Bałtycki Klaster Eko-Energetyczny Janusz Gołaszewski

Transkrypt

1 Bałtycki Klaster Eko-Energetyczny Janusz Gołaszewski Spotkanie partnerów BKEE IMP PAN Gdańsk, 29 września 2015 r.

2 Energia końcowa, EJ/rok Zakładane kluczowe zmiany w strukturze konsumpcji energii do 2050 r. Scenariusz wg Ecofys Źródła odnawialne energia elektryczna Źródła odnawialne energia cieplna i paliwa Paliwa kopalne i energia jądrowa Linia bazowa potrzeb ok. 520 EJ/rok Efektywność energetyczna Energia ze źródeł odnawialnych Paliwa kopalne World Wide Fund for Nature. The Energy Report. 100% Renewable Energy by

3 Założenia będące u podstaw powstania BKEE: ENERGETYKA ROZPROSZONA I PROSUMENCKA określa docelową działalność klastra energia jest wytwarzana i konsumowana lokalnie przesłanka rozwoju gospodarczego lokalnego i kraju element samodzielności energetycznej lokalnie i bezpieczeństwa energetycznego kraju

4 BKEE uroczystość podpisania umowy konsorcjum Dwór Artusa, Gdańsk, 12 czerwiec 2007

5 Koszalin Gdańsk Olsztyn

6 Bałtycki Klaster Ekoenergetyczny - struktura, sygnatariusze 12 czerwca Członkowie założyciele 2 samorządy wojewódzkie 3 uczelnie wyższe 3 duże instytuty B+R 3 inne jednostki B+R 3 spółki energetyczne 4 przedsiębiorstwa obsługi energetyki 3 samorządy powiatowe, 1 stowarzyszenie gmin 5 gmin wiejskich i miejskich 2 agencje poszanowania energii 1 spółdzielnia mieszkaniowa. nauka R&D Sygnatariusze: 31 PODMIOTÓW 12 samorządy, stowarzyszenia Regionalna Strategia Innowacji firmy 9 ZŁOTY TRÓJKĄT Źródło: J. Buzek, J. Kiciński, Prezentacja podczas powołania BKEE, Gdańsk, Dwór Artusa,

7 Liczba partnerów (Agreement) (stan na ) Struktura podmiotów 9% 7% 7% 77% FIRMY B+R SAMORZĄD IOB Reprezentowane województwa (W-M: 18 jednostek, 6 firm) kujawsko-pomorskie łódzkie małopolskie mazowieckie pomorskie warmińsko-mazurskie wielkopolskie zachodniopomorskie

8 BKEE - cele - rozproszona kogeneracja energii w małej i średniej skali, w oparciu o OZE - autonomiczność energetyczna regionów Oczekiwania określone przez partnerów BKEE w 2007 r.

9 Pakiet projektów B+R PROJEKT NISKOSPADOWA ENERGETYKA WODNA PROJEKT MIKROSIŁOWNIE KOGENERACYJNE NA OŹE PROJEKT KOMPLEKSY AGROENERGETYCZNE PROJEKT SIŁOWNIE WIATROWE TANI WIATRAK PROJEKT MICROSIECI MICROGRIDS PROJEKT NOWE MATERIAŁY DLA OŹE PROJEKT OGRANICZENIE EMISJI GAZÓW CIEPLARNIANYCH PROJEKT BIOGAZOWNIE, AKWAKULTURY, ODPADY FERMOWE PROJEKT BIORAFINERIA, BIOMASA LIGNOCELULOZOWA PROJEKT SŁONECZNE DACHY POWIŚLA PROJEKT WODOROSTRADA, REFORMING METANOLU PROJEKT CENTRUM WIEDZY I TECHNOLOGII WODOROWYCH BKEE

10 AUTONOMICZNY REGION ENERGETYCZNY Koncepcja dyskutowana i ujęcie w formie dokumentu roboczego w ramach Zespołu MRiRW z udziałem przedstawicieli BKEE

11 AUTONOMICZNY REGION ENERGETYCZNY dot. tworzenia obszarów bezemisyjnych/zero-energetycznych/plus-energetycznych oraz budowania samowystarczalności energetycznej, horyzont czasowy 2050 jednostka skalowalna wieś/dzielnica, gmina > związek gmin > powiat ogniwo reelektryfikacji polskiej wsi bazuje na lokalnej infrastrukturze energetycznej zarządzanej technologią smart-grid-u w założeniu działalność prosumencka, w tym przeorientowanie w kierunku ekonomii konsumenckiej Rynek pracy - nowe zawody: stanowiska w administracji lokalnej (energetyk gminny) audytor energetyczny (budynki, infrastruktura energetyczna) technolog w obszarze utylizacji biomasy biodegradowalnej biotechnolog projektujący procesy zgazowania fermentacyjnego roślin energetycznych projektant infrastruktury Smart Grid instalator urządzeń ekoenergetycznych certyfikator instalacji ekoenergetycznych (kompetencje eksploatacyjne) certyfikator inwestycyjny (papiery emitowane przez fundusze inwestycyjne)

12 AUTONOMICZNY REGION ENERGETYCZNY Mapa drogowa do 2050 założenia ogólne Energia elektryczna samowystarczalność w horyzoncie 2050 redukcja zapotrzebowania na energię końcową na poziomie 50% Energia cieplna termomodernizacja + pompy ciepła (pod warunkiem energia elektryczna z OZE) Transport konwersja silników spalinowych na elektryczne (pod warunkiem energia elektryczna z OZE), etap: wzrastający udział paliw metanowych, w tym biometanu Sukcesywna implementacja wskaźników rozwoju zrównoważonego na podstawie: efektywność energetyczna produkcja energii odnawialnej redukcja emisji CO2

13 Projekty flagowe BKEE Modelowe kompleksy agroenergetyczne jako przykład kogeneracji rozproszonej opartej na lokalnych i odnawialnych źródłach energii POIG Opracowanie zintegrowanych technologii wytwarzania paliwa z biomasy, odpadów rolniczych i innych, w ramach Programu Strategicznego Zaawansowane Technologie Pozyskiwania Energii NCBiR + sektor gospodarki Wsparcie tworzenia i rozwoju powiązań kooperacyjnych w Klastrze Kluczowym Województwa Pomorskiego - Bałtyckim Klastrze Ekoenergetycznym RPO

14 Wybrane projekty miękkie i twarde międzynarodowe: Bioenergy Promotion 34 partnerów z 9 krajów koordynacja SE PEA (Alternative Energy for Public Sector) 24 partnerów z 6 krajów koordynacja DE EuroBioRef (European Biorefinery) 28 partnerów koordynacja francuska AGREE (AGRiculture and Energy Efficiency) 8 partnerów koordynacja DE-NL Se.biomethane (Small but Efficient) 8 partnerów koordynacja szwedzka ChemBeet biorafineria cukrowa (zamknięta cyrkulacja energii i materii) Record Biomap promocja mikrobiogazowni w Polsce i Niemczech

15 Opracowanie programu nauczania II stopień kształcenia wyższego kierunek: Ekoenergetyka

16 Zespół Programowy (w nawiasie przypisano obszar OZE) Adam Cenian Instytut Maszyn Przepływowych PAN w Gdańsku (procesy termiczne i termochemiczne) Janusz Gołaszewski Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie (efektywność energetyczna, koordynacja prac) Michał Jasiulewicz Politechnika Koszalińska (efektywność ekonomiczna i energetyczna) Dariusz Kardaś Instytut Maszyn Przepływowych PAN w Gdańsku (procesy termiczne i termochemiczne) Jan Kiciński Instytut Maszyn Przepływowych PAN w Gdańsku (siłownie) Ewa Klugmann-Radziemska Politechnika Gdańska (instalacje solarne) Mirosław Krzemieniewski Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie (bioprocesy) Piotr Lampart Instytut Maszyn Przepływowych PAN w Gdańsku (instalacje wodne, siłownie, bilanse energetyczne) Wojciech Miąskowski Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie (instalacje wiatrowe) Jerzy Przyborowski Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie (bioinżynieria roślin energetycznych) Stefan Szczukowski Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie (biomasa rolnicza, technologie produkcji, biopaliwa) Zbigniew Szwejkowski Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie (kwestie środowiskowe, programy kształcenia) Marzena Wilamowska-Korsak Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie (struktura formalna programu) Sprawy administracyjne: Marzena Patoleta, Piotr Piechowski Instytut Maszyn Przepływowych PAN w Gdańsku Mariusz Dubicki Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie

17 Adaptacja do programów nauczania UWM w Olsztynie pod nazwą Odnawialne Źródła Energii w tym oferta angielskojęzyczna we współpracy z uniwersytetem niemieckim

18 Energy Efficiency in Agriculture CENTRUM BADAŃ ENERGII ODNAWIALNEJ UNIWERSYTET WARMIŃSKO-MAZURSKI W OLSZTYNIE Olsztyn, ul. M. Oczapowskiego 8, tel. (089) cbeo@uwm.edu.pl

19 Wyróżnienia BKEE

20 WYRÓŻNIENIA BKEE i partnerów klastra Statuetki Zielonego Feniksa uzyskały m.in.: 2009 za dokonania w zakresie B+R 2010 za dokonania w zakresie B+R 2014 za dokonania w zakresie B+R 2010 Bałtycki Klaster Ekoenergetyczny 2012 Firma TEHACO (za innowacyjność instalacje PVT) 2014 Firma QUERCUS (za innowacyjność logistyka biomasy)

21 BKEE klastrem kluczowym województwa pomorskiego Gdańsk, Filharmonia Bałtycka, 14 grudnia 2009 r.

22

23 Nagroda Premiera RP w kategorii Za osiągnięcia naukowo-techniczne (edycja 2012) Badania w zakresie: Nowe technologie dla małoskalowej i rozproszonej energetyki w Autonomicznych Regionach Energetycznych Skład Zespołu: Jan Kiciński IMP PAN w Gdańsku kierownictwo Zespołu Jarosław Mikielewicz IMP PAN w Gdańsku Adam Cenian IMP PAN w Gdańsku Piotr Lampart IMP PAN w Gdańsku Janusz Gołaszewski UWM w Olsztynie Jan Popczyk Politechnika Śląska Piotr Litwin ENERGA SA Marek Laskowski ENERGA SA

24

25 Projekt kluczowy nr POIG /08 "Modelowe kompleksy agroenergetyczne jako przykład kogeneracji rozproszonej opartej na lokalnych i odnawialnych źródłach energii" Lider konsorcjum: IMP PAN projekt został nagrodzony 14 maja 2015 r. prestiżową światową nagrodą w zakresie zrównoważonej energetyki Energy Globe Award prof. J. Kiciński lider projektu, odbiera nagrodę

26 Co dalej?

27 1. Aktualizacja umowy konsorcjum kończy się mandat BKEE (obowiązywał na okres finansowania ) 2. Status prawny BKEE aktualnie: forma otwartego konsorcjum partnerstwo dobrowolne bez zobowiązań finansowych na funkcjonowanie BKEE zobowiązania prawne tylko w kontekście realizacji wspólnych projektów regulowane odrębnymi umowami w okresie finansowania strategia rozwoju konsorcjum BKEE zakłada nabycie osobowości prawnej / zdolności prawnej model mieszany: partnerstwo dobrowolne generalna struktura partnerstwa pozostanie niezmieniona partnerstwo w ramach osobowości prawnej powiązania partnerów BKEE w aspekcie określonej(nych) aktywności klastra, np. działalność na forum międzynarodowym, działalność projektowa w aplikacji po środki lokalne, działalność projektowa związana z określonym sektorem ekoenergetyki lub gospodarki, etc. 3. Główne kierunki aktywności BKEE ( ) rozwinięcie OZE na podejścia systemowe, w tym (auto)zasilanie procesów przemysłowych projekty badawczo-rozwojowe współpraca: przemysł z B+R budowanie zindywidualizowanych kompleksowych programów zrównoważonego rozwoju gospodarczego w regionach (uwzględniających specyfikę danego regionu sołectwa, dzielnicy, gminy, powiatu, ) z udziałem jednostek samorządowych umiędzynarodowienie środki UE program H2020, Program Region Morza Bałtyckiego, Program Europa Środkowa, Program Południowy Bałtyk, orientacja na MSP, etc. środki krajowe Krajowy Klaster Kluczowy konkurs prowadzony przez PARP (uzyskanie statusu KKK warunkuje aplikacje klastrów po środki na umiędzynarodowienie) orientacja na rozwój MSP środki regionalne OZE w ramach regionalnych inteligentnych specjalizacji orientacja na MSP uczestnictwo w kreowaniu polityki gospodarczej regionu, kraju i UE

28 Zasoby kopalne i odnawialne Przetwórstwo Dystrybucja Wykorzystanie Przejście bio-przemysłu od modelu gospodarki liniowej do cyrkulacyjnej take-make-dispose (wykorzystaj-wytwórz-wyrzuć) 3R: reduce-reuse-recycle (redukcja-ponowne wykorzystanie-recykling) 4R: reduce-reuse-recycle-recovery (redukcja-ponowne wykorzystanie-recykling-odtworzenie) im krótsza cyrkulacja, tym mniejsze oddziaływanie środowiskowe i większy dochód zasoby produkt koprodukt produkt uboczny odpad składnik mineralny Konserwacja, Ponowne naprawa wykorzystanie i redystrybucja Ponowne przetwórstwo, odnowa Restoracja zasobów, recykling

29 więcej z mniej Przyszłość należy do tych, którzy rozumieją, że wytwarzanie więcej z mniej jest poznawcze, perspektywiczne i trwałe, a przez to bardziej inteligentne a nawet konkurencyjne. Źródło: Paul Hawken Efemeralizacja wytwarzanie więcej i coraz więcej z mniej i coraz mniej dopóki ostatecznie będzie można wytwarzać wszystko z niczego siła sprawcza zaawansowania technologicznego Źródło: Richard Buckminster Fuller

30 Bałtycki Klaster Ekoenergetyczny Integracja potencjału administracyjnego, gospodarczego i naukowego = Większa efektywność działania o 70% poprawa efektywności Źródło: opracowanie własne na podstawie EU Com

31 ANEKS

32 InnoNet BSR - udział BKEE typowany przez Departament Rozwoju Gospodarki Ministerstwa Gospodarki - koordynacja projektu szwedzka agencja rządowa VINNOVA - koordynacja grupy klastrów ekoenergetycznych klaster Arena Bioenergy Inland, Norwegia - partnerzy w grupie klastrów ekoenergetycznych - PROCESSUM BIOREFINERY INTERACTIVE AB (Szwecja) - SVERIGES LANTBRUKS-UNIVERSITET, SLU (Szwecja) - ARKEA AND MATIS (Islandia) - THE CLEANTECH CLUSTER LAHTI SCIENCE AND BUSINESS PARK Ltd. (Finlandia) - ARENA BIOENERGY INNLAND (Norwegia) - INNOVATION NORWAY agencja rządowa (Norwegia) - VINNOVA agencja rządowa (Szwecja) Wykonawcy:

33 Platforma UE ClusterCollaboration - sektor Energy -