KURS STRAŻAKÓW RATOWNIKÓW OSP CZĘŚĆ I

Transkrypt

1 KURSSTRAŻAKÓWRATOWNIKÓW OSPCZĘŚĆI TEMAT10:Gaszeniepożaróworazśrodki gaśnicze Autorzy:JerzyPrasuła BożennaPorycka JoannaRakowska DanielMałozięć

2 Środkigaśnicze substancje,którehamująprocesy spalania.każdyśrodekgaśniczycharakteryzujesię tym,żehamujeprocesgaszeniazapomocąkilku mechanizmówgaszenia,alezregułyjedenznichjest dominujący. Podziałśrodkówgaśniczych ŚRODKIGAŚNICZE WODA PROSZKIGAŚNICZE Proszkitypu ABC Mgławodna Proszkitypu BC Pianagaśnicza Zwilżacze DWUTLENEK WĘGLA ProszkitypuD

3 Mechanizmydziałaniaśrodkówgaśniczych Mechanizmygaszenia pożarów Chemiczne reakcje chemicznehamują procespalenia Ochłodzeniemateriału palnegolubstrefy spalania Fizyczne Odizolowanie materiałupalnegood tlenu Obniżaniestężenia tlenuponiżejwartości krytycznej

4 Wodajakośrodekgaśniczy Stosowanajestgłówniedogaszeniapożarówciałstałych (pożarówgrupya). Mechanizmgaśniczywodypoleganaobniżeniu temperaturypalącegosięmateriałuponiżejgranicy zapalnościorazodcięciudopływupowietrzapoodparowaniu wody. Dziękiwysokimwartościomciepławłaściwegoiciepła parowaniabardzodobrzeodbieraciepło,acozatymidzie znacznieschładzapalącesiębądźrozgrzanemateriały (zjednegolitraodparowanejwodypowstaje1700litrów pary).dodatkowowykorzystywanajesttakżeenergia strumieniagaśniczego,powodującazbijaniepłomienii zwiększenieprzenikaniawodywgłąbmateriału. Zewzględunaswojewłaściwościchłodząceczęsto stosowanajestnietylkodogaszenia,alerównieżdo chronieniaobiektówznajdującychsięwpobliżupożaru (np.zbiornikówzcieczamipalnymi).

5 Zaletywody: stosunkowołatwodostępna, niskacena, przyjaznadlaśrodowiskanaturalnego. Wadywody: powodujestratypopożarowe,zawilgocenie, zewzględuwysokątemperaturękrzepnięciasąproblemyze stosowaniemwodyprzyujemnychtemperaturach.

6 Przeciwwskazaniawstosowaniuwody: Pożarymateriałówzktórymiwodawchodziwreakcje chemiczne(sód,potas,wapń,karbid) zagrożenie wybuchem. Pożarycieczypalnychlżejszychodwodyinie rozpuszczającychsięwniejzachodzącewotwartych zbiornikach zagrożeniewykipieniacieczy. Pożaryoleiitłuszczywrzącychwwysokich temperaturach. Pożary,wktórychistniejeniebezpieczeństwopodania wodynapowierzchniękwasów groźbapoparzenia.

7 Przeciwwskazaniawstosowaniuwodycd. Pożaryurządzeńpodnapięciemorazwsąsiedztwie urządzeńiinstalacjielektrycznych niebezpieczeństwo porażeniaprądem. Pożarymateriałówspalającychsięwwysokich temperaturachbezpłomienia termicznyrozkładwodyi wydzielaniewodorutworzącegozpowietrzemmieszaninę wybuchową. Pożarywobiektach,wktórychznajdująsięprzedmiotyo szczególnejwartościmaterialnej,kulturowej,technicznej czyużytkowej,zewzględunaniszczącedziałaniewody.

8 Rodzajestrumienigaśniczych(prądów) wody PRĄDWODY ZWARTY ROZPROSZONY KROPLISTY MGŁOWY

9 Prądzwartyjesttostrumieńodziałaniumiejscowym,a więcodużejenergiimechanicznej.jesttodużym atutemwsytuacjigdypodejmujemygaszeniezdużej odległości,gdystrumieńwodychcemyskierowaćw określonypunkt,lubgdyzachodzipotrzebazbijania płomieni. Podawanieprąduzwartegozdziałka

10 Prądyzwarteużywasię: podczaspożarówciałstałychwfazierozwiniętej, gdywystępujekoniecznośćpodawaniawodynadużą odległość, wceluwykorzystaniaenergiimechanicznejprądudo zbijaniapłomieni. Cechycharakterystyczneprąduzwartego: możliwośćprowadzeniadziałańzeznacznejodległości, dużałatwośćprzenikaniabezpośredniodostrefyspalania,

11 Cechycharakterystyczneprąduzwartegocd. możliwośćnaruszeniasłabychelementów konstrukcyjnych,poprzezdziałaniemechaniczne prąduzwartego, możliwośćpodawaniadużychilościśrodka gaśniczegowjednostceczasu coniezawszejest zaletą, dośćniskiewykorzystaniedziałaniachłodzącegow porównaniuzprądamirozproszonymi,szczególnie mgłowymi.

12 Cechycharakterystyczneizastosowanie prądurozproszonego: wysokaskutecznośćgaśnicza, bardzomałyzasięg dlaprądówkroplistych,zasięg poziomywynosikilkanaściemetrów,aprądów mgłowych dokilkumetrów, oddziaływaniepowierzchniowe zastępujesięnimi prądyzwarte,wsytuacjachwktórychniejest wskazaneichużycie, zdolnościosadzaniapyłów używasięjedogaszenia materiałówsypkichiwłóknistych,

13 Cechycharakterystyczneizastosowanieprądu rozproszonegocd. zdolnośćpochłanianiapromieniowaniacieplnego stosowanesąprzezratownikawcelachosłonyprzedtym promieniowaniempodczaswchodzeniadostrefyzagrożonej atakżedoschładzanianagrzanychpowierzchni,któreprzy gwałtownympodaniuzbytdużejilościwodymogłybyulec deformacjiiuszkodzeniu, przyzachowaniuodpowiedniejostrożności(odpowiednia odległośćodurządzenia,ochronyosobiste)możnanimi gasićurządzeniaelektrycznebędącepodnapięciem.

14 Cechycharakterystyczneizastosowanieprądu mgłowego: działanieprzestrzenne mimo,iżmająonepodobne zastosowaniejakkropliste,tojednakichdziałaniejest bardziejefektywne, stosujesięjem.in.dogaszenia:cieczypalnychlżejszych odwodyapalącychsięnaniewielkiejprzestrzeni,ciał półstałychjakparafina,wosk,tłuszcze,smołaitp., dziękizdolnościomdoosadzaniaiwypieraniadymów stosujesięjerównieżwokreślonychsytuacjachdo oddymiania,

15 Cechycharakterystyczneizastosowanieprądu mgłowegocd. jednąznajsłabszychstronprądumgłowegojestjego niewielkizasięgibrakodpornościnanawetniewielkie ruchypowietrza, zewzględunaniewielkiestratywody,acozatym idzieniepowodowaniedodatkowychzniszczeńw otoczeniustrefyspalania,nadająsięonewyjątkowo dogaszeniawnętrz,szczególniebudynków mieszkalnych, dziękirozbiciu,podawanegopoddużymciśnieniem, strumieniawodyosiągasięlepsząskuteczność gaśniczą.

16 Działanieprądówwody: a zwartego(punktowe) b kroplistego(powierzchniowe) c mgłowego(przestrzenne)

17 Podawanieprądurozproszonegozdziałka

18 Przyzastosowaniudodatkowychurządzeńzwanych kurtynamiwodnymiprądywodystosujesięrównież: dowytwarzaniazasłon(ekranów)wodnychmającychna celuzmniejszenieenergiipromieniowaniacieplnego pożaru.ponadtokurtynywodneużywamydo:ochrony przedrozprzestrzenianiemsiępyłów,neutralizacjipar gazówidymuorazchłodzeniazagrożonychpożarem obiektów.kurtynymogąbyćłączonewszeregitworząc szerokieekranywodneblokująceprzestrzenne rozszerzaniesiępożaru

19 Operującprądamiwodynależy przestrzegaćnastępującychzasad: podejśćmożliwiebliskopalącegosięobiektuizająć stanowiskogaśniczenatymsamympoziomielubnieco wyżejodogniskapożaru,działanierozpocząćodzbicia płomieni Podawanieprądugaśniczegonaogniskopożaruprzystałych materiałówpalnych

20 Zasadyoperowaniaprądamiwodycd. jeżelidymutrudniadotarciedoobiektulubprzesłania ogniskopożarunależyoperowaćprądemrozproszonym, prądwodykierowaćwmiejscanajbardziejzagrożoneiw którychspalaniejestnajbardziejintensywne,zwracać uwagęnanagrzaneelementykonstrukcyjne(m.in. metaloweiżelbetowe),którenależystopniowoochładzać przezkrótkotrwałeskierowanienanieprądurozproszonego, niepodawaćzbliskiejodległościsilnychstrumieniwodyna rozgrzanedachówki,eternit,szkłoitp.gdyżmogąpękać powodującodpryski,grożąceobrażeniami, przypożarachwewnątrzobiektustaramysięnie powodowaćdodatkowychstratwskutekniszczącego działaniawody,wmiaręmożliwościstosowaćprądy mgłowelubkropliste,

21 Zasadyoperowaniaprądamiwodycd. gaszącpożarynapowierzchniachpionowychoperować prądemwodyzgórynadół,podobnieprzydwóchróżnych płaszczyznachpoziomych, Gaszeniepłaszczyzn:a)pionowych,b)różnychpoziomych

22 Zasadyoperowaniaprądamiwodycd. działającwobroniekierowaćprądywodywmiejsca najbardziejzagrożone,zwrócićuwagęnaotworywścianach starającsięjeosłaniaćprądamiwody, przypożarachwobiektachgdziewystępujesilnezapylenie (młyny,suszarnie)orazprzygaszeniumateriałówsypkichi strzępiastychstosowaćprądyrozproszone, pożaryukrytenależygasićzjednoczesnąrozbiórką elementówbudowlanych, wodamożebyćpodawanaizatrzymywanatylkonawyraźne polecenieprądownika, bezwzględniepamiętaćoniebezpieczeństwiegrożącym wskutekoddziaływaniawodąnaurządzeniapodnapięciem.

23 Pianygaśnicze Pianagaśniczatonagromadzenienapełnionychpowietrzem pęcherzykówwytworzonychzroztworupianotwórczego, stosowanewcelachgaśniczych. Dowytwarzaniapianygaśniczejipodawaniajejnamiejsce pożarusłużysprzętpianowy. Środekpianotwórczytosubstancja,zktórejpozmieszaniu zwodąwodpowiedniejproporcjiwsprzęciepianowym wytwarzasiępianę

24 Rodzajepiangaśniczych Piana Gaśnicza Pianalekka Pianaśrednia Pianaciężka

25 Pianalekka Działaniegaśniczepolegaprzedewszystkimnatłumieniu. Zuwaginabardzomałązawartośćwody,efektchłodzący niemadużegoznaczenia. Stosowanajestprzedewszystkimdowypełnianiadużych pomieszczeń,halprzestrzeninastatkach,wkopalniachitp. Jejzaletąjestto,żewstosunkowokrótkimczasiemożna wytworzyćkilkatysięcym3pianyprzystosunkowoniewielkim zużyciuwodyiśrodkówpianotwórczych. Szkodyspowodowanepodczasużyciapianylekkiejsą stosunkowoniewielkie. Wady trudnościzprzewożeniemwsamochodachsprzętu dowytwarzaniaodużychgabarytach.

26 Pianaśrednia Działaniegaśniczepolegaprzedewszystkimnatłumieniui chłodzeniu(efektchłodzącyjestwiększyniżwprzypadku pianylekkiej). Stosowanajestdopokrywaniazagrożonychobiektóworaz dowypełnianiapomieszczeń.możebyćstosowanana otwartejprzestrzeni. Pianaciężka Działaniegaśniczepolegarównieżnatłumieniuichłodzeniu. Przygaszeniuciałstałychdziałaniechłodzącejest praktyczniedecydujące.pianaciężkamawiększązdolność gaśnicząniżpianylekkie. Stosowanajestdogaszeniacieczypalnych,dogaszenia stałychmateriałówtworzącychżar,doochronyobiektów zagrożonychpożarem

27 Zastosowaniepiangaśniczych A pożaryciałstałych drewno papier,karton,tektura tworzywasztuczne tkaniny słoma,siano B pożarypaliw benzyna Oleje B pożary rozpuszczalników alkohole lakiery Środkipianotwórcze syntetycznes Środkipianotwórcze klasya Środkipianotwórcze tworzącefilmwodny FFFP,AFFF Środkipianotwórcze proteinowep ifluoroproteinowefp, Środkipianotwórcze syntetycznes, Środkipianotwórcze alkoholoodpornear Środkipianotwórczedo gaszeniaalkoholiar

28 Zaletypiangaśniczych: większaskutecznośćgaśniczaniżwody, dobrezabezpieczeniegaszonychcieczy,obiektówprzed ponownymzapaleniem, zabezpieczaniegaszonychcieczyprzednadmiernym parowaniem. Wadypiangaśniczych: wmniejszymlubwiększymstopniupowodujądegradację środowiskanaturalnego, niszcząsprzętpożarniczy, działajądrażniąconaskórę,oczy, mogąpowodowaćstratypopożarowe.

29 Podawaniepianyciężkiejzdziałka

30 Podawaniepianyśredniejzprądownicy

31 Podawaniepianylekkiej

32 Zasadyobowiązującepodczaspodawania pianygaśniczej: Grubośćwarstwypianydostosowujemydorodzaju palącegosięmateriałuorazrealizowanegozadania taktycznego,powinnawprzybliżeniuwynosić: dlaciałstałychok.10cm, dlacieczypalnychwzależnościodtemperatury zapłonuod10do20cm, dlapianygaśniczejstosowanejwobroniegrubość warstwypowinnawynosićod5do7cm.

33 Zasadyobowiązującepodczaspodawaniapiany gaśniczejcd. Podawaniepianynależyrozpocząćwówczasgdymaona odpowiedniągęstość.jesttoszczególnieistotnew przypadkupożarówwzbiornikachzproduktamiropy naftowej.niewbijaćpianywgłębszewarstwycieczyoraz niewyrzucićjejpozazbiornik,cogrozirozprzestrzenieniem siępożaru.ponadtowzburzenielustracieczyutrudnia ułożenierównejwarstwypiany.należyzatempodawać pianęnaściankizbiornikaabymogłaswobodniespływać nacałąpowierzchnię.

34 Zasadyobowiązującepodczaspodawaniapiany gaśniczejcd. Cieczerozlanelubrozlewającesięgasimyspychając płomienieodsiebie.przygaszeniuciałstałychoperujemy prądemgaśniczymtak,abypokryćcałąpalącąsię powierzchnię.nakonstrukcjepionowekładziemypianęod dołuukładającjejwarstwystopniowo. Gaszeniepianą:a)cieczyrozlewającejsię,b)konstrukcjipionowych

35 Zasadyobowiązującepodczaspodawania pianygaśniczejcd. Przypodawaniuprądówpianyśredniejilekkiejnależy zastosowaćodpowiednichochronyosobisteoraz zabezpieczenieprądownikówzpowoduniewielkiego zasięgustrumieniagaśniczego. Niewolnopodawaćpianylekkiejnadużepalącesię powierzchnienaotwartejprzestrzeni. Przypodawaniupianylekkiejdowypełnianiapalącychsię lubzagrożonychpomieszczeńnależyzapewnićmożliwość odprowadzaniapowietrzaztychpomieszczeń,przed wypełnieniempomieszczenianależyupewnićsięczyniema wnimludzi.

36 Zasadyobowiązującepodczaspodawaniapiany gaśniczejcd. Zewzględunawłaściwościniszczącepianynależy stosowaćjąbardzoostrożniepodczaspożarówgdzie występująmateriałystanowiąceznacznąwartośćmaterialną, kulturowączytechniczną. Niewolnopodawaćpianywobecnościurządzeńi przewodówelektrycznychznajdującychpodnapięciem. Wprzypadkurównoczesnejpracywodąipianąnienależy kierowaćprądówwodynamiejsca,wktórychułożono warstwypiany,gdyżspowodujetojejwymywanie.

37 Proszkigaśnicze Proszkigaśniczesątosproszkowanemieszaninykilku składników(mającychwłaściwościgaśnicze)wpostaciciał stałych.odskładuchemicznegoproszku,wielkości ikształtuziarenzależyskutecznośćgaśniczaproszkuizakres jegozastosowania. Podziałproszkówgaśniczych Proszki Gaśnicze Proszki typuabc Proszki typubc Proszki typud

38 DziałaniegaśniczeproszkówtypuABCiBCpolega namechanizmiechemicznym(zachodząreakcje chemiczny)ifizycznym zasypywanieproszkiem (odcięciedopływutlenudomiejscapożaru). GaszenieproszkamitypuDpolegatylkonadziałaniu fizycznym,naodizolowaniupłonącegometaluod utleniacza. UWAGA:DopożarówtypuDniemożnastosować proszków,zktórychpodwpływemwysokiej temperaturypowstajewodanp.proszkiwęglanowe. Jesttodziałanienietylkonieskuteczne,alerównież niebezpieczneponieważwstrefiepożarupowstają substancje,którespalająsięwybuchowo

39 Zastosowanieproszkówgaśniczych Pożaryciał stałych grupaa Pożarypaliw grupab Pożarygazów grupac Pożarymetali grupad Proszkigaśnicze Proszkigaśnicze Proszkigaśnicze Proszkigaśnicze ABC ABC, ABC, D Proszkigaśnicze Proszkigaśnicze BC BC

40 Zaletyproszkówgaśniczych: połączeniechemicznegoifizycznegomechanizmugaszenia powoduje,żeprocesgaszenianastępujestosunkowo szybko, proszkigaśniczemogąbyćstosowanedogaszenia urządzeńelektrycznychpodnapięciemorazpożarówmetali lekkich, Wadyproszkówgaśniczych: mogąwykazywaćszkodliwedziałanienaczłowieka niebezpiecznejestzasypanieoczu,mogązdarzyćsię reakcjealergiczneprzydziałaniunaskórę, mogąmiećnegatywnywpływnaśrodowisko, mogąpowodowaćstratypopożarowe niszczenie gaszonychobiektów, wysokacena.

41 Zasadyposługiwaniasięprądemproszkowym: należywmiaręmożliwościodejśćodogniskapożaru,abyw strefęspalaniawprowadzaćchmuręproszku, przygaszeniuwiększychpowierzchniobjętychpożarem wytwarzamyzobłokuproszkuścianęodcinającą powierzchnięugaszonąodnieugaszonej, naotwartejprzestrzenizajmujemystanowiskagaśniczez wiatrem,którynaprowadzichmuręproszkunadognisko pożaru, przyzachowaniuodpowiedniejostrożnościmożnakierować obłokproszkubezpośredniowpłomienie,alenależysię liczyćztym,żeefektemtowarzyszącymgaszeniumożebyć chwilowyprzyrostobjętościpłomienia,

42 Zasadyposługiwaniasięprądemproszkowym cd. używającgaśniclubmałychagregatówdogaszenia urządzeńelektrycznych,należyunikaćzbytniegozbliżania wylotuprądownicydourządzeniaznajdującegosiępod napięciem, niewolnopodawaćproszkuwprostnaludzi,w szczególnościwokolicetwarzy, zawszenależystosowaćodpowiednisprzętochrony osobistej,zachowującszczególnąostrożnośćjeżelichodzio ochronęoczuidrógoddechowych.

43 Dwutlenekwęgla Właściwości: Bezbarwnygaz,1,5razacięższyodpowietrza,bezzapachu, niepalny,przyciśnieniuokoło40atmosferskraplasięiw postaciskroplonejprzechowywanyjestwgaśnicach, agregatach,butlach;nieprzewodziprąduelektrycznego; zawartośćdwutlenkuwęglawpomieszczeniach,gdzie pracująludzieniepowinnaprzekraczać0,1%obj. Mechanizmgaszeniadwutlenkiemwęglapolegana obniżeniustężeniatlenuwotoczeniupalącegosięmateriału. Warunkiemuzyskaniaefektugaśniczegojestobniżenie stężeniatlenuwstrefiespalaniaponiżej14%. Działaniechłodzącepowstającepodczassublimacji śniegu (porozprężeniuciekłegodwutlenkuwęglanadyszygaśnicy wydostajesiędwutlenekwpostaciśniegu).

44 Zaletydwutlenkuwęglajakośrodkagaśniczego: niskacena, łatwośćotrzymywania, Wadydwutlenkuwęglajakośrodkagaśniczego: toksyczny(15%obj.wpowietrzugdzieprzebywająludzie powodujeutratęprzytomności), zastosowanietylkowpomieszczeniachszczelnycho niewielkiejkubaturze, koniecznośćstosowaniaciężkichbutli wysokociśnieniowych, powoduje efektcieplarniany.

45 Regułydotyczącegaszeniadwutlenkiemwęgla: Gaszącpoprzezdziałaniemiejscowe,należypodejśćblisko ogniskapożaruipouruchomieniugaśnicylubagregatu skierowaćdyszęnapalącysięobiektstarającsięułożyć warstwęgazuwokółniego. Znaczniewiększąskutecznośćuzyskujemygaszącprzez wypełnieniepomieszczenia,należyprzytympamiętaćo usunięciuludziizwierzątorazzamknięciuotworów. ZapomocąCO2niegasimypalącejsięnaczłowieku odzieżyzewzględunamożliwośćspowodowaniaobrażeń śnieżnobiałegrudkimajątemperaturę 79stopniC.

46 Wykorzystano: Literatura: BielickiP.:Podstawytaktykigaszeniapożarów. SzkołaAspirantówPaństwowejStrażyPożarnej, Kraków1996r. BurzyńskiE.:Wybranezagadnieniaztaktyki pożarniczej.instytutwydawniczyzwiązków Zawodowych,Warszawa1989r. GierskiE.:PodręcznikszkoleniadowódcówOSP. ZarządWojewódzkiZwiązkuOchotniczychStraży PożarnychRP,Gdańsk2001r. PodręcznikszkoleniaszeregowcówOSP.Praca zbiorowa.zarządwojewódzkizwiązku OchotniczychStrażyPożarnychRP,Gdańsk1996r.

47 Literaturacd. Technologiadziałańratowniczo gaśniczych.praca zbiorowa.szkołagłównasłużbypożarniczej, Warszawa1996r. BielickiP.:Taktykadziałańgaśniczych.Komenda GłównaPaństwowejStrażyPożarnej,Fundacja EdukacjaiTechnikaRatownictwa,Warszawa2004r. KoneckiM.,KrólB.,WróblewskiD.:Nowoczesne metodydziałańratowniczo gaśniczych.szkoła GłównaSłużbyPożarniczej,Warszawa2003r. MizerskiA.,SobolewskiM.,KrólB.:Zastosowanie piandogaszeniapożarów.szkołagłównasłużby Pożarniczej,Warszawa2005r.

48 Literaturacd. DereckiT.:Sprzętpożarniczydopodawaniawodyi piangaśniczych.szkołagłównasłużbypożarniczej, Warszawa1999r. KamińskiA.:Sytuacjepożarowe,siłyiśrodki niezbędnewdziałaniachtaktycznych.szkołagłówna SłużbyPożarniczej,Warszawa1998r. PulmMarkus.:Błędywtaktyce dużestraty. FundacjaEdukacjaiTechnikaRatownictwa, Warszawa2005r. WilczkowskiS.:Środkigaśnicze.SzkołaAspirantów PaństwowejStrażyPożarnejwKrakowie,1999r.

49 Literaturacd. WilczkowskiS.:Pianygaśnicze,Środki pianotwórczeizwilżacze.szkołaaspirantów PaństwowejStrażyPożarnejwKrakowie,2003r. KrólB.:Jakapianadlarafinerii?Przeglądpożarniczy 6/2003. MizerskiA.,SobolewskiM.,JabłonowskiM.:Piana kontraśrodowisko.przeglądpożarniczy1/2006. SkaźnikB.:Współczesneśrodkigaśnicze.Ochrona Przeciwpożarowa4/05.

50 Rysunki: BurzyńskiE.:Wybranezagadnieniaztaktyki pożarniczej.instytutwydawniczyzwiązków Zawodowych,Warszawa1989r. BielickiP.:Taktykadziałańgaśniczych.Komenda GłównaPaństwowejStrażyPożarnej,Fundacja EdukacjaiTechnikaRatownictwa,Warszawa2004r. Zdjęcia: MizerskiA.,SobolewskiM.,KrólB.:Zastosowanie piandogaszeniapożarów.szkołagłównasłużby Pożarniczej,Warszawa2005r. Częśćzdjęćirysunków opracowaniaiźródła własne.

51 DZIĘKUJĘZAUWAGĘ