PODWOZIE GĄSIENICOWE W WYROBACH SPECJALNYCH

Transkrypt

1 Szybkobieżne Pojazdy Gąsienicowe (16) nr 2, 2002 Lech BOROWIEC PODWOZIE GĄSIENICOWE W WYROBACH SPECJALNYCH Streszczenie: W artykule przedstawiono specjalne podwozie gąsienicowe zaprojektowane w OBRUM oraz przykłady jego zastosowań w wyrobach specjalnych wykonanych w OBRUM. 1. WSTĘP Ośrodek Badawczo-Rozwojowy Urządzeń Mechanicznych OBRUM w Gliwicach specjalizuje się w projektowaniu i wykonawstwie szybkobieżnych pojazdów gąsienicowych, zwłaszcza specjalnych podwozi gąsienicowych przeznaczonych pod zabudowę różnych systemów i wyposażenia specjalnego dla wojska. Takie przedsięwzięcia techniczne Ośrodek realizuje w pełnym cyklu rozwojowym, od fazy koncepcji do wdrożenia wraz ze specjalistycznymi badaniami i odbiorem. Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie specjalnego podwozia gąsienicowego w wersji sześcio i siedmiokołowej przeznaczonego do zabudowy różnych układów i systemów wraz z aparaturą elektroniczną wg wymagań Zamawiającego. 2. OGÓLNA BUDOWA PODWOZIA GĄSIENICOWEGO Bazę podwozia stanowią główne zespoły i części podwozia czołgu T-72, zabudowane w specjalnym kadłubie przystosowanym do zabudowy danego systemu, wieży lub wyposażenia specjalnego wynikającego z przeznaczenia wyrobu. Główne zespoły wchodzące z wyrobu T-72 to: silnik i jego układy (smarowania, zespoły chłodzenia i powietrza), zespoły przeniesienia napędu (transmisje z przekładniami bocznymi), zawieszenie (wahacze, wałki skrętne, amortyzatory hydrauliczne), układ jezdny (koła nośne, koła napinające, napędowe, gąsienice), układy sterowań (biegami, hamulcami i transmisjami), zespoły wyposażenia elektrycznego i optycznego, zespoły filtrowentylacji i wykrywania skażeń chemicznych, zespoły przeciwpożarowe. Wyszczególnione zespoły czołgu T-72 oraz typowe dla tego rodzaju podwozi nowe układy i zespoły takie jak: układ wydechowy, eżektorowy układ chłodzenia, układ paliwowy ze zbiornikami, przekładnia pośrednia z wałem napędowym, wolantowy układ sterowania podwoziem, układ napędowy nadajnika drogi, układ nawigacji, zespoły wożonego osprzętu. zostały rozmieszczone i zabudowane w kadłubie podwozia, jak opisano, w poszczególnych przedziałach kadłuba (rozdziały od 3.1 do 3.3). Inż. Lech BOROWIEC - Ośrodek Badawczo-Rozwojowy Urządzeń Mechanicznych OBRUM, Gliwice

2 Lech BOROWIEC Kadłub pojazdu wykonany z płyt pancernych, zabezpiecza załogę i zabudowane w nim układy przed pociskami z broni strzeleckiej i odłamkami granatów. Odporność pancerza kadłuba - wokół, kal. 7,62 mm z odległości 200 m, - z przodu, kal. 12,5 mm z odległości 1000 m. Kadłub podwozia podzielony jest na trzy główne przedziały: 2.1. Przedział silnikowo-transmisyjny znajduje się w przedniej (dziobowej) części kadłuba. Kształt przedniej dziobowej części kadłuba specjalnego podwozia gąsienicowego jest klinowy i zmienia się w zależności od przeznaczenia i konstrukcji wyrobu. Niezależnie od zmiany kształtu przedniej części kadłuba, nie ulegają zmianie zabudowane w nim nw. główne układy i zespoły tj.: silnik napędowy o mocy (od 522 kw do 625 kw - w zależności od przeznaczenia i wymagań Zamawiającego) z układem podgrzewania i smarowania, ustawiony równolegle do osi wzdłużnej wyrobu, kasetowy filtr powietrza zabudowany nad silnikiem z turbosprężarką (z T-72), eżektorowy układ chłodzenia zabudowany po prawej stronie silnika nad błotnikiem z chłodnicami wodnymi i olejowymi (z T-72), układ przeniesienia mocy (UPM), w skład którego wchodzą: przekładnia pośrednia z wałem napędowym przed silnikiem, skrzynie biegów z przekładniami bocznymi z czołgu T-72, zabudowane po lewej i prawej stronie przedniej części kadłuba (w układzie napędu przedniego), wałki i dźwignie sterowania skrzyniami biegów z przekładniami bocznymi i pompą wtryskową silnika głównego, rozrusznik-prądnica SG-10-1S zabudowana w przedniej lewej stronie obok silnika głównego, zbiornik oleju silnika głównego zabudowany na burcie kadłuba z prawej strony silnika, system przeciwpożarowy DEUGRA z przewodami i dwiema butlami z gazem, układ rozruchu powietrznego zabudowany w dziobowej, przedniej części kadłuba przed przekładnią pośrednią. Na życzenie Zamawiającego lub z konieczności zastosowania dodatkowego napędu, istnieje możliwość zabudowy silnika głównego z mechanizmem odbioru mocy do napędu poprzez przekładnię pasową prądnicy trójfazowej, lub zespołu hydraulicznego z pompami. Dostęp do ww. zespołów zabudowanych w przedziale silnikowo-transmisyjnym jest możliwy przez duże otwory montażowe w kadłubie, po otwarciu pokryw górnych nad silnikiem głównym i nad przekładnią pośrednią w dziobowej części kadłuba Przedział załogowy znajduje się w przedniej lewej części kadłuba, w którym zabudowane są następujące główne zespoły: tablica kierowcy z aparaturą kontrolno-pomiarową zabudowaną w przedniej części na całej szerokości przedziału, wolantowy układ sterowania pojazdem usytuowany przed tablicą kierowcy, przyrząd obserwacyjny kierowcy dzienny TNPO-168W zabudowany w gnieździe nad wolantem z możliwością zabudowy peryskopu do obserwacji nocnej PNK-72, siedziska mechanika-kierowcy i operatora (w układzie tandem) z możliwością przesuwu wzdłużnego i podnoszenia do góry, kulisa zmiany biegów z czołgu T-72, usytuowana z prawej strony siedziska mechanikakierowcy, obok przegrody silnikowej,

3 Podwozia gąsienicowe w wyrobach specjalnych włazy mechanika-kierowcy i operatora z mechanizmem otwierania i obrotu, dla operatora z przyrządami obserwacyjnymi (z T-72), układ filtrowentylacyjny UWS-200 z dmuchawą do wytwarzania nadciśnienia min. 0,15 bar zabudowany po lewej stronie operatora, system do wykrywania skażeń chemicznych ASS-1 TAFIOS lub GO-27 zabudowany obok układu filtrowentylacyjnego. Po lewej stronie operatora na błotniku przewidziane jest miejsce na radiostację do łączności zewnętrznej typu RRC Wejście i wyjście załogi do przedziału odbywa się przez boczne drzwi w lewej górnej burcie oraz przez włazy górne. Na życzenie Zamawiającego lub wymagań konstrukcyjnych wyrobu, wykonywane jest otwarte przejście w przegrodzie głównej z drzwiami lub bez, między przedziałem załogowym i transportowym, w celu umożliwienia wyjścia załogi do tyłu przez przedział transportowy Przedział transportowy zajmuje środkową i tylną część kadłuba. W zależności od przeznaczenia wyrobu i wykonanej wersji podwozia sześciokołowego lub siedmiokołowego przestrzeń przedziału transportowego między burtami, podłogą i płytą górną kadłuba posiada pojemność 15 lub 20 m 3 i przeznaczona jest do montażu systemów z uzbrojeniem, aparatury elektronicznej lub wyposażenia specjalnego, np.: w wyrobie KALINA w przedziale transportowym zabudowane są pojemniki z minami przeciwpancernymi i mechanizmami napędowymi, a górny otwór montażowy przedziału transportowego zamykany jest dwuskrzydłową pokrywą, w wyrobie BWP-2000 przedział transportowy przeznaczony jest do zabudowy wieży z armatą kal. 25; 30; 35 lub 105 mm oraz ośmioosobowej załogi (desantu) umieszczonej w siedziskach wzdłuż bocznych burt i w tylnej części przedziału zamykanego płytą otwieraną w dół, w podwoziu wyrobu KRAB przedział transportowy zamknięty jest od góry podwójną płytą podwieżową konstrukcji skrzynkowej z dużym otworem do zabudowy łożyska głównego z wieżą armaty AS-90. W dolnej części na dnie przedziału podobnie jak w wyrobie BWP znajdują się zbiorniki paliwa, których górna powierzchnia tworzy równą podłogę na całej szerokości przedziału transportowego i załogowego. Przestrzenie nadbłotnikowe przedziału transportowego przedzielone żebrami łączącymi płytę górną z płytami błotnikowymi, przeznaczone są do zabudowy zbiorników paliwa i w zależności od przeznaczenia wyrobu do wyposażenia specjalnego (np. agregatu prądotwórczego, klimatyzatora, ogrzewacza czy wyposażenia hydraulicznego). Przedział transportowy oddzielony jest od przedziału silnikowo-transmisyjnego szczelną przegrodą wyklejoną z obu stron wykładzinami cieplno-głuszącymi. Również przedziały załogowo-transportowe takich wyrobów, jak BWP-2000 i KRAB wyklejone są wykładzinami głuszącymi. Przestrzenie transportowe w specjalnych podwoziach radarowych wyłożone są wykładzinami antyradiacyjnymi. W tylnej części przedziału transportowego znajduje się duży otwór montażowy i w zależności od przeznaczenia wyrobu zamykany jest specjalną pokrywą z urządzeniem minującym (w wyrobie KALINA), drzwiami otwieranymi na prawą stronę podwozia - (w wyrobie KRAB) lub specjalną pokrywą z drzwiami otwieraną w dół - (w wyrobie BWP-2000), po której można wejść do wnętrza przedziału.

4 Lech BOROWIEC Na zewnętrznej części kadłuba specjalnego podwozia gąsienicowego montowane są: z przodu na płycie górnej - reflektory z przysłonami (z T-72) i w zależności od potrzeb wyrzutnie pocisków dymnych, na bokach, nad kołami jezdnymi z obu stron - osłony pyłowe odchylane do góry. W tylnej części kadłuba na burtach bocznych górnych w zależności od potrzeb mocowane są części wożonego osprzętu, z tyłu - fartuchy gumowe przykręcane do błotników tylnych, światła odblaskowe i stopu oraz części wożonego osprzętu wyrobu. W zależności od wymaganej długości przestrzeni ładunkowej lub masy wyposażenia specjalnego, specjalne podwozie gąsienicowe zabudowane jest na sześciu lub siedmiu parach kół nośnych z wałkami skrętnymi i amortyzatorami z czołgu T-72. Dla zachowania odpowiednich warunków eksploatacyjnych modyfikowane są wałki skrętne i amortyzatory w układzie zawieszenia wyrobu, stosownie do występującego obciążenia (patrz parametry taktycznotechniczne w tablicy 1). Specjalne podwozie gąsienicowe malowane jest specjalnymi farbami w kolorze khaki lub kamuflażowo zgodnie z życzeniem Zamawiającego. 3. ZASTOSOWANIE SPECJALNEGO PODWOZIA GĄSIENICOWEGO Zaprojektowane przez specjalistów konstruktorów OBRUM specjalne podwozie gąsienicowe zostało wykonane w Ośrodku w wersji sześciokołowej w wyrobach KALINA i BWP-2000 oraz w wersji siedmiokołowej jako nośnik armaty AS-90 w samobieżnej haubicy wyrobu KRAB. Specjalne podwozie typu KALINA (Rys. 1) zostało wykonane dla samojezdnego układacza min przeciwpancernych (SUM), w celu budowania zapór minowych na lądzie i w wodzie do głębokości 0,9 m, za pomocą specjalnego urządzenia pługowego. Plan pola minowego programowany jest w komputerze pokładowym, a kontrola procesu minowania dokonywana jest przy pomocy kamery telewizyjnej. Wyrób przeszedł pełny cykl badań wstępnych i kwalifikacyjnych i został wprowadzony do wyposażenia Wojska Polskiego. Kolejnym specjalnym podwoziem gąsienicowym w wersji sześciokołowej był bojowy wóz piechoty BWP-2000 (Rys. 2). Został opracowany i wykonany w Ośrodku w formie modelu funkcjonalnego wspólnie z włoska firmą OTOBREDA, z następującym podziałem zadań: strona polska - kompletne podwozie gąsienicowe pod wieżę bojową, strona włoska - kompletna wieża uzbrojona w armatę kal. 60 mm lub 25 mm firmy OTOBREDA wyposażoną we wszystkie układy: SKO, obserwacji, łączności i stabilizacji. Wyrób był dwukrotnie eksponowany podczas Międzynarodowego Salonu Przemysłu Obronnego w Kielcach, tj. w 1995 r. z armatą kal. 60 mm i w 1997 r. z armatą kal. 25 mm. Gąsienicowe podwozie specjalne w wersji sześciokołowej doskonale nadaje się również do zastosowania w: pojazdach specjalnych pod zabudowę systemu radarowego, pojazdach pod zabudowę zestawów rakietowych, pojazdach specjalnych do niszczenia czołgów, na które OBRUM opracował oferty techniczne i przedłożył zainteresowanym partnerom krajowym i zagranicznym. Jednym z takich podwozi w wersji sześciokołowej jest specjalne podwozie gąsienicowe pod zabudowę systemu radarowego dla kontrahenta zagranicznego BLR III (Rys. 3), przeznaczone do zabudowy aparatury elektronicznej i anteny radarowej wg wymagań Zamawiającego.

5 Podwozia gąsienicowe w wyrobach specjalnych Zaprojektowane w OBRUM specjalne podwozie gąsienicowe w wersji siedmiokołowej zostało wykonane w Ośrodku jako nośnik samobieżnej haubicy 155 mm wyrobu KRAB (Rys. 4). Podwozie to cechuje się tym, że: zabudowane jest na siedmiu parach kół nośnych, co sprawia, że jego nośność wynosi 18 Mg, umożliwiając przewożenie dodatkowych 29 pocisków i 27 ładunków poza amunicją usytuowaną w wieży, specjalnie zaprojektowany układ zawieszenia w postaci zmodyfikowanych wałków skrętnych oraz amortyzatorów hydraulicznych zapewnia odpowiednio szybką stabilizację podwozia po oddaniu strzału, silnik o mocy 850 KM z eżekcyjnym układem chłodzenia, nowo zaprojektowaną przekładnią pośrednią i układem bieżnym wyposażonym w zmodyfikowane gąsienice z nakładkami gumowymi, zapewniają dużą dynamikę układu napędowego i dobre parametry techniczne podwozia, układ kierowania pojazdem wyposażony w wolant powoduje, że sterowanie pojazdem staje się bardziej ergonomiczne i zbliżone do rozwiązań w nowoczesnych pojazdach gąsienicowych, agregat prądotwórczy o mocy 10 kw, V prądu stałego w pełni gwarantuje zapotrzebowanie na energię samobieżnej haubicy na postoju przy niepracującym silniku głównym, co daje duże oszczędności energetyczne, ale przede wszystkim zapewnia prowadzenie ognia przy częściowym zamaskowaniu akustycznym i termalnym, odpowiednio duża pojemność przestrzeni transportowej wnętrza umożliwia czteroosobowej załodze swobodne poruszanie się na stojąco oraz wożenie pełnej ilości osprzętu indywidualnego, części zapasowych i narzędzi. Dotychczasowe badania wykazały pełną stabilność i wytrzymałość kadłuba zarówno w trakcie badań jezdnych (~1000 km), jak i prób strzelania przy różnych kątach ustawienia armaty i strzałach przód-tył oraz z burty. Podwozie obciążone masą własną ponad 50 Mg oraz siłami odrzutu występującymi podczas strzelania zachowało wymaganą stateczność i stabilność pozwalającą na oddanie celnego strzału serią trzech strzałów/10 s. Zastosowane w wyrobie KRAB specjalne podwozie gąsienicowe przeszło badania u finalnego odbiorcy wyrobu (HSW) z wynikiem pozytywnym. Przedstawione podwozie o nośności 18 Mg zaprojektowane dla samobieżnej haubicy wyrobu KRAB bardzo dobrze nadaje się do wielu innych zastosowań, tj. w: samobieżnej wyrzutni rakiet, samobieżnej wyrzutni pocisków przeciwpancernych, pojazdu do rozminowania narzutowego typu KROTON, podwozi do transportu i układania mostu typu LEGUAN, wozu ewakuacji i remontu oraz innych. W tablicy 1 zestawiono parametry taktyczno-techniczne specjalnych podwozi gąsienicowych.

6 Lech BOROWIEC Tablica 1. Dane taktyczno-techniczne specjalnych podwozi gąsienicowych Lp. Nazwa parametru KALINA BWP-2000 BLR-III 1. Masa własna 28 Mg 24 Mg 32 Mg 2. Nośność 8 Mg 8 Mg 10 Mg 3. Średni nacisk jednostkowy 0,08 MPa 0,73 kg/cm 2 4. Załoga podwozi Podstawowe wymiary długość mm 6950 mm 8000 mm szerokość z błotnikami 3350 mm 3250 mm 3500 mm szerokość bez błotników 3140 mm 3370 mm wysokość 2570 mm 1850 mm 2375 mm prześwit min. 425 mm 450 mm 6. Silnik główny pojazdu oznaczenie S12-K S12-K S12-U moc silnika 522 kw (710 KM) 522 kw (710 KM) 625 kw (850 KM) zużycie paliwa 250 l 200 l 240 l/100 km zużycie oleju 3 8 l/100 km 7. Wersja zawieszenia i układ jezdny 6-kołowe 6-kołowe 6-kołowe wałki skrętne amortyzatory 6 6 ilość par kół nośnych Prędkość po drogach utwardzonych 65 km/h 70 km/h 60 km/h po gruncie miękkim 35 km/h 35 km/h 40 km/h średnia w warunkach terenowych 30 km/h 30 km/h 35 km/h 9. Zasięg jazdy 500 km 500 km 500 km 10. Zdolność pokonywania terenu kąt wzniesienia do przodu do 25 o do 30 o do 30 o kąt przechyłu bocznego do 14 o do 20 o do 20 o rowy do 1,2 m od 2,5 do 2,8 m od 2,5 do 2,8 m ścianki pionowe do 0,8 m do 0,8 m do 0,7 m głębokość przeszkód wodnych 11. Wyposażenie elektryczne do 1,2 m z przygotowaniem do 1,5 m do 1,0 m do 1,3 m typ instalacji jednoprzewodowa prądu stałego jednoprzewodowa prądu stałego jednoprzewodowa prądu stałego napięcie sieci prądnica-rozrusznik SG-10 SG-10 SG-10-IS

7 Podwozia gąsienicowe w wyrobach specjalnych Lp. Nazwa parametru KALINA BWP-2000 BLR-III akumulatory 6 SE 180 SPK (ołowiowokwasowe) 6 SE 180 SPK (ołowiowokwasowe) 6 SE 180 SPK (ołowiowokwasowe) napięcie 12 V 12 V 12 V 12. Wyposażenie specjalne urządzenie przeciwpożarowe DEUGRA DEUGRA DEUGRA i ABC filtrowentylacja - dmuchawa WNSC-100 WNSC-200 WNSC wydajność 100 m 3 /h 200 m 3 /h 200 m 3 /h sygnalizator skażeń GO-27 GO-27 GO-27 chemicznych żuraw hydrauliczny K10M o udźwigu 2,8 Mg hydraulika siłowa 40 dm 3 /min agregat prądotwórczy 30kVA- 3x200/105V- 400 Hz klimatyzator kcal/h mechanizm odbioru mocy do napędu pomp hydraulicznych do napędu przekładni pasowej dla prądnicy Tablica 1. (ciąg dalszy) Lp. Nazwa parametru KRAB KROTON 1. Masa własna 32 Mg 22 Mg 2. Nośność 18 Mg 10 Mg 3. Średni nacisk jednostkowy 0,86 kg/cm 2 4. Załoga podwozi Podstawowe wymiary długość 8100 mm szerokość z błotnikami 3480 mm szerokość bez błotników 3445 mm wysokość 1950 mm prześwit 440 mm 450 mm 6. Silnik główny pojazdu oznaczenie S12-U S12-K moc silnika 625 kw (850 KM) 522 kw (710 KM) zużycie paliwa 240 l/100 km zużycie oleju od 3 do 8 l/100 km 7. Wersja zawieszenia i układ jezdny 7-kołowe 7-kołowe wałki skrętne amortyzatory 8 6 ilość par kół nośnych 7 7

8 Lech BOROWIEC Lp. Nazwa parametru KRAB KROTON 8. Prędkość po drogach utwardzonych 60 km/h 70 km/h po gruncie miękkim 30 km/h 35 km/h średnia w warunkach terenowych 35 km/h 30 km/h 9. Zasięg jazdy 600 km 600 km 10. Zdolność pokonywania terenu kąt wzniesienia do przodu do 30 o do 30 o kąt przechyłu bocznego do 20 o do 20 o rowy od 2,5 do 2,8 m od 2,5 do 2,8 m ścianki pionowe do 0,6 m do 0,8 m głębokość przeszkód wodnych do 1,0 m do 1,0 m 11. Wyposażenie elektryczne typ instalacji jednoprzewodowa prądu stałego jednoprzewodowa prądu stałego napięcie sieci prądnica-rozrusznik SG-10-IS SG-10 akumulatory G-140 żelowe G-210 Żelowe napięcie 12 V 12 V 12. Wyposażenie specjalne urządzenie przeciwpożarowe i ABC filtrowentylacja - dmuchawa - wydajność sygnalizator skażeń DEUGRA WNSC m 3 /h TAFIOS DEUGRA WNSC m 3 /h TAFIOS chemicznych żuraw hydrauliczny hydraulika siłowa agregat prądotwórczy 10 kw/28,5 V klimatyzator mechanizm odbioru mocy

9 Podwozia gąsienicowe w wyrobach specjalnych 4. PRZYKŁADY ZASTOSOWAŃ SPECJALNEGO PODWOZIA GĄSIENICOWEGO w wersji sześciokołowej: podwozie typu KALINA - Rys. 1 bojowy wóz piechoty BWP-2000 Rys. 2 specjalne podwozie radarowe BLR-III Rys. 3 w wersji siedmiokołowej: podwozie samobieżnej haubicy typu KRAB Rys. 4 specjalne podwozie do minowania narzutowego typu KROTON Rys. 5 Cechy charakterystyczne: załoga masa podwozia nośność wymiary przestrzeni ładunkowej wewnętrznej 2 osoby 28 Mg 8 Mg 4000x2130x1640 mm wyposażenie specjalne: - żuraw hydrauliczny K10M o udźwigu 2,8 Mg - hydraulika siłowa wydatek 40 dm 3 /min i ciśnienie 16 MPa - inne wg wymagań Zamawiającego Rys. 1. Podwozie typu KALINA

10 Lech BOROWIEC Cechy charakterystyczne: załoga masa podwozia nośność wymiary wewnętrznej przestrzeni ładunkowej 1 do 8 osób 24 Mg 8 Mg 3400x2028x1200 mm Rys. 2. Bojowy wóz piechoty BWP-2000

11 Podwozia gąsienicowe w wyrobach specjalnych Cechy charakterystyczne: załoga 2 osoby masa podwozia 32 Mg nośność 10 Mg wymiary wewnętrznej przestrzeni ładunkowej 4000x2130x1640 mm wyposażenie specjalne: - agregat prądotwórczy 3φx200/105V-400 Hz - mechanizm odbioru mocy z prądnicą 3φx200/105V-400 Hz - inne wg wymagań Zamawiającego Rys. 3. Specjalne podwozie radarowe BLR-III

12 Lech BOROWIEC OBRUM Cechy charakterystyczne: załoga - 1 osoba masa podwozia - 32 Mg nośność - 18 Mg wymiary wewnętrznej przestrzeni ładunkowej x2130x1015 mm wyposażenie specjalne: - agregat prądotwórczy - 10 kw/28,5v Rys. 4. Podwozie samobieżnej haubicy typu KRAB

13 Podwozia gąsienicowe w wyrobach specjalnych Rys. 5. Specjalne podwozie do minowania narzutowego typu KROTON

14 Lech BOROWIEC 5. LITERATURA [1] Instrukcje obsługi technicznej pojazdów. [2] Oferty techniczne na specjalne podwozia gąsienicowe typu KRAB, BLR-III, KROTON. [3] Karty katalogowe wyrobu KALINA, BWP [4] Biuletyn Naukowo-Techniczny SPG OBRUM, nr 10 i 11, TRACKED CHASSIS IN SPECIAL PURPOSE VEHICLES Abstract: The paper presents a special tracked chassis designed at OBRUM. Examples of its application in various special purpose vehicles manufactured at OBRUM are given. Recenzent: dr inż. Wojciech ZAJLER