Kalkulacja uprawy rzepaku - jak obliczyć koszty?

Transkrypt

1 Kalkulacja uprawy rzepaku - jak obliczyć koszty? Autor: Tadeusz Śmigielski Data: 5 października 2018 Kalkulacja uprawy rzepaku to nie kosmos! Coraz cz??ciej spotyka si? rolników, którzy planuj? swoj? produkcj? z kalkulatorem w r?ku. Sukces finansowy zale?y dzisiaj od planowania, przewidywania i ograniczania kosztów. Profesjonalnie zajmuje si? tym wiele instytucji a jedn? z nich jest Wielkopolska Izba Rolnicza. 1/8

2 Logo WIR Jak oni to liczą? Wielkopolska Izba Rolnicza prowadzi kalkulacje kosztów produkcji podstawowych upraw rolniczych, w?ród których znajduje si? równie? kalkulacja uprawy rzepaku. Obliczenia prowadzone s? na podstawie notowa? cen p?odów rolnych oraz u?ytych?rodków do produkcji rolnej. Przedstawiona kalkulacja rzepaku bierze pod uwag? koszty, które ponosi gospodarstwo na upraw? rzepaku. Jak podaje WIR na swojej stronie internetowej, zosta?a uwzgl?dniona równie? amortyzacja wyliczona wg rzeczywistych cen urz?dze? i stopy amortyzacji uwzgl?dniaj?cej realny okres wykorzystania maszyn w indywidualnym gospodarstwie rolnym. Amortyzacj? budynków inwentarskich i ich wyposa?enia obliczono wg opracowa? Instytutu Budownictwa, Mechanizacji i Elektryfikacji Rolnictwa. Kalkulacja uprawy rzepaku obejmuje tak?e koszty ogólnogospodarcze. Koszty po?rednie dotycz? przeci?tnego gospodarstwa w woj. wielkopolskim. Kalkulacja uprawy rzepaku wg WIR Nak?ad Warto?? w z? Materia? siewny 400,00 2/8

3 Nawo?enie 1300,89 Ochrona ro?lin 508,70 Us?ugi 370,38 Praca ci?gnika 637,84 Podatek 173,20 Ubezpieczenie uprawy 128,14 OC rolników 3,90 Koszty ogólnogospodarcze (z amortyzacj?) 1036,44 Koszt pracy ludzkiej 450,00 Suma kosztów 5008,95 Suma przychodów 6874,23 Wynik finansowy 1865,28 Zdolno?? odtworzenia maj?tku gospodarstwa 373,4 % Założenia kalkulacji nawożenie: Saletra amonowa, Polifoska , Ca/Mg co 4 lata; ochron? ro?lin: Butisan Star Max 500 SE, Fury 100 EW, Mospilan 20 SP,Brasifun 250 EC, Roundup Strong 540 SL; 3/8

4 Us?ugi: kombajn, wapnowanie; Praca ci?gnika: uprawa?cierniska, wysiew nawozów (3x), orka siewna, bronowanie, oprysk herbicydem, uprawa przedsiewna, siew, oprysk insektycydami (2x), transport zewn?trzny, Suma przychodów obejmuje produkt g?ówny, rycza?towy zwrot VAT oraz dop?aty bezpo?rednie. Kontrola roślin pozwala ograniczyć koszty uprawy (fot. T. śmigielski) Dwa łyki ekonomiki Niezrozumiałe pojęcia zniechęcają na ogół do zainteresowania się tematem. Podajemy kilka definicji przybliżających znaczenie używanych pojęć przy sporządzaniu kalkulacji. Nadwy?ka bezpo?rednia to roczna warto?? produkcji uzyskana z 1 hektara uprawy pomniejszona o koszty bezpo?rednie poniesione na wytworzenie tej produkcji. Warto?? produkcji okre?lonej dzia?alno?ci suma warto?ci produktów g?ównych i ubocznych znajduj?cych si? w obrocie rynkowym, okre?lona jest wed?ug cen sprzeda?y. Do warto?ci produkcji doliczone s? np. dotacje do produktów, JPO, UPO i inne. Odejmowane s? natomiast ró?nego rodzaju straty. Warto?? produkcji zawiera zrycza?towany zwrot podatku VAT na poziomie 7%. Koszty bezpo?rednie mo?na je przypisa? do okre?lonej dzia?alno?ci, maj? zwi?zek ze skal? produkcji i bezpo?redni wp?yw na jej rozmiar. Do kosztów bezpo?rednich zaliczono: materia? siewny, nawozy mineralne, organiczne itp. Dochód rolniczy netto jest nadwy?k? bezpo?redni? pomniejszon? o koszty po?rednie. Koszty po?rednie produkcji ro?linnej obejmuj? us?ugi, prac? maszyn w?asnych, koszty utrzymania budynków, podatki i ubezpieczenia, pozosta?e koszty i prac? najemn?. 4/8

5 Zadbana plantacja gwarantuje sukces ekonomiczny (fot. T Śmigielski) Kalkulacja uprawy rzepaku jak liczą doradcy ODR? Jeszcze raz potwierdza się powiedzenie: co kraj, to obyczaj. W bardzo różny sposób obliczają doradcy opłacalność upraw, w tym również rzepaku ozimego, podając różne nazewnictwo w swoich kalkulacjach. Ujednolicenie obliczeń, używanie jasno sformułowanych terminów na pewno bardziej zachęciłoby rolników do sporządzania własnych kalkulacji. Nawet przy porównaniu obliczeń w różnych ośrodkach łatwiej byłoby dokonać analizy wyników i odnieść je do własnego gospodarstwa. PODR W Pomorskim ODR kalkulacja uprawy rzepaku zawiera oprócz przykładowo użytych nawozów ilość czystego składnika N, P, K, Ca. Koszty bezpośrednie przy założonym plonie 42,5 dt wyliczono na 2481,44 zł podając dodatkowo, że stanowi to 52,4 % udziału. Nadwyżka bezpośrednia została wyliczona na kwotę 4318,56 zł, koszty pośrednie na 2255,59 zł, co stanowi 47,6 %. Dochód rolniczy osiągnął wysokość 2062,97 zł, koszt produkcji 1 dt wyniósł 111,46 zł a wskaźnik opłacalności przy założonym plonie 30%. MODR Mazowiecki ODR podaje w swojej kalkulacji tylko wartość czystych składników N,P,K za to szczegółowo wymienia użyte środki ochrony roślin. Koszty pośrednie przy założonym plonie 30 dt/ha zostały oszacowane na 1889,66 zł a koszty ogółem na 3617,04 zł. Mazowieccy doradcy koszt produkcji 1 dt wyliczyli na 120,57 zł a dochód z działalności z dopłatami na 2131,30 zł. 5/8

6 Jeśli to robota pchełki, to wzrosną koszty uprawy rzepaku (fot. T. Śmigielski) Po co komu kalkulacje? -Kalkulacja to opracowanie teoretyczne, które ma stanowić materiał poglądowy dla ewentualnych plantatorów informuje Daniel Roszak, kierownik działu ekonomicznego Pomorskiego ODR. Rolnicy powinni przeanalizować, jakie pozycje kosztów bierzemy pod uwagę i uwzględnić je przy swoich obliczeniach. Przy okazji różnych imprez, w których bierzemy udział lub które sami organizujemy, udostępniamy nasze kalkulacje zainteresowanym rolnikom. Tłumaczymy im, że sporządzając kalkulacje muszą opierać się na praktyce swojego gospodarstwa, tj. brać pod uwagę koszty związane ze swoim ciągnikiem, swoimi maszynami, narzędziami itp. Prowadzenie kalkulacji przez rolników niestety nie jest powszechne. Rolnicy podchodzą do obliczania kosztów bardzo ogólnie nie zdając sobie sprawy z ważności obliczeń, w oparciu o które powinno planować się produkcję. To kalkulacje wskazują, gdzie jest przerost kosztów, gdzie trzeba zainwestować a gdzie je obniżyć lub zmienić profil produkcji. W gospodarstwach objętych FADN rolnicy po przeanalizowaniu kalkulacji przeszli na VAT zauważając opłacalność tego kroku. Chyba warto liczyć! 6/8

7 Kalkulacje pozwalają podjąć decyzję o wyborze kierunku produkcji (fot. T. Śmigielski) Zdolność odtworzenia majątku gospodarstwa Ciekawy wska?nik, pn. Zdolno?? odtworzenia maj?tku gospodarstwa wprowadzili autorzy kalkulacji rolniczych funkcjonuj?cych w ramach Wielkopolskiej Izby Rolniczej. Warto?? wska?nika wskazuje, czy i w jakim stopniu gospodarstwo mo?e inwestowa? lub te? na ile zosta?a przejedzona amortyzacja. Do oblicze? wykorzystuje si? nast?puj?cy wzór: ZOM=100 (WF/A x 100) gdzie: ZOM zdolno?? odtworzenia maj?tku; WF wynik finansowy; A amortyzacja proces zużycia środków trwałych związany z upływem czasu Gdy wynik finansowy = 0, wtedy warto?? wska?nika ZOM równa si? 100, co oznacza mo?liwo?? takiego prowadzenia inwestycji, który zapewnia odtworzenie zu?ywania si? maj?tku gospodarstwa. Gdy wynik finansowy jest dodatni (WF > 0), wiemy, ile procent ponad 100 mo?emy odtworzy?, czyli przy danych warunkach zainwestowa?, sprawi?,?e gospodarstwo mo?e powi?kszy? swój area? lub rozwin?? si? technologicznie. Najgorsza sytuacja jest wtedy, gdy wynik finansowy jest ujemny (WF twierdz? autorzy wska?nika. WIR i jego wirtualne gospodarstwo Czy kalkulacje sporządzane przez np. Wielkopolską Izbę Rolniczą są rozważaniami czysto teoretycznymi? Nie, wręcz przeciwnie argumentuje Kornel Pabiszczak z działu ekonomii i marketingu WIR. Na potrzeby wszystkich kalkulacji stworzyliśmy wirtualne gospodarstwo 7/8

8 o przeciętnej wielkości charakterystycznej dla Wielkopolski. Dla gospodarstwa określiliśmy wyposażenie w sprzęt rolniczy, z jakich usług korzysta, itp. jak w realnym gospodarstwie, aby nasze obliczenia miały uzasadnienie ekonomiczne. Na tej podstawie wyliczamy takie koszty, jak amortyzacja czy koszty ogólnogospodarcze, które są ukryte w tle, ale mają wpływ na kondycję gospodarstwa. Natomiast koszty bezpośrednie pochodzą z naszych własnych notowań, które robimy w cyklu miesięcznym z punktów skupu czy punktów sprzedaży w naszym województwie. Kalkulacja ma przede wszystkim pokazać, jakie pojawiają się koszty i jaki mają wpływ na kondycję ekonomiczną gospodarstwa. Wniosek nasuwa się sam: trzeba kalkulować, aby móc inwestować! 8/8 Powered by TCPDF (