POWIETRZE ATMOSFERYCZNE

Transkrypt

1 . POWIETRZE ATMOSFERYCZNE

2 Okolice Nowej Sarzyny. z o.o. yna Sp wa Sarz EC No Poborn ik pyłu PM Tecora

3 .. EMISJA ZANIECZYSZCZEŃ DO POWIETRZA (Beata Michalak) Według danych Głównego Urzędu Statystycznego (GUS) emisja zanieczyszczeń pyłowych i gazowych w 9 r. z zakładów szczególnie uciążliwych, zlokalizowanych na terenie województwa podkarpackiego, wynosiła odpowiednio, tys. Mg i 8, tys. Mg (bez emisji CO ). Emisja pyłów stanowiła,%, a gazów,% emisji ogólnokrajowej. Województwo podkarpackie zajęło trzynaste miejsce w emisji pyłów i czternaste w emisji gazów w Polsce. Na ryc.... i... przedstawiono emisję zanieczyszczeń gazowych (bez CO ) i pyłowych, według województw. tys. Mg/rok 7 Dolnośląskie KujawskoPomorskie Lubelskie Lubuskie Łódzkie Małopolskie Mazowieckie Opolskie Podkarpackie Podlaskie Pomorskie Śląskie Świętokrzyskie WarmińskoMazurskie Wielkopolskie ZachodnioPomorskie Ryc.... Emisja zanieczyszczeń gazowych (bez CO ) z zakładów szczególnie uciążliwych w Polsce, według województw, w 9 r. [] tys. Mg/rok 8 Dolnośląskie KujawskoPomorskie Lubelskie Lubuskie Łódzkie Małopolskie Mazowieckie Opolskie Podkarpackie Podlaskie Pomorskie Śląskie Świętokrzyskie WarmińskoMazurskie Wielkopolskie ZachodnioPomorskie Ryc.... Emisja zanieczyszczeń pyłowych z zakładów szczególnie uciążliwych w Polsce, według województw, w 9 r. [] W porównaniu do roku 8, w 9 r. emisja zanieczyszczeń gazowych z zakładów szczególnie uciążliwych zlokalizowanych w województwie podkarpackim uległa obniżeniu o %. Natomiast emisja pyłów spadła o %. Najwięcej zanieczyszczeń gazowych i pyłowych z zakładów szczególnie uciążliwych wytworzonych zostało na obszarze powiatów: stalowowolskiego, mieleckiego i miasto Rzeszów. Wśród zanieczyszczeń pyłowych 8% stanowiły pyły ze spalania paliw. W tab.... przedstawiono dane dotyczące emisji zanieczyszczeń gazowych i pyłowych z zakładów uciążliwych w województwie podkarpackim według powiatów. RAPORT O STANIE ŒRODOWISKA W WOJEWÓDZTWIE PODKARPACKIM W 9 ROKU

4 Tab.... Emisja zanieczyszczeń gazowych i pyłowych z zakładów szczególnie uciążliwych w województwie podkarpackim, według powiatów, w 9 r. [] Powiat Krosno Przemyśl Rzeszów Tarnobrzeg bieszczadzki dębicki jarosławski jasielski kolbuszowski krośnieński leżajski łańcucki mielecki niżański przeworski ropczyckosędziszowski rzeszowski sanocki stalowowolski strzyżowski tarnobrzeski leski woj. podkarpackie Zanieczyszczenia gazowe Mg/rok Udział %,8,8,,9,,7,7,,9,,,,,,,9,,,,,, Zanieczyszczenia Mg/rok Udział %,, 8,,,,,,,,,,,,,,,,8 9,,7,, Według danych GUS, w 9 r. na obszarze województwa podkarpackiego zlokalizowanych było 8 zakładów szczególnie uciążliwych dla czystości powietrza. Najwięcej zakładów tego typu (8 podmiotów) funkcjonowało w powiecie dębickim. Spośród 8 zakładów szczególnie uciążliwych w województwie, 9 posiada urządzenia do redukcji zanieczyszczeń pyłowych, a urządzenia do redukcji zanieczyszczeń gazowych. W tab.... przedstawiono informacje o zakładach szczególnie uciążliwych w województwie, wg stanu na grudnia 9 r. Tab.... Zakłady szczególnie uciążliwe dla czystości powietrza w województwie podkarpackim, w 9 r. [] Powiat Krosno Przemyśl Rzeszów Tarnobrzeg bieszczadzki dębicki jarosławski jasielski kolbuszowski krośnieński leżajski łańcucki mielecki niżański przeworski ropczyckosędziszowski rzeszowski sanocki stalowowolski strzyżowski tarnobrzeski leski woj. podkarpackie Zakłady szczególnie uciążliwe posiadające urządzenia do ogółem redukcji zanieczyszczeń pyłowych gazowych POWIETRZE ATMOSFERYCZNE

5 W zakładach szczególnie uciążliwych zlokalizowanych na terenie województwa podkarpackiego zainstalowanych było 89 urządzeń do redukcji zanieczyszczeń, w tym najwięcej stanowiły filtry tkaninowe (,%) oraz cyklony (,%). Na urządzeniach oczyszczających w województwie zatrzymanych i zneutralizowanych zostało ponad tys. Mg zanieczyszczeń. Pod tym względem województwo podkarpackie zajęło dwunaste miejsce w kraju. W procentach zanieczyszczeń wytworzonych, wśród zanieczyszczeń zatrzymanych na urządzeniach oczyszczających pierwsze miejsce zajmują pyły (9,%). Na ryc.... przedstawiono udział poszczególnych zanieczyszczeń zatrzymanych i zneutralizowanych na urządzeniach oczyszczających w województwie. 9,%,7%,%,7%,%,% pyły dwutlenek siarki tlenki azotu tlenek węgla węglowodory inne Ryc.... Zanieczyszczenia zatrzymane i zneutralizowane na urządzeniach oczyszczających w województwie podkarpackim, w 9 r. [].. JAKOŚĆ POWIETRZA ATMOSFERYCZNEGO (Beata Michalak) W ramach Państwowego Monitoringu Środowiska jakość powietrza atmosferycznego w województwie podkarpackim monitorowana była na stacjach pomiarowych nadzorowanych przez WIOŚ w Rzeszowie i WSSE w Rzeszowie. Lokalizacja poszczególnych stanowisk pomiarowych wraz z zakresem pomiarowym przedstawiona została na ryc.... Ryc.... Automatyczna stacja monitoringu powietrza w Rzeszowie przy ul. Szopena [9] Ryc.... Automatyczna stacja monitoringu powietrza w Jaśle przy ul. Sikorskiego [9] RAPORT O STANIE ŒRODOWISKA W WOJEWÓDZTWIE PODKARPACKIM W 9 ROKU

6 Tarnobrzeg Stalowa Wola Nisko Mielec Horyniec Zdr. 8 Dębica 9 Rzeszów 7 Jarosław Jasło 7 Jedlicze 9 Przemyśl 8 Krosno Żydowskie Sanok Lesko Ustrzyki Dol. SO NO NO,NOx Benzen Węglowodory CO Formaldehyd Pył PM Pył PM. Ozon Metale Benzo(a)piren Ryc.... Mapa rozkładu stacji monitoringu powietrza w województwie podkarpackim w 9 r. [], [] Zanieczyszczenia gazowe objęte programem badań, tj. dwutlenek siarki, dwutlenek azotu, tlenek węgla, benzen i ozon (w kryterium ochrony zdrowia) oraz dwutlenek siarki, dwutlenek azotu i ozon (w kryterium ochrony roślin), osiągały na terenie województwa niskie wartości stężeń. Nie stwierdzono przekroczeń obowiązujących dla tych substancji wartości kryterialnych w powietrzu, zarówno w kryterium ochrony zdrowia, jak i ochrony roślin. Na ryc.... przedstawiono stężenia dwutlenku siarki i dwutlenku azotu w punktach pomiarowych na obszarze województwa podkarpackiego. Najwyższe stężenie średnioroczne dwutlenki siarki zanotowano w Nisku, μg/m. W pozostałych punktach pomiarowych stężenia SO kształtowały się w przedziale,9, μg/m. Stężenia średnioroczne dwutlenku azotu na stacjach, wyznaczonych do pomiarów NO w ramach PMŚ, mieściły się w przedziale, μg/m co stanowi 78,8% dopuszczalnej normy średniorocznej. POWIETRZE ATMOSFERYCZNE

7 stężenie [μg/m ] dwutlenek siarki (norma średnioroczna w kryterium ochrony zdrowia nie ustalona) dwutlenek azotu (norma średnioroczna μg/m ) Dębica Parkowa Horyniec Zdr. Sobieskiego Jarosław Grunwaldzka Krosno Kisielewskiego Lesko Rynek Mielec Grunwaldzka Rzeszów Piłsudskiego Rzeszów Poniatowskiego Sanok Jana Pawła II Ryc.... Stężenia średnioroczne SO i NO na stanowiskach pomiarowych, w 9 r. [], [] Pomiary stopnia zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego benzenem prowadzone były w 7 punktach pomiarowych przy wykorzystaniu metody pasywnej. Najwyższe stężenie średnioroczne benzenu zanotowane zostało w Przemyślu i wyniosło ono, μg/m (8% normy). Na pozostałych stanowiskach pomiarowych stężenia średnioroczne benzenu nie przekroczyły % normy. Stężenia średnioroczne benzenu na poszczególnych stanowiskach pomiarowych pokazano na ryc.... stężenie średnioroczne stężenie dopuszczalne benzen [μg/m ] Jasło Floriańska Mielec Zarząd Strefy Jedlicze Rejtana Nisko Szklarniowa Tarnobrzeg Św. Barbary Rzeszów Szopena Przemyśl Pl. Dominikański Sanok Jezierskiego Stalowa Wola Niezłomnych Tarnobrzeg Maja Ustrzyki Dolne Kopernika Jasło Floriańska Przemyśl Pl. Dominikański Rzeszów Szopena Nisko Szklarniowa Tarnobrzeg Św. Barbary Żydowskie Ryc.... Stężenia średnioroczne benzenu na stanowiskach pomiarowych w województwie podkarpackim, w 9 r. [] Problem stanowi zanieczyszczenie powietrza pyłem zawieszonym PM. Przekroczenia standardów imisyjnych określonych dla PM stwierdzono w Rzeszowie, Przemyślu, Jaśle, Nisku, Jarosławiu, Mielcu i Krośnie. Za przekroczenia standardów imisyjnych pyłu PM w województwie podkarpackim odpowiada głównie emisja z sektora komunalnobytowego oraz emisja ze środków transportu. Na ryc.... i..7. pokazano dotrzymanie standardów imisyjnych w zakresie pyłu zawieszonego PM w punktach pomiarowych na obszarze województwa podkarpackiego. RAPORT O STANIE ŒRODOWISKA W WOJEWÓDZTWIE PODKARPACKIM W 9 ROKU

8 stężenie średnioroczne stężenie dopuszczalne Pył PM [μg/m ] Jarosław Jana Pawła II Jasło Floriańska Krosno Kletówki Mielec Zarząd Strefy Nisko Szklarniowa Przemyśl Pl. Dominikański Przemyśl Mickiewicza Rzeszów Szopena Dębica Parkowa Jarosław Maja Krosno Kisielewskiego Rzeszów Piłsudskiego Rzeszów Wierzbowa Sanok Jezierskiego Tarnobrzeg Maja Ryc.... Stężenia średnioroczne pyłu zawieszonego PM na stanowiskach pomiarowych w województwie podkarpackim, w 9 r. [], [] liczba przekroczeń dobowych PM liczba zanotowanych przekroczeń liczba dopuszczalnych przekroczeń Jarosław Jana Pawła II Jasło Floriańska Krosno Kletówki Mielec Zarząd Strefy Nisko Szklarniowa Przemyśl Pl. Dominikański Przemyśl Mickiewicza Rzeszów Szopena Dębica Parkowa Jarosław Maja Krosno Kisielewskiego Rzeszów Piłsudskiego Rzeszów Wierzbowa Sanok Jezierskiego Tarnobrzeg Maja Ryc...7. Przekroczenia dobowe pyłu zawieszonego PM na stanowiskach pomiarowych w województwie podkarpackim, w 9 r. [], [] Zgodnie z zapisami Dyrektywy 999//WE w sprawie dopuszczalnych wartości stężenia dwutlenku siarki, dwutlenku azotu, tlenków azotu oraz pyłu i ołowiu w otaczającym powietrzu (999), dopuszczalne poziomy pyłu PM powinny być dotrzymanie na obszarze Unii Europejskiej z dniem stycznia r. Większość państw członkowskich nie osiągnęła jeszcze zgodności z wartościami dopuszczalnymi dla PM. Z szacunków wynika, że stężenie PM przekracza dobową wartość dopuszczalną wynoszącą μg/m w czasie ponad dni w danym roku kalendarzowym w ponad % stref i aglomeracji na terenie Wspólnoty. W ponad % przypadków stężenie przekracza również roczną wartość dopuszczalną dla PM wynoszącą μg/m. POWIETRZE ATMOSFERYCZNE 7

9 Dyrektywa 8//WE w sprawie jakości powietrza i czystszego powietrza dla Europy (8) dopuszcza możliwość starania się o derogacje od obowiązku stosowania wartości dopuszczalnych PM ze względu na niesprzyjające lokalne warunki rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń, niekorzystne warunki klimatyczne lub transgraniczny charakter zanieczyszczenia. Dyrektywa wyznaczyła możliwy termin odroczenia na czerwiec r. Warunkiem uzyskania derogacji było sporządzenie przez marszałków województw, a następnie złożenie za pośrednictwem Ministerstwa Środowiska wniosków derogacyjnych do Komisji Europejskiej do października 8 r. Uzyskanie derogacji zapewnia dodatkowy czas na dostosowanie jakości powietrza do dopuszczalnych norm pyłu zawieszonego PM bez ponoszenia konsekwencji w postaci kar. Wnioski derogacyjne złożone zostały dla stref: miasto Rzeszów, miasto Przemyśl i jasielskiej. Decyzją Komisji Europejskiej z grudnia 9 r. zgłoszone z terenu województwa podkarpackiego strefy nie uzyskały wyłączenia. Komisja Europejska wezwała wnioskodawcę Marszałka Województwa Podkarpackiego o uzupełnienie we wniosku brakujących lub niepełnych informacji. W 9 r. w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Podkarpackiego rozpoczęto prace nad opracowaniem naprawczych Programów Ochrony Powietrza dla miasta Rzeszów i strefy jasielskiej w zakresie pyłu PM. W przypadku pozostałych stref z terenu województwa podkarpackiego, na obszarze których doszło do przekroczenia standardów imisyjnych dla pyłu PM i poziomu docelowego dla B(a)P, Marszałek Województwa Podkarpackiego prowadzi działania mające na celu pozyskanie środków finansowych na opracowanie Programów Ochrony Powietrza, w tym na aktualizację przyjętego do realizacji w r. programu dla strefy miasto Przemyśl w zakresie pyłu PM. Dla metali w pyle PM (arsen, kadm, nikiel) poziomy docelowe zostały dotrzymane na obszarze całego województwa. Najwyższe średnioroczne stężenie arsenu wynoszące,8 ng/m (% poziomu docelowego) odnotowano w Mielcu. Średnioroczne stężenia kadmu na obszarze województwa kształtowały się na poziomie,7,8 ng/m (% poziomu docelowego). Średnioroczne stężenia niklu w punktach pomiarowych zawierały się w przedziale,97,8 ng/m (,89% poziomu docelowego). Najwyższe średnioroczne stężenie niklu odnotowano w Nisku. Średnioroczne stężenia ołowiu w regionie nie przekroczyły % poziomu dopuszczalnego. Na ryc...8. przedstawiono stężenia metali w pyle PM w punktach monitoringowych zlokalizowanych w województwie podkarpackim., Arsen (poziom docelowy ng/ m ) Kadm (poziom docelowy ng/ m ) Nikiel (poziom docelowy ng/ m ) stężenie [ng/m ],,8, Nisko Szklarniowa Mielec Partyzantów Rzeszów Szopena Przemyśl Pl. Dominikański Jarosław Jana Pawła II Jasło Floriańska Krosno Kletówki Ryc...8. Stężenia średnioroczne metali (As, Cd, Ni) w pyle PM na stanowiskach pomiarowych w województwie podkarpackim, w 9 r. [] Średnioroczne stężenia benzo(a)pirenu w pyle zawieszonym PM przekroczyły wartość docelową we wszystkich punktach pomiarowych. Najwyższe średnioroczne stężenie benzo(a)pirenu wynoszące 8, ng/m (8% poziomu docelowego) odnotowano w Przemyślu. W pozostałych punktach pomiarowych średnioroczne stężenia benzo(a)pirenu zawierały się w przedziale,9, ng/m (9% poziomu docelowego). Na ryc...9. przedstawiono wysokość stężeń średniorocznych benzo(a)pirenu na stanowiskach pomiarowych w województwie podkarpackim. 8 RAPORT O STANIE ŒRODOWISKA W WOJEWÓDZTWIE PODKARPACKIM W 9 ROKU

10 9 8 7 benzo(a)piren [ng/m ] stężenie średnioroczne BaP poziom docelowy Nisko Szklarniowa Mielec Zarząd Strefy Rzeszów Szopena Przemyśl Pl. Dominikański Jarosław Jana Pawła II Jasło Floriańska Krosno Kletówki Ryc...9. Stężenia średnioroczne benzo(a)pirenu w pyle PM na stanowiskach pomiarowych w województwie podkarpackim, w 9 r. [] Na podstawie całorocznych serii pomiarowych ze stacji monitoringowych oceniono zanieczyszczenie powietrza w województwie podkarpackim. Wyniki oceny końcowej stref przedstawione zostały na ryc.... STALOWOWOLSKI TARNOBRZEG TARNOBRZESKI NIŻAŃSKI Nisko TARNOBRZESKOLEŻAJSKA Mielec KOLBUSZOWSKI LEŻAJSKI MIELECKI RZESZOWSKOŁAŃCUCKA LUBACZOWSKI MIELECKODĘBICKA ŁAŃCUCKI JAROSŁAWSKOLUBACZOWSKA DĘBICKI ROPCZYCKO SĘDZISZOWSKI RZESZÓW PRZEWORSKI Jarosław JAROSŁAWSKI RZESZOWSKI STRZYŻOWSKI BRZOZOWSKI PRZEMYSKI PRZEMYŚL Jasło JASIELSKA KROSNO KROŚNIEŃSKI KROŚNIEŃSKOSANOCKA SANOCKI PRZEMYSKOBIESZCZADZKA LESKI BIESZCZADZKI KLASA A OBSZAR STREFY W KLASIE C OBSZAR WYSTĘPOWANIA PRZEKROCZEŃ Ryc.... Mapa rozkładu końcowej klasyfikacji stref w ocenie jakości powietrza za rok 9 [], [] POWIETRZE ATMOSFERYCZNE 9

11 W zakresie zanieczyszczeń gazowych, tj. dwutlenku siarki, dwutlenku azotu, tlenku węgla, benzenu i ozonu (w kryterium ochrony zdrowia) oraz dwutlenku siarki, dwutlenku azotu i ozonu (w kryterium ochrony roślin) wszystkie strefy z terenu województwa podkarpackiego zaliczono do klasy A (dotrzymane wartości kryterialne). Z powodu przekroczeń poziomów dopuszczalnych w zakresie pyłu zawieszonego PM oraz poziomu docelowego ustalonego dla benzo(a)pirenu 7 stref zaliczono do klasy C. Dla obszarów tych wymagane jest przeprowadzenie działań naprawczych, mających na celu obniżenie stężeń pyłu PM i benzo(a)pirenu do dozwolonych poziomów odniesienia. Kompleksowe omówienie wyników oceny jakości powietrza zawarte zostało w opracowaniu pn. Roczna ocena jakości powietrza w województwie podkarpackimraport za rok 9 dostępnym na stronie W 9 r. WIOŚ w Rzeszowie prowadził w wybranych punktach monitorowanie powietrza atmosferycznego w zakresie zanieczyszczeń specyficznych: formaldehydu, glinu w pyle PM i węglowodorów (toluenu, noktanu, nheksanu, m+p ksylenu, nheptanu i oksylenu). Badania formaldehydu wykonywane były w punktach pomiarowych. Najwyższe stężenie średnioroczne formaldehydu na poziomie,7 μg/m wystąpiło w punkcie pomiarowym zlokalizowanym w Rzeszowie przy ul. Szopena. Na ryc.... przedstawiono stężenia średnioroczne formaldehydu w punktach pomiarowych.,,, stężenie dopuszczalne formaldehydu nie zostało ustalone Jasło Floriańska Mielec Zarząd Strefy Jedlicze Rejtana Rzeszów Szopena Żydowskie formaldehyd [μg/m ] Ryc.... Stężenia średnioroczne formaldehydu na stanowiskach pomiarowych w województwie podkarpackim, w 9 r. [] Pomiary zawartości glinu w pyle PM wykonane zostały w 7 punktach pomiarowych. Średnioroczne stężenia glinu zawierały się w przedziale od 89,9 ng/m w Jaśle do 7, ng/m w Jarosławiu. Porównanie stężeń średniorocznych glinu w punktach pomiarowych przedstawiono na ryc.... stężenie dopuszczalne dla glinu nie zostało ustalone 8 Nisko Szklarniowa Mielec Zarząd Strefy Rzeszów Szopena Przemyśl Pl. Dominikański Jarosław Jana Pawła II glin [ng/m ] Jasło Floriańska Krosno Kletówki Ryc.... Stężenia średnioroczne glinu w pyle PM na stanowiskach pomiarowych, w województwie podkarpackim, w 9 r. [] RAPORT O STANIE ŒRODOWISKA W WOJEWÓDZTWIE PODKARPACKIM W 9 ROKU

12 Monitoring poziomu stężeń wybranych węglowodorów prowadzony był w 9 r. przez WIOŚ w Rzeszowie w ramach podsystemu monitoringu powietrza na stanowiskach pomiarowych. Najwyższe stężenia średnioroczne tych substancji w powietrzu stwierdzone zostały w miejscowości Jedlicze. Na ryc.... pokazano porównanie stężeń węglowodorów w punktach pomiarowych., Jasło Floriańska Mielec Zarząd Strefy Jedlicze Rejtana stężenia dopuszczalne dla węglowodorów nie zostały ustalone stężenie [ μ g/m ],, toluen n oktan nheksan m+p ksylen nheptan oksylen Ryc.... Stężenia średnioroczne wybranych węglowodorów na stanowiskach pomiarowych w województwie podkarpackim, w 9 r. [].. DZIAŁANIA W ZAKRESIE OCHRONY POWIETRZA (Beata Michalak, Jacek Juchno) Kompleksowe działania na rzecz poprawy jakości powietrza w województwie podkarpackim zawarte zostały w naprawczych Programach Ochrony Powietrza. Przygotowanie i zrealizowanie Programów wymagane jest dla stref, w których stwierdzono przekroczenia poziomów dopuszczalnych lub docelowych substancji w powietrzu, określonych w rozporządzeniu w sprawie poziomów niektórych substancji w powietrzu (8). Celem Programów Ochrony Powietrza jest rozpoznanie przyczyn powstawania przekroczeń substancji w powietrzu oraz wskazanie kierunków i zakresów działań naprawczych zmierzających do poprawy jakości powietrza. Do grudnia 7 r. za opracowanie Programów Ochrony Powietrza odpowiadał wojewoda. Od stycznia 8 r. obowiązek ten spoczywa na marszałku województwa. Realizacja zadań odbywa się na poziomie gmin i powiatów. Od r. w województwie podkarpackim identyfikowane są obszary z przekroczeniami standardów imisyjnych w zakresie pyłu PM. Wyniki badań monitoringowych wykonanych w roku wykazały przekroczenie poziomów dopuszczalnych pyłu PM w mieście Przemyśl. Wojewoda Podkarpacki Rozporządzeniem Nr 9 z sierpnia r. opublikowanym w Dzienniku Urzędowym Województwa Podkarpackiego Nr 7 z sierpnia r. przyjął do realizacji Program naprawczy dla miasta Przemyśl. Termin zakończenia wszystkich zadań ujętych w Programie ustalono na grudnia r. Zarządzeniem Nr 87/8 z października 8 r. w sprawie wyboru scenariusza do realizacji w ramach programu ochrony powietrza dla strefy Miasto Przemyśl Prezydent Miasta Przemyśla wskazał do realizacji scenariusz II, zakładający zmianę sposobu pokrycia zapotrzebowania na ciepło w budynkach na terenie miasta. W Programie zobowiązano do działań naprawczych następujące podmioty: Gminę Miejską Przemyśl, Miejskie Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej Sp. z o.o. w Przemyślu, Przedsiębiorstwo Gospodarki Mieszkaniowej Sp. z o.o. w Przemyślu, FIBRIS S.A. w Przemyślu, Przemyską Spółdzielnię Mieszkaniową, Zarząd Dróg Miejskich i Miejski Zakład Komunikacji Sp. z o.o. w Przemyślu. Już w latach 7 MPEC Sp. z o.o. w Przemyślu przystąpiło do realizacji założeń Programu przez sfinansowanie wprowadzenia miejskiego systemu węzłów grupowych lub indywidualnych na terenie dzielnicy Stare Miasto. W wyniku podjętych działań wyeliminowano ok. 9 palenisk domowych na paliwo stałe. POWIETRZE ATMOSFERYCZNE

13 W okresie czerwiec 8 r. luty 9 r. Miejskie Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej Sp. z o.o. w Przemyślu zrealizowało inwestycję polegającą na zamontowaniu nowoczesnego kotła wodnego typu WR o mocy MW w opalanej węglem Ciepłowni Zasanie. Pozwoliło to na ograniczenie pracy kotłów WR przede wszystkim w sezonie letnim. Współpracująca z kotłem WR instalacja odpylająca Cyklofiltr CF zapewnia uzyskanie emisji pyłu poniżej mg/nm tj. zgodnie z planowanymi efektami. Ryc.... Prace montażowe przy układzie odpylania, Miejskie Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej Sp. z o.o. w Przemyślu, 9 r. [8] Ryc.... Kotły wodne WR i WR gotowe do pracy, Miejskie Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej Sp. z o.o. w Przemyślu, 9 r. [8] W celu ograniczenia emisji zanieczyszczeń do powietrza na terenie Rzeszowa i Jasła znaczące inwestycje mające na celu poprawę jakości powietrza wykonane zostały przez:. Zakład Metalurgiczny WSK Rzeszów Sp. z o.o., który rozpoczął wdrażanie przedsięwzięcia pn. Zmiana procesu topienia metalu i rozbudowa formierni ręcznej w Wydziale Odlewni Żeliwa. Prace zakończone zostaną w r. W ramach tego tematu zrealizowane zostaną trzy zadania:. Modernizacja topialni (zmiana procesu przygotowania ciekłego żeliwa), polegająca na zainstalowaniu nowoczesnego dwutyglowego pieca indukcyjnego z zamkniętym układem chłodzenia i wentylacją oraz likwidacji dwóch pieców łukowych i trzech pieców indukcyjnych tyglowych a także modernizacji pozostałych dwóch pieców indukcyjnych, RAPORT O STANIE ŒRODOWISKA W WOJEWÓDZTWIE PODKARPACKIM W 9 ROKU

14 . Modernizacja formierni ręcznej z masami furanowymi,. Modernizacja systemu chłodzenia pieców oraz maszyn i urządzeń w odlewni przez zastosowanie zamkniętego układu chłodzenia. W efekcie modernizacji topialni nastąpi zmniejszenie emisji pyłu i niektórych metali zawartych w pyle (chrom, kadm, mangan, miedź, molibden, nikiel i ołów), dwutlenku azotu i tlenku węgla.. Wytwórnię Sprzętu Komunikacyjnego PZLRzeszów S.A. w Rzeszowie gdzie w 9 r. na Wydziale Galwanizerni wykonano modernizację polegająca na zmianach technologicznych w instalacji. W ramach przedsięwzięcia zwiększono łączną pojemność wanien procesowych oraz zmodernizowano istniejący układ wentylacyjny. Ryc.... Galwanizeria WSK PZLRzeszów S.A. [8]. PGE Elektrociepłownię Rzeszów S.A. gdzie prowadzone są działania w celu realizacji inwestycji polegającej na budowie bloku do kogeneracyjnego wytwarzania energii elektrycznej o mocy ok. MWe i ciepła ok. MWt w oparciu o silniki spalinowe Diesla, dla którego podstawowym paliwem będą oleje roślinne. Efekty ekologiczne związane z planowaną inwestycją to zmniejszenie emisji zanieczyszczeń pyłowych oraz dwutlenku siarki i dwutlenku węgla, związane z ograniczeniem ilości godzin pracy kotłów węglowych oraz z faktem spalania oleju roślinnego charakteryzującego się mniejszą zawartością cząstek stałych i śladową ilością siarki. Szczególnie korzystne przy spalaniu biooleju jest powstawanie bliskiej zeru emisji dwutlenku siarki oraz uzyskiwanie zerowej emisji dwutlenku węgla, uwzględniając zamknięty obieg węgla pierwiastkowego w przyrodzie. Ryc.... PGE Elektrociepłownia Rzeszów S.A. [8] POWIETRZE ATMOSFERYCZNE

15 . FENICE POLAND Spółka z o.o. w BielskuBiałej Jednostka Operatywna Rzeszów gdzie w 9 r. zmodernizowano kocioł rusztowy nr. W roku zmodernizowane zostaną kolejne dwa kotły rusztowe Nr i Nr. Modernizacja polega na zastosowaniu multistrefowej skrzyni i układu doprowadzania powietrza pod ruszt, co zapewnia możliwość optymalnego dozowania i rozdziału powietrza do stref podrusztowych, z wyeliminowaniem niekontrolowanych podmuchów powietrza. Pozwala to na eksploatację kotłów z podwyższoną o ok. % sprawnością, przy bardzo niskim nadmiarze powietrza. Skutkuje to zmniejszeniem zużycia paliwa i ilości spalin, a w konsekwencji obniżeniem o ok. % emisji wszystkich limitowanych substancji, tj. dwutlenku siarki, tlenków azotu i pyłu. W szczególności metoda ta pozwala na ograniczenie emisji pyłu do poziomu poniżej mg/nm.. Na przełomie 9 i r. Evonik Carbon Black Polska Sp. z o.o. w Jaśle oddała do użytkowania System aspiracji załadunku sadzy z silosów magazynowych do kontenerów samochodowych układ filtrów tkaninowych pracujących w układzie zamkniętym, na linii sadzowej Nr. Inwestycja ta miała na celu ograniczenie niezorganizowanej emisji pyłu sadzy do środowiska, podczas ww. procesu technologicznego. Ryc.... System aspiracji załadunku sadzy na linii sadzowej nr w Evonik Carbon Black Polska Sp. z o.o. w Jaśle [8].. WPŁYW ZANIECZYSZCZEŃ POWIETRZA NA ZDROWIE CZŁOWIEKA (Beata Michalak) Ujemny wpływ zanieczyszczeń powietrza na organizm człowieka zależy od wielu czynników, jak: wiek, indywidualna odporność organizmu, warunki klimatyczne, stężenie i czas oddziaływania zanieczyszczeń. Do chorób lub dolegliwości ludzi, które mogą być związane z oddziaływaniem zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego zalicza się:. Choroby układu oddechowego: zapalenie błony śluzowej jamy nosowej, gardła, oskrzeli, nowotwory płuc.. Zaburzenia centralnego układu nerwowego: bezsenność, bóle głowy, złe samopoczucie.. Choroby oczu, zapalenie spojówek oka.. Reakcje alergiczne.. Zaburzenia w układzie krążenia, choroby serca. Dwutlenek siarki niekorzystnie działa głównie na drogi oddechowe i struny głosowe. Długotrwała ekspozycja organizmu na dwutlenek siarki, nawet w niskich stężeniach, może spowodować uszkodzenie dróg oddechowych, prowadzące do nieżytów oskrzeli. Dwutlenek siarki, po wniknięciu w ściany dróg oddechowych, przenika do krwi i dalej do całego organizmu. Kumuluje się w ściankach tchawicy i oskrzelach oraz wątrobie, śledzionie, mózgu i węzłach chłonnych. RAPORT O STANIE ŒRODOWISKA W WOJEWÓDZTWIE PODKARPACKIM W 9 ROKU

16 Tlenek węgla powoduje ciężkie zatrucia, a niekiedy śmierć organizmu. Przy zatruciach (zaczadzeniu) CO jest pochłaniany przez płuca, skąd przenika do krwi i łączy się trwale z hemoglobiną, tworząc karboksyhemoglobinę, niezdolną do przenoszenia tlenu. Objawami zatrucia tlenkiem węgla są bóle i zawroty głowy, oszołomienie, duszności, nudności, wymioty, przyspieszony oddech, kołatanie serca oraz utrata przytomności. Po zatruciach możliwe są powikłania: nerwobóle, uszkodzenie ośrodkowego układu nerwowego, zmiany w czynnościach płuc i serca. Toksyczne działanie dwutlenku azotu polega na ograniczaniu dotlenienia organizmu. Obciąża on zdolności obronne ustroju na infekcje bakteryjne. Dwutlenek azotu działa drażniąco na oczy i drogi oddechowe, jest przyczyną zaburzeń w oddychaniu, powoduje choroby alergiczne, m.in. astmę. Dwutlenek azotu jest prekursorem powstających w glebie rakotwórczych i mutagennych nitrozoamin. Metale ciężkie (głównie Cd, Pb, Hg) odkładają się w szpiku kostnym, śledzionie i nerkach, uszkadzają układ nerwowy hamują produkcję enzymów odpowiedzialnych za wytwarzanie energii w ośrodkowym układzie nerwowym. Mogą one spowodować anemię, zaburzenia snu, pogorszenie sprawności umysłowej, agresywność. Mogą również wywołać zmiany nowotworowe. Wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne (WWA), występujące w środowisku człowieka, pochodzą głównie ze źródeł antropogennych. Każdy proces, związany z silnym ogrzewaniem lub niecałkowitym spalaniem związków organicznych, może być źródłem emisji WWA, również pozaprzemysłowym (spalarnie odpadów, pożary lasów, spaliny pojazdów mechanicznych). Odrębnym źródłem WWA jest palenie tytoniu, przy czym zarówno bierne jak i czynne palenie jest istotnym czynnikiem ryzyka nowotworowego. Związki te nie występują pojedynczo, lecz zawsze w mieszaninie. Najlepiej przebadanym węglowodorem z grupy WWA jest benzo(a)piren, który ze względu na siłę działania rakotwórczego oraz powszechność występowania w środowisku uznany został za wskaźnik całej grupy WWA. Formaldehyd w śladowych, nieszkodliwych ilościach występuje w środowisku naturalnym, m.in. w roślinach, owocach, drzewach, a także w organizmie człowieka. Zagrożenie dla zdrowia i życia człowieka stanowi formaldehyd uzyskany na potrzeby przemysłowe. Wykorzystuje się go głównie do wytwarzania żywic formaldehydowych. Jest też szeroko stosowany jako środek dezynfekcyjny i konserwujący. Ostra toksyczność formaldehydu jest związana z jego silnym działaniem drażniącym na błony śluzowe oczu i dróg oddechowych. Bezpośrednie oddziaływanie pyłów zależy od wielkości cząsteczek. Niebezpieczne są pyły najdrobniejsze o wielkości cząstki do mikrometrów, które z łatwością przenikają do organizmu. Osiadają na ściankach pęcherzyków płucnych i utrudniają wymianę gazową. Powodują podrażnienie naskórka i śluzówki, zapalenia górnych dróg oddechowych. Długotrwała ekspozycja na działanie najdrobniejszych pyłów może spowodować choroby alergiczne, astmę, a także ciężkie schorzenia, jak pylica płuc oraz nowotwory płuc, gardła, krtani. Niektóre z wymienionych chorób mogą być powodowane obecnością w pyłach metali ciężkich i węglowodorów. POWIETRZE ATMOSFERYCZNE