Spotkanie liderów odnowy wsi. Pawłowice, luty 2015r.

Transkrypt

1 Spotkanie liderów odnowy wsi 1 Pawłowice, luty 2015r.

2 Historia i idea programu odnowy wsi 1) Województwo opolskie, jako pierwsze w kraju w 1997 roku zainicjowało Program Odnowy Wsi 2) 17 lat działań pobudzających aktywność społeczności lokalnej 3) Kierunki działań w obszarze programu odnowy wsi (sprzedaż bezpośrednia, agroturystyka, turystyka wiejska, kulinaria, promocja walorów kulturowych, przyrodniczych i krajobrazowych wsi) 2

3 Partnerzy Programu Odnowy Wsi Program odnowy wsi nie funkcjonowałby na wsi bez zaangażowania: lidera, który pełni funkcję kluczową dla procesu odnowy wsi, pobudzając lokalną społeczności i umiejętne przekonując mieszkańców wsi do działania, stowarzyszenia, które zgodnie ze swoim statutem działają na rzecz odnowy wsi i mogą indywidualnie aplikować o środki zewnętrzne (FFW, KSOW, SW), gminnego koordynatora odnowy wsi, który koordynuje działania sołectw związanych z ich uczestnictwem w programie w relacjach z gminą i urzędem marszałkowskim oraz odpowiada za sprawny przepływ informacji, gmina, która zapewnia warunki do wykorzystania przez sołectwo ustanowionego przez gminę systemu wsparcia oraz uczestnictwa w przedsięwzięciach rozwijających program lub promujących ideę odnowy wsi, samorząd województwa, który wspiera tworzenie sołeckich strategii, prowadzi przedsięwzięcia informacyjno-szkoleniowe i doradztwo fachowe, organizuje dla sołectw konkursy (Piękna Wieś Opolska) oraz wymianę wiedzy i doświadczeń w ramach warsztatów i podróży studyjnych, 3

4 Ilość sołectw i gmin z województwa opolskiego w Programie Odnowy Wsi Sołectwa 300 Gminy r. 2007r. 2011r. 2014r. 4

5 Działania Samorządu Województwa Opolskiego 1) Planowanie w procesie odnowy wsi 2) Szkolenia i spotkania informacyjne 3) Spotkania liderów podsumowania, - wypracowywanie kierunków działań 4) Doradztwo fachowe w procesie odnowy wsi 5) Otwarte konkursy ofert 6) Podróże studyjne - krajowe i zagraniczne 7) Działania promocyjne 8) Konkurs Piękna Wieś Opolska 9) Współpraca z Europejskim Stowarzyszeniem Rozwoju Obszarów Wiejskich i Odnowy Wsi ARGE w Wiedniu 5

6 Zasady uczestnictwa w Programie odnowy wsi 1) Uchwała Rady Gminy 2) Utworzenie grupy liderów 3) Przystąpienie do warsztatów opracowanie strategii rozwoju miejscowości 4) Realizacja zadań ujętych w planie miejscowości 5) Prowadzenie sprawozdawczości rocznej 6) Uczestnictwo w działaniach informacyjno-szkoleniowych organizowanych przez Urząd Marszałkowski Województwa Opolskiego 6

7 Przedsięwzięcia realizowane w ramach POW (według sprawozdań sołeckich) 7

8 Sprawozdawczość w Programie Odnowy Wsi 1. Sprawozdawczość sołecka 2. Sprawozdawczość gminna 3. Zestawienie sprawozdawczości na poziomie regionu 4. Analiza sprawozdawczości 5. Nadawanie statusów sołectwom w oparciu o sprawozdawczość 8

9 Infrastruktura techniczna w WOJEWÓDZTWIE OPOLSKIM Stan na dzień: r.

10 10

11 Model Wieś przyszłości 1. Ogólnodostępna sala dostosowana do przedsięwzięć szkoleniowych i wykorzystywana w tym celu na rzecz mieszkańców. 1.1 ogólnodostępna sala, tzn. nie ma ograniczeń w jej wykorzystaniu na cele edukacyjne i szkoleniowe podmiotów lub grup osób oraz czasu udostępniania. Znane są i podawane do wiadomości organizacyjne i porządkowe warunki udostępniania, 1.2 sala w zakresie organizacji i wyposażenia umożliwia przeprowadzenie jednodniowego przedsięwzięcia szkoleniowego dla grupy minimum 25 osób, w warunkach odpowiednich dla tego typu przedsięwzięć, 1.3 można potwierdzić nie incydentalne wykorzystanie sali do przedsięwzięć szkoleniowych (programy odbytych lub planowanych przedsięwzięć, listy obecności, rejestr wydarzeń). 11

12 Model Wieś przyszłości 2. Centrum dostępu do wiedzy (Biblioteka+, Program Rozwoju Bibliotek (PRB)) Ogólnodostępne stanowiska komputerowe z możliwością telepracy i/lub e-learningu. 2.1 kilka stanowisk komputerowych o dobrych walorach użytkowych oraz z dostępem do Internetu, 2.2 jest możliwość korzystania ze stanowisk komputerowych przez wszystkie zainteresowane osoby. Sposobność ta ma miejsce w dniach i w czasie korzystnym zarówno dla osób nie pracujących i nie uczących się, jak też dla osób pracujących lub uczących się, 2.3 poprzez odpowiednie wyposażenie, oprogramowanie, udostępnione aplikacje, możliwość indywidualnego korzystania ze stanowisk komputerowych i fachową pomoc stworzono warunki do telepracy, czy e-learningu. 2.4 Dostęp do zbiorów bibliotecznych i możliwości korzystania ze zdigitalizowanych zasobów wiedzy. 12

13 Model Wieś przyszłości 3. Internet dostępny dla ogółu mieszkańców. 4. Strona www wsi jako platforma komunikacji pomiędzy mieszkańcami oraz źródło informacji o życiu i ofercie wsi. 4.1 społeczność lokalna posiada odrębną stronę www swojej wsi, wykorzystywana do celów publicznych. Charakter i sposób prowadzenia strony został formalnie uzgodniony, 4.2 strona www jest regularnie aktualizowana i zawiera informacje o faktach oraz wydarzeniach minionych i przyszłych użyteczne dla mieszkańców oraz osób zainteresowanych, 4.3 strona www jest forum wymiany informacji pomiędzy grupą / stowarzyszeniem odnowy a mieszkańcami w kwestiach prowadzenia procesu odnowy wsi. 13

14 Model Wieś przyszłości 5. Dom Mieszkańców / Centrum Aktywności Wiejskiej jako miejsce spotkań i zorganizowanej pracy grup i środowisk wiejskich 5.1 Dom Mieszkańców jest wyodrębnionym budynkiem lub zespołem funkcjonalnie powiązanych ze sobą pomieszczeń. 5.2 Dom Mieszkańców jest do dyspozycji społeczności wiejskiej. 5.3 Nie ma ograniczeń w wykorzystaniu Domu Mieszkańców na spotkania i zorganizowaną pracę poszczególnych organizacji, grup lub środowisk wiejskich. 5.4 Zasady udostępnienia Domu Mieszkańców są ustanowione i podane do publicznej wiadomości. 5.5 Funkcjonowanie Domu Mieszkańców jest oparte o zorganizowaną i zaplanowaną pracę wolontariuszy lub pracowników etatowych (wspierają pracę organizacji, grup mieszkańców, poszczególnych środowisk wiejskich). 14

15 Model Wieś przyszłości 6. Urządzone Centrum wsi z funkcją plenerowych spotkań integracyjnych. 6.1 Centrum wsi jest funkcjonalnie wyodrębnioną i wizualnie identyfikowaną przestrzenią w strukturze miejscowości i ma charakter reprezentacyjny, kształtujący wizerunek wsi. 6.2 Centrum wsi jest usytuowane w miejscu koncentrowania się codziennego ruchu/przebywania mieszkańców lub w miejscu umożliwiającym takie skoncentrowanie. 6.3 Centrum wsi jest wyposażone w infrastrukturę i urządzenia umożliwiające organizację plenerowych przedsięwzięć z udziałem ogółu mieszkańców. 6.4 Centrum wsi jest ogólnodostępne do codziennego użytku mieszkańców. 15

16 Model Wieś przyszłości 7. Zorganizowane przywództwo wsi (będące organizacją pozarządową ze statusem osobowości prawnej lub dysponujące możliwością oddziaływania przez taką / takie organizacje) zarządzające rozwojem miejscowości przy zaangażowaniu ogółu mieszkańców. 7.1 Przywództwo wsi ma formalne umocowanie do prowadzenia procesu odnowy (rozwoju wsi), jako stowarzyszenie, rada sołecka lub grupa osób reprezentująca wiejskie organizacje, które uzgodniły między sobą formułę współdziałania. 7.2 Przywództwo wsi dysponuje statusem osobowości prawnej, lub może działać poprzez podmiot posiadający osobowość prawną. 7.3 Ustalono formuły współdecydowania mieszkańców o kierunkach rozwoju wsi i podejmowanych działaniach. 16

17 Model Wieś przyszłości 8. Sprecyzowana wizja wsi i wynikająca z niej strategia rozwoju, sporządzone i realizowane plany działania krótko i długookresowego. działania). 8.1 Istnieje aktualny dokument określający wizję rozwoju wsi i strategię (cele i kierunki 8.2 Na podstawie wizji i strategii określane są plany działania na dłuższą i krótszą perspektywę czasową. i strategii. 8.3 Zostały uzgodnione i przyjęte sposoby i terminy aktualizowania wizji 8.4 Realizowane są zadania ujęte w planach krótko i długoterminowych. 17

18 Model Wieś przyszłości 9. Ustalone i wdrażane projekty w zakresie: Projekty ogólnorozwojowe wsi: a. wzmacniające tożsamość oraz jakość życia społeczności wiejskiej, b. na rzecz rozwoju wsi, w tym kształtujące wizerunek miejscowości. Projekty kształtujące profil wsi: a. dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego ( sołectwa o bogatym zasobie: dziedzictwa kulturowego materialnego i niematerialnego oraz krajobrazowo-przyrodniczym), b. tworzenia koszyka produktów lokalnych i specjalizacji wsi, c. rozwiązujący problemy demograficzne wsi i przyjazny rodzinom. i. dokumentację pozwalającą ustalić ich zakres i przebieg, ii. ustalony zakres zmian wywołanych projektem i ich wpływ na proces rozwoju wsi, iii. zmiany wywołane projektem mają charakter istotny i trwały. 18

19 Model Wieś przyszłości 10. Nawiązana zewnętrzna współpraca sieciowa na rzecz kształtowania profilu wsi Nawiązano współpracę z partnerami zewnętrznymi lub podjęto uczestnictwo w zewnętrznie organizowanych programach. Ustalony jest cel, zakres i formuła współpracy W ramach nawiązanej współpracy lub zewnętrznych programów realizowane są przedsięwzięcia o wymiernych efektach Współpraca lub uczestnictwo w zewnętrznych programach jest realizacji strategii rozwoju wsi. istotne dla 19

20 Wykaz LIDERÓW Programu Odnowy Wsi 2014 roku 20

21 Wykaz ZAAWANSOWANYCH uczestników Programu Odnowy Wsi 2014 roku 21

22 Sieci problemowe w opolskich sołectwach - obszary działania Celem wprowadzenia 4 proponowanych sieci problemowych jest: poprawa jakości życia mieszkańców wsi, utrzymanie atrakcyjnych obszarów do zamieszkania, inwestowania i wypoczynku, zapobieganie i przeciwdziałanie procesom depopulacji obszarów wiejskich. 22

23 1. Zachowanie dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego (sołectwa o bogatym zasobie dziedzictwa kulturowego materialnego i niematerialnego oraz o zasobie krajobrazowo-przyrodniczym): szkolenia mieszkańców wsi w zakresie: walorów dziedzictwa kulturowego w regionie, zachowania zasobów kultury materialnej i niematerialnej, warsztaty dot. eksponowania i wykorzystania elementów stylu architektonicznego służącego do budowania charakterystycznego wizerunki wsi, warsztaty z wykorzystania uwarunkowań krajobrazowych, architektury krajobrazu i zasobów przyrody ożywionej i nieożywionej do tworzenia oferty wsi, promowanie twórczości ludowej i folkloru, budowanie i promowanie wzorcowych rozwiązań w zakresie wykorzystania dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego w środowisku wiejskim 23

24 2. Depopulacja na wsi i wsparcie integracji międzypokoleniowej (sołectwa rozwiązujące problemy demograficzne i przyjazne rodzinom), szkolenia mieszkańców wsi w zakresie: budowania infrastruktury wsi dla osób młodych i starszych, tworzenia usług komercyjnych związanych z edukacją, opieką pielęgniarską i lekarską, tworzenia punktów opieki nad dziećmi typu, żłobki, przedszkola, miejsc pobytu dziennego dla osób starszych szkolenia z zakresu budowania kapitału ludzkiego, samoorganizacji społecznej, budowanie integracji międzypokoleniowej poprzez warsztaty dot. rozwijania wiedzy użytecznej, zajęcia artystyczne, warsztaty z rękodzieła, udział w lokalnych uroczystościach, zwyczajach, obrzędach i tradycjach, promowanie ludzi posiadających niezwykłe pasje, charakterystyczne dla lokalnego środowiska. 24

25 3. Tworzenia koszyka produktów lokalnych- specjalizacja wsi (sołectwa wyspecjalizowane, z produktem budującym własną markę) budowanie w sołectwach specyficznej oferty dla społeczeństwa wokół wiodącego tematu, projektu lub przedsięwzięć tworzących niepowtarzalny wizerunek miejscowości, tworzenie wsi tematycznych oferujących konkretny koszyk produktów (wykorzystanie zasobów wsi dotyczących walorów kulturowych i przyrodniczych np. tradycji pszczelarskich, sieci ścieżek rowerowych, lokalnych produktów tradycyjnych, rekreacji nad wodą, jazdy konnej), tworzenia koszyka produktów turystyki wiejskiej, generowanie alternatywnych dochodów mieszkańców wsi wyspecjalizowanej. 25

26 4. Poprawa jakości życia mieszkańców wsi 26

27 Wprowadzenie zmian w Regulaminie uczestnictwa w Programie odnowy wsi w województwie opolskim zobowiązywałoby sołectwa (zwłaszcza o statusie lidera i zaawansowanego uczestnika programu) do realizacji co najmniej jednego projektu minimalizującego zidentyfikowane problemy w wybranym obszarze problemowym. Projekty te w przyszłości byłyby modelowymi i wzorcowymi dla innych sołectw, dążących do rozwiązywania podobnych problemów. 27

28 Planowane działania w roku Spotkania z uczestnikami Programu Odnowy Wsi 2. Sprawozdawczość 3. Nadanie statutów 4. Konkurs Piękna Wieś Opolska 5. Inne działania szkoleniowo-informacyjne 28

29 DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ Mariola Szachowicz Departament Rolnictwa i Rozwoju Wsi Urząd Marszałkowski Województwa Opolskiego Tel drw@opolskie.pl 29