bóg zapłać za obecność wszystkim, duchownym i świeckim, których tu przyprowadził Duch Chrystusa, Duch miłości, jedności i pokoju. Dziękujemy naszym Siostrom i Braciom, Chrześcijanom z Łotwy, za przygotowanie materiałów na tegoroczny tydzień; jesteśmy im wdzięczni za wybór czytań i hasło tegorocznego tygodnia. Zostało ono zaczerpnięte z 1. Listu św. Piotra: Wezwani, by ogłaszać wielkie dzieła Pana. Jesteśmy wezwani do odważnej radości, jakże potrzebnej w świecie, gdzie odbierane są nam naturalne motywy radości. Pozostają motywy mające swoje źródło w Bożym objawieniu. Jesteśmy wezwani, aby je ogłaszać:, by ogłaszać wielkie dzieła Pana. Bracia i Siostry! To nasze zadanie na ten tydzień i na zawsze. W naszej codzienności skupiamy się bowiem na pokonywaniu bieżących trudności, żalimy się na niesprzyjające okoliczności egzystencjalne a zapominamy o tym, że teraźniejszych cierpień nie można stawiać na równi z mającą nastąpić chwałą, która zostanie w nas objawiona (List św. Pawła do Rzymian 8, 18). 54

55 ORGAN URZĘDOWY ARCHIDIECEZJI KATOWICKIEJ Bracia i Siostry! Wezwani, by ogłaszać wielkie dzieła Pana. Dzieł Pana jest wiele, wszystkie są zapisane na kartach ewangelii; są zapisane na kartach dziejów ludzkiej rodziny, naszej Ojczyzny i w naszych osobistych życiorysach. Tym pierwszym i fundamentalnym dziełem jest nasz chrzest święty! Jakże dziś kiedy wspominamy 1050 rocznicę chrztu naszej ojczyzny - nie głosić wspólnie Chwała Ojcu i Synowi i Duchowi Świętemu! Jakże wspólnie nie śpiewać - Ciebie Boga wysławiamy. Jakże w tym kościele pod wezwaniem Zmartwychwstania Pańskiego nie dziękować za Jezusa Chrystusa Ukrzyżowanego i Zmartwychwstałego, jakże nie dziękować za Jego losową wspólnotę z nami od chrzcielnych wód Jordanu po ukazanie się w chwale Zmartwychwstania! To przez Niego otrzymaliśmy Ducha usynowienia, w którym wołamy Abba Ojcze! Jesteśmy dziećmi Boga, współdziedzicami Chrystusa! Mamy głosić wielkie dzieła Pana! Zestawmy kilka faktów. Jesteśmy w kościele Zmartwychwstania Pańskiego; w pierwszy dzień tygodnia i czytamy ewangelię o zmartwchwstniu. Wnioski nasuwają się same! Winnismy czynić to samo co św. Paweł głosić Chrystusa Ukrzyżowango i Zmartwychwstałego, bo to cała prawda o Nim. Niech to będzie nasze wspólne ekumeniczne działanie; niech nim bedzie również nasza troska o niedzielę. W dokumencie Apelu Kościołów w Polsce o poszanowanie i świętowanie niedzieli, wydanym wspólnie 20 stycznia 2015 r. napisaliśmy: Fundamentem chrześcijańskiego życia jest wiara w Jezusa Chrystusa, który umarł i zmartwychwstał, by nas zbawić. Dzięki Niemu otrzymaliśmy Ducha Świętego, by odziedziczyć błogosławione królestwo Ojca. Niedzielne przeżywanie tych wydarzeń, spotkanie ze słowem Bożym i modlitwą, pogłębia i umacnia tę wiarę. Co więcej, Pan Jezus zapewnił: «Gdzie są dwaj albo trzej zebrani w imię moje, tam jestem pośród nich» (Mt 18,20). Niedziela, dzień zmartwychwstania Jezusa Chrystusa, powinna być zatem dniem modlitwy, świętowania, świadectwa. Wypełnia ona duchową prawdę Bożego przykazania: «Pamiętaj, abyś dzień święty święcił» (por. Wj 20,8 11) przynajmniej jeden dzień w tygodniu poświęć Bogu, sobie i bliźniemu; wypocznij fizycznie, intelektualnie, duchowo Jesteśmy dziś zaproszeni, aby właśnie w niedzielę głosić dzieło Pana; proklamować i zwiastować, Jezus żyje a zmartwychwstanie Jezusa jest przełomowym wydarzeniem w historii świata. Powstając z martwych Jezus po- ARCHIDIECEZJA KATOWICKA 55

56 WIADOMOŚCI ARCHIDIECEZJALNE konał na zawsze grzech, śmierć i szatana, a królestwo Boże przybliżyło się ku nam. ARCHIDIECEZJA KATOWICKA Drodzy Bracia i Siostry w Chrystusie! 3. Głoszenie orędzia o zmartwychwstaniu rozpoczęło się od świadectwa dwóch kobiet, które spełniły otrzymane polecenie otrzymane od Zmartwychwstałego: Idźcie i oznajmijcie moim braciom (Mt 28, 10). Tak realizował się Boży plan zbawienia. Świadectwo dwóch Marii - i wszystkich innych świadków prawdy o Jezusie jest głoszone wszystkim narodom. Spełniany jest nieustannie misyjny nakaz Jezusa: Idźcie i nauczajcie wszystkie narody... Chrześcijaństwo przeżyło imperium rzymskie i wszystkie kolejne imperia, a stało się to dzięki świadectwu złożonemu prawdzie - również przez owe dwie niewiasty - będącemu odpowiedzią chrześcijan na wezwanie Boże do wiernego głoszenia tego, co sami widzieli. Kościół od pierwszych wieków wierzył, że zmartwychwstanie Chrystusa jest wypełnieniem nadziei i wierzeń ludu przymierza (Dz 2, 25-32; Ps 16, 8-11), a także wypełnieniem słów samego Jezusa (Mt 20, 19). Przez chrzest i moc zamieszkującego w nas Ducha Świętego również my zostaliśmy uzdolnieni do głoszenia, że ten Jezus został wskrzeszony z martwych. Dziś wzywa nas do złączenia się z Nim ścisłą, osobistą więzią. Zaprasza nas wszystkich do nowego życia - życia wiecznego - w Jego obecności. Przyjmijmy to zaproszenie, pozwólmy Duchowi Świętemu wejść w nasze życie i idźmy za Jezusem, głosząc odważnie, że śmierć została zwyciężona. Jezus Chrystus zmartwychwstał! Nie bójcie się! Chcemy przyjąć postawę niewiast z dzisiejszej Ewangelii, a umocnieni słowem Bożym i świadectwem chcemy ogłaszać wielkie dzieła Pana! Do tego celu chcemy wykorzystywać również w ekumenicznej współpracy - wszelkie nam dostępnie media od tradycyjnych po elektroniczne, bo ekumeniczna wspólpraca i współdziałanie nie mogą zawierać się jedynie w słusznych deklaracjach. Potrzeba dalszych konkretnych działań. Jeden, święty, powszechny i apostolski Kościół nie jest jedynie pustym zwrotem naszego Credo. Pozwólmy działać Duchowi Świętemu, prośmy by nas oświecał i prowadził w ekumenicznym dialogu na Łotwie i w Polsce, usuńmy kamień zastoju i zadowolenia z tego, co już zostało nam dane. 56

57 ORGAN URZĘDOWY ARCHIDIECEZJI KATOWICKIEJ Chcemy wspólnie głosić, iż obietnice Boże są prawdziwe i stanowią najpewniejsze źródło naszego zabezpieczenia. A nasza wiara jest oparta na najwspanialszym znaku, którego dokonał Bóg - zmartwychwstaniu Jezusa. To On obiecał, że przyciągnie wszystkich do siebie (J 12, 32), da swojego Ducha tym, którzy będą Go prosili (Łk 11, 9.13) i że będzie z nami przez wszystkie dni aż do skończenia świata. Prośmy zatem, a będzie nam dane! Bóg Ojciec, który wskrzesił Jezusa z martwych, ma moc wypełnić wszystko, co zapowiedział! W to wierzymy i tego doświadczamy; idźmy zatem wspólnie, by ogłaszać wielkie dzieła Pana! Niech się stanie! Amen. KOMUNIKATY i ZARZĄDZENIA 15 Wskazania do przygotowania liturgii Niedzieli - Święta Chrztu Pańskiego (10 stycznia 2016). 1. Wskazania ogólne. Nadzwyczajny Jubileusz Miłosierdzia a także rocznica chrztu Polski są okazją do ponownego podjęcia pogłębionej refleksji nad sakramentem chrztu świętego, aby na nowo wrócić do naszego odrodzenia przez wodę i w słowie. Wśród elementów koniecznych do udzielania chrztu świętego wyliczana jest chrzcielnica, która winna jaśnieć czystością i pięknem. Należy ją na Święto Chrztu Pańskiego przyozdobić a jeśli zachodzi potrzeba dokonać jej odnowieniu - po konsultacji z Komisją Sztuki Sakralnej Archidiecezji Katowickiej, aby w Roku 2016 chrzcielnice w kościołach archidiecezji katowickiej godnie się przedstawiały. To właśnie przy nich należy udzielać sakramentu Chrztu Świętego. ARCHIDIECEZJA KATOWICKA 57

58 WIADOMOŚCI ARCHIDIECEZJALNE W niektórych naszych kościołach nie ma jeszcze chrzcielnicy lub nie jest należycie eksponowana. Należy zatem zatroszczyć się o to, by owocem tego roku była chrzcielnica, jako ważny znak naszej wiary i ważny element wystroju wnętrza kościoła obok stołu eucharystii i stołu słowa Bożego, które też powinny jaśnieć czystością i pięknem. 2. Wskazania dotyczące Niedzieli Chrztu Pańskiego. ARCHIDIECEZJA KATOWICKA Nadchodząca Niedziela - Święto Chrztu Pańskiego jest wezwaniem dla Duszpasterzy i Wiernych Świeckich, aby powrócić myślą do chwili własnego chrztu oraz zastanowić się nad pierwszym sakramentem inicjacji chrześcijańskiej, bramą życia w Duchu i pierwszą Bramą Miłosierdzia. Przed Niedzielą - Świętem Chrztu Pańskiego należy zachęcić wiernych w ogłoszeniach duszpasterskich, (w Niedzielę poprzedzającą - 3 stycznia lub w środę 6 stycznia), aby w Święto Chrztu Pańskiego przynieśli ze sobą do kościoła świece chrzcielne, komunijne lub inne, aby wspólnie w Niedzielę Chrztu Pańskiego z zapalonymi świecami odnowić przyrzeczenia chrzcielne. Przy chrzcielnicy należy wyeksponować paschał i zadbać o to, aby w czasie liturgii był zapalony; to od niego niech płomień przekażą wiernym obecnym w kościele Duszpasterze i Służba Liturgiczna. W komentarzu na początku Mszy Świętej należy ukazać treść Niedzieli Chrztu Pańskiego, ważność oraz aktualność przyrzeczeń chrzcielnych. Podczas każdej Eucharystii należy stosować IV formę aktu pokutnego, pobłogosławić wodę i pokropić wiernych. W celu podkreślenia znaczenia chrzcielnicy, odnowienie przyrzeczeń chrzcielnych należy sprawować przy niej, tak jak podczas Wigilii Paschalnej. W tym celu należy procesyjnie przejść do miejsca, gdzie jest usytuowana. Podczas przygotowania się do tej części liturgii można zaśpiewać kolędę. Będzie więc czas na podanie wiernym światła od paschału. Podczas powrotu do ołtarza można śpiewać: Com przyrzekł Bogu lub trzykrotnie śpiew Chwała Ojcu. Niech homilia tego dnia zawiera myśli dotyczące sakramentu chrztu świętego, które zawiera KKK (por. 1265), aby przypomnieć naszą chrześcijańską godność i tożsamość. Można też omówić treść przyrzeczeń chrzcielnych, co może stanowić przygotowanie do ich ponowienia. Właściwym będzie przypomnieć też rodzicom chrzestnym wypowiedziane przez nich wobec wspólnoty parafialnej zobowiązanie do troski o religijne wychowanie ich chrześniaków. 58

59 ORGAN URZĘDOWY ARCHIDIECEZJI KATOWICKIEJ Nie wolno przy tym zapomnieć, że cała wspólnota eklezjalna ponosi odpowiedzialność za rozwój i zachowanie łaski otrzymanej na chrzcie. W Modlitwie Powszechnej niech nie zabraknie wezwań za wszystkich ochrzczonych, za szafarzy sakramentu chrztu świętego i za rodziców chrzestnych. Zachęcajmy też wiernych, aby w tym roku duszpasterskim częściej podchodzić do parafialnej chrzcielnicy, zatrzymać się na krótką modlitwę, dotknąć znaku źródła wody chrzcielnej. Niech wierni czynią to w sposób szczególny w rocznicę własnego chrztu a także na zakończenie liturgii Niedzieli - Święta Chrztu Pańskiego. A przy tej okazji zwróćmy uwagę na kropielnice przy wejściu do kościoła i znak krzyża czyniony z wykorzystaniem wody święconej. Proponuje się, aby w Święto Chrztu Pańskiego nadzwyczajni szafarze Komunii Świętej zanieśli chorym również wodę święconą, odnowili z nimi przyrzeczenia chrzcielne i zachęcili ich do jej używania przy codziennym czynieniu znaku Krzyża św. Warto także przypomnieć tradycję przechowywania w domu wody święconej, wartość tego znaku i jego moc, zwłaszcza, gdy używany jest w geście błogosławieństwa. Można zachęcić by owocem tego całego roku rocznicy chrztu Polski stały się ponownie małe kropielnice w naszych domach, aby każdy ochrzczony świadomy zadań płynących z kapłaństwa chrzcielnego był błogosławieństwem i błogosławił! Dziękując za zaangażowanie w przygotowanie liturgii Niedzieli - Święta Chrztu Pańskiego z serca błogosławię i wyrażam przekonanie, że jej właściwe przeżycie umocni świadomość chrzcielną nas samych i wiernych świeckich. Szczęść Boże! VHV 4676/16 Katowice, Wiktor Skworc ARCYBISKUP METROPOLITA KATOWICKI ARCHIDIECEZJA KATOWICKA 59

60 WIADOMOŚCI ARCHIDIECEZJALNE 16 Słowo Arcybiskupa Katowickiego w sprawie Orszaku Trzech Króli Drodzy Diecezjanie! Mieszkańcy Katowic! ARCHIDIECEZJA KATOWICKA Zbliża się uroczystość Objawienia Pańskiego a wraz z nią kolejny Orszak Trzech Króli, który przyjmowany jest z entuzjazmem przez mieszkańców wielu polskich miast, w tym również Katowic. Staje się on powoli zwyczajem związanym z obchodami Święta Objawienia Pańskiego. Wspólnotowe, rodzinne przeżywanie Święta Trzech Króli któremu towarzyszy śpiew kolęd i artystyczne odtwarzanie historii Narodzenia Pańskiego to zwyczaje godne pielęgnowania. Chciejmy razem z mędrcami ze wschodu iść do Chrystusa, odnaleźć Go i oddać Mu pokłon. Każdy z nas może zanieść Nowonarodzonemu jakiś dar. Najlepszym darem jest ofiarowanie mu samego siebie, swojego czasu i obecności. Dlatego serdecznie zapraszam Was na Katowicki Orszak Trzech Króli. 6. stycznia przybądźcie do Katedry, skąd wyruszymy śpiewając kolędy i radując się z narodzenia Jezusa. Chciałbym abyśmy włączyli się w ten Orszak całymi rodzinami. Już po raz piąty Orszak Trzech Króli przejdzie ulicami Katowic. Mam nadzieję, że i tym razem te uliczne jasełka zgromadzą tysiące mieszkańców naszego miasta na wspólnym kolędowaniu. W duchu radości płynącej z Betlejem, udzielam wszystkim pasterskiego błogosławieństwa! Katowice, Wiktor Skworc ARCYBISKUP METROPOLITA KATOWICKI 60

61 ORGAN URZĘDOWY ARCHIDIECEZJI KATOWICKIEJ SPRAWY PERSONALNE 17 PERSONALIA Styczeń 2016 Nominacje i dekrety: ks. Adam Bojdoł Wikariusz w parafii Świętego Jerzego w Rydułtowach ks. Emanuel Pietryga Ojciec duchowny kapłanów dekanatu Chorzów (do końca 2010 r. - II kadencja) ks. Piotr Buchta Urlop zdrowotny do r. ks. Adam Słota Duszpasterz osób głuchych i niewidomych w Tyskim Okręgu Duszpasterstwa Specjalnego. ks. Eugeniusz Szyszka Zamieszkanie w Domu Świętego Józefa w Katowicach ks. Ginter Lenert Ojciec Duchowny kapłanów dekanatu Gorzyce (do końca 2010 r. - II kadencja) Zwolnienia z funkcji: ks. Dawid Lubowiecki ks. Damian Suszka ks. Marek Gancarczyk ks. Marek Gancarczyk ks. Adam Bojdoł Posługa duszpasterska w parafii Świętego Jerzego w Rydułtowach. Dyrektor Instytutu Bona Temporalia Dyrektor Wydawnictwa Kurii Metropolitalnej Gość Niedzielny Prezes Radia em Kapelan w Wojewódzkim Szpitalu Specjalistycznym nr 2 w Rybniku SPRAWY PERSONALNE 61

62 WIADOMOŚCI ARCHIDIECEZJALNE VARIA 18 Słowo Rektora Wyższego Śląskiego Seminarium Duchownego w Katowicach na Uroczystość Świętej Bożej Rodzicielki Maryi i Światowy Dzień Pokoju VA R I A U progu Nowego Roku 2016, wszystkich zgromadzonych na Eucharystii pozdrawiam słowami Psalmu, który przed chwilą śpiewaliśmy: Niech Bóg się zmiłuje nad nami i nam błogosławi; niech nam ukaże pogodne oblicze (Ps 67, 2). Te słowa pozdrowienia wyrażają równocześnie serdeczne życzenia: wszyscy potrzebujemy Bożego zmiłowania i błogosławieństwa, wszyscy chcemy doświadczać w naszym życiu obecności Boga, który ukazuje nam oblicze pogodne, to znaczy miłosierne, i tego sobie wzajemnie życzymy. Te życzenia streszczają się w słowach powtarzanego przez nas przed chwilą refrenu: Bóg miłosierny niech nam błogosławi! W Uroczystość Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny Ojciec Święty Franciszek zainaugurował Nadzwyczajny Jubileusz Miłosierdzia oraz podpisał swoje Orędzie na Światowy Dzień Pokoju, który z inicjatywy Pawła VI, od 1968 roku obchodzimy właśnie 1 stycznia. Papież Franciszek zauważa w tym Orędziu, że pokój jest darem Boga i dziełem ludzi jest darem Boga, ale powierzonym wszystkim mężczyznom i kobietom, którzy są powołani do jego realizacji. Zdaniem papieża realizację tego powołania utrudnia nam dzisiaj obojętność. Dlatego zachęca nas wszystkich do tego aby przezwyciężyć obojętność i zyskać pokój. Jest to dzisiaj tak ważne, ponieważ postawa obojętności ludzi zamykających serce, by nie myśleć o innych, zamykających oczy, żeby nie widzieć tego, co ich otacza, czy stosujących uniki, żeby nie być dotkniętymi problemami innych osób, ( ) w dzisiejszych czasach przekroczyła ( ) zdecydowanie wymiar indywidualny, by nabrać wymiaru globalnego i wytworzyć zjawisko globalizacji obojętności. 62

63 ORGAN URZĘDOWY ARCHIDIECEZJI KATOWICKIEJ Ojciec Święty wskazuje kilka form obojętności. Najważniejszą z nich, fundamentalną, jest obojętność wobec Boga, z której wypływa także obojętność wobec bliźnich i wobec stworzenia. ( ) Człowiek myśli, że jest twórcą samego siebie, swojego życia i społeczeństwa, czuje się samowystarczalny i dąży nie tylko do zastąpienia Boga, ale obycia się całkowicie bez Niego. W rezultacie myśli, że nic nikomu poza sobą samym nie jest winien i żąda jedynie posiadania praw. Natomiast obojętność wobec bliźniego przyjmuje różne oblicza. Są ludzie dobrze poinformowani, słuchający radia, czytający gazety czy oglądający programy telewizyjne, którzy czynią to w sposób chłodny, niemal z przyzwyczajania: ludzie tacy mgliście znają dramaty trapiące ludzkość, ale nie czują się zaangażowani, nie przeżywają współczucia. Jest to postawa tych, którzy wiedzą, ale kierują spojrzenie, myśl i działanie na samych siebie. Niestety, musimy stwierdzić, że charakterystyczny dla naszych czasów wzrost informacji sam przez się nie oznacza zwiększenia uwagi na problemy, jeśli nie towarzyszy mu otwarcie sumienia w poczuciu solidarności. Innym przejawem obojętności jest brak wrażliwości na otaczającą rzeczywistość, szczególnie bardziej odległą. Niektórzy ludzie wolą nie szukać, nie być poinformowanymi i żyją swoim dobrobytem i wygodą, głusi na krzyk bólu cierpiącej ludzkości. Niemal nie zdając sobie z tego sprawy staliśmy się niezdolni do odczuwania współczucia dla innych, dla ich dramatów, nie obchodzi nas troska o nich, jakby odpowiedzialność za to, co im się przytrafia nas nie dotyczyła. Papież piętnuje także ludzką obojętność wobec stanu środowiska naturalnego, które jest naszym wspólnym domem oraz zachowanie człowieka wobec zwierząt. W tych i w innych przypadkach, obojętność powoduje zamknięcie i unikanie obowiązków, przyczyniając się w ostateczności do braku pokoju z Bogiem, z innymi i ze stworzeniem. Tymczasem Bóg od początku ludzkości objawia się jako Ten, który jest zainteresowany losem człowieka. ( ) On zauważa, słyszy, zstępuje, wyzwala. Bóg nie jest obojętny. Jest czujny i działa. Podobnie w swoim Synu Jezusie, Bóg zstąpił między ludzi, przyjął ludzkie ciało i okazał się solidarny z ludzkością we wszystkim, za wyjątkiem grzechu. Ponadto Jezus uczy nas, abyśmy byli miłosierni jak Ojciec i zachęca swoich słuchaczy, a zwłaszcza swoich uczniów, aby się nauczyli zatrzymywać w obliczu cierpień tego świata, aby im ulżyć, aby opatrywać rany innych, takimi środkami, jakie mamy do dyspozycji, począwszy od własnego czasu. VA R I A 63

64 WIADOMOŚCI ARCHIDIECEZJALNE VA R I A Papież stwierdza: Miłosierdzie jest sercem Boga. Dlatego powinno być sercem tych wszystkich, którzy uznają siebie za członków jednej wielkiej rodziny Jego dzieci; sercem, które mocno bije wszędzie tam, gdzie ludzka godność - odzwierciedlenie oblicza Boga w Jego stworzeniach - jest zagrożona. Jezus nas przestrzega: miłość wobec innych - cudzoziemców, chorych, więźniów, bezdomnych, a nawet wrogów - to jednostka miary Boga osądzającego nasze działania. Od tego zależy nasze wieczne przeznaczenie. Nic dziwnego, że apostoł Paweł wzywa chrześcijan Rzymu, by radowali się z tymi, którzy się weselą i płakali z tymi, którzy płaczą (por. Rz 12,15) lub poleca chrześcijanom Koryntu, by zorganizowali zbiórkę na znak solidarności z cierpiącymi członkami Kościoła (1 Kor 16,2-3). A święty Jan pisze: Jeśliby ktoś posiadał majętność tego świata i widział, że brat jego cierpi niedostatek, a zamknął przed nim swe serce, jak może trwać w nim miłość Boga? (1 J 3,17; por. Jk 2, 15-16). W świetle papieskiego Orędzia słowa życzeń, zaczerpnięte z refrenu dzisiejszego Psalmu responsoryjnego - Bóg miłosierny niech nam błogosławi nabierają zatem jeszcze głębszego znaczenia. Stają się bowiem dla każdego z nas także zobowiązaniem, aby poprzez nas, poprzez nasze miłosierdzie, naszą dobroć i otwartość, mogło do innych ludzi dotrzeć błogosławieństwo Boga. Jak pisze Papież: W naszych parafiach, w naszych wspólnotach, w stowarzyszeniach, w ruchach, gdziekolwiek są chrześcijanie, każdy powinien odnaleźć oazę miłosierdzia. Chciałbym serdecznie podziękować wszystkim, którzy w minionym roku wspierali nasze Seminarium Duchowne swoimi modlitwami, ofiarowanymi w naszej intencji cierpieniami oraz darami materialnymi. Dzięki temu wsparciu w naszym Seminarium może się przygotowywać do kapłaństwa 120 alumnów pochodzących z Waszych parafii i z Waszych rodzin. Proszę Was serdecznie, abyście nadal ich wspierali! Módlcie się także o to, aby w przyszłości także inni pozytywnie odpowiadali na wezwanie Boga, powołującego do wyłącznej Służby Bożej. Dziękuję serdecznie również za ofiary pieniężne, które dzisiaj złożycie na Wyższe Śląskie Seminarium Duchowne. Bóg zapłać! ks. dr Marek Panek, Rektor WŚSD 64

65 ORGAN URZĘDOWY ARCHIDIECEZJI KATOWICKIEJ 19 Odpowiedź Papieża Seniora Benedykta XVI z okazji otrzymania książki Pamięć i pojednanie. Posłanie biskupów polskich do biskupów niemieckich i jego następstwa VA R I A 65

66 WIADOMOŚCI ARCHIDIECEZJALNE Benedykt XVI Watykan, Papież Senior Jego Ekscelencja Najczcigodniejszy Ksiądz Arcybiskup Wiktor Skworc Arcybiskup Metropolita Katowicki ul. Jordana Katowice Polska Ekscelencjo! Czcigodny i drogi Współbracie! VA R I A Przesyłając mi książkę Pamięć i pojednanie. Posłanie biskupów polskich do biskupów niemieckich i jego następstwa, wydaną z okazji 50. rocznicy wymiany listów między biskupami z Polski i Niemiec, sprawił mi Ksiądz Arcybiskup wielką radość, za którą pragnę serdecznie podziękować. To jest jakoś pocieszające, że po ciemnych latach wyrosło mocą naszej chrześcijańskiej wiary pojednanie, które obecnie łączy oba narody i przyjmuje całkiem konkretną postać w wielu osobistych przyjaźniach. Ufajmy i módlmy się, aby ten duch pojednania oddziaływał także w przyszłości i mógł stanowić tamę przeciwko siłom zła w tym świecie. Z serdecznymi pozdrowieniami i życzeniami na rozpoczęty rok Wasz w Panu Benedykt XVI 66

67 ORGAN URZĘDOWY ARCHIDIECEZJI KATOWICKIEJ Spis treści STOLICA APOSTOLSKA 1 Przezwycięż obojętność i zyskaj pokój, Orędzie Ojca Świętego Franciszka na Światowy Dzień Pokoju 1 stycznia 2016 roku 2 Komunikacja i Miłosierdzie owocne spotkanie, Orędzie Ojca świętego Franciszka na 50. Światowy Dzień Środków Społecznego Przekazu 3 Chcę raczej miłosierdzia niż ofiary (Mt 9,13) Uczynki miłosierdzia w Roku Jubileuszowym, Orędzie Ojca Świętego Franciszka na Wielki Post 2016 roku EPISKOPAT POLSKI 4 Kondolencje Prezydium KEP po śmierci o. Jana Góry OP 24 5 Rodzina - szkołą miłosierdzia, List Pasterski Episkopatu Polski na Niedzielę Świętej Rodziny 25 6 Słowo Przewodniczącego Komitetu KEP ds. Dialogu z Judaizmem na Dzień Judaizmu w Kościele katolickim w Polsce 7 Oświadczenie Rady Wspólnej Katolików i Muzułmanów na XVI Dzień Islamu w Kościele katolickim w Polsce, 26 stycznia 2016 r. 8 Osoby konsekrowane świadkami miłosierdzia, List pasterski Episkopatu Polski na Dzień Życia Konsekrowanego, 2 lutego 2016 roku ARCHIDIECEZJA KATOWICKA ARCYBISKUP WIKTOR SKWORC METROPOLITA KATOWICKI HOMILIE i LISTY 9 Nasza adoracja jest interaktywna. Homilia Arcybiskupa Katowickiego, ; Panewniki, Adoracja Alumnów. 10 Modlitwą działacie i oddziałujecie! Homilia Arcybiskupa Katowickiego; Panewniki, Adoracja Róż Różańcowych; Słowo Arcybiskupa Katowickiego wygłoszone w czasie adoracji dla mężczyzn; Panewniki, SPIS TREŚCI 67

68 WIADOMOŚCI ARCHIDIECEZJALNE 12 Niech nas wszystkich na nowo obmyje łaska Chrztu św. Homilia Arcybiskupa Katowickiego; Stypendyści; WŚSD; Jest z nami maryja! Homilia Arcybiskupa Katowickiego; Przywrócenie do kultu Obrazu MB Częstochowskiej Katowice - Podlesie Idźmy wspólnie, by ogłaszać wielkie dzieła Pana! Nabożeństwo Ekumeniczne na rozpoczęcie Tygodnia Modlitw o Jedność Chrześcijan. Katowice, kościół p.w. Zmartwychwstania Pańskiego KOMUNIKATY i ZARZĄDZENIA 15 Wskazania do przygotowania liturgii Niedzieli - Święta Chrztu Pańskiego (10 stycznia 2016). 16 Słowo Arcybiskupa Katowickiego w sprawie Orszaku Trzech Króli SPRAWY PERSONALNE 17 Personalia - Styczeń SPIS TREŚCI VARIA 18 Słowo Rektora Wyższego Śląskiego Seminarium Duchownego w Katowicach na Uroczystość Świętej Bożej Rodzicielki Maryi i Światowy Dzień Pokoju 19 Odpowiedź Papieża Seniora Benedykta XVI z okazji otrzymania książki Pamięć i pojednanie. Posłanie biskupów polskich do biskupów niemieckich i jego następstwa Zdjęcia: Dies Episcopi, Katedra Chrystusa Króla, Katowice Dies Episcopi, Katedra Chrystusa Króla, Katowice Abp Wiktor Skworc, Adoracji Żłóbka przez Alumnów Abp Wiktor Skworc, Adoracja Żłóbka dla mężczyzn

69

70

71

72