100 rocznica uzyskania praw wyborczych kobiet w Polsce. Jak zorganizować debatę w szkole?

Transkrypt

1 100 rocznica uzyskania praw wyborczych kobiet w Polsce. Jak zorganizować debatę w szkole? Elżbieta Straszak straszak@womczest.edu.pl

2 Podstawowe kierunki realizacji polityki oświatowej państwa w roku szkolnym 2017/ Wdrażanie nowej podstawy programowej kształcenia ogólnego. 2. Podniesienie jakości edukacji matematycznej, przyrodniczej i informatycznej. 3. Bezpieczeństwo w Internecie. Odpowiedzialne korzystanie z mediów społecznych. 4. Wprowadzanie doradztwa zawodowego do szkół i placówek. 5. Wzmacnianie wychowawczej roli szkoły. 6. Podnoszenie jakości edukacji włączającej w szkołach i placówkach systemu oświaty 2

3 Liga rządzi, Liga radzi, Liga nigdy cię nie zdradzi [online]. [dostęp dnia r.]. Dostępny w Internecie: Obraz: Domena publiczna 3

4 Prawa wyborcze w Europie zdobyły: 1906 rok mieszkanki Finlandii wówczas będącej częścią imperium rosyjskiego, Danii 1908, Norwegii 1913, Islandii 1915, Polski 10.I [online]. [dostęp dnia r.]. Dostępny w Internecie: 4

5 Walka Polek o prawa wyborcze O historii kobiet mówi się, że napisano ją białym atramentem. Niewidocznym. Wiele z nich było rozwódkami, kilka żyło w nieformalnych związkach, z których miały dzieci. Niektóre związały się z kobietami. [online]. [dostęp dnia r.]. Dostępny w Internecie: 5

6 Historia ruchu kobiecego jest białą plamą, nie tylko w podręcznikach historii. Kobiety - feministki, sufrażystki i emancypantki, poznajemy tylko wtedy, gdy znane są z innej swojej działalności. [online]. [dostęp dnia r.]. Dostępny w Internecie: obraz: 6

7 Obraz: autor: Adrian Grycuk, domena publiczna, 7

8 Wiek XIX/XX na ziemiach polskich Entuzjastki - Warszawa lata : , Narcyza Żmichowska, Ewelina z Jastrzębiec-Porczyńska brak niepodległości to bariera utrudniająca walkę grup kobiet na rzecz ich praw, brak szans przerodzenia się w ruch emancypacyjny na rzecz równouprawnienia kobiet, brak buntu przeciw tradycji i tradycyjnej roli kobiety w środowisku zabór pruski, inna sytuacja kobiet pod zaborem rosyjskim (w 1886 roku wyraźną przewagę wśród mieszkańców miały kobiety: było ich ponad 201 tysięcy, wobec nieco ponad 181 tysięcy mężczyzn, a ponadto tylko 47% dorosłych kobiet stanowiły mężatki.), W XIX wieku kobiety nie były przyjmowane na studia na polskich uniwersytetach, co było także regulowane przepisami państw, które dokonały rozbiorów. Wyjeżdżały więc na studia za granicę, przede wszystkim do Szwajcarii i Francji. ( W Polsce 1894 r UJ ) Obraz: [online]. [dostęp dnia r.]. Dostępny w Internecie: %20prof_%20M_Fuszara.pdf

9 Regulacje prawne dyskryminujące kobiety w XIX/XX w. i próby ich obejścia zabór austriacki - obowiązywało do 1907 roku prawo zabraniające kobietom członkostwa w stowarzyszeniach o charakterze politycznym. powołanie Komitetu Równouprawnienia Kobiet, Związku Kobiet itp., zorganizowanie kongresu kobiet 1891 Warszawa, 1894 Lwów, 1899 Zakopane, 1900 i 1905 Kraków [online]. [dostęp dnia r.]. Dostępny w Internecie: %20prof_%20M_Fuszara.pdf 9

10 Walka kobiet o swoje prawa w pocz. XX wieku cykl wykładów wygłoszonych przez dziesięć wybitnych Polek, a teksty tych wykładów ukazały się następnie drukiem w zbiorze pod tytułem Głos kobiet w kwestii kobiecej , zakładano kobiece szkoły i związki, mające na celu obronę kobiet pracujących w różnych zawodach, działania kobiet próbujących wziąć udział w wyborach, Najwyższy Trybunał Państwa w Wiedniu przyznał, że kobiety spełniają warunki wymagane przez ustawę z 1896 r, w stosunku do wyborców, uznał więc, że kobietom spełniającym ustawowe wymogi przysługują prawa wyborcze, jednak na mocy przepisów prawa cywilnego mąż zastępuje żonę przy wszystkich czynnościach, mężatki mogły więc głosować przez pełnomocników-mężów, a żeńskie klasztory musiały posługiwać się innymi pełnomocnikami-mężczyznami, kolejna strategia polegała na wspieraniu lub odmowie wsparcia dla kandydatów na posłów, w zależności od ich stanowiska w sprawie praw politycznych kobiet. W 1913 roku w Krakowie, Komitet Politycznego Równouprawnienia Kobiet przeprowadził ankietę wśród kandydatów na posłów, dotyczącą praw politycznych kobiet. W zależności od udzielonych w tej kwestii odpowiedzi, Komitet udzielał poparcia lub wypowiadał się przeciwko poszczególnym kandydatom, Leon Petrażycki członek Komisji Równości Obywatelskiej w Dumie Rosyjskiej [online]. [dostęp dnia r.]. Dostępny w Internecie: %20prof_%20M_Fuszara.pdf 10

11 28 listopada 1918 rok dekret z dnia 28 listopada 1918 roku o ordynacji wyborczej do Sejmu Ustawodawczego (Dz. PPP nr 18, poz. 46), a więc w pierwszej regulacji prawnej dotyczącej wyborów w odrodzonym państwie polskim, w art. 1 czytamy: Wyborcą do Sejmu jest każdy obywatel państwa bez różnicy płci, który do dnia ogłoszenia wyborów ukończył 21 lat. Art. 7 przesądził także o biernym prawie wyborczym kobiet: Wybieralni do Sejmu są wszyscy obywatele(ki) państwa, posiadający czynne prawo wyborcze, niezależnie od miejsca zamieszkania, jak również wojskowi. Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej z 17 marca 1921, Dz. U. 1921, nr 44, poz. 267). Art. 12 Konstytucji brzmiał: Prawo wybierania ma każdy obywatel polski bez różnicy płci, który w dniu ogłoszenia wyborów ukończył lat 21, używa w pełni praw cywilnych i zamieszkuje w okręgu wyborczym przynajmniej od przedednia ogłoszenia wyborów w Dzienniku Ustaw. Prawo głosowania może być wykonywane tylko osobiście. Wojskowi w służbie czynnej nie mają prawa głosowania. artykuł (Art. 13) dotyczył biernego prawa wyborczego: Prawo wybieralności ma każdy obywatel, mający prawo wybierania do Sejmu, nie wyjmując wojskowych w służbie czynnej, niezależnie od miejsca zamieszkania, o ile ukończył lat 25, Ustawa Konstytucyjna z 23 kwietnia 1935, Dz U.R.P 1935, nr 30 poz. 227), która w 33 artykule zawierała regulacje dotyczące zarówno biernego, jak i czynnego prawa wyborczego: Prawo wybierania ma każdy obywatel bez różnicy płci, który przed dniem zarządzenia wyborów ukończył lat 24 oraz korzysta w pełni z praw cywilnych i obywatelskich. Prawo wybieralności ma każdy obywatel, mający prawo wybierania, jeżeli ukończył lat

12 1919 rok pierwsze, po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, wybory parlamentarne W 1919 roku odbyły się pierwsze, po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, wybory parlamentarne. Na równych prawach brali w nich udział kobiety i mężczyźni, kobiety w okresie międzywojennym zajmowały niewiele miejsc posłanek i senatorek - łącznie w całym okresie piastowały 41 mandatów poselskich i 20 senatorskich, co stanowiło ogółem 1,9% posłów i 3,8% senatorów tego okresu 12

13 Jak zorganizować dyskusję lub debatę w szkole? Według prof. Okonia dyskusja jest metodą nauczania polegającą na wymianie zdań między nauczycielem a uczniami lub między samymi uczniami, niezależnie od tego, czy wypowiadane kwestie stanowią poglądy własne uczestników, czy też odwołują się do opinii innych osób. Własne zdanie ma każdy. Nie każdy potrafi jednak zaprezentować je na forum. W jaki sposób przekonać innych do własnych racji? Jak dyskutować, nie obrażając rozmówcy? Zawsze pamiętaj, podczas dyskusji: Słuchaj innych. Wtedy inni też będą słuchać ciebie. Nigdy nie przekrzykuj innych dyskutantów i nie wchodź im w słowo. Nie daj ponieść się emocjom. Rozmówca może specjalnie cię prowokować, aby wykorzystać chwilę twojej nieuwagi. Nie bój się wyrażać własnego zdania. Jeśli nie przedstawisz swojego punktu widzenia, nigdy nie zostanie on wzięty pod uwagę. 13

14 Mów na temat. Zbyt szerokie dygresje i zmiany tematu nie tylko zaciemniają twoją przewodnią myśl. Na dodatek mogą wywołać w innych rozmówcach zniecierpliwienie. Zmieniaj formę wypowiedzi w zależności od odbiorcy. Co innego przekona kolegę, a co innego nauczyciela czy rodzica. Nie uogólniaj zbytnio stanowiska innych. Wprawdzie łatwiej znaleźć argumenty przeciwko bardzo ogólnej tezie, jednak taki zabieg jest krzywdzący. Świadczy o tym, że tak naprawdę nie zależy ci na wypracowaniu porozumienia, a na forsowaniu własnego zdania. Nie próbuj obalać zdania swojego rozmówcy poprzez wytykanie jego wad. Krytykuj argumenty, a nie osoby. Nie odwołuj się do krzywdzących stereotypów. Nie staraj się przekonać nikogo za wszelką cenę. Szanuj poglądy innych. Stosuj przykłady ilustrujące dany temat. Plastyczne obrazy bardziej przemawiają do odbiorców niż abstrakcyjne idee. 14

15 Co nam daje debatowanie? łączenie elementów merytorycznych z elementami retoryki, wymiana argumentów, szacunek dla strony przeciwnej, przewidywanie kontrargumentów strony przeciwnej, umiejętność pracy w zespole Por: W teatrze debaty oksfordzkiej. Przewodnik debatancki Szkoły Liderów, s10, 11,13 15

16 Formy debaty debata "za i przeciw, debata oksfordzka, debata metodą "akwarium, dyskusja sokratejska, dyskusja nieformalna. [online]. [dostęp dnia r.]. Dostępny w Internecie: 16

17 Debata za i przeciw Na czym polega dyskusja "za i przeciw"? W dyskusji za i przeciw biorą udział dwie grupy uczestników oraz moderator. Temat debaty powinien być tak sformułowany, żeby wzbudzał odmienne zdania, dobrze gdy jest trochę kontrowersyjny (np. "Wyboru opiekuna samorządu uczniowskiego powinien dokonywać dyrektor szkoły"). Jedna z grup jest zwolennikami danej tezy, druga - przeciwnikami. Możliwe są dwie odmiany tej dyskusji - uczestnicy po uprzednim przygotowaniu się do debaty, zapoznaniu z materiałami dotyczącymi dyskusji, losują, jaką stronę będą reprezentować, tuż przed rozpoczęciem dyskusji. Uczestnicy mogą od początku deklarować po której stronie się opowiedzą w dyskusji i przygotowywać do obrony swojego stanowiska. [online]. [dostęp dnia r.]. Dostępny w Internecie: 17

18 Jak przeprowadzić dyskusję "za i przeciw" Należy najpierw określić temat debaty. Następnie wybrać uczestników oraz moderatora. Żeby ten typ debaty przebiegł sprawnie, nie powinno w niej uczestniczyć więcej niż 30 osób + moderator. Niezależnie od tego, czy uczestnicy sami decydują, jaką stronę będą reprezentować, czy też nie - powinni otrzymać materiały dotyczące tematu i przygotować się do dyskusji. Istotne jest też dobre przygotowanie moderatora, który powinien pilnować aby obie grupy przestrzegały zasad kulturalnej dyskusji, trzymały się tematu, zabierały głos równomiernie, nie przekraczały czasu przeznaczonego na wypowiedź. Uczestnicy mogą siedzieć po przeciwnej stronie sali, jednak dobre jest także ustawienie krzeseł w okręgu - dzięki czemu nie tworzymy dwóch "wrogich" stronnictw na sali. [online]. [dostęp dnia r.]. Dostępny w Internecie: 18

19 Zalety dyskusji "za i przeciw" Dyskusja "za i przeciw" ma następujące zalety: a. kształcenie umiejętności argumentacji, b. rozwijanie umiejętności twórczego i krytycznego myślenia, c. wspomaganie procesów demokratyzacyjnych w szkole, d. umożliwianie lepszego zrozumienia podejmowanych decyzji, e. tworzenie poczucia współodpowiedzialności za przyjęte rozwiązania. Uczestnicy muszą być dobrze przygotowani merytorycznie, zgłębić dyskutowany temat - jeśli ten warunek nie zostanie spełniony, dyskusja może być nieudana. W tym rodzaju debaty nie może wziąć udziału więcej niż ok. 30 osób - w przypadku większej liczby uczestników może być ciężko dojść do konkretnych wniosków. [online]. [dostęp dnia r.]. Dostępny w Internecie: 19

20 Wady dyskusji za i przeciw Debata "za i przeciw" niesie ze sobą również pewne zagrożenia, którym może zapobiec dobre przygotowanie moderatora i zrozumienie zasad debaty przez uczestników: - jedna ze stron może czuć się przegrana - jedna ze stron może być niezadowolona z decyzji obserwatorów - uczniowie mogą nie identyfikować się ze stanowiskiem, którego muszą bronić - mogą pojawić się negatywne emocje związane z tematem - może pojawić się niezdrowa rywalizacja 20

21 Do czego służy akwarium? Intencją dyskusji typu "akwarium" jest wzajemne uczenie się i doskonalenie umiejętności dyskutowania. Samo omówienie tematu, dojście do konkretnych wniosków schodzi w tej metodzie na drugi plan. Bardziej istotne są umiejętności debatowania, formułowania argumentów, wyrażania opinii i trzymania się tematu. 21

22 Na czym polega debata metodą akwarium? W metodzie "akwarium" kilka osób siedzi w kręgu i prowadzi dyskusję na wybrany wcześniej temat. Reszta osób zajmuje miejsca dookoła dyskutujących i obserwuje przebieg debaty. Ich obowiązkiem jest analizowanie przebiegu dyskusji pod kątem doboru i skuteczności argumentacji, respektowania zasad regulaminowych, zachowań oraz ogólnego przebiegu dyskusji. Rola moderatora jest bardzo ograniczona, nie powinien ingerować w przebieg dyskusji. Przy tej metodzie warto określić ściśle czas trwania. Po zakończeniu dyskusji na jeden temat, sytuację można odwrócić. Dotychczasowi obserwatorzy przejmują dyskusję (mogą dyskutować na ten sam temat, mogą na inny), dyskutujący zaś odgrywają rolę obserwatorów. 22

23 Debata oksfordzka, czyli jak to zrobić? Zasady, które obowiązują zawsze i zmieniać ich nie wolno: Dwie strony debaty: za ( loża propozycji) i przeciw ( loża opozycji) Publiczność w sali Por: W teatrze debaty oksfordzkiej. Przewodnik debatancki Szkoły Liderów, 23

24 Przed debatą dużo wcześniej Opracowanie regulaminu debaty Informacje dla jurorów i gospodarza Karta oceny dla jurorów Protokół z debaty Wybór marszałka debaty i sekretarzy debaty Zaproszenie publiczności Por: W teatrze debaty oksfordzkiej. Przewodnik debatancki Szkoły Liderów, 24

25 Rola Marszałka Debaty Zaczyna i kończy debatę Zarządza głosowanie Dziękuje za udział w dyskusji Zapowiada debatantów Udziela głosu mówcom i zabiera głos mówcom Czuwa nad spokojem podczas debaty Por: W teatrze debaty oksfordzkiej. Przewodnik debatancki Szkoły Liderów, s.19 25

26 Argumenty Mówimy, jakby to była rozprawka Używamy przykładów historycznych Bez fanatyzmu i skrajności Nie odchodzimy od głównego tematu Nie wstydźmy się emocji Zdjęcie: pixabay.com Por: W teatrze debaty oksfordzkiej. Przewodnik debatancki Szkoły Liderów, s.21 26

27 Kultura debaty i kurtuazja Drużyna, czyli pracujemy razem i dla zespołu Trema daje pozytywną energię Trening czyni mistrza Por: W teatrze debaty oksfordzkiej. Przewodnik debatancki Szkoły Liderów 27

28 Dyskusja sokratejska Jest to forma intelektualnej rozmowy, koncentrującej się na tekście. Tekstem może być esej, raport, wiersz, film wideo, malarstwo, artykuł prasowy itp. Organizatorzy debaty wybierają tekst, wokół którego będzie się ona toczyć. Istotne jest, żeby wszyscy uczestnicy zapoznali się z tekstem bazowym, żeby mieli równy potencjał do uczestnictwa w dyskusji. Przebieg dyskusji Po zapoznaniu się z tekstem uczestnicy dyskutują siedząc w kręgu. W odróżnieniu od innych, dyskusja sokratejska koncentruje się przede wszystkim na krytycznym myśleniu i otwartych pytaniach. Rola moderatora powinna być ograniczona jedynie do pilnowania trzymania się przez uczestników tematu. Krytyczne myślenie jest sercem dyskusji sokratejskiej. Dyskusja ta zmierza do tego, aby to, co było niejasne, stało się jasne, a to, co nie ma przyczyn, znalazło swoje uzasadnienie. Dyskusja sokratejska jest dochodzeniem do prawdy. Promuje twórcze myślenie, rozwija tolerancję wobec dwuznaczności. 28

29 Dyskusja nieformalna Dyskusja ta ma charakter swobodny, wszyscy na równych prawach biorą w niej udział, rola prowadzącego (nauczyciela czy ucznia) jest ograniczona, inicjuje on tylko dyskusję, a następnie trzyma się z boku, pozwalając uczestnikom na swobodną wymianę poglądów. Muszą oni jedynie respektować limity czasowe. Prowadzący powinien być jednak dobrym obserwatorem, aby dobrze rozumieć to, co się dzieje w grupie podczas dyskusji, po to, by uczestnicy mogli nauczyć się czegoś z jej przebiegu. Dyskusja nieformalna wykorzystywana jest do dzielenia się informacjami, prezentacji nowych stylów myślenia, poglądów. 29

30 Tezy do dyskusji/debaty Dyskryminacja kobiet to przeżytek? Czy w naszej szkole wszyscy uczniowie mają takie same prawa? Dziewczynki, czy chłopcy - kto lepiej będzie reprezentował szkołę w Samorządzie Uczniowskim? Czy dziewczynki są przez chłopców traktowane tak samo? Pozycja dziewczynek w klasach młodszych 30

31 Dziękuję za uwagę Elżbieta Straszak 31